SKAI.GR | Deutsche Welle

Η κομμώτρια Μάριον Αλεμάιερ θυμάται ακόμη την 23η Μαρτίου 2020. Ήταν η δεύτερη μέρα του πρώτου lockdown στη Γερμανία, όταν ο τότε υπουργός Οικονομίας Πέτερ Αλτμάιερ (CDU) και ο τότε υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς (SPD) έκαναν μεγάλες υποσχέσεις.

Εξηγώντας το πρόγραμμα έκτακτης βοήθειας για τις μικρές επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους, ο Σολτς είχε δηλώσει πως «είναι πολύ σημαντικό για εμένα να ξεκαθαρίσω ότι πρόκειται για επιχορήγηση, όχι για δάνειο. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί να επιστραφεί». Ο δε Αλτμάιερ είχε προσθέσει πως «δεν θα αφήσουμε κανέναν πίσω!».

Πεντέμισι χρόνια αργότερα, όμως, η Μάριον Αλεμάιερ νιώθει εντελώς εγκαταλελειμμένη. «Πολλά είχαν ειπωθεί τότε, αλλά καμία από τις υποσχέσεις δεν τηρήθηκε τελικά», λέει στην DW. «Πολλοί συνάδελφοι και φίλοι με είχαν προειδοποιήσει: “Πρόσεξε, θα χρειαστεί να τα επιστρέψεις αυτά τα χρήματα”. Και εγώ απαντούσα, "Όχι, αυτό δεν γίνεται, δεν μπορούν να το κάνουν αυτό”».

Η Αλεμάιερ είχε λάβει 9.000 ευρώ στο πλαίσιο των κρατικών επιδοτήσεων – χρήματα που είχε άμεση ανάγκη, αφού για έξι εβδομάδες δεν είχε καθόλου εισόδημα. Μόνο στις 4 Μαΐου 2020 χαλάρωσαν οι περιορισμοί και επιτράπηκε ξανά η λειτουργία των κομμωτηρίων.

Λανθασμένοι υπολογισμοί

Αργότερα, όμως, το γερμανικό Υπουργείο Οικονομίας κατέληξε στην εκτίμηση πως από τα περίπου 13 δισεκατομμύρια ευρώ που είχαν δοθεί ως έκτακτη οικονομική αρωγή την περίοδο Μαρτίου–Ιουνίου 2020, τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ δεν έπρεπε να καταβληθούν.

Ως αποτέλεσμα, το κράτος ζήτησε από δεκάδες χιλιάδες δικαιούχους να επιστρέψουν μέρος των χρημάτων που έλαβαν – μεταξύ αυτών και από την Αλεμάιερ. Η τελευταία κλήθηκε να επιστρέψει 7.000 ευρώ. Και παρ’ ότι προσέφυγε στη δικαιοσύνη και δη δικαιώθηκε, η κυβέρνηση του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας εξακολουθεί να απαιτεί την επιστροφή του μισού ποσού, δηλαδή τις 3.500 ευρώ, ως συμβιβασμό.

Για πολλούς, οι κρατικές επιδοτήσεις την περίοδο της πανδημίας ήταν μία πραγματική σανίδα σωτηρίας. Όπως, για παράδειγμα, και για τον κομμωτή Γκίντο Βιρτς, εκπρόσωπο των κομμωτών στο κρατίδιο της Ρηνανίας-Παλατινάτου. Σε συνέντευξή του στην DW ο Βιρτς επιβεβαιώνει επίσης πως «οι πολιτικοί έκαναν υποσχέσεις που δεν τήρησαν. Όλοι οι κομμωτές νιώθουν τεράστια απογοήτευση και οργή».

Πολλοί συνάδελφοί του ήταν τόσο απελπισμένοι, που ακύρωσαν ακόμα και τα σχέδιά τους για συνταξιοδότηση, προκειμένου να μπορούν να βγάλουν τα προς το ζην, ενώ άλλοι κατέληξαν στη δύσκολη απόφαση να τα παρατήσουν, βάζοντας λουκέτο στις επιχειρήσεις τους.

Το ζήτημα της διαφορετικής νομικής αντιμετώπισης

Αυτό που θυμώνει περισσότερο τους μικρούς επιχειρηματίες και τους αυτοαπασχολούμενους είναι το γερμανικό «μωσαϊκό» κανονισμών, στο πλαίσιο του οποίου κάθε κρατίδιο διαχειρίζεται διαφορετικά το εκάστοτε ζήτημα – όπως και αυτό των επιστροφών των επιδοτήσεων.

Στη Βάδη-Βυρτεμβέργη το τοπικό Διοικητικό Δικαστήριο έχει ήδη αποφανθεί υπέρ των επιχειρηματιών σε πέντε περιπτώσεις, κρίνοντας πως αυτοί δεν υποχρεώνονται να επιστρέψουν τα χρήματα της πανδημίας. Στη δε Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία οι σχετικές προβλέψεις αλλάζουν κατ' επανάληψη, ενώ στο κρατίδιο της Έσσης έχει επιβληθεί προσωρινή παύση των ελέγχων για την επιστροφή των επιδοτήσεων. Ο υπουργός Οικονομικών της Έσσης, Καβέ Μανσούρι, εξηγεί πως σε τέτοιου είδους περιπτώσεις «δεν πρόκειται για μεγάλες πολυεθνικές, αλλά για αυτοαπασχολούμενους, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, επαγγελματίες και τεχνίτες. Ως εκ τούτου, θέλω να εξαντλήσω όλα τα νομικά περιθώρια για την ανακούφιση όσων πλήττονται. Για εμένα είναι και ζήτημα δικαιοσύνης».

Ο κομμωτής Βιρτς έχει πλέον έναν υπάλληλο λιγότερο και αποπληρώνει τα 15.000 ευρώ της επιδότησης σε μηνιαίες δόσεις των 635 ευρώ. Ο ίδιος επισημαίνει πως τώρα ακόμα και οι ίδιοι οι πολιτικοί «δεν ξέρουν πώς να βγουν από αυτή την κατάσταση. Ένας πολιτικός μου είπε πως το κόστος διαχείρισης των επιστροφών είναι κατά πάσα πιθανότητα μεγαλύτερο από τα ίδια τα ποσά που ζητείται να επιστραφούν. Οι δημόσιες αρχές προσέλαβαν πάρα πολλούς υπαλλήλους μόνο και μόνο για να παρακολουθούν και να χειρίζονται τις διαδικασίες», εξηγεί ο Βιρτς.

Απογοήτευση από την πολιτική

Στα μέσα του 2020 ο Ράινερ Χέρμαν ίδρυσε την IG NRW-Soforthilfe (Ένωση Έκτακτης Βοήθειας Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας) και σήμερα στηρίζει σχεδόν 11.000 ανθρώπους που κλήθηκαν να επιστρέψουν τις επιδοτήσεις που έλαβαν – ανάμεσά τους και τη Μάριον Αλεμάιερ.

Ο Χέρμαν υποστηρίζει πως το όλο πρόγραμμα αποτελεί ένα ντροπιαστικό διοικητικό φιάσκο. «Οι άνθρωποι δεν είναι απλώς απογοητευμένοι, αλλά εξαιρετικά θυμωμένοι», λέει στην DW. «Έχω δει μορφωμένους, έμπειρους επιχειρηματίες να διολισθαίνουν προς τον εξτρεμισμό – δεν μπορείς πλέον να μιλήσεις μαζί τους. Άλλοι είναι εντελώς απελπισμένοι και συντετριμμένοι. Πολλές επιχειρήσεις έχουν ήδη κηρύξει πτώχευση ή θα αναγκαστούν να το κάνουν σύντομα».

Τι θα έπρεπε λοιπόν να έχει κάνει διαφορετικά η Γερμανία; Κατά τον Χέρμαν, πρώτον η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα έπρεπε να είχε θέσει ενιαίους όρους για την οικονομική βοήθεια, με τα 16 κρατίδια να ενεργούν απλώς ως εκτελεστικοί φορείς, προκειμένου να αποφευχθεί το χάος με τα διαφορετικά ρυθμιστικά πλαίσια. Δεύτερον, οι αιτήσεις θα έπρεπε να είναι απλές και κατανοητές για τους απλούς πολίτες, δίχως περίπλοκη νομική ορολογία και διαδικασίες. Και τρίτον, το κράτος θα έπρεπε να αντιμετωπίζει τους πολίτες ως εταίρους, και όχι ως αντιπάλους, δείχνοντας εμπράκτως μία διάθεση για εποικοδομητικό διάλογο.

Στο γειτονικό Βέλγιο, για παράδειγμα, «εφαρμόστηκε ένα πρόγραμμα στήριξης που προσαρμοζόταν από μήνα σε μήνα – επεκτεινόταν, τροποποιούνταν ή περιοριζόταν ανάλογα με τις ανάγκες», παρατηρεί ο Χέρμαν. «Υπήρχε ένα ενιαίο σύστημα, στο οποίο οι άνθρωποι απλώς εγγράφονταν και ουδείς παραπονέθηκε – όλα λειτουργούσαν άψογα».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Ανταπόκριση από την Κωνσταντινούπολη

Αύριο, ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γιόχαν Βάντεφουλ θα βρίσκεται στην Άγκυρα, όπου θα έχει συνάντηση με τον Tούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν για μια σειρά από κρίσιμα θέματα, στα οποία πιστεύεται ότι συμπεριλαμβάνεται το θέμα των πιθανών παραδόσεων αεροσκαφών Eurofighter στην Τουρκία. Όπως δήλωσε χθες εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, «Η γερμανική κυβέρνηση ανταποκρίθηκε θετικά σε προκαταρκτικό αίτημα της Airbus για διαπραγμάτευση της παράδοσης Eurofighter στην Τουρκία, και αυτά τα αεροσκάφη θα χρησιμοποιηθούν για τη συλλογική άμυνα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ».

Eurofighter, Γάζα, Συρία, Ουκρανία

Ο σημερινός τουρκικός Τύπος θεωρεί ότι η Γερμανία έδωσε το «πράσινο φως» για πωλήσεις Eurofighter στην Τουρκία, ωστόσο σύμφωνα με γραπτή απάντηση του επικεφαλής του γραφείου Τύπου στην Άγκυρα προς την τουρκική υπηρεσία της DW, ο Γερμανός ΥΠΕΞ Γιόχαν Βάντεφουλ θα έχει μεν συνομιλίες με τον Τούρκο ομόλογό του, αλλά με επίκεντρο την ταχεία βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης στη Λωρίδα της Γάζας, την απελευθέρωση των ομήρων και τα επόμενα βήματα της εφαρμογής του ειρηνευτικού σχεδίου του προέδρου Τραμπ. Επίσης για τις εξελίξεις στη Συρία και τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Τα θέματα αυτά βέβαια δεν αποκλείουν τη συζήτηση για τα Eurofighter, αφού η διαδικασία πώλησης βρισκεται στο τελευταίο στάδιο. Μάλιστα ο ίδιος ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών επιβεβαίωσε ότι στην Άγκυρα θα συζητήσει το θέμα των Eurofighter με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν.

Ανταπόκριση από το Βερολίνο

«Η Γερμανία δεν απειλεί, αλλά απειλείται» και μάλιστα «αυτή που απειλεί τη Γερμανία, την Ευρώπη και το ΝΑΤΟ είναι η Ρωσία». Με αυτά τα λόγια ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς για άλλη μια φορά από το βήμα της γερμανικής βουλής θέλησε να δώσει το περίγραμμα της κατάστασης ασφαλείας.

Η μέρα είναι κρίσιμη για τα κόμματα της συγκυβέρνησης, Χριστιανική Ένωση και Σοσιαλδημοκράτες, που δεν στέλνουν πάντως μήνυμα συμπόρευσης, τουλάχιστον ως προς το μείζον για τη Γερμανία θέμα του μοντέλου στρατιωτικής θητείας. Σήμερα τίθεται στην ολομέλεια για μια πρώτη ανάγνωση το νομοσχέδιο για τη νέα στρατιωτική θητεία στη Γερμανία, με τη σφραγίδα του δημοφιλέστερου Γερμανού πολιτικού, του Σοσιαλδημοκράτη υπ. Άμυνας Μπόρις Πιστόριους.

Η Γερμανία χρειάζεται άμεσα 60.000 στρατιώτες για να καλύψει τις νατοϊκές ανάγκες, διαμηνύει ο Μπόρις Πιστόριους. Η πρόταση Πιστόριους προβλέπει ένα εθελοντικό μοντέλο στράτευσης, βάσει όμως ενός υποχρεωτικού ερωτηματολογίου που θα αποστέλλεται σε όλους τους νέους σε ηλικία στράτευσης και δυνητικά και σε γυναίκες.

Αυτό που προτείνει τώρα η Χριστιανική Ένωση και στο οποίο διαφωνεί επί της αρχής ο Μπόρις Πιστόριους είναι η εισαγωγή υποχρεωτικής κλήρωσης, εάν δεν συγκεκτρωθεί επαρκής αριθμός νεοσύλλεκτων σε εθελοντική βάση.

Σταϊνμάιερ: «Συμφωνήστε άμεσα»

Ήδη εξαιτίας των διαφωνιών στους κόλπους της κυβέρνησης αναβλήθηκε συνέντευξη Τύπου που επρόκειτο να δώσουν αυτή την εβδομάδα οι συγκυβερνώντες πριν από την πρώτη ανάγνωση του νομοσχεδίου στη βουλή, κάτι που σχολιάστηκε έντονα από την αντιπολίτευση ως δείγμα τριγμών στο κυβερνητικό πεδίο.

Ως προς τον ίδιο τον Φρίντριχ Μερτς, θεωρεί ότι η εθελοντική βάση δεν επαρκεί προς το παρόν για να καλυφθούν οι επιτακτικές ανάγκες των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων. Αρκετά στελέχη της Χριστιανικής Ένωσης τάσσονται επίσης υπέρ μιας «καθαρής» επαναφοράς της υποχρεωτικής στράτευσης στη Γερμανία – που είχε καταργηθεί το 2011 από την Άνγκελα Μέρκελ.

Την ίδια ώρα, βάσει δημοσκοπήσεων, η συντριπτική πλειονότητα των νέων στη Γερμανία είναι επιφυλακτικοί έως αρνητικοί στην επαναφορά της υποχρεωτικής θητείας (σύμφωνα μάλιστα με την YouGov το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 65%), γεγονός που περιπλέκει ακόμα περισσότερο τις αποφάσεις στη Γερμανία για το θέμα.

Οι διαφωνίες των τελευταίων ημερών πάντως προκάλεσαν ακόμα και την παρέμβαση του Γερμανού προέδρου Φρανκ-Bάλτερ Σταϊνμάιερ, ο οποίος μιλώντας στο δίκτυο SWR εξέφρασε αμφιβολίες ως προς το κατά πόσο το σύστημα της κλήρωσης για την επιλογή των νεοσύλλεκτων θα είναι βιώσιμο, καλώντας τα κόμματα της κυβέρνησης να επιλύσουν άμεσα το ζήτημα και επιρρίπτοντάς τους όμως συγχρόνως «επικοινωνιακά λάθη».

Βγαίνεις στη σύνταξη, αλλά εξακολουθείς να δουλεύεις… Για πολλούς αυτό είναι ένας εφιάλτης. Για άλλους ωστόσο, μπορεί να είναι μία καλή εναλλακτική λύση, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από σοβαρό οικονομικό κίνητρο. Αυτό το κίνητρο προσπαθεί να δώσει τώρα στους Γερμανούς συνταξιούχους η κυβέρνηση του Χριστιανοδημοκράτη Φρίντριχ Μερτς με την «ενεργό σύνταξη». «2.000 ευρώ τον μήνα αφορολόγητα» υπόσχεται το οικονομικό επιτελείο στο Βερολίνο.

Με άλλα λόγια: Αν ο μισθός σου είναι 3.000 ευρώ μικτά, η φορολόγηση αφορά μόνο τα 1.000 ευρώ. Για τα υπόλοιπα δεν πληρώνεται φόρος, πληρώνονται όμως ασφαλιστικές εισφορές, αν και μειωμένες σε σχέση με τον εργασιακό βίο πριν από τη σύνταξη. Όπως διευκρινίζει στο Βερολίνο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφαν Κορνέλιους, «η ενεργός σύνταξη ισχύει σε πρώτη φάση μόνο για έσοδα από μία σύμβαση εξαρτημένης εργασίας. Ωστόσο, προβλέπεται ότι σε δύο χρόνια θα επανεξεταστεί η νομοθεσία και τότε μπορεί να ξαναδούμε τον συνολικό κύκλο των δικαιούχων».

Επιλογή ή ανάγκη στην τρίτη ηλικία;

Το υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε την «ενεργό σύνταξη» την Τετάρτη. Απομένει βεβαίως η έγκριση της Βουλής και του «Ομοσπονδιακού Συμβουλίου» (Άνω Βουλή), ώστε η νέα νομοθεσία να τεθεί σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2026. Έρευνες δείχνουν ότι τουλάχιστον το 25% των Γερμανών συνταξιούχων δεν θέλει σε καμία περίπτωση να εργαστεί. Οι περισσότεροι όμως θα το συζητούσαν – υπό προϋποθέσεις.

Ήδη σήμερα πολλοί συνταξιούχοι έχουν ένα συμπληρωματικό εισόδημα από τα αποκαλούμενα mini-jobs. Πρόκειται συνήθως για θέσεις εργασίας χαμηλής εξειδίκευσης, οι οποίες αμείβονται με ποσό έως 556 ευρώ μηναίως, που είναι αφορολόγητο. Στις ηλικίες 66-68 ετών σχεδόν 4 στους 10 συνταξιούχους κάνουν μία τέτοια δουλειά. Για πολλούς δεν είναι επιλογή, αλλά ανάγκη, καθώς η σύνταξή τους δεν επαρκεί, ιδιαίτερα όταν εξακολουθούν να πληρώνουν και ενοίκιο.

Αυτό επισημαίνει ο Σόρεν Πέλμαν, συμπροεδρεύων της Κ.Ο. του Κόμματος της Αριστεράς (Die Linke), επικρίνοντας τα σχέδια της κυβέρνησης Μερτς. «Η φτώχεια της τρίτης ηλικίας είναι ένα φαινόμενο που συνεχώς επιδεινώνεται» λέει. «Έχουμε πολλούς που μετά τη συνταξιοδότηση εξακολουθούν να δουλεύουν – και αυτό όχι εκ πεποιθήσεως. Είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν για να τα βγάλουν πέρα. Και η ενεργός σύνταξη δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα…».

«Αντίδοτο» στην έλλειψη εργαζομένων

Προκειμένου να σταθεροποιηθεί το ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα, κάποιοι προτείνουν ακόμα πιο δραστικά μέτρα, όπως τη «σύνταξη στα 70». Πάντως, η στήριξη του ασφαλιστικού συστήματος και η «φτώχεια της τρίτης ηλικίας» δεν είναι οι μοναδικοί λόγοι που συνηγορούν υπέρ της «ενεργού σύνταξης». Ένας ακόμα λόγος είναι η έλλειψη εργαζομένων σε πολλούς κλάδους. Είτε για δημογραφικούς λόγους, καθώς δεν υπάρχουν αρκετοί νεότεροι εργαζόμενοι, είτε γιατί οι νεότεροι εργαζόμενοι δεν ενδιαφέρονται για συγκεκριμένες θέσεις εργασίας. Εδώ οι συνταξιούχοι μπορούν να δώσουν λύσεις. «Η γερμανική οικονομία χρειάζεται την εμπειρία των πιο ηλικιωμένων» τονίζει ο Σοσιαλδημοκράτης υπουργός Οικονομικών και αντικαγκελάριος Λαρς Κλίνγκμπαϊλ.

Άλλωστε σε αυτές τις περιπτώσεις το κίνητρο δεν είναι μόνο οικονομικό, υποστηρίζει ο Πέτερ Χαν, καθηγητής Οικονομικών στο Βερολίνο. «Υπάρχουν και άλλα κίνητρα που είναι εξίσου σημαντικά» επισημαίνει. «Πόσο καλές είναι οι εργασιακές συνθήκες; Ποια ευελιξία μου προσφέρουν στο ωράριό μου; Θα είμαι υγιής, ώστε να μπορώ να ανταποκριθώ; Σύμφωνα με έρευνες, αυτά τα κριτήρια είναι πιο σημαντικά από το οικονομικό κομμάτι. Οπότε στην πραγματικότητα δεν περιμένουμε σημαντικές μεταβολές στην αγορά εργασίας».

Πηγές: ARD, dpa, Reuters

Η τοποθέτηση από τον εκπρόσωπο του Κρεμλίνου δεν θα μπορούσε να είναι πιο λιτή και πιο σαφής: «Δεν πρόκειται να συμμορφωθούμε με την απόφαση» δηλώνει ο Ντμίτρι Πεσκόφ στο κρατικό πρακτορείο ΤΑΣΣ. Η απορριπτική στάση της Ρωσίας αναφέρεται στην τελευταία ετυμηγορία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στο Στρασβούργο την Τρίτη, σύμφωνα με την οποία η Ρωσία οφείλει να καταβάλει αποζημίωση 253 εκατομμυρίων ευρώ στη Γεωργία για την εισβολή ρωσικών δυνάμεων στη χώρα το 2008.

Ακόμη και την εποχή που συμμετείχε ενεργά στο Συμβούλιο της Ευρώπης, τον θεωρητικά ανώτατο θεσμό για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη γηραιά ήπειρο, η Μόσχα συχνά περιφρονούσε τις αποφάσεις του Δικαστηρίου. Φαίνεται ότι σήμερα τις αγνοεί πλήρως, καθώς, μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, έχει αποπεμφθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Ένας πόλεμος που δεν ξεχάστηκε

Τα γεγονότα που οδήγησαν στην καταδικαστική απόφαση έλαβαν χώρα πολύ νωρίτερα και συγκεκριμένα το καλοκαίρι το 2008, με επίκεντρο τις περιοχές της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας, που είχαν αποσχισθεί από τη Γεωργία, προσεγγίζοντας τη Ρωσία. Μετά την αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων από τον τότε πρόεδρο της Γεωργίας Μιχαήλ Σαακασβίλι και ιδιαίτερα μετά το «σφυροκόπημα» της πόλης Τσχινβάλι, πρωτεύουσας της Νότιας Οσετίας, ρωσικά στρατεύματα εισέβαλαν στη Γεωργία και μέσα σε λίγες ημέρες έφτασαν μέχρι τα προάστια της Τιφλίδας.

Έκτοτε, η Μόσχα αναγνωρίζει τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία ως ανεξάρτητες χώρες, σε αντίθεση με τη διεθνή κοινότητα. Οι διπλωματικές σχέσεις με τη Γεωργία έχουν διακοπεί, αν και δεν έλειψαν οι απόπειρες επαναπροσέγγισης από φιλορώσους πολιτικούς στην Τιφλίδα. Πρόκειται για ένα ακόμα «frozen conflict» της μετα-σοβιετικής εποχής, το οποίο ανά πάσα στιγμή μπορεί να πυροδοτήσει νέα έκρηξη, με απρόβλεπτες συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή.

«Συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων»

Ήδη τον Απρίλιο του 2024, με απόφασή του, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου είχε κρίνει τη Ρωσία ένοχη για «συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων» στον «πόλεμο του Καυκάσου», οι οποίες αφορούσαν περισσότερα από 29.000 άτομα. Με τη νέα απόφασή του επιδικάζει τώρα ένα συγκεκριμένο ποσό ως αποζημίωση.

Μπορούν όμως να θεωρούνται δεσμευτικές οι αποφάσεις αυτές, από τη στιγμή που η Ρωσία δεν συμμετέχει πλέον στο Συμβούλιο της Ευρώπης; Ναι, λένε οι δικαστές του Στρασβούργου. Και αυτό γιατί οι αποφάσεις αναφέρονται σε πραγματικά περιστατικά που έλαβαν χώρα πριν από τις 16 Σεπτεμβρίου 2022, δηλαδή πριν από την αποπομπή της Ρωσίας.

Πηγές: ARD, dpa, AFP

Ο Βολοντίμιρ Ζ. αναμένει απόφαση για την έκδοσή του στη Γερμανία από τα τέλη Σεπτεμβρίου 2025. Ο 46χρονος Ουκρανός καταζητούνταν με διεθνές ένταλμα σύλληψης και συνελήφθη στην Πολωνία στις 30 Σεπτεμβρίου 2025. Η Ομοσπονδιακή Εισαγγελία στην Καρλσρούη τον υποψιάζεται για συμμετοχή στην επίθεση στον αγωγό Nord Stream, τον Σεπτέμβριο του 2022. Το Περιφερειακό Δικαστήριο στη Βαρσοβία παρέτεινε την προφυλάκισή του την περασμένη εβδομάδα κατά 40 ημέρες – έως τις 9 Νοεμβρίου.

Το αίτημα έκδοσης από τη Γερμανία θέτει τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ μπροστά σε ένα δίλημμα. Παρά τις εντάσεις, το Βερολίνο παραμένει στρατηγικός εταίρος για την πολωνική κυβέρνηση. Επιπλέον, ο Τουσκ επιθυμεί να παρουσιάσει τη χώρα του ως ένα λειτουργικό συνταγματικό κράτος, μετά από χρόνια νομικών παραβιάσεων υπό την προηγούμενη εθνικοσυντηρητική κυβέρνηση. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει μια συναίνεση στην Πολωνία, την οποία αποδέχονται σχεδόν όλες οι πολιτικές δυνάμεις, ότι η καταστροφή του αγωγού Nord Stream ήταν επίσης προς το συμφέρον της Πολωνίας και ότι ο επιτιθέμενος άξιζε έπαινο και αναγνώριση, παρά τιμωρία.

Το πρόβλημα δεν ήταν η έκρηξη

Μετά τη σύλληψη του υπόπτου, ο Τουσκ τόνισε ότι η μοίρα του βρισκόταν στα χέρια ανεξάρτητων δικαστών. Ωστόσο, ο Πολωνός επικεφαλής της κυβέρνησης δεν έκρυψε την αντίθεσή του στην έκδοση. «Το πρόβλημα με τον Nord Stream 2 δεν είναι ότι ανατινάχθηκε. Το πρόβλημα είναι ότι κατασκευάστηκε», έγραψε ο φιλελεύθερος-συντηρητικός πολιτικός στο X. Και επέμεινε. «Σίγουρα δεν είναι προς το συμφέρον της Πολωνίας, ούτε προς το συμφέρον του αισθήματος ευπρέπειας και δικαιοσύνης να διωχθεί αυτός ο πολίτης ή να εκδοθεί σε άλλο κράτος», δήλωσε την περασμένη Τρίτη κατά τη διάρκεια επίσκεψης της Λιθουανής πρωθυπουργού Ίνγκα Ρουγκίνιε.

Είναι πειστικά τα στοιχεία;

Ο έμπιστος του Τουσκ, Τόμας Σιεμόνιακ, συντονιστής των υπηρεσιών πληροφοριών, θεωρεί ότι έργο της εισαγγελίας είναι «να πείσει το δικαστήριο ότι η έκδοση στη Γερμανία είναι κακή ιδέα». Ο Σιεμόνιακ τόνισε ότι είναι αμφισβητήσιμο εάν τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι αυτό το συγκεκριμένο άτομο είχε κάποια σχέση με την ανατίναξη του αγωγού είναι πειστικά. Συντασσόμενος σαφώς με τον Βολοντίμιρ Ζ., ο Τουσκ προσπάθησε επίσης να αντικρούσει την κριτική από το δεξιό συντηρητικό στρατόπεδο. Ο φιλοευρωπαϊκός και φιλογερμανικός πολιτικός απαξιώνεται ως «πράκτορας των Γερμανών» από τους δεξιούς αντιπάλους του. Σε μια συγκέντρωση διαμαρτυρίας κατά των παράνομων μεταναστών στη Βαρσοβία το Σάββατο, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Γιάροσλαβ Κατσίνσκι κατηγόρησε τον Τουσκ ότι επιδιώκει να εγκαθιδρύσει ένα «γερμανικό προτεκτοράτο» στην Πολωνία.

Κριτική και από την Ουγγαρία

Η δεξιά συντηρητική αντιπολίτευση χρησιμοποίησε αμέσως το αίτημα έκδοσης από την Καρλσρούη ως πρόσχημα για επιθέσεις κατά της κυβέρνησης. «Το «κράτος του Τουσκ» ήθελε να εκδώσει τον συλληφθέντα Ουκρανό στους Γερμανούς, προειδοποίησε ο Πάβελ Γιαμπλόνσκι, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών του κόμματος Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS). Ο Βολοντίμιρ Ζ. αντιμετώπισε «πολιτική καταστολή» στη Γερμανία – όποιος επιτίθεται στη γερμανορωσική συμμαχία στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας θεωρείται εχθρός», έγραψε ο Γιαμπλόνσκι στο X. Κριτική προήλθε επίσης από την Ουγγαρία, αν και για εντελώς διαφορετικό λόγο. Ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών Πέτερ Σιγιάρτο εξέφρασε το «σοκ» του για τη στάση του Τουσκ. «Δεν θέλουμε μια Ευρώπη στην οποία οι αρχηγοί κυβερνήσεων υπερασπίζονται τρομοκράτες», έγραψε στο X.

Nord Stream ως κόκκινο πανί για την Πολωνία

Το έργο Nord Stream, το οποίο ξεκίνησε με πολιτική απόφαση από τον τότε Γερμανό καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ και τον Ρώσο πρόεδρο Βλάντιμιρ Πούτιν το 2005, ήταν αγκάθι στο πλευρό της Πολωνίας από την αρχή. Αρχικά, η Βαρσοβία ανησυχούσε κυρίως για την απώλεια των τελών διέλευσης, καθώς το ρωσικό φυσικό αέριο είχε προηγουμένως μεταφερθεί μέσω Πολωνίας στη Δυτική Ευρώπη.

Ωστόσο, καθώς οι εντάσεις για την Ουκρανία αυξάνονταν, γεωπολιτικά επιχειρήματα ήρθαν στο προσκήνιο. Ήδη από το 2006, ο Ράντοσλαβ Σικόρσκι, τότε υπουργός Άμυνας, καταδίκασε τον Nord Stream, συγκρίνοντας τον αγωγό της Βαλτικής Θάλασσας με το Σύμφωνο Χίτλερ-Στάλιν του 1939. Έκτοτε, η πολωνική κριτική για το γερμανορωσικό έργο αποτελεί επαναλαμβανόμενο θέμα στις γερμανοπολωνικές συζητήσεις, ανεξάρτητα από το ποιος βρισκόταν στην εξουσία στη Βαρσοβία.

«Γιατί ο Βολοντίμιρ Ζ. συνελήφθη τώρα;», αναρωτήθηκαν τα πολωνικά μέσα ενημέρωσης. Το ένταλμα σύλληψης εκδόθηκε πριν από έναν χρόνο, αλλά σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης, ο ύποπτος έλαβε προειδοποίηση και του επετράπη να ταξιδέψει στην Ουκρανία. Δεν είναι σαφές γιατί επέστρεψε στην Πολωνία. Ακόμα και τότε, ο Τουσκ συμβούλεψε τους Γερμανούς πολιτικούς που είχαν προωθήσει τους Nord Stream 1 και 2 να «ζητήσουν συγγνώμη και να σιωπήσουν».

Στο δικαστήριο στην Πολωνία;

Όπως εικάζει η διαδικτυακή πύλη OKO.press, η πολωνική κυβέρνηση ήθελε να δείξει τη συνεργασία της με τη Γερμανία με τη σύλληψη. Η Βαρσοβία ενδιαφέρεται να διασφαλίσει ότι δικά της εντάλματα σύλληψης θα εκτελούνται στον δυτικό γείτονά της. Τα πολωνικά μέσα ενημέρωσης επισημαίνουν μια διέξοδο από το δίλημμα. Οι έρευνες για την έκρηξη στον Nord Stream βρίσκονται επίσης σε εξέλιξη στην Πολωνία. Ο Βολοντίμιρ Z. έχει την ιδιότητα του μάρτυρα σε αυτές τις διαδικασίες. Μάλιστα, ανακρίθηκε πριν από λίγες ημέρες. «Εάν απαγγελθούν κατηγορίες εναντίον του στην Πολωνία, θα δικαστεί σε πολωνικό δικαστήριο», αναφέρει το OKO.press.

Ο Ουκρανός ζει στην Πολωνία εδώ και τρία χρόνια και διευθύνει μια κατασκευαστική εταιρεία κοντά στη Βαρσοβία. Το συντηρητικό think tank Jagiellonski Club βλέπει το γερμανικό αίτημα έκδοσης ως ευκαιρία για τον Τουσκ. «Απορρίπτοντάς το, ο Τουσκ μπορεί να πετύχει με έναν σμπάρο δυο τρυγόνια : Μπορεί να δείξει την αυτοπεποίθησή του απέναντι στο Βερολίνο και να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του θέση με την Ουκρανία», αναφέρει ανάλυση του Jagiellonski Club. Με αυτόν τον τρόπο, ο Τουσκ θα αντέκρουε τις κατηγορίες της δεξιάς συντηρητικής αντιπολίτευσης ότι οι πολιτικές του είναι υπερβολικά επιεικείς απέναντι στη Γερμανία.

Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός

Είναι ίσως και αυτό μία ένδειξη για το «ταλέντο» των Γερμανών στην αποταμίευση: Ενώ στη Γαλλία ο πλουσιότερος επιχειρηματίας της χώρας, ο Μπερνάρ Αρνό του ομίλου LVMH, έχει κάνει περιουσία εμπορευόμενος είδη πολυτελείας, στη γειτονική Γερμανία οι πλουσιότεροι επιχειρηματίες είναι ιδιοκτήτες εκπτωτικών σουπερμάρκετ. Επί σειρά ετών οι αδελφοί Άλμπρεχτ, συνιδιοκτήτες της αλυσίδας ALDI, ήταν οι κορυφαίοι στη σχετική κατάταξη που δημοσιεύει κάθε χρόνο το οικονομικό περιοδικό Manager Magazin.

Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, στην πρώτη θέση έχει αναρριχηθεί ο Ντίτερ Σβαρτς, ιδιοκτήτης της ανταγωνιστικής αλυσίδας Lidl (που έχει σημαντική παρουσία και στην Ελλάδα), καθώς και άλλων brand names, όπως τα σουπερμάρκετ Kaufland και η εταιρεία ανακύκλωσης Prezero. Σύμφωνα με το Manager Magazin, η περιουσία του αποτιμάται σε 46,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Στα 86 του χρόνια ο ίδιος ο Σβαρτς έχει αποσυρθεί από την καθημερινότητα των επιχειρήσεών του, ωστόσο λέγεται ότι διατηρεί τον τελευταίο λόγο και τον ουσιαστικό έλεγχο.

Αποφεύγοντας τη δημοσιότητα

Τι έχουν κοινό οι Άλμπρεχτ και Σβαρτς; Την απέχθεια προς τη δημοσιότητα. Δεν δίνουν συνεντεύξεις, αποφεύγουν τις δημόσιες εμφανίσεις. Μόλις μετά τον θάνατο του Καρλ Άλμπρεχτ σε ηλικία 94 ετών, το 2014, η ALDI αποφάσισε να δημοσιεύσει οικειοθελώς μία φωτογραφία του συνιδρυτή της επιχειρηματικής δυναστείας.

Όσο για τον Ντίτερ Σβαρτς των Lidl λέγεται ότι έχει επιτύχει το ακατόρθωτο στην εποχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης: Να κυκλοφορούν μόλις δύο-τρεις φωτογραφίες του, εκ των οποίων μάλιστα η μία είναι ασπρόμαυρη και κατά τεκμήριο τουλάχιστον 40 ετών. Ακόμα και όταν η ιδιαίτερη πατρίδα του, η πόλη του Χάιλμπρον, τον τίμησε ως επίτιμο δημότη, δεν δημοσιεύθηκε καμία φωτογραφία από την τελετή. Τα οικονομικά περιοδικά συνήθως δημοσιεύουν σκίτσα του. «Αόρατο δισεκατομμυριούχο» αποκαλεί τον Σβαρτς το τηλεοπτικό δίκτυο SWR. «Βλέπει τα πάντα, αλλά δεν μιλάει ποτέ» σημειώνει το οικονομικό πόρταλ Investment Week.

Τζίρος 175 δις ετησίως

Σήμερα ο όμιλος εταιρειών του Σβαρτς καταγράφει τζίρο 175 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Είναι η τέταρτη σε μέγεθος επιχείρηση λιανικού εμπορίου σε όλον τον κόσμο μετά τις Waltmart, Amazon και Costco. Τελευταίο δημιούργημα του Γερμανού δισεκατομμυριούχου είναι η ναυτιλιακή εταιρεία Tailwind Shipping Lines, η οποία ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 2022 στο απόγειο της πανδημίας – σε μία εποχή που οι διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες είχαν αρχίσει να προκαλούν προβλήματα στο λιανεμπόριο.

Με την Tailwind Shipping Lines ο Σβαρτς εξασφάλισε ένα δικό του δίκτυο μεταφορών δια θαλάσσης, χωρίς να εξαρτάται από ναυλώσεις τρίτων και δίνοντας έμφαση σε μικρότερα λιμάνια, ώστε να μειώσει το κόστος και τις πιθανές καθυστερήσεις στην φορτοεκφόρτωση. Σύμφωνα με γερμανικά δημοσιεύματα, διαθέτει δέκα φορτηγά πλοία και 40.000 εμπορευματοκιβώτια, ενώ πρόσφατα απέκτησε και μία σιδηροδρομική γραμμή από το λιμάνι Κόπερ της Σλοβενίας στο Γκρατς της Αυστρίας, που έχει αναδειχθεί σε πανευρωπαϊκό κέντρο logistics.

Ωσάν να μη φτάνουν όλα αυτά, ο Ντίτερ Σβαρτς επενδύει στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Στο Χάιλμπρον φιλοδοξεί να δημιουργήσει μία Πανεπιστημιούπολη για 5.000 «ταλέντα» από όλον τον κόσμο. Πρόκειται για ένα οικοσύστημα, στο οποίο θα ευδοκιμούν νεοφυή σχήματα, σε συνεργασία με μεγάλες επιχειρήσεις που εδρεύουν στο ομόσπονδο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης, ένα από τα πιο πλούσια της Γερμανίας.

Τρεις προτάσεις μομφής μέσα σε τέσσερις μήνες ξεπέρασε μάλλον ανώδυνα η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Δεν θα είναι οι τελευταίες, εκτιμούν οι παρεπιδημούντες στις Βρυξέλλες.

Ζούμε εποχές ταραχώδεις και απρόβλεπτες, που ευνοούν την ταχεία ανακύκλωση του πολιτικού προσωπικού. Ας αναλογιστούμε ότι στη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, δηλαδή μόλις τα τρία τελευταία χρόνια, ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν έχει ήδη αναλώσει 130 υπουργούς και υφυπουργούς, καταρρίπτοντας μάλιστα το ιστορικό ρεκόρ του Φρανσουά Μιτεράν με 117 υπουργοποιήσεις στην περίοδο 1988-1995.

Κι όμως, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είναι ακόμη εδώ. Από το 2019, όταν ανέλαβε για πρώτη φορά τα ηνία της Κομισιόν, η Ευρώπη έχει αλλάξει πολύ. Αλλά η ίδια έχει αλλάξει ακόμα περισσότερο.

Ήταν κάποτε ένα Green Deal

Το περίφημο Green Deal, η «Πράσινη Μετάβαση» της Ευρώπης για την υλοποίηση των πιο φιλόδοξων κλιματικών στόχων στην ιστορία της, ήταν η «σημαία» της φον ντερ Λάιεν για την εκλογή στο ύπατο αξίωμα της ευρωπαϊκής εκτελεστικής εξουσίας. Μέσα σε έξι χρόνια το Green Deal μετονομάζεται Clean Industry Deal, λόγω πιέσεων από τη βιομηχανία για μείωση κόστους και καταπολέμηση της γραφειοκρατίας. Kι αν περιμένουμε λίγο ακόμη δεν αποκλείεται να καταλήξει... σκέτο Industry Deal. Ήδη γίνονται δεύτερες σκέψεις για τους κανόνες ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων (ETS 2) ή για την απαγόρευση των κινητήρων εσωτερικής καύσης.

Μπορούμε να αρχίσουμε ατέρμονες θεωρητικές συζητήσεις για το αν είναι σωστή η αλλαγή ατζέντας στις Βρυξέλλες. Υπάρχει όμως μία συζήτηση που δεν είναι θεωρητική, αλλά «εκ των ων ουκ άνευ» για την επιβίωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρέπει να γίνει εδώ και τώρα. Είναι η διαπραγμάτευση για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο στην περίοδο 2028-2034, δηλαδή για τον προϋπολογισμό της ΕΕ στα επόμενα χρόνια – με την Κομισιόν να προτείνει μία πρωτοφανή αύξηση κονδυλίων στα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ για την επταετία.

Έντονες είναι ήδη οι αντιδράσεις από τις «βόρειες» πρωτεύουσες σε εποχές δημοσιονομικής εγκράτειας, ενώ οι αποκαλύψεις περί σκανδάλων τύπου ΟΠΕΚΕΠΕ ασφαλώς δεν ενισχύουν τη διαπραγματευτική θέση χωρών όπως η Ελλάδα, που θέλουν να διατηρήσουν τα «κεκτημένα» σε αγροτικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις από το Ταμείο Συνοχής (κάτι που ασφαλώς δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποσιωπηθούν τα σκάνδαλα).

Σχέδια για «κοινό χρέος»;

Οι αντιδράσεις μάλλον θα ενταθούν τους επόμενους μήνες. Ιδιαίτερα εάν επιβεβαιωθούν γερμανικά δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία η πρόεδρος της Κομισιόν αναζητεί τρόπους για να επαναφέρει μία «κοινή ανάληψη χρέους» σε επίπεδο ΕΕ, όπως είχε γίνει για πρώτη φορά με το Ταμείο Ανάκαμψης για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας, αυτή τη φορά με στόχο να χρηματοδοτήσει κρίσιμες αμυντικές και ενεργειακές υποδομές.

Από την οπτική γωνία των νοτίων χωρών θα ήταν ευχής έργο να το επιτύχει. Διαφορετικά, ο λογαριασμός δύσκολα βγαίνει. Σε κάθε περίπτωση, στην παρούσα φάση φαίνεται ότι μόνο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μπορεί να συντονίσει τη σχετική συζήτηση, έχοντας τη στήριξη ακόμα και των Πρασίνων. Δεν είναι τυχαίο ότι ελάχιστοι Πράσινοι στήριξαν την πρόταση μομφής που είχε καταθέσει προ ημερών η ευρω-ομάδα της Αριστεράς. Ίσως γιατί γνωρίζουν ότι η φον ντερ Λάιεν είναι από τα τελευταία κορυφαία στελέχη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) που ακόμη ενδιαφέρονται σοβαρά για τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ…

Ανταπόκριση από την Κωνσταντινούπολη

Με βασικό στόχο την αποτροπή του ρωσικού κίνδυνου και την ενίσχυση της ασφάλειας στη ΝΑ Ευρώπη, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ πραγματοποίησε επίσκεψη στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, μια περιοχή που, όπως είπε, αποτελεί το στρατηγικό κεντρικό στοιχείο της ευρωπαϊκής ηπείρου. «Στην ΝΑ Ευρώπη θα αποφασιστεί εάν η Ευρώπη παραμένει ικανή να δράσει για την ασφάλεια, την αλληλεγγύη και την περαιτέρω ανάπτυξη της Ένωσής μας» είπε χαρακτηριστικά.

Επόμενος σταθμός του κ. Βάντεφουλ η Άγκυρα, όπου αναμένεται να έχει συνάντηση με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν. Σημειώνεται ότι ο Γερμανός διπλωμάτης είχε αρχικά προγραμματίσει να ξεκινήσει το ταξίδι του από την Αθήνα για συνομιλίες με τον Έλληνα ομόλογό του Γιώργο Γεραπετρίτη. Ωστόσο, το σκέλος της Αθήνας ακυρώθηκε μετά το ταξίδι του κ. Γεραπετρίτη στην Αίγυπτο για την τελετή υπογραφής του ειρηνευτικού σχεδίου για τη Γάζα.

SAFE και Eurofighter

Η επίσκεψη του επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας στην Τουρκία είναι σημαντική. Δύο θα είναι τα κύρια θέματα που θα συζητηθούν με την τουρκική πλευρά. Το χρηματοδοτικό πρόγραμμα SAFE όπου επιθυμεί να συμμετάσχει και η Τουρκία, ενώ διαφωνεί σε αυτό η Ελλάδα. Και επίσης το θέμα της παράδοσης 40 αεροσκαφών Eurofighter Typhoon στην Τουρκία μετά τις προκαταρκτικές συμφωνίες που έγιναν με την Τουρκία, από το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γερμανία, τον περασμένο Ιούλιο.

Είναι σημαντικό ότι σύμφωνα με σημερινή δήλωση του εκπροσώπου του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, η Γερμανία συμφώνησε να διαπραγματευτεί με την Τουρκία σχετικά με πιθανές παραδόσεις αεροσκαφών Eurofighter. «Η γερμανική κυβέρνηση απάντησε θετικά σε ένα προκαταρκτικό αίτημα της Airbus για διαπραγμάτευση της παράδοσης Eurofighter στην Τουρκία, που χρησιμοποιούνται για συλλογική άμυνα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ» δήλωσε ο εκπρόσωπος.

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών θα συζητήσει αυτό το θέμα με τον Χακάν Φιντάν, ενώ αναμένονται δηλώσεις κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου των δυο υπουργών Εξωτερικών.

Ανταπόκριση από την Ιερουσαλήμ

Ο αφοπλισμός της Χαμάς και η παράδοση όλων των νεκρών ομήρων αποδεικνύεται τα τελευταία εικοσιτετράωρα ότι αποτελούν τα δύο μεγάλα «αγκάθια» για την ομαλή εφαρμογή του πρώτου σταδίου του σχεδίου Τραμπ με απώτερο στόχο τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Από την άλλη, αποτελεί σίγουρα θετική εξέλιξη ότι τα τεχνικά κλιμάκια του Ισραήλ και της Χαμάς συνεχίζουν τις παρασκηνιακές τους επαφές στο Σαρμ Αλ-Σέιχ, με τους διαμεσολαβητές, κυρίως της Αιγύπτου και του Κατάρ, να ασκούν εκατέρωθεν πιέσεις ώστε να μην διακοπούν. Παράλληλα, οι πρόσφατες δηλώσεις του Αιγύπτιου υπουργού Εξωτερικών, Μπαντρ Αμπντελάτι, ότι ο κατάλογος των 15 Παλαιστινίων τεχνοκρατών που προορίζονται να αποτελέσουν την προσωρινή μη-παραταξιακή παλαιστινιακή κυβέρνηση της Γάζας έχει διαβιβαστεί ήδη στο Ισραήλ, αφού εξασφαλίστηκε η συναίνεση της Χαμάς, αποτελεί ένα πρόσθετο αισιόδοξο δεδομένο – παρά τη σιγή ασυρμάτου που τηρούν οι Ισραηλινοί.

Αφοπλισμός της Χαμάς

Ωστόσο, επειδή αξιωματούχοι της Χαμάς συνεχίζουν να δηλώνουν σε αραβικά μέσα ότι η παράδοση των όπλων δεν θα γίνει σε κανέναν άλλον φορέα, παρά μόνο στο μελλοντικό ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος και υπό τον όρο ότι τα μέλη της θα ενταχθούν στον μελλοντικό παλαιστινιακό εθνικό στρατό, χθες ο Πρόεδρος Τραμπ κάλεσε εκ νέου τη Χαμάς να συμμορφωθεί με τους όρους του σχεδίου, απειλώντας ότι «υπάρχουν και άλλοι τρόποι να επιβληθεί ο αφοπλισμός της οργάνωσης». Επί του πεδίου όμως, και μόλις λίγες ώρες μετά τη μερική απόσυρση των Ισραηλινών από τον θύλακα την περασμένη Παρασκευή (10/10), η Χαμάς στρατολόγησε 7.000 ενόπλους. Μάλιστα, η επίλεκτη ομάδα «Ράντα» ανακοίνωσε ότι «άρχισε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις» εκτελώντας ντόπιους Παλαιστίνιους πολιτοφύλακες που στηρίχθηκαν οικονομικά και στρατιωτικά από το Ισραήλ, ξεκαθαρίζοντας ότι «οι καταδότες των Ισραηλινών θα τιμωρηθούν σκληρά». Βίντεο των εκτελέσεων κάνουν από προχθές τον γύρο του διαδικτύου, με σαφείς αναφορές του πρακτορείου Reuters.

Παράδοση όλων των νεκρών ομήρων

Παράλληλα, όσον αφορά την παράδοση των νεκρών Ισραηλινών ομήρων, από τους συνολικά 28 η Χαμάς παρέδωσε μέχρι στιγμής μόνο επτά. Συγκεκριμένα, τη Δευτέρα (13/10) παρέδωσε τέσσερις, ενώ χθες το βράδυ, μετά από ισραηλινές απειλές για αντίποινα, παραδόθηκαν τέσσερις σοροί, εκ των οποίων σήμερα το πρωί ταυτοποιήθηκαν μόνο οι τρεις, καθότι το τέταρτο πτώμα αποδείχθηκε πως ανήκε σε μέλος της Χαμάς.

Ισραηλινά αντίποινα

Οι Ισραηλινοί ήδη απειλούν με αντίποινα, κατηγορώντας τη Χαμάς ότι εφαρμόζει παρελκυστικές τακτικές προκειμένου να προλάβει να μονιμοποιήσει τον στρατιωτικό της έλεγχο επί του πεδίου. Ενώ Αίγυπτος, Κατάρ και Τουρκία πιέζουν τη Χαμάς να παραδώσει όλους του νεκρούς ομήρους το συντομότερο, το Ισραήλ εν τέλει αρνήθηκε να ανοίξει σήμερα το φυλάκιο της Ράφα, εμποδίζοντας έτσι τη διέλευση 600 οχημάτων με ανθρωπιστική βοήθεια για τους αμάχους.

Ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες

«Γκάζι» στην παραγωγή όπλων και συστημάτων αεράμυνας πατούν οι 32 σύμμαχοι του ΝΑΤΟ στο πλαίσιο νέου προγράμματος στρατιωτικής υποστήριξης 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων υπό την καθοδήγηση των ΗΠΑ για την Ουκρανία, ενώ ενισχύουν τα μέτρα για την προστασία του εναέριου χώρου του ΝΑΤΟ, εν μέσω των αυξανόμενων ρωσικών απειλών με μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Ενίσχυση της αεράμυνας του ΝΑΤΟ

Μιλώντας πριν από τη σημερινή συνάντηση των υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες, ο Γενικός Γραμματέας της Συμμαχίας Μαρκ Ρούτε ανέφερε ότι οι «32» πρόκειται να «αυξήσουν την αμυντική βιομηχανική παραγωγή ώστε να διασφαλίσουν ότι η Ουκρανία θα είναι όσο το δυνατόν πιο δυνατή», ενώ σημείωσε ότι θα συζητηθούν τα πρόσφατα περιστατικά με drones και η ενίσχυση της αεράμυνας του ΝΑΤΟ. «Θα είναι μια σημαντική ημέρα» τόνισε.

«Εάν ένα ρωσικό αεροσκάφος εισέλθει στον εναέριο χώρο του ΝΑΤΟ και αποτελεί απειλή, τότε θα δράσουμε. Αν όχι, θα συνοδευτεί έξω. Μια ισχυρή συμμαχία ξέρει πότε να δράσει σταθερά και πότε να αποκλιμακώσει» εξήγησε ο Γ.Γ.

Νατοϊκοί αξιωματούχοι αναφέρουν, πάντως, ότι οι πρόσφατες παραβιάσεις εκ μέρους της Ρωσίας εξέθεσαν τους διαφορετικούς κανόνες εμπλοκής ανάμεσα στους συμμάχους, γεγονός που προκαλεί ανησυχία, καθώς η Μόσχα θα μπορούσε να εκμεταλλευθεί αυτή τη διαφοροποίηση σε πιθανό σενάριο σύγκρουσης. Οι προτάσεις για κάλυψη αυτών των «κενών» και εφαρμογή μιας πιο αποτελεσματικής αποτροπής αναμένονται στις αρχές του έτους.

Στο επίκεντρο της συνεδρίασης θα βρεθεί και η εφαρμογή των αποφάσεων της συνόδου κορυφής της Χάγης σχετικά με την αύξηση των αμυντικών δαπανών και ενώ έχει προηγηθεί εισήγηση εκ μέρους του Ντόναλντ Τραμπ εξόδου της Ισπανίας από το ΝΑΤΟ – λόγω των ενστάσεων της Μαδρίτης σχετικά με την αύξηση των νατοϊκών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ.

Δηλώσεις Ρούτε και Χέγκσεθ

Υποδεχόμενος τον Αμερικανό υπουργό Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, ο Ρούτε ευχαρίστησε εκ νέου τον πρόεδρο των ΗΠΑ για τη διασφάλιση δικαιότερου καταμερισμού των «βαρών» εντός της Συμμαχίας. «Αυτή θα είναι μια σημαντική συνάντηση, επειδή είχαμε μια επιτυχημένη σύνοδο κορυφής και τώρα υπάρχουν πολύ περισσότερα χρήματα στο τραπέζι» ανέφερε ο Ρούτε.

Από την πλευρά του, ο Χέγκσεθ αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία PURL, που επιτρέπει στις ευρωπαϊκές χώρες να προμηθεύονται από κοινού αμερικανικά οπλικά συστήματα, ώστε να ενισχύουν στρατιωτικά την Ουκρανία. «Ειρήνη μέσω ισχύος, αυτό μάθαμε υπό τον πρόεδρο Τραμπ» τόνισε. Πάντως μόλις 11 χώρες, ανάμεσά τους και η Γερμανία και η Ολλανδία, έχουν ενδιαφερθεί να μετάσχουν στην εν λόγω πρωτοβουλία.

Το απόγευμα οι Ευρωπαίοι υπουργοί Άμυνας θα συναντηθούν ξεχωριστά για να συζητήσουν τον συντονισμό των αμυντικών έργων, ενόψει του σχετικού οδικού χάρτη, που θα παρουσιάσει αύριο η Κομισιόν.

Λένε ότι δεν είναι καλό να γράφεις συναισθηματικά φορτισμένος. Υπάρχουν όμως εμπειρίες, που πρέπει να είσαι αναίσθητος για να μην σε παρακινήσουν να γράψεις. Μια τέτοια εμπειρία είναι η θέαση του γερμανικού ντοκιμαντέρ «Κein Land für Niemand» (Καμία γη, για κανέναν – Η περιχαράκωση μιας χώρας μετανάστευσης). Εκατόν έντεκα λεπτά σοκ, όταν συνειδητοποιείς ότι ουσιαστικά η Ευρώπη βιώνει μια βαθιά ανθρωπιστική κρίση, που συνθλίβει τον πυρήνα των αξιών και των ιδεών της. Οι πολιτικοί αποφεύγουν να την αποκαλούν έτσι και προτιμούν να μιλούν για άλλες κρίσεις. Το προσφυγικό αντιμετωπίζεται, όπως λέει ο ευρωβουλευτής Έρικ Μάρκβαρντ, με τη λογική και μόνο «να πέσουν οι αριθμοί».

Όταν μιλούν τα στοιχεία

Το ντοκιμαντέρ των Μαξ Άρενς και Μάικ Λούντεμαν παραθέτει στοιχεία, που κάποια τους ίσως τα γνωρίζουμε όλοι. Αλλά όταν τα βλέπεις να αραδιάζονται μπροστά σου συγκεντρωμένα και στοιχειοθετημένα, καταλαβαίνεις ότι τα τελευταία χρόνια έχει συμβεί μια ριζική πολιτική και κοινωνική μεταστροφή στη Γερμανία, με τον ακροδεξιό λαϊκισμό να επιβάλλεται στον δημόσιο διάλογο. Και όπως παρατηρούν επιστήμονες που μιλούν στην κάμερα, από τη στιγμή που «τούμπαρε» η Γερμανία, ήταν επόμενο αυτό να συμβεί και σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Τραυματικές εμπειρίες, αξέχαστες ιστορίες

Οι δημιουργοί τονίζουν ότι λόγω του παρελθόντος της η Γερμανία είχε καταγεγραμμένο στο Σύνταγμά της το δικαίωμα στο άσυλο. Το 2025 για πρώτη φορά υπήρξε μια νομοθετική ρύθμιση, που ανατρέπει ουσιαστικά αυτό το δεδομένο. Μια ρύθμιση που πέρασε και με τις ψήφους της ακροδεξιάς AfD.

Φυσικά και υπάρχουν συγκινητικές στιγμές, όταν βλέπουν τους ανθρώπους της οργάνωσης Sea-Eye να προσεγγίζουν «φουσκωτά» έτοιμα να αναποδογυρίσουν στα ανοικτά της Λιβύης και να σώζουν πανικόβλητους ανθρώπους. Όταν βλέπεις την εικόνα που καταγράφουν με το μικρό τους αεροπλάνο οι εθελοντές με το λιβυκό Λιμενικό να βουλιάζει βάρκες ή να τις πλησιάζει και οι άντρες του να ξυλοκοπούν με στυλιάρια τους απελπισμένους ανθρώπους. Αυτά τα παιδιά της Sea-Eye και της Sea-Watch πρέπει να ξέρουν τώρα, όπως εξηγεί ο επικεφαλής της οργάνωσης, ότι απειλούνται πλέον – με βάση τις νέες ρυθμίσεις του νόμου – να αντιμετωπίζονται ως «διακινητές».

Το τραύμα της Πύλου

Είναι συγκλονιστική η μαρτυρία του Ναέεφ από τη Συρία, ενός από τους λίγους επιζώντες του ναυαγίου της Πύλου, που ζει σήμερα στο Βερολίνο και θυμάται πως η ελπίδα από το σκοινί, που τους έριξαν οι Έλληνες λιμενικοί, μετατράπηκε σε πανικό και απόγνωση, όταν το σκάφος του Λιμενικού άρχισε δίχως λόγο τους ελιγμούς, που τελικά έκαναν το πλοίο να βουλιάξει.

Εξοργίζεσαι με την ιστορία του Ιρανού ακτινιστή και πολιτικού πρόσφυγα που κατάφερε να επιβιώσει επί τρία χρόνια στη Μόρια και σήμερα, 10 χρόνια μετά, ακόμη περιμένει από τις γερμανικές αρχές την εξέταση της αίτησής του για άσυλο, για να μπορέσει να ψάξει για δουλειά και να κάνει μια νέα αρχή.

Αγνοώντας εθνικές και διεθνείς συμβάσεις

Όμως αυτό που σε συγκλονίζει τελικά είναι ο κυνισμός πολιτικών που μιλούν όπως ο καγκελάριος Μερτς για «κοινωνικό τουρισμό», ή ο ομόσταυλός του Γενς Σπαν που ζητά να αναθεωρηθούν ευρωπαϊκές και διεθνείς συμβάσεις για τους πρόσφυγες. Και βέβαια αυτό που ολοκλήρωσε η σημερινή κυβέρνηση είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα, όπως θυμίζει η αξέχαστη δήλωση του Όλαφ Σολτς «εμείς θα διαλέγουμε ποιοι θα έρχονται».

Ο αποδιοπομπαίος τράγος

Αλλά ακόμα πιο θλιβερό είναι να ακούς ειδικούς που δεν μπορεί να τους χαρακτηρίσει κανείς «αριστερούς» ή «δικαιωματιστές» να εξηγούν πως τα κλισέ που έχει καταφέρει να μετατρέψει σε «αξίωμα» η Ακροδεξιά δεν αντέχουν σε καμιά περίπτωση την αντιπαράθεση με την πραγματικότητα. Ο Μαρσέλ Φράτσερ για παράδειγμα, ένας από τους πιο γνωστούς οικονομολόγους της χώρας, επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DWI), παρατηρεί ότι η πολιτική προσπαθεί τώρα να καλύψει τα λάθη της επί μια εικοσαετία, φορτώνοντας όλες τις «αμαρτίες» στις πλάτες των φτωχότερων και των μεταναστών.

Οι αριθμοί που δεν ακούγονται

Αυτοδιοικητικοί από την πρώην Ανατολική Γερμανία επισημαίνουν ότι η παρακμή σε πολλές περιοχές της είχε ξεκινήσει πολύ πριν από το 2015 και το «κακοποιημένο» από δημαγωγούς «Θα τα καταφέρουμε» της Μέρκελ. Και η Μόνικα Σνίτσερ, μια εκ των πέντε σοφών της γερμανικής οικονομίας, που μόνο «ακτιβίστρια» δεν μπορείς να την πεις, απογυμνώνει το επιχείρημα ότι το «καράβι είναι γεμάτο», όταν ξεκάθαρα εκτιμά ότι η γερμανική οικονομία με βάση και τη δημογραφική εξέλιξη θα χρειάζεται το επόμενο διάστημα μέχρι και 1,5 εκατομμύριο μετανάστες τον χρόνο.

Ποιος προκαλεί τον διχασμό

«Είναι διχασμένη η γερμανική κοινωνία;» είναι το ερώτημα που θέτει η έρευνα. Οι ειδικοί εξηγούν πως η πόλωση δεν είναι τόσο μεγάλη όσο συχνά παρουσιάζεται. Η πλειοψηφία των Γερμανών πολιτών βρίσκεται προσώρας κάπου στη μέση. Κάποιοι υποστηρίζουν απόψεις «ναι μεν, αλλά», κάποιοι άλλοι δεν γνωρίζουν ή δεν ασχολούνται.

Όμως ο φόβος είναι υπαρκτός. Ο διχαστικός λόγος, η παρουσίαση του πρόσφυγα ως αποδιοπομπαίου τράγου, τα σενάρια τρόμου με τις διαρκείς αναφορές περί «ακάλυπτων» ελλειμμάτων στο κράτος πρόνοιας μπορεί κάποια στιγμή να γείρουν την πλάστιγγα σε ακόμα πιο ακραίες θέσεις. Τίποτα δεν έχει κριθεί οριστικά. Ακόμη. Η ταινία θυμίζει άλλωστε ότι στα τέλη του 2024 περίπου 3,5 εκατομμύρια κατέβηκαν σε διαδηλώσεις για να διαμαρτυρηθούν για το ενδεχόμενο συνεργασίας Χριστιανοδημοκρατών και Ακροδεξιάς. Αλλά σε έναν κόσμο πολέμων, συγκρούσεων και οικολογικών καταστροφών το μεταναστευτικό-προσφυγικό θα συνεχίσει να παραμένει η κυρίαρχη πρόκληση για την Ευρώπη. Αυτή που θα κρίνει τελικά και τον χαρακτήρα της την επόμενη μέρα.

Πληροφορίες στο https://kein-land-fuer-niemand.de

Αποστολή σε Σόφια και Βουκουρέστι

Με βασικό θέμα την κατάσταση ασφαλείας στη «σύνθετη» περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και τον αυξανόμενο ρωσικό κίνδυνο στη Ρουμανία, ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ θέλησε να στείλει από το Βουκουρέστι μήνυμα αμέριστης στήριξης στη Ρουμανία και την ομόλογό του Οάνα Τσόγιου.

«Η Βαλτική Θάλασσα, από όπου κατάγομαι, και η Μαύρη Θάλασσα είναι δύο κομβικά σημεία για το μέλλον και θα πρέπει να τα υπερασπιστούμε από κοινού» ανέφερε ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών, υπογραμμίζοντας τη στρατηγική σημασία της περιοχής.

«Ευχαριστώ τη Γερμανία για τη συμβολή της στην προστασία των συνόρων και της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, για όσα κάνουμε από κοινού στην περιοχή», ανέφερε η υπ. Εξωτερικών της Ρουμανίας, με τον Γερμανό υπουργό να προσθέτει ότι οι «ρωσικές υβριδικές απειλές με ντρόουνς πάνω από αεροδρόμια, ο ρωσικός στόλος-φάντασμα και οι μαζικές προσπάθειες ρωσικής, θεσμικής επιρροής και παραπληροφόρησης (...) καθιστούν σαφές το εξής: ότι η Ρωσία θέλει να δοκιμάσει την αποφασιστικότητά μας κάθε μέρα».

Σημειωτέον ότι σύμφωνα με ρεπορτάζ του ρουμανικού προγράμματος της DW και του ανταποκριτή της DW στο Βουκουρέστι Κρίστιαν Στεφανέσκου, η γερμανική κυβέρνηση σχεδιάζει τα επόμενα χρόνια σειρά σημαντικών επενδύσεων αμυντικού χαρακτήρα στη Ρουμανία, ενώ ήδη πέντε γερμανικά Eurofighter και 170 στρατιώτες της Bundeswehr συμμετέχουν στην αποστολή εναέριας αστυνόμευσης στη χώρα. «Δεν έχουμε προσωρινό αλλά διαρκές συμφέρον τόσο για την ΕΕ όσο και για τη Γερμανία να αναπτύξουμε μια συνεκτική στρατηγική για τη Μαύρη Θάλασσα. Και χαιρόμαστε που η Ρουμανία έχει ηγετικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία», δήλωσε ο Γιόχαν Βάντεφουλ.

SAFE: Συμμετοχή, συνεργασία, διαβούλευση

Απαντώντας σε ερώτηση της DW σχετικά με την επιφυλακτικότητα της Τουρκίας απέναντι σε μια πιο ενεργή ευρωπαϊκή παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα, την ώρα που η Ελλάδα βλέπει από την πλευρά της με κριτική διάθεση ενδεχόμενη συμμετοχή της Άγκυρας στον ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό μηχανισμό SAFE, o Γερμανός υπ. Εξωτερικών δήλωσε τα εξής:

«Κάθε χώρα πρέπει να μάθει από τις άλλες, να μοιραστούμε ιδέες και να αναζητήσουμε τρόπους συνεργασίας. Αυτό πρεσβεύουμε και πιστεύουμε ότι μπορούμε να συνεργαστούμε όλοι». Πρόσθεσε μάλιστα ότι «υπάρχει μια καλή διαδικασία διαβούλευσης με την Τουρκία, όσο φυσικά και με τους εταίρους μας Βουλγαρία και Ελλάδα».

Η ώρα των Tomahawk και των Taurus;

Την ίδια ώρα στη μεγάλη εικόνα του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία και ενόψει της συνάντησης του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ την Παρασκευή στην Ουάσινγκτον, τίθεται το ερώτημα αν θα δοθεί τελικά πράσινο φως για αποστολή πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς Tomahawk στην Ουκρανία από το αμερικανικό οπλοστάσιο.

Σε ερώτηση της DW για το κατά πόσο η Γερμανία προτίθεται να άρει τις δικές της επιφυλάξεις ως προς την αποστολή γερμανικών πυραύλων Taurus, εάν ο Ντόναλντ Τραμπ αποφασίσει να στείλει στο Κίεβο Tomahawk, ο Γιόχαν Βάντεφουλ απάντησε ως εξής: «Δεν είναι επιφυλακτική η Γερμανία, απεναντίας στέκεται αποφασιστικά στο πλευρό των πιο ευάλωτων (της Ουκρανίας). Ωστόσο δεν θα κάνουμε τη χάρη στον Πούτιν να παρέχουμε δημόσια λεπτομέρειες σχετικά με τη βοήθεια που παρέχουμε».

Ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών από τη Ρουμανία επανέλαβε τη στήριξη του Βερολίνου στην Ουκρανία στρατιωτικά και υλικά, υπογραμμίζοντας για δεύτερη φορά μέσα σε δύο μέρες, όπως και τη Δευτέρα από τη Σόφια, ότι το Βερολίνο θα συνδράμει σε «οποιαδήποτε πρωτοβουλία της Ουάσινγκτον που θα τερματίσει τον πόλεμο». Μετά τη συμφωνία Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, το Βερολίνο αναμένεται να κρίνει ρεαλιστικά επόμενες αντίστοιχες πρωτοβουλίες και για την Ουκρανία, όπως διεμήνυσε και από τη Βουλγαρία ο Γερμανός υπουργός. Κανείς, όπως είπε, δεν πρέπει να στοιχηματίζει στην «εξάντληση» της δυτικής ή ευρωπαϊκής άμυνας.

Οι υπερπτήσεις πιθανότατα ρωσικών ντρόουν πάνω από το έδαφος της Πολωνίας στις αρχές Σεπτεμβρίου προκάλεσαν την έντονη αντίδραση της Βαρσοβίας, η οποία κατέστησε σαφές στον ΟΗΕ, απευθυνόμενη στη Ρωσία, ότι θα καταρρίπτει κάθε αεροσκάφος που εισέρχεται χωρίς άδεια στον πολωνικό εναέριο χώρο.

Αρκετά γερμανικά μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν από τότε ότι όχι μόνο οι πολωνικές ένοπλες δυνάμεις, αλλά και ο πολωνικός πληθυσμός προετοιμάζεται σχεδόν πυρετωδώς για έναν ενδεχόμενο πόλεμο. Λέγεται ότι πολλοί Πολωνοί προμηθεύονται σακίδια επιβίωσης με τρόφιμα και νερό για μερικές μέρες και παρακολουθούν σεμινάρια στρατιωτικής εκπαίδευσης και αυτοάμυνας.

«Δεν θεωρούν ότι ένας πόλεμος βρίσκεται προ των πυλών»

Είναι όμως όντως έτσι; Ρωτήσαμε τον ανταποκριτή της Πολωνικής Σύνταξης της DWστη ΒαρσοβίαΓιάτσεκ Λέπιαρς:

«Οι Πολωνοί ανησυχούν για το ενδεχόμενο ενός πολέμου. Γνωρίζω αρκετούς, οι οποίοι σκέπτονται να αγοράσουν ακίνητα στην Ισπανία ή την Ιταλία για παν ενδεχόμενο. Παράλληλα υπάρχει ενδιαφέρον μερίδας του πληθυσμού για στρατιωτική εκπαίδευση. Υπάρχουν αρκετοί που εκπαιδεύονται είτε για ένα Σαββατοκύριακο, είτε μια εβδομάδα στον πολωνικό στρατό. Δεν μπορώ όμως να πω ότι οι Πολωνοί φοβούνται ότι ένας πόλεμος βρίσκεται προ των πυλών».

Ο ανταποκριτής της DW στην πολωνική πρωτεύουσα προσθέτει ότι ρωσικά μη επανδρωμένα, όπως εκείνα που εισήλθαν αρχές Σεπτεμβρίου στον εναέριο χώρο της Πολωνίας, εντοπίζονται σε πολωνικό έδαφος εδώ και δύο με τρία χρόνια χωρίς να μεταφέρουν ωστόσο εκρηκτικά. Οι Πολωνοί γνωρίζουν ότι από τη Ρωσία απορρέει ο κίνδυνος, υπογραμμίζει ο Γιάσεκ Λέπιαρ, αναφερόμενος στη δύσκολη σχέση Ρωσίας και Πολωνίας.

Η Ρωσία δεν αποδέχθηκε όσα ακολούθησαν την Πτώση του Τείχους

«Οι Πολωνοί δεν έχουν ψευδαισθήσεις ως προς τους Ρώσους. Πολλές φορές στο παρελθόν προειδοποίησαν τη Δύση - ιδίως μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, την περίοδο της εκτόνωσης και της προσέγγισης στη Ρωσία- ότι η Ρωσία είναι μια αυτοκρατορία που δεν αποδέχθηκε τις βαθιές αλλαγές μετά την Πτώση του Τείχους του Βερολίνου την εποχή 1989-1990. Και ότι η πολιτική της Γερμανίαςυπέρ της ενσωμάτωσης της Ρωσίας στη Δύση ήταν απλοϊκή και μη ρεαλιστική».

Ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες

Αυστηροποίηση των μέτρων για τον περιορισμό της μετανάστευσης μέσω και της αύξησης των απελάσεων είναι η βασική «γραμμή» με την οποία συμφωνεί η πλειοψηφία των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως στη σημερινή συνεδρίαση των αρμόδιων υπουργών της ΕΕ στο Λουξεμβούργο πρόκειται να αναδειχθούν βασικές διαφορές ως προς τον κανονισμό των επιστροφών, την πρόταση της Κομισιόν για τη λεγόμενη «δεξαμενή αλληλεγγύης», αλλά και την επιστροφή των Σύρων προσφύγων στην πατρίδα τους.

Μόνο το 20% εκείνων που απορρίπτεται η αίτηση ασύλου τους στην ΕΕ, επιστρέφουν στις πατρίδες τους. Αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αρνούνται να τους πάρουν πίσω, την ώρα που δεν αναγνωρίζουν τις αποφάσεις επιστροφών άλλων κρατών-μελών, γεγονός που σημαίνει ότι οι μετανάστες μπορούν να καταθέσουν εκ νέου αίτηση σε άλλη χώρα.

Γι΄ αυτόν τον λόγο, η Κομισιόν έχει προτείνει νέους κανόνες που διευκολύνουν τις επιστροφές όσων οι αιτήσεις τους απορρίπτονται ή παραπέμπουν σε «κόμβους» επιστροφών σε τρίτες εκτός ΕΕ χώρες. Παρά το ότι υπάρχει ευρεία συναίνεση των «27» επί των προτεινόμενων μέτρων, ωστόσο εκεί που βασικά διαφωνούν είναι στην αναγνώριση της απόφασης άλλου κράτους για επιστροφές μεταναστών. Ευρωπαίοι διπλωμάτες αναγνωρίζουν μάλιστα ως «αγκάθι», το ζήτημα της υποχρεωτικής αναγνώρισης στο πλαίσιο του κανονισμού των επιστροφών, καθώς χώρες όπως η Γερμανία ή η Σουηδία τάσσονται υπέρ της εθελοντικής αναγνώρισης των αποφάσεων επιστροφών με το επιχείρημα ότι τα συστήματα ασύλου εντός ΕΕ διαφέρουν.

Δεν θα ληφθούν αποφάσεις

Έτερο θέμα που «διχάζει» αφορά τη λεγόμενη «δεξαμενή αλληλεγγύης» που αποτελεί «εργαλείο» για τη διευκόλυνση κρατών μελών – κυρίως, Ελλάδας και Ιταλίας - που δέχονται μεταναστευτικές πιέσεις. Μέσω του «εργαλείου» θα αξιολογούνται οι αριθμοί μεταναστών και θα προτείνονται: είτε οικονομική βοήθεια ή μετακινήσεις μεταναστών είτε άλλοι τρόποι δεδομένης της συνεχιζόμενης άρνησης της Πολωνίας και της Ουγγαρίας να αποδεχθούν τον «μηχανισμό» στο πλαίσιο του νέου Συμφώνου Μετανάστευσης και Ασύλου.

Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, η Κομισιόν ανέβαλε προσώρας την παρουσίαση της πρότασης για μεταγενέστερο χρόνο, ενώ δεν πρόκειται να ληφθούν αποφάσεις στη σημερινή συνεδρίαση.

Σημαντικό θέμα στην ατζέντα είναι και οι εθελοντικές επιστροφές προσφύγων στη Συρία. Η Δανία που κατέχει την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ αυτό το εξάμηνο, ήδη προωθεί πρόγραμμα παροχής 80.000 ευρώ σε οικογένειες της Συρίας ώστε να επιστρέψουν.

Ωστόσο, αρκετά κράτη-μέλη όπως η Ελλάδα και η Κύπρος διατηρούν επιφυλάξεις ως προς το εάν το νέο καθεστώς στη Δαμασκό μπορεί να εξασφαλίσει ασφαλείς συνθήκες επιστροφής των προσφύγων. Αμφότερες Αθήνα και Λευκωσία – όπως ανέφερε σήμερα και ο αρμόδιος Κύπριος υφυπουργός - είναι υπέρ των αναγκαίων επιστροφών εκείνων που έχουν καταδικαστεί για ποινικά αδικήματα.

Αποστολή σε Σόφια και Βουκουρέστι

Με αναφορές και επαίνους στον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ καθώς και στoν διαμεσολαβητικό ρόλο του Κατάρ, της Τουρκίας και της Αιγύπτου, η συμφωνία ειρήνης μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς επισκίασε τη συνέντευξη Τύπου του Γερμανού υπ. Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ με τον Βούλγαρο ομόλογό του Γκεόργκ Γκεοργκίεφ αργά το βράδυ της Δευτέρας στη Σόφια.

Αρχικά, αμφότεροι εξέφρασαν τη χαρά τους για την απελευθέρωση των ομήρων, μιας και μεταξύ αυτών υπήρχαν πολίτες και των δύο χωρών, ενώ ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών τόνισε ότι στόχος είναι η λύση δύο κρατών, χωρίς όμως κανένα «στρατιωτικό ή πολιτικό» ρόλο της Χαμάς την επόμενη μέρα. Όπως είπε, η Γερμανία εργάζεται με διεθνείς εταίρους για μια πιθανή «ειρηνευτική δύναμη» με στόχο τη σταθερότητα και μια «συντεταγμένη διαπραγμάτευση για μακροπρόθεσμη ειρήνευση στη Μέση Ανατολή».

Την ίδια ώρα, κληθείς να σχολιάσει το ενδεχόμενο μιας αντίστοιχης συμφωνίας Τραμπ για την Ουκρανία, ο Γιόχαν Βάντεφουλ εξέφρασε την ελπίδα ότι ο Ντόναλντ Τραμπ, μετά την επιτυχία στον πόλεμο στη Γάζα, θα μπορούσε «να ασκήσει πίεση στον Πούτιν για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία».

Η Γερμανία, τόνισε, θα μπορούσε να παίξει υποστηρικτικό ρόλο σε μια τέτοια κίνηση της Ουάσινγκτον. «Κάθε τέτοια πρωτοβουλία αξίζει προκειμένου η Ουκρανία να πάρει το πάνω χέρι, πριν ξεσπάσουν νέες μάχες, μεγαλύτερης έντασης», ανέφερε.

Πυρομαχικά από τη Βουλγαρία για την Ευρώπη

Ως προς τη Βουλγαρία, ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών αναγνώρισε τον κίνδυνο της αυξανόμενης ρωσικής διείσδυσης στη Βουλγαρία, κάνοντας λόγο κυρίως για υβριδικές επιθέσεις και εκστρατείες παραπληροφόρησης που προκαλούν ανησυχία και στο Βερολίνο. «Στη Μαύρη Θάλασσα βλέπουμε ξεκάθαρα την απειλή του ρωσικού πολέμου στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και στην Ανατολική Πτέρυγα του ΝΑΤΟ », δήλωσε τόσο για τη Βουλγαρία όσο και για τη Ρουμανία.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνει η Γερμανία στην αμυντική συνεργασία με τη Βουλγαρία σε δύο επίπεδα: πρώτον στη συμμετοχή στο πρόγραμμα European Sky Shield Initiative και δεύτερον στις σχεδιαζόμενες επενδύσεις της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας στην περιοχή.

Συγκεκριμένα στο επίκεντρο της συνέντευξης Τύπου βρέθηκε η μεγάλη επένδυση της Rheinmetall στη Βουλγαρία. Απαντώντας σε ερώτηση της DW, ο Γιόχαν Βάντεφουλ εξήγησε ότι πρόκειται κυρίως για τη δημιουργία νέων μονάδων κατασκευής πυρομαχικών πολλών διαμετρημάτων με απώτερο στόχο την ασφάλεια «της Ευρώπης και του ΝΑΤΟ».

Η συγκεκριμένη επένδυση κρίνεται κομβικής σημασίας και για την ίδια τη Βουλγαρία, με τον Γκεοργκίεφ να κάνει ειδική μνεία σε αυτή υπογραμμίζοντας την αναβάθμιση της στρατηγικής συνεργασίας με το Βερολίνο στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας.

«Το να είμαστε σε ετοιμότητα είναι το τίμημα της ελευθερίας» επανέλαβε από τη Βουλγαρία ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών. Ταυτόχρονα τόνισε ότι η διεύρυνση της ΕΕ είναι η «στρατηγική απάντηση» απέναντι στη Μόσχα, τονίζοντας ότι «Δυτικά Βαλκάνια, Μολδαβία και Ουκρανία ανήκουν στην ευρωπαϊκή οικογένεια», με ενισχυμένο τον ρόλο της Σόφιας που ήδη ανήκει στην ΕΕ, στο ΝΑΤΟ, στον χώρο Σένγκεν και προσεχώς στην Ευρωζώνη.

Ολοένα περισσότερες κλοπές καλωδίων σε σταθμoύς φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων καταγράφονται το τελευταίο διάστημα στη Γερμανία. Οι πάροχοι μιλούν για σημαντική αύξηση κλοπών σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.

Ο κορυφαίος πάροχος στη Γερμανία, η εταιρεία ενέργειας EnBW, με έδρα στην Καρλσρούη, κατέγραψε μόνο φέτος περισσότερες από 900 κλοπές καλωδίων σε πάνω από 130 σταθμούς ταχείας φόρτισης. Η ζημιά ανέρχεται σε μερικά εκατομμύρια ευρώ, δήλωσε εκπρόσωπος του γερμανού παρόχου.

Βανδαλισμός ή δολιοφθορά;

Άγνωστα παραμένουν τα κίνητρα των δραστών. Η πώληση του χαλκού των καλωδίων ταχείας φόρτισης «πιάνει» γύρω στα 50 ευρώ στην αγορά παλιοσίδερων και τα μισά περίπου στη μαύρη αγορά, εκτιμά ο πάροχος EnBW.

Στην ιστοσελίδα του παρόχου από τη νοτιοδυτική Γερμανία αναφέρεται ότι επειδή τα ποσά από την πώληση καλωδίων είναι σχετικά μικρά, ίσως το κίνητρο των δραστών να είναι ο βανδαλισμός ή η στοχευμένη δολιοφθορά. Η εταιρεία EnBW σημειώνει: «Ορισμένες κλοπές παραπέμπουν σε ιδεολογικά κίνητρα, από άτομα για παράδειγμα, τα οποία απορρίπτουν την ηλεκτροκίνηση. Αλλιώς δεν εξηγείται ότι πολλά καλώδια κόβονται κατά τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε σημαντικά κομμάτια χαλκού παραμένουν στο σημείο φόρτισης».

Tracking, αμπούλες χρώματος και κάμερες

Αντιδρώντας στις αυξανόμενες κλοπές η εταιρεία ενέργειας Ionity εξοπλίζει καλώδια φόρτισης με αμπούλες ανεξίτηλου χρώματος, οι οποίες σκάνε σε προσπάθεια αποκοπής ενός καλώδιου αφήνοντας ξεκάθαρα ίχνη.

«Οι πρώτες εμπειρίες δείχνουν ότι οι απόπειρες κλοπής έχουν περιοριστεί», δήλωσε εκπρόσωπος του παρόχου. Παράλληλα η εταιρεία ενέργειας πειραματίζεται με διάφορες δυνατότητες παρακολούθησης των καλωδίων φόρτισης (tracking) που καθιστούν σχεδόν αδύνατη μια μεταπώληση. Την ίδια στιγμή, ολοένα περισσότεροι πάροχοι εγκαθιστούν κάμερες στους σταθμούς φόρτισης.

Πηγές: dpa, ntv.de

Οι πολιτικοί συνηθίζουν να χρησιμοποιούν τον χαρακτηρισμό. Αν όμως μια ημέρα είναι «ιστορική», όπως πληθωριστικά ειπώθηκε τις τελευταίες ώρες, θα το κρίνει μόνο η Ιστορία. Η ημέρα ξεκίνησε με δάκρυα χαράς και συγκίνησης με την απελευθέρωση των τελευταίων Ισραηλινών ομήρων της Χαμάς, που ταυτόχρονα άνοιξε και τις πόρτες των φυλακών για χιλιάδες κρατούμενους Παλαιστίνιους. Το ερώτημα που κάποιοι (και στο Ισραήλ) θέτουν είναι αν τελικά αυτο θα μπορούσε να είχε γίνει νωρίτερα. Αλλά για αυτό δεν έχει απάντηση η Ιστορία.

Η πολυδιαφημισμένη ομιλία Τραμπ στο κοινοβούλιο του Ισραήλ άργησε κατά τρεις περίπου ώρες και κράτησε περίπου μια ώρα. Χωρίς γραπτό μπροστά του ήταν φανερό ότι ο Αμερικανός απολάμβανε τις στιγμές. Είχαν προηγηθεί παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, που έδωσαν την αίσθηση ότι δεν κυλούσαν όλα και τόσο ανεμπόδιστα.

Η αρχική έκπληξη από την απροσδόκητη ανακοίνωση ότι στη Διάσκεψη της Αιγύπτου θα ταξίδευε μαζί με τον Τραμπ και ο Βενιαμίν Νετανιάχου, που έδωσε αφορμή για εξπρές αναλύσεις για πιθανή ραγδαία βελτίωση των σχέσεων του Ισραήλ με τον αραβικό κόσμο, τελικά αποδείχτηκε άνευ λόγου. Λίγη ώρα αργότερα η επίσκεψη αυτή ακυρώθηκε με την αιτιολογία ότι πλησιάζει εβραϊκή γιορτή. Δεν ακούστηκε πολύ πειστικό. Αργότερα Τούρκοι διπλωμάτες διέρρεαν ότι ο Ταγίπ Ερντογάν είχε θέσει σχετικά βέτο. Άλλωστε η Τουρκία είναι μια από τις χώρες που συνυπογράφουν την συμφωνία στο Σαρμ ελ Σέιχ και ο ρόλος της ήταν σημαντικός όπως δεν παρέλειψε να σημειώσει και ο καγκελάριος Μερτς.

Όλοι θέλουν ειρήνη

Ο Νετανιάχου στην δική του ομιλία ευχαρίστησε αμέτρητες φορές τον Αμερικανό πρόεδρο και τόνισε ότι και ο ίδιος θέλει την ειρήνη όπως και ο λαός του Ισραήλ. Αυτό που σχολιαζόταν στα δημοσιογραφικά γραφεία ήταν ότι ο Τραμπ τον είχε πιέσει να επιβεβαιώσει την πρωινή του δήλωση ότι «Ο Πόλεμος τελείωσε». Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ έκανε λόγο για «τον καλύτερο φίλο που είχε ποτέ η χώρα του στον Λευκό Οίκο» και χαιρέτισε την επιστροφή των ΗΠΑ στην ηγεσία του πλανήτη. Σίγουρα όμως δεν είχε ακούσει με ευχαρίστηση την πρωινή δήλωση Τραμπ, ότι θα επιτρέψει στη Χαμάς να επανεξοπλιστεί για λίγο, προκειμένου να επιβάλλει την τάξη στην περιοχή.

Φυσικά κανείς δεν μίλησε για τους εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστίνιους, που πρέπει να ζήσουν μέσα στη σκόνη και στα μπάζα περιμένοντας την ασαφή ακόμα «ανοικοδόμηση». Με εξαίρεση δύο βουλευτές της Αριστεράς που σήκωσαν ένα σύνθημα υπέρ της αναγνώρισης της Παλαιστίνης και απομακρύνθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες από την αίθουσα.

Ο Τραμπ πέραν της αυτοαποθέωσης, που είναι έτσι κι αλλιώς η αγαπημένη του ενασχόληση, προέβλεψε μια «αρμονία» στην ευρύτερη περιοχή, στις σχέσεις του Ισραήλ με τους γείτονές του. Αλλά δεν παρέλειψε και τις μπηχτές προς τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, όταν για παράδειγμα σημείωσε ότι «Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου δεν είναι ο ευκολότερος διαπραγματευτικός εταίρος, αλλά αυτό ακριβώς τον κάνει σπουδαίο». Λίγο αργότερα, απευθυνόμενος προς αυτόν του είπε «Μπίμπι ο πόλεμος τελείωσε. Μπορείς να είσαι πιο χαλαρός (ή ευχάριστος)». To CNN σχολίασε ότι το μήνυμα προς το Ισραήλ ήταν σαφές: «Δεν θα καταλάβετε όλη τη Γάζα».

Νομπέλ ή Όσκαρ

Η όλη παρουσία του Τραμπ μπορεί να μην ήταν υποψήφια για Νομπέλ, όπως πάλι ισχυρίστηκε η ισραηλινή πολιτική ηγεσία, αλλά διεκδικεί Όσκαρ. Μαύρης κωμωδίας, αν προσμετρήσει κανείς τους αστεϊσμούς και τα γελάκια, που διάνθισαν την «από στήθους ομιλία του» Ειδικά αν υπολογίσει κανείς τον πόνο κάποιων συγγενών ομήρων, που έμαθαν ότι δεν θα παραλάβουν προς το παρόν ούτε τα λείψανά τους, αλλά και τους συγγενείς των επισήμως 67.869 νεκρών Παλαιστινίων τα δύο τελευταία χρόνια. Πρακτικά είναι δύσκολο να υπάρχει κάποιος ή κάποια στη Γάζα που να μην έχει θρηνήσει δικούς του ανθρώπους.

Ο πόλεμος αυτός έχει αφήσει βαριά τραυματισμένες τις κοινωνίες και στις δύο πλευρές και αυτό δεν ξεπερνιέται μόνο με ευχές και διακηρύξεις τρίτων. Εδώ αρχίζουν και οι απορίες για την επόμενη μέρα, με τις αμφιβολίες για την ετοιμότητα της Χαμάς να καταθέσει οριστικά τα όπλα και η αίσθηση που δίνουν κάποιοι Ισραηλινοί πολιτικοί ότι περιμένουν την αφορμή για να μην φύγουν τα στρατεύματά τους από τη Γάζα. Υπάρχει το μεγάλο ερώτημα για το ποιοι και πόσο γρήγορα θα στελεχώσουν μια πολυεθνική δύναμη, που θα επιτηρεί την εκεχειρία. Και ο ακόμα δυσκολότερος γρίφος για την επόμενη μέρα διακυβέρνησης της Γάζας. Η «ειρήνη» που διαφημίζει ο Τραμπ είναι στα σπάργανα και όσο και αν επιχειρήσει και πάλι να χρησιμοποιήσει την πυγμή του, δεν είναι σίγουρο ότι όλοι θα συμμορφωθούν.

Άλλωστε η απουσία τόσο του Ισραήλ όσο και της Χαμάς από την τελετή στην Αίγυπτο ήταν κάτι που έχει σχολιαστεί ήδη ποικιλοτρόπως.

Ηγέτες στην αίθουσα αναμονής

Το ίδιο μοτίβο και στην Αίγυπτο, όπου ο Αμερικανός πρόεδρος έφτασε με πολύωρη καθυστέρηση και συνέχισε τα αστειάκια κατά τη δάρκεια της υποδοχής του από τον πρόεδρο Αλ Σίσι. Οι Ευρωπαίοι που είχαν σπεύσει από νωρίς περίμεναν στωϊκά για να χωρέσουν στην φωτογραφία που θα απαθανάτιζε αυτή την «ιστορική» στιγμή. Είχαν επίγνωση μάλλον ότι ο Τραμπ έχει κρατήσει αποκλειστικά για τον ίδιο τον ρόλο του μεγάλου πρωταγωνιστή, προσφέροντάς τους θέσεις κομπάρσων που ήρθαν για να καμαρώσουν το επίτευγμά του.

Αυτή τη φορά ο λόγος του ήταν πιο σύντομος, αλλά εξίσου θριαμβικός. Αμέσως μετά ζήτησε τα κείμενα της διακήρυξης για να υπογράψει πρώτος, μαζί με τους ηγέτες Αιγύπτου, Κατάρ και Τουρκίας. Δήλωσε απλώς ότι «σίγουρα Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν πρόκειται να ξεκινήσει από εδώ».

Οι εξαγγελίες Γερμανών, Γάλλων, Βρετανών για συμβολή στην ανοικοδόμηση μοιάζουν ψίχουλα σε σχέση με το μέγεθος της καταστροφής, εκτός αν απλώς επιφυλάσσουν για τον εαυτό τους ένα συμπληρωματικό ρόλο στο σχέδιο του Αμερικανού «μάεστρου» του real estate για μια «Ριβιέρα» στη Νότια Μεσόγειο. Υπάρχουν βεβαίως και οι διακηρύξεις από πολλές πλευρές για νέες διασκέψεις της επόμενης μέρας. Μένει να φανεί αν έχουν το σθένος και την διάθεση να αναλάβουν πρωτοβουλίες έστω και τώρα.

Πάντως ο καγκελάριος Μερτς βρήκε την ευκαιρία να υπενθυμίσει ότι συνεχίζει να μαίνεται ο πόλεμος στην Ουκρανία και δήλωσε πως θα ζητήσει από τον Τραμπ να αξιοποιήσει και εκεί τις ικανότητές του για να πείσει τον Πούτιν να τελειώνει με τον πόλεμο. Είναι φανερό ότι ο πόλεμος στην δική τους ήπειρο απασχολεί πολύ περισσότερο τους ηγέτες της Ευρώπης. Πάντως την Παρασκεύη ο Ζελένσκι αναμένεται να βρεθεί ξανά στην Ουάσινγκτον.

Αυτοκρατορικό στυλ

Προς το παρόν μένει να δούμε πώς ακριβώς θα προχωρήσει η υπόσχεση του ενοίκου του Λευκού Οίκου για μια «νέα Μέση Ανατολή». Πάντως αυτή τη φορά κράτησε αποστάσεις από το σχέδιο της Ριβιέρας. Δεν δίστασε όμως να προφητεύσει ομαλοποίηση των σχέσεων με το Ιράν, το οποίο όπως είπε «δεν θα έχει άλλη επιλογή και θα θελήσει μια συμφωνία».

Η Χάννα Πφάιφερ από το Ινστιτούτο Ερευνών για την Ασφάλεια και την Ειρήνη τόνισε στη γερμανική τηλεόραση πολύ εύστοχα ότι ο Τραμπ εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να επιβεβαίωσει το δικό του «αυτοκρατορικό» στυλ διακυβέρνησης «ως ένας ήρωας που δεν ανέχεται καμιά αντιπολίτευση και δεν επιτρέπει καμιά αμφισβήτηση της εικόνας επιτυχίας που παρουσιάζει». Αλλά υπάρχουν και άλλοι παίκτες σε αυτό το τραπέζι, που ίσως κάποια στιγμή αρχίσουν να κάνουν αυτή την εικόνα να θολώνει.

Πηγές: ARD, NTV, CNN, Reuters

Αποστολή σε Σόφια και Βουκουρέστι

Η σύντομη επίσκεψη του Γερμανού υπ. Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ στην Αθήνα, όπου επρόκειτο να συναντήσει το απόγευμα της Δευτέρας τον ομόλογό του Γιώργο Γεραπετρίτη αναβάλλεται μέχρι νεωτέρας. Σύμφωνα με εκπρόσωπο του γερμανικού υπ. Εξωτερικών στο σημερινό κυβερνητικό μπρίφινγκ, αιτία της ακύρωσης τελευταία στιγμή της συνάντησης ήταν η μετάβαση του Έλληνα υπ. Εξωτερικών στο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου μαζί με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη για τη συμφωνία ειρήνης του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα. Όπως ανάφερε ο εκπρόσωπος του υπ. Εξωτερικών «καταβάλλονται προσπάθειες» για να βρεθεί νέο ραντεβού στην Αθήνα «όσο το δυνατόν συντομότερα».

Το μυαλό στην Ουκρανία

Από εκεί και πέρα, ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών που δεν θα συνοδεύσει τον Γερμανό καγκελάριο στην Αίγυπτο, αναλαμβάνει αυτές τις μέρες τη συνέχεια των επαφών για τον πόλεμο στην Ουκρανία και την κλιμάκωση της ρωσικής απειλής με φόντο τις πρόσφατες πτήσεις drones στην Πολωνία, τη Ρουμανία, χώρες της Βαλτικής, αλλά και τη Γερμανία.

Τόσο η Βουλγαρία όσο και η Ρουμανία, σύμφωνα με γερμανικές, βουλγαρικές και ρουμανικές πηγές, το τελευταίο διάστημα βρίσκονται στην «ατζέντα» του Βερολίνου με στόχο την κατανόηση του επιπέδου απειλής στις δύο χώρες κυρίως εξαιτίας ρωσικών υβριδικών απειλών και υποκινούμενων εκστρατειών παραπληροφόρησης, τη σύσφιξη της αμυντικής συνεργασίας στο πλαίσιο της ενίσχυσης της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ, αλλά και την προοπτική για μεγάλες συμφωνίες για τη γερμανική αμυντική βιομηχανία. Στο επίκεντρο των επαφών Βάντεφουλ αναμένεται να βρεθούν επίσης και οι σχεδιαζόμενες επενδύσεις της Rheinmetall τόσο στη Βουλγαρία όσο και στη Ρουμανία.

«Η Ευρώπη θα παραμείνει ελεύθερη αν είμαστε ενωμένοι»

«Η Ευρώπη βρίσκεται υπό πίεση έξωθεν με ρωσικά drones, παραπληροφόρηση και υβριδικές επιθέσεις και εκ των έσω από εθνικισμούς και κοντόφθαλμους αποκλεισμούς. Σε αυτή την κατάσταση, η αλληλεγγύη είναι σημαντικότερη από ποτέ άλλοτε. Μόνο μαζί μπορούμε να αντιμετωπίσουμε όλα αυτά. Γι' αυτό ταξιδεύω σήμερα στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία εταίρους που είναι κρίσιμοι για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Ευρώπης» ανέφερε σε δήλωσή του σε Γερμανούς δημοσιογράφους ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών πριν αναχωρήσει για τη Σόφια.

«Η Νοτιοανατολική Ευρώπη αποτελεί στρατηγικό πυρήνα της ηπείρου μας. Η Μαύρη Θάλασσα είναι το σημείο όπου η απειλή του ρωσικού πολέμου είναι εμφανής: στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και τη νοτιοανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ. Εδώ κρίνεται επίσης η ικανότητα της Ευρώπης να δράσει για την ασφάλεια, την αλληλεγγύη, την περαιτέρω ανάπτυξη της ΕΕ».

Όπως τονίζει ο Γιόχαν Βάντεφουλ για τη Βουλγαρία ειδικότερα η επικείμενη ένταξή της στην Ευρωζώνη στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα σταθερότητας για τη Σόφια και για όλη την Ευρώπη (...) Η εμπειρία της Βουλγαρίας λειτουργεί ως πυξίδα για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων».

Η Ρουμανία υπό ρωσική απειλή

Ως προς τη Ρουμανία ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών μεταφέρει τα εξής μηνύματα: « Η Ρουμανία αισθάνεται άμεσα την επιθετικότητα της Ρωσίας, προσφάτως όταν ρωσικά drones παραβίασαν τον εναέριο χώρο της. Τέτοιες επιθέσεις που βάλλουν κατά της κυριαρχίας ενός εταίρου του ΝΑΤΟ είναι απαράδεκτες. Η Γερμανία στέκεται στο πλευρό της Ρουμανίας. Τα γερμανικά Eurofighter, μαζί με τα ρουμανικά αεροσκάφη, προστατεύουν τους αιθέρες πάνω από τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Είμαστε σταθερά προσηλωμένοι στο να προστατεύσουμε και να υπερασπιστούμε την Ευρώπη μαζί με τη Ρουμανία.

Ο στόχος μου είναι σαφής: να εμβαθύνουμε τις συνεργασίες, να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη να εδραιώσουμε την ευρωπαϊκή συνοχή. Μόνο αν είμαστε ενωμένοι, η ήπειρός μας θα παραμείνει ασφαλής και ελεύθερη.»

Ανταπόκριση από την Ιερουσαλήμ

Σε κλίμα συγκίνησης και ενθουσιασμού, απλοί ισραηλινοί πολίτες υποδέχθηκαν σήμερα τους είκοσι ζωντανούς ομήρους που απελευθερώθηκαν, μετά από δύο χρόνια και μια εβδομάδα επιβίωσής τους στα τούνελ της Χαμάς. Άλλοι προσηλωμένοι στις τηλεοπτικές τους οθόνες, δεκάδες χιλιάδες άλλοι στην πλατεία Ομήρων στο κέντρο του Τελ Αβίβ όπου είχαν συγκεντρωθεί από τα ξημερώματα, περιμένοντας να δουν τις εξελίξεις από τις γιγαντοοθόνες που είχαν τοποθετηθεί, και άλλοι πάλι, με ισραηλινές και αμερικανικές σημαίες στα χέρια είχαν συγκεντρωθεί από νωρίς το πρωί έξω από το στρατόπεδο Ρεΐμ της μεθορίου Ισραήλ – Γάζας για να παρακολουθήσουν από όσο πιο κοντά μπορούσαν τις στιγμές της συνάντησης των ομήρων με τους συγγενείς τους, σε αυτήν την γιορτινή, ιστορική μέρα για τη χώρα. Τα τηλεοπτικά πλάνα με τους ομήρους να αγκαλιάζονται με τους αγαπημένους τους επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά στις ζωντανές μεταδόσεις των ισραηλινών καναλιών, κάνοντας από το πρωί τον γύρο του διαδικτύου. Παράλληλα, παρόμοιες εικόνες εξελίσσονται σήμερα στην Δυτική Όχθη και στην Γάζα όταν θα ολοκληρωθεί η διαδικασία της αποφυλάκισης δύο χιλιάδων περίπου Παλαιστινίων κρατουμένων από τις φυλακές υψίστης ασφαλείας όπως ορίζει η συμφωνία.

Η διάσκεψη του Σαρμ Αλ-Σέιχ και η ανατροπή

Ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η διαδικασία απελευθέρωσης των ομήρων, άρχισε η επίσκεψη του Προέδρου Τραμπ στο Ισραήλ, η οποία όπως αποδείχθηκε δεν είχε μόνο επικοινωνιακό χαρακτήρα. Η καθυστέρηση της έναρξης της πανηγυρικής συνεδρίασης της Κνέσετ, κατά την οποία ο Τραμπ θα εκφωνούσε την ομιλία του, διαπιστώθηκε ότι οφειλόταν στην τηλεφωνική επικοινωνία των Τραμπ και Νετανιάχου με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Αλ-Σίσι. Έτσι φαίνεται ότι «έσπασε ο πάγος» διάρκειας δύο ετών μεταξύ Νετανιάχου και Σίσι, με τον δεύτερο να τον προσκαλεί να συμμετάσχει στην διάσκεψη του Σαρμ Αλ-Σέιχ, κατόπιν αμερικανικής προτροπής.

Ενώ αρχικά ο Νετανιάχου φέρεται να είχε απαντήσει θετικά, λίγα λεπτά αργότερα, το ισραηλινό Πρωθυπουργικό Γραφείο με ανακοίνωσή του ευχαριστούσε τον Αιγύπτιο Πρόεδρο για την πρόσκλησή του, πλην όμως γνωστοποιούσε ότι ο Νετανιάχου δεν θα μεταβεί στην διάσκεψη «επειδή υπάρχει ο κίνδυνος να παραβιασθούν οι ιεροί κανόνες της αυριανής εβραϊκή γιορτής του ‘Σιμχάτ Τορά’».

Σύμφωνα με την κρατική ισραηλινή τηλεόραση που επικαλέσθηκε καλά πληροφορημένες πηγές, κυβερνητικά στελέχη φέρονται να αντέδρασαν, υποστηρίζοντας ότι προτού ο Νετανιάχου μεταβεί σε μία διάσκεψη που μπορεί να αλλάξει τον μεσανατολικό χάρτη, θα πρέπει να προηγηθούν εσωτερικές διαβουλεύσεις. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η ανανέωση του διαύλου επικοινωνίας Νετανιάχου-Σίσι, μόνο θετικά μπορεί να αποτιμηθεί.

Ανταπόκριση από την Κωνσταντινούπολη

Πάνω από 20 είναι οι ηγέτες που βρίσκονται σήμερα στο Σαρμ ελ Σέιχ στην Ερυθρά Θάλασσα για να πανηγυρίσουν την αναμφισβήτητη επιτυχία του προέδρου Τράμπ να επιτύχει το ακατόρθωτο ως τώρα, να τερματίσει τον πόλεμο στη Γάζα. Σκοπός τους είναι «να συζητήσουν την ενίσχυση των προσπαθειών για την επίτευξη ειρήνης και σταθερότητας στη Μέση Ανατολή και την έναρξη μιας νέας εποχής περιφερειακής ασφάλειας και σταθερότητας», όπως ανέφερε το γραφείο τύπου του Αιγύπτιου προέδρου.

Σύμφωνα με το σχέδιο Τραμπ, καθώς το Ισραήλ θα πραγματοποιεί σταδιακή αποχώρηση από τις πόλεις της Γάζας, θα αντικατασταθεί από μια πολυεθνική δύναμη από την Τουρκία, την Αίγυπτο, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο ηγέτης που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για το θέμα της Γάζας είναι ο πρόεδρος Ερντογάν, καθώς είναι ο μόνος που συνομιλεί με τη Χαμάς και είναι εκείνος που ενεργεί ως να του έχει ήδη ανατεθεί ρόλος για την τήρηση της συμφωνίας εκεχειρίας. Αλλά είναι και ο μόνος που συνεχίζει να επιτίθεται στο Ισραήλ για το κακό ιστορικό του, για το ότι δεν τηρεί τις δεσμεύσεις του, για το ότι έχει αθετήσει υποσχέσεις και έχει προδώσει υπογεγραμμένες συμφωνίες με τα πιο σαθρά προσχήματα.

Άγνωστη μακροπρόθεσμα η στάση των Αμερικανών

Το κόστος να επιστρέψουμε σε μια ατμόσφαιρα γενοκτονίας θα ήταν πολύ βαρύ, είπε ο Ερντογάν. Στόχος του τούρκου προέδρου είναι να εμπλακεί πιο ενεργά στο θέμα της Γάζας κρατώντας σταθερά την σχέση του με τη Χαμάς την οποία αποκαλεί πάντα αντιστασιακή οργάνωση. Για τον Ερντογάν κατάπαυση του πυρός δεν σημαίνει ότι έχει βρεθεί η λύση. Αντίθετα υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να επιτραπεί στο Ισραήλ να υπαναχωρήσει με οποιοδήποτε πρόσχημα.

Κανείς ακόμα δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα διαμορφωθεί η κατάσταση στη Γάζα, αλλά και ποια θα είναι η στάση των Αμερικανών στην περιοχή. Όμως η Άγκυρα έχει κάνεις σαφές ότι η εμπλοκή της στη Γάζα δεν είναι παροδική και θέλει να παίξει έναν ευρύτερο στρατηγικό ρόλο, ιδιαίτερα προσβλέπει να συμπεριληφθούν τουρκικά στρατεύματα στη διεθνή δύναμη κρούσης, κάτι που θα ενισχύσει τον ρόλο της Άγκυρας στην περιοχή.

«Φωνή» στους 12 εκατομμύρια Ρομά των χωρών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης επιχειρεί να δώσει το βιβλίο του Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Μάικλ Ο' Φλάχερτι με τον τίτλο «The Unheard 12 Million». Επέλεξε μάλιστα την ελληνική κοινότητα των Ρομά ως ειδικό κεφάλαιο λόγω του μεγέθους της αλλά και της προσοχής που έχει προσελκύσει για τα περιστατικά αστυνομικής βίας.

Αποκαλεί τις αδικίες που βιώνουν οι Ρομά «ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη» και για τον λόγο αυτό, ο Επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης Μάικλ Ο΄Φλάχερτι προχώρησε στο βιβλίο αυτό, καθώς νιώθει ότι «έχει καθήκον να κάνει ό,τι μπορεί ώστε να δοθεί η απαιτούμενη προσοχή στους Ρομά σε αυτό το σκάνδαλο σε κοινή θέα».

«Πρόκειται για τη μεγαλύτερη μειονότητα στην ήπειρο και η κατάστασή της είναι λυπηρή από την άποψη του μίσους, του αποκλεισμού, των διακρίσεων, ακόμα και της καθαρής εγκληματικής βίας» αναφέρει σε συνέντευξή του στην DW.

Θεωρεί ότι παρά τις τρέχουσες πολιτικές συνθήκες στην Ευρώπη πως «δεν υπάρχει σωστός ή λάθος χρόνος για να τους υποστηρίξουμε. Έχουν θεμελιώδη δικαιώματα όπως εσείς και εγώ» αναφέρει και προσθέτει ότι «αν και οι καιροί είναι δύσκολοι ωστόσο δεν πιστεύω ότι η άνοδος της Ακροδεξιάς κάνει κάποια διαφορά. Υπάρχει αδιαφορία και έλλειψη προτεραιοτήτων που δεν έχουν να κάνουν με τη σημερινή πολιτική στιγμή».

Το βιβλίο που κυκλοφόρησε την 1η Οκτωβρίου, αποτελείται από «ιστορίες και φωνές των Ρομά» και «πολύ δυνατές εικόνες Έλληνα φωτογράφου» (σ.σ. του Γιώργου Μουτάφη). «Πρόκειται για τη ζωντανή πραγματικότητα εξαίσιων ανθρώπων, με πλούσια κουλτούρα, ισχυρή αίσθηση ταυτότητας, υπερηφάνειας και αποφασιστικότητας για ένα καλύτερο μέλλον, καθώς την ίδια στιγμή σε κάποια μέρη ζουν στις χειρότερες συνθήκες που έχω δει ποτέ», τονίζει.

Αστυνομική βία και έλλειψη λογοδοσίας

Η Ελλάδα επιλέχθηκε ως τόπος αναφοράς – όπως και η Ιρλανδία, Φινλανδία, Βόρεια Μακεδονία και Σλοβακία – λόγω «της μεγάλης κοινότητας Ρομά που έχει προσελκύσει πολλή προσοχή σε διεθνές και εθνικό επίπεδο για το θέμα της αστυνομικής συμπεριφοράς ή της προσπάθειας να διορθωθούν οι συνθήκες διαβίωσης, συχνά ανεπιτυχώς». Εξηγεί όμως ότι «δεν υπάρχει κάτι που να υποδηλώνει ότι η χώρα έχει μοναδικά αρνητικά χαρακτηριστικά. Απλώς, υπάρχει μεγάλη κοινότητα με ιδιαιτέρως ορατά ζητήματα». Θεωρεί πάντως ότι εκεί «υπάρχει πρόβλημα αστυνομικής βίας κατά των Ρομά σε ένα πλαίσιο είτε μη λογοδοσίας είτε ανεπαρκούς λογοδοσίας».

Ο Επίτροπος επαινεί συγχρόνως την Ελλάδα για την πρόσφατη, πρώτη απογραφή των Ρομά καθώς δεν είναι «εύκολη διαδικασία», αλλά όμως «πολύ σημαντική» καθώς η εθνική συλλογή δεδομένων είναι απαραίτητη για την συμπλήρωση των αντίστοιχων της ΕΕ. Πρόσφατα, μάλιστα, δημοσιεύθηκε σχετική έκθεση «που αφηγείται την ιστορία τους σε ολόκληρη την Ένωση μια ιστορία χαμηλής επιτυχίας και μη επίτευξης στόχων σε σχέση με ορόσημα της στρατηγικής της ΕΕ που θα ολοκληρωθεί το 2030».

«Κακή ιδέα η 'εξωτερικοποίηση' του ασύλου»

Συγχρόνως σε πρόσφατη έκθεση του, ο Επίτροπος κρούει «καμπανάκι» για τις συνεχιζόμενες προσπάθειες των κρατών-μελών της ΕΕ να «εξωτερικοποιήσουν» τις διαδικασίες παροχής ασύλου σε τρίτες χώρες όπως έκανε η Ιταλία στην Αλβανία. Αν και οι «καινοτόμες λύσεις» που εξετάζονται εσχάτως από το «μπλοκ» για τη διαχείριση του μεταναστευτικού, όπως η διαδικασία 'εξωτερικοποίησης' της εξέτασης αιτήσεων ασύλου ή οι λεγόμενοι «κόμβοι επιστροφής» κατά τον ίδιο δεν είναι «εγγενώς παράνομοι», ωστόσο αυτό είναι «καθαρά θεωρητικό» και γι’ αυτό συνιστά να βρεθούν άλλες λύσεις.

Σχετικά με το νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο θεωρεί ότι χρειάζεται να εφαρμοστεί πρώτα – κάτι που αναμένεται από τον Ιούνιο του 2026 – για να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητά του. Για εκείνον αποτελεί «σημαντικό στοιχείο» του Συμφώνου, ο μηχανισμός ελέγχου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα σύνορα, καθώς «θα έχει ενδιαφέρον πώς θα ανταποκριθούν στην ευθύνη αυτή τα κράτη-μέλη» .

Εξάλλου, θεωρεί «αρκετά ανησυχητικό αυτή τη στιγμή το σφράγισμα των συνόρων» και «την άρνηση αρκετών χωρών, ακόμη και για τη δυνατότητας υποβολής αιτήσεων ασύλου».

Σχετικά με την πρόσφατη απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να αναστείλει τις διαδικασίες ασύλου λόγω αυξημένων αφίξεων από τη Λιβύη – όπως συνέβη και το 2020 στον Έβρο – με το επιχείρημα της «εργαλειοποίησης» των μεταναστών, ο Μάικλ Ο’ Φλάχερτι αναγνωρίζει ότι «αναμφίβολα τρίτες χώρες προσπαθούν κάποιου είδους παρέμβαση χρησιμοποιώντας μετανάστες, μερικές φορές ως μέσο στο «παιχνίδι» τους» όπως η Ρωσία ή η Λευκορωσία, «που στόχο έχουν την αποδυνάμωση της δημοκρατίας μας».

Aποτυχία αλληλεγγύης - Παραβιάσεις δικαιωμάτων

Όμως όπως εξηγεί «εάν η απάντηση είναι η απομείωση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου (σ.σ. με την αναστολή των διαδικασιών ασύλου), ουσιαστικά δίνουμε σε αυτές τις χώρες εκείνο που επιδιώκουν».

«Δεν χρειάζεται αναστολή του διεθνούς δικαίου για να αντισταθούμε στην 'εργαλειοποίηση', καθώς ο καλύτερος τρόπος απάντησης είναι ο ατομικός προσδιορισμός κάθε περίπτωσης. Οι αριθμοί είναι διαχειρίσιμοι, ακόμη και στην Ελλάδα», τονίζει.

Αν και πιστεύει «ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να τα πάει καλύτερα, καθώς παραβιάζει ανθρώπινα δικαιώματα» όμως «την ίδια στιγμή είναι μια από τις δύο χώρες που βρέθηκε σε πολύ δύσκολη κατάσταση» καθώς «αφέθηκε μόνη της από άλλα κράτη-μέλη ως προς την ευθύνη διαχείρισης, κάποιες φορές, τεράστιων αφίξεων παράτυπων μεταναστών. Επρόκειτο για αποτυχία αλληλεγγύης».

Μια από τις εικόνες που έχουν μείνει χαραγμένες στο μυαλό από την επίσκεψη στην πόλη Νάρβα ήταν εκείνη με το γιγαντιαίο άγαλμα του Λένιν, τοποθετημένο ακριβώς στο προαύλιο του εντυπωσιακού κάστρου, δίπλα στο ποτάμι που χωρίζει την Εσθονία από τη Ρωσία. Η γέφυρα οδηγεί στο συνοριακό πέρασμα, σημαντικό για το 95% των κατοίκων της συνοριακής αυτής πόλης που είναι ρωσόφωνοι και μπορούν να περάσουν απέναντι μόνο με τα πόδια αυτή την περίοδο λόγω έργων.

Παλιά, πριν από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, το 1991 η Νάρβα ήταν ουσιαστικά μια πόλη με το σημερινό Ιβάνγκοροντ. Το άγαλμα δεν ήταν πάντα εκεί. Μεταφέρθηκε εκεί από το κέντρο της πόλης τo 1993 μετά την κήρυξη της ανεξαρτησίας της χώρας. Οι Εσθονοί που με συνόδευαν τότε μου εξήγησαν ότι είχε τοποθετηθεί έτσι ώστε ο Λένιν να δείχνει προς τη ρωσική πλευρά, ως ένα είδος μηνύματος προς τους ρωσικής καταγωγής πολίτες ότι καλό θα είναι να γυρίσουν στη Ρωσία.

Τελικά το άγαλμα μετακόμισε το 2022 για να μεταφερθεί στο Μουσείο Εθνικής Ιστορίας. Αλλά η καχυποψία των Εσθονών για τους Ρώσους παραμένει. Και αντιστρόφως.

Ένας στους τέσσερις είναι ρωσόφωνος

Το πρόβλημα για τις κυβερνήσεις στο Ταλίν είναι ότι το 25% του πληθυσμού του 1,4 εκατομμυρίου, είναι ρωσόφωνοι. Πολλοί από αυτούς έχουν ρωσικό διαβατήριο ενώ ένα ποσοστό είναι ουσιαστικά χωρίς καμιά υπηκοότητα. Ειδικά στα ανατολικά της χώρας, αλλά και σε γειτονιές του Ταλίν, οι «Ρώσοι» ζουν σε μια φούσκα.

Μιλούν τη γλώσσα τους, ενημερώνονται από ρωσικά ΜΜΕ, φοιτούν σε ρωσικά σχολεία. Περίπου 100 τέτοια σχολεία είχε κληροδοτήσει το παλιό καθεστώς στη χώρα. Το 2011 έγινε μια απόπειρα από την κυβέρνηση της Εσθονίας να αλλάξει το διδακτικό πρόγραμμα με μαθήματα κατά 60% στα εσθονικά. Η αντίδραση της τοπικής μειονότητας, αλλά και της Μόσχας που έκανε λόγο για «βίαιη ενσωμάτωση» ήταν σφοδρή και το σχέδιο εγκαταλείφθηκε.

Μια ακόμα συνέπεια του πολέμου;

Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία η στάση της Εσθονίας απέναντι στη Ρωσία έχει όμως σκληρύνει. Τώρα η κυβέρνηση αποφάσισε να καταργήσει από το 2030 τη διδασκαλία στα ρωσικά. Όλα τα μαθήματα θα γίνονται πλέον μόνο στα εσθονικά. Η απόφαση αυτή έχει προκαλέσει ανάμεικτα συναισθήματα.

Η συντριπτική πλειονότητα των Εσθονών την επικροτεί ενώ θετικά αντιδρά μάλλον και η πλειονότητα των ρωσόφωνων. Η λογική και η αιτιολόγηση πίσω από την απόφαση είναι ότι με αυτό τον τρόπο θα αυξηθούν οι ευκαιρίες των μελών της ρωσικής μειονότητας, τόσο για την εκπαίδευση σε ανώτερες βαθμίδες όσο και για την επαγγελματική αποκατάσταση.

Το μυαλό στις ειδήσεις

Ένα άλλο κίνητρο είναι να περιοριστεί η ρωσική επιρροή σε ό,τι αφορά την ενημέρωση. Οταν οι ρωσόφωνοι δεν κατέχουν καμία άλλη γλώσσα τότε αναπόδραστα προσφεύγουν σε ρωσικά ΜΜΕ για την ενημέρωσή τους. Αυτή τη στιγμή υπάρχει πάντως ένα ρωσικό πρόγραμμα της εσθονικής δημόσιας ραδιοφωνίας αλλά δεν μπορεί να καλύψει φυσικά όλες τις ανάγκες για ενημέρωση.

Υπάρχουν πάντως και κάποιες αντιρρήσεις από εκείνους που θα προτιμούσαν ένα δίγλωσσο σύστημα. Όπως λένε είναι καλό να δοθούν περισσότερες ευκαιρίες μέσω της εκπαίδευσης στη μειονότητα, αλλά όπως επισημαίνεται για παράδειγμα σε σχόλια του Τύπου, η μητρική γλώσσα είναι και μια μορφή ταυτότητας, μια «πατρίδα». Η δίγλωσση εκπαίδευση θα ήταν άλλωστε συμβατή και με το σύνθημα της ΕΕ «ενότητα στην πολυμορφία».

Το παράδειγμα της Λετονίας

Σε ανάλογα μονοπάτια κινείται και η Λετονία όπου το ποσοστό των ρωσόφωνων στη χώρα είναι 23%. Η χώρα είχε επιβάλει ήδη το 60%-40% στην αναλογία λετονικών-ρωσικών από το 2004, ποσοστό που ανέβηκε το 2018 παρά τις αντιδράσεις της Μόσχας. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο η διδασκαλία σε όλα τα σχολεία γίνεται αποκλειστικά στα λετονικά. Είναι κι αυτό ένα αποτέλεσμα της πολιτικής Πούτιν που έχει απομακρύνει τις χώρες της Βαλτικής ακόμα περισσότερο από τη Μόσχα, ενώ σύμφωνα με δημοσκοπήσεις φαίνεται να απορρίπτουν αυτή την πολιτική του Ρώσου προέδρου και οι περισσότεροι ρωσόφωνοι στις δύο χώρες.

Ανταπόκριση από το Βερολίνο

«Η Γερμανία θέλει να συμβάλει στην εφαρμογή του ειρηνευτικού σχεδίου, στη διατήρηση της εκεχειρίας και στην προσφορά ανθρωπιστικής βοήθειας, δήλωσε ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς ενόψει του αυριανού ταξιδιού του εκτάκτως στην Αίγυπτο προκειμένου να παραστεί στην υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας για τη Γάζα υπό τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, με τη συμμετοχή είκοσι χωρών, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται Ελλάδα και Κύπρος.

Mε ανακούφιση παρακολουθεί η γερμανική κυβέρνηση τις τελευταίες εξελίξεις για μια ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, εξ ου και η παρουσία του καγκελάριου και κορυφαίων στελεχών της κυβέρνησης αύριο στην Αίγυπτο. Την ίδια ώρα διπλωματικοί κύκλοι του Βερολίνου παρακολουθούν με πιο συγκρατημένη διάθεση τις εξελίξεις, εκτιμώντας ότι η επιτυχία της «ειρήνης Τραμπ» θα κριθεί στην πράξη μακροπρόθεσμα.

Η Γερμανία και η Ανοικοδόμηση της Γάζας

Σύμφωνα με το γερμανικό υπ. Εξωτερικών η σχεδιαζόμενη από τη Γερμανία και την Αίγυπτο Διάσκεψη για την Ανοικοδόμηση της Γάζας αναμένεται να διεξαχθεί άμεσα και μάλιστα στις επόμενες εβδομάδες.

Η Γερμανία, σύμφωνα με ρεπορτάζ της DW που υπογράφει ο Γενς Τούραου, επικαλούμενη δηλώσεις του Γερμανού υπ. Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ τις προηγούμενες μέρες, επιδιώκει μια Διάσκεψη ευρύτερου χαρακτήρα, η οποία θα σκιαγραφεί επίσης το πολιτικό πλαίσιο στη Λωρίδα της Γάζας, λαμβάνοντας υπόψιν τον μακροπρόθεσμο στόχο περί λύσης δύο κρατών.

«Χρειαζόμαστε ένα νομικό πλαίσιο για όλα όσα συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στη Λωρίδα της Γάζας», ανέφερε ο Γερμανός υπ. Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ. Στο πλαίσιο της Διάσκεψης για την Ανοικοδόμηση της Γάζας, η Γερμανία θεωρεί ότι το Ισραήλ δεν θα πρέπει να απουσιάζει, όπως συνέβη την περασμένη εβδομάδα στο Παρίσι. Σύμφωνα με την DW, υπάρχει συμφωνία μεταξύ Χριστιανικής Ένωσης και Σοσιαλδημοκρατών για κοινή γραμμή ως προς την επόμενη μέρα στη Γάζα.

Ο εκπρόσωπος των Σοσιαλδημοκρατών για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής στη γερμανική βουλή, Άντις Αχμέτοβιτς, ανέφερε μάλιστα ότι η Γερμανία θα μπορούσε να συμβάλει «στην κατασκευή προσωρινών καταφυγίων, στην απομάκρυνση των ερειπίων, την αποκατάσταση της ύδρευσης και την αποκατάσταση του αποχετευτικού συστήματος»

Οι Γερμανοί όμηροι της Χαμάς

Στο μεταξύ εντείνεται και στη Γερμανία η αγωνία για την απελευθέρωση των ομήρων, δεδομένου ότι σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και επτά πολίτες με γερμανικό διαβατήριο: Αλόν Όχελ, Ρομ Μπρασλάφκσι, Ιτάι Τζεν, Ταμίρ Νιμρόντι, Ταμίρ Αμάρ, Γκάλι και Ζιν Μπέρμαν.

O Γερμανός υπ. Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ κάνει λόγο για «ιστορική μέρα. Είμαστε χαρούμενοι που οι όμηροι, μεταξύ των οποίων και Γερμανοί, θα απελευθερωθούν. Δύο χρόνια μετά την σφαγή της 7ης Οκτωβρίου, η μεγαλύτερη ευχή μας γίνεται πραγματικότητα».

Όπως μεταδίδει η γερμανική ραδιοφωνία dlf, η επιστροφή των ομήρων στο Ισραήλ θα οργανωθεί από τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού χωρίς εκπροσώπους των ΜΜΕ.

Μετά από μια πρώτη συνάντηση με τους συγγενείς τους και πρώτες βασικές ιατρικές εξετάσεις σε στρατόπεδο στα όρια της Λωρίδας της Γάζας, οι όμηροι που θα έχουν απελευθερωθεί θα μεταφερθούν στη συνέχεια αεροπορικώς σε εξειδικευμένα νοσκομεία. Το Ισραήλ αναμένεται να απελευθερώσει σχεδόν 2.000 Παλαιστίνιους κρατούμενους από τις φυλακές του.

Πηγή: DW, dlf, dpa, n-tv

Στην επιδίωξη της Αλβανίας να ενταχθεί στην ΕΕ μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις είναι οι περιβαλλοντικές μεταρρυθμίσεις – και ιδίως η διαχείριση των απορριμμάτων. Μέχρι σήμερα ωστόσο η αλβανική κυβέρνηση δεν έχει διαμορφώσει ένα επαρκές και λειτουργικό ρυθμιστικό πλαίσιο. Το αποτέλεσμα: πολλές πόλεις και φυσικές περιοχές στη χώρα καταλήγουν ακόμη βυθισμένες στα σκουπίδια.

Στα Τίρανα κάθε πρωί τα απορριμματοφόρα μαζεύουν τα οικιακά σκουπίδια. Στη συνέχεια κατευθύνονται στον χώρο υγειονομικής ταφής της Σάρα, έναν λόφο από απορρίμματα στα προάστια της πόλης. Πριν από επτά χρόνια η κυβέρνηση υποσχέθηκε να κατασκευάσει μια σύγχρονη μονάδα καύσης απορριμμάτων, η οποία θα είναι σε θέση να παράγει ταυτοχρόνως και ενέργεια. Σήμερα όμως το έργο παραμένει ημιτελές και βρίσκεται υπό διερεύνηση για διαφθορά.

Στα Τίρανα ζουν περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι. Πρόκειται για μία ταχέως αναπτυσσόμενη πόλη που παράγει σχεδόν το ήμισυ των αστικών αποβλήτων όλης της Αλβανίας. Οι υποδομές της ωστόσο δεν έχουν εξελιχθεί με τον ίδιο ρυθμό και ως εκ τούτου δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις αυξανόμενες ανάγκες. Η αποκομιδή απορριμμάτων δεν εκτελείται βάσει συγκεκριμένου σχεδίου, η ανακύκλωση είναι σχεδόν ανύπαρκτη και ο κύριος χώρος ταφής πλησιάζει στα όρια της χωρητικότητάς του.

Ο περιβαλλοντολόγος Όλσι Νίκα, επικεφαλής της ΜΚΟ Eco Albania, δηλώνει ότι η κρίση απορριμμάτων της πρωτεύουσας έχει φτάσει σε οριακό σημείο. «Δεν πρόκειται μόνο για κακή διαχείριση. Το σύστημα ποτέ δεν λειτούργησε σωστά», εξηγεί. «Οι μονάδες καύσης, που υποτίθεται πως θα έλυναν το πρόβλημα, δεν τέθηκαν ποτέ σε λειτουργία, και οι χώροι γύρω τους έχουν πλέον γεμίσει. Στη Σάρα άνοιξε πρόσφατα ένας νέος χώρος, αλλά ο χώρος ταφής δεν μπορεί να επεκτείνεται επ’ αόριστον».

Η κατάσταση στα Τίρανα δεν αποτελεί μεμονωμένη περίπτωση για την Αλβανία. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής (INSTAT) στην Αλβανία το 2022 παρήχθησαν περίπου 820.000 τόνοι αστικών αποβλήτων. Σχεδόν το 77% κατέληξε σε χωματερές, λιγότερο από 20% ανακυκλώθηκε και το υπόλοιπο είτε κάηκε είτε δεν συλλέχθηκε ποτέ.

Κατά τον Νίκα αυτοί οι αριθμοί καταδεικνύουν πόσο εύθραυστο είναι το σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων συνολικά. «Στις δημοτικές αρχές δεν υπάρχουν ούτε οι δυνατότητες ούτε και συντονισμός για την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων», επισημαίνει στη DW. «Οι περισσότερες λειτουργούν χωρίς επαρκή υποδομή, ενώ ο διαχωρισμός απορριμμάτων στην πηγή – δηλαδή στα ίδια τα νοικοκυριά – εναι σχεδόν ανύπαρκτος».

Στόχος η προσέγγιση των ευρωπαϊκών προτύπων

Οι περιβαλλοντικές μεταρρυθμίσεις αποτελούν για την Αλβανία τη μεγαλύτερη δοκιμασία στον δρόμο προς την ένταξη στην ΕΕ. Η διαχείριση των απορριμμάτων, που θεωρούνταν παλαιότερα ζήτημα τοπικής φύσης, βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της ενταξιακής ατζέντας – και το σχετικό με το περιβάλλον και το κλίμα κεφάλαιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων θεωρείται ως το πιο περίπλοκο και κοστοβόρο για τη χώρα που προσπαθεί να συμμορφωθεί σε αυτό.

Ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα έκανε λόγο για το «δυσκολότερο ζήτημα γύρω από την ένταξή μας στην ΕΕ», ενώ παραδέχτηκε κιόλας πως η πρόοδος στη διαχείριση και ανακύκλωση απορριμμάτων είναι μέχρι στιγμής περιορισμένη.

Η κυβέρνηση παρουσίασε νομοσχέδιο για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων και ανακοίνωσε ένα σχέδιο για την ίδρυση μιας εθνικής εταιρείας αποκομιδής, η οποία θα είναι αρμόδια για τον συντονισμό της συλλογής και επεξεργασίας των απορριμμάτων σε εθνικό επίπεδο. Η μεταρρύθμιση αυτή θα αποτελέσει στροφή από το τωρινό αποκεντρωμένο σύστημα, όπου την ευθύνη επωμίζονται οι δήμοι, με στόχο την ενίσχυση της αποδοτικότητας και την προσέγγιση της εθνικής νομοθεσίας στα περιβαλλοντικά πρότυπα της ΕΕ.

Ο περιβαλλοντολόγος Νίκα σημειώνει πως «η κεντρική διαχείριση θα μπορούσε να βελτιώσει τον συντονισμό», ωστόσο «χωρίς πολιτική βούληση, διαφάνεια και χρηματοδότηση, ο νέος νόμος θα έχει την ίδια τύχη με τις προηγούμενες πρωτοβουλίες».

Περιβαλλοντική ρύπανση και τουρισμός

Η περιβαλλοντική ακτιβίστρια Ντενίσα Κάσα ίδρυσε πέρυσι την πολιτική πρωτοβουλία Rrjedha για την εξερεύνηση και τον καθαρισμό των ρυπασμένων ποταμών της Αλβανίας. Αυτό που ξεκίνησε τότε ως μία περιορισμένης εμβέλειας δράση έχει πλέον προσελκύσει πάνω από 180 εθελοντές σε όλη τη χώρα.

«Πολλοί ποταμοί έχουν μετατραπεί σε αγωγούς μεταφοράς απορριμμάτων», παρατηρεί η Ντενίσα. «Σε πολλά χωριά δεν υπάρχουν κάδοι ή υπηρεσίες αποκομιδής, οπότε οι άνθρωποι ρίχνουν τα σκουπίδια τους κατευθείαν στο τοπικό ποτάμι ή στις όχθες του». Μέσω των δράσεων καθαρισμού οι εθελοντές προσπαθούν να κινητοποιήσουν τους κατοίκους και να τους ενθαρρύνουν να συμμετάσχουν και αυτοί σε μελλοντικές δράσεις. Όπως τονίζει όμως η Ντενίσα, η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση είναι ακόμη μικρή. «Οι άνθρωποι συχνά περιμένουν η αλλαγή να έρθει από κάπου αλλού και όχι από τους ίδιους. Και οι περιβαλλοντικοί φορείς δεν έχουν κινητοποιηθεί έντονα για να ενισχύσουν την κουλτούρα της προσωπικής ευθύνης».

Ο Όλσι Νίκα υπογραμμίζει ότι το πρόβλημα είναι βαθύτερο. «Οι ποταμοί μεταφέρουν τα απόβλητα κατά μήκος της ροής τους, μολύνοντας το έδαφος, τα υπόγεια ύδατα, ακόμα και τον αέρα, ενώ με την πάροδο του χρόνου το πλαστικό διασπάται σε μικροσωματίδια που εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα – ένας αόρατος αλλά διαδεδομένος κίνδυνος».

Για την ακτιβίστρια Ντενίσα Κάσα η ρύπανση αντίκειται κστην εικόνα ενός φιλικού προς τον τουρισμό κράτους που καλλιεργεί η κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια. «Ο τουρισμός θα έπρεπε να είναι το τελευταίο που εστιάζουμε, εφόσον δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τα σκουπίδια μας», λέει.

«Οι επισκέπτες βλέπουν πλαστικά κατά μήκος των αυτοκινητοδρόμων, των ποταμών και των παραλιών, δηλαδή μέσα στη φύση που υποτίθεται πως διαφημίζουμε». Ο τουρισμός επιδεινώνει το πρόβλημα, αυξάνοντας την κατανάλωση και τον όγκο πλαστικών απορριμμάτων. Χωρίς λειτουργικό σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων, αυτό μπορεί εύκολα να γυρίσει μπούμερανγκ. «Μπορεί κανείς ακόμη να απολαύσει τη φύση της Αλβανίας, αλλά είναι δύσκολο να μη νιώσει απογοήτευση για το πώς τη μεταχειριζόμαστε».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Θηριώδης όπως πάντα η Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης: 4.300 εκθέτες από 90 και πλέον χώρες, αλλά και τουλάχιστον 200.000 επισκέπτες. Καρδιά της έκθεσης είναι παραδοσιακά η αγοραπωλησία πνευματικών δικαιωμάτων, ενώ γύρω από τον Μαμωνά χορεύουν ιδέες, τάσεις, νεωτερισμοί. Οι Έλληνες εκδότες συνωθούνται στο Ελληνικό Περίπτερο, δυο παραμυθάδες μας, ο Μάνος Κοντολέων και ο Κυριάκος Χαρίτος καταφθάνουν με τα παιδικά τους στη Μέκκα του βιβλίου.

Τιμώμενη χώρα φέτος είναι οι Φιλιππίνες και η ανύπαρκτη λογοτεχνία τους. Με ποια έννοια ανύπαρκτη; Τα φιλιππινέζικα, η γλώσσα τάγκαλογκ δηλαδή που μιλιέται στην πρωτεύουσα Μανίλα και τα περίχωρα, έχει μεν κηρυχθεί επίσημη γλώσσα, αλλά στην ουσία είναι γλώσσα μιας μειονότητας. 116 εκατομμύρια κατοίκους έχουν οι Φιλιππίνες και 134 ομιλούμενες γλώσσες. Μέσα σ’ αυτή τη Βαβέλ οι συγγραφείς προτιμούν να γράφουν στη δεύτερη επίσημη γλώσσα, τα αγγλικά. Τιμώμενος με άλλα λόγια είναι φέτος ένας κλάδος της αγγλόφωνης λογοτεχνίας.

Οι μεταφραστές αναλαμβάνουν δράση

Ελληνική παρουσία στη γερμανική βιβλιαγορά υπάρχει βεβαίως και φέτος, εκτός Ελληνικού Περιπτέρου. Σιγά-σιγά οι ίδιοι οι μεταφραστές αναλαμβάνουν πρωτεύοντα ρόλο στη διακίνηση του ελληνικού βιβλίου στο εξωτερικό. Σε 20 γερμανικούς οίκους αποτάθηκε η μεταφράστρια Έλενα Παλλαντζά, ένας τσίμπησε, ο μικρός Schiler & Mücke που κυκλοφόρησε φέτος την «Αθανασία των σκύλων» του Κώστα Μαυρουδή.

Και η μεταφράστρια του Πέτρου Μάρκαρη Μιχαέλα Πρίντσινγκερ ανακάλυψε μια ιδεαλίστρια εκδότρια, την Καταρίνα Βιχτ, που άνοιξε πρόσφατα στο Βερολίνο τον οίκο Parrhesia. Που με ειλικρινή παρρησία θα κυκλοφορήσει του χρόνου το βιβλίο του Τηλέμαχου Κώτσια «Σινική Μελάνη». Αλλά και ο μεταφραστής Πίτερ Κόνστανταϊν ενέχεται στην κυκλοφορία της ποιητικής συλλογής της Κύπριας Ελένης Κεφάλα «Χρονορραφίες» από τον ευφάνταστο οίκο Freigeist, για του χρόνου ετοιμάζουν μάλιστα και δεύτερο βιβλίο της. Όλα αυτά σε πείσμα των κρατικών εξαγγελιών, των επίσημων χειλέων, των μελιστάλακτων υποσχέσεων για το βιβλίο που δεν οδηγούν πουθενά.

Ο μαικήνας και ο μεταφραστής

Ας τιμήσουμε σήμερα την ουσιαστική δράση και μ’ ένα άλλο παράδειγμα. Πριν από κάμποσο καιρό δυο Γερμανοί ελληνολάτρες κουτσόπιναν σε μια ταβέρνα του Βερολίνου. Είχαν φοιτήσει και οι δύο τη δεκαετία του πενήντα στη Γερμανική Σχολή Αθηνών. Εκείνο το βράδυ ο πρώην τραπεζίτης Μπερντ φον Μάλτσαν, γόνος παμπάλαιας οικογένειας ιπποτών και ευγενών από το Μεκλεμβούργο, εκμυστηρεύθηκε μια ιδέα του στον πρώην διπλωμάτη και μεταφραστή Ουλφ-Ντίτερ Κλεμ.

Να χρηματοδοτήσει ένα βραβείο καλύτερης μετάφρασης από τα ελληνικά στα γερμανικά. Και να απονέμεται ανά διετία στο Πεντσλίν του Μεκλεμβούργου, μια μεσαιωνική κωμόπολη, όπου έδρασε τον 18ο αιώνα ο δεινός Γιόχαν Χάινριχ Φος, μεταφραστής των ομηρικών επών στα γερμανικά, ο επιλεγόμενος και «Έλληνας του Μεκλεμβούργου». Αμ’ έπος, αμ’ έργον. Φέτος το βραβείο Φος απονέμεται στην Ντόρις Βίλε για τη μετάφραση του βιβλίου της Κατερίνας Σχινά «Καλή και ανάποδη. Ο πολιτισμός του πλεκτού» που εκδόθηκε το 2022 από τις ειδικευμένες στη λογοτεχνία των γλωσσών της Μεσογείου εκδόσεις Converso.

Το παλιό ανέκδοτο για τους Ευρωβουλευτές έλεγε ότι αφού έλυσαν όλα τα υπόλοιπα ζητήματα της Ευρώπης αποφάσισαν να ασχοληθούν και με το θεμελιώδες ερώτημα για το μέγιστο όριο κυρτότητας της μπανάνας, που εισάγεται στην ΕΕ από άλλες ηπείρους. Τώρα έχουμε νέα εξέλιξη.

Την περασμένη εβδομάδα το Ευρωκοινοβούλιο αποφάσισε να απαγορεύσει τους όρους λουκάνικο, μπέργκερ, σνίτσελ σε χορτοφαγικά προϊόντα. Δεν θα επιτρέπεται δηλαδή να πωλούνται veggie-burger, veggie-wurst, veggie-schnitzel για να μην μπερδεύονται οι καταναλωτές. Εκκρεμεί βεβαίως η έγκριση και από τις εθνικές κυβερνήσεις, αλλά όλα δείχνουν ότι πλέον «μπήκε το νερό στο αυλάκι» και όλοι μπορούμε να απολαύσουμε τα γεύματά μας με διαφάνεια και χωρίς... παρανοήσεις.

Ο καγκελάριος έχει άποψη

Αν όλα αυτά σας φαίνονται αστεία, πρέπει να γνωρίζετε ότι η ψηφοφορία έδειξε ένα διχασμένο σώμα με 355 υπέρ και 247 κατά. Σαφής πλειοψηφία μεν, άλλα όχι και «συνταγματικού» χαρακτήρα. Και αξίζει επίσης να γνωρίζετε ότι για το θέμα τοποθετήθηκε αυτές τις μέρες ακόμα και ο καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, ξακαθαρίζοντας ότι «ένα λουκάνικο είναι ένα λουκάνικο».

Εντυπωσιακές ήταν άλλωστε και οι αντιδράσεις στην απόφαση με τις ενώσεις κτηνοτρόφων και κρεοπωλών να πανηγυρίζουν και μεγάλες αλυσίδες σούπερ-μάρκετ που διακινούν με μεγάλη επιτυχία τέτοια προϊόντα να εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για την υποχρέωση τώρα να αλλάξουν όλο το σχεδιασμό τους. Προφανώς είναι μια απόφαση με σημαντικές επιπτώσεις για πολλούς κλάδους της οικονομίας που συνδέονται με τη διατροφή. Και φυσικά δεν μπορεί να λησμονούμε ότι μιλάμε για αγορές πολλών δισεκατομμυρίων σε όλη την Ευρώπη.

Μπορεί να ξεγελαστούν οι καταναλωτές;

Προσωπικά δεν είμαι εκπρόσωπος των μεγάλων σούπερ-μάρκετ, ούτε φανατικός χορτοφάγος. Γενικώς τα τελευταία χρόνια προτιμώ το veggie-burger και όχι λόγω του δεύτερου συνθετικού του, αλλά γιατί δεν θέλω να φάω κρέας τη συγκεκριμένη ημέρα.

Αλλά το ερώτημα είναι (πέραν του αν δεν είχαν κάτι σημαντικότερο να ασχοληθούν στο Στρασβούργο) αν πράγματι αυτοί οι 355 βουλευτές θεωρούν τόσο αφελείς τους κρεατοφάγους, που μπορούν να ξεγελαστούν από μια τέτοια ονομασία. Γιατί το βασικό επιχείρημα που ακούστηκε αφορούσε τον φόβο της παραπλάνησης. Είναι μια από τις σπάνιες περιπτώσεις που θα συμφωνήσω με έναν ευρωβουλευτή του FDP, τον Γιαν Κρίστοφ Έτγιεν, που δήλωσε ότι «οι άνθρωποι δεν είναι ανόητοι. Τους θεωρώ ικανούς να ξεχωρίσουν ανάμεσα σε ένα veggie λουκάνικο και ένα κανονικό λουκάνικο».

Απρόβλεπτες οι συνέπειες

Είναι μάλλον πρόωρο να θελήσει να προβλέψει κανείς αν η απόφαση θα ενισχύσει περισσότερο την κρεοφαγία, όπως φοβούνται οι εκπρόσωποι κάποιων οικολογικών οργανώσεων, που θεωρούν ότι μια βιώσιμη ανάπτυξη σημαίνει και λιγότερη κατανάλωση ζωικών τροφών. Μένει να φανεί ποια θα είναι η αντίδραση της βιομηχανίας τροφίμων, οι νέες πρακτικές προώθησης «εναλλακτικών προϊόντων» και οι οικονομικές επιπτώσεις από την προτεινόμενη αλλαγή.

Αυτό που υπάρχει καταγεγραμμένο είναι η άποψη των δύο τρίτων των ερωτηθέντων σε σχετική δημοσκόπηση στη Γερμανία, που απάντησαν ότι η απόφαση για τις σχετικές ονομασίες δεν είναι ένα θέμα, που θα έπρεπε να απασχολεί το Ευρωκοινοβούλιο. Μόνο ένα 24% πιστεύει ότι αυτό ήταν πράγματι ένα ερώτημα, που άξιζε να φτάσει στο Στρασβούργο. Αλλά μάλλον αυτοί που το έφεραν ως εκεί έχουν τους λόγους τους.

Η δουλειά της στη Γερμανία ανέβασε ένα επίπεδο πιο πάνω το γυναικείο μπάσκετ. Κι όμως, η Ελληνοκαναδέζα «προπονήτρια των επιτυχιών» Λίζα Θωμαΐδη αποχωρεί πρόωρα από τον πάγκο της «Νατσιοναλμάνσαφτ» στα 53 της χρόνια. Και αυτό γιατί οι υποχρεώσεις με την πανεπιστημιακή ομάδα των Saskatchewan Huskies στον Καναδά, την τεχνική ηγεσία της οποίας έχει διατηρήσει παράλληλα, δεν της επιτρέπουν να αφοσιωθεί αποκλειστικά στην προετοιμασία της Γερμανίας για το Παγκόσμιο Κύπελλο Γυναικών του 2026.

Η Λίζα Θωμαἴδη είχε αναλάβει την Εθνική Γερμανίας το 2023 και την ίδια χρονιά την οδήγησε στην έκτη θέση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος, αλλά και στους Ολυμπιακούς Αγώνες, για πρώτη φορά στην ιστορία της. Μάλιστα οι Γερμανίδες πραγματοποίησαν εξαιρετικές εμφανίσεις στο Παρίσι, φτάνοντας στην προημιτελική φάση της διοργάνωσης.

H Ελληνοκαναδέζα προπονήτρια είχε παραλάβει την Εθνική Γερμανίας στην 39η θέση της παγκόσμιας κατάταξης, για να την οδηγήσει στη 12η θέση φέτος. Κατά γενική ομολογία βέβαια, είχε την τύχη να δουλέψει με μερικά από τα μεγαλύτερα ταλέντα των τελευταίων ετών στο γερμανικό γυναικείο μπάσκετ, όπως η Λεονί Φίμπιχ και οι αδελφές Σάμπαλι, παίκτριες με παραστάσεις από το αμερικανικό WNBA.

«Ευχαριστούμε πολύ, αλλά…»

«Εκφράζω τις εγκάρδιες ευχαριστίες μου στη Λίζα Θωμαἴδη για την εξαιρετική δουλειά της» δηλώνει ο πρόεδρος της Γερμανικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης (DBB) Ίνγκο Βάις, για να προσθέσει ωστόσο ότι «δυστυχώς, οι συνθήκες δεν είναι πλέον κατάλληλες» για μία συνέχιση της συνεργασίας. «Ο αποχαιρετισμός μπορεί να έγινε κοινή συναινέσει με τη Λίζα Θωμαἴδη, αλλά δεν παύει να αποτελεί έκπληξη» σχολιάζει το αθλητικό πρακτορείο SID, συμβουλεύοντας μάλιστα την ομοσπονδία «να αντλήσει διδάγματα από την υπόθεση Θωμαἴδη».

Είναι κοινό μυστικό ότι, μετά τις τελευταίες επιτυχίες των Γερμανίδων στο παρκέ, η ομοσπονδία έχει ανεβάσει τον πήχη των προσδοκιών και ελπίζει σε ένα μετάλλιο στο Μουντομπάσκετ γυναικών του 2026 που γίνεται στο Βερολίνο. Να όμως που «σχεδόν 11 μήνες πριν από ένα Παγκόσμιο Κύπελλο εντός έδρας, η Εθνική γυναικών μένει χωρίς προπονητή…» όπως διαπιστώνει το αθλητικό περιοδικό Kicker.

Με καταγωγή από τη Φλώρινα

Η Λίζα Θωμαἴδη κατάγεται από τη Φλώρινα και είχε παίξει μπάσκετ στην Πτολεμαἴδα, σε μία εποχή που η ομάδα αγωνιζόταν στην Α1 κατηγορία, αλλά ο Σπόρτινγκ ήταν η «υπερδύναμη» του γυναικείου μπάσκετ. Σε παλαιότερες συνεντεύξεις της είχε δηλώσει ότι διατηρεί όμορφες αναμνήσεις από την Ελλάδα, όπου η ποιότητα του πρωταθλήματος γυναικών ήταν εξαιρετική.

Τις μεγαλύτερες επιτυχίες της πανηγύρισε η Λίζα Θωμαἴδη ως προπονήτρια στον Καναδά. Υπό την τεχνική ηγεσία της η εθνική ομάδα του Καναδά κατέκτησε αργυρό μετάλλιο στο Παναμερικανικό Πρωτάθλημα του 2013 και την 5η θέση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2014. Η ίδια έχει αναδειχθεί «προπονήτρια της χρονιάς» στον Καναδά, ενώ έχει κερδίσει σημαντικές διακρίσεις και με την πανεπιστημιακή ομάδα των Saskatchewan Huskies.

Πηγές: SID, dpa, ZDF

Όσοι έχουν επενδύσει σε χρυσό ή bitcoin μάλλον δεν το έχουν μετανιώσει. Την Τετάρτη η τιμή του χρυσού ξεπέρασε τις 4.000 δολάρια ανά ουγγιά (μονάδα μέτρησης μάζας στα πολύτιμα μέταλλα που ισοδυναμεί με 31,1 γραμμάρια), καταγράφοντας τιμές-ρεκόρ. Ήδη τον Μάρτιο είχε ξεπεράσει τα 3.000 δολάρια. Όσο για το bitcoin, το πιο γνωστό κρυπτονόμισμα διεθνώς, προ ημερών ξεπέρασε για πρώτη φορά το όριο των 125.000 δολαρίων, για να υποχωρήσει ωστόσο στη συνέχεια.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακή κρίνεται η ανοδική πορεία του χρυσού. Ο «βασιλιάς των μετάλλων» καταγράφει φέτος την πιο εντυπωσιακή «κούρσα» από τη δεκαετία του '70, καθώς από την 1η Ιανουαρίου η τιμή του έχει αυξηθεί πάνω από 50%. Σε σχέση με τα επίπεδα του 2018 η αύξηση φτάνει μάλιστα το 300%. Το bitcoin μπορεί να είχε κάποιες μεταπτώσεις στη διάρκεια της χρονιάς, αλλά συνολικά η αξία του έχει αυξηθεί άνω του 30% από τον Ιανουάριο.

Παραδοσιακό επενδυτικό «καταφύγιο»

Παραδοσιακά ο χρυσός θεωρείται ασφαλές καταφύγιο για τους επενδυτές – κατά κανόνα τουλάχιστον. Βασικός παράγοντας που πυροδοτεί την τελευταία «κούρσα» στις αγορές είναι η έκδηλη αβεβαιότητα. Και αυτό όχι μόνο λόγω των πολέμων σε Ουκρανία και Γάζα. Την αβεβαιότητα τροφοδοτούν επίσης οι ανησυχίες για τους δασμούς του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και τη βιωσιμότητα του δυσθεώρητου αμερικανικού χρέους, αλλά και οι αμφιβολίες για το κατά πόσον το δολάριο, που κινείται πτωτικά τους τελευταίους μήνες, μπορεί να υπερασπιστεί τον ρόλο του ως το ισχυρότερο αποθεματικό νόμισμα διεθνώς. Το περίφημο shutdown στις ΗΠΑ, δηλαδή η προσωρινή διακοπή λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης λόγω ελλιπούς χρηματοδότησης, ασφαλώς δεν βελτιώνει τις προσδοκίες των επενδυτών.

Μία ακόμα παράμετρος αβεβαιότητας είναι η πτωτική πορεία του ιαπωνικού νομίσματος στις αγορές συναλλάγματος στον απόηχο πολιτικής αστάθειας στη «χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου». Οι ανακοινώσεις για την ανάληψη της προεδρίας του κυβερνώντος φιλελεύθερου κόμματος (LDP) από τη Σανάε Τακαΐτσι, την κατά πάσα πιθανότητα πρώτη γυναίκα πρωθυπουργό στην ιστορία της Ιαπωνίας, μάλλον καθησύχασαν τα χρηματιστήρια στο άνοιγμα της περασμένης Δευτέρας. Ωστόσο, το γιεν συνεχίζει την πτωτική πορεία του. «Αυτό σημαίνει ένα επενδυτικό καταφύγιο λιγότερο και ο χρυσός επωφελείται από αυτή την τάση» λέει στο Reuters ο Τιμ Γούτερερ, αναλυτής του οίκου KCM Trade.

Ο «παράγοντας ETF»

Υπάρχουν όμως και άλλοι παράγοντες που ευνοούν την ανοδική πορεία του χρυσού. Πολλοί αναλυτές καταγράφουν ιδιαίτερα αυξημένη ζήτηση για Διαπραγματεύσιμα Αμοιβαία Κεφάλαια (ETF) που επενδύουν στην αγορά χρυσού. Αυτό σημαίνει ότι η ζήτηση πολλαπλασιάζεται, καθώς οι επενδυτές σε ETF προστίθενται στις κεντρικές τράπεζες, τους παραδοσιακούς «πελάτες» του χρυσού. Πρόσφατα στοιχεία της αμερικανικής Commodity Futures Trading Commission (CFTC) δείχνουν ότι οι διαχειριστές κεφαλαίων έχουν ήδη επενδύσει 73 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρυσό.

Η ζήτηση δεν αναμένεται να υποχωρήσει σύντομα. Το αντίθετο: Σε πρόσφατο σημείωμά της προς τους επενδυτές η τράπεζα HSBC εκτιμά ότι η «κούρσα» του «βασιλιά των μετάλλων» θα συνεχιστεί το 2026, με τους θεσμικούς επενδυτές να βλέπουν τον χρυσό ως κύριο παράγοντα διαφοροποίησης στα χαρτοφυλάκιά τους. Στο ίδιο μήκος κύματος, το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού (World Gold Council) προβλέπει στην ετήσια έκθεσή του ότι οι περισσότερες κεντρικές τράπεζες αναμένεται να αυξήσουν τα αποθέματά τους σε χρυσό στους επόμενους 12 μήνες.

Υπέρ του bitcoin ο Τραμπ

Όσο για το bitcoin, η εξήγηση της ανοδικής πορείας φαίνεται απλή, καθώς το κρυπτονόμισμα επωφελείται από την ξεκάθαρη πολιτική στήριξη του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Επιπλέον, υπάρχουν ενδείξεις ότι ορισμένοι θεσμικοί επενδυτές αρχίζουν να βλέπουν το bitcoin ως εναλλακτική λύση σε παραδοσιακές τοποθετήσεις – εν αναμονή και της μείωσης επιτοκίων από την Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα, η οποία ούτως ή άλλως θα αναγκάσει τους επενδυτές να επωμιστούν μεγαλύτερα ρίσκα.

Αλλά και το shutdown του αμερικανικού Δημοσίου έχει θετική επίδραση στο κρυπτονόμισμα, εκτιμά ο Τζέφρεϊ Κέντρικ, επικεφαλής του τμήματος Digital Assets της Standard Chartered Bank. Ο ίδιος μάλιστα εκτιμά ότι το bitcoin πολύ σύντομα θα ξεπεράσει τις 135.000 δολάρια.

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα χάνουν γρήγορα την αξία τους. Για τον λόγο αυτό, τα μεταχειρισμένα είναι ιδιαίτερα ελκυστικά για ενδιαφερόμενους αγοραστές, εκτιμά η γερμανική Ένωση Τεχνικού Ελέγχου (TÜV). Τα παλαιότερα μοντέλα προσφέρουν «σύγχρονη τεχνολογία σε συγκριτικά προσιτές τιμές», λένε οι ειδικοί.

Σύμφωνα με την TÜV, τα μεταχειρισμένα ηλεκτρικά αυτοκίνητα αποτελούν μια «ελκυστική εναλλακτική λύση» σε σχέση με τα καινούργια ηλεκτροκίνητα μοντέλα ή ακόμα και μεταχειρισμένα με κινητήρες ντίζελ ή βενζίνης. «Μοντέλα όπως το VW ID.3, το Renault Zoe, το Hyundai Kona Electric ή το Tesla Model 3 είναι πλέον διαθέσιμα σε πολλά κομμάτια, συχνά ως ελαφρώς μεταχειρισμένα αυτοκίνητα από μισθώσεις», εξηγεί η γερμανική ένωση. «Όλο και περισσότερα μοντέλα είναι διαθέσιμα και οι τιμές μειώνονται».

Tesla Model 3: 18.000 και 20.000 ευρώ

Σύμφωνα με την TÜV, μετά από τρία χρόνια, η αξία ηλεκτρικών αυτοκινήτων μπορεί να έχει μειωθεί στο μισό ή και ακόμα περισσότερο. «Οι νέες γενιές μοντέλων προσφέρουν μεγαλύτερες μπαταρίες, μεγαλύτερη αυτονομία και ταχύτερους χρόνους φόρτισης», δηλώνει ο ειδικός της TÜV Ρόμπιν Τσάλβερτ.

«Αυτό κάνει τα παλαιότερα ηλεκτρικά οχήματα να δείχνουν, μέσα σε λίγα χρόνια, τεχνολογικά ξεπερασμένα». Παράλληλα, η πτώση τιμών των καινούργιων αυτοκινήτων, καθώς και οι εκπτώσεις από πλευράς εμπόρων συμπιέζουν την αξία των μεταχειρισμένων προς όφελος των αγοραστών, οι οποίοι «μπορούν να αποκτήσουν σύγχρονη τεχνολογία σε συγκριτικά προσιτές τιμές», σημειώνει η ένωση TÜV. Ένα Tesla Model 3 μπορεί πλέον να αγοραστεί στη Γερμανία ακόμα και μεταξύ 18.000 και 20.000 ευρώ.

Προσοχή στην κατάσταση της μπαταρίας

Οι ειδικοί αυτοκινήτου συμβουλεύουν τους επίδοξους αγοραστές ενός μεταχειρισμένου ηλεκτρικού αυτοκινήτου να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην κατάσταση της μπαταρίας, καθώς η αντικατάστασή της είναι πανάκριβη. Ανάλογα με το μοντέλο, οι τιμές φθάνουν μέχρι και τα 20.000 ευρώ. «Η απόδοση της μπαταρίας καθορίζει την αξία, αλλά και την καταλληλότητα ενός μεταχειρισμένου ηλεκτρικού αυτοκινήτου για καθημερινή χρήση», εκτιμά ο ειδικός της TÜV Ρόμπιν Τσάλβερτ.

Ο γερμανός ειδικός συνιστά τον έλεγχο της επαναφορτιζόμενης μπαταρίας του οχήματος από έναν ανεξάρτητο εμπειρογνώμονα, με κόστος, στη Γερμανία, μεταξύ 100 και 200 ευρώ. Εάν η υγεία της μπαταρίας είναι 80% και πάνω, «το όχημα είναι γενικά κατάλληλο για καθημερινή χρήση και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολλά χρόνια χωρίς προβλήματα», καταλήγει ο Ρόμπιν Τσάλβερτ.

Πηγές: AFP, tagesschau.de

Ανάσα αισιοδοξίας στην στασιμότητα των τελευταίων ετών φέρνουν οι φθινοπωρινές οικονομικές προβλέψεις της γερμανικής κυβέρνησης, που ανακοίνωσε το απόγευμα της Τετάρτης στο Βερολίνο η υπουργός Οικονομίας Κατερίνα Ράιχε. Αρκεί να επαληθευθούν, βεβαίως.

Συγκεκριμένα, η υπουργός Οικονομικών εκτιμά ότι ενώ το 2025 ο δείκτης ανάπτυξης στη Γερμανία δεν θα ξεπεράσει το 0,2%, την επόμενη χρονιά θα αυξηθεί στο 1,3% και το 2027 θα φτάσει το 1,4%. Πρόκειται για αναθεώρηση επί τα βελτίω των τελευταίων προγνώσεων. Μέχρι σήμερα τόσο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, όσο και οι αποκαλούμενοι «Πέντε Σοφοί» της γερμανικής οικονομίας προέβλεπαν μηδενική ανάπτυξη το τρέχον έτος και θετικό δείκτη 1% το 2026. Για «μίνι-ανάπτυξη» κάνει λόγο το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa).

Ασφαλώς, οι σημερινές προγνώσεις της Κατερίνα Ράιχε απέχουν πολύ από τους δείκτες ανάπτυξης στις «καλές εποχές» της γερμανικής οικονομίας, αλλά από την άλλη πλευρά αποτελούν σαφή ένδειξη ότι μπορεί να ξεπεραστεί η ύφεση των τελευταίων ετών.

«Απαραίτητες οι μεταρρυθμίσεις»

Για μία ακόμη φορά η Κατερίνα Ράιχε ανέφερε ως παράγοντα αβεβαιότητας την αναμενόμενη «υποχώρηση των εξαγωγών, λόγω των αμερικανικών εμπορικών δασμών». Με αυτή την ευκαιρία ξεκαθάρισε ότι στηρίζει τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να υπογραφούν συμφωνίες για ελεύθερες εμπορικές συναλλαγές με τη ζώνη MERCOSUR στη Λατινική Αμερική, το Μεξικό και άλλους ενδιαφερόμενους.

Πάντως η «τσαρίνα» της γερμανικής οικονομίας δεν αναζήτησε ευθύνες μόνο εκτός συνόρων. Παραδέχθηκε ότι και «η Γερμανία πρέπει να γίνει πιο ανταγωνιστική» με την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. «Πρέπει να αγωνιστούμε για να διατηρήσουμε το σημερινό μας βιοτικό επίπεδο», δήλωσε χαρακτηριστικά κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στις αναμενόμενες προτάσεις της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για τη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος.

Το κράτος πρωταγωνιστής στην ανάπτυξη

Η οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt σημειώνει ότι «όπως προκύπτει από τα νέα στοιχεία, το κράτος καθοδηγεί την ανάπτυξη τον επόμενο χρόνο». Και αυτό γιατί το 2026 οι κρατικές δαπάνες θα αυξηθούν κατά 2,5%, ενώ εκείνες των ιδιωτικών νοικοκυριών μόλις κατά 0,8%. Αυτή η εξέλιξη, αλλά και μία σειρά άλλων στοιχείων, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα τελευταία χρόνια συρρικνώνεται συνεχώς η δυναμική της γερμανικής οικονομίας, εκτιμά η Handelsblatt.

Την πτωτική τάση επιβεβαιώνουν τα σημερινά στοιχεία της Γερμανικής Στατιστικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με τα οποία τον Αύγουστο η παραγωγή του δευτερογενούς τομέα (μεταποίηση, κατασκευαστικός κλάδος, ενέργεια) καταγράφει μείωση κατά 4,3%. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη υποχώρηση του σχετικού δείκτη από τότε που ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022.

Πηγές: dpa, N-TV, HB

Σε συνέντευξη Τύπου το απόγευμα της Τετάρτης η αστυνομία και η εισαγγελία του Χάγκεν προχώρησαν, για πρώτη φορά, σε εκτενείς ανακοινώσεις για την επίθεση με μαχαίρι που δέχθηκε η Ίρις Στάλτσερ, νεοεκλεγείσα δήμαρχος της πόλης Χέρντεκε στο ομόσπονδο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Με προσεκτικές διατυπώσεις ο εκπρόσωπος της Εισαγγελίας ανέφερε ότι η 17χρονη θετή κόρη της Στάλτσερ θεωρείται «υπεύθυνη» για την επίθεση στο πλαίσιο μίας «ενδοοικογενειακής αντιπαράθεσης».

Ο εκπρόσωπος της Εισαγγελίας έκανε λόγο για «επικίνδυνες σωματικές βλάβες» και όχι για «απόπειρα ανθρωποκτονίας», επισημαίνοντας μάλιστα ότι η ύποπτη δεν τίθεται υπό κράτηση, καθώς δεν θα δικαιολογούσαν κάτι τέτοιο τα πραγματικά περιστατικά και οι διατάξεις του ισχύοντος ποινικού δικαίου. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά, «δεν μπορούμε να ζητήσουμε την κράτηση ενός ατόμου, μόνο και μόνο διότι η συγκεκριμένη υπόθεση συγκεντρώνει το αυξημένο ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης».

Παράλληλα, απηύθυνε έκκληση στα ΜΜΕ να επιδείξουν «αυτοσυγκράτηση», καθώς η έρευνα συνεχίζεται και οι οριστικές αποφάσεις της Εισαγγελίας θα ανακοινωθούν «σε εύθετο χρόνο».

Εκτός κινδύνου η δήμαρχος

Υπενθυμίζεται ότι το μεσημέρι της Τρίτης η αστυνομία βρήκε αιμόφυρτη μέσα στο σπίτι της την Ίρις Σάλτσερ, που είχε δεχθεί περισσότερες από 10 μαχαιριές. Μεταφέρθηκε με ελικόπτερο στο νοσοκομείο του Μπόχουμ, όπου και νοσηλεύεται ακόμη σε κρίσιμη κατάσταση μετά από πολύωρη χειρουργική επέμβαση. «Κρίσιμη, αλλά σταθερή» χαρακτηρίζουν οι γιατροί την κατάσταση της υγείας της. Το απόγευμα της Τετάρτης εκπρόσωπος της αστυνομίας ανέφερε ότι η 57χρονη βρίσκεται πλέον «εκτός κινδύνου».

Από τη λογομαχία στην επίθεση;

Το βράδυ της Τρίτης είχαν προσαχθεί στο αστυνομικό τμήμα τα δύο θετά παιδιά της 57χρονης, δηλαδή ο 15χρονος γιος και η 17χρονη κόρη της. Οι ίδιοι είχαν ειδοποιήσει την αστυνομία λίγη ώρα μετά την επίθεση. Αρχικά ο 15χρονος ισχυριζόταν ότι η Ίρις Στάλτσερ «δέχθηκε επίθεση από περισσότερους δράστες» έξω από το σπίτι της. Ωστόσο, δεν υπάρχουν μάρτυρες που να επιβεβαιώνουν αυτή την εκδοχή, ενώ από την άλλη πλευρά γείτονες ανέφεραν στην αστυνομία ότι πριν από την επίθεση είχε γίνει μία «έντονη λογομαχία» της 57χρονης με τον γιο της.

Σύμφωνα με το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa) η νεοεκλεγείσα δήμαρχος διατηρούσε τις αισθήσεις της για κάποιο διάστημα μετά τη μεταφορά της στο νοσοκομείο και κατάφερε να απαντήσει σε ερωτήσεις των αστυνομικών, χωρίς να δώσει πλήρη κατάθεση, αλλά επιβαρύνοντας τη θέση της 17χρονης θετής κόρης της με τα όσα ανέφερε. Οι δύο ανήλικοι είχαν επιδείξει και στο παρελθόν βίαιη συμπεριφορά, με θύμα όχι μόνο την 57χρονη αλλά και τον θετό πατέρα τους. Μέχρι να ανακοινωθούν οι οριστικές αποφάσεις της Εισαγγελίας, την επιμέλειά τους αναλαμβάνει τώρα η Υπηρεσία Ανηλίκων.

Υπενθυμίζεται ότι η Ίρις Στάλτσερ είχε εκλεγεί δήμαρχος του Χέρντεκε με το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SPD) στις 28 Σεπτεμβρίου, με 52,2% των ψήφων στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών που έγιναν στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Προηγουμένως είχε διατελέσει δημοτική σύμβουλος για δέκα χρόνια με τους σοσιαλδημοκράτες αλλά και με τους «Πράσινους». Επρόκειτο να αναλάβει καθήκοντα δημάρχου την 1η Νοεμβρίου.

Πηγές: dpa, WDR, Spiegel Online, AFP

Μέχρι αργά το βράδυ της Τρίτης η σήμανση συνέλεγε αποτυπώματα στο σπίτι όπου είχε βρεθεί αιμόφυρτη το μεσημέρι, έχοντας δεχθεί 13 μαχαιριές, η Ίρις Στάλτσερ, νεοεκλεγείσα δήμαρχος της πόλης Χέρντεκε. Η ίδια είχε μεταφερθεί με ελικόπτερο στο νοσοκομείο του Μπόχουμ. Μετά από πολύωρη χειρουργική επέμβαση η κατάστασή της χαρακτηρίζεται «κρίσιμη, αλλά σταθερή».

Πρόκειται για μία υπόθεση που συγκλονίζει τη Γερμανία και τώρα παίρνει μία ασυνήθιστη τροπή. Ενώ στην αρχή ανέκυπταν σενάρια για πιθανά πολιτικά κίνητρα, οι αρχές θεωρούν πλέον πιθανότερη την εκδοχή της ενδοοικογενειακής βίας, όπως ανέφεραν εκπρόσωποι της αστυνομίας και της Εισαγγελίας του Χάγκεν, το πρωί της Τετάρτης. Ήδη χθές το απόγευμα είχαν προσαχθεί στο αστυνομικό τμήμα τα δύο θετά παιδιά της 57χρονης, δηλαδή ο 15χρονος γιος και η 17χρονη κόρη της. Ήταν εκείνοι που είχαν ειδοποιήσει την αστυνομία το μεσημέρι της Τρίτης, στις 12.40.

Αρχικά ο γιος της ισχυριζόταν ότι η Ίρις Στάλτσερ «δέχθηκε επίθεση από πολλούς άνδρες». Ωστόσο, δεν υπάρχουν μάρτυρες που να επιβεβαιώνουν αυτή την εκδοχή. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με γερμανικά δημοσιεύματα, γείτονες έκαναν λόγο για έντονη λογομαχία ανάμεσα στην 57χρονη και τον γιο της πριν από την επίθεση. Το βράδυ της Τρίτης, πάντως, εκπρόσωπος της αστυνομίας δεν θέλησε να απαντήσει σε δημοσιογραφικό ερώτημα εάν τα θετά παιδιά της 57χρονης καταθέτουν «ως μάρτυρες ή ως κατηγορούμενοι».

Κρίσιμες οι επόμενες ώρες

Η 57χρονη εργατολόγος Ίρις Στάλτσερ είχε εκλεγεί δήμαρχος του Χέρντεκε με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) στις 28 Σεπτεμβρίου, με 52,2% των ψήφων, στον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών στο ομόσπονδο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας (ο πρώτος γύρος είχε διεξαχθεί δύο εβδομάδες νωρίτερα). Προηγουμένως είχε διατελέσει δημοτική σύμβουλος για δέκα χρόνια με τους σοσιαλδημοκράτες, αλλά και με τους «Πράσινους». Επρόκειτο να αναλάβει καθήκοντα δημάρχου την 1η Νοεμβρίου, κάτι που ωστόσο αυτή τη στιγμή θεωρείται εξαιρετικά αμφίβολο.

Σύμφωνα με το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa), η 57χρονη διατηρούσε τις αισθήσεις της για κάποιο διάστημα μετά τη μεταφορά της στο νοσοκομείο και κατάφερε να απαντήσει σε ορισμένες ερωτήσεις των αστυνομικών, χωρίς όμως να δώσει πλήρη κατάθεση. Σήμερα εξακολουθεί να δίνει μάχη για τη ζωή της και οι επόμενες ώρες θεωρούνται κρίσιμες.

Πηγές: dpa, WDR, Spiegel Online

Ως χθες το μεσημέρι, η μεγαλύτερη ηλεκτρονική πλατφόρμα πώλησης εισιτηρίων για εκδηλώσεις στην Τουρκία το διαφήμιζε ως το μεγαλύτερο καλλιτεχνικό γεγονός που θα λάμβανε χώρα στην Κωνσταντινούπολη το βράδυ της ερχόμενης Τρίτης.

«Ο ROBBIE WILLIAMS ΣΑΣ ΠΡΟΣΚΑΛΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΑΞΕΧΑΣΤΗ ΒΡΑΔΙΑ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ!» διαφήμιζε η πλατφόρμα του Biletix.

Για τον παγκόσμιο σούπερ σταρ, τον 51 ετών Ουαλό Ρόμπι Γουίλιαμς, η Κωνσταντινούπολη θα ήταν ο τελικός σταθμός μιας μακράς και εξαιρετικά πετυχημένης περιοδείας που ξεκίνησε από τον Μάιο στο Εδιμβούργο, πέρασε από διάφορες πόλεις, ανάμεσα τους το Λονδίνο, το Άμστερνταμ, το Βερολίνο, το Ελσίνκι και η Αθήνα. Στην Κωνσταντινούπολη θα τον περίμεναν χιλιάδες θαυμαστές του στη Μαρίνα του Ατακιόι στην ευρωπαϊκή πλευρά της Πόλης και έτσι θα ολοκληρωνόταν το «world tour» του πασίγνωστου ποπ καλλιτέχνη, που κυριαρχεί στη διεθνή μουσική σκηνή από τη δεκαετία του '90. Όμως, στους επικίνδυνους καιρούς που βιώνει η Μέση Ανατολή, ακόμα και ένα παγκόσμιο μουσικό είδωλο όπως ο Γουίλιαμς μπορεί να προκαλέσει το μίσος μερίδας του κόσμου, που ως τώρα τον λάτρευε. Έτσι και έγινε. Αιφνίδια χθες το μεσημέρι, η συναυλία του Ρόμπι Γουίλιαμς ακυρώθηκε για λόγους δημόσιας ασφάλειας με εντολή του Κυβερνήτη της Κωνσταντινούπολης Νταβούτ Γκιουλ ύστερα από έντονες αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από άτομα που κατηγορούσαν τον Γουίλιαμς ως «σιωνιστή».

Στόχος σφοδρών επιθέσεων ο Γουίλιαμς

Σε μια χώρα όπως η μουσουλμανική Τουρκία, όπου η τραγωδία της Γάζας έχει κλιμακώσει κάθετα το μίσος κατά του Ισραήλ, ο Ρόμπι Γουίλιαμς έγινε στόχος σφοδρών επιθέσεων. Το παράδοξο ήταν ότι, αν και η σύζυγός του Ayda Field έχει τουρκική καταγωγή από τον πατέρα της, τον Χαλντούν Εβετζάν, έχει επίσης και εβραϊκή καταγωγή από τη μητέρα της, την Gwen Field, που δέχτηκε απειλές στην Τουρκία. Ο ίδιος, ο πρώην σταρ των Angels και του Take that, δεν έχει κρύψει τη συμπάθειά του για το Ισραήλ. Το 2023 είχε πει κατά τη διάρκεια της συναυλίας του στο Τελ Αβίβ ότι επειδή η σύζυγός του είναι Εβραία, τα τέσσερα παιδιά τους τα μεγαλώνουν με εβραϊκό τρόπο, κρατώντας τις οικογενειακές παραδόσεις. Ο Γουίλιαμς έχει επίσης ένα τατουάζ στον καρπό του με την εβραϊκή λέξη «simcha» (σιμχά), που σημαίνει «ευτυχία». Σε ένα καζάνι που βράζει, όπως είναι η περιοχή, ακόμα και ένα τατουάζ αρκεί για να δημιουργήσει θέμα δημόσιας ασφάλειας.

Η ακύρωση της συναυλίας ανακοινώθηκε χθες και ήταν οριστική. Ο Ρόμπι Γουίλιαμς έγραψε στο Instagram ότι δεν είχε άλλη επιλογή, καθώς η απόφαση ήταν «πέρα από τον έλεγχό του».

Της συμφωνίας για τη γερμανική επανένωση είχε προηγηθεί ένα χρόνο πριν η πτώση του Τείχους του Βερολίνουκαι η κατάρρευση της Ανατολικής Γερμανίας. Τότε, αρχές Νοεμβρίου του 1989, ένα παιδί στην Αθήνα βλέπει στην τηλεόραση ένα επεισόδιο της δημοφιλούς αμερικανικής σειράς Σάντα Μπάρμπαρα. Αλλά η έκτακτη επικαιρότητα διακόπτει το πρόγραμμα και δείχνει εικόνες από την Πτώση του Τείχους. Και η Γερμανίδα μητέρα αναλύεται σε κλάματα. Το παιδί θα γίνει ποιητής και πολύ αργότερα θα αποδώσει εκείνες τις στιγμές με στίχους. Η θεία που μαρτύρησε στην Ανατολική Γερμανία και η μητέρα που συγκεντρώθηκε για πρώτη φορά στην τηλεόραση.

SANTA BARBARA

Ο κόσμος τότε θ’ άλλαζε.

Θ’ αλλάζαν, είπαν, όλα.

I.

Δυο δέματα με δώρα, ρούχα, λιχουδιές τής στέλναμε

κάθε Δεκέμβρη. Το ίδιο κι η γιαγιά απ’ το Μπριλ.

Κι ένα σωρό αποδείξεις πως ψηλώναμε εγώ κι ο Χάρης.

Η θεία μου δεν είχε δει τ’ ανίψια της, μόνο φωτογραφίες.

Ούτε κι εμείς τον Τόμας. Σίγουρα θα τον έπαιρνε μαζί.

Η θεία μου, που ’χε αποπειραθεί με άλλους δυο να σκάψει

προς δυτικά, βασανίστηκε σε κρατητήριο. Τρεις μέρες

δεν την άφησε να κλείσει μάτι η Στάζι. Ούτε γουλιά νερό,

την ανέκριναν ξανά και ξανά με μια λάμπα στο πρόσωπο,

τη χτυπούσαν με φαρδιές σανίδες. Όταν της βγάλαν τα

ονόματα, της στρώσαν μια κουβέρτα στο τσιμέντο.

Σε δυο τρεις μέρες πέθανε από ανακοπή. Πως ήταν τάχα

πυρετός και πνευμονία, είπαν. Πως είχε την καλύτερη φροντίδα.

Πήγαν τον γιο σε κάποια κλινική και δείξαν την πλισέ της

φούστα. Ένα άδειο μαξιλάρι. Κι ένα απ’ τα δυο παπούτσια

όρθιο, καθαρό, κάτω απ’ το κάτασπρο κρεβάτι. Πάνω σ’ αυτό

το τίποτα σαν να ’χε ρίξει χιόνι.

II.

Μια μέρα είχα γυρίσει απ’ το σχολείο κι έτρωγα στο

σαλόνι βλέποντας σαπουνόπερα. Το πρόγραμμα διακόπηκε

για ειδήσεις – έδειξαν κάποιους να χορεύουν καθιστοί

ψηλά πάνω στη μάντρα. Άκουσε η μάνα μου από μέσα

τα Γερμανικά και ήρθε με τις σαπουνάδες στα γάντια.

Στάθηκε μπροστά κι έκρυβε την οθόνη. Ποτέ δεν έβλεπε

τηλεόραση. Πήγα να δω απ’ το πλάι τι γινόταν – το μπούγιο

φώναζε συνθήματα, κάποιος κρατούσε ένα χαρτί «Ένας λαός

μια ρίζα». Άλλος σφυροκοπούσε το μπετόν. Γροθιές

πανηγυρίζαν στον αέρα. Στεκόταν μπρος στο τζάμι της οθόνης

κι έκλαιγε. Οι σαπουνάδες τρέχαν απ’ τα πλαστικά της χέρια.

Γύρισε και με κοίταξε θολή μέσα στα δάκρυα. Ουρές τ’ αμάξια,

κόρνες. Παντού αγκαλιές και πλήθη. Χειροπιαστή χαρά.

Ήταν Νοέμβρης, δέκα του μηνός, Παρασκευή. Εγώ περίμενα

τι είχε να του πει η Ίντεν. Την είχε αναστατώσει ο Κρουζ.

Δεν ήξερες τι θα συμβεί. Πραγματικά. Κι αν ένιωθε κι αυτός

τα ίδια.

Το ποίημα του Αλέξιου Μάινα «Santa Barbara» θα δημοσιευθεί του χρόνου σε συλλογικό τόμο που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις της ΕΣΤΙΑΣ με χρηματοδότηση της Deutsche Welle. Είκοσι Έλληνες συγγραφείς που συνδέονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με τη Γερμανία καταθέτουν κείμενα και ποιήματα.

Το ρεμπέτικο, αποκαλούμενο και «Ελληνικό Μπλουζ», συνεχίζει να γοητεύει. Ο Γιώργος Νταλάρας, συνδυάζοντας τη νοσταλγική μελαγχολία του παρελθόντος με την παθιασμένη ενέργεια του παρόντος, δίνει δύο συναυλίες αφιερωμένες στο ρεμπέτικο την Πέμπτη (2/10) στο Βερολίνο και το Σάββατο (4/10) στο Αμβούργο. Μαζί του η Ασπασία Στρατηγού, η Μαριάνα Κατσιμίχα καθώς και η ορχήστρα των εξαιρετικών μουσικών που τους συνοδεύει.

Ο Νταλάρας, το ρεμπέτικο και η Γερμανία

Η Γερμανία είναι βασικός σταθμός στις περιοδείες του Γιώργου Νταλάρα, και μάλιστα με θεματική ενότητα τα ρεμπέτικα τραγούδια. Οι αίθουσες κλασικής μουσικής γεμίζουν με ρεμπέτικο ήχο και κάποιες φορές με το συρτάκι των θεατών στο άκουσμα της «Φραγκοσυριανής».

«Νιώθω πολύ οικεία και σε αυτό βοηθά το ελληνικό στοιχείο. Όλα αυτά τα χρόνια έχω αποκτήσει πολλούς καλούς φίλους σε αρκετές πόλεις στη Γερμανία. Οπότε είναι πάντα μεγάλη ευχαρίστηση να ερχόμαστε και να παίζουμε τα τραγούδια μας. Και θα ήθελα να μεταφέρω κι ένα μήνυμα στους συμπατριώτες μας, που ξέρω πως θα το κατανοήσουν. Όσο κι αν κάποιες φορές πικραινόμαστε από τη χώρα μας, σας παρακαλώ πολύ να μην την ξεχνάτε και να συνεχίζετε να τη στηρίζετε!», λέει σε μία αποκλειστική συνέντευξη στην Deutsche Welle ο Γιώργος Νταλάρας.

Πώς είναι να τραγουδά στο εξωτερικό σε ελληνικό και ξένο κοινό; Καταλαβαίνουν οι ξένοι τα ρεμπέτικα ή μήπως χρειάζονται τη βοήθεια… της τεχνητής νοημοσύνης; «Είναι πολλά τα χρόνια που οι συναυλίες μας στο εξωτερικό είναι σχεδόν ισάριθμες με αυτές στην Ελλάδα. Έχει λοιπόν κατακτηθεί, με κόπο και πολλή δουλειά, μία σχέση πολύ ξεχωριστή με τους ξένους ακροατές. Έχουμε παίξει αρκετές φορές τα ρεμπέτικα στην Ευρώπη και στην Αμερική και ο ενθουσιασμός είναι συγκινητικός. Δεν χωρά καμία τεχνητή νοημοσύνη στο συναίσθημα των ανθρώπων… Βοηθάνε πολύ όμως και οι Έλληνες ακροατές που ξέρουν τα τραγούδια. Αρκετές φορές έχω „πιάσει" από τη σκηνή τους Έλληνες να εξηγούν στους ξένους φίλους τους τα λόγια. Είναι ωραία αυτή η αλληλεπίδραση, δεν νομίζετε;», επισημαίνει ο Έλληνας τραγουδιστής.

«H Ευρώπη έχει μείνει πίσω πολιτικά»

«Οι κοινωνίες μας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη έχουν υποστεί σαρωτικά χτυπήματα. Η Ευρώπη έχει μείνει πίσω πολιτικά, σε μία οπισθοδρόμηση άνευ προηγουμένου. Φοβικά σύνδρομα, διχασμός, συντηρητισμός και άκρατος φιλελευθερισμός όξυναν τον φθόνο, την ανισότητα και την αδικία. Όλα αυτά έχουν ως συνέπεια ακραία συμπτώματα και ολέθρια αποτελέσματα», τονίζει ο Γιώργος Νταλάρας. Στις περιοδείες του, λέει πως συναντά συχνά Έλληνες μετανάστες, που αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια μετά την ελληνική οικονομική κρίση: «Οι νέοι μας βιώνουν έναν αλλιώτικο πόλεμο, αυτόν της αδικίας, της ανέχειας, της αμφιβολίας, της αποξένωσης. Λένε πως τους πρόσφυγες τους δημιουργούν οι πόλεμοι και τους μετανάστες η οικονομική εξαθλίωση. Η ανάγκη καλύτερου μέλλοντος όμως είναι κοινή», λέει χαρακτηριστικά.

Αναπολεί τις εποχές που οι κοινωνίες λειτουργούσαν με αλληλεγγύη, η οποία σταδιακά χάνεται, όπως λέει, επειδή χάνεται η ελπίδα, η ψυχραιμία και η συγκατάβαση. «Όσο δεν υπάρχουν πολιτικές ικανές να δώσουν λύσεις στα αιτήματα των σύγχρονων κοινωνιών, τόσο θα διογκώνονται τα προβλήματα και θα μιλάμε για συντηρητική στροφή στην Ευρώπη. Οι λαοπλάνοι και οι δημαγωγοί θα κερδίζουν το παιχνίδι των εντυπώσεων. Μόνο που με τις εντυπώσεις δεν κερδίζεται η ουσία της ύπαρξης και της εξέλιξης των κοινωνιών μας».

«Το ρεμπέτικο είναι η παράδοσή μας, η εθνική μας μουσική»

Το ρεμπέτικο στην αρχή ήταν παρεξηγημένο αλλά και κυνηγημένο από τις διάφορες εξουσίες – υπήρχε απαγόρευση και λογοκρισία. Η ιστορία του ρεμπέτικου «βασάνισε» τον Γιώργο Νταλάρα από παιδί και αργότερα ως μουσικό. «Δεν ήμουν ούτε 20 χρονών όταν ηχογραφήσαμε τα τραγούδια που μου εμπιστεύτηκε ο Απόστολος Καλδάρας. Το "Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι” ήταν στον δίσκο με τα τραγούδια του Απόστολου. Μετά, ο δίσκος “50 χρόνια ρεμπέτικο τραγούδι”, ένα από τα μεγάλα μου όνειρα. Ευτυχώς ο κόσμος και ειδικά οι νέοι τότε ανταποκρίθηκαν ανέλπιστα συγκινητικά! Και είχα βεβαίως στο μυαλό μου από την αρχή να ηχογραφήσω τα λογοκριμένα, απαγορευμένα τραγούδια. Εκείνα τα τραγούδια που θύμιζαν ή έξυναν πληγές», τονίζει ο Γ. Νταλάρας στην DW.

Πλέον το ρεμπέτικο έχει βρει την αξία του και πολλά νέα παιδιά ασχολήθηκαν με το ρεμπέτικο, έκαναν διασκευές, συνέχισαν να γράφουν πιο «σύγχρονο» στίχο, αλλά πατώντας στους δρόμους του ρεμπέτικου. «Είναι διαρκής η γοητεία του και νομίζω πως σε όλες τις γενιές θα υπάρχουν οι ταλαντούχοι μουσικοί που δεν θα πάψουν να τα παίζουν αλλά και να πειραματίζονται με αυτά», αναφέρει ο Γιώργος Νταλάρας.

Είναι το ρεμπέτικο μουσειακό είδος; «Όχι! Όχι! Καθόλου μουσειακό είδος! Αντίθετα, είναι το πιο ζωντανό είδος της μουσικής μας. Το ρεμπέτικο διαμόρφωσε το ελληνικό τραγούδι, ενέπνευσε τις νεότερες γενιές δημιουργών. Να σας θυμίσω πως ο Μίκης Θεοδωράκης έχει δηλώσει μαθητής του Τσιτσάνη και ήταν πολύ περήφανος για τις επιρροές του από το ρεμπέτικο. Πρόκειται για την παράδοσή μας, την εθνική μας μουσική, μια μουσική που μιλά βαθιά στην ψυχή των ανθρώπων. Γιατί με αυτά τα τραγούδια αναδείχθηκαν πολλά θέματα που απασχολούσαν την κοινωνία και τους ανθρώπους: ο πόλεμος, η φτώχεια, η ανισότητα, η εργασία, ο πόνος των προσφύγων, η αδικία, η απελπισία, η αγάπη. Υπάρχει μία σπουδαία παρακαταθήκη και μία σύνδεση με τις τωρινές δύσκολες συνθήκες. Με τον τρόπο του συμπαραστέκεται απόλυτα και με ήθος».

Παρηγοριά κι ελπίδα μέσα από το τραγούδι

«Το καλό τραγούδι σίγουρα δεν είναι εκτόνωση, είναι παρηγοριά κι ελπίδα. Δεν τραγουδάμε για να ξεχαστούμε, αλλά για να θυμόμαστε, να παίρνουμε θάρρος και να συνεχίζουμε. Όσον αφορά στους νέους και τη σχέση τους με το τραγούδι, είμαι αισιόδοξος, πιστεύω στο ταλέντο τους και στην προσπάθεια να μην σπάσει η αλυσίδα που συνδέει τους νέους μουσικούς με τους καταξιωμένους μουσικούς μας», λέει ο Γιώργος Νταλάρας στην DW. Έχει όμως ο ίδιος κάποιο αγαπημένο ρεμπέτικο τραγούδι; «Όλα τα ρεμπέτικα τραγούδια είναι ξεχωριστά κι ανήκουν σε όλες τις εποχές και σε όλο τον κόσμο. Και κυρίως το τραγούδι του Τσιτσάνη, το “Μην απελπίζεσαι – Κάνε λιγάκι υπομονή”».

Η πριγκίπισσα Κέιτ της Ουαλίας βάφει τα μαλλιά της ξανθά κι αμέσως ξεσπά καταιγίδα στα κοινωνικά δίκτυα: από «περούκα» μέχρι «ντεκαπάζ του δρόμου» και εικασίες για γκρίζες τρίχες. Ίσως αξίζει να θυμηθούμε εδώ ότι η Κέιτ ξεπέρασε μόλις πριν έναν χρόνο μια σοβαρή μάχη με τον καρκίνο – κάτι που οι haters δείχνουν να αγνοούν.

Ούτε η Αναλένα Μπέρμποκ γλιτώνει: Η πρώην Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών, που στις αρχές Σεπτεμβρίου ανέλαβε τα καθήκοντά της ως πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, κατηγορήθηκε ότι αντιγράφει την Κάρι Μπράτσο, την πρωταγωνίστρια της σειράς Sex and the City, ενώ χαρακτηρίστηκε μέχρι και «ελαφριά influencer».

Ανάλογα σχόλια δέχτηκε και η ποπ τραγουδίστρια Νέλι Φουρτάδο: Ανεβαίνει στη σκηνή με στενό φόρεμα, γεμάτη αυτοπεποίθηση. Όμως στα σχόλια κάτω από τα βίντεο της τελευταίας συναυλίας της ελάχιστες αναφορές έχουν στο ίδιο το λάιβ, αλλά επικεντρώνονται στο σώμα της και στα «κιλά που έβαλε».

Είτε πρόκειται για πολιτική είτε για ποπ μουσική είτε για τους βασιλικούς θεσμούς… οι γυναίκες που κινούνται στη δημόσια σφαίρα εξακολουθούν να κρίνονται σκληρά με βάση την εξωτερική τους εμφάνιση.

«Αυτό το ονομάζουμε σεξισμό»

Η Μαργκρέτ Λύνενμποργκ, καθηγήτρια Επιστημών των ΜΜΕ στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, το λέει ξεκάθαρα στη DW: «Αυτό το ονομάζουμε σεξισμό! Οι γυναίκες βιώνουν πολύ περισσότερες επιθέσεις στα κοινωνικά δίκτυα, οι οποίες εστιάζουν στο σώμα και διασύρονται πολύ πιο συχνά σε σύγκριση με τους άντρες».

Σ’ αυτό θεωρεί ότι υπάρχει μια αλληλεπίδραση ανάμεσα στο ότι τα πάντα περιστρέφονται γύρω από την εξωτερική εμφάνιση και στην «αυτοβελτίωση» που αυτό έχει ως επακόλουθο. Η οποία φτάνει παρεμπιπτόντως μέχρι και σε χειρουργικές επεμβάσεις.

Εξουσιαστικές δομές που ξεκινούν από πολύ νωρίς

Η Μάγια Γκετς, διευθύντρια του Διεθνούς Ινστιτούτου για τηλεοπτικά προγράμματα που απευθύνονται σε νέους και στην εκπαίδευση, τονίζει στη DW: «Ανεξάρτητα από τη θέση που έχουν οι γυναίκες, πρώτο σημείο αναφοράς είναι η εμφάνισή τους. Κι αυτό πάντα με υπονοούμενο: “Μια δυνατή γυναίκα είναι πανέμορφη”. Αυτό το μαθαίνουν τα κορίτσια ήδη από το νηπιαγωγείο, όταν τις επαινούν για ένα όμορφο φόρεμα, ενώ τα αγόρια δεν δέχονται σχόλια για τα ρούχα τους». Σύμφωνα με την Γκετς, πίσω από αυτή την εμμονή κρύβεται μια δομή εξουσίας: «Αυτό δημιουργεί μεγάλα προβλήματα σε κορίτσια και γυναίκες, ανοίγοντας το δρόμο σε κάποιους να ασκήσουν εξουσία επάνω τους».

Τα ΜΜΕ ενισχύουν το πρόβλημα

«Οι αλγόριθμοι προωθούν ορισμένες εικόνες σωμάτων, εξαφανίζοντας ορισμένες άλλες. Τα μέσα εντείνουν την εικόνα αυτών που θεωρούνται θελκτικά σώματα, στιγματίζοντας άλλα ως “απωθητικά” ή “άσχημα”, ώστε η ομορφιά να λάμπει ακόμη περισσότερο δίπλα τους».

Σε κάθε περίπτωση όμως, είτε πρόκειται για τις γόβες της Μπέρμποκ στο Μανχάταν, είτε για το χρώμα μαλλιών της Κέιτ, είτε για το σώμα της Φουρτάδο: Η εξωτερική εμφάνιση των γυναικών έχει μεγαλύτερη βαρύτητα σε σύγκριση με των ανδρών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και σχετική έρευνα, δεν πρόκειται απλώς για κουτσομπολιό, αλλά για εξουσία, δομές και εικόνες που διαμορφώνουν τη ζωή νεαρών κοριτσιών και γυναικών σε όλο τον κόσμο.

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου

Οι τεχνολογικές καινοτομίες, τα πειράματα και οι εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας ταξίδεψαν μικρούς και μεγάλους στο μαγευτικό κόσμο της επιστήμης στη Βραδιά του Ερευνητή στη Θεσσαλονίκη. Με τον για ακόμη μία χρονιά με τον επιτυχή συντονισμό του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), το κοινό της Θεσσαλονίκης, είχε την ευκαιρία να γνωρίσει τη πολυμορφία και σημασία της έρευνας. Χορηγός επικοινωνίας ήταν, μεταξύ άλλων, και η Deutsche Welle.

Καθαρή ενέργεια

Η έκλυση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα επιτείνουν την κλιματική μεταβολή, με καταστροφικές συνέπειες για το περιβάλλον. Το ερευνητικό έργο ECOLEFINS προτείνει μια νέα μέθοδο μετατροπής του νερού και του ατμοσφαιρικού CO₂ σε ελαφρές ολεφίνες με τη χρήση ανανεώσιμης ηλεκτρικής ενέργειας. «Ένας τόνος παραγωγής ολεφινών συνδυάζεται με πέντε τόνους έκλυση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Με την μέθοδο μας όχι μόνο δεν θα εκλύονται εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, αλλά θα τις χρησιμοποιούμε για να παράγουμε χημικά προϊόντα, που θα είναι ουσιαστικά ανθρακικά αρνητικά», λέει στη Deutsche Welle o υπεύθυνος του έργου, Γιώργος Μαρνέλλος. «Οι πρώτες ενδείξεις δείχνουν ότι έχει μεγάλο ενδιαφέρον από πλευράς οικονομικής βιωσιμότητας», επισημαίνει ο Έλληνας καθηγητής. Για τον ίδιο η έρευνα πρέπει να αξιοποιηθεί από την ελληνική κοινωνία και να δημιουργήσει πρόσθετη αξία. «Το ΕΚΕΤΑ σε κάθε ένα 1 ευρώ κρατικής χρηματοδότηση φέρνει άλλα 7 ευρώ χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρέπει να γίνουμε μια οικονομία της παραγωγής και να μην μείνουμε σε μια οικονομία των υπηρεσιών, του σέρβις και του real estate», τονίζει.

«Το υγρό στις μπαταρίες που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα είναι εύφλεκτο και τοξικό για το περιβάλλον. Ψάχνουμε να βρούμε ένα στερεό, που δεν είναι εύφλεκτο που να έχει την ίδια απόδοση με τους υγρούς ηλεκτρολύτες, ώστε να φτιάξουμε στεγνές μπαταρίες», αναφέρει στη Deutsche Welle o ερευνητής Νικόλαος Λύτρας. Η μελέτη που συμμετέχει στο Ινστιτούτο Χημικών Διεργασιών αφορά ένα υβριδικό ηλεκτρoλύτη με πολυμερική μήτρα και μικρές ποσότητες κεραμικού με επιπλέον προσθήκη αλάτων λιθίου και ιοντικών υγρών που τοποθετείται σε διατάξεις με ηλεκτρόδια. Η έρευνα που πραγματοποιείται και στην αυτοκινητοβιομηχανία είναι ακόμα μακριά από κάτι εμπορικό. «Κάποιες φορές από τη μια στιγμή στην άλλη μια μελέτη μπορεί να σε πάει και δέκα χρόνια μπροστά», λέει χαρακτηριστικά ο Έλληνας ερευνητής.

Η τεχνητή νοημοσύνη στη υπηρεσία της πολιτιστικής κληρονομιάς

Από την αρχαιότητα έως σήμερα, τα υφάσματα αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας. Το ερευνητικό εργο TEXTaiLES αξιοποιεί, την Τεχνητή Νοημοσύνη, την τρισδιάστατη ψηφιοποίηση και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων για να καταγράψει και να απεικονίσει τα ορατά και μη-ορατά χαρακτηριστικά των υφασμάτων που ανήκουν στην πολιτιστική κληρονομιά.

«Με έμφαση στη λεπτομέρεια κάνουμε ουσιαστικά μια ψηφιακή αποκατάσταση με βάση μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης υφασμάτινων αντικειμένων που χάνονται στο χρόνο. Στα φθαρμένα, αποχρωματισμένα η τεχνητή νοημοσύνη θα προσπαθήσει να καλύψει τα κενά, να επαναφέρει τα ζωηρά χρώματα ή να συνθέσει μοτίβα», επισημαίνει ο Παναγιώτης Γιαννακέρης, βοηθός έρευνας στο από το Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΙΠΤΗΛ). Τα εργαλεία που αναπτύσσονται είναι συνεργατικά. «Φανταζόμαστε το δικό μας εργαλείο ως βοηθό για συντηρητές και αρχαιολόγους. Δεν θέλουμε σε καμία περίπτωση θα τους αντικαταστήσουμε αλλά να έχουν τον πρώτο λόγο και να παίρνουν σωστές αποφάσεις», τονίζει, πιστεύοντας ότι η διάδραση με το κοινό στη Βραδιά του Ερευνητή έδωσε πολύτιμη ανατροφοδότηση στην ομάδα του έργου για να συνεχίσει.

Συζητώντας με το Σωκράτη

Mία από τις γωνιές που κλέψανε την παράσταση στη Βραδιά του Ερευνητή φέτος στη Θεσσαλονίκη ήταν αυτή με τη εφαρμογή μιας ιδιαίτερης συνομιλίας με το φιλόσοφο Σωκράτη. «Η εφαρμογή δημιουργήθηκε στα πλαίσια του ευρωπαϊκού έργου, Artcast4D, για τη δημιουργία ενός chatbot, για το ευ ζην και τη φιλοσοφία», λέει μιλώντας στη Deutsche Welle o ερευνητής Γιάννης Δημητριάδης.

Με τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης τύπου chatgpt αλλά και μετατροπείς ομιλίας σε κείμενο και αντίστροφα, ο χρήστης μπορεί να ρωτήσει ό,τι θέλει και να του απαντήσει το avatar του αρχαίου Έλληνα φιλοσόφου. Η εφαρμογή λοιπόν της μαιευτικής μεθόδου στη σύγχρονη πράξη. «Η εφαρμογή μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε σε μουσεία που θέλουν κάποιο συγκεκριμένο χαρακτήρα, είτε κάποια μυθολογική μορφή, να λειτουργεί σαν ξεναγός ή να παρουσιάζει εκθέματα». Σκέψεις υπάρχουν μήπως χρησιμοποιηθεί και σε σχολική τάξη καθώς η αλληλεπίδραση με τα παιδιά είναι εκπληκτική. «Τι συμβαίνει όταν πεθαίνουμε; Ποιο είναι το νόημα της ζωής;» ρώτησαν τα παιδιά εντυπωσιάζοντας ακόμα και τον «ίδιο το Σωκράτη».

Η έρευνα στην αγορά

Για την εμπορική αξιοποίηση και εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων της επιστημονικής έρευνας το ΕΚΕΤΑ έχει δημιουργήσει πάω από είκοσι εταιρείες τεχνοβλαστούς (spin-off). Τα τελευταία χρόνια προωθεί μέσα από το πρόγραμμα ΣΠΕΙΡΑ τη μεταφορά τεχνολογίας. Στη φετινή «Βραδιά του Ερευνητή» παρουσίασαν τις δραστηριότητες τους spin-off εταιρίες στη ψηφιακή γεωργία, τις υποβρύχιες τεχνολογίες αλλά και την τεχνητή νοημοσύνη στη βιομηχανία. «Όταν πρόκειται για εταιρίες υπάρχει εστίαση στο αποτέλεσμα και καλείσαι να μιλήσεις με ανθρώπους που δεν έχουν τις απαραίτητες τεχνικές γνώσεις. Αλλάζουν πολλές φορές οι απαιτήσεις και οι χρόνοι είναι πιο πιεστικοί. Βλέπεις στην πραγματικότητα την εφαρμογή της γνώσης σου», επισημαίνει ο Δημήτρης Γεωργαλής, ερευνητής στο Ινστιτούτο Πληροφορικής του ΕΚΕΤΑ και συνεργάτης της CDXi, εταιρείας τεχνοβλαστού, με έμφαση στη Σύντηξη Πολυτροπικών Δεδομένων για περιβαλλοντικές και βιομηχανικές εφαρμογές. Στη Βραδιά του Ερευνητη παρουσίασαν μια μέθοδο ανίχνευσης πετρελαιοκηλίδας και πλαστικών στην επιφάνεια της θάλασσας. Για τον ίδιο ήταν μια πολύ ωραία ευκαιρία η άμεση επαφή με το κοινό. «Προσαρμόζεσαι στο κοινό, εξηγείς όσο πιο απλά γίνεται όσο σύνθετο κι αν είναι αυτό που κάνεις. Είναι χρήσιμο γιατί βλέπεις πως βλέπουν οι άλλοι το αποτέλεσμα σου και βελτιώνεσαι», επισημαίνει.

Η Μόσχα σχεδιάζει να αυξήσει τους φόρους και να μειώσει τις δαπάνες για να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο δημοσιονομικό έλλειμμα. Ο προϋπολογισμός για το 2026 κατατέθηκε στη Δούμα στις 29 Σεπτεμβρίου ενώ η κυβέρνηση ανακοίνωσε ήδη από την Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου ότι θα αυξήσει τον ΦΠΑ από 20% σε 22% παρά τις αντίθετες υποσχέσεις.

Η μείωση των εσόδων από τις εξαγωγές πετρελαίου ασκεί επίσης πίεση στον προϋπολογισμό. Ως εκ τούτου, αναμένονται περικοπές στις δαπάνες που δεν σχετίζονται με την άμυνα, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών δαπανών.

Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ρωσίας έχει αυξηθεί σε περίπου 4,2 τρισεκατομμύρια ρούβλια (42,7 δισεκατομμύρια ευρώ). Αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 1,9% του ΑΕΠ και το υπουργείο Οικονομικών αναμένει ότι το έλλειμμα θα αυξηθεί στα 5,7 τρισεκατομμύρια ρούβλια μέχρι το τέλος του έτους.

Η Ελίνα Ριμπάκοβα, ειδικός στη ρωσική Οικονομία στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου, αναμένει από τη Μόσχα να διατηρήσει υψηλές στρατιωτικές δαπάνες κάνοντας περικοπές αλλού, όπως έκανε στο παρελθόν. «Οι συνέπειες είναι ίδιες με το 2014», δήλωσε στην DW. «Γίνονται περικοπές παντού, ενώ οι στρατιωτικές δαπάνες αυξάνονται. Η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη, οι κοινωνικές δαπάνες, η προστασία του περιβάλλοντος είναι οι τομείς στους οποίους γίνονται μεγάλες περικοπές».

Οι επιθέσεις με ουκρανικά drones έχουν αντίκτυπο

Η οικονομία της Ρωσίας βρίσκεται σε κόκκινο συναγερμό εδώ και λίγο καιρό. Γεγονός που δεν έχει περάσει απαρατήρητο από τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Στις 24 Σεπτεμβρίου, ανάρτησε στο κοινωνικό του δίκτυο Truth Social: «Ο Πούτιν και η Ρωσία βρίσκονται έχουν μεγάλα οικονομικά προβλήματα και είναι καιρός να δράσει η Ουκρανία».

Ο Τραμπ αναφέρθηκε επίσης στη συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση στη Ρωσία. Οι επιτυχημένες επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Ουκρανίας σε ρωσικές ενεργειακές υποδομές, όπως διυλιστήρια και τερματικοί σταθμοί εξαγωγών, έχουν οδηγήσει σε ελλείψεις διαφόρων τύπων καυσίμων, αυξήσεις τιμών και μεγάλες ουρές.

Ένας σημαντικός λόγος για τις γενικές οικονομικές δυσκολίες είναι η μείωση των εσόδων από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οι αυξανόμενες τιμές του πετρελαίου και οι νέοι αγοραστές στην Κίνα και την Ινδία αύξησαν τα έσοδα το 2022. Τα έσοδα παρέμειναν υψηλά το 2023 παρά τις δυτικές κυρώσεις και τη φθίνουσα εξάρτηση της ΕΕ από τη ρωσική ενέργεια.

Ωστόσο, η πτώση των τιμών του πετρελαίου, το ισχυρό ρούβλι, οι επιθέσεις στα διυλιστήρια και ο αντίκτυπος των κυρώσεων επηρεάζουν τη σημαντικότερη πηγή εισοδήματος του Κρεμλίνου. Τα κρατικά έσοδα από φυσικό αέριο και πετρέλαιο τον Σεπτέμβριο αναμένεται να είναι 23% χαμηλότερα από πέρυσι, θολώνοντας τις οικονομικές προβλέψεις.

Νέες κυρώσεις εναντίον πελατών ρωσικού πετρελαίου

Ενόψει των οικονομικών δυσκολιών της Ρωσίας, αυξάνεται η πίεση προς την ΕΕκαι τις ΗΠΑ να αυστηροποιήσουν σημαντικά τις υφιστάμενες κυρώσεις προκειμένου να βοηθήσουν τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.

Ο Τραμπ κάλεσε πρόσφατα τους Ευρωπαίους να εντείνουν τις προσπάθειές τους και να σταματήσουν εντελώς να αγοράζουν ρωσικό φυσικό αέριο . Το ρωσικό πετρέλαιο φθάνει επίσης στην Ευρώπη, αν και μόνο με τη μορφή διυλισμένων προϊόντων.

Οι ΗΠΑ εξετάζουν επίσης το ενδεχόμενο επιβολής δευτερογενών κυρώσεων σε χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα που αγοράζουν μεγάλες ποσότητες ρωσικού πετρελαίου. Οι γνωμες πάντως διίστανται. Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν πως κυρώσεις από μόνες τους δεν μπορούν να σώσουν την Ουκρανία.

«Οι κυρώσεις μπορεί να είναι μέρος της λύσης, αλλά όχι ολόκληρη η λύση», λέει η Ελίνα Ριμπάκοβα. Ενώ άλλοι, όπως ο Κρις Γουίφερ, οικονομικός αναλυτής στη συμβουλευτική εταιρεία Macro-Advisory, στη Μόσχα είναι πεπεισμένος ότι οι δευτερεύουσες κυρώσεις θα μπορούσαν γρήγορα να εξαναγκάσουν τη Ρωσία να πάει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. «Εάν τα έσοδα καταρρεύσουν, ας πούμε, κατά 20 με 30% περαιτέρω, δεν θα ήταν πλέον δυνατό να εγκριθεί ένας βιώσιμος προϋπολογισμός και η εσωτερική πολιτική δυναμική θα άλλαζε πολύ».

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου

Η Lufthansa ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι σχεδιάζει περικοπές 4.000 θέσεων εργασίας μέχρι το 2030 στο μη επιχειρησιακό της τμήμα, με στόχο τη βελτίωση των οικονομικών της αποτελεσμάτων. Οι υπηρεσίες της θα πρέπει να ψηφιοποιηθούν, αυτοματοποιηθούν και συνενωθούν καλύτερα μεταξύ τους. Ουσιαστικά η εταιρεία επιβεβαίωσε διαρροές των προηγούμενων ημερών. Στόχος είναι το περιθώριο καθαρού κέρδους να φτάσει το 10%, από το 8% που ήταν μέχρι τώρα ο στόχος.

Ήδη για φέτος οι προβλέψεις της διοίκησης της εταιρείας είναι εξαιρετικά αισιόδοξες, αφού τα καθαρά κέρδη υπολογίζεται να ξεπεράσουν τον στόχο των 1,6 δισ. ευρώ. Η εταιρεία φιλοδοξεί να δώσει μερίσματα μεταξύ 20 και 40% των καθαρών κερδών στους μετόχους της.

Κεντρική διαχείριση

Η Lufthansa παραμένει η μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία της Ευρώπης με 103.000 εργαζόμενους. Ο περιορισμός του προσωπικού θεωρείται απαραίτητος για την καλύτερη προετοιμασία της για το μέλλον και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς της, όπως αναφέρεται στη σχετική αιτιόλογηση.

Στόχος είναι, μεταξύ άλλων, και η συνένωση υπηρεσιών θυγατρικών εταιρειών. Αυτή τη στιγμή στον όμιλο ανήκουν μετά από εξαγορές και οι Airlines Swiss, Austrian, Brussels Airlines, ενώ έχει αγοραστεί και ένα μερίδιο της ιταλικής Ita. Υπάρχει επίσης σχέδιο περαιτέρω ενίσχυσης της θυγατρικής Eurowings.

Προς απεργία των πιλότων;

Σε ό,τι αφορά τα άμεσα προβλήματα ωστόσο, η διοίκηση καλείται να αντιμετωπίσει την απειλή απεργίας των πιλότων. Η ψηφοφορία του συνδικάτου τους Cockpit (VC) λήγει την Τρίτη. Η ηγεσία του έχει καλέσει τα μέλη στην κύρια εταιρεία της Lufthansa και στη θυγατρική της Lufthansa Cargo, που ασχολείται με τις μεταφορές εμπορευμάτων, να αποφασίσουν σχετικά με μια απεργιακή κινητοποίηση. Το σημείο διαφωνίας με τη διοίκηση αφορά τις συντάξεις. Η Lufthansa είχε απορρίψει τα αιτήματα των πιλότων ως υπερβολικά.

Πηγή: ARD

Ο μόνος τρόπος να αποφέρει μακροπρόθεσμα οφέλη το κυβερνητικό πακέτο επενδύσεων είναι να συνοδευτεί με ουσιαστικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Αυτό επισημαίνουν στη φθινοπωρινή τους έκθεση τα κορυφαία οικονομικά ινστιτούτα της Γερμανίας, προβλέποντας παράλληλα πως για το 2025 αναμένεται ανάπτυξη στα όρια της στασιμότητας (0,2%). Για το 2026 (1,3%) και το 2027 (1,4%) οι προγνώσεις είναι καλύτερες – η δυναμική όμως θα μπορούσε να ανακοπεί απότομα μετά το πέρας αυτής της διετίας.

Σοβαρές «διαρθρωτικές αδυναμίες»

Για σοβαρές «διαρθρωτικές αδυναμίες» έκανε λόγο η Τζεραλντίν Ντάνι-Κνέντλικ του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικής Έρευνας (DIW), ενώ παράλληλα προειδοποίησε πως «οι προοπτικές για ανάπτυξη συνεχίζουν να επιδεινώνονται» και «τα διαρθρωτικά προβλήματα απλώς συγκαλύπτονται».

Το υψηλό κόστος, η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και η μειούμενη ανταγωνιστικότητα απειλούν την ανάπτυξη – και ταυτοχρόνως τυχόν περαιτέρω επιδείνωση των εμπορικών σχέσεων με τις ΗΠΑ θα μπορούσε να εντείνει ακόμα περισσότερο τη γενικότερη αβεβαιότητα.

«Η δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ ρίχνει βαριά τη σκιά της στην παγκόσμια οικονομία το φθινόπωρο του 2025», υπογράμμισε από την πλευρά της η οικονομολόγος Χάνα Ζάιντλ του DIW. Παρ' ότι πολλές χώρες αλλά και η ΕΕ έχουν συνάψει εμπορικές συμφωνίες με την Ουάσινγκτον, αυτές οι συμφωνίες «εδραιώνουν ένα υψηλό επίπεδο δασμών».

Η γερμανική οικονομία ως… τοξικομανής

Σε έναν καυστικό παραλληλισμό ο Στέφαν Κουτς του Ινστιτούτου του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία σχολίασε πως στο πλαίσιο της δημοσιονομικής πολιτικής της κυβέρνησης Μερτς η γερμανική οικονομία παίρνει τώρα ένα πακέτο δισεκατομμυρίων ευρώ, όπως… ένας τοξικομανής που παίρνει τη δόση του. «Ένας τοξικομανής που του δίνεται μια γεμάτη σύριγγα θα αισθανθεί καλύτερα μετά τη δόση του, αλλά κανείς – σίγουρα όχι ένας γιατρός – δεν θα σκεφτεί: “Α, τώρα ο ασθενής έχει αναρρώσει”», δήλωσε ο Κουτς.

Τα κορυφαία ινστιτούτα τονίζουν με κάθε τρόπο ότι η ανάπτυξη που αναμένεται στο διάστημα 2026-2027 θα υποχωρήσει ξανά, εάν δεν υλοποιηθούν κομβικής σημασίας διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Οι ειδικοί καλούν τον κυβερνητικό συνασπισμό να επιδιώξει περισσότερο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της γερμανικής οικονομίας και των επιχειρήσεων. Σε ένα σχέδιο δώδεκα σημείων προτείνουν μεταξύ άλλων να αποφευχθεί η περαιτέρω επιβάρυνση των γερμανικών επιχειρήσεων με την αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου για την προστασία του περιβάλλοντος, να ενισχυθούν τα κίνητρα απασχόλησης για τους μεγαλύτερους σε ηλικία πολίτες, να εντατικοποιηθεί η ψηφιοποίηση της δημόσιας διοίκησης και να μην αυξηθεί άλλο η φορολογία.

Ο Μερτς υπόσχεται «φθινόπωρο μεταρρυθμίσεων»

Η νέα προειδοποίηση των ειδικών εντείνει ακόμα περισσότερο την πίεση προς τον καγκελάριο Μερτς.

Ο τελευταίος δεσμεύτηκε προσφάτως για ένα «φθινόπωρο μεταρρυθμίσεων». Όπως μετέδωσε ωστόσο προσφάτως η BILD, επιχειρηματικοί κύκλοι επικρίνουν τον Μερτς πως δεν προχωρά με τη δέουσα ταχύτητα στην υλοποίηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων. Τον Σεπτέμβριο το επιχειρηματικό κλίμα υποχώρησε αναπάντεχα, με τον πρόεδρο του Ινστιτούτου Ifo του Μονάχου, Κλέμενς Φουστ, να εξηγεί πως αυτό οφείλεται μάλλον στην ανησυχία πως τα χρήματα που θα δανειστεί η Γερμανία θα αξιοποιηθούν «για να κλείσουν τρύπες στον προϋπολογισμό».

Πηγές: SPIEGEL, tagesschau, Handelsblatt

Τα μεταχειρισμένα ρούχα είναι της μόδας! Το 2024 η παγκόσμια αγορά μεταχειρισμένων ρούχων άγγιξε τα 194 δισ. ευρώ, δηλαδή όσο περίπου και οι ετήσιες πωλήσεις της , σύμφωνα με τον αναλυτή Νιλ Σόντερς. Οι νεότερες γενιές, οι λεγόμενες Gen Z και μιλένιαλ, τροφοδοτούν αυτή την τάση. «Έχει μετατραπεί σε έναν χώρο δημιουργίας, οι άνθρωποι το διασκεδάζουν», λέει ο Σόντερς. «Επιπλέον, πολλοί το βλέπουν και ως μία πιο βιώσιμη επιλογή», συμπληρώνει.

Και αυτό δεν είναι τυχαίο. Η μόδα είναι μια από τις πιο καταστροφικές βιομηχανίες για το περιβάλλον, υπεύθυνη για έως και 10% των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Κι αυτό χωρίς να συνυπολογίσουμε την τεράστια κατανάλωση νερού και τη ρύπανση των υδάτων. Στα στοιχεία αυτά έρχεται να προστεθεί και η τεράστια παραγωγή ρούχων: Από 10% έως 30% των ενδυμάτων που κατασκευάζονται δεν θα πωληθούν ποτέ. Κάπου εκεί είναι που κάνει την εμφάνισή της η μεταπώληση (resale), η οποία υπόσχεται να βελτιώσει τον οικολογικό αντίκτυπο της μόδας. Σύμφωνα με μια μελέτη, οι μεταπωλήσεις θα μπορούσαν να μειώσουν τις εκπομπές μεγάλων εταιρειών ένδυσης και outdoor brands κατά 16% έως το 2040.

Η υπόσχεση του thrifting να μειώσει τη ρύπανση της μόδας

Οι ιδιοκτήτες second hand καταστημάτων παρατηρούν ωστόσο μία ευρύτερη πτώση στην ποιότητα των μεταχειρισμένων ρούχων από τότε που εταιρείες fast fashion, όπως η Primark και η Shein, κατέκλυσαν την αγορά. Και ακόμη και στις πωλήσεις μεταχειρισμένων, από άποψη τιμών, κερδίζει και πάλι το διαδίκτυο...

Δέκα χρόνια πριν, η online αγορά μεταχειρισμένων περιοριζόταν κυρίως σε πλατφόρμες που προωθούσαν αγορές από χέρι σε χέρι. Σύντομα όμως οι μεγάλοι παίκτες του λιανικού εμπορίου θέλησαν κι αυτοί ένα μερίδιο. Από τις αλυσίδες γρήγορης μόδας Zara και Shein, μέχρι μεγάλες εταιρείες όπως North Face και Dr. Martens, σήμερα όλες διαθέτουν δικές τους πλατφόρμες μεταπώλησης.

Η εμπειρία της διαδικτυακής αγοράς δεν διαφέρει ουσιαστικά από ένα κλασικό ηλεκτρονικό κατάστημα: υπάρχουν φίλτρα για νούμερα, σχέδια και χρώματα. Η ειδοποιός διαφορά βρίσκεται ωστόσο στο μάρκετινγκ, το οποίο προβάλλει την ιδέα ότι αγοράζοντας κανείς μεταχειρισμένα ρούχα «κάνει κάτι καλό για τον πλανήτη»… αφήνοντας τον επίδοξο αγοραστή με μία αίσθηση ότι ψωνίζοντας… κάνει και μία ηρωική πράξη.

Επιπλέον, αν εμβαθύνει κανείς λίγο την αναζήτησή του στα online καταστήματα μεταχειρισμένων, δεν θα αργήσει να καταλάβει πως ορισμένες πλατφόρμες resale συνδέονται άμεσα με την πώληση καινούριων ρούχων. Επιπλέον, τεχνικές όπως χρονόμετρα αντίστροφης μέτρησης και ειδοποιήσεις για «τελευταία ευκαιρία» θυμίζουν fast fashion. Ο Μάρτιν Ράιμαν, καθηγητής στον τομέα του marketing από το Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, προειδοποιεί πως αυτά τα εργαλεία «τα οποία αντλήθηκαν από την ηλεκτρονική διαφήμιση μπορούν να εδραιώσουν και στη μεταπώληση την υπερκατανάλωση».

Μπορεί το καινούριο να είναι πιο βιώσιμο από το μεταχειρισμένο;

Σύμφωνα με έρευνα της βρετανικής ΜΚΟ WRAP, μόνο τρεις στις πέντε αγορές μεταχειρισμένων αντικαθιστούν πραγματικά καινούρια είδη. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης υποστηρίζουν ότι το κλειδί είναι η μακροχρόνια χρήση των ρούχων και όχι μόνο η αγορά second hand.

Ποιο είναι λοιπόν το συμπέρασμα; Τα second hand ρούχα (και όχι μόνο...) μπορούν πράγματι να προσφέρουν μία νέα ζωή σε ένα ρούχο, επιμηκύνοντας τον χρόνο ζωής τους, αρκεί αυτό όντως να φορεθεί... ώστε να μην επαναληφθούν τα ίδια καταναλωτικά μοτίβα που εδραιώθηκαν μέχρι σήμερα στη μόδα.

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου

Ανταπόκριση από το Βερολίνο

Δεν μετέβη στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αλλά επέλεξε να παραμείνει στο Βερολίνο για να βάλει τάξη στα δημόσια οικονομικά της χώρας και να είναι παρών στη γενική συζήτηση για τον προϋπολογισμό του 2026.

Αυτή η είναι η επίσημη γραμμή της καγκελαρίας, στέλνοντας το μήνυμα, όπως σχολιάζει η ιστοσελίδα tagesschau.de ότι ο Φρίντριχ Μερτς θέλησε να αποτάξει -για λίγο έστω- τον χαρακτηρισμό «καγκελάριος Εξωτερικών», εξαιτίας της ενασχόλησης του εντατικά με τις μεγάλες διεθνείς εξελίξεις και να παρουσιαστεί από εδώ και πέρα ως... «καγκελάριος Οικονομικών»..

Ειδικά την ώρα που το νούμερο ένα πρόβλημα για τους πολίτες, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, είναι η αύξηση του κόστους ζωής στη Γερμανία. Mε τον τρόπο αυτό, απέφυγε να μιλήσει από το βήμα του ΟΗΕ για τη Γάζα και τη στήριξη της Γερμανίας προς το Ισραήλ, κάτι για το οποίο η αντιπολίτευση, και κυρίως Πράσινοι και Αριστερά τον επέκριναν.

Ο καγκελάριος Μερτς σε μια δραματική αποστροφή του λόγου του μίλησε για τη «μεγαλύτερη δοκιμασία» για τις αξίες της Δύσης και άρα της Γερμανίας, με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία. Στο πλαίσιο των ευρύτερων εκκλήσεων προς τους Γερμανούς το τελευταίο διάστημα, έχει προετοιμάσει το έδαφος για ένα «φθινόπωρο μεταρρυθμίσεων», που όμως φαίνεται ταυτόσημο, κατά τα δικά του λεγόμενα, με ένα «φθινόπωρο προκλήσεων» στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία, της ευρύτερης αστάθειας στη διεθνή σκηνή και των σοβαρών κλυδωνισμών που δέχονται τα θεμέλια της γερμανικής οικονομίας.

Ο Φρίντριχ Μερτς τόνισε την ανάγκη «παραγματικών μεταρρυθμίσεων» για το κοινωνικό κράτος, χωρίς ωστόσο να γίνει συγκεκριμένος ως προς τις συντάξεις και τις σχεδιαζόμενες περικοπές κυρίως στα λεγόμενα «κοινωνικά» υπουργεία. Παρέπεμψε κυρίως στα ραντεβού που σχεδιάζει το επόμενο διάστημα με εκπροσώπους της καγκελαρίας και της βαριάς βιομηχανίας. Δεν έκανε πάντως λόγο για συγκεκριμένες περικοπές και μέτρα εξοικονόμησης πόρων.

«Μόνο μια οικονομία προσανατολισμένη στην ανάπτυξη θα παράξει πλούτο για να μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε υποδομές, να δείξουμε αλληλεγγύη και να προασπίσουμε την κοινωνική ασφάλεια», ανέφερε ο καγκελάριος.

Πιο συγκεκριμένες ιδέες ακούστηκαν από την κοινοβουλευτική ομάδα των συγκυβερνώντων Σοσιαλδημοκρατών, που έθεσαν το πλαίσιο: περισσότερη μέριμνα για προσιτές κατοικίες, μείωση της γραφειοκρατίας, επίσπευση του νόμου για τη διευκόλυνση των επενδύσεων και αύξηση του ρυθμού ψηφιοποίησης στη χώρα.

Βάιντελ: Προδώσατε τους πολίτες

«Σπαταλάτε απερίσκεπτα το κεφάλαιο των επόμενων γενιών», ανέφερε ο συμπρόεδρος της ακροδεξιάς AfD Τίνο Κρουπάλα απευθυνόμενος προς τα κυβερνητικά έδρανα και εστιάζοντας στην ομιλία του στις υψηλές τιμές ενέργειας, στην υψηλή φορολόγηση, στις δαπάνες για την προστασία του κλίματος, στο κόστος των κοινωνικών επιδομάτων και βέβαια στο κόστος της μετανάστευσης.

Στο ίδιο μήκος κύματος και η συμπρόεδρος του κόμματος Αλίς Βάιντελ, η οποία ήταν υποψήφια καγκελάριος στις εκλογές του Φεβρουαρίου και η οποία, φαίνεται ότι έχει θέσει εκ νέου ως στόχο την καγκελαρία για το 2029, την ώρα που η τελευταία δημοσκόπηση δίνει την ακροδεξιά AfD πρώτο κόμμα με 27%.

«Προδώσατε τους πολίτες» ανέφερε η Βάιντελ, απευθυνόμενη στον καγκελάριο Μερτς, «κάνετε πολιτική ενάντια στον λαό». Ευθείες βολές έριξε για ακόμη μια φορά στην κυβέρνηση για την πολιτική των κοινωνικών επιδομάτων «που έχουν γίνει μεταναστευτικά επιδόματα», όπως είπε.

Σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση άσκησε και η Αριστερά, επικρίνοντας την κυβέρνηση για τις ιστορικές επενδύσεις στον αμυντικό τομέα αντί για επενδύσεις στην παιδεία, τον στεγαστικό τομέα και τις δημόσιες μεταφορές.

Κλίνγκμπαϊλ: Αγοράστε ευρωπαϊκά

Και μπορεί την Τετάρτη το πακέτο «προϋπολογισμός 2026» να ανέλαβε εξ ολοκλήρου σχεδόν ο Γερμανός καγκελάριος, ο αντικαγκελάριος και υπ. Οικονομικών από τους Σοσιαλδημοκράτες, Λαρς Κλίνγκμπαϊλ, επέλεξε όμως να εστιάσει στην ατζέντα της ευρωπαϊκής και διεθνούς πολιτικής και οικονομίας.

Μιλώντας σε εκδήλωση στο Hertie School of Governance του Βερολίνου, ο Λαρς Κλίνγκμπαϊλ τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να καταστεί ανεξάρτητη από τις ΗΠΑ και την Κίνα, σημειώνοντας ότι και η Γερμανία θα πρέπει να αναπτύξει μια «νέα βιομηχανική πολιτική»: με επενδύσεις σε τεχνολογίες του μέλλοντος, όπως είναι το πράσινο υδρογόνο, οι μπαταρίες, η ηλεκτροκίνηση, οι ημιαγωγοί -τομείς βέβαια στους οποίους προς το παρόν υστερεί, με την αυτοκινητοβιομηχανία ειδικότερα να βιώνει την πιο βαθιά κρίση στην ιστορία της.

Για τον ίδιο η Γερμανία θα πρέπει να αναζητήσει λύσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προτρέποντας μάλιστα τους πολίτες «να αγοράζουν ευρωπαϊκά». Ο Λαρς Κλίνγκμπαϊλ έδωσε έμφαση στην ανάπτυξη κοινών αμυντικών έργων στην Ευρώπη αλλά και στην ανάγκη σύναψης συμφωνιών με νέους εμπορικούς εταίρους, όπως η Ινδία. Τόνισε ότι οι μονομερείς ενέργειες κρατών-μελών ειδικά ως προς την τήρηση ευρωπαϊκών οδηγιών είναι επιβλαβείς και ζήτησε να αρθούν εμπόδια που υπάρχουν εντός της ενιαίας αγοράς, καθώς επίσης να δοθούν κίνητρα σε νεοφυείς και μικρές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

Πηγές: DW, dpa, dlf, n-tv

Η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος τίθεται πάλι επί τάπητος στη Γερμανία- και όχι μόνο. Σήμερα το «κοινωνικό κράτος» αποτελεί τη μεγαλύτερη γραμμή δαπανών στον κρατικό προϋπολογισμό της Γερμανίας με 190 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, εκ των οποίων 120 δις διοχετεύονται στην επιδότηση του συνταξιοδοτικού συστήματος, ποσό που αναμένεται να αυξηθεί στα 127 δις για το 2026. Όλα αυτά πυροδοτούν μία ευρεία συζήτηση για την αναγκαιότητα «μεταρρυθμίσεων» στο ασφαλιστικό, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την πρόταση για «σύνταξη στα 70».

Όπως και στην Ελλάδα, έτσι και στη Γερμανία το κύριο πρόβλημα είναι ότι όλο και λιγότεροι εργαζόμενοι καλούνται να συντηρήσουν όλο και περισσότερους συνταξιούχους, οι οποίοι επιπλέον ζουν όλο και περισσότερο. (Ας μην σχολιάσουμε επί του παρόντος τη θεωρία ότι στην Ελλάδα η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού έχει εξασφαλιστεί για δεκαετίες, διότι αυτή η βιωσιμότητα «εξαγοράζεται» με αντίτιμο εξαιρετικά χαμηλές συντάξεις).

Ποιος πληρώνει τον «λογαριασμό»;

Στη Γερμανία οι πολιτικές νεολαίες εξεγείρονται και απαιτούν από τις ηγεσίες των κομμάτων «να μην πληρώσουν οι νέες γενιές τον λογαριασμό για το συνταξιοδοτικό». Αλλά τι ακριβώς σημαίνει αυτό; Για να μην πληρώσουν τον λογαριασμό οι νεότερες γενιές θα πρέπει είτε να τον πληρώσουν οι παλαιότερες γενιές είτε να αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο υπολογίζουμε τον λογαριασμό (με περισσότερους ασφαλισμένους που καταβάλλουν εισφορές για παράδειγμα).

Τον τελευταίο καιρό φαίνεται να κυριαρχούν στη δημόσια συζήτηση οι επικρίσεις για τους «παλιούς», τους «μπούμερ», τους σημερινούς συνταξιούχους. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται η πρόταση του οικονομικού Ινστιτούτου DIW να θεσπιστεί μία «εισφορά αλληλεγγύης» για συνταξιούχους ή ακόμη και ένα «υποχρεωτικό έτος εθελοντικής εργασίας», κάτι αντίστοιχο με την εναλλακτική θητεία.

Όσοι συμμερίζονται τις απόψεις αυτές μάλλον ξεχνούν ότι οι συνταξιούχοι συνεισφέρουν ήδη πολλά. Ίσως περισσότερα από όσα τους αναλογούν. Κατ' αρχάς, προκειμένου να συνεισφέρουν στην περίφημη «βελτίωση της ανταγωνιστικότητας» πολλοί εργαζόμενοι της δεκαετίας του '90 και σημερινοί συνταξιούχοι είχαν αποδεχθεί μία μισθολογική εγκράτεια που πολύ απείχε από τη λογική του γερμανικού «οικονομικού θαύματος» και ουσιαστικά μετατόπιζε το πρόβλημα της φτώχειας στην τρίτη ηλικία. Γι αυτό σήμερα η μέση σύνταξη στη Γερμανία δεν ξεπερνά τα 1.100 ευρώ (η μέγιστη σύνταξη φτάνει τα 3.572 ευρώ με 45 έτη εισφορών και πολύ υψηλές απολαβές στη διάρκεια του εργασιακού βίου, αλλά αυτό είναι κάτι που αφορά πολύ λίγους).

Επιπλέον, η σύνταξη φορολογείται. Αν το καλοσκεφτούμε είναι άδικο και συνιστά ίσως μία μορφή διπλής φορολόγησης. Διότι η σύνταξη δεν είναι παρά μία ανταποδοτική παροχή του κράτους στις ασφαλιστικές εισφορές του εργαζόμενου από εισοδήματα που έχουν ήδη φορολογηθεί στο παρελθόν.

«Παραβίαση του κοινωνικού συμβολαίου»;

Στην ίδια λογική κινείται η πρόταση για μία επιπλέον οικονομική επιβάρυνση σε παλαιότερες γενιές που δεν έχουν αποκτήσει παιδιά, με επιχείρημα ότι «παραβιάζουν το άτυπο κοινωνικό συμβόλαιο», το οποίο κατά τεκμήριο προβλέπει την παρουσία παιδιών στην οικογένεια. Όταν προ ετών είχε γίνει μία αντίστοιχη εισήγηση στην Άνγκελα Μέρκελ, η τότε καγκελάριος την απέρριψε, λέγοντας ότι «είναι αλυσιτελής». Μία διατύπωση που χρησιμοποιούν και στην Ελλάδα έγκριτοι νομικοί, όταν θέλουν να πουν με ευγενικό τρόπο ότι you 're talking nonsense.

Στον αντίποδα, προκαλεί έκπληξη πόσο λίγο συζητείται η εύλογη εναλλακτική λύση να διευρυνθεί ο κύκλος των ασφαλισμένων που καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές στον δημόσιο «κορβανά» ενισχύοντας έτσι τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Δηλαδή θρέφοντας το κλαδί, στο οποίο θα καθίσουν και οι ίδιοι σε λίγα χρόνια.

Για παράδειγμα, πολλοί ελεύθεροι επαγγελματίες απαλλάσσονται από την υποχρέωση αυτή. Κάτι που θα ήταν κατανοητό ως ένα μεταβατικό μέτρο για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Αλλά η απαλλαγή διά βίου τι σκοπό μπορεί να εξυπηρετεί;

Αλλά ούτε και οι δημόσιοι λειτουργοί πληρώνουν συνταξιοδοτικές εισφορές στη Γερμανία (σε αντίθεση με την Αυστρία). Το έχει προτείνει τόσο η σημερινή υπουργός Εργασίας Μπέρμπελ Μπας όσο και ο προκάτοχός της Ουμπέρτους Χάιλ, αλλά προσέκρουσαν σε τείχος…

Στο Βερολίνο η επέκταση του αυτοκινητοδρόμου Α100 που δίνει κυκλοφοριακή «ανάσα» στις ανατολικές συνοικίες της πρωτεύουσας, αναβάλλεται για μετά το 2030. Στη Βόννη, πρώην πρωτεύουσα της Γερμανίας, η ανακατασκευή του ανισόπεδου κόμβου που αποσυμφορεί τις βόρειες εισόδους της πόλης πάει για αργότερα. Καθυστερεί μέχρι το 2036 και η υλοποίηση του φιλόδοξου επενδυτικού σχεδίου των Γερμανικών Σιδηροδρόμων για πλήρη ανακαίνιση σε 40 γραμμές, που αρχικά επρόκειτο να ολοκληρωθεί το 2031 (με τη διοίκηση των σιδηροδρόμων να προειδοποιεί ότι μόνο ως το 2034 ο «λογαριασμός» υπερβαίνει τα 140 δισεκατομμύρια ευρώ).

Δεν περνάει μέρα στη Γερμανία χωρίς να ανακοινώνονται ή να σχεδιάζονται αναβολές, καθυστερήσεις και περικοπές ελλείψει χρημάτων. Και αυτό μάλλον δεν είναι τίποτα σε σχέση με ό,τι πρόκειται να ακολουθήσει μετά το 2027. Προς το παρόν, ο προϋπολογισμός για το 2025 που ενέκρινε η Ομοσπονδιακή Βουλή με καθυστέρηση δέκα μηνών, «μπαλώνει» τρύπες. Οι κρίσιμες περικοπές αναβάλλονται για αργότερα. Θεωρητικά τουλάχιστον.Όσοι ανησυχούν για την εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών διερωτώνται βέβαια, πώς θα υλοποιηθούν στο προεκλογικό έτος 2028 οδυνηρές περικοπές που δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν στις αρχές της κυβερνητικής θητείας.

Το «οξύμωρο» των δημοσίων οικονομικών

Για το 2025 πάντως, ο κρατικός προϋπολογισμός προβλέπει δαπάνες άνω των 500 δισεκατομμυρίων ευρώ με νέο δανεισμό 140 δις. Σε μία παράλληλη εξέλιξη, η Ομοσπονδιακή Βουλή ενέκρινε και ένα «Ειδικό Ταμείο» με επιπλέον 500 δις για κρατικές επενδύσεις σε κρίσιμες υποδομές μέχρι το 2037.

Το οξύμωρο της υπόθεσης για τον σοσιαλδημοκράτη υπουργό Οικονομικών, Λαρς Κλίνγκμπάϊλ, είναι ότι θα πρέπει να προχωρήσει σε πιο οδυνηρές περικοπές από τους προκατόχους του, παρότι θεωρητικά έχει στη διάθεσή του περισσότερα χρήματα από όσα διέθεταν εκείνοι. Μόνο που βρίσκεται αντιμέτωπος και με πολύ περισσότερες απαιτήσεις για εκταμίευση κονδυλίων.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αμυντικές δαπάνες που αυξάνονται κατά 20% στον προϋπολογισμό του 2025, ενώ αναμένονται περαιτέρω αυξήσεις. Την ίδια στιγμή πληθαίνουν τα αιτήματα για κρατική στήριξη σε τεχνολογίες αιχμής προκειμένου η γερμανική βιομηχανία να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του μέλλοντος. Μελέτη του συνδέσμου εργοδοτών BDI, του αντίστοιχου ΣΕΒ, ανεβάζει τον «λογαριασμό» σε 400 δις ευρώ για τα επόμενα δέκα χρόνια. Στον αντίποδα πληθαίνουν οι εξαγγελίες για περικοπές στο «κοινωνικό κράτος» που αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη γραμμή δαπανών με 190 δις ευρώ στον κρατικό προϋπολογισμό.

Δύσκολη υπόθεση οι περικοπές

Υπό το βάρος των γεωπολιτικών απειλών, αλλά και των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η Γερμανία στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, θεωρείται μάλλον απίθανο να αναθεωρηθούν οι αποφάσεις για αύξηση των αμυντικών δαπανών. Κατά συνέπεια ένας υπουργός Οικονομικών έχει, πολύ χονδρικά, δύο επιλογές: Είτε να εγκρίνει περισσότερα αιτήματα χρηματοδότησης αυξάνοντας τον δανεισμό, είτε να μειώσει τις κοινωνικές δαπάνες, αλλάζοντας τις προτεραιότητες χρηματοδότησης εντός του σημερινού δημοσιονομικού πλαισίου.

Στην πρώτη περίπτωση η εξίσωση δύσκολα βγαίνει οικονομικά. Ιδιαίτερα σε μία συγκυρία που η Γερμανία δεν θέλει να διακινδυνεύσει την άριστη αξιολόγηση ΑΑΑ των οίκων αξιολόγησης, που ακόμη διατηρεί (σε αντίθεση με τη Γαλλία). Στη δεύτερη περίπτωση η εξίσωση δύσκολα βγαίνει πολιτικά. Όταν μάλιστα κανένας υπουργός Οικονομικών δεν θέλει να εκτίθεται σε αιτιάσεις ότι κόβει τα κοινωνικά επιδόματα για να χρηματοδοτήσει αγορές εξοπλισμών.

Κατά συνέπεια, ο σοσιαλδημοκράτης Λαρς Κλίνγκμπαϊλ καλείται να επιχειρήσει τον τετραγωνισμό του δημοσιονομικού κύκλου. Απομένει να δούμε εάν θα επιτύχει καλύτερα αποτελέσματα από τον φιλελεύθερο Κρίστιαν Λίντνερ που επέλεξε την πολιτική «φυγή προς τα εμπρός» τον Νοέμβριο του 2024, προκαλώντας ουσιαστικά την κατάρρευση της τρικομματικής συγκυβέρνησης υπό τον Όλαφ Σολτς.

Οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών δείχνουν πλέον ξεκάθαρα ότι η τεχνολογική πρόοδος στον τομέα των αυτόνομων και μη επανδρωμένων εναέριων μέσων αποτελεί απειλή τόσο για την Ουκρανία όσο και για το ΝΑΤΟ.

Τα drones προσφέρουν μοναδικά πλεονεκτήματα: είναι φθηνά στην παραγωγή, έχουν ήδη δοκιμαστεί σε μεγάλης κλίμακας συγκρούσεις όπως ο πόλεμος Ρωσίας–Ουκρανίας, κατασκευάζονται γρήγορα και μπορούν να αποφεύγουν την ανίχνευση από ραντάρ πετώντας σε χαμηλό υψόμετρο.

«Η βιομηχανία κατασκευής drones έχει προβάδισμα, ενώ οι προσπάθειες αντιμετώπισης των μη επανδρωμένων αεροσκαφών δεν έχουν φτάσει ακόμη σε ανάλογο επίπεδο», δηλώνει ο Κρίστοφερ Άνταμς, αναλυτής στην αμερικανική δεξαμενή σκέψης RAND.

Ωστόσο, υπάρχουν ήδη ορισμένες μέθοδοι για την άμυνα των κρατών απέναντι στις εισβολές drones – καθεμία από αυτές όμως έχει ορισμένα οφέλη αλλά και ρίσκα.

Τακτικές «spoofing» και «jamming»

Τα drones βασίζονται σε ηλεκτρονικά συστήματα και συχνά πλοηγούνται μέσω ραδιοσυχνοτήτων (RF). Γι' αυτό και δύο από τις πλέον δημοφιλείς τεχνικές εξουδετέρωσής τους είναι το «spoofing», δηλαδή η «παραπλάνηση» του αεροσκάφους με την αποστολή λανθασμένων σημάτων και το «jamming», δηλαδή οι παρεμβολές στα συστήματα πλοήγησής του με το μπλοκάρισμα της επικοινωνίας του αεροσκάφους με τη βάση ελέγχου.

Αυτές οι δύο μέθοδοι όμως μπορούν σταδιακά να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά. «Τα drones λειτουργούν ολοένα πιο αυτόνομα», λέει ο Μάρκους Μίλερ από το Ινστιτούτο Fraunhofer για την Οπτρονική, τις Τεχνολογίες Συστημάτων και την Επεξεργασία Εικόνας. «Έχεις τα δεδομένα εικόνας της περιοχής-στόχου, προγραμματίζεις τη διαδρομή και το drone μπορεί να φτάσει μόνο του στον στόχο».

Για την αντιμετώπιση των drones αξιοποιούνται συχνά και παραδοσιακές μέθοδοι, όπως η χρήση πυραύλων, ενώ υπάρχουν και τα drones «καμικάζι», τα οποία συγκρούονται με τα εχθρικά στον αέρα και με αυτόν τον τρόπο τα καταστρέφουν. Επίσης, διάφοροι στρατοί έχουν στη διάθεσή τους και όπλα που εκπέμπουν λέιζερ ή μικροκύματα και μπορούν να καταστρέψουν τα εχθρικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη ή να κάψουν τα ηλεκτρονικά κυκλώματά τους.

Η άμυνα είναι δυσκολότερη από την επίθεση

Τα όπλα που καταρρίπτουν drones βέβαια είναι συνήθως αρκετά ακριβότερα. «Η αλήθεια είναι ότι η άμυνα είναι συνήθως πιο ακριβή από την επίθεση», λέει η Ντομίνικα Κουνέρτοβα, ερευνήτρια στο Belfer Center for Science and International Affairs στις ΗΠΑ. Ενώ ένα drone μπορεί να κοστίζει μερικές εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια, ένας πύραυλος κατάρριψης κοστίζει εκατομμύρια.

Οι αμυνόμενοι πρέπει επίσης να αναλογίζονται και την ασφάλεια των πολιτών. Η εκτόξευση πυραύλων ή η χρήση ισχυρών λέιζερ σε αστικές περιοχές μπορεί να σκοτώσει ή να τραυματίσει αμάχους. Παράλληλα, τα drones που καταρρίπτονται από τον ουρανό μπορούν να προκαλέσουν ζημιές σε υποδομές ή και να στοιχίσουν ανθρώπινες ζωές. Και τέλος, πρόκληση αποτελεί και η ταχύτητα με την οποία μπορούν να κατασκευάζονται τα drones.

Η πρόκληση των εμπορικών drones

Οι αμυντικές τεχνολογίες ραντάρ δεν εστιάζουν πάντως αποκλειστικά σε στρατιωτικά drones, αλλά εντοπίζουν και εμπορικά drones που βρίσκονται κοντά σε κρίσιμες υποδομές και δημόσιους χώρους και ενδέχεται να χρησιμοποιούνται για κάποιου είδους επίθεση.

Ο Κρίστοφερ Άνταμς προειδοποιεί πως τα εμπορικά drones αποτελούν «μεγαλύτερη δυνητική απειλή», καθώς στο εμπόριο διατίθενται drones «που δεν εκπέμπουν ραδιοκύματα και μπορούν να αξιοποιηθούν για την εκτέλεση ποικίλων επιθέσεων».

Γι’ αυτό και είναι κρίσιμη η προστασία αεροδρομίων, λιμανιών, όπως και η φρούρηση και επιτήρηση μεγάλων εκδηλώσεων, όπως είναι για παράδειγμα κάποιο μουσικό φεστιβάλ ή ένας αθλητικός αγώνας. Και δυστυχώς η τεχνολογία εντοπισμού και αντιμετώπισης των μικρών drones που δεν εκπέμπουν ραδιοκύματα δεν έχει προχωρήσει σε ικανοποιητικό επίπεδο ακόμη.

Τα ευρωπαϊκά κράτη του ΝΑΤΟ να επενδύσουν στην άμυνα

Οι αναλυτές με τους οποίους μίλησε η DW τονίζουν πως για τις κυβερνήσεις παγκοσμίως, αλλά και ιδίως για τα μέλη του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, πρέπει να τεθούν σε προτεραιότητα οι επενδύσεις στην άμυνα.

Η Κουνέρτοβα, η οποία έχει μελετήσει εκτενώς τη χρήση drones στο πλαίσιο του πολέμου Ρωσίας–Ουκρανίας, υπογραμμίζει πως η Ρωσία έχει σημαντικό προβάδισμα τόσο στην ανάπτυξη drones όσο και στις τεχνολογίες άμυνα ενάντια σε εχθρικά drones. Αντιθέτως, τα κράτη του ΝΑΤΟ και της ΕΕ «δεν καταβάλλουν επαρκείς προσπάθειες για την ανάπτυξη τεχνολογιών άμυνας απέναντι στην απειλή των drones», προσθέτει η ειδικός.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Πότε στο παρελθόν η γερμανική οικονομία δεν πλήττονταν όσο σήμερα από φαινόμενα βιομηχανικής κατασκοπείας, δολιοφθοράς ή κλοπής δεδομένων, συχνά με τη συμμετοχή μυστικών υπηρεσιών του εξωτερικού. Στο 50% των επιθέσεων γίνεται χρήση της τεχνητής νοημοσύνης. Πρόκειται για τα βασικά συμπεράσματα αντιπροσωπευτικής έρευνας που διεξήγαγε o γερμανικός Σύνδεσμος Εταιριών Ψηφιακής Τεχνολογίας Βitkom, με τη συμμετοχή περισσότερων από 1.000 εταιρειών διαφόρων κλάδων, με τουλάχιστον δέκα υπαλλήλους και τζίρο τουλάχιστον ενός εκατομμυρίου ευρώ.

Το 87% των διοικητικών στελεχών που συμμετείχαν στην έρευνα είναι πεπεισμένο ότι η εταιρεία τους υπέστη τουλάχιστον μία επίθεση τους τελευταίους δώδεκα μήνες. Ένα 10% θεωρεί ότι υπήρξε πιθανότατα στόχος κλοπής δεδομένων, δολιοφθοράς ή κατασκοπείας την ίδια περίοδο. Η συνολική οικονομική ζημιά που προκλήθηκε από τις ψηφιακές και αναλογικές επιθέσεις, τοποθετείται από τους πληγέντες σε περίπου 289 δισεκατομμύρια ευρώ.

Συχνά οι δράστες είναι ξένες μυστικές υπηρεσίες

Περισσότερες από μία στις τέσσερις πληγείσες εταιρείες (28%) αποδίδουν το 2025 τις παράνομες πράξεις σε κάποια μυστική υπηρεσία πληροφοριών. Στην ίδια έρευνα ένα χρόνο νωρίτερα, μία στις πέντε εταιρείες (20%) το υποψιαζόταν αυτό ενώ το 2023 το ποσοστό ήταν μόλις 7%. Οι πληγέντες κατονομάζουν ως γεωγραφική αφετηρία των (κυβερνο)επιθέσεων, την Κίνα και τη Ρωσία 46%, ένα 31% την ανατολική Ευρώπη, το 21% τη Γερμανία, το 22% σε άλλες χώρες εκτός ΕΕ και το 24% τις ΗΠΑ.

Ο πρόεδρος της Bitkom Ραλφ Βίντεργκερστ θεωρεί εξαιρετικά προβληματική την εξάρτηση των γερμανικών εταιρειών από υπηρεσίες και προϊόντα πληροφορικής από χώρες εκτός ΕΕ. Πρόσφατη έρευνα που διεξήγαγε ο γερμανικός Σύνδεσμος Εταιριών Ψηφιακής Τεχνολογίας έδειξε ότι λόγω των γεωπολιτικών συνθηκών, οι γερμανικές εταιρείες ανησυχούν ιδιαίτερα για την εξάρτηση από την Κίνα και τις ΗΠΑ. Όταν ρωτήθηκαν σε ποια περιοχή πραγματοποιήθηκαν τέτοιες πράξεις, το 46% των εταιρειών κατονόμασε την Κίνα και την Ρωσία. Το 31% εντόπισε τους δράστες στην ανατολική Ευρώπη, το 21% στη Γερμανία, το 22% σε άλλες χώρες εκτός ΕΕ και το 24% στις ΗΠΑ.

«Ούτε σε μια δεκαετία δεν θα είμαστε αυτάρκεις»

Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Bitkom, για τις γερμανικές ψηφιακές εταιρείες αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία το ζήτημα της αποκαλούμενης «ψηφιακής κυριαρχίας», δηλαδή το κατά πόσον οι εταιρείες είναι σε θέση να επιλέγουν ακόμα ανεξάρτητα «με ποιους εταίρους συνεργάζονται». Λόγω των πολλών, διαφορετικών και διάσπαρτων επενδύσεων σε βασικές ψηφιακές τεχνολογίες στη Γερμανία, την Ευρώπηκαι άλλες περιοχές του κόσμου τις τελευταίες δεκαετίες, «δεν θα είμαστε ούτε αυτάρκεις ούτε σε μεγάλο βαθμό κυρίαρχοι την επόμενη δεκαετία», εκτιμά ο λέει ο Ραλφ Βίντεργκερστ.

Ο πρόεδρος της Bitkom απευθύνει έκκληση στις εταιρείες, αλλά και τις γερμανικές αρχές να «χρησιμοποιούν γερμανικά προϊόντα ακόμα και αν δεν βρίσκονται στο επίπεδο του ανταγωνισμού γιατί διαφορετικά δεν θα έχουν ποτέ την ευκαιρία να πετύχουν τον στόχο τους». Η έκκληση ισχύει τόσο για ιδιωτικές επιχειρήσεις όσο και για το γερμανικό δημόσιο.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Άνοδο κατέγραψε το πρωί ο Γερμανικός Χρηματιστηριακός Δείκτης (DAX) αντιδρώντας στην απόφαση της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας (FED) να μειώσει το βασικό επιτόκιο κατά 25 μονάδες βάσης έτσι ώστε να διαμορφώνεται πλέον μεταξύ 4% και 4,25%. Πρόκειται για την πρώτη μείωση επιτοκίων από τον Δεκέμβριο του 2024. Η FED ενημέρωσε ότι προγραμματίζει μέχρι το τέλος του 2025 δύο ακόμα μειώσεις.

Ο απερχόμενος πρόεδρος της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας Τζερόμ Πάουελ, κατέστησε ωστόσο σαφές ότι η FED δεν θα προχωρήσει σε πιο επιθετικές μειώσεις του βασικού επιτοκίου.

Οι ευρωπαϊκές αγορές αντιδρούν θετικά σε μειώσεις της FED

Πώς όμως βλέπουν Ευρωπαίοι οικονομολόγοι την αναμενόμενη απόφαση της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας να προχωρήσει σε μείωση επιτοκίων, την οποία εδώ και καιρό ζητά ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ;

Ο Φίλιπ Λάουσμπεργκ, αναλυτής στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πολιτικής (EPC) στις Βρυξέλλες, εκτιμά ότι η μείωση θα οδηγήσει σε άνοδο τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, καθώς ενισχύεται η παγκόσμια ρευστότητα και βελτιώνεται το επενδυτικό κλίμα. «Κάθε φορά που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ μειώνει τα επιτόκια, οι ευρωπαϊκές αγορές αντιδρούν θετικά για τρεις έως έξι μήνες περίπου. Αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχει μεγαλύτερη ρευστότητα, η οποία ενδέχεται να ενισχύσει τις επενδύσεις. Και την ίδια στιγμή, επενδυτές που επιδιώκουν υψηλότερα κέρδη, είναι λογικό να επεκτείνονται σε άλλες αγορές, μεταξύ των οποίων και η ευρωπαϊκή».

Οι πιέσεις Τραμπ δεν έπαιξαν κανένα ρόλο

Από την πλευρά του ο επικεφαλής οικονομολόγος της γερμανικής αναπτυξιακής τράπεζας KFW Ντιρκ Σούμαχερ εξηγεί γιατί η απόφαση της FED δεν αποτελεί υποχώρηση στις ισχυρότατες πιέσεις του Αμερικανού προέδρου Τραμπ στον Τζερόμ Πάουελ: «Η μείωση των επιτοκίων ήταν αναμενόμενη. Δεν συνέβη επειδή η Fed ενέδωσε στις πιέσεις του Λευκού Οίκου, αλλά επειδή η αγορά εργασίας των ΗΠΑ βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση απ΄ ότι στο παρελθόν. Η αύξηση των θέσεων εργασίας έχει επιβραδυνθεί σε τέτοιο βαθμό έτσι ώστε ο κίνδυνος ανόδου του πληθωρισμού ως απόρροια της επιβολής δασμών έχει περιοριστεί σημαντικά. Παρά τη μείωση των επιτοκίων ωστόσο οι πιέσεις από τον πρόεδρο Τραμπ δεν θα σταματήσουν».

Για αναμενόμενη απόφαση εκ μέρους της FED κάνει λόγο και η Λένα Ντρέγκερ, επικεφαλής έρευνας στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου (IfW): «Η μείωση του βασικού επιτοκίου δεν εξέπληξε κανέναν. Μια μεγαλύτερη μείωση κατά 50 μονάδες βάσης θα αποτελούσε ωστόσο λάθος μήνυμα δεδομένου ότι ο πληθωρισμός παραμένει σταθερά πάνω από 2%. Ο κίνδυνος είναι μεγάλος αμερικανικές εταιρείες να βρεθούν λόγω των δασμών αντιμέτωπες με ολοένα και υψηλότερο κόστος παραγωγής, το οποίο θα πυροδοτούσε άνοδο του πληθωρισμού».

Πηγή: Reuters, AP

Την ώρα που ο Γερμανός καγκελάριος στη γερμανική βουλή κάνει λόγο για «φθινόπωρο αποφάσεων» και «φθινόπωρο μεταρρυθμίσεων», οι ειδήσεις από τη γερμανική βαριά βιομηχανία και αυτοκινητοβιομηχανία συνεχίζουν να είναι δυσοίωνες. Η ιστορική αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία Ford ανακοίνωσε την κατάργηση επιπλέον 1.000 θέσεων εργασίας, πέραν των σχεδόν 3.000 που είχε ήδη εξαγγείλει, ενώ από το 2026 αναμένεται να λειτουργήσει με εμφανώς μειωμένες βάρδιες.

Αν και σε πρώτη φάση προσφέρονται στους εργαζομένους μοντέλα πρόωρης συνταξιοδότησης ή αποζημιώσεων, ωστόσο φαίνεται ότι στο μέλλον οι απολύσεις δεν θα μπορέσουν να αποφευχθούν, όπως σημειώνει η εφημερίδα Zeit.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, οι εργαζόμενοι στο εργοστάστιο της Ford ήταν 20.000 ενώ μετά τις ριζικές αλλαγές που δρομολογούνται αναμένεται να περιοριστούν στις 7.600. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της εταιρείας, η Ford σημειώνει απώλειες εξαιτίας και εν πολλοίς της στρατηγικής απόφασης να μεταβεί στην ηλεκτροκίνηση, ένα στοίχημα όμως που δεν πέτυχε.

Ανησυχία και στην Bosch

Tαυτόχρονα, και η ιστορική γερμανική βιομηχανία Bosch από την Στουτγκάρδη που συγκατελέγεται στους βασικούς προμηθευτές της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας, ανακοίνωσε μαζικές περικοπές ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως.

Σύμφωνα με το Spiegel, οι σχεδιαζόμενες περικοπές θα πλήξουν και θέσεις εργασίας παρά το γεγονός ότι υπάρχουν εγγυήσεις που εμποδίζουν τις απολύσεις στη συγκεκριμένη βιομηχανία μέχρι το 2027.

Όπως σημειώνουν γερμανικά μέσα, εκτός από τις μειώσεις στο προσωπικό, σχεδιάζονται ταυτόχρονα μέτρα εξοικονόμησης πρώτων υλών και ενέργειας καθώς και αύξησης της παραγωγικότητας. «Θα λάβουμε τις σχετικές αποφάσεις φέτος και θα τις συζητήσουμε με τους εκπροσώπους των εργαζομένων» αναφέρει η διοίκηση της Bosch κάνοντας λόγο για «σημαντικές αλλαγές» που επηρεάζουν συνολικά τη βαριά βιομηχανία και για «μαραθώνιο για διατήρηση της ανταγωνιστικότητας».

Οι εκπτωτικές αλυσίδες σουπερμάρκετ Aldi και Lidl έχουν μπει τις τελευταίες μέρες σε έναν σκληρό ανταγωνισμό για την χαμηλότερη τιμή βουτύρου. Στα σουπερμάρκετ Aldi μια συσκευασία 250 γραμμαρίων της ιδιωτικής ετικέτας Milsani κοστίζει από τη Δευτέρα 1,59 ευρώ. Με την τιμή αυτή η Aldi απαντά στα σουπερμάρκετ Lidl, τα οποία ανακοίνωσαν λίγο νωρίτερα ότι μειώνουν την τιμή της δικής τους ετικέτας Milbona στα 1,79 ευρώ.

Η σημαντική μείωση τιμών στις δύο αλυσίδες, κορυφαίους παίκτες στην γερμανική αγορά τροφίμων, συμπαρασύρει σειρά προϊόντων βουτύρου, όπως είναι για παράδειγμα το βιολογικό βούτυρο, το οποίο μειώθηκε από τη μια στιγμή στην άλλη κατά 50 λεπτά. Για παράδειγμα στη αλυσίδα Aldi το βιολογικό βούτυρο ιδιωτικής ετικέτας κοστίζει πλέον 3,49 ευρώ.

Λειτουργεί ο ανταγωνισμός μεταξύ των αλυσίδων

Η ανακοίνωση της Lidl για σημαντική μείωση της τιμής βουτύρου πυροδότησε ένα καθοδικό σπιράλ τιμών σε σειρά αλυσίδων σουπερμάρκετ, όπως Aldi Nord, Aldi Süd, Edeka, Rewe, Netto, Norma και Penny. Συνήθως όταν κάποιες αλυσίδες σουπερμάρκετ προχωρήσουν σε μόνιμη μείωση τιμών σε προϊόντα που θεωρούνται από τους καταναλωτές βασικά, όπως είναι π.χ. το γάλα, τότε μοιραία ακολουθούν γρήγορα και οι ανταγωνιστές.

Ας σημειωθεί ότι στη Γερμανία οι τιμές του βουτύρου μειώνονται σταθερά από τις αρχές Φεβρουαρίου, υποχωρώντας μάλιστα κάτω από το φράγμα των δύο ευρώ. Λίγους μόνο μήνες νωρίτερα οι φθηνότερες συσκευασίες βουτύρου εγχώριας παραγωγής είχαν φθάσει να καταρρίπτουν ρεκόρ τιμής. Ενδεικτικό ότι τον Οκτώβριο του 2024, οι καταναλωτές πλήρωναν 2,39 ευρώ για ένα πακέτο βούτυρο, περισσότερο από ποτέ.

Χαμηλότερη παραγωγή, υψηλότερες τιμές

Σύμφωνα με τους ειδικούς σε ζητήματα τροφίμων, οι λόγοι για την εκτόξευση τιμών του βουτύρου κατά τη διάρκεια της περσινής χρονιάς σχετίζονταν με τη παραγωγή μικρότερων ποσοτήτων, αλλά και τη χαμηλότερη περιεκτικότητα σε λιπαρά του νωπού γάλακτος. Ας σημειωθεί ότι το καλοκαίρι του 2024 η παραγωγή γάλακτος είχε περιοριστεί δραστικά και λόγω της νόσου του καταρροϊκού πυρετού στα βοοειδή.

Στις τιμές βουτύρου έχουν καταγραφεί στη Γερμανία σημαντικές διακυμάνσεις τιμών τα τελευταία χρόνια. Το καλοκαίρι του 2023 οι καταναλωτές πλήρωναν στα περισσότερα καταστήματα 1,39 ευρώ για ένα βούτυρο ιδιωτικής ετικέτας. Οι τιμές στα ράφια συγκρίσιμων επώνυμων προϊόντων είναι πάντα υψηλότερες.

Πηγή: dpa, afp

Είναι η χειρότερη αξιολόγηση που έχει γίνει ποτέ για τη Γαλλία: Την Παρασκευή το βράδυ (μετά το κλείσιμο της Wall Street στις ΗΠΑ) ο οίκος Fitch ανακοίνωσε ότι υποβαθμίζει το αξιόχρεο της γαλλικής οικονομίας από AA- σε A+.

Ο λόγος: η δημοσιονομική αβεβαιότητα, αλλά και η πολιτική αστάθεια που εμποδίζουν ακόμη και την κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού. Η Fitch αναφέρεται στην πρόσφατη παραίτηση του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού και στην «εντεινόμενη πόλωση» που παρατηρείται στη γαλλική πολιτική.

Με βάση όλα αυτά, συμπεραίνει ο αμερικανικός οίκος, είναι μάλλον απίθανο να εφαρμοστούν τα απαραίτητα μέτρα εξυγίανσης των δημοσίων οικονομικών και να μειωθεί το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού κάτω από το 3% μέχρι το 2029, σύμφωνα με τους διακηρυγμένους στόχους της γαλλικής κυβέρνησης.

Σε μία πρώτη- μάλλον αμήχανη- αντίδραση ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Ερίκ Λομπάρντ δηλώνει ότι «λαμβάνει υπόψη του» τις ανακοινώσεις της Fitch και ότι ο νέος πρωθυπουργός Σεμπαστιάν Λεκορνού συνεχίζει τις διαβουλεύσεις, ώστε να προκύψει ικανή πλειοψηφία για την έγκριση προϋπολογισμού και την εξυγίανση των δημοσίων οικονομικών.

Το μεγαλύτερο χρέος στην Ευρωζώνη

Δεν ήταν έκπληξη η υποβάθμιση, ούτε μπορούσε να περιμένει κανείς κάτι διαφορετικό αν αναλογιστεί τις εξελίξεις των τελευταίων μηνών και ετών: Η Γαλλία, δεύτερη σε μέγεθος οικονομία της Ευρωζώνης έχει το τρίτο μεγαλύτερο χρέος ως ποσοστό επί του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ), με 114,1%, ενώ το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού ανέρχεται σε 5,8%.

Μάλιστα το ποσοστό του χρέους εκτιμάται να ανέλθει στο 120% μέχρι το 2030. Σημειωτέον ότι δυστυχώς η Ελλάδα εξακολουθεί να κατέχει τη πρωτιά με 152,5% (κάτι που ασφαλώς οφείλεται και στην συρρίκνωση του ελληνικού ΑΕΠ στα χρόνια της κρίσης, υπό το βάρος των περικοπών).

Αν κάνουμε συγκρίσεις σε απόλυτα μεγέθη, θα διαπιστώσουμε ότι το δημόσιο χρέος της Γαλλίας είναι το μεγαλύτερο στην Ευρωζώνη, καθώς έχει εκτοξευθεί στο ασύλληπτο ποσό των 3,34 τρισεκατομμυρίων ευρώ.

Είναι και αυτός ένας λόγος, που η απόδοση του 10ετούς γαλλικού ομολόγου φτάνει πλέον στο 3,5%, δηλαδή στα υψηλότερα επίπεδα από το 2009. Αντίστοιχο ρεκόρ καταγράφει το 30ετές ομόλογο, με απόδοση άνω του 4,5%.

Με απλά λόγια: Η Γαλλία δυσκολεύεται όλο και περισσότερο να βρει δανειστές που θα αναχρηματοδοτήσουν τα χρέη της, εκτός αν τους προσφέρει υψηλότερα επιτόκια για να τους δελεάσει. Ήδη όμως σήμερα πληρώνει για τοκοχρεολύσια περισσότερα από όσα διαθέτει για την Παιδεία.

Συγκρίσεις με την Ελλάδα

Κάποιοι αναλυτές διερωτώνται αν βρισκόμαστε μπροστά σε μία νέα κρίση χρέους, όπως εκείνη που ξέσπασε το 2010. Οι περισσότεροι επιμένουν ότι «η Γαλλία δεν είναι Ελλάδα». Άλλωστε, υποτίθεται ότι η Ευρωζώνη είναι πλέον καλύτερα προετοιμασμένη για να αντιμετωπίσει έναν δημοσιονομικό εκτροχιασμό σε σχέση με το 2010.

Εκεί που ωστόσο υπάρχει σύγκριση με την Ελλάδα της κρίσης είναι ο τεράστιος δημόσιος τομέας, που φτάνει σήμερα στο 57% της γαλλικής οικονομίας. Το είχε επισημάνει η Fitch σε προηγούμενες αξιολογήσεις της γαλλικής οικονομίας. Αυτό προσπάθησε να διορθώσει και ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού, αλλά ατύχησε.

Η νέα υποβάθμιση του αξιόχρεου της γαλλικής οικονομίας, αναμένεται να έχει ευρύτερες συνέπειες και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ιδιαίτερα ενόψει των κρίσιμων διαβουλεύσεων για το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και για τη χρηματοδότηση των αμυντικών δαπανών.

Χώρες όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Δανία θα κάνουν ό,τι μπορούν για να διαφυλάξουν ως «κόρη οφθαλμού» την άριστη αξιολόγηση ΑΑΑ που ακόμη διατηρούν μέχρι σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι ενισχύεται μία ούτως η άλλως ισχυρή νοοτροπία δημοσιονομικής εγκράτειας, που δεν ευνοεί πρωτοβουλίες για κοινή ανάληψη χρέους, όπως ζητούν οι οικονομικά ασθενέστερες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.

Ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες

Κρίσιμη συνάντηση με εκπροσώπους της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας έχει σήμερα η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιενμε στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του σημαντικού αυτού τομέα για την οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο επίκεντρο του τρίτου κατά σειρά γύρου συνομιλιών, στο πλαίσιο του «στρατηγικού διαλόγου» με την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία, που ξεκίνησε τον περασμένο Ιανουάριο, θα βρεθεί η απαγόρευση κινητήρων εσωτερικής καύσης έως το 2035, αλλά και το φιλόδοξο σχέδιο της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν για αύξηση της παραγωγής ευρωπαϊκών ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων.

Το 2022 η Ε.Ε συμφώνησε στη σταδιακή απόσυρση νέων αυτοκινήτων με θερμικούς κινητήρες έως το 2035. Όμως, το ζήτημα πλέον έχει εξελιχθεί σε «βρόχο» για την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία,που βρίσκεται αντιμέτωπη με εξαιρετικά σκληρό ανταγωνισμό με την Κίνα, αλλά και τους υψηλότατους δασμούς των ΗΠΑ.

Οι στοίχοι λένε ότι οι στόχοι δεν είναι εφικτοί

Χαρακτηριστική ήταν η επιστολή προς την Κομισιόν, ενόψει της σημερινής συνάντησης, από τους επικεφαλής των συνδικάτων IG Metall και IndustriALL που υπογράμμισαν ότι η αυτοκινητοβιομηχανία βρίσκεται αντιμέτωπη με την «τέλεια καταιγίδα» καθώς η παραγωγή έχει «πέσει στο 20% σε μόλις τέσσερα χρόνια», ενώ τον περασμένο μήνα η Ένωση Ευρωπαίων Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA) προειδοποίησε ότι οι στόχοι για το 2035 «απλά δεν είναι πλέον εφικτοί».

Αντί όμως να υποχωρήσει ως προς το σχέδιο απαγόρευσης συμβατικών κινητήρων, η πρόεδρος της Κομισιόν φιλοδοξεί να διπλασιάσει τα ευρωπαϊκά ηλεκτρικά οχήματα, όπως ανέφερε στην ομιλία της «για την κατάσταση της Ένωσης», ενώ προωθεί πρόταση για ενίσχυση των εταιρικών στόλων, που παρέχουν φορολογικές ελαφρύνσεις σε επιχειρήσεις, που τους υιοθετούν.

Το ΕΛΚ επιδιώκει ανατροπή του στόχου του 2035

Το σχέδιο της Φον ντερ Λάιεν όμως βρίσκει αντίθετη την πολιτική της «οικογένεια» το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), που επιχειρεί εδώ και καιρό να ανατρέψει τον στόχο του 2035, ενώ και η αγορά εκφράζει σκεπτικισμό σχετικά με τη δυνατότητα της Ε.Ε να ανταγωνιστεί την Κίνα ως προς τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα καθώς δεν έχει την ίδια πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες, ενώ το Πεκίνο επιδοτεί την κατασκευή τους.

Οι εξαγωγές κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων αυξήθηκαν 160 φορές από το 2019 έως το 2023. Το 2024, ένα στα τέσσερα ηλεκτρικά οχήματα, που πωλήθηκαν στην Ε.Ε κατασκευάστηκε στην Κίνα – μια δραματική αύξηση από σχεδόν μηδέν το 2019. Γερμανία και άλλα κράτη μέλη ζητούν οικονομικά κίνητρα για τους Ευρωπαίους καταναλωτές σχετικά με την αγορά ευρωπαϊκών ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

Το ενδεχόμενο αυτό άφησε χθες ανοιχτό εκπρόσωπος της Κομισιόν λέγοντας ότι «όλες οι επιλογές» και της οικονομικής στήριξης είναι στο τραπέζι. «Πρέπει και μπορούμε να επωφεληθούμε από προσιτά, βιώσιμα ηλεκτρικά αυτοκίνητα κατασκευασμένα στην Ευρώπη» τόνισε.

Ανταπόκριση από το Λονδίνο

Ο καινούριος μήνας φέρνει και το άνοιγμα της βρετανικής βουλής μετά τη διακοπή του καλοκαιριού. Όμως, η επαναφορά των βουλευτών στα καθημερινά τους καθήκοντα δεν θα είναι ήπια και ομαλή, αφού τα γεγονότα των τελευταίων ημερών πιέζουν για άμεσες αποφάσεις.

Η αρχή θα γίνει με την υπουργό Εσωτερικών Ιβέτ Κούπερ, η οποία θα παρουσιάσει σήμερα τις αλλαγές που θα εφαρμοστούν στο σύστημα ασύλου με σκοπό την «καλύτερη ισορροπία» σε ένα «διαλυμένο» σύστημα που παρέλαβε από την προηγούμενη κυβέρνηση των Συντηρητικών, όπως η ίδια ισχυρίζεται.

Οι μεταρρυθμίσεις θα αφορούν αλλαγές στην επανένωση οικογενειών των προσφύγων και μεταναστών, την ασφάλεια των συνόρων, αλλά και την επιτάχυνση εκδίκασης των αιτήσεων ασύλου.

Το ισχύον καθεστώς, αλλά και τα επίσημα στοιχεία

Οι βρετανικές εφημερίδες σήμερα, μέσω πολυάριθμων άρθρων, τονίζουν τα «προβλήματα» που υπάρχουν στο σύστημα ασύλου. Για παράδειγμα, οι όροι επανασύνδεσης των οικογενειών όσων αναγνωρίζονται ως «πρόσφυγες» είναι πιο χαλαροί σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Σύμφωνα με το ισχύον καθεστώς, ένας πρόσφυγας μπορεί να ζητήσει άμεσα την επανασύνδεση με την οικογένειά του, σε αντίθεση με χώρες όπως η Γερμανία, η Αυστρία, η Ελβετία και η Ολλανδία, που έχουν ορίσει ένα όριο τουλάχιστον τριών ετών για οποιαδήποτε επανασύνδεση.

Μάλιστα, οι οικογένειες των προσφύγων δεν χρειάζεται να αποδείξουν ότι έχουν το κατάλληλο εισόδημα για να μπορέσουν να επιβιώσουν στη χώρα, ενώ δεν είναι απαραίτητο να γνωρίζουν αγγλικά, προϋποθέσεις που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με ό,τι ισχύει για τους ξένους συντρόφους Βρετανών υπηκόων, οι οποίοι πρέπει να έχουν ελάχιστο εισόδημα 29.000 λιρών τον χρόνο, ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν τον εαυτό τους χωρίς να ζητήσουν κοινωνικά επιδόματα.

Χαρακτηριστικοί είναι και οι αριθμοί ρεκόρ που παρατηρούνται τόσο στους αιτούντες άσυλο, όσο και στις δεκτές αιτήσεις βίζες επανένωσης. Σε διάρκεια 12 μηνών και μέχρι τον Ιούνιο, έγιναν περισσότερες από 111.084 αιτήσεις, αριθμός ρεκόρ για τη χώρα, ενώ παράλληλα οι επιτυχημένες αιτήσεις για βίζες επανένωσης οικογενειών προσφύγων πενταπλασιάστηκαν μέσα σε τρία χρόνια από 4.310 τον Μάρτιο του 2023, σε 20.592 τον Μάρτιο αυτού του έτους, σύμφωνα με τα στοιχεία και όσα γράφει η εφημερίδα της Telegraph σήμερα.

Άνοδος του λαϊκιστικού Reform UK

Τα πρώτα σχόλια για τις αλλαγές της κυβέρνησης έγιναν ήδη πριν καλά-καλά γίνουν οι επίσημες ανακοινώσεις. Σύμφωνα με τον σκιώδη υπουργό Εσωτερικών Κρις Φιλπ, «πρόκειται για μια μικρή αλλαγή που θα κάνει πολύ μικρή διαφορά», όπως δήλωσε στο BBC σήμερα το πρωί, ενώ πρόσθεσε ότι «για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, οποιοσδήποτε διασχίζει παράνομα το Κανάλι της Μάγχης δεν θα έπρεπε να έχει καν την δυνατότητα να φέρει την οικογένειά του εξαρχής».

Η σκληρότερη αντίδραση των κομμάτων στο μεταναστευτικό και η αλλαγή της ατζέντας της Εργατικής κυβέρνησης παρατηρείται μετά τις δηλώσεις του ηγέτη του Reform UK Νάιτζελ Φάρατζ για ομαδικές απελάσεις, όταν και αν αναλάβει την εξουσία. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσκόπηση του YouGoV στις 26 Αυγούστου, μετά τις δηλώσεις Φάρατζ, το Reform UK βρίσκεται 8 μονάδες μπροστά από το κόμμα των Εργατικών, κερδίζοντας έδαφος στην πρόθεση ψήφου.

Αυξάνονται οι διαδηλώσεις έξω από τα ξενοδοχεία αιτούντων άσυλο

Την ίδια ώρα, οι διαδηλώσεις έξω από τα ξενοδοχεία αιτούντων άσυλο έχουν αυξηθεί, παρά τις συλλήψεις από την αστυνομία. Συγκεκριμένα, χθες έγιναν τρεις συλλήψεις διαδηλωτών στην περιοχή Epping του Έσσεξ, καθώς βρίσκεται στο επίκεντρο των διαδηλώσεων μετά τις κατηγορίες ότι μετανάστης που διαμένει σε ξενοδοχείο της περιοχής παρενόχλησε σεξουαλικά 14χρονο κορίτσι.

Η υπόθεσή του εκκρεμεί ακόμη στο δικαστήριο, ενώ μόλις την Παρασκευή το δικαστήριο των Εφετών απέρριψε μια προσωρινή διαταγή που θα απαγόρευε στους αιτούντες άσυλο να στεγαστούν στο εν λόγω ξενοδοχείο (Bell Hotel).

Σύμφωνα με τους Times, 13 δήμοι σε όλη την χώρα κινούνται νομικά για το κλείσιμο των ξενοδοχείων φιλοξενίας αιτούντων άσυλο, ενώ η κυβέρνηση φαίνεται να έχει τον ίδιο στόχο, όμως μέχρι το τέλος της θητείας της, δηλαδή το 2029.

«Πρέπει να δουλέψουμε περισσότερο» λέει σήμερα ο καγκελάριος Μερτς. «Θα τα καταφέρουμε» έλεγε πριν από δέκα χρόνια η Άνγκελα Μέρκελ. Όταν ένας πολιτικός αλλάζει σελίδα, ιδιαίτερα μάλιστα όταν προϊδεάζει τους ψηφοφόρους για εποχές ισχνών αγελάδων, οι εξαγγελίες θα πρέπει να είναι σύντομες, εύληπτες και να εμπεριέχουν την έννοια του «εμείς». «Όλοι εμείς θα τα καταφέρουμε» ήταν το ξεκάθαρο μήνυμα της Άνγκελα Μέρκελ.

7 στους 10 έχουν βρει δουλειά

Επαληθεύθηκαν οι προσδοκίες του 2015; Σε μεγάλο βαθμό ναι, λένε οι ειδικοί. Επτά στους δέκα από τους πρόσφυγες που ήρθαν στη Γερμανία τα τελευταία δέκα χρόνια, έχουν βρει δουλειά. Το 2020 τα αντίστοιχα στοιχεία έδειχναν ότι μόλις 5 στους 10 είχαν αφομοιωθεί στην αγορά εργασίας. Από το 2015 μέχρι σήμερα η καταγεγραμμένη ανεργία μεταξύ των αιτούντων άσυλο έχει μειωθεί κατά τουλάχιστον 50%.

Ο απολογισμός αυτός είναι θετικός για τη Γερμανία, όχι μόνο για ανθρωπιστικούς, αλλά και για καθαρά οικονομικούς λόγους. Διότι μέχρι το 2036 αναμένεται να βγουν στη σύνταξη τουλάχιστον 20 εκατομμύρια άνθρωποι και μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν αρκετοί για να τους αναπληρώσουν, εξασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού συστήματος. (Αυτό μάλιστα εξακολουθεί να ισχύει, ακόμη και αν συνυπολογίσουμε όλους τους νεοαφιχθέντες).

Ώθηση στην AfD

Από την άλλη πλευρά: Ενώ η Γερμανία κατάφερε να αφομοιώσει πολλούς από εκείνους που δικαιούνται άσυλο, δεν κατάφερε να επαναπατρίσει παρά ελάχιστους από εκείνους που δεν το δικαιούνται. Συν τοις άλλοις, σε πολιτικό επίπεδο το μήνυμα «Θα τα καταφέρουμε» υπονομεύθηκε εξαρχής εντός του κυβερνητικού συνασπισμού, ιδιαίτερα από τους Βαυαρούς Χριστιανοκοινωνιστές (CSU). Η δημόσια συζήτηση δεν περιορίστηκε στις τεχνοκρατικές πτυχές της υπόθεσης, αλλά πολύ σύντομα επεκτάθηκε σε θέματα ταυτότητας και ετερότητας.

Όλα αυτά έδωσαν νέα ώθηση στην ξενοφοβική «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD). Και μάλιστα σε μία εποχή που το κόμμα αυτό διερχόταν σοβαρή κρίση, η οποία κορυφώθηκε το 2017 με την παραίτηση της προέδρου Φράουκε Πέτρι. Σήμερα η AfD είναι αξιωματική αντιπολίτευση και φιλοδοξεί να γίνει κυβέρνηση στις εκλογές του 2029.

«Τα καταφέραμε» λοιπόν κατά κάποιον τρόπο, αλλά όχι και τόσο καλά όσο ελπίζαμε το 2015. Κι έτσι, δέκα χρόνια αργότερα, ήρθε η ώρα για το επόμενο ξεκάθαρο μήνυμα: «Πρέπει να δουλέψουμε περισσότερο».

Όπου κι αν κοιτάξει κανείς αυτές τις μέρες στην Ευρώπη, κυρίως στις χώρες του Νότου, μαίνονται μεγάλες και μικρότερες πυρκαγιές. Οι φλόγες καταπίνουν δάση, καταστρέφουν καλλιέργειες, ζώα και ανθρώπινες ζωές, απειλούν πόλεις και χωριά. Ακόμη δεν έχει τελειώσει το καλοκαίρι, ούτε βεβαίως η αντιπυρική περίοδος, και οι καμένες εκτάσεις έχουν φτάσει σε αριθμό ρεκόρ. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές, μέχρι και τις 18 Αυγούστου είχαν καεί σχεδόν εννέα εκατομμύρια στρέμματα στη Γηραιά Ήπειρο. Πολλαπλάσια από αυτά που καίγονται κατά μέσο όρο τα τελευταία είκοσι καλοκαίρια.

Φέτος τα θλιβερά πρωτεία τα έχει η Ισπανία με σχεδόν 4 εκατομμύρια καμένα στρέμματα, από κοντά και η Πορτογαλία με 2,5 εκατομμύρια στρέμματα. Αυτό που συμβαίνει φέτος στην Ιβηρική Χερσόνησο δεν έχει ξανασυμβεί. Στην Ελλάδα, πάλι, δεν βιώνουμε την πιο δύσκολη χρονιά. Οι φετινές πυρκαγιές ήταν μεν πολλές και ιδιαίτερα καταστροφικές στη Χίο και την Αχαΐα, με σχεδόν μισό εκατομμύριο στρέμματα δάσους να έχουν γίνει μέχρι στιγμής στάχτη. Ευτυχώς, όμως, η καταστροφή δεν έφτασε στα επίπεδα του 2007 ή του 2023, όταν είχαν καεί 2,7 και 1,7 εκατομμύρια στρέμματα αντιστοίχως. Ας ελπίσουμε ότι μέχρι το τέλος της αντιπυρικής περιόδου θα μπορούμε ακόμη να λέμε αυτό το «ευτυχώς».

Ανόητοι πανηγυρισμοί, κόντρες χωρίς αποτέλεσμα

Βέβαια, για όσους είδαν το νησί τους, το χωράφι τους, το σπίτι τους να καίγεται, λίγη σημασία έχει η στατιστική. Όπως λίγη σημασία έχουν οι εκτός τόπου και χρόνου πανηγυρισμοί των αρμοδίων ότι «είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε τις πυρκαγιές» ή οι πολιτικές κόντρες για το ποιος φταίει που τελικά δεν είμαστε και τόσο έτοιμοι.

Αυτό που έχει τεράστια σημασία είναι ότι δεν μας περίσσευε αυτό το μισό εκατομμύριο στρέμματα δάσους. Ειδικά όταν τα φετινά καμένα έρχονται να προστεθούν στα περσινά και τα προπέρσινα, χωρίς να προλάβει η Φύση να γιατρέψει τις πληγές της και η Πολιτεία να κάνει τη δουλειά της. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να δούμε ούτε ένα στρέμμα περιαστικού δάσους να καίγεται γύρω από τις πόλεις μας, κυρίως γύρω από την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη, που έχουν γίνει αβίωτες, ειδικά τα καλοκαίρια.

Το χαμένο στοίχημα της πρόληψης

Ξέρουμε από χρόνια ότι ο μόνος τρόπος για να προστατευτούμε ουσιαστικά από τις πυρκαγιές είναι η επένδυση στην πρόληψη. Ξέρουμε ακόμα ότι η κλιματική αλλαγή φέρνει περισσότερες και με μεγαλύτερη ένταση πυρκαγιές από αυτές με τις οποίες ήμαστε παλιότερα αντιμέτωποι.

Το ξέρουμε στην Ελλάδα, το ξέρουμε και στην Ευρώπη. Αλλά οι ηγεσίες μας δεν φαίνεται να καίγονται να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης δεν είναι πια προτεραιότητα ούτε καν της Ευρωπαϊκής Ένωσης – και όχι μόνο επειδή οι Τραμπ και Σία δεν πιστεύουν ότι υπάρχει.

Οι εξοπλισμοί και τα λεφτόδεντρα

Η νέα προτεραιότητα είναι οι στρατιωτικοί εξοπλισμοί, η ικανοποίηση του παράλογου στόχου να ξοδεύουν οι χώρες το 5% του ΑΕΠ τους για κανόνια. Το θέλει ο Τραμπ, το σιγοντάρουν ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ και η εξοπλιστική βιομηχανία και το αποδέχονται οι περισσότεροι πρωθυπουργοί της Ευρώπης. Βοήθησε πάρα πολύ σ’ αυτό ο Πούτιν με την εισβολή του στην Ουκρανία.

Αίφνης, όλοι θυμήθηκαν τα λατινικά που έμαθαν στο σχολείο και υποστηρίζουν ότι «όποιος θέλει την ειρήνη προετοιμάζεται για πόλεμο». Οπότε η Ε.Ε. θα ξοδέψει 800 δισεκατομμύρια ευρώ για νέα όπλα, για να γίνει τόσο ισχυρή, ώστε να αποφύγει να τα χρησιμοποιήσει.

Κι επειδή όπως μάθαμε να μας λένε «δεν υπάρχουν λεφτόδεντρα», οι επενδύσεις στην πράσινη μετάβαση περνούν σε δεύτερη μοίρα. Προφανώς, οι ευρωπαϊκές ηγεσίες πιστεύουν ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης μπορεί να περιμένει. Η σκληρή πραγματικότητα αυτού του καλοκαιριού, οι θανατηφόροι καύσωνες και οι καταστροφικές πυρκαγιές δεν στάθηκαν ικανά να τις μεταπείσει.

Πάνω από 500 ανθρωποειδή ρομπότ από 16 διαφορετικές χώρες τίθενται αντιμέτωπα σε 26 αγωνίσματα από το ποδόσφαιρο ως το μποξ, την ταξινόμηση φαρμάκων και το καθάρισμα χώρων, στο πλαίσιο των πρώτων Παγκόσμιων Αγώνων Ανθρωποειδών Ρομπότ.

Ο διαγωνισμός πρόκειται να διαρκέσει τρεις ημέρες και διοργανώνεται στο Πεκίνο.

Η νίκη δεν είναι το παν

«Ήρθαμε εδώ για να παίξουμε και να κερδίσουμε. Όμως μας ενδιαφέρει και η έρευνα», δηλώνει στο Reuters ο Μαξ Πόλτερ, μέλος της ποδοσφαιρικής ομάδας της HTWK Robots από τη Γερμανία.

«Μπορείς να δεις πολλές νέες, ενδιαφέρουσες και συναρπαστικές προσεγγίσεις σε αυτόν τον διαγωνισμό. Εάν δοκιμάσουμε κάτι και δεν μας βγει, τότε θα χάσουμε το παιχνίδι. Και αυτό είναι στενάχωρο, αλλά είναι σίγουρα καλύτερο από το να είχαμε επενδύσει πολλά χρήματα σε ένα προϊόν με προβλήματα».

Τα ρομπότ απέχουν από τα ανθρώπινα ρεκόρ

Κατά τη διάρκεια των αγώνων πάντως υπήρχαν και… προβλήματα: πολλά ρομπότ-ποδοσφαιριστές χτύπαγαν το ένα πάνω στο άλλο και αναποδογύριζαν, ενώ μερικές φορές τα ρομπότ-δρομείς σκόνταφταν και έπεφταν ενώ «έτρεχαν».

Επίσης, όπως μετέδωσε το AFP, ένα από τα ταχύτερα ρομπότ έτρεξε τα 1.500 μέτρα σε 6:29:37 – δηλαδή σε χρόνο πολύ μεγαλύτερο από το ανθρώπινο ρεκόρ των 3:26:00.

Αυτό ωστόσο ενδέχεται να αλλάξει μέσα στα επόμενα χρόνια – ιδίως όσον αφορά τα ρομπότ από την Κίνα. Το Πεκίνο είναι αποφασισμένο να θέσει τα ανθρωποειδή ρομπότ στο επίκεντρο της εθνικής της στρατηγικής και, όπως ανακοινώθηκε τον Μάρτιο, το κινεζικό κράτος θα επενδύσει 139 δισεκατομμύρια δολάρια για την υποστήριξη των τεχνολογικών startups, συμπεριλαμβανομένων αυτών που δραστηριοποιούνται στον χώρο της ρομποτικής και της AI.

Χαρακτηριστικό του πόσο εστιάζει στη ρομποτική η Κίνα είναι και το γεγονός ότι τα αγωνίσματα των ανθρωποειδών πραγματοποιούνται στο Ice Ribbon, γνωστό και ως National Speed Skating Oval, ένα στάδιο ολυμπιακών προδιαγραφών που κατασκευάστηκε για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες που έγιναν το 2022 στο Πεκίνο.

Το τελευταίο διάστημα η Κίνα έχει φιλοξενήσει πολλές εκδηλώσεις ρομποτικής, συμπεριλαμβανομένου του πρώτου μαραθωνίου ανθρωποειδών ρομπότ, ενώ εγκαινιάστηκαν και πολλά καταστήματα με θέμα τα ανθρωποειδή.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Χωρίς επίτευξη συμφωνίας ολοκληρώνεται σήμερα η διάσκεψη του ΟΗΕ στη Γενεύη για τα πλαστικά. Έπειτα από τρία χρόνια διαπραγματεύσεων, τα περίπου 180 συμμετέχοντα κράτη δεν μπόρεσαν να καταλήξουν σε μία νομικά δεσμευτική συμφωνία, όπως έγινε γνωστό μετά τις διαβουλεύσεις χθες το βράδυ.

Τώρα είναι άγνωστο το τι μέλλει γενέσθαι. Ήδη από την Τετάρτη διαφαινόταν πως οι θέσεις των κρατών είναι τόσο διαφορετικές, ώστε το σενάριο μίας τελικής συμφωνίας να μοιάζει πολύ μακρινό. Και το εντυπωσιακό είναι μάλιστα πως, αν και απορρίφθηκε από δεκάδες κράτη, η τελική πρόταση δεν περιείχε ουσιαστικά καμία δεσμευτική υποχρέωση.

Δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα

Οι χώρες μοιάζουν χωρισμένες σε δύο στρατόπεδα. Από τη μία πλευρά η «Συμμαχία Υψηλών Φιλοδοξιών», στην οποία ανήκουν περισσότερα από 100 κράτη, μεταξύ των οποίων η Γερμανία, πολλές χώρες της ΕΕ αλλά και της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής και της Ασίας: τα κράτη αυτά ζητούν τον περιορισμό της παραγωγής σε βιώσιμα επίπεδα αλλά και την απόσυρση των πλαστικών μίας χρήσης.

Στην αντίπαλη πλευρά βρίσκονται οι χώρες που έχουν την πρώτη ύλη για την παραγωγή πλαστικών – δηλαδή πετρέλαιο. Οι χώρες αυτές, στις οποίες συγκαταλέγονται η Σαουδική Αραβία, το Ιράν και η Ρωσία, θέλουν να περιοριστεί η συμφωνία μονάχα σε μία καλύτερη διαχείριση των απορριμμάτων.

Πάντως, παρ’ ότι η Γερμανία βρίσκεται στη «Συμμαχία των Υψηλών Φιλοδοξιών», η γερμανική κυβέρνηση δεν φάνηκε ούτε αυτή να βλέπει με καλό μάτι την αυστηροποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου. Ή τουλάχιστον αυτή είναι η κριτική που άσκησε η πρώην υπουργός Περιβάλλοντος Στέφι Λέμκε των Πρασίνων. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις πιέσεις που ασκεί η γερμανική βιομηχανία, καθώς και στο γεγονός ότι η Γερμανία αποτελεί τον μεγαλύτερο παραγωγό πλαστικού στην ΕΕ.

Συνεχίζεται η αδιαλλαξία στις διαπραγματεύσεις

Η αποτυχία της Γενεύης έρχεται να προστεθεί σε αυτήν του Μπουσάν: ούτε στις διαπραγματεύσεις του περασμένου Δεκεμβρίου στη Νότια Κορέα είχε επιτευχθεί συμφωνία και πολλοί ήλπιζαν πως στη δεκαήμερη διάσκεψη της Γενεύης αυτό θα μπορούσε να αλλάξει – εν τέλει μάταια.

Όταν ο υδράργυρος χτυπάει κόκκινο, το να πίνουμε νερό δεν είναι απλώς σημαντικό – είναι απαραίτητο. Και όχι μόνο η ποσότητα, αλλά και το είδος παίζει ρόλο. Το νερό της βρύσης είναι μια χαρά, όπως εξηγεί ο διατροφολόγος Ντιρκ Βέμπερ από το Ινστιτούτο Αθλητισμού και Επιστήμης του Αθλητισμού στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καρλσρούης (KIT). Έχει όμως ένα μικρό «μειονέκτημα»: η περιεκτικότητά του σε μέταλλα είναι σχετικά χαμηλή.

Με τον ιδρώτα χάνουμε όχι μόνο υγρά, αλλά και πολύτιμα μέταλλα – κυρίως νάτριο και, σε μικρότερο βαθμό, μαγνήσιο και κάλιο. Ο Βέμπερ προτείνει να επιλέγουμε μεταλλικό νερό με υψηλή περιεκτικότητα σε μέταλλα, ώστε να αναπληρώνουμε πιο εύκολα αυτές τις απώλειες. «Ο οργανισμός ρυθμίζει μόνος του την ισορροπία», τονίζει.

Τσάι μέντας για δροσιά

Τις ζεστές ημέρες, 2–3 λίτρα υγρών είναι μια καλή βάση. Αν όμως ιδρώνουμε πολύ ή αθλούμαστε, η ανάγκη μπορεί να αυξηθεί αισθητά. Προσοχή όμως: τα ροφήματα δεν πρέπει να είναι παγωμένα. Όταν πίνουμε κάτι πολύ κρύο, το σώμα μας προσπαθεί να εξισορροπήσει τη θερμοκρασία, παράγοντας επιπλέον θερμότητα – το ακριβώς αντίθετο απ’ ό,τι θέλουμε. Επιπλέον, μπορεί να προκληθούν και γαστρεντερικές ενοχλήσεις.

Μια πιο «έξυπνη» επιλογή είναι το χλιαρό τσάι – και ειδικά το τσάι μέντας. Περιέχει ευεργετικά συστατικά, δεν έχει θερμίδες και η μενθόλη τού δίνει μια ευχάριστη αίσθηση δροσιάς.

Προσοχή σε καφέ και αλκοόλ

Ο καφές και το αλκοόλ έχουν διουρητική δράση, γι’ αυτό καλό είναι να τα αποφεύγουμε στον καύσωνα. «Σε μικρές ποσότητες δεν υπάρχει κίνδυνος, εφόσον είστε συνηθισμένοι», λέει ο Βέμπερ.
Το αλκοόλ όμως έχει και πολλές θερμίδες – κι αυτό σημαίνει πρόσθετη παραγωγή θερμότητας.

«Όσο πιο χαμηλές σε θερμίδες είναι οι επιλογές μας, τόσο το καλύτερο», σημειώνει ο ειδικός. Οι θερμίδες δεν είναι τίποτα άλλο παρά ενέργεια – και η αξιοποίησή τους από τον οργανισμό παράγει θερμότητα. Ακόμα και σε μικρές ποσότητες, οι λιπαρές τροφές μπορεί να «κρύβουν» πολλές θερμίδες.

Η καλύτερη λύση; Γεύματα πλούσια σε νερό: φρούτα, λαχανικά, πατάτες, σαλάτες, σούπες. Μια πρόταση είναι για παράδειγμα βρώμη για πρωινό, μια σαλάτα το μεσημέρι ή μια ελαφριά σούπα το βράδυ, που μπορούν να μας χορτάσουν χωρίς να ανεβάσουν τη θερμοκρασία του σώματός μας.

Μικρά και συχνά γεύματα

Εν μέσω καύσωνα, καλύτερα να αποφεύγουμε τα βαριά, μεγάλα γεύματα. Ο Βέμπερ συνιστά πέντε ή έξι μικρότερες μερίδες την ημέρα και όχι φαγητό πολύ αργά το βράδυ, για να μην αυξάνεται η θερμοκρασία του σώματος τη νύχτα και να κοιμόμαστε καλύτερα.

Αν η διατροφή μας αποτελείται κυρίως από φρούτα και λαχανικά, δεν υπάρχει ιδιαίτερος περιορισμός στην ποσότητα. «Χωνεύονται γρήγορα και περιέχουν τόσο πολύ νερό, που η ποσότητά τους φαίνεται μεγαλύτερη απ’ ό,τι είναι στην πραγματικότητα», εξηγεί.

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου

Στις λιβυκές ακτές της Σύρτης, ο Μοχτάρ Αλ Ραμάς ετοιμάζεται να βγάλει το ταλαιπωρημένο πλαστικό του σκάφος για ένα ακόμα αλιευτικό ταξίδι. Ξεμπλέκοντας τα φθαρμένα και ξεφτισμένα δίχτυα του, δείχνει την σκορπισμένη από σκουπίδια επιφάνεια της θάλασσας. «Αυτά τα δίχτυα τώρα πιάνουν μόνο πλαστικό», λέει. «Νιώθω σαν να καθαρίζουμε τη θάλασσα, αντί να βγάζουμε τα προς το ζην από αυτήν». Τα πλαστικά σκουπίδια, τα οποία σύμφωνα με τον ΟΗΕ εισέρχονται στη Μεσόγειο με ρυθμό 730 τόνων την ημέρα, δεν είναι η μόνη του ανησυχία. Μετά από δεκαετίες ψαρέματος στα νερά που συνδέουν τη Νότια Ευρώπη και τη Βόρεια Αφρική, λέει ότι οι βιομηχανικές μηχανότρατες που «μαζεύουν τα πάντα, ακόμα και τα μικρά, νεαρά ψάρια», σκουπίζουν τη θάλασσα «καθαρά κάθε μέρα».

Επιπλέον, λέει ότι η ρύπανση από τα λύματα από πόλεις κοντά στην πρωτεύουσα της Λιβύης, Τρίπολη, σκοτώνει πληθυσμούς ψαριών και σφουγγαριών και η αποκατάσταση των ακτών διαταράσσει τους τόπους αναπαραγωγής ορισμένων ειδών. «Αυτό που συμβαίνει εδώ δεν είναι φυσιολογικό», λέει, προσθέτοντας ότι μερικές φορές νιώθεις σαν η Λιβύη να μην έχει θάλασσα στο κατώφλι της.

«Έχουμε μία από τις μεγαλύτερες ακτές στην περιοχή, κι όμως εισάγουμε ψάρια από το εξωτερικό». Ο Αλ Ραμάς λέει ότι αυτός και άλλοι ψαράδες ελπίζουν ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος της Λιβύης θα λάβει μέτρα για να προστατεύσει τη θάλασσα και αυτό που περιγράφει ως «συνεχή καταστροφή» της μόνης πηγής εισοδήματός τους. «Έχουμε στείλει επιστολές και αιτήματα, αλλά κανείς δεν απαντά».

Κοινοί αγώνες

Κατά μήκος της ακτής στην περιοχή Μπαχάρι της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου, ο Χατζ Αμπντέλ Ναμπί κάθεται στην αποβάθρα και επιθεωρεί τα δίχτυα του. Τώρα, στα εξήντα του, θυμάται εποχές που η θάλασσα παρείχε πλούσια αλίευση. «Στο παρελθόν, επιστρέφαμε με εκατό κιλά ψάρια, αλλά σήμερα παίρνουμε μόνο δέκα, και μερικές φορές, επιστρέφουμε χωρίς τίποτα απολύτως».

Επίσης, αναγνωρίζει τις μηχανότρατες ως τουλάχιστον εν μέρει υπεύθυνες, με ένα μόνο σκάφος να μεταφέρει «περισσότερα από όλους τους ντόπιους ψαράδες μαζί». Όπως και ο Αλ Ραμάς, λέει ότι έχει μεταφέρει τις ανησυχίες του στον δήμο και στο υπουργείο Περιβάλλοντος, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει λάβει απάντηση. Περιβαλλοντικές εκθέσεις από την Αλγερία, η οποία μοιράζεται ακτογραμμή με τη Λιβύη και την Αίγυπτο, έχουν δείξει συνεχή εξάντληση ειδών όπως η σαρδέλα, η οποία είναι σημαντική για την αλιευτική βιομηχανία της χώρας. Οι αλγερινές αρχές δήλωσαν στην DW ότι 1.300 τόνοι «γόνοι σαρδέλας» – οι οποίοι είναι μικρότεροι από 11 εκατοστά – αλιεύονται ετησίως. Συχνά παράνομα. Οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η αλίευση νεαρών ψαριών υπονομεύει τους πληθυσμούς και διαταράσσει τη θαλάσσια τροφική αλυσίδα.

Ποιες είναι οι λύσεις;

Ενώ οι ντόπιοι ψαράδες όπως ο Χατζ Αμπντέλ Νάμπι αισθάνονται το συνδυασμένο βάρος των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Μεσόγειος, σε συνέδριο τον περασμένο μήνα, η Αίγυπτος παρουσίασε ένα εθνικό σχέδιο για τη βελτίωση του παράκτιου περιβάλλοντος. Σχεδιάζει να αποκαταστήσει δύο παράκτιες λίμνες και να κατασκευάσει περίπου 70 χιλιόμετρα ακτογραμμής προστασίας της Αιγύπτου με τη μορφή αναχωμάτων αμμόλοφων. Η χώρα στοχεύει επίσης στη μείωση της χρήσης πλαστικού μέσω εκτεταμένης ευθύνης του παραγωγού, η οποία θα επιβάλει τέλη στους κατασκευαστές και εισαγωγείς πλαστικών σακουλών.

Η υπουργός Περιβάλλοντος της χώρας, Γιασμίν Φουάντ, ανακοίνωσε επίσης πρωτοβουλίες που αφορούν τους αλιείς στη συλλογή και ανακύκλωση θαλάσσιων αποβλήτων για την παροχή πρόσθετου εισοδήματος, καθώς και στην παρακολούθηση της ποιότητας του νερού για ρύπανση. «Η προστασία της Μεσογείου δεν είναι πλέον περιβαλλοντική επιλογή. Είναι κοινωνική και οικονομική αναγκαιότητα», είπε. Είναι επίσης μια κλιματική αναγκαιότητα.

Επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει περίπου το 90% της υπερβολικής θερμότητας που παράγεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα από τη βιομηχανική επανάσταση, ασκώντας πρόσθετη πίεση στα εύθραυστα θαλάσσια οικοσυστήματα. Και οι ειδικοί λένε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας, η μείωση των βροχοπτώσεων και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας είναι μεταξύ των παραγόντων που επηρεάζουν τη Μεσόγειο Θάλασσα.

Δεσμεύσεις προστασίας

Τον περασμένο μήνα, η Αλγερία ανακοίνωσε ένα έργο για την ψηφιοποίηση της παρακολούθησης της αλιευτικής δραστηριότητας και τη σύνδεση των λιμένων της με ηλεκτρονικά συστήματα παρακολούθησης σε συνεργασία με την Ένωση για τη Μεσόγειο – έναν διακυβερνητικό οργανισμό 43 κρατών.

Τον Ιούνιο, 55 χώρες υπέγραψαν τη Συνθήκη για την Ανοιχτή Θάλασσα, η οποία στοχεύει στην προστασία του 30% των ωκεανών του κόσμου έως το 2030. Αυτό το ορόσημο στην παγκόσμια διακυβέρνηση των ωκεανών – το οποίο, μεταξύ άλλων, θα δημιουργήσει προστατευόμενες περιοχές και θα ρυθμίσει δραστηριότητες όπως η αλιεία, η ναυτιλία και η εξόρυξη βαθέων υδάτων – θα τεθεί σε ισχύ μόλις την επικυρώσουν 60 χώρες. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί μέχρι το τέλος του έτους.

Τον περασμένο μήνα, 170 χώρες ενώθηκαν για να ανακοινώσουν το «Σχέδιο της Νίκαιας για τους Ωκεανούς». Απαιτεί τη συμμετοχή των αλιέων στη συλλογή περιβαλλοντικών δεδομένων, την απαγόρευση της αλιείας βαθέων υδάτων σε εύθραυστα οικοσυστήματα και την υποστήριξη έργων γαλάζιας οικονομίας ως πορεία προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν δεσμευτεί να επενδύσουν 1 δισεκατομμύριο ευρώ σε πρωτοβουλίες προστασίας των ωκεανών τα επόμενα χρόνια. Αυτό περιλαμβάνει την υποστήριξη των κρατών του Παγκόσμιου Νότου, αυστηρότερη προστασία των θαλάσσιων υδάτων και προηγμένη παρακολούθηση της ρύπανσης στη Μεσόγειο. Αλλά όσοι ζουν από τη θάλασσα δεν είναι όλοι πεπεισμένοι από τις υποσχέσεις προστασίας.

«Είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς, όταν μερικοί από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες είναι επίσης οι χειρότεροι ρυπαντές στον κόσμο», δήλωσε στην DW ο πρώην Τυνήσιος καπετάνιος και νυν ανεξάρτητος περιβαλλοντικός ακτιβιστής Σαμίρ Σεΐχ Αλ-Ζαγκνάνι. Ψαράδες όπως ο Αλ Ραμάς θα ήθελαν να συμμετέχουν πιο άμεσα στην προστασία των υδάτων γύρω τους. «Γνωρίζουμε τη θάλασσα και μπορούμε να την προστατεύσουμε, αλλά δεν έχουμε τα εργαλεία», είπε. «Αν συνεχίσουν να μας δίνουν υποσχέσεις, ενώ δίνουν τα δίχτυα σε άλλους, δεν θα μας μείνει τίποτα».

Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός

Ήταν οι τελευταίες μέρες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Στις 6 Αυγούστου του 1945 οι ΗΠΑ ρίχνουν την πρώτη ατομική βόμβα στην ιαπωνική πόλη Χιροσίμα. Τρεις μέρες αργότερα ακολούθησε το Ναγκασάκι.

Στις 6 Αυγούστου διεξάγονται κάθε χρόνο τελετές μνήμης στη Χιροσίμα, εκεί όπου δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν εξαιτίας του πυρηνικού ολέθρου.

Φέτος οι τελετές μνήμες είναι λιτές, με τους τελευταίους «χιμπακούσα», που σημαίνει στα ιαπωνικά «επιζώντες». Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση ζουν ακόμη 99.130 «χιμπακούσα», 7.695 λιγότεροι σε σχέση με πέρυσι.

Μέσος όρος ηλικίας: 86,13 έτη. Όσο όμως οι τελευταίοι «χιμπακούσα» φεύγουν από τη ζωή, μουσεία, οργανώσεις και ιδιώτες προσπαθούν να διατηρήσουν ζωντανή τη μνήμη της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.

Αφηγήσεις μιας απογόνου

Η 12χρονη Σουν Σασάκι είναι απόγονος οικογένειας που επέζησε του ολέθρου. Από το 2021 συμμετέχει σε ξεναγήσεις τουριστών στο Πάρκο της Ειρήνης στη Χιροσίμα.

Αφορμή για να μπει στις ξεναγήσεις στάθηκε μια περιήγησή της στο κέντρο της πόλης, όταν ήταν στην πρώτη δημοτικού. Τότε είδε για πρώτη φορά τα απομεινάρια κατεστραμμένων μνημείων της πόλης. Το ενδιαφέρον της Σουν για την τραγική ιστορία της γενέτειράς της έγινε ακόμα μεγαλύτερο όταν έμαθε ότι η προγιαγιά της επέζησε της 6ης Αυγούστου του 1945 και πέθανε χρόνια μετά από καρκίνο.

«Ήταν 12 χρονών όταν έπεσε η βόμβα. Ήταν μέσα στο σπίτι της, μόλις ενάμισι χιλιόμετρο μακριά από το σημείο ρίψης. Δεν κάηκε γιατί ήταν μέσα, αλλά εκτέθηκε αργότερα σε ραδιενέργεια. Όταν αναγκάστηκε να φύγει από το σπίτι, έπεσε πάνω της η 'μαύρη βροχη'» λέει η Σουν.

«Μαύρη βροχή»: ένα μείγμα σκόνης, στάχτης και ραδιενέργειας που έπεσε στην πόλη ως βροχή, λίγες ώρες μετά την έκρηξη. Η προγιαγιά της διαγνώσθηκε με καρκίνο του μαστού στα 38 της και με καρκίνο του παχέος εντέρου στα 60. Πέθανε σε ηλικία 69 ετών.

Σκληρή αλήθεια και δάκρυα

Οι ξεναγήσεις και οι αφηγήσεις της Σουν Σασάκι είναι συγκινητικές. «Κάποιοι από τους τουρίστες κλαίνε και λένε ότι δεν πρέπει να ξανασυμβεί το ίδιο. Πιστεύω ότι γίνονται πόλεμοι γιατί οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι συμβαίνει».

Συχνά στις ξεναγήσεις της συναντά Αμερικανούς. «Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα γεγονότα, τι συνέβη, αλλά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την αλήθεια για την ατομική βόμβα για να αλλάξουμε το μέλλον».

Τρεις μέρες μετά τον εφιάλτη της Χιροσίμα, ακολούθησε το Ναγκασάκι. Μετά την πρώτη ατομική βόμβα με την κωδική ονομασία «Little Boy», ακολούθησε η δεύτερη, ο «Fat Man». Και στο Ναγκασάκι περίπου 80.000 άνθρωποι πέθαναν είτε άμεσα είτε αργότερα, με καρκίνο, λευχαιμία και άλλες ασθένειες που συνδέονται με τη ραδιενέργεια.

Στο Μουσείο Ατομικής Βόμβας στο Ναγκασάκι, ο διευθυντής του, Τακούγι Ινούε, εξηγεί ότι τα μηνύματα της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι παραμένουν επίκαιρα, ειδικά σε μια εποχή όπου ο κίνδυνος χρήσης πυρηνικών όπλων επανέρχεται με φόντο τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.

Όπως λέει εμφατικά: «Μπορεί η Χιροσίμα να έχει καταγραφεί για πάντα στην ιστορία ως ο πρώτος τόπος, όπου έπεσε πυρηνική βόμβα. Το Ναγκασάκι όμως ίσως να μην είναι ο τελευταίος».

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη

Συνέντευξη στη DW

Υπάρχουν αμέτρητα καφενεία, εστιατόρια, ταβέρνες σε όλη την Ελλάδα που έχουν «δανειστεί» το όνομά του. «Ο Πλάτανος». Δεν πρέπει να υπάρχει Έλληνας που να μην έχει αναμνήσεις κάτω από τη σκιά του και τη δροσιά του. Για τις επόμενες γενιές αυτή η εμπειρία πιθανότατα θα είναι πλέον άγνωστη. Τα πλατάνια πεθαίνουν χτυπημένα από έναν παθογόνο και εξαιρετικά μεταδοτικό μύκητα, για τον οποίο δεν υπάρχει θεραπεία, όπως μας εξηγεί η δασοπόνος Νικολέτα Σουλιώτη, ειδική για θέματα δασικής παθολογίας στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων στην Αθήνα.

«Είναι ένας μύκητας, ένα παθογόνο που δεν υπήρχε στην Ευρώπη και μπήκε μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ελλάδα το βρίσκουμε στις αρχές του 2000, να το τοποθετήσουμε εκεί, με πρώτους τόπους εύρεσης στα σύνορα Ηλείας και Μεσσηνίας στην Πελοπόννησο. Είναι παθογόνο καραντίνας υπό το πρίσμα ότι δεν έχουμε θεραπευτικό μέσο. Δεν έχουμε κάποια θεραπεία στα χέρια μας για να το ελέγξουμε με αυτή τη μεθοδολογία. Άρα μιλάμε για απομόνωση. Και απομόνωση δεν αφορά μόνο ένα δέντρο, αλλά οφείλουμε συνολικά να απομονώσουμε μια περιοχή με μια σειρά ενεργειών για να αποτρέψουμε τη διάδοση».

Εξάπλωση με ρυθμό επιδημίας

Στο μεταξύ η ασθένεια έχει επεκταθεί σε ολόκληρη σχεδόν τη δυτική Ελλάδα και έχει φτάσει μέχρι και την Εύβοια, αφού, όπως λέει η ειδικός, «δυστυχώς το ανατολικό πλατάνι που βρίσκεται αυτοφυώς στην Ελλάδα είναι πάρα πολύ ευπαθές σε αυτό το παθογόνο, δηλαδή μέχρι στιγμής δεν έχουμε βρει κάποια ανθεκτικότητα ούτε στο πεδίο, ούτε σε πειραματισμούς στο εργαστήριο. Ο πλάτανος έχει το χαρακτηριστικό να έχει απόλυτη συμβατότητα με άλλα πλατάνια δίπλα του, οπότε αν αρρωστήσει ένα πλατάνι μέσα από τις συνενωμένες υπόγειες ρίζες του, αν δεν κάνουμε κάποια ενέργεια εμείς, θα συνεχίσει μια ντόμινο διάδοση με πολύ άσχημα αποτελέσματα».

Η ασθένεια έχει πολλούς τρόπους διάδοσης, αλλά σημαντικότατο ρόλο για την εξάπλωσή της παίζει ο άνθρωπος ως φορέας μετάδοσής του με όποιες μορφές μπορεί να πληγώσει το υπέργειο και υπόγειο τμήμα του. «Μεταφέροντας εργαλεία που δεν έχει απολυμάνει ή ξύλο ή χώμα ή οτιδήποτε άλλο. Αν σκεφτούμε πόσο δύσκολο είναι να ελέγξεις τον άνθρωπο, αυτό εξηγεί το μέγεθος που έχει λάβει και στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα» μας επισημαίνει η Νικολέτα Σουλιώτη.

Δεν συνειδητοποίησαν το πρόβλημα

Πώς αντιδρούν όμως οι τοπικές κοινωνίες που πλήττονται από αυτή την οικολογική καταστροφή και σε ποιο βαθμό έχουν συνειδητοποιήσει το πρόβλημα; Η απάντηση της δασοπόνου είναι χαρακτηριστική: «Σε μεγάλο βαθμό δεν το κατάλαβαν αυτό και μπορώ να το αποδώσω στο ότι δεν είχαν αντίστοιχα παραδείγματα στη δική τους ζωή με κάτι τόσο καταστρεπτικό όπως αυτό. Υπάρχει μεγάλη τραγικότητα σε όλο αυτό. Όταν πάμε σε ένα σημείο και είναι σε αρχικά στάδια ακόμα η είσοδος του παθογόνου, είναι η στιγμή που μπορούμε να κάνουμε κάποια πράγματα και να έχουμε καλά αποτελέσματα, να το περιορίσουμε, να το εξαλείψουμε. Δυστυχώς δε μπορούν να το κατανοήσουν, να μας πιστέψουν. Οπότε η τραγικότητα είναι ότι όταν όλοι πια κατανοούν το πρόβλημα είναι η στιγμή που δε μπορεί πλέον να γίνει τίποτα».

Θα εξαφανιστούν λοιπόν εντελώς τα πλατάνια από την Ελλάδα; Η πρόβλεψη δυστυχώς δεν είναι και τόσο αισιόδοξη.

«Θα μειωθεί πάρα πολύ ο πληθυσμός. Ήδη το έχουμε δει σε σημαντικά ποτάμια που τα στόλιζαν τα πλατάνια. Ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα σε ποτάμια όπως ο Λούρος, ο Καλαμάς στη Θεσπρωτία, ο Αχέροντας, στη Νότια Ελλάδα στα ποτάμια της Πελοποννήσου, ο Πηνειός, τα ποτάμια της Εύβοιας. Σε όλα αυτά σιγά σιγά αποχωρεί, ενώ έχουμε φοβερές αναμνήσεις. Ναι θα το χάσει σε μαζικότητα. Θα μείνουν κάποια λείψανα του είδους σε σημεία που θα έχουν κάποια απομόνωση. Δεν θα είναι πια ένα κοινό και τόσο αγαπητό είδος. Θα είναι ένα σπάνιο είδος της χλωρίδας μας», λέει η Σουλιώτη.

Οι συνέπειες για τα οικοσυστήματα

Η εξαφάνιση του πλάτανου και η αντικατάστασή του από άλλα είδη, που συχνά είναι και τοξικά για τον άνθρωπο ή τα ζώα θα έχει όμως πέραν των αισθητικών και σοβαρές πρακτικές συνέπειες για τα οικοσυστήματα της χώρας, όπως μας εξηγεί η ειδικός. «Είναι ένας δωρεάν μηχανικός, επειδή προσέφερε μια φοβερή στήριξη των πρανών, έτσι όπως είναι οι ρίζες του. Είναι ένα φυσικό τεχνικό έργο το οποίο χάνεται».

Με την εξέλιξη που έχει πάρει η διάδοση του θανατηφόρου μύκητα το μόνο που μπορεί να ελπίζει κανείς είναι να περιοριστεί όσο γίνεται η ζημιά, να μην φτάσει η ασθένεια σε περιοχές ακόμα ανέγγιχτες, όπως τα νησιά του Ιονίου ή η Κρήτη. Για να γίνει κάτι τέτοιο θα πρέπει να ευαισθητοποιηθούμε και να συμβάλουμε όλοι μας από τις κρατικές υπηρεσίες μέχρι τον κάθε πολίτη.

«Έχουμε μια νέα νομοθεσία, η οποία έχει βελτιώσεις που, αν τηρηθούν σωστά, θα έχουμε καλύτερα αποτελέσματα στο να επιβραδύνουμε τη διάδοση του παθογόνου. Και να μπορέσουμε να σώσουμε κομμάτια της χώρας όπου ακόμα δεν έχει μπει το παθογόνο. Για χιλιάδες χρόνια ο άνθρωπος έπαιρνε μια αναψυχή από αυτό το πράγμα και επί ημερών μας αυτό θα αποτελέσει παρελθόν. Λίγο να σκεφτούμε κάποια πράγματα ως πολίτες και ως διαχειριστές» καταλήγει η Νικολέτα Σουλιώτη.

Ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες

Δύσκολη αποστολή αναλαμβάνει ο Επίτροπος Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ, ο οποίος αναμένεται να βρεθεί σήμερα σε Ανατολική και Δυτική Λιβύη, συνοδευόμενος από τους αρμόδιους υπουργούς Ελλάδας, Ιταλίας και Μάλτας, και ενώ στην Κρήτη τα τελευταία 24ωρα έχουν φτάσει περίπου 1.400 μετανάστες δημιουργώντας ανθρωπιστική κρίση στο νησί, λόγω έλλειψης επιπλέον υποδομών φιλοξενίας.

Η αποστολή του Αυστριακού Επιτρόπου κρίνεται δύσκολη εξαιτίας της ιδιαίτερης πολιτικής κατάστασης που επικρατεί στη Λιβύη, καθώς διαθέτει δύο κυβερνήσεις: μια διεθνώς αναγνωρισμένη στην Τρίπολη και μια ακόμα στη Βεγγάζη, γεγονός που καθιστά αδύνατη την υπογραφή συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τουλάχιστον στο πρότυπο των αντίστοιχων συμφωνιών με Τυνησία ή Αίγυπτο.

Η επίσκεψη λαμβάνει χώρα λίγες μόνο ημέρες μετά τη συζήτηση για τις αυξημένες μεταναστευτικές ροές κυρίως από τη Λιβύη, που πραγματοποιήθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες, καθώς και της πρωτοβουλίας της προέδρου της Κομισιόν να οργανωθεί μια επίσκεψη στη χώρα με ευρωπαϊκή, ομαδική προσέγγιση, με τη συμμετοχή δηλαδή υπουργών από χώρες που πλήττονται.

Τον Επίτροπο Μπρούνερ συνοδεύουν συγκεκριμένα από την Ελλάδα ο νέος υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης, ο Ιταλός ομόλογός του Ματέο Πιαντεντόζι καθώς και ο Μαλτέζος υπουργός Εσωτερικών Μπάιρον Καμιλλέρι, σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές.

Αποτελεσματικότερη διαχείριση του μεταναστευτικού

Οι ίδιες πηγές ξεκαθαρίζουν ότι δεν πρόκειται η Κομισιόν να δεσμευτεί για νέα ευρωπαϊκά κονδύλια, καθώς στόχος είναι η εξασφάλιση στενότερης συνεργασίας με τις αρχές και των δύο πλευρών, ώστε να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα το μεταναστευτικό.

Δεν αποκλείουν, όμως, σε μεταγενέστερη φάση να δοθούν επιπρόσθετα χρήματα και εφόσον διαπιστωθούν συγκεκριμένες ανάγκες στη διάρκεια της επίσκεψης του Επιτρόπου. Εκπρόσωπος της Κομισιόν έχει διευκρινίσει πάντως ότι η Λιβύη έχει ενισχυθεί από την ΕΕ μέσω του Ταμείου Έκτακτης Ανάγκης για την Αφρική (EU Emergency Trust Fund Africa) με 465 εκ. ευρώ την περίοδο 2015-2021.

Στην Κομισιόν παράλληλα κάνουν λόγο για «ενδεχόμενη εργαλειοποίηση» του μεταναστευτικού «από τη Λιβύη για πολιτικούς σκοπούς», ενώ δεν παραβλέπουν ότι δρουν ανεξέλεγκτα εκεί τρίτες χώρες, όπως Ρωσία και Τουρκία.

Πιέσεις και προς το Κάιρο

Η τακτική από πλευράς ΕΕ θα είναι «καρότου και μαστίγιου» με βασικό ζητούμενο να βρεθούν σημεία συνεννόησης και με τις δύο πλευρές, ώστε να ασκηθούν αντίστοιχα πιέσεις, αναφέρουν αρμόδιες πηγές, που παραδέχονται ωστόσο ότι παραστρατιωτικές ομάδες (militias) ελέγχουν τα χερσαία σύνορα, κυρίως από Αίγυπτο, που αποτελούν παράγοντα ανησυχίας για έλλειψη ουσιαστικής προόδου.

Πιέσεις αναμένεται να ασκηθούν εκ νέου από τις Βρυξέλλες και προς το Κάιρο, καθώς παρά την παροχή 200 εκ. ευρώ στο πλαίσιο της σχετικής συμφωνίας, δεν ασκείται αποτελεσματικός έλεγχος στα σύνορα με τη Λιβύη, με το μεγαλύτερο ποσοστό των διελεύσεων μάλιστα να είναι Αιγύπτιοι πολίτες.

Ανταπόκριση από την Κων/πολη

Ιστορική η σημερινή ημέρα για την πορεία του Κουρδικού. Ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, αρχηγός της τρομοκρατικής αυτονομιστικής οργάνωσης του ΡΚΚ, ο οποίος βρίσκεται έγκλειστος στο νησί Ιμραλί της Προποντίδας, επί 25 χρόνια καταδικασμένος σε ισόβια για τρομοκρατία, απηύθυνε έκκληση στα μέλη της οργάνωσης του να καταθέσουν τα όπλα και να τερματίσουν την σύγκρουση με το τουρκικό κράτος.

Μια σύγκρουση που κράτησε τέσσερις δεκαετίες με χιλιάδες θύματα και από τις δυο πλευρές. Ο αρχηγός του ΡΚΚ συνέταξε την ιστορική δήλωση στο κελί της φυλακής του στο Ιμραλί και η δήλωση διαβάστηκε σήμερα από στελέχη του φιλοκουρδικού κόμματος DEM σε κεντρικό ξενοδοχείο της Κων/ποληςστα τουρκικά και τα κουρδικά. Το τρισέλιδο κείμενο καλεί όλες τις ομάδες του ΡΚΚ να καταθέσουν τα όπλα και να αυτοδιαλυθούν.

«Κάνω έκκληση για την κατάθεση των όπλων και αναλαμβάνω την ιστορική ευθύνη αυτής της δήλωσης. Το ΡΚΚ έκλεισε τον ιστορικό του κύκλο» ανέφερε ο Οτσαλάν. Οι σημερινές ιστορικές εξελίξεις ήταν το αποτέλεσμα μια διαδικασίας τεσσάρων μηνών που ξεκίνησε με την πρωτοβουλία του ακροδεξιού κυβερνητικού εταίρου του προέδρου Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος πρότεινε μια ειρηνική λύση στο Κουρδικό με την διάλυση της οργάνωσης και την κατάθεση των όπλων με προτροπή του Οτσαλάν.

Στη δήλωσή του, ο αρχηγός του ΡΚΚ ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι «το PKK γεννήθηκε τον 20ου αιώνα, που ήταν ο πιο έντονος αιώνας βίας στην ιστορία, με δύο Παγκόσμιους Πολέμους, ένα ψυχροπολεμικό περιβάλλον και την άρνηση της κουρδικής πραγματικότητας. Ο πρώην αρχηγός ενός ακραίου μαρξιστικού-λενινιστικού κινήματος, τώρα δηλώνει ότι υπάρχει εναλλακτική από τη δημοκρατία στη επιδίωξη και πραγματοποίηση ενός πολιτικού συστήματος. Η δημοκρατική συναίνεση είναι ο θεμελιώδης τρόπος.»

Μαζικές συγκεντρώσεις στη ΝΑ Τουρκία

Στις μεγάλες κουρδικές πόλεις της ΝΑ Τουρκίας, όπως το Ντιγιαρμπακίρ και το Βαν, επικρατεί μεγάλος ενθουσιασμός για τη σημερινή εξέλιξη. Πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε για να παρακολουθήσει την δήλωση του Οτσαλάν από γιγαντοοθόνες, όπου είχαν τοποθετηθεί σε δημόσιους χώρους. Όμως υπήρχαν επίσης πολλές αντιδράσεις από Τούρκους που θεωρούν τον Οτσαλάν δολοφόνο αθώων παρά ιδεολόγο επαναστάτη.

Η πρώτη αντίδραση από το κυβερνητικό στρατόπεδο προήλθε από τον αντιπροέδρου του κυβερνώντας κόμματος τον Εφκάν Αλά. «Αυτό που περιμένει η Τουρκία είναι το τέλος της τρομοκρατίας, την κατάθεση των όπλων και τη διάλυση της οργάνωσης. Η ουσία αυτής της έκκλησης είναι να αυτο-εξαρθρωθεί η τρομοκρατική οργάνωση και όλοι να καταβάλουν προσπάθεια για να επιτευχθεί αυτό το αποτέλεσμα. Εάν συνεχιστεί η τρομοκρατία, είμαστε αποφασισμένοι να πολεμήσουμε την τρομοκρατία. Ελπίζουμε ότι αυτό το κάλεσμα θα είναι αποτελεσματικό. Εάν η τρομοκρατική οργάνωση δεχτεί αυτό το κάλεσμα, καταθέσει τα όπλα, ανασυνταχθεί και διαλυθεί, η Τουρκία θα απελευθερωθεί από τα δεσμά της».

Ακόμη δεν είναι σαφές ποια θα είναι η τύχη του Οτσαλάν μετά τη διάλυση του ΡΚΚ. Ο ΑΡΟ είναι καταδικασμένος σε ισόβια κάθειρξη και αυτό νομικά θα ήταν πολύ δύσκολο να μεταβληθεί. Ωστόσο η δήλωση διάλυσης του ΡΚΚ και κατάθεσης των όπλων δίνει ελπίδα ότι θα μπορούσε να ξεκινήσει μια διαδικασία νομικών κινήσεων για την απελευθέρωση πολλών Κούρδων πολιτικών με υψηλό κύρος που βρίσκονται στη φυλακή, όπως του Σελαχατίν Ντεμιρτάς, πρώην ηγέτη του φιλοτουρκικού κόμματος. Πολύ σημαντική δε ήταν η δήλωση ηγετικού στελέχους των Κούρδων του PYD της Συρίας. «Δεν χρειάζονται όπλα, εάν σταματήσουν οι επιθέσεις εναντίον μας. Συμμετέχουμε σε αυτό το κάλεσμα γιατί στην Αυτόνομη Διοίκηση της Βόρειας και Ανατολικής Συρίας πήραμε τα όπλα αποκλειστικά για αυτοάμυνα».

Ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Πετρ Φιάλα ξεκίνησε το νέο έτος στέλνοντας ένα θετικό μήνυμα προς τους πολίτες της χώρας του: Μετά από τρία χρόνια, η κυβέρνησή του έχει καταφέρει να μειώσει το έλλειμμα του τσεχικού προϋπολογισμού από πάνω από το 5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) σε λιγότερο από 3%. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι η Τσεχική Δημοκρατία αύξησε επίσης σημαντικά τις αμυντικές της δαπάνες και εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της στο ΝΑΤΟ.

Αυτό τοποθετεί τη χώρα με πληθυσμό 10 εκατομμυρίων στην κορυφή των τεσσάρων του Βίζεγκραντ και μάλιστα με σημαντικά καλύτερες επιδόσεις από τη γειτονική Αυστρία. Η κυβέρνηση μπόρεσε επίσης να θέσει υπό έλεγχο τον πληθωρισμό, ο οποίος εκτιμάται σε περίπου 2,8% για το 2024.

Και τέλος, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Τσεχική Δημοκρατία επωφελείται επίσης από την υποδοχή περίπου 200.000 Ουκρανών προσφύγων πολέμου. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους ενήλικες Ουκρανούς στην Τσεχική Δημοκρατία απασχολούνται επικερδώς. Μέσω των φόρων και των εισφορών τους, συνεισφέρουν πλέον περίπου ένα δισεκατομμύριο ευρώ περισσότερο στον εθνικό προϋπολογισμό από ό,τι δαπανά το τσεχικό κράτος γι' αυτούς.

Κριτική της οικονομικής πολιτικής

«Συνολικά, θα μειώσουμε το έλλειμμα κατά περίπου 180 δισεκατομμύρια κορώνες Τσεχίας (επτά δισεκατομμύρια ευρώ) κατά τη διάρκεια της θητείας μας», δήλωσε ο πρωθυπουργός στους δημοσιογράφους. Το 2021, όταν ανέλαβε η κυβέρνησή του, το έλλειμμα εξακολουθούσε να υπερβαίνει το 5%. Το επόμενο έτος, αναμένεται να είναι μόλις 2,3%. Οι βουλευτικές εκλογές πρόκειται να διεξαχθούν στην Τσεχική Δημοκρατία το επόμενο φθινόπωρο.

Ωστόσο, το τίμημα για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, το οποίο είχε αυξηθεί σε επίπεδα ρεκόρ κατά τη διάρκεια της κρίσης COVID, είναι η αργή αύξηση των πραγματικών μισθών στην Τσεχική Δημοκρατία. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των οικονομολόγων, θα φθάσουν στο προ της πανδημίας επίπεδο του 2019 μόλις το 2025, μια από τις τελευταίες χώρες της ΕΕ που θα το επιτύχουν.

Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι πολίτες της χώρας είναι δυσαρεστημένοι με την κυβέρνηση. Σύμφωνα με έρευνα του ερευνητικού ινστιτούτου NMS Market Research, το 33,6% των ψηφοφόρων θα ψήφιζε τώρα το κίνημα ANO, υπό τον πρώην επικεφαλής της κυβέρνησης Αντρέι Μπάμπις. Στις τελευταίες εκλογές του 2021, ο Μπάμπις ηττήθηκε από το SPOLU του Φιάλα, το οποίο κέρδισε ποσοστό άνω του 28% και σχημάτισε κυβέρνηση μαζί με τους Δημοκράτες Πολίτες (ODS), το φιλοευρωπαϊκό TOP-09 και το Λαϊκό Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (KDU-CSL).

Οι Τσέχοι οικονομικοί αναλυτές βλέπουν επίσης κριτικά την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. «Η Τσεχική Δημοκρατία επιβαρύνεται από υψηλό ποσοστό υποχρεωτικών δαπανών», δήλωσε στην DW ο Πετρ Ζάχραντνικ, ειδικός σε θέματα Ευρώπης στην εταιρεία συμβούλων BeePartner. «Το ποσοστό των δαπανών για το συνταξιοδοτικό σύστημα είναι τεράστιο, ενώ οι δαπάνες για την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη είναι επίσης υψηλές. Και υπάρχει σχετικά μικρό περιθώριο για επενδύσεις».

Υψηλές στρατιωτικές δαπάνες

Οι στρατιωτικές δαπάνες επιβαρύνουν επίσης τη χώρα. Για πρώτη φορά μετά από είκοσι χρόνια, η Τσεχική Δημοκρατία εκπλήρωσε τη δέσμευσή της στο ΝΑΤΟ και δαπάνησε το 2% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της για την άμυνα. Η κυβέρνηση του Φιάλα προώθησε τον στόχο αυτόν μέσω νομοθετικής ρύθμισης και έγκρισης του κοινοβουλίου το 2023.

Σύμφωνα με έρευνες, πάνω από το 60% των Τσέχων υποστηρίζει την αύξηση των αμυντικών δαπανών. Αυτός είναι πιθανώς ο λόγος για τον οποίο όχι μόνο οι κυβερνητικοί βουλευτές, αλλά και οι βουλευτές της αντιπολίτευσης ANO ψήφισαν υπέρ του νόμου, για τον οποίο η υπουργός Άμυνας Πέτρα Τσερνότσοβα τους ευχαρίστησε προσωπικά στη συνέχεια. «Η ασφάλεια δεν χαρίζεται δωρεάν. Οι αμυντικές δαπάνες που ανέρχονται στο 2% του ΑΕΠ είναι ζωτικής σημασίας για εμάς», δήλωσε η Τσερνότσοβα μετά την ψήφιση του νόμου.

Το 2021, οι αμυντικές δαπάνες της Τσεχίας εξακολουθούσαν να ανέρχονται σε λιγότερο από 1,5 τοις εκατό του ΑΕΠ. Μεταξύ του 2010 και του 2016, ήταν μόνο γύρω στο 1%, και σε ορισμένα έτη ακόμα και κάτω από αυτό το ποσοστό.

Όπλα για την Ουκρανία

Ο τσεχικός στρατός υποστηρίζει επίσης την Ουκρανία με όπλα αξίας άνω των δέκα δισεκατομμυρίων κορώνων (περίπου 400 εκατομμυρίων ευρώ), συμπεριλαμβανομένων δεκάδων αρμάτων μάχης, οχημάτων μάχης, τεθωρακισμένων οχημάτων και άλλου βαρέος στρατιωτικού εξοπλισμού. Επιπλέον, τσεχικές αμυντικές εταιρείες έχουν κατασκευάσει όπλα αξίας επιπλέον 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία.

Στο πλαίσιο της αύξησης του τσεχικού αμυντικού προϋπολογισμού, τα όπλα που παραδόθηκαν στην Ουκρανία αντικαταστάθηκαν από σύγχρονα δυτικά όπλα, όπως τα γερμανικά άρματα μάχης Leopard 2A4 ή τα αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη F-35. «Ο προϋπολογισμός για το 2025 προβλέπει κρατικές αμυντικές δαπάνες ύψους σχεδόν 160,8 δισεκατομμυρίων CZK (6,5 δισεκατομμυρίων ευρώ)», ανακοίνωσε η υπουργός Άμυνας τον περασμένο Δεκέμβριο.

Η αντιπολίτευση υποστηρίζει την αύξηση των αμυντικών δαπανών επί της αρχής - αλλά επικρίνει ορισμένα από τα συγκεκριμένα μέτρα που έχουν ληφθεί. «Η κυβέρνηση προσπαθεί να διαθέσει τα αυξημένα κονδύλια σε μεγάλα ξένα έργα, όπως το F-35», δήλωσε στην DW ο Λούμπομιρ Μέτναρ, πρώην υπουργός Άμυνας και νυν βουλευτής του ANO. Ωστόσο, η κυβέρνηση προχωρά μη συστηματικά.

Η Τσεχική Δημοκρατία παρήγγειλε πέρυσι 24 μαχητικά αεροσκάφη F-35 από τις ΗΠΑ. Τα πρώτα αναμένεται να παραδοθούν το 2031. Το πακέτο από την αμυντική εταιρεία Lockheed Martin περιλαμβάνει επίσης τη συντήρηση των αεροσκαφών, την υλικοτεχνική υποστήριξη και την εκπαίδευση των πιλότων.

Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός

Μία δύσκολη χρονιά για την Ευρωπαϊκή Ένωση φτάνει στο τέλος της. Για το δεύτερο εξάμηνο του έτους η Ουγγαρία είχε αναλάβει την εκ περιτροπής προεδρία στο Συμβούλιο Υπουργών. Όμως, αντί να λειτουργεί ως ουδέτερος διαμεσολαβητής, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν ακολούθησε πορεία σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες, ενώ εξόργισε ακόμα περισσότερο τους εταίρους του επισκεπτόμενος τη Μόσχα, το Κίεβο και το Πεκίνο χωρίς καμία προσυνεννόηση στο πλαίσιο της ΕΕ.

«Η προεδρία της Πολωνίας θα είναι το αντίθετο από όσα είδαμε τους προηγούμενους έξι μήνες και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την πολιτική ασφάλειας και τις σχέσεις της ΕΕ με την Ουκρανία και τη Ρωσία» αναφέρει στην Deutsche Welle ο Κάι Όλαφ Λανγκ, ερευνητής του Ιδρύματος Επιστήμης και Πολιτικής (SWP) στο Βερολίνο, με ειδίκευση στην ανατολική Ευρώπη.

«Κανείς δεν μπορεί να με ξεγελάσει»

Ο συντηρητικός πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, είναι έμπειρος σε θέματα ευρωπαϊκής πολιτικής. Έχει διατελέσει πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την περίοδο 2014-2019 και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ). «Στην ΕΕ κανείς δεν μπορεί να με ξεγελάσει» έλεγε ο ίδιος στις προγραμματικές δηλώσεις του τον Δεκέμβριο του 2023, μετά από μία εμφατική νίκη στις βουλευτικές εκλογές απέναντι στους εθνολαϊκιστές του κόμματος «Νόμος και Δικαιοσύνη» (PiS).

Η πολωνική προεδρία για το πρώτο εξάμηνο του 2025 προσφέρει στον Τουσκ μία ευκαιρία να επαληθεύσει τα λεγόμενά του. Αλλά και να αποδείξει ότι η Πολωνία, 20 χρόνια μετά την προσχώρηση στην ΕΕ, δεν είναι πλέον ένας «μαθητευόμενος», αλλά αντιθέτως μπορεί να αποτελέσει πρότυπο ακόμα και για «παλαιά» μέλη της ευρωπαϊκής οικογένειας.

«Είμαστε αξιόπιστοι, μιλάμε την ίδια γλώσσα με την Ευρώπη» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πολωνός υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Άνταμ Σλάπκα, παρουσιάζοντας αναλυτικά στη Βαρσοβία τις προτεραιότητες της πολωνικής προεδρίας.

Ουκρανία και πολιτική ασφάλειας

Σε αυτές περιλαμβάνονται η πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ. «Πρέπει να καλλιεργούμε τις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ, αλλά παρά ταύτα η Ευρώπη οφείλει να λειτουργεί αυτόνομα, η εποχή του φόβου και της ανασφάλειας απέναντι στη Ρωσία πρέπει να τερματιστεί» εξηγούσε ο Άνταμ Σλάπκα στα τέλη Νοεμβρίου, σε συνάντηση με τις χώρες της Σκανδιναβίας και της Βαλτικής Θάλασσας.

Όσον αφορά το ύψος των αμυντικών δαπανών, η Πολωνία θεωρείται ήδη πρότυπο, καθώς δαπανά για την άμυνα το 4,2% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ). Για το 2025 προγραμματίζει μία αύξηση στο 4,7%. Πρόκειται για ένα ισχυρό επιχείρημα, όχι μόνο στις διαβουλεύσεις με άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, αλλά και απέναντι στις νουθεσίες του Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Τουσκ φαίνεται αποφασισμένος να αποτρέψει το ενδεχόμενο τερματισμού του πολέμου στην Ουκρανία μετά από μία απευθείας συνεννόηση ΗΠΑ και Ρωσίας χωρίς τη συμμετοχή των ίδιων των Ουκρανών. Επιπλέον δε, ο Πολωνός πρωθυπουργός θέλει να εξασφαλίσει τη συμμετοχή της ΕΕ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. «Η προεδρία μας θα πρέπει να επωμιστεί ευθύνες για τις διαπραγματεύσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να αρχίσουν μέσα στον χειμώνα» είχε δηλώσει ο Τουσκ στις αρχές Δεκεμβρίου.

Μία πολωνική «γραμμή άμυνας»

Θέλοντας να προνοεί για κάθε ενδεχόμενο, η Πολωνία οικοδομεί κατά μήκος των συνόρων με τη Λευκορωσία μία δική της γραμμή άμυνας, για την οποία όμως επιθυμεί ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση. Παράλληλα, η Πολωνία συμμετέχει στην «ευρωπαϊκή αντιπυραυλική ομπρέλα» (European Sky Shield Initiative) και υποστηρίζει την πρόταση για έκδοση ευρω-ομολόγων για την άμυνα, η οποία όμως προκαλεί σοβαρές αντιρρήσεις εντός της ΕΕ. Ιδιαίτερα η Γερμανία και η Ολλανδία εκφράζουν την αντίθεσή τους στην ανάληψη κοινού χρέους για τη χρηματοδότηση αμυντικών δαπανών.

Στο μεταξύ, καθώς οι Βρυξέλλες έχουν δώσει το «πράσινο φως» για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία, η πολωνική προεδρία θέλει τώρα να κάνει το επόμενο βήμα. Σε ένα πρώτο στάδιο, υποστηρίζει ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Άνταμ Σλάπκα, θα μπορούσε να ανοίξει το διαπραγματευτικό κεφάλαιο που αφορά το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Το Κίεβο θα προτιμούσε να ανοίξουν περισσότερα κεφάλαια ταυτόχρονα, αλλά η Βαρσοβία κινείται πιο προσεκτικά.

Εμπόδια στην εσωτερική πολιτική

Εξάλλου, εδώ και εβδομάδες η Πολωνία βρίσκεται πάλι στη δίνη ενός προεκλογικού αγώνα. Τον Μάιο του 2025 διεξάγονται προεδρικές εκλογές, που αποτελούν στοίχημα επιβίωσης για τον κυβερνητικό συνασπισμό του Ντόναλντ Τουσκ. Γι' αυτόν τον λόγο, ο Πολωνός πρωθυπουργός δεν βιάζεται να προωθήσει ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες που θεωρούνται αμφισβητούμενες εντός συνόρων και θα μπορούσαν να προσφέρουν επιχειρήματα στην εθνολαϊκιστική αντιπολίτευση.

Σημειωτέον ότι η ανάληψη της εξουσίας από τον Τουσκ, πριν από έναν χρόνο, επισκιάστηκε από μαζικές κινητοποιήσεις των Πολωνών αγροτών, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για τις εισαγωγές σιτηρών από τη γειτονική Ουκρανία. Κάποιοι μάλιστα, σε μία συμβολική ένδειξη διαμαρτυρίας, είχαν κλείσει τα σύνορα με την Ουκρανία, αλλά και με τη Γερμανία. Σήμερα η Ουκρανία ελπίζει να συνάψει, το συντομότερο δυνατόν, μία πολυετή συμφωνία εμπορικής συνεργασίας με τις Βρυξέλλες, που θα διευθετεί και το θέμα των σιτηρών. Αλλά η Πολωνία δεν φαίνεται διατεθειμένη να κάνει παραχωρήσεις στο συγκεκριμένο ζήτημα. Εξίσου αρνητική εμφανίζεται η Πολωνία στην υλοποίηση της συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τις χώρες της Λατινικής Αμερικής και έχει στο πλευρό της ισχυρούς συμμάχους, όπως η Γαλλία.

Διαμφισβητούμενη θεωρείται στην Πολωνία και η πρόταση για τροποποίηση των ευρωπαϊκών συνθηκών, προκειμένου να λαμβάνονται περισσότερες αποφάσεις με βάση την αρχή της πλειοψηφίας και όχι με ομοφωνία. Η εθνολαϊκιστική αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι η υλοποίηση της πρότασης αυτής θα ισοδυναμούσε με «κατάλυση του πολωνικού κράτους». «Δεν βλέπω να υπάρχει διάθεση στο Συμβούλιο να συζητηθεί το συγκεκριμένο ζήτημα» ξεκαθαρίζει η μόνιμη αντιπρόσωπος της Πολωνίας στην ΕΕ, Αγκνιέσκα Μπάρτολ, μιλώντας στο πρακτορείο PAP.

Κρίση σε Γαλλία και Πολωνία

Με σκεπτικισμό αντιμετωπίζει ο Ντόναλντ Τουσκ και το European Green Deal της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για την εκπλήρωση των φιλόδοξων κλιματικών στόχων που έχει θέσει η ΕΕ μέχρι το 2050. Κατά την άποψή του πρόκειται για «αφελείς φιλοδοξίες περί σωτηρίας του πλανήτη», που απλώς υπονομεύουν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Από την πλευρά του ο Πολωνός υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων προειδοποιεί ότι «η απανθρακοποίηση δεν μπορεί να σημαίνει αποβιομηχάνιση…».

Η προεδρία της Πολωνίας στην ΕΕ συμπίπτει χρονικά και με την εσωτερική πολιτική κρίση που αντιμετωπίζουν Γαλλία και Γερμανία. Ο Τουσκ ελπίζει να αξιοποιήσει την αδυναμία των δύο χωρών, για να αναβαθμίσει τη χώρα του. «Η Πολωνία κινείται πολύ επιθετικά (σε διπλωματικό επίπεδο)» εκτιμά ο πολιτικός επιστήμων Κάι Όλαφ Λανγκ. «Αλλά οι συμμαχίες με τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης και της Βαλτικής δεν θα είναι αρκετές...».

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

Στην πολιτική - και όχι μόνο - το να διαδέχεσαι κάποιον που αποδείχτηκε «λίγος» είναι μια πρώτη καλή προϋπόθεση για μια επιτυχημένη δική σου θητεία. Δεν είναι όμως και δεδομένα καθησυχαστική, αφού οι προσδοκίες να είσαι καλύτερος είναι αναπόφευκτα αυξημένες. Ο Αντόνιο Κόστα, πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας , το γνωρίζει αυτό. Διαδέχεται τον επίσης πρώην πρωθυπουργό, τον Βέλγο Σαρλ Μισέλ, ο οποίος δεν πήρε… απολυτήριο με τους καλύτερους βαθμούς, ολοκληρώνοντας τη θητεία του ως πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η αιτία για αυτό δεν ήταν μόνο οι συνεχείς του κόντρες και τα «αλληλοτσιμπήματα» με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που δημιούργησαν συχνά φαινόμενα δυσλειτουργίας του ογκώδους μηχανισμού των Βρυξελλών. Ο Μισέλ ήταν συνολικά ένας ιδιόρρυθμος χαρακτήρας, που συχνά έδειξε να βάζει την προσωπική του προβολή πάνω από τον κοινό σκοπό.

Ένα όνομα… πολύ συνηθισμένο

Για τον Αντόνιο Κόστα δεν υπάρχουν τέτοιες ενδείξεις. Μάλλον το αντίθετο ισχύει. Το απέδειξε άλλωστε τον Νοέμβριο του 2023. Ήταν τότε που αποφάσισε να παραιτηθεί μέσα σε λίγες ώρες, όταν ανακοινώθηκε ότι η εισαγγελία της χώρας ερευνούσε σκάνδαλο διαφθοράς, που έφτανε μέχρι τον προθάλαμο του γραφείου του. Σε σύνολο 42 εισαγγελικών ερευνών εξετάστηκαν κατηγορίες για παρατυπίες στην χορήγηση αδειών για ένα ορυχείο λιθίου, μια μονάδα παραγωγής υδρογόνου και ένα κέντρο συλλογής και επεξεργασίας ψηφιακών δεδομένων. Το όνομα «Κόστα» που ακουγόταν σε υποκλαπείσες τηλεφωνικές συνομιλίες είναι πολύ διαδεδομένο και τελικά αποδείχτηκε ότι δεν αφορούσε τον ίδιο. Κάτι που ο Αντόνιο Κόστα υποστήριξε από την πρώτη στιγμή, παραιτούμενος όμως και δηλώνοντας έτοιμος να συνεργαστεί πλήρως με τις αρχές για τη διερεύνηση του σκανδάλου. Αυτό πάντως δεν γλύτωσε το κόμμα του από την εκλογική ήττα, που συνδυάστηκε και με ασυνήθιστα υψηλά ποσοστά για το ακροδεξιό κόμμα Chega.

Ως «αθώος» έχει πλέον καταγραφεί στη συνείδηση των συμπατριωτών του, που τον αποκαλούν γνήσιο «πολιτικό ζώο». Άλλωστε οι κυβερνώντες σήμερα στην Λισαβόνα συντηρητικοί δεν θα δέχονταν έναν Πορτογάλο σοσιαλιστή σε αυτό το αξίωμα αν είχαν αμφιβολίες για την καθαρότητά του. Ο σήμερα 62χρονος άλλοτε δήμαρχος της Λισαβόνας (2007-2015) και πρωθυπουργός (2015-2023) μπήκε στην πολιτική από μικρός, συμμετέχοντας στην οργάνωση των νέων Σοσιαλιστών την πολιτικά ταραγμένη, αλλά γεμάτη ζυμώσεις περίοδο μετά το τέλος της δικτατορίας το 1973.

Ένα βιογραφικό με επιτυχίες

Στις τελευταίες εκλογές που πήρε μέρος, το 2022, βίωσε έναν απρόβλεπτο θρίαμβο, που του χάρισε την αυτοδυναμία, μετά από μια τετραετία συνεργασίας με την Αριστερά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι συνέβαλε με την οικονομική πολιτική του στο να συνέλθει η πατρίδα του πολύ γρηγορότερα από άλλες χώρες από την μεγάλη οικονομική κρίση και να απαλλαγεί πολύ νωρίτερα από τις ασφυκτικές απαιτήσεις της Τρόικα, που άφησε το στίγμα της και στην Πορτογαλία.

Αυτό που του προσμετρούν οι συνομιλητές του είναι ότι αποτελεί ο ίδιος καλό και ευχάριστο συνομιλητή, με όπλο το χαμόγελο και τους ήπιους τόνους. Θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του δεν θα υπάρξουν οι προστριβές και τα παρατράγουδα της προηγούμενης πενταετίας στις σχέσεις του Συμβουλίου με την Κομισιόν. Δεν είναι τυχαίο ότι η φον ντερ Λάιεν υποστήριξε την υποψηφιότητά του με θέρμη και ότι υπέρ του ψήφισαν ακόμα και παραδοσιακοί «αντιδραστικοί», όπως ο Βίκτορ Όρμπαν.

Ζητούμενη η διαπραγματευτική μαεστρία

Μπορεί η θέση του προέδρου του Συμβουλίου να μην έχει πολλές αρμοδιότητες, πέραν του συντονιστικού κυρίως ρόλου και του διαμορφωτή της ατζέντας των συνόδων, αλλά οι διαπραγματευτικές ικανότητες είναι εξαιρετικά χρήσιμες, όταν οι ηγέτες των 27 μπορεί να φιλονικούν ακόμα και για τη διατύπωση μιας φράσης σε ένα κοινό ανακοινωθέν.

Η σχέση του με την φον ντερ Λάιεν, με την εκπρόσωπο για θέματα εξωτερικής πολιτικής Κάγια Κάλλας, αλλά και με πολλούς από τους πρώην συναδέλφους του αναμένεται λοιπόν λειτουργική, οπότε πράγματι οι προσδοκίες για την δραστηριότητά του δικαιολογημένα διαδέχτηκαν την ικανοποίηση για την εκλογή του και την ανακούφιση για το τέλος της θητείας του Σαρλ Μισέλ. Πολλές ελπίδες στο πρόσωπό του έχει δείξει να εναποθέτει και ο Πέδρο Σάντσες, πρωθυπουργός της Ισπανίας, ο οποίος ελπίζει χάρις και στην καλή χημεία μεταξύ του Πορτογάλου και της Γερμανίδας προέδρου της Κομισιόν σε μια πιο μετριοπαθή στάση συνολικά της ΕΕ, αναφορικά με τους κανόνες της δημοσιονομικής πειθαρχίας των ερχόμενων ετών.

Αυτό ακριβώς είναι ένα από τα πολλά ανοικτά θέματα της επόμενης και δεδομένα ταραγμένης περιόδου για την διοικητική ιεραρχία ΕΕ, που θα χρειαστεί να κουβαλήσει πολλά καρπούζια σε μια μασχάλη. Το αν θα καταφέρει να μην τα «σπάσει» δεν θα εξαρτηθεί πάντως μόνο από τον Κόστα, τα χαμόγελα και τις καλές προθέσεις. Αλλά έτσι κι αλλιώς μαγικές ικανότητες δεν μπορεί κανείς να απαιτήσει από κανέναν.

Η Ευρώπη πρέπει να γίνει πιο ανεξάρτητη και ισχυρή – ανεξαρτήτως του ποιος βρίσκεται στον Λευκό Οίκο. Αυτό είχε δηλώσει στην DW τον περασμένο Ιούλιο ο Σαρλ Μισέλ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Την Πέμπτη διεξάγεται στη Βουδαπέστη η σύνοδος κορυφής των 47 μελών της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας (ΕΠΚ), ενώ την Παρασκευή οι 27 επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ θα συναντηθούν στα πλαίσια μίας δικής τους, άτυπης συνόδου. Και μετά το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών ένα είναι το ερώτημα που τίθεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος: πώς θα διαχειριστεί η Ευρώπη την εκλογική νίκη του Τραμπ; Τι σημαίνει αυτή η εξέλιξη για την υποστήριξη της Ουκρανίας, τις εγγυήσεις ασφαλείας του ΝΑΤΟ και την άμυνα ενάντια στη ρωσική απειλή;

Ο Όρμπαν στηρίζει Τραμπ

Ο οικοδεσπότης της συνόδου, ο ακροδεξιός Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, είναι αυτό το διάστημα και πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ. Μέχρι τώρα αποτελεί τον μοναδικό οπαδό του Τραμπ ανάμεσα στους επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων.

Το καλοκαίρι ο Όρμπαν είχε ενοχλήσει (ή και εξοργίσει) πολλούς από τους συναδέλφους του, όταν πήγε για «ειρηνευτική αποστολή» στο Κίεβο, τη Μόσχα, το Πεκίνο και το Μαρ-α-Λάγκο (στο σπίτι του Τραμπ στη Φλόριντα). Τότε ο Ούγγρος πρωθυπουργός είχε ισχυριστεί πως ο Τραμπ θα μπορούσε να θέσει τέλος στον πόλεμο Ρωσίας και Ουκρανίας μέσα σε λίγες ημέρες – προσθέτοντας πως ο ίδιος είναι ο μοναδικός επικεφαλής κυβέρνησης στην Ευρώπη, που θέλει να επιτευχθεί ειρήνη.

Ο Τραμπ στη Βουδαπέστη μέσω… βιντεοκλήσης;

Ο Βίκτορ Όρμπαν σχεδίαζε να φέρει τον Ντόναλντ Τραμπ στη Βουδαπέστη μέσω… βιντεοκλήσης, ώστε να λάβει έτσι μέρος στη σύνοδο των Ευρωπαίων ηγετών. Οι διπλωμάτες της ΕΕ ωστόσο απέρριψαν κατηγορηματικά το ενδεχόμενο αυτό, με τον Όρμπαν να απειλεί πως θα ακυρώσει την προγραμματισμένη διαδικτυακή σύνδεση με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι.

Ο τελευταίος θέλει να πείσει τα μέλη της ΕΠΚ και της ΕΕ να βοηθήσουν περισσότερο την Ουκρανία, ιδίως σε περίπτωση που οι ΗΠΑ αποφασίσουν τον Ιανουάριο, όπως έχει προαναγγείλει ο Τραμπ, να διακόψουν την οικονομική και υλική αρωγή που παρέχουν στην Ουκρανία για τον αμυντικό της πόλεμο ενάντια στους Ρώσους. «Τα πράγματα θα είναι τελείως διαφορετικά από εδώ και πέρα», δήλωσε σχετικά ο καγκελάριος Σολτς. Η γερμανική κυβέρνηση θα αξιοποιήσει κάθε μέσο, προκειμένου να δημιουργηθεί μία καλή σχέση συνεργασίας με τη νέα αμερικανική κυβέρνηση.

Η ΕΕ έτοιμη σε περίπτωση που οι ΗΠΑ αυξήσουν τους δασμούς

Ο Όλαφ Σολτς και πολλοί άλλοι Ευρωπαίοι επικεφαλής κυβερνήσεων συνεχάρησαν τον Ντόναλντ Τραμπγια την εκλογική του νίκη, αναφέροντας ακόμη πως προσβλέπουν στη συνέχιση της συνεργασίας με τις ΗΠΑ.

Πέραν των τυπικών αυτών διπλωματικών τοποθετήσεων πάντως η ΕΕ έχει ήδη εργαστεί πάνω στο πώς θα απαντήσει στη δεύτερη θητεία Τραμπ σε επίπεδο οικονομικής πολιτικής. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη-μέλη έχουν προετοιμάσει ορισμένα αντίμετρα, σε περίπτωση που ο Τραμπ αυξήσει όντως πολύ τους δασμούς στα προϊόντα που θα εισάγονται από την Ευρώπη. Το Ινστιτούτο IFO του Μονάχου εκφράζει την ανησυχία πως η γερμανική οικονομία θα μπορούσε να υποστεί ζημίες ύψους 33 δισεκατομμυρίων ευρώ εξαιτίας των δασμών του Τραμπ.

Η ΕΕ θέλει να ανακάμψει οικονομικά

Η άτυπη σύνοδος των 27 επικεφαλής κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ θα έχει ένα και μοναδικό θέμα στην ατζέντα: το πώς μπορεί η ευρωπαϊκή οικονομία να γίνει πιο ανταγωνιστική απέναντι στις ΗΠΑ και την Κίνα.

Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, έχει παρουσιάσει μία σχετική έκθεση στρατηγικής , όπου προβλέπονται επενδύσεις εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ για την τόνωση της οικονομίας – χωρίς ωστόσο να καθίσταται σαφές από πού θα βρεθούν τα χρήματα αυτά.

Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι επί του παρόντος η περίπτωση της Γερμανίας, η οποία μάχεται εδώ και μήνες με την ύφεση και θα μπορούσε να σύρει και την υπόλοιπη Ευρώπη σε μία οικονομική κρίση. Ο ασταθής κυβερνητικός συνασπισμός του Βερολίνου και ο αποδυναμωμένος στην εγχώρια πολιτική σκηνή Γάλλος πρόεδρος Μακρόν παρεμποδίζουν τον γαλλογερμανικό άξονα και τις αναμενόμενες πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ – με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα κενό που μπορούν να πληρώσουν οι δεξιές εθνικιστικές δυνάμεις γύρω από τον Βίκτορ Όρμπαν ή την αντιστοίχως ακροδεξιά Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι.

Τι είναι η ΕΠΚ;

Η ΕΠΚ ιδρύθηκε πριν από δύο χρόνια, μετά την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, και σε αυτήν ανήκουν σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη, η Τουρκία και τα κράτη του Βορείου Καυκάσου – χωρίς να συμμετέχουν βέβαια η Ρωσία και η Λευκορωσία.

Ωστόσο το γεγονός ότι η ΕΠΚ, ουσιαστικά μία συμμαχία κατά του Πούτιν, συνεδριάζει στην Ουγγαρία, ενδέχεται να κάνει την ατμόσφαιρα λίγο πιο… τεταμένη. Διότι ο Βίκτορ Όρμπαν ακολουθεί διπλωματικές μεθόδους και υιοθετεί πολιτικές απόψεις αρκετά εκτός του ευρωπαϊκού πλαισίου. Και η ΕΕ κατηγορεί την κυβέρνηση του Όρμπαν πως υπονομεύει το κράτος δικαίου.

Επιπλέον, το πόσο παραγωγική θα είναι η σύνοδος θα εξαρτηθεί και από τις διαρκείς τριβές που υπάρχουν αφ’ ενός μεν ανάμεσα σε Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν, αφ’ ετέρου δε μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου. Ακόμη, οι εξελίξεις τρέχουν και στη Γεωργία, με την ΕΕ να μην έχει ξεκαθαρίσει ακόμη εάν σκοπεύει να αναγνωρίσει τη νίκη του Ιρακλί Κομπαχίτζε ή εάν κλίνει περισσότερο προς την φιλοευρωπαία πρόεδρο Σαλομέ Ζουραμπισβίλι, η οποία φαίνεται να ηττάται και κάνει λόγο για νοθεία.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Από σήμερα μέχρι τις 12 Νοεμβρίου οι νέοι Επίτροποι, άνδρες και γυναίκες, θα περάσουν από «ανάκριση» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Προκειμένου να αναλάβουν τα καθήκοντά τους, η έγκριση των ευρωβουλευτών είναι απαραίτητη. Κάθε ακρόαση στις Βρυξέλλες διαρκεί τρεις ώρες, στη διάρκεια των οποίων ο καθένας από τους 26 υποψήφιους Επιτρόπους καλείται να απαντήσει σε επίμονες ερωτήσεις των ευρωβουλευτών, που εκπροσωπούν οκτώ ομάδες από όλο το πολιτικό φάσμα.

Ως 27η Επίτροπος λογίζεται η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Η ίδια έχει εγκριθεί ως επικεφαλής της Κομισιόν με άλλη διαδικασία στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, τον Ιούλιο, κατά συνέπεια δεν χρειάζεται να περάσει από τις τωρινές ακροάσεις. Αν όλα πάνε κατ' ευχήν και δεν απορριφθούν κάποιοι υποψήφιοι (κάτι που δεν αποκλείεται, αλλά δεν είναι και σύνηθες), η νέα Κομισιόν της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα αναλάβει καθήκοντα την 1η Δεκεμβρίου.

Τι επιτρέπεται να ερωτηθούν οι υποψήφιοι;

Στην προσπάθειά τους να εντοπίσουν αδύνατα σημεία, οι ευρωβουλευτές έχουν δικαίωμα να ρωτήσουν τα πάντα. Μπορούν να ζητήσουν διευκρινίσεις για την επαγγελματική σταδιοδρομία και τα οικονομικά συμφέροντα των υποψηφίων, να διερευνήσουν σκοτεινές πτυχές στο βιογραφικό τους, να ζητήσουν εξηγήσεις για θέματα ηθικής. Μεταξύ άλλων αξιολογείται και η ικανότητα του υποψηφίου να απαντά με σαφήνεια και αυτοκυριαρχία.

Η ακρόαση ακολουθεί αυστηρούς κανόνες και προβλέπει συγκεκριμένο χρόνο ομιλίας για όλους. Μετά την ολοκλήρωση της συζήτησης, οι ευρωβουλευτές της αρμόδιας Επιτροπής καλούνται να ψηφίσουν και να εγκρίνουν τον κάθε υποψήφιο με πλειοψηφία δύο τρίτων.

Σε περίπτωση που κάποιος δεν εγκριθεί, οι ευρωβουλευτές ζητούν από τη χώρα που τον είχε προτείνει να επιλέξει άλλο υποψήφιο. Και αυτός θα πρέπει όμως να περάσει από ακρόαση, με την ίδια διαδικασία.

Από το 2004 μέχρι σήμερα, σε μία «επίδειξη δύναμης» απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Κοινοβούλιο έχει απορρίψει έξι υποψήφιους Επιτρόπους. Ο πρώτος ήταν ο υπερσυντηρητικός Ιταλός Ρόκο Μπουτιλιόνε, ο οποίος είχε δεχθεί κριτική για την ομοφοβική στάση του, όταν δήλωσε ότι οι ομοφυλόφιλοι «δεν είναι εγκληματίες, αλλά είναι αμαρτωλοί». Το 2019 απορρίφθηκε και η υποψήφια Γαλλίδα Επίτροπος, Σιλβί Γκουλάρ, η οποία είχε κατηγορηθεί για εικονική απασχόληση σε αμερικανικό πολιτικό ίδρυμα.

Ποιοι είναι οι «λιγότερο σίγουροι» υποψήφιοι;

Θα μπορούσαν να απορριφθούν κάποιοι υποψήφιοι και αυτή τη φορά; Όπως ακούγεται στις Βρυξέλλες, στο «στόχαστρο» των ευρωβουλευτών βρίσκεται κυρίως ο Ούγγρος υποψήφιος Όλιβερ Βάρχελι, καθώς θεωρείται απολύτως πιστός στον πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν. Μέχρι σήμερα ο Βάρχελι ήταν Επίτροπος για τη Διεύρυνση, ενώ τώρα καλείται να αναλάβει το ήσσονος σημασίας χαρτοφυλάκιο για την Υγεία και την Προστασία των Ζώων.

Εάν πράγματι απορριφθεί ο Βάρχελι, ο Βίκτορ Όρμπαν θα μπορούσε να ανοίξει ένα ακόμα μέτωπο με την ΕΕ, καθυστερώντας παρασκηνιακά τις διαδικασίες για πολλές εβδομάδες ή ακόμα και μήνες. Είτε μη προτείνοντας άλλον υποψήφιο είτε προτείνοντας κάποιον που θεωρείται εξίσου ακατάλληλος.

Από εκεί και πέρα: Η φιλελεύθερη υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου Χάτζα Λαχμπίμπ, που έχει προταθεί για το νέο χαρτοφυλάκιο της διαχείρισης κρίσεων και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών, θεωρείται βέβαιο ότι θα συγκεντρώσει τα πυρά των εθνολαϊκιστών και ακροδεξιών στην Ευρωβουλή. Απρόβλεπτη θεωρείται η διαδικασία και για την υποψήφια από τη Βουλγαρία, Εκατερίνα Ζαχάριεβα, η οποία ως υπουργός Εξωτερικών στη χώρα της φερόταν να εμπλέκεται σε σκάνδαλο παράνομης χορήγησης ιθαγένειας. Προβλήματα ίσως αντιμετωπίσει και ο Γκλεν Μικάλεφ από τη Μάλτα, καθώς πολλοί δεν θεωρούν επαρκή την πολιτική εμπειρία που έχει αποκομίσει ως διευθυντής του γραφείου του Μαλτέζου πρωθυπουργού.

Σοβαρές αμφιβολίες υπήρχαν παλαιότερα για τον Ιταλό υποψήφιο, Ραφαέλε Φίτο, καθώς προέρχεται και αυτός, όπως και η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, από το ακροδεξιό κόμμα «Αδέλφια της Ιταλίας». Εικάζεται ότι το Κοινοβούλιο θα τον αντιμετωπίσει με κριτική διάθεση, αλλά τελικά δεν θα τολμήσει να απορρίψει τον υποψήφιο της Μελόνι, η οποία άλλωστε στις Βρυξέλλες έχει αποκηρύξει την «ακραία» εικόνα της και πρεσβεύει μία μάλλον φιλο-ευρωπαϊκή πολιτική.

Τι νέο κομίζει η νέα Κομισιόν;

Για τη δεύτερη θητεία της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επιχειρεί μία αναδιάρθρωση των χαρτοφυλακίων με ανακατανομές αρμοδιοτήτων. Κύρια προτεραιότητα δεν αποτελεί πλέον η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όπως συνέβαινε στην πρώτη θητεία της, αλλά η ενίσχυση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Νέα χαρτοφυλάκια προβλέπονται για την Άμυνα, τη Στέγαση, τη Μεσόγειο και την Προστασία των Ζώων.

Μπορεί να είναι αγχωτική η διαδικασία των ακροάσεων, αλλά αξίζει τον κόπο. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι ο βασικός μισθός του Επιτρόπου είναι 26.000 ευρώ μεικτά, ενώ η πρόεδρος της Κομισιόν αμείβεται με 31.800 μεικτά. Σε αυτές τις αμοιβές δεν περιλαμβάνονται δώρα και επιδόματα. Μάλλον καλύτερα σε σύγκριση με τον μισθό του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς, ο οποίος φτάνει τα 32.000, αλλά στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται πάσης φύσεως πρόσθετες αμοιβές.

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

Ο Βολοντίμιρ Κίντρατ και η Λιούμποφ, η σύζυγός του, δεν μπορούν πλέον να βγάλουν τον ήχο των ιπτάμενων drones από το κεφάλι τους – ένα μεταλλικό, απειλητικό βουητό που το άκουγαν για ώρες ολόκληρες πριν από μερικούς μήνες. Το είχαν σχεδόν συνηθίσει, όταν δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη με εκρηκτικά επιτέθηκαν ξαφνικά στο σπίτι τους.

«Είδα τα drones να επιτίθενται στο γκαράζ μας», θυμάται ο Βολοντίμιρ Κίντρατ. Η πόρτα του γκαράζ και το αυτοκίνητο της οικογένειας υπέστησαν σοβαρές ζημιές από την επίθεση. «Ήταν λες και οι στρατιώτες έπαιζαν κάποιο videogame», περιγράφει η Λιούμποφ. «Αλλά στην πραγματική ζωή», συμπληρώνει ο Βολοντίμιρ. «Και με ζωντανούς στόχους», προσθέτει η γυναίκα του.

Μετά από αυτό το σοκ ο Βολοντίμιρ και η Λιούμποφ εγκατέλειψαν το Μπέρισλαβ, τη γενέτειρά τους, μαζί με την ενήλικη κόρη τους.

Μεταξύ Σεπτεμβρίου 2023 και Ιουλίου 2024 το Μπέρισλαβ δέχθηκε ξανά και ξανά επιθέσεις από ρωσικά drones – οι ουκρανικές αρχές κατέγραψαν συνολικά 120 επιθέσεις με απολογισμό 16 νεκρούς και περισσότερους από 130 τραυματίες, σύμφωνα με αναφορές των πολιτών.

Η ερευνητική ομάδα της DW πέρασε μήνες αξιολογώντας αναφορές και δημοσίως διαθέσιμες πληροφορίες σχετικά με τις ρωσικές επιθέσεις με drones. Στο εγχείρημα αυτό, και ιδίως στην ανάλυση των δεδομένων, η DW είχε τη στήριξη δύο μη κυβερνητικών οργανώσεων: του Eyes-on-Russia-Project του Centre for Information Resilience και της Mnemonic, η οποία προσέφερε πολύτιμα αρχεία σχετικά με την Ουκρανία.

Η ομάδα μας δεν μπόρεσε να διεξάγει έρευνες στο ίδιο το Μπέρισλαβ, καθώς η ουκρανική αστυνομία είχε απαγορεύσει την είσοδο στην πόλη εξαιτίας της διαρκούς απειλής ρωσικής επίθεσης. Από την ανάλυση των δεδομένων πάντως, όπως και από τις συνεντεύξεις με αυτόπτες μάρτυρες και ειδικούς, φαίνεται πως οι Ρώσοι στρατιώτες μπορεί να χρησιμοποίησαν συστηματικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον αμάχων.

Απ' όταν οι Ουκρανοί επανακατέλαβαν το Μπέρισλαβ το φθινόπωρο του 2022, ο ρωσικός στρατός έχει υποχωρήσει στην αντίπερα όχθη του Δνείπερου και από εκεί επιτίθεται στην πόλη με κάθε τρόπο και μέσο. Μεγάλο μέρος του Μπέρισλαβ έχει πλέον καταστραφεί, ενώ οι περισσότεροι από τους άλλοτε 11.000 κατοίκους έχουν εγκαταλείψει την περιοχή – όσοι έχουν μείνει είναι κατά συντριπτική πλειονότητα ηλικιωμένοι άνθρωποι.

Τα «καμικάζι» drones με τεχνολογία FPV

Το αργότερο από το φθινόπωρο του 2023 ο αριθμός των επιθέσεων με drones αυξήθηκε σημαντικά στο Μπέρισλαβ. Σε αυτές χρησιμοποιήθηκαν πρωτίστως τα First Person View (FPV) drones, τα οποία είναι φορτωμένα με εκρηκτικά.

Τα drones αυτά είναι εξοπλισμένα με βιντεοκάμερα. Με τη βοήθεια ειδικών γυαλιών ή μέσω ενός μόνιτορ ο πιλότος ακολουθεί την πορεία τους σε πραγματικό χρόνο, έχοντας έτσι τη δυνατότητα να παρακολουθήσει από κοντινή απόσταση τον στόχο της επίθεσης και να κατευθύνει το drone με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια.

Αμφότερες οι αντιμαχόμενες πλευρές άρχισαν να χρησιμοποιούν μαζικά τα FPV drones ιδίως από το 2023. «Κάθε στιγμή επιχειρούν πιθανότατα δεκάδες χιλιάδες FPV drones πάνω από την Ουκρανία», επισημαίνει ο Σάμουελ Μπέντετ, μέλος του Προγράμματος Ρωσικών Σπουδών του Center for Naval Analyses, μιας αμερικανικής δεξαμενής σκέψης.

Ο πιλότος του drone μπορεί επιπλέον να επιλέξει είτε να ρίξει τα εκρηκτικά υλικά από κάποια απόσταση είτε να κατευθύνει το drone πάνω στον εκάστοτε στόχο, όπου και αυτό εκρήγνυται.

Drones που κυνηγούν αμάχους

Ο Γιέβχεν, ο οποίος δεν θέλει να αποκαλύψει το επίθετό του, είχε βρεθεί και αυτός στο στόχαστρο ενός ρωσικού drone. Ήταν Ιανουάριος, όταν ο εργαζόμενος της διεθνούς οργάνωσης Παγκόσμια Κεντρική Κουζίνα μετέφερε τρόφιμα στο Μπέρισλαβ. Επιστρέφοντας από την πόλη με το αυτοκίνητό του τον ακολουθούσε ένα drone. «Δεν ξέρω για πόση ώρα με κυνηγούσε», λέει ο Γιέβχεν στην DW, ανακουφισμένος που κατάφερε να ξεφύγει. «Φοβήθηκα πολύ».

Δύο Γάλλοι εργαζόμενοι της ελβετικής οργάνωσης HEKS ωστόσο δεν στάθηκαν τόσο τυχεροί: την 1η Φεβρουαρίου σκοτώθηκαν αμφότεροι από επίθεση drone στο Μπέρισλαβ, ενώ τέσσερις άλλοι άμαχοι τραυματίστηκαν. Και αυτούς τους «κυνηγούσαν drones», όπως ανέφερε ένας από τους επιζήσαντες.

«Τα FPV drones δεν εξαφανίζονται ποτέ, πετούν μονίμως πάνω από την πόλη», λέει ο Βάλερι Μπγιέλι, αναπληρωτής διοικητής της αστυνομίας του Μπέρισλαβ. Ενώ μιλάμε μαζί του σε ένα μικρό χωριό εκτός της εμβέλειας των drones, ο Μπγιέλι εκφράζει μία τρομερή υποψία του: «Στο Μπέρισλαβ κάνουν εξάσκηση – προπονούνται σε βάρος των αμάχων».

Στρατιωτικοί και πολιτικοί στόχοι

Το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο απαγορεύει τις στοχευμένες επιθέσεις εναντίον αμάχων. Τόσο οι ανώτεροι στρατιωτικοί αξιωματούχοι όσο και οι απλοί στρατιώτες είναι υποχρεωμένοι να διακρίνουν ανάμεσα σε στρατιωτικούς και πολιτικούς στόχους. Και πρέπει ακόμα φυσικά «να λαμβάνουν όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις, προκειμένου να βλάπτουν όσο το δυνατόν λιγότερο γίνεται τον άμαχο πληθυσμό», τονίζει ο Βρετανός δικηγόρος Γουέιν Τζόρντας, ο οποίος ειδικεύεται στα εγκλήματα πολέμου και προσφέρει νομικές συμβουλές και στην ουκρανική δικαιοσύνη. «Τα drones δεν αποτελούν εξαίρεση».

Όταν πρόκειται για υψηλής ακρίβειας όπλα, όπως τα FPV drones, με τα οποία ο επιτιθέμενος μπορεί να δει καθαρά τον στόχο, «το περιθώριο για ατυχήματα, για τυχαίες βλάβες θα έπρεπε να είναι σαφώς μικρότερο», υπογραμμίζει ο νομικός. Όταν πλήττονται επανειλημμένως από τέτοια όπλα πολιτικοί στόχοι, τότε υπάρχει «μία πολύ πιο ξεκάθαρη βάση για εγκλήματα πολέμου».

Επιθέσεις από την άλλη πλευρά του Δνείπερου

Το ποιος ακριβώς βρίσκεται πίσω από τις επιθέσεις με drones δεν μπορεί να αποδειχθεί πέραν πάσης αμφιβολίας. Λαμβάνοντας όμως υπόψιν τη μέση εμβέλεια και την πιθανή τροχιά πτήσης των drones, η DW μπόρεσε να εντοπίσει από πού εκτοξεύτηκαν κατά πάσα πιθανότητα οι επιθέσεις: από την περιοχή γύρω από τις πόλεις Καχόβκα και Νόβα Καχόβκα, οι οποίες βρίσκονται απέναντι από το Μπέρισλαβ, στην αντίπερα όχθη του Δνείπερου – μία περιοχή όπου βρίσκονται πολλές ρωσικές μονάδες, οι οποίες είναι αποδεδειγμένο πως χρησιμοποιούν drones.

Μία από αυτές είναι η 10η Ειδική Ταξιαρχία, η οποία υπάγεται στη ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GRU. Αν και λίγα είναι γνωστά για τη δράση της συγκεκριμένης μονάδας, ξέρουμε το εξής: τον περασμένο Ιούνιο η εισαγγελία της Χερσώνας διεξήγαγε έρευνα εναντίον ενός στρατιώτη της ταξιαρχίας, αφ' ότου κατέγραψε μία συνομιλία του στρατιώτη με έναν εκ των ανωτέρων του. Η κατηγορία είναι πως τον Μάιο του 2023 ο στρατιώτης επιτέθηκε σκοπίμως με drone σε δύο αμάχους στην περιοχή του Μπέρισλαβ.

Μία ρωσική μονάδα που επιχειρεί στην Καχόβκα είναι η 205η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία. Τα μέλη της παραδέχονται σε συζητήσεις τους στη γνωστή πλατφόρμα ανταλλαγής μηνυμάτων Telegram πως έχουν διεξάγει αρκετές επιθέσεις με drones στο Μπέρισλαβ, με τις περισσότερες από αυτές να έχουν ως στόχους οχήματα. Ένας από τους πιλότους αναφέρει στην ίδια πλατφόρμα πως δεν υπάρχουν καθόλου άμαχοι στην περιοχή. Κατά τον Γουέιν Τζόρντας με αυτό το σχόλιο ο Ρώσος στρατιώτης ενοχοποιεί τον εαυτό του, διότι δείχνει πως δεν προσπαθεί να αποφύγει τις απώλειες αμάχων. Αντιθέτως, de facto «αποφασίζει πως κάθε άτομο αποτελεί έναν θεμιτό στρατιωτικό στόχο».

Κυρώσεις στoυς παραγωγούς drones

Η εταιρεία Aero-Hit παράγει τώρα ένα νέο είδος drone, το "Weles” – το οποίο χρησιμοποιεί δοκιμαστικά μία άλλη ρωσική στρατιωτική μονάδα, το τάγμα εθελοντών BARS-33, που βρίσκεται στην όχθη του Δνείπερου απέναντι από το Μπέρισλαβ και το οποίο ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Βλάντιμιρ Ζάλντο, διοικητή των ρωσικών κατοχικών αρχών στη Χερσώνα.

Η παραγωγή γίνεται στο Χαμπάροφσκ, μία πόλη στο Διαμέρισμα της Άπω Ανατολής της Ρωσίας. Η Aero-Hit έχει στενούς δεσμούς με τον Κόνσταντιν Μπάσιουκ, Ρώσο πολιτικό και ένθερμο υποστηρικτή της BARS-33. Ο Μπάσιουκ είναι επιπλέον ο εκπρόσωπος της Χερσώνας, ουκρανικής περιοχής που έχει προσαρτηθεί παράνομα, στο ρωσικό Συμβούλιο της Ομοσπονδίας στη Μόσχα.

Σε βάρος του Ρώσου πολιτικού έχουν επιβληθεί και κυρώσεις από τη Δύση, ενώ τον Ιούνιο το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών επέβαλε κυρώσεις και σε βάρος της Aero-Hit με την αιτιολόγηση πως «τα drones Weles χρησιμοποιούνται εναντίον ουκρανικών στόχων από ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις που βρίσκονται στη Χερσώνα».

Ο επικεφαλής της εταιρείας, Βίκτορ Γιατσένκο, διαβεβαίωσε πάντως πως οι κυρώσεις αυτές δεν πρόκειται να επηρεάσουν την παραγωγή. Κύριος πελάτης για την αγορά αυτών των drones φαίνεται πως είναι το εθελοντικό τάγμα BARS-33. Σε κάθε περίπτωση, όταν η Aero-Hit βρέθηκε αντιμέτωπη με τα πορίσματα της παρούσας έρευνας, η εταιρεία αποκρίθηκε πως είναι «μία μη στρατιωτική επιχείρηση» και πως «δεν συνεργάζεται με το Υπουργείο Άμυνας».

Καμία επίσημη τοποθέτηση

Αν και η εξαγωγή ατράνταχτων συμπερασμάτων είναι αδύνατη, οι έρευνές μας καταδεικνύουν πως οι τρεις προαναφερθείσες στρατιωτικές μονάδες θα μπορούσαν να είναι υπεύθυνες για τις επιθέσεις με drones στο Μπέρισλαβ.

Η DW ζήτησε από το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας, τους πολιτικούς Βλάντιμιρ Ζάλντο και Κόνσταντιν Μπάσιουκ, το τάγμα εθελοντών BARS-33 και τους διαχειριστές δύο σχετικών καναλιών στο Telegram να πάρουν θέση σχετικά με τα πορίσματα των ερευνών. Κανένας από αυτούς δεν απάντησε τις ερωτήσεις μας.

Σύνταξη: Ματίας Μπέλινγκερ

Factchecking: Μπιργκίτα Σίλκε

Νομικός σύμβουλος: Φλόριαν Βάγκενκνεχτ

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Εδώ και δεκαετίες η ΕΕ κάθεται πάνω σε μία δημογραφική ωρολογιακή βόμβα, με τον μέσο όρο ηλικίας να μεγαλώνει ολοένα και περισσότερο. Πάνω από το ένα πέμπτο του πληθυσμού της ΕΕ είναι 65 ετών ή άνω και μέχρι το 2050 το ποσοστό αναμένεται να αυξηθεί στο ένα τρίτο. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποίησε πέρυσι πως το 2024 αποτελεί την πρώτη χρονιά στην ιστορία κατά την οποία οι άνω των 65 είναι περισσότεροι από τους ανηλίκους κάτω των 15 ετών.

Παρά τα έντονα μεταναστευτικά ρεύματα των τελευταίων δύο δεκαετιών η ήπειρος εξακολουθεί να χρειάζεται κι άλλους εργαζομένους, οι φόροι των οποίων θα συμβάλλουν στην κάλυψη του αυξανόμενου κόστους των συντάξεων. Οι οικονομολόγοι εκτιμούν πως μέχρι το 2050 θα υπάρχουν στην Ευρώπη λιγότεροι από δύο εργαζόμενοι ανά συνταξιούχο – σήμερα η αντιστοιχία είναι τρεις προς ένας.

Την ίδια στιγμή οι δημόσιες συντάξεις ξεπερνούν ετησίως το 10% του ΑΕΠ σε 17 από τα 27 κράτη-μέλη της Ένωσης – 16 εκ των οποίων βρίσκονται στη Δυτική Ευρώπη. Στην Ιταλία και την Ελλάδα οι συντάξεις κοστίζουν στα δημόσια ταμεία πάνω από το 16% του ΑΕΠ.

Αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης

Έτσι, πολλά κράτη της ΕΕ τροποποιούν τα δημόσια συνταξιοδοτικά τους συστήματα, αυξάνοντας για παράδειγμα την ηλικία συνταξιοδότησης – γεγονός που προκαλεί ενίοτε την οργισμένη αντίδραση του κόσμου, όπως στη Γαλλία. Άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, πηγαίνουν ένα βήμα παραπέρα και από τη Γαλλία, σχεδιάζοντας να ανεβάσουν το ηλικιακό όριο συνταξιοδότησης στα 68 χρόνια.

«Οι Ολλανδοί άλλαξαν και αυτοί προσφάτως το συνταξιοδοτικό τους σύστημα, χωρίς όμως να έχουν ως τώρα τα επιθυμητά αποτελέσματα», δηλώνει στην DW ο Χανς φαν Μέερτεν, καθηγητής ευρωπαϊκού συνταξιοδοτικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης. «Στη Γερμανία, το Βέλγιο, αλλά και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, επίσης δεν θεωρώ πως έχουν γίνει οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Τα κράτη αυτά σκάβουν τα ίδια τους τάφους τους».

Ταυτοχρόνως, εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να μην αποταμιεύουν χρήματα σε ιδιωτικά ή επαγγελματικά συνταξιοδοτικά προγράμματα. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, πέρυσι μόλις το 23% των κατοίκων της ΕΕ συμμετείχε σε κάποιο επαγγελματικό συνταξιοδοτικό πρόγραμμα, ενώ μόλις το 19% έχει κάποιο ατομικό συνταξιοδοτικό προϊόν.

Μία άλλη έρευνα της Insurance Europe διαπίστωσε πως το 39% των ερωτηθέντων δεν αποταμιεύει καθόλου για τη συνταξιοδότησή του – ένα ποσοστό που ήταν ακόμη υψηλότερο ανάμεσα στις γυναίκες και τους εργαζομένους άνω των 50 ετών. Πολλοί από όσους αποταμιεύουν πάντως εμφανίζονται απογοητευμένοι με την απόδοση των επενδύσεών τους.

Χαμηλές αποδόσεις και πληθωρισμός

«Κατά την προηγούμενη δεκαετία η συνταξιοδοτική κρίση της Ευρώπης επιδεινώθηκε πολύ εξαιτίας των επίμονα χαμηλών πραγματικών αποδόσεων, οι οποίες αδυνατούν να ξεπεράσουν τον πληθωρισμό», λέει στην DW ο Αρνό Χουντμόν, διευθυντής επικοινωνίας του επενδυτικού φορέα Better Finance. «Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα μία σαφή μείωση της αγοραστικής δύναμης των αποταμιευτών».

Μία ανάλυση του Φινλανδικού Κέντρου Συντάξεων διαπίστωσε πως οι ονομαστικές αποδόσεις των συντάξεων παγκοσμίως έφτασαν το 8% κατά μέσο όρο πέρυσι. Λαμβάνοντας όμως υπόψιν και τον πολύ υψηλό πληθωρισμό μετά την πανδημία – που κορυφώθηκε στο 10,6% τον Οκτώβριο του 2022 – το ποσοστό αυτό περιορίζεται μόλις στο 2%.

PEPP: Ένα -ατελές- θετικό μέτρο

Τον Μάρτιο του 2022 η ΕΕ εισήγαγε το Πανευρωπαϊκό Ατομικό Συνταξιοδοτικό Προϊόν (PEPP), το οποίο επιτρέπει στους εργαζομένους να «χτίσουν» αποταμιεύσεις για τη συνταξιοδότησή τους και μπορεί να μεταφερθεί σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Μέχρι σήμερα όμως μόνο η Σλοβακία έχει θέσει σε εφαρμογή το πρόγραμμα.

«Το PEPP έχει θεσπιστεί εδώ και δυόμισι χρόνια», λέει ο φαν Μέερτεν. «Αλλά τα μεγάλα επενδυτικά funds λένε πως δεν έχουν την τεχνογνωσία για να διαθέσουν προϊόντα PEPP και ψάχνουν άλλους συνεταίρους».

Σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς στα συνταξιοδοτικά συστήματα, το πρόβλημα είναι πως το PEPP είναι υπερβολικά περίπλοκο και περιοριστικό. Επιπλέον, παρουσιάζεται ως ανταγωνιστής των μεγάλων επενδυτικών funds όπως είναι η BlackRock ή η Fidelity, οι μεγαλύτεροι πελάτες των οποίων είναι τα μεγάλα συνταξιοδοτικά ταμεία της Ολλανδίας, της Νορβηγίας και της Γερμανίας, με δεκάδες εκατομμύρια Ευρωπαίους αποταμιευτές.

Ο φαν Μέερτεν υποστηρίζει πως το PEPP θα πρέπει να απλοποιηθεί, αλλά και να διασφαλιστεί ένα μεγαλύτερο περιθώριο ευελιξίας, καθώς αρκετές χώρες της ΕΕ δεν δίνουν στο νέο αυτό συνταξιοδοτικό σύστημα τα ίδια φορολογικά πλεονεκτήματα που αναγνωρίζουν σε άλλα αποταμιευτικά προϊόντα.

Αρκετές βιομηχανίες κρατών-μελών της Ένωσης – από τον χημικό και μεταλλευτικό κλάδο της Γερμανίας ως τον δημόσιο σιδηροδρομικό φορέα της Γαλλίας – έχουν δικά τους επαγγελματικά συνταξιοδοτικά συστήματα. Τα προγράμματα αυτά προσφέρουν μεταξύ άλλων συχνά τη δυνατότητα στους αποταμιευτές, ιδίως σε αυτούς που απασχολούνται στις πιο απαιτητικές θέσεις εργασίας, να συνταξιοδοτηθούν νωρίτερα.

Σημαντική η ευελιξία του συνταξιοδοτικού προγράμματος

Οι καταναλωτές ζητούν μεγαλύτερη ευελιξία στις επενδύσεις τους και την ηλικία συνταξιοδότησής τους. Η άνοδος εταιρειών όπως οι Robinhood και eToro, που επιτρέπουν στους χρήστες τους να διαχειρίζονται τις επενδύσεις τους από το κινητό τους τηλέφωνο, τείνουν να αντικαθιστούν τα δυσκίνητα και περίπλοκα συνταξιοδοτικά συστήματα ανά την Ευρώπη.

Οι παραδοσιακοί πάροχοι χρηματοδότησης αντιτείνουν πως τα apps επενδύσεων ενθαρρύνουν τους χρήστες να παίρνουν αχρείαστα ρίσκα, χωρίς να έχουν λάβει προηγουμένως τις απαραίτητες πληροφορίες – με αποτέλεσμα να ζημιώνονται οι μακροχρόνιες αποδόσεις των επενδύσεών τους. Οι υποστηρικτές των νέων αυτών επενδυτικών πλατφορμών ισχυρίζονται από την άλλη πλευρά πως με αυτόν τον τρόπο οι επενδύσεις απλοποιούνται, γίνονται οικονομικά πιο προσιτές, ενώ υπάρχει και μεγαλύτερη διαφάνεια.

Στο μέλλον είναι πιθανόν ολοένα και περισσότερες κυβερνήσεις της ΕΕ να επιτρέψουν στους εργαζομένους να μεταφέρουν μέρος των αποταμιεύσεών τους από το εκάστοτε δημόσιο συνταξιοδοτικό πρόγραμμα απευθείας στο χρηματιστήριο. Αυτό συμβαίνει εξάλλου ήδη στη Σουηδία, όπου κατόπιν συλλογικών διαπραγματεύσεων τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία μπόρεσαν να εξασφαλίσουν χαμηλότερες χρεώσεις, επιτυγχάνοντας έτσι μεγαλύτερη ανάπτυξη των συνταξιοδοτικών προγραμμάτων.

Ο φαν Μέερτεν πιστεύει πως οι εργαζόμενοι θα ήταν πολύ πιο πρόθυμοι να αποταμιεύσουν, εφ’ όσον είχαν μεγαλύτερο λόγο στη διαχείριση των επενδύσεών τους και στο πότε θα συνταξιοδοτηθούν.

«Θέλεις οι αποταμιεύσεις σου να εστιάζουν στην πράσινη μετάβαση; Θέλεις να επενδύσεις στο Ισραήλ ή όχι; Ας αφήσουμε το άτομο να διαλέξει μόνο του. Γιατί θα πρέπει τέτοια πράγματα να τα αποφασίζουν για μας οι συνδικαλιστικές οργανώσεις για παράδειγμα;», διερωτάται ο ειδικός αναφορικά με τα συνταξιοδοτικά προγράμματα που διαχειρίζονται τα συνδικάτα.

Ο Χουντμόν της Better Finance προειδοποιεί από την πλευρά του πως μεσοπρόθεσμα θα έρθει η ημέρα της κρίσης εξαιτίας της μετάβασης από τις δημόσιες στις ιδιωτικές συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις, για τις οποίες οι αποταμιευτές δεν είναι ακόμη έτοιμοι: «Είναι πολύ πιθανό η επόμενη γενιά Ευρωπαίων να συνταξιοδοτηθεί σαφώς φτωχότερη και αρκετά αργότερα συγκριτικά με τις προηγούμενες γενιές».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Τι δρόμος είναι αυτός; Από τη μια πλευρά έχει μόνο μονούς αριθμούς στα σπίτια και από την άλλη πλευρά και ζυγούς και μονούς. Στη μια πλευρά τα παράθυρα έχουν κουρτίνες, στην άλλη όχι. Στη μια πλευρά υπάρχουν αυτοκίνητα με λευκές πινακίδες κυκλοφορίας στην άλλη με κίτρινες.

Η λύση του μυστηρίου έγκειται στο ότι πρόκειται για ένα δρόμο που είναι σύνορο μεταξύ Γερμανίας και Ολλανδίας. Η μία πλευρά ανήκει στην πόλη Χερτσόγκενρατ και η άλλη πόλη λέγεται Κερκράντε.

«Ήμασταν ενωμένοι μέχρι το 1815, ήταν μια πόλη». λέει η δήμαρχος του Κερκράντε, Πέτρα Ντασέν στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων. «Αλλά στη συνέχεια το Συνέδριο της Βιέννης χάραξε τα σύνορα εδώ και ξαφνικά οι οικογένειες διαλύθηκαν. Το ένα τμήμα ήταν ξαφνικά ολλανδικό και το άλλο γερμανικό», συμπληρώνει.

Στο Κερκράντε δεν υπάρχει σχεδόν κανένας κάτοικος που να μην είχε κάποια γιαγιά Γερμανίδα ή κάποιον Γερμανό θείο». Και το αντίστροφο. «Έχω έναν απίστευτα μεγάλο αριθμό Ολλανδών φίλων», λέει ο δήμαρχος του Χερτσόγκενρατ Μπένγιαμιν Φαντάβιαν. «Έχουμε πολλές οικογενειακές σχέσεις, γάμους μεταξύ ανθρώπων και από τις δύο χώρες, αυτό είναι φυσιολογικό για εμάς». Πολλοί άνθρωποι μιλούν και τις δύο γλώσσες και ταυτίζονται και με τις δύο χώρες. Στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου παρακολουθούν και τις δύο ομάδες ενθουσιασμένοι.

Απέκτησαν και ένα κοινό όνομα: Eurode

Σιγά-σιγά οι δύο πόλεις άλλαξαν τις τελευταίες δεκαετίες και έχουν έρθει πιο κοντά. Μάλιστα απέκτησαν και ένα κοινό όνομα: Eurode. Η πυροσβεστική διαθέτει τα πυροσβεστικά της οχήματα και στις δύο χώρες. Όποιος είναι μέλος της βιβλιοθήκης του Κερκράντε μπορεί να δανείζεται αυτόματα βιβλία στο Χερτσόγκενρατ και αντίστροφα. Το Eurode Business Center βρίσκεται ακριβώς στη μέση των εθνικών συνόρων και μάλιστα συμβαίνει το περίεργο οι ανδρικές τουαλέτες να είναι στη Γερμανία και οι γυναικείες στην Ολλανδία.

«Οι Ολλανδοί είναι πιο χαλαροί στις σχέσεις τους, οι άνθρωποι λένε αμέσως ‘εσύ’» εξηγεί η Στέφανι φαν ντεν Μπεργκ-Τένισεν. Και ξέρει καλά για ποιο πράγμα μιλάει, μια και είναι παντρεμένη με Ολλανδό. Είναι σύμβουλος επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στα γερμανοολλανδικά σύνορα. Το γραφείο της είναι δίπλα στο γραφείο του συναδέλφου της Κορ Τσούντι που βρίσκεται στο Κερκράντε, ο οποίος όπως λέει: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση εφαρμόζεται εδώ και όχι στις Βρυξέλλες ή κάπου αλλού».

Η δίδυμη πόλη

Αυτή η συνεργασία είναι σημαντική για τους κατοίκους. Τη μαθαίνουν από τα γενοφάσκια τους. Ωστόσο, δεν είναι όλα εύκολα. Και οι δύο πλευρές παλεύουν με καθημερινές απογοητεύσεις. «Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο που λέμε ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε», εξηγεί η δήμαρχος Πέτρα Ντασέν. «Ό,τι κάνουμε το κάνουμε με πολλή αγάπη και αφοσίωση, συνεχίζουμε αυτό που ήδη έχουμε, αλλά δεν κάνουμε το αποφασιστικό βήμα για την επίτευξη του επόμενου επιπέδου ολοκλήρωσης. Για παράδειγμα, την επίσημη ίδρυση δίγλωσσου παιδικού σταθμού. Το έχουμε εξετάσει, αλλά δεν γίνεται, οι εθνικοί νόμοι δεν το επιτρέπουν. Αυτό έχει να κάνει με τα επαγγελματικά πτυχία».

Γι' αυτό και η ίδια και ο Γερμανός συνάδελφός της Φαντάβιαν είχαν την ιδέα να υποβάλουν αίτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για μια διασυνοριακή ευρωπαϊκή δίδυμη πόλη: «Έτσι οι εθνικοί νόμοι θα μπορούσαν να ανασταλούν σε κάποιο βαθμό. Θα ήταν μια δοκιμή για να δουν εάν λειτουργεί» Από όσο γνωρίζει, αυτή θα ήταν η πρώτη πρωτοβουλία αυτού του είδους μέσα στην ΕΕ. «Οι δύο πόλεις μας ως ένα ευρωπαϊκό εργαστήριο δοκιμών. Αυτό ζητάμε», λέει ο Φαντάβιαν περιγράφοντας το σχέδιο. Μια πρωτοποριακή ευρωπαϊκή ιδέα που μέσα στους επόμενους μήνες θα φανεί εάν μπορεί να γίνει πράξη.

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου

Η θέση του Επιτρόπου στην ΕΕ είναι ασφαλώς η πιο σημαντική επιλογή για τις σχέσεις των εθνικών κυβερνήσεων με τις Βρυξέλλες. Με τις εισηγήσεις του ο Επίτροπος συνδιαμορφώνει ευρωπαϊκή πολιτική. Με την ψήφο του (στο Κολέγιο των Επιτρόπων) επηρεάζει τις ζωές όλων μας. Με την παρουσία του μπορεί να αλλάξει προς το καλύτερο ή και να επιδεινώσει την εικόνα της Ευρώπης στο εκάστοτε εθνικό ακροατήριο.

Υπάρχει όμως μία παρεξήγηση, που πρέπει να διευκρινιστεί εξαρχής: Ο Επίτροπος δεν είναι εκπρόσωπος της χώρας του στις Βρυξέλλες. Αυτός ο ρόλος ανήκει στους υπουργούς που συμμετέχουν σε τακτική βάση στο Συμβούλιο Υπουργών για θέματα της αρμοδιότητάς τους και ασφαλώς στον πρωθυπουργό, που δίνει το παρών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Ο Επίτροπος δεν εκπροσωπεί ούτε το εθνικό συμφέρον, ούτε την κυβέρνηση που τον έχει προτείνει. Ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει: εκπροσωπεί το κοινοτικό συμφέρον απέναντι στη χώρα του, αλλά και σε όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη.

Γι αυτό άλλωστε η Ιδρυτική Συνθήκη της ΕΕ προβλέπει ρητώς (άρθρο 17) ότι «η Επιτροπή προάγει το κοινό συμφέρον της Ένωσης» και «ασκεί τα καθήκοντά της με πλήρη ανεξαρτησία», ενώ τα μέλη της «δεν επιζητούν, ούτε δέχονται υποδείξεις από κυβερνήσεις, θεσμικά όργανα, λοιπά όργανα ή οργανισμούς».

Θωρία και πράξη

Το πιο απλό και αυτονόητο παράδειγμα: Εάν η Κομισιόν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μία χώρα δεν συμμορφώνεται με το κοινοτικό δίκαιο και αποφασίσει να εκκινήσει εναντίον της διαδικασία «επί παραβάσει της Συνθήκης», για τον Επίτροπο που προέρχεται από τη συγκεκριμένη χώρα είναι νομικά αδύνατο, αλλά και πολιτικά ανέφικτο να αποτρέψει μία προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Κατά καιρούς η Κομισιόν έχει προσφύγει εναντίον πολλών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, μεταξύ άλλων και κατά της Γερμανίας.

Θα πείτε, βέβαια: Τηρούνται πάντοτε τα όσα θεωρητικώς προβλέπονται; Δεν υπάρχουν παραδείγματα, στα οποία ένας Επίτροπος κατηγορήθηκε ότι προωθεί τα συμφέροντα της χώρας του; Ασφαλώς υπάρχουν. Αλλά ο συντριπτικός κανόνας είναι διαφορετικός. Όχι μόνο στη νομική θεωρία, αλλά και στην πολιτική πρακτική. Παράδειγμα: Ως Επίτροπος Προϋπολογισμού ο Γερμανός Γκίντερ Έτινγκερ όχι μόνο είχε επισημάνει επανειλημμένα πόσο ωφελείται η Γερμανία από την ΕΕ και την ενιαία αγορά, αλλά είχε επικρίνει και δημοσίως την κυβέρνηση Μέρκελ γιατί καθυστερούσε σημαντικές αποφάσεις στις Βρυξέλλες. Και αυτό παρ' ότι Μέρκελ και Έτινγκερ προέρχονται από το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU), που εκείνη την εποχή κυβερνούσε στο Βερολίνο.

Άλλο παράδειγμα: Όταν το 2019 ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν είχε προτείνει τον Λάζντο Τροτσάνι για την πρώτη Κομισιόν της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και το Ευρωκοινοβούλιο αντελήφθη ότι ο Τροτσάνι, ως υπουργός Δικαιοσύνης, ήταν από τους στυλοβάτες της αυταρχικής διακυβέρνησης Όρμπαν και κατά συνέπεια δεν θα μπορούσε να εκπροσωπήσει αξιόπιστα το κοινοτικό συμφέρον, τον «έκοψε» με συνοπτικές διαδικασίες. Μάλιστα η υποψηφιότητα Τροτσάνι δεν έφτασε καν στην Ολομέλεια της Ευρωβουλής, αλλά απορρίφθηκε ήδη στο πρώτο στάδιο της διαβούλευσης από την Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων.

Δύσκολη η διαδικασία στην Ευρωβουλή

Σε αυτό το σημείο θα χρειαστεί προσοχή και η υποψηφιότητα του Απόστολου Τζιτζικώστα, ο οποίος ακόμη δεν είναι τόσο γνωστός σε ευρωπαϊκό επίπεδο- με εξαίρεση ασφαλώς τη συμμετοχή του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Περιφερειών, στην οποία και προήδρευε επί διόμισι χρόνια. Υπενθυμίζεται ότι το 2014, όταν η Φεντερίκα Μογκερίνι επρόκειτο να οριστεί Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, δέχθηκε έντονη κριτική στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την αιτιολογία ότι «δεν διαθέτει επαρκή εμπειρία», αν και ήδη είχε διατελέσει επικεφαλής της ιταλικής αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΝΑΤΟ, αλλά και υπουργός Εξωτερικών για λίγους μήνες.

Τελικά οι ευρωβουλευτές ενέκριναν την υποψηφιότητα Μογκερίνι. Αποτελεί όμως πλέον παράδοση για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να «κόβει» τουλάχιστον έναν, αν όχι δύο υποψηφίους για την Κομισιόν. Συντρέχουν ουσιαστικοί λόγοι για μία τόσο αυστηρή στάση, αλλά ενίοτε παίζει ρόλο και η εγρήγορση των ευρωβουλευτών να υπενθυμίζουν τον θεσμικό ρόλο τους και την υποχρέωσή τους να ελέγχουν την εκτελεστική εξουσία. Την περασμένη φορά την «πλήρωσε» ο Ούγγρος Λάζντο Τροτσάνι, αλλά και η Ρουμάνα Ροβάνα Πλαμπ.

Αυτή τη φορά είναι βέβαιο ότι όποιος διεκδικεί για πρώτη φορά χαρτοφυλάκιο θα δεχθεί πολλές και επιθετικές ερωτήσεις από τους ευρωβουλευτές στο Στρασβούργο. Ιδιαίτερα σε μία συγκυρία, κατά την οποία οι ακροδεξιές και αντι-συστημικές ομάδες ενισχύονται και ανταγωνίζονται μεταξύ τους σε ζήλο για να αποδυναμώσουν τις φιλο-ευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, μιλώντας χθες στη Ριζούντα το Πόντου που είναι τόπος της καταγωγής του και αναφερόμενος στη Γάζα, έμμεσα απείλησε να επιτεθεί στο Ισραήλ. «Όπως μπήκαμε στο Καραμπάχ και στη Λιβύη, έτσι θα τους κάνουμε το ίδιο στο Ισραήλ», δήλωσε. «Μόνο που εμείς πρέπει να είμαστε δυνατοί για να μπορέσουμε να κάνουμε αυτά τα βήματα».

Άμεση ήταν η απάντηση του Ισραηλινού υπουργού Εξωτερικών Ισραέλ Κατς. «Ο Ερντογάν ακολουθεί τα βήματα του Σαντάμ Χουσεΐν και απειλεί να επιτεθεί στο Ισραήλ. Απλώς πρέπει να θυμάται τί συνέβη εκεί και πώς τελείωσε» ανέφερε στην σχετική ανάρτηση, υπονοώντας πιθανώς και ανάμειξη του αμερικανικού παράγοντα.

Σύγκριση με τους ναζί

Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών απάντησε σήμερα σε υψηλότερους τόνους αναφέροντας: «Όπως τελείωσε ο γενοκτόνος Χίτλερ, έτσι θα τελειώσει και ο γενοκτόνος Νετανιάχου. Όπως οι γενοκτόνοι Ναζί λογοδότησαν, έτσι θα λογοδοτήσουν και αυτοί που προσπάθησαν να καταστρέψουν τους Παλαιστίνιους. Η ανθρωπότητα θα σταθεί στο πλευρό των Παλαιστινίων. Δεν θα καταστρέψετε τους Παλαιστίνιους».

Στο μεταξύ, ο ένας μετά τον άλλον, Τούρκοι αξιωματούχοι επικροτούν τη σκληρή στάση Ερντογάν απέναντι στο Ισραήλ. Μεταξύ άλλων ο υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, αναφέρει σε ανάρτηση του ότι «ο πρόεδρός μας έχει γίνει η φωνή της συνείδησης της ανθρωπότητας. Οι διεθνείς σιωνιστικοί κύκλοι, ιδιαίτερα το Ισραήλ, που θέλουν να καταστείλουν αυτή τη δίκαιη φωνή, βρίσκονται σε υψηλό συναγερμό. Η ιστορία τελειώνει με τον ίδιο τρόπο για όλους τους γενοκτόνους και τους υποστηρικτές τους».

Στην ομιλία του στην Ριζούντα ο Τούρκος πρόεδρος αποκάλυψε ότι προσκάλεσε τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς στην Τουρκία, αλλά εκείνος δεν απάντησε. Ο Ερντογάν πρότεινε ο Αμπάς να ζητήσει συγγνώμη και στη συνέχεια πρόσθεσε: «Ακόμα περιμένουμε. Για να δούμε αν θα τα καταφέρει, αλλιώς θα διαχειριστούμε τη διαδικασία ανάλογα». Ωστόσο, σε μια σημερινή εξέλιξη, ο Πρεσβευτής της Παλαιστίνης στην Τουρκία Φαέντ Μουσταφά δήλωσε ότι συνεχίζονται οι συνομιλίες για την επίσκεψη του Προέδρου Αμπάς, κατά την οποία αναμένεται να εκφωνήσει ομιλία στο τουρκικό Κοινοβούλιο.

Δεν θα παρίσταται ο πρόεδρος Ερντογάν στην Διάσκεψη για την Ειρήνη στην Ουκρανία που πραγματοπείται αυτό το Σαββατοκύριακο στο θέρετρο του Μπούργκενστοκ στην Ελβετία. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του τουρκικού υπ. Εξωτερικών, την Τουρκία θα εκπροσωπήσει ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν ο οποίος, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, θα εκφράσει την ετοιμότητα της Άγκυρας να υποστηρίξει τις διεθνείς προσπάθειες για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Οι ίδιες πηγές ανέφεραν μάλιστα ότι ο Φιντάν κατά την εναρκτήρια συνεδρίαση της Διάσκεψης θα υποστήριζε ότι ο καταστροφικός αντίκτυπος της σύγκρουσης στην Ουκρανία αυξάνεται και ότι οι αρνητικές συνέπειές της σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο βαθαίνουν.

Η τουρκική πλευρά τονίζει δε ότι ο κίνδυνος εξάπλωσης του πολέμου και προσφυγής σε όπλα μαζικής καταστροφής αυξάνεται και ότι η Τουρκία υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

Φιντάν: Εξαιρετικά καλή η σχέση με τη Ρωσία

Η Άγκυρα θεωρεί ότι λόγω του διαμεσολαβητικού της ρόλου με τη Ρωσία υλοποιήθηκε η Πρωτοβουλία για τα Σιτηρά το 2022 και ζητά άμεσο τέλος του πολέμου μέσω διπλωματίας διαπραγματεύσεων.

Πάντως ο Χακάν Φιντάν, που είχε συνάντηση με τον πρόεδρο Πούτιν πριν από λίγες ημέρες στη Μόσχα, δήλωσε ότι οι τουρκορωσκές σχέσεις πηγαίνουν «εξαιρετικά καλά» και ότι Πουτιν και Ερντογάν θα συναντηθούν τον Ιούλιο στη Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού της Σαγκάης.

Ο Τούρκος πρόεδρος επέστρεψε στο μεταξύ από την Σύνοδο των G7 στην Απουλία, όπου κάθισε δίπλα από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπάιντεν χωρίς να υπάρξει πάντως κανονική συζήτηση. Συζήτησε το θέμα της Γαζας και με τον Σεΐχη των Εμιράτων αλλά και με τον πρόεδρο της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα και ζήτησε από τις χώρες των G7 μια πιο δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς και ρεαλιστική προσέγγιση για την επίλυση παγκόσμιων προβλημάτων και περιφερειακών συγκρούσεων.

Η Τουρκία θα είναι ο πρώτος σταθμός του αμερικανού διπλωμάτη σε μια περιοδεία που θα κρατήσει μια εβδομάδα και που θα τον οδηγήσει από την Τουρκία στην Ελλάδα, και σε άλλες 7 χώρες της περιοχής.Βασικά θέματα στις επαφές του θα είναι, όπως ανέφερε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «η συνεχιζόμενη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ κατά της Χαμάς μετά την 7η Οκτωβρίου, τα επείγοντα μέτρα για την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και η απελευθέρωση των υπόλοιπων ομήρων»

Η επίσκεψη στην Τουρκία εκ των πραγμάτων είναι περίπλοκη, καθώς γύρω από τον πόλεμο στη Γάζα, περιστρέφεται μια σειρά από διμερή θέματα μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον που βρίσκονται σε διαδικασία μιας δύσκολης διαπραγμάτευσης, όπως η αργή διαδικασία έγκρισης της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά και η επίσης αργή διαδικασία για την προμήθεια τω F-16. Όπως αναφέρει ο τουρκικός τύπος σήμερα, «ασφαλώς, στο τραπέζι των συζητήσεων με τον Μπλίνκεν θα τεθούν και θέματα, όπως το να μην διαταράξουν οι ΗΠΑ την ισορροπία των εξοπλισμών στο Αιγαίο.» Οι κυρίως συζητήσεις του Μπλίνκεν και της αντιπροσωπείας του, με την τουρκική πλευρά θα γίνουν αύριο Σάββατο. Για την πιθανή συνάντηση με τον τούρκο πρόεδρο δεν υπάρχει επιβεβαίωση ωστόσο, ο Ερντογάν θα βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη για να παραστεί σε δυο εκδηλώσεις.

Επόμενος σταθμός του Μπλίνκεν τα Χανιά

Πάντως το παζάρι της Άγκυρας για τη Σουηδία θα συνεχιστεί. Ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος, Ομέρ Τσελίκ, δήλωσε χθες ότι το επόμενο βήμα για τη Σουηδία έγκειται στη βούληση του τουρκικού Κοινοβουλίου προσθέτοντας ότι το θέμα της Σουηδίας δεν πρέπει να έχει καμία σχέση με τα F-16. Οι σύμμαχοι μας στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να συμβάλουν στην άμυνά μας και να μην υιοθετούν μια στάση που θα δημιουργούσε κενό στην άμυνα ολόκληρου του ΝΑΤΟ».

Τούρκοι αναλυτές βλέπουν στο ταξίδι του Μπλίνκεν στην περιοχή το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί με την πιθανότητα επέκτασης της κρίσης στη Γάζα στις χώρες της περιοχής και στο ζήτημα της Ουκρανίας. Ειδικά για την παρουσία του Μπλίνκεν στην Άγκυρα βλέπουν την πρόθεση των Αμερικανών να εμποδίσουν την ευθυγράμμιση της Άγκυρας με την Τεχεράνη. Ωστόσο επισημαίνουν επίσης ότι η επίσκεψη Μπλίνκεν από την Τουρκία στην Ελλάδα σηματοδοτεί επίσης την πρόθεση των ΗΠΑ να συνεχίσουν τη διαδικασία εξομάλυνσης τόσο στο Κυπριακό όσο και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ουσιαστικά απούσα από την έστω και προσωρινή ειρηνευτική διαδικασία για τη Λωρίδα της Γάζας, η Τουρκία συνεχίζει να διατηρεί την ακραία επιθετική ρητορική της έναντι του Ισραήλ.

Κι αυτό παρά το γεγονός ότι από χθες, Παρασκευή, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η διαδικασία απελευθέρωσης και ανταλλαγής ομήρων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Για κάθε έναν όμηρο που απελευθερώνει η Χαμάς, το Ισραήλ αποφυλακίζει τρεις Παλαιστινίους.

«To Ισραήλ διαπράττει έγκλημα πολέμου στη Γάζα, εμποδίζοντας την πρόσβαση σε ηλεκτρισμό, νερό και τρόφιμα στους κατοίκους του πολιορκημένου θύλακα. Προσπαθεί να αποτρέψει τον λαό στη Γάζα να ακουστεί, διακόπτοντας την επικοινωνία του με το εξωτερικό», ακούγεται στο μεταξύ να λέει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του για την Σύνοδο Κορυφής Διεθνούς Στρατηγικής Επικοινωνίας, που διοργάνωσε η Διεύθυνση Επικοινωνίας της Τουρκικής Προεδρίας στην Κωνσταντινούπολη.

Με φόντο τις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου

Στον ίδιο τόνο κινείται και ο Τούρκος υπ. Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο οποίος σε ομιλία του στην ίδια εκδήλωση παρότρυνε τη Δύση να μείνει μακριά από τα εγκλήματα πολέμου του Ισραήλ. Όπως τόνισε: «οποιαδήποτε υπό όρους ή άνευ όρων υποστήριξη στο Ισραήλ είναι μια λευκή επιταγή για τη δολοφονία περισσότερων Παλαιστινίων»

Αναλυτές επισημαίνουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος εν όψει των κρίσιμων δημοτικών εκλογών που θα διεξαχθούν τον Μάρτιο, θα διατηρήσει τους υψηλούς τόνους κατά του Ισραήλ, ανεξάρτητα από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, προκειμένου να ενισχύσει την συσπείρωση του μουσουλμανικού ακροατηρίου του στο εσωτερικό.

Την ίδια ώρα ομως, σύμφωνα με εκτιμήσεις, μετά τις δημοτικές εκλογές δεν αποκλείεται να σταματήσει την επιθετική ρητορική του κατά του Ισραήλ, χώρας με την οποία η Τουρκία έχει έρθει κοντά τα τελευταία χρόνια για γεωστρατηγικούς αλλά και ενεργειακούς λόγους.