SKAI.GR | Deutsche Welle

Νοέμβριος 2013, Βερολίνο. Ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς συναντά τη «σιδηρά» καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ από τους Χριστιανοδημοκράτες με θέμα τη λήψη δημοσιονομικών μέτρων και την πορεία του «ελληνικού προγράμματος». Τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης έφεραν τις ελληνογερμανικές σχέσεις στο ναδίρ. Έχουν μεσολαβήσει έκτοτε πολλά: παρολίγον Grexit, άνοδος και πτώση του ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, δημοψήφισμα, σκληρή προσαρμογή και έξοδος από τα μνημόνια, δύο κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας. Πολλά έχουν αλλάξει έκτοτε και στη Γερμανία. Από την περίοδο Μέρκελ, η Γερμανία πέρασε σε μια εποχή συγκυβέρνησης Σοσιαλημοκρατών-Πρασίνων, Φιλελευθέρων με προσφυγικό, πανδημία, δύο πολέμους στη γειτονιά της Ευρώπης και μια πολυεπίπεδη Zeitenwende (αλλαγή εποχής).

Νοέμβριος 2023, Βερολίνο. «Η Ελλάδα μοιάζει να είναι μια άλλη χώρα». Αυτό ήταν το μήνυμα που εξέπεμψαν από το Ίδρυμα Κόνραντ Αντενάουερ των Χριστιανοδημοκρατών τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πρώην πρόεδρος της γερμανικής βουλής Νόρμπερτ Λάμερτ και ο επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών Φρίντριχ Μερτς. Η Ελλάδα «είναι από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρώπη πλέον», μια χώρα «εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για επενδύσεις» όπως είπε ο Λάμερτ, στην οποία αξίζουν συγχαρητήρια κατά τον Μερτς. Η επανεκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη «αποτελεί μεγάλη επιτυχία, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για τους Χριστιανοδημοκράτες και για την Ευρώπη», ανέφερε χαρακτηριστικά με το βλέμμα στραμμένο στις ευρωεκλογές της άνοιξης. Ειλικρινή συγχαρητήρια, τα οποία πριν από δέκα χρόνια σπάνιζαν ακόμη και μεταξύ αδελφών κομμάτων.

«Συγγνώμη» για τα περί Grexit

Ενδιαφέρον όμως από ιστορική άποψη είχε χθες βράδυ και η εκ των υστέρων «συγγνώμη» του Φρίντριχ Μερτς, όταν παραδέχθηκε ότι δεν θα απέκλειε στο παρελθόν μια προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, σύμφωνα με πρόταση του τότε υπ. Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αν και ο ίδιος δεν είχε τότε ενεργό ρόλο στην πολιτική. «Θα ήταν όμως λάθος», παραδέχθηκε. Ως προς την τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, θυμάται ότι «έκανε τα πράγματα εξαιρετικά περίπλοκα» προκειμένου να επανέλθει η Ελλάδα σε τροχιά σταθερότητας.

Το 2015, από το οποίο δεν απέχουμε πολύ, «η Ελλάδα βρισκόταν στο χείλος μιας τεράστιας καταστροφής» σημείωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κάνοντας λόγο για μια «χαμένη δεκαετία», η οποία θα πρέπει να αναπληρωθεί. Για τη δική του διακυβέρνηση από το 2019, ανέφερε ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα ως προς τον αρχικό στόχο που ήταν η επιστροφή στην κανονικότητα. «Επόμενος στόχος μας είναι πώς θα επιτευχθεί περισσότερη σύγκλιση με την Ευρώπη».

Αιχμές για τις συνθήκες διαβίωσης μεταναστών

Από τη συζήτηση στο Βερολίνο δεν θα μπορούσε να λείψει το μεταναστευτικό. Άλλωστε και στη Γερμανία το θέμα βρίσκεται στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας.Ο Έλληνας πρωθυπουργός παρουσίασε τη δική του προσέγγιση για το μεταναστευτικό, μιλώντας για «καταστροφική κατάσταση» που παρέλαβε όταν ανήλθε στην εξουσία με το κόμμα του», για «εργαλειοποίηση» του μεταναστευτικού στον Έβρο από την Τουρκία αλλά και για «διαχείριση» πλέον των μεταναστευτικών ροών, ζητώντας «νόμιμες οδούς», «συμφωνίες με τρίτες χώρες» και «μια πολιτική επιστροφών». Και πρωτίστως ευρωπαϊκά χρήματα.

Σημεία στα οποία δεν διαφώνησε καθόλου ο Φρίντριχ Μερτς, σημειώνοντας μάλιστα ότι χρειάζεται περαιτέρω ενίσχυση της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕκαθώς και ενίσχυση της Frontex. Ωστόσο ως προς τις ελληνικές πρακτικές αρκέστηκε να σχολιάσει ότι η «Ελλάδα πράττει κάτι που είναι καλό για την ίδια», αποφεύγοντας οποιαδήποτε αναφορά σε «παράνομες επαναπροωθήσεις» ή «pushback» προσφύγων και μεταναστών στα ανοιχτά του Αιγαίου, για τα οποία γράφονται πολλά τα τελευταία χρόνια στον διεθνή και γερμανικό Τύπο. Υπογράμμισε όμως ότι οι υψηλοί αριθμοί αφίξεων, «δεν επιτρέπουν στη Γερμανία» να προχωρήσει σε «επιστροφές» μεταναστών στην Ελλάδα, εξαιτίας των συνθηκών διαβίωσης («humanitarian standards») που επικρατούν στα προσφυγικά κέντρα. Μια φιλική αλλά σαφής υπόμνηση για τους γερμανικούς ενδοιασμούς – και της αξιωματικής αντιπολίτευσης- ως προς ζητήματα που σχετίζονται με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έναντι προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα.

«Σημαντικό για το ΝΑΤΟ Ελλάδα και Τουρκία να συνομιλούν»

Από το Βερολίνο όμως ακούστηκαν το βράδυ της Δευτέρας και σημαντικές διατυπώσεις προς την Άγκυρα και όχι μόνο: «Διαφωνώ απολύτως με τα σχόλια του Προέδρου Ερντογάν για τη Χαμάς», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας ταυτόχρονα όμως, ότι όλο αυτό «δεν αποτελεί λόγο για να μην τον υποδεχτούμε στην Ελλάδα», ενόψει της επικείμενής συνάντησής τους για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στις 7 Δεκεμβρίου. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε την ανάγκη καλών διμερών σχέσεων με την Τουρκία.

«Στο τέλος της ημέρας όλοι έχουμε συμφέρον ώστε αυτή η διαμάχη να μην οδηγηθεί σε κλιμάκωση» ανέφερε, με τον Φρίντριχ Μερτς να είναι απολύτως σύμφωνος και συμπληρώνοντας από την πλευρά του ότι ακριβώς με το ίδιο σκεπτικό «είναι λογική μια συνάντηση Σολτς-Ερντογάν» στο τέλος της εβδομάδας στο Βερολίνο. Όπως είπε, ούτε η Τουρκία «έχει συμφέρον για μια κλιμάκωση στην περιοχή», δεδομένου ότι «υποφέρει» από εσωτερικά οικονομικά προβλήματα. Από εκεί και πέρα σε κάθε περίπτωση χαρακτήρισε την περιοχή της ΝΑ Μεσογείου ως «περίπλοκη γειτονιά» με δύο νατοϊκούς εταίρους, την Ελλάδα και την Τουρκία «που πρέπει να συνομιλούν και να επικοινωνούν».

Στον κάμπο της Πτολεμαΐδας εξακολουθεί να βγαίνει καπνός από τους τεράστιους λιγνιτικούς θερμοηλεκτρικούς σταθμούς. Είναι γνωστό τοις πάσι ότι στη συγκεκριμένη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας λειτουργεί από το 1950 ένα τεράστιο λιγνιτωρυχείο. Μια από τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, όταν ανέλαβε την εξουσία τον Ιούλιο του 2019, ήταν η «πράσινη στροφή» της χώρας, μακριά από ορυκτά καύσιμα, προς τις ανανεώσιμες πηγές, την ηλιακή και την αιολική ενέργεια.

Όμως από τη στιγμή που η Ευρώπη συνειδητοποίησε πως ο πόλεμος στην Ουκρανία θα σημάνει το τέλος των προμηθειών ρωσικού φυσικού αερίου μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, η ενεργειακή πολιτική έχει αλλάξει πρόσημο- και στην Ελλάδα. Σε συνέντευξή του στο αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο Bloomberg, ο Κυριάκος Μητσοτάκης περιέγραψε την Ελλάδα ως «ενεργειακό κόμβο υγροποιημένου αερίου», όχι μόνο για την ίδια τη χώρα, αλλά και για τα Βαλκάνια και την κεντρική Ευρώπη. «Υπό αυτή την έννοια, γίνεται πολύ σημαντικός ο ρόλος μας για άλλες χώρες» ανέφερε ο ίδιος.

Τον Φεβρουάριο του 2023 εγκαινιάστηκε μία νέα λιγνιτική μονάδα ηλεκτροπαραγωγής στην Πτολεμαΐδα. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για τη «στρατηγική σημασία» του έργου και διαβεβαίωσε ότι θα υπάρξει μια μικρή μόνο καθυστέρηση στην απολιγνιτοποίηση, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Σε εύθετο χρόνο σχεδιάζεται να μετατραπεί ο λιγνιτικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής σε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με αέριο. Τα έργα αυτά συγχρηματοδοτούνται από τη γερμανική δημόσια Tράπεζα Ανασυγκρότησης KfW.

Οφέλη για το περιβάλλον, αλλά χωρίς θέσεις εργασίας

Στο μεταξύ, τεράστια πεδία φωτοβολταϊκών συστημάτων, αλλά και αιολικά πάρκα κατασκευάζονται στην Πτολεμαΐδα. Ο Σωκράτης Μουτίδης εξηγεί πως η περιοχή ως υφιστάμενος ενεργειακός κόμβος είναι ιδανική επιλογή, καθώς διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές. Ο δημοσιογράφος παρακολουθεί εδώ και 15 χρόνια τις εξελίξεις στην περιοχή. Μείζον πρόβλημα, όπως λέει, είναι η έλλειψη επικοινωνίας από την πλευρά της κυβέρνησης και της αρμόδιας επιχείρησης παραγωγής ενέργειας. Αναγνωρίζεται η ανάγκη για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλά απαιτείται διαφάνεια. Όσον αφορά την «πράσινη μετάβαση», ο δημοσιογράφος λέει ότι ζητείται από την κυβέρνηση να παρουσιάσει ένα χάρτη, στον οποίο να δείχνει που ακριβώς και σε ποια έκταση θα κατασκευαστούν φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις και αιολικά πάρκα. Μέχρι στιγμής, έχουν ήδη χτιστεί πολλές εγκαταστάσεις και αυτός ο χάρτης δεν υπάρχει ακόμα.

Σύμφωνα με τον Μουτίδη οι κάτοικοι φοβόύνται ότι θα τοποθετηθούν παντού αιολικές και ηλιακές κατασκευές χωρίς να μπορούν οι ίδιοι να επηρεάσουν τα σχέδια οικοδόμησης. Επιπλέον πολλοί λένε πως η πράσινη μετάβαση είναι καλή για το περιβάλλον, αλλά δεν δημιουργεί θέσεις εργασίας ενώ η έλλειψη επικοινωνίας από την πλευρά της Αθήνας αυξάνει το αίσθημα φόβου των ανθρώπων ότι θα παραγκωνιστούν, όταν σταματήσει η εξαγωγή του λιγνίτη.

Η Ακρινή Κοζάνης, ένα μικρό χωριό σε απόσταση αναπνοής από το λιγνιτωρυχείο, δεν θα έπρεπε να υπάρχει πιά, καθώς ήδη από το 2012 η τότε κυβέρνηση ψήφισε νόμο για αποζημιώσεις και μετεγκατάσταση των κατοίκων. Στη περιοχή τα επίπεδα μόλυνσης του αέρα και του νερού είναι αυξημένα, ενώ ο αριθμός των ανθρώπων που πεθαίνουν από καρκίνο του πνεύμονα, είναι πάνω από τον μέσο όρο της χώρας. Δέκα χρόνια είχε στη διάθεσή της η κυβέρνηση για να μεταφέρει αλλού τους κατοίκους και να καταβάλλει αποζημιώσεις. Όμως, τον Μάρτιο ανακάλεσε τον νόμο και αποφάσισε πως δεν είναι απαραίτητη η μετεγκατάσταση του χωριού.

Αναπτώντας σε ερώτηση της DW, το Υπουργείο Περιβάλλοντος δήλωσε πως προχωράει σε επενδύσεις στις υποδομές του χωριού, που θα βελτιώσουν τη ποιότητα ζωής των ανθρώπων, ενώ ταυτόχρονα δημιουργείται ένα ηλιακό πάρκο και επομένως μια επιπλέον πηγή εισόδων. Η απάντηση του υπουργείου αφήνει ανοιχτό το ερώτημα, εάν μετά από τόσα χρόνια εξόρυξης του λιγνίτη εξακολουθούν να υφίστανται κίνδυνοι για την υγεία. Για την Θεοδότα Νάντσου από την οργάνωση WWF Ελλάς, το χωριό πρέπει να εγκαταλειφθεί και οι κάτοικοι να αποζημιωθούν, καθώς, όπως λέει, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο αποφάσισε υπέρ τους. «Το να αγνοούμε απλά τη νομική υποχρέωση μετεγκατάστασης σε ένα πιο υγιεινό και περιβαλλοντικά ασφαλέστερο περιβάλλον, αποτελεί παραβίαση των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους και εμπαιγμό του κράτους δικαίου», λέει.

Απαισιόδοξο το μέλλον σύμφωνα με τους ειδικούς

Όπως πολλοί περιβαλλοντολόγοι στην Ελλάδα, η Νάντσου δεν εμπιστεύεται τις υποσχέσεις της κυβέρνησης ότι η ηλεκτρική ενέργεια θα παράγεται σύντομα σε μεγάλο βαθμό από ανανεώσιμες πηγές. Για την ίδια είναι βέβαιο πως η κυβέρνηση θα συνεχίσει να βασίζεται και μελλοντικά, στα ορυκτά καύσιμα. Σε πολλά σημεία της χώρας επεκτείνονται οι υποδομές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), όπως στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Το φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν πρόκειται να κάνει τα Βαλκάνια ανεξάρτητα από τη Μόσχα μέσω ενός αγωγού που θα κατασκευαστεί από κοινού με τη γειτονική Βουλγαρία. Η επί μακρόν σχεδιαζόμενη ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης σταμάτησε τον Νοέμβριο του 2022, καθώς το λιμάνι έχει στρατηγική σημασία για το ΝΑΤΟ.

Από τη δεκαετία του 1980 γινόταν εξόρυξη φυσικού αερίου στην Καβάλα και τώρα που το πεδίο έχει εξαντληθεί, πρόκειται να κατασκευαστεί μια υπόγεια εγκατάσταση αποθήκευσης αερίου. Σχεδιάζονται επίσης γεωτρήσεις για φυσικό αέριο στο Ιόνιο και στα ανοιχτά της Κρήτης. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος γνωστοποίησε στην DW ότι οι απαραίτητες προκαταρτικές έρευνες έχουν ολοκληρωθεί και ότι ελπίζεται να ξεκινήσουν το 2025 οι γεωτρήσεις και να αρχίσει η παραγωγή φυσικού αερίου ένα με δύο χρόνια αργότερα. Τα σχέδια για την πράσινη μετάβαση τηρούνται, ανέφερε, αλλά πρέπει να διασφαλιστεί και η ενεργειακή τροφοδοσία. «Χρειαζόμαστε μια μεταβατική λύση, και αυτή είναι το φυσικό αέριο, το καθαρότερο από τα ορυκτά καύσιμα, αφού αποφασίσαμε να καταργήσουμε σταδιακά τον λιγνίτη έως το 2028», αναφέρει το υπουργείο Περιβάλλοντος.

Ο Κωστής Γριμάνης από την Greenpeace Greece επικρίνει το ότι, όπως λέει, οι απαραίτητες μελέτες για τη γεώτρηση φυσικού αερίου στη θάλασσα δεν είναι ανεξάρτητες, αλλά χρηματοδοτούνται από τις αρμόδιες εταιρείες. Γενικά, αναφέρει, τέτοιες επενδύσεις δεν είναι συμβατές με το εθνικό σχέδιο της κυβέρνησης για την ενέργεια και το κλίμα. Υποστηρίζει ότι έγιναν και «κόλπα» για να τηρηθούν οι κυβερνητικοί στόχοι ως προς τα όρια εκπομπών CO2: «Λένε ότι οι εκπομπές που παράγονται από την καύση πιθανών αποθεμάτων (πετρελαίου και φυσικού αερίου) δεν συνυπολογίζονται, γιατί το αέριο έχει πουληθεί και καεί αλλού», αναφέρει ο Γριμάνης. Ο ίδιος θεωρεί ότι ένας νόμος που ψηφίστηκε πρόσφατα, με 263 άρθρα και πάνω από 500 σελίδες, αντιπροσωπεύει μια σαφή απόκλιση από την πράσινη μετάβαση.

Ωστόσο η κυβέρνηση έδωσε περιθώριο μόνο λίγων ημερών σε ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες για να δουν αυτό το έργο-μαμούθ. Ο Κωστής Γριμάνης υποψιάζεται ότι υπάρχει ένας υπολογισμός πίσω από όλα αυτά: «Είναι σαφής η πρόθεση της κυβέρνησης να επεκτείνει την εξόρυση λιγνίτη».

Φλόριαν Σμιτς

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου

«Ομάδα εργασίας για τις συνέπειες του Ολοκαυτώματος στις επόμενες γενιές», εν συντομία στα γερμανικά PAKH, είναι ένας μοναδικός στο είδος του σύλλογος στη Γερμανία με έδρα την Κολωνία. Συστήθηκε το 1994 από ψυχαναλυτές, απογόνους θυμάτων και δραστών του Ολοκαυτώματος. Πρόεδροι σήμερα είναι o Πέτερ Πογκάνι Βεντ, απόγονος θυμάτων του Ολοκαυτώματος, και η Έρντα Ζίμπερτ, απόγονος δραστών. Ο πατέρας της 71χρονης ψυχαναλύτριας στο Ντίσελντορφ ήταν ανώτερο στρατιωτικό στέλεχος και συνυπεύθυνος για την εξόντωση 300.000 Εβραίων. Έμαθε πολύ αργά την πραγματική ιστορία του πατέρα της και μέχρι σήμερα, όπως λέει, δεν τα γνωρίζει όλα. Δεν θέλει ωστόσο να μιλήσει για την προσωπική της ιστορία αλλά για τις δραστηριότητες του συλλόγου:

«Για χρόνια ολόκληρα διακατεχόμουν από αισθήματα ενοχής. Σήμερα θα έλεγα περισσότερο ντροπής. Η συμμετοχή μου και η συναναστροφή μου στο σύλλογο με απογόνους θυμάτων αλλά και με επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος και εκπροσώπους επόμενων γενεών με βοήθησαν να αντιπαρατεθώ με τη δική μου ιστορία και να οριοθετήσω τη δική μου στάση σε σχέση με αυτήν της προηγούμενης γενιάς και ίσως να αποκτήσω μια πιο άμεση σχέση με απογόνους θυμάτων».

«Δεν είχα κανέναν να μιλήσω για το θέμα»

Ο Πέτερ Πογκάνι Βεντ, ψυχολόγος στην Κολωνία, είναι σήμερα ο έτερος πρόεδρος του PAKH και ένα από τα έντεκα ιδρυτικά μέλη του συλλόγου το 1994.

«Είμαι γιος επιζησάντων του Ολοκαυτώματος στην Ουγγαρία. Το κίνητρό μου για να ξεκινήσουμε αυτό το σύλλογο ήταν ότι δεν είχα κανέναν για να μιλήσω γύρω από αυτό το θέμα. Το 1995 βεβαίως το θέμα του Ολοκαυτώματος συζητούνταν δημοσίως, στις οικογένειες όμως αποσιωπούνταν. Ιδρύσαμε τον σύλλογο διότι διαπιστώσαμε πως κάτι μέσα μας παρέμενε ζωντανό από εκείνη την περίοδο. Δεν μπορούσαμε να προσδιορίσουμε πώς ακριβώς αλλά θέλαμε να το ερευνήσουμε. Όχι μόνο σε προσωπικό επίπεδο. Πιστεύαμε πως ήταν ένα θέμα που αφορούσε ολόκληρη την κοινωνία».

Για τον Πέτερ Πογκάνι Βεντ το PAKH αποτελεί ένα φόρουμ διαλόγου που όμως τότε δεν μπορούσε να φανταστεί σε τι συγκρούσεις θα οδηγούσε τα μέλη μεταξύ τους εξαιτίας της υποδόριας έντασης που ελλόχευε λόγω του παρελθόντος. Για τον Πέτερ Πογκάνι Βεντ τα 23 χρόνια λειτουργίας του συλλόγου δεν σημαίνουν πρωτίστως τη συμφιλίωση που ήρθε στο προσκήνιο, αλλά τη διαχείριση του πόνου και της θλίψης εξαιτίας της απώλειας.

Ο σύλλογος σήμερα έχει 65 μόνιμα μέλη και δυο βασικές λειτουργίες. Η μια είναι η μηνιαία κλειστή συνάντηση των ψυχολόγων, όπου συζητείται σε επιστημονικό επίπεδο η διαχείριση των τραυμάτων του Ολοκαυτώματος και ανταλλάσσονται ιδέες για την πρακτική εφαρμογή τους σε θεραπευτικό επίπεδο. Εκτός αυτού ο σύλλογος PAKH διαθέτει τμήμα λογοτεχνίας, που έχει αυτή τη θεματική, τμήμα διαλόγου και ένα τμήμα, το οποίο καταρτίζει προγράμματα και δραστηριότητες, όπως διαλέξεις και προβολές ταινιών.

Μπορείς να αγαπάς τον Ναζί πατέρα;

Στη συζήτησή μας αναφέρεται συχνά η λέξη αντιπαράθεση, η οποία μάλλον προξενεί περιέργεια. Αντιπαράθεση για ποιο πράγμα; Δικαιούνται οι απόγονοι των δραστών να αντιπαρατίθενται, και αν ναι πάνω σε ποιο θέμα; Η Έρντα Ζίμπερτ σκέφτεται λίγο και απαντά: «Είναι ένα χαρακτηριστικό, εντυπωσιακό παράδειγμα. Βρισκόμασταν σε μια συνάντηση ψυχολόγων και εκεί παραδέχθηκα πως σαν παιδί αγαπούσα τον πατέρα μου. Περιέγραψα κάποιες εικόνες όταν μου είχε χαρίσει ένα βιβλίο, «Τον μικρό πρίγκιπα», ή πως με κουβαλούσε στους ώμους του, πως παίζαμε. Ο Πέτερ τότε εξοργίστηκε». Η Έρντα Ζίμπερτ διακόπτει την διήγησή της και δίνει τον λόγο στο συνάδελφό της για να συνεχίσει:

«Καθόμουν δίπλα στην Έρντα τότε και θύμωσα πολύ. Έγινα κατακόκκινος από το θυμό. Δεν μπορούσα να καταλάβω πως κάποιος μπορεί να αγαπάει έναν Ναζί. Ένιωσα εκείνη την στιγμή προδομένος από την Έρντα. Πίστευα πως θα έπρεπε να καταδικάσει τον πατέρα της. Εξέφρασα τον θυμό μου και νομίζω δεν χάρηκε και πολύ η Έρντα. Μετά ωστόσο συνέβη κάτι το οποίο δεν περίμενα. Η ομάδα στράφηκε εναντίον μου. Μαζεύτηκα και πρέπει να πω πως ντράπηκα λίγο».

Η σιωπή ενώνει απογόνους δραστών και θυμάτων

Οι απόγονοι των δραστών συνήθως είτε καταδικάζουν απερίφραστα δημοσίως την στάση των προγόνων τους είτε τους υπερασπίζονται ως «θύματα της Ιστορίας», των ανωτέρων τους κτλ. Όσοι δεν μπορούν να ενστερνιστούν τις απόψεις τους, παλεύουν ανάμεσα στη σκληρή πραγματικότητα και την κρυφή επιθυμία και ανάγκη να μπορούν και αυτοί να αγαπούν τους γονείς τους. Όλα τα παιδιά θέλουν να αγαπούν και να θαυμάζουν τους γονείς τους και είναι πραγματικά οδυνηρό όταν εκείνοι με ειδεχθείς πράξεις τους στερούν αυτή τη δυνατότητα.

Οι δράστες, τα θύματα και οι απόγονοί τους έχουν όμως ένα κοινό χαρακτηριστικό. Τη σιωπή. Δεν μιλούν ή ακριβέστερα για πολλές δεκαετίες δεν μιλούσαν σε προσωπικό επίπεδο για ό,τι συνέβη στις οικογένειές τους. Τα τελευταία 20 χρόνια ωστόσο υπάρχει μια αλλαγή στη Γερμανία. Μιλούν πιο ανοιχτά για το βαρύ προσωπικό παρελθόν. Όπως λέει ο Πέτερ Πογκάνι Βεντ, και ο ίδιος έμαθε μέσα στην οικογένειά του να μην μιλάει, να μην αναμοχλεύει το θέμα για να μην στενοχωρεί τους γονείς. Επιπλέον για τους απογόνους των θυμάτων του Ολοκαυτώματος, ο φόβος ήταν για πολλές δεκαετίες ακόμα παρών. Οι γονείς του για παράδειγμα δεν ανέφεραν ποτέ στη Γερμανία, ακόμα και την δεκαετία του 1970, ότι ήταν Εβραίοι.

Για τους δυο ψυχολόγους τα τραύματα του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου δεν έχουν επουλωθεί. Τα συναντούν καθημερινά στη δουλειά τους. Ο Πέτερ Πογκάνι Βεντ, είχε εντυπωσιαστεί αρχικά, όταν καρκινοπαθείς ασθενείς του τον επισκέπτονταν και αντί να του μιλήσουν για την ασθένεια, του μιλούσαν για τον πόλεμο. Η αγωνία του επικείμενου θανάτου ανέσυρε παλιές μνήμες και τραύματα, τα οποία σχετίζονταν με τον φόβο του πολέμου.

Η θλίψη, ο πόνος, η δυσκολία έκφρασης θετικών συναισθημάτων όπως είναι η αγάπη και η ζεστασιά, επιβαρύνουν αργότερα τον τρόπο ανατροφής των παιδιών. Οι απόγονοι μεγαλώνουν με συναισθηματικές ελλείψεις που θα καθορίσουν και την δική τους πορεία. Το σπάσιμο της σιωπής, η παραδοχή της σκληρής αλήθειας, της βαριάς ακούσιας κληρονομίας που δυστυχώς δεν έχει κανείς την δυνατότητα να αποποιηθεί, είναι ο μοναδικός δρόμος για την καλύτερη διαχείριση της πραγματικότητας και εν τέλει της επούλωσης των τραυμάτων.

Μαρία Ρηγούτσου

«Είμαι εγγόνι Ναζιστών και το λέω έτσι γιατί αυτή είναι η πραγματικότητα. Ο παππούς μου ήταν Ναζιστής» δηλώνει ευθαρσώς ο Στέφαν Όχαμπα. Αυτή η φαινομενικά «απλή» για σήμερα παραδοχή της πραγματικότητας στοίχισε πολλά χρόνια ερευνών και μεγάλων συγκρούσεων με την οικογένεια στον 45χρονο Γερμανό μηχανικό πληροφορικής.

Η επίσκεψη της έκθεσης με τον τίτλο «Ένας καταστροφικός πόλεμος. Τα εγκλήματα της Βέρμαχτ από το 1941 έως το 1944» στην Κολωνία στάθηκε η αφορμή για τον Στέφαν Όχαμπα να αναλογιστεί το μερίδιο ευθύνης που έφερε και η δική του οικογένεια. Η έκθεση παρουσιάστηκε από το 1995 έως το 1999 σε 34 γερμανικές και αυστριακές πόλεις και αργότερα συνεχίστηκε από το 2001 έως το 2004 προκαλώντας πάταγο στη Γερμανία με συζητήσεις που έφθασαν μέχρι το Κοινοβούλιο.

«Το Ολοκαύτωμα και ο Β´ Παγκόσμιος Πόλεμος παραμένει κάτι πολύ αφηρημένο. Γνωρίζουμε τους αριθμούς, τόσα εκατομμύρια νεκροί, στρατόπεδα συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν, Άουσβιτς, αλλά όλα αυτά παραμένουν κάτι μακρινό. Δεν έχουν σχέση με εμάς προσωπικά. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει φυσικά. Πολύ συχνά έχει να κάνει με τη δική μας ιστορία. Ολόκληρη η Γερμανία – δεν θέλω να πω πως όλοι ήταν Ναζί, σίγουρα κάποιοι ήταν εναντίον του Χίτλερ, όμως οι περισσότεροι επωφελήθηκαν από το σύστημα και αυτό λησμονείται. Για μένα η επεξεργασία της ιστορίας σημαίνει να δει κανείς πρώτα τι έγινε στη δική του οικογένεια, τι συνέβη στον ίδιο».

Στο εργοστάσιο δούλευαν φυλακισμένοι κομμουνιστές

Πέρασε αρκετός καιρός μέχρι να ξεκινήσει να μελετά συστηματικά τα αρχεία για να διαπιστώσει πως ο παππούς του, μηχανικός το επάγγελμα, αγόρασε από την εβραϊκή οικογένεια Αϊμπουσίτς ένα εργοστάσιο στην Τσεχοσλοβακία, κοντά στα γερμανικά σύνορα. Το εργοστάσιο, το οποίο κατασκεύαζε κλωστοϋφαντουργικά μηχανήματα «αγοράστηκε» από τους Εβραίους και «οι Ναζί χάρη στη βοήθεια του παππού μου χρησιμοποίησαν το εργοστάσιο για την κατασκευή όπλων, βομβών, κανονιών, εξαρτημάτων για υποβρύχια». Πριν από τον πόλεμο στην επιχείρηση, η οποία ήταν Ανώνυμος Εταιρεία, απασχολούνταν 350 εργαζόμενοι. Στη διάρκεια του πολέμου, όπως προκύπτει από τις έρευνες του Στέφαν Όχαμπα, εργάζονταν 1.200 άτομα που είχαν υποχρεωθεί σε καταναγκαστική εργασία. «Κάποιοι κομμουνιστές, όπως μου είπε ο πατέρας μου. Σε κάθε περίπτωση εργάζονταν υπό επιτήρηση. Σε ένα ταξίδι που κάναμε κάποτε μαζί μου έδειξε τις παράγκες όπου έμεναν».

Πολλά από τα στοιχεία τα γνώριζε ήδη από την οικογένειά του, ωστόσο ο τρόπος ερμηνείας των γεγονότων διέφερε. Για τον πατέρα του Στέφαν, ο παππούς ήταν ένα «θύμα της Ιστορίας», για τον εγγονό όμως όχι. Για τον πατέρα, η αγορά του εργοστασίου ήταν μια προσοδοφόρα οικονομική επένδυση, «ο παππούς έσωσε το εργοστάσιο που κατέρρεε οικονομικά». Το εργοστάσιο «συμπτωματικά» ανήκε σε Εβραίους. Για τον εγγονό όμως η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. «Ήξερα σχετικά νωρίς ότι ο παππούς μου δεν ήταν ένας καλός σαμαρίτης, ότι ήταν συνεργάτης των Ναζί και ότι επωφελήθηκε πάρα πολύ από το καθεστώς». Οι γενικές πληροφορίες που έπαιρνε από το περιβάλλον του, ότι δηλαδή ο παππούς «ήταν μηχανικός και ότι είχε ένα εργοστάσιο που κατασκεύαζε κάποια ‘τεχνικά προϊόντα‘» απείχαν πολύ από την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα που ανακάλυψε μέσα από τις πολύχρονες προσωπικές του έρευνες ήταν ότι «η οικογένεια των Εβραίων μεταφέρθηκε καταρχάς στην Πράγα και αργότερα στο Άουσβιτς. Θανατώθηκε στο στρατόπεδο εξόντωσης του Σόμπιμπορ. Τα παιδιά κατάφεραν να γλιτώσουν».

«Έχουμε προσωπική ευθύνη ώστε να μην επαναληφθεί η ιστορία»

Ο Στέφαν στην προσπάθεια του να επεξεργαστεί τη δική του ιστορία κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια να βρει τους απογόνους της εβραϊκής οικογένειας στις ΗΠΑ. Κατάφερε να εντοπίσει έναν εγγονό, δικηγόρο στο επάγγελμα. Αντηλλάγησαν κάποια email όπου ζητούσε συγγνώμη, ωστόσο οι απαντήσεις ήταν ψυχρές, σχεδόν μονολεκτικές. «Μπορώ να εικάσω και να καταλάβω τους λόγους αυτής της συμπεριφοράς» λέει ο Στέφαν Όχαμπα.

Οι συνέπειες από τα τραύματα του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου είναι και σήμερα εμφανή στην οικογένεια του Στέφαν. Ο πατέρας του ήταν μόλις εφτά ετών όταν τελείωσε ο πόλεμος και έπρεπε να αφήσει το σπίτι που μεγάλωσε στην Τσεχοσλοβακία. Η δημιουργία μιας σταθερής εστίας ήταν πάντα η μεγάλη του επιθυμία. Ο πατέρας της μητέρας του γύρισε σαν ανθρώπινο ράκος από τον πόλεμο. Δεν μπόρεσε να δώσει την προσοχή και τη στοργή που χρειαζόταν η κόρη. Η ουσιαστική έλλειψη του πατέρα είχε συνέπειες στον τρόπο που και αυτή με τη σειρά της μεγάλωσε τα δικά της παιδιά βυθισμένη συχνά στην κατάθλιψη.

Ο Στέφαν εδώ και χρόνια δεν ντρέπεται να μιλάει για το παρελθόν της οικογένειάς του. «Δεν ντρέπομαι που είμαι Γερμανός, δεν μπορώ να κάνω κάτι για αυτό. Ντρέπομαι όμως που ένα μέρος του πλούτου που διαθέτουμε ακόμα και σήμερα προέρχεται από εκείνη την εποχή και εκείνο το σύστημα».

Ο παππούς του φυλακίστηκε για κάποιους μήνες αλλά αργότερα απαλλάχθηκε από τον χαρακτηρισμό του «βεβαρημένου». (Οι σύμμαχοι είχαν καταρτίσει έναν κατάλογο με 5 διαβαθμίσεις συνυπαιτιότητας την περίοδο του Ναζισμού, βάσει του οποίου κατατάσσονταν οι Γερμανοί πολίτες. Ο παππούς του είχε καταταγεί ψηλά, στη βαθμίδα 2). Ο Στέφαν Όχαμπα δεν έψαξε να μάθει περισσότερα. Όσα γνώριζε του αρκούσαν για να δηλώνει με παρρησία πως είναι «ένα εγγόνι Ναζιστών» και πως «όλοι έχουμε προσωπική ευθύνη ώστε να μη συμβεί στο μέλλον μια παρόμοια τραγωδία».

Μαρία Ρηγούτσου

«Ήταν ένας από τους πιο ευφυείς ανθρώπους που έχω γνωρίσει και κυρίως τον θαύμασα για το κουράγιο του να μείνει στην Ελλάδα και να μην φύγει» λέει η Ιζαμπέλα Παλάσκα θέλοντας σύντομα να περιγράψει τον πατέρα της Ιωάννη Βουλπιώτη.

Της άφησε μια πολύ βαριά κληρονομιά. Την ρετσινιά του δωσίλογου στην Κατοχή. Το βάρος αυτό επιχείρησε να διαχειριστεί, ανάμεσα σε άλλα, και με την συγγραφή δυο ιστορικών μυθιστορημάτων: «Άγγελος ή Δαίμονας. Ο αμφιλεγόμενος πατέρας μου» και «Τα χρόνια της θύελλας» (Εκδόσεις Λιβάνη).

Στα δυο βιβλία ξεδιπλώνεται η προσωπικότητα ενός ανθρώπου που υπήρξε ο εισηγητής των περιβόητων Ταγμάτων Ασφαλείας στην Ελλάδα, γαμπρός του Καρλ Φρίντριχ Ζίμενς μέσω της πρώτης του γυναίκας, εκπρόσωπος των συμφερόντων του ομίλου στην Ελλάδα, συνομιλητής του Μεταξά, του Πλαστήρα, του Ράλλη και πολλών άλλων, αλλά και ιδρυτής και γενικός διευθυντής της Ανωνύμου Ελληνικής Ραδιοφωνικής Εταιρείας (ΑΕΡΕ, προγενέστερη μορφή των ΕΙΡ και ΕΡΤ). Ο Ιωάννης Βουλπιώτης μετά τον πόλεμο καταδικάστηκε από τα ειδικά δικαστήρια δυο φορές για δωσιλογιμό και αθωώθηκε (1947/1948).

Μια σχέση «έλλειψης» με τον πατέρα

Η Ιζαμπέλα Παλάσκα γνώρισε σαν παιδί πολύ λίγο τον πατέρα της. Η μητέρα της ήταν η δεύτερη γυναίκα του. Τη σχέση μαζί του την περιγράφει ως «σχέση έλλειψης». «Χώρισαν με τη μητέρα μου όταν ήμουν δυόμισυ ετών και μετά έφυγε για την Ιταλία όπου έκανε καινούργιες δουλειές, επιχειρήσεις. Εκεί τον επισκέφθηκα δυο φορές και άλλη μια φορά συναντηθήκαμε όλοι μαζί, οι τρεις του κόρες δηλαδή, πριν φύγει για την Ιταλία. Αυτή ήταν η επαφή μου μαζί του» λέει. Ωστόσο μετά από παρότρυνση της μητέρας, του έγραφε σαν παιδί κάθε εβδομάδα ένα γράμμα.

Αργότερα πατέρας και κόρη συναντήθηκαν το 1975 στην Ελλάδα, όπου επέστρεψαν και οι δυο για να μείνουν οριστικά πλέον. Ο Βουλπιώτης είχε εγκατασταθεί στην Ιταλία όπου ασχολούνταν με επιχειρήσεις πλαστικών μετά τη θυελλώδη δίκη του το 1955 και την έκτιση της ποινής του που αυτή τη φορά αφορούσε προμήθειες της εταιρείας Siemens στον τότε υφυπουργό Συγκοινωνιών Κωνσταντίνο Παπακωνσταντίνου (H υπόθεση παρουσιάζεται γλαφυρά στο δεύτερο βιβλίο της κόρης, η οποία δηλώνει πως «το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται»). Η Ιζαμπέλα Παλάσκα, η οποία είχε φύγει κι αυτή στο εξωτερικό, είχε εν τω μεταξύ παντρευτεί έναν Έλληνα διπλωμάτη και αποκτήσει δυο παιδιά. Στους συχνούς περιπάτους που είχε καθιερώσει με τον πατέρα της στον Εθνικό Κήπο μπορεί εκείνος να μην την ρωτούσε «Ιζαμπέλα τι κάνεις; Ούτως ή άλλως δεν υπήρξε ποτέ στοργικός πατέρας» όπως λέει, ωστόσο της διηγούνταν ιστορίες: «Όχι παραμύθια, αλλά ιστορίες του τόπου μας».

Στην ερώτηση τι της έλεγε για εκείνη την εποχή, η Ιζαμπέλα Παλάσκα απαντά: «Ήταν λάτρης της γερμανικής κουλτούρας. Και αυτό είναι κάτι για το οποίο τον κατηγορούν. Άλλο να είσαι γερμανόφιλος και να θαυμάζεις τη γερμανική κουλτούρα, όπως χιλιάδες επιστήμονες και όχι μόνο, και άλλο να ξέρεις τι ήταν το τότε καθεστώς, το χιτλερικό. Αυτό δεν σημαίνει ότι υπήρξε προδότης. Γιατί αυτό ήταν που εμένα με πόνεσε πάρα πολύ, ότι ήταν προδότης και δωσίλογος. Αυτό σε κάνει να νιώθεις δυο πράγματα, πρώτον θυμό αλλά και μια ντροπή γιατί πως να εξηγήσεις σε όλο τον κόσμο ότι δεν ήταν έτσι».

«Μια αλήθεια που πολλοί δεν ήθελαν να δουν»

Πως ήταν όμως δυνατόν ένας άνθρωπος που είχε συναντήσει τρεις φορές τον Χίτλερ και που συνδιαλεγόταν σε ανώτατο επίπεδο με τους Γερμανούς στην Ελλάδα να μην γνώριζε τις απάνθρωπες πρακτικές τους, τις θηριωδίες τους; «Αυτό μπορώ να το απαντήσω μόνο από τη δική μου την πλευρά. Την ίδια ερώτηση θα μπορούσα να κάνω σε μια ολόκληρη Γερμανία. Δεν ήξεραν τι γινόταν στη χώρα τους; Είναι μια αλήθεια την οποία ίσως πολλοί δεν ήθελαν να δουν. Η δική μου γενιά είναι η πρώτη που αρχίζει και συνειδητοποιεί τι έγινε. Κατηγόρησαν τον πατέρα μου για τις επαφές που είχε με τη γερμανική πρεσβεία σε ανώτατο επίπεδο. Από την άλλη πλευρά όμως έσωσε πάρα πολύ κόσμο και αυτό ήταν το συγκινητικό όταν άνοιξα τα αρχεία του πατέρα μου και είδα τα γράμματα από πολύ γνωστούς ανθρώπους αλλά και άγνωστους για μένα. Τον ευχαριστούσαν που τους έσωσε τη ζωή αλλά και του πατέρα τους, του παππού τους. Μεταχειρίστηκε τη δύναμη που είχε λόγω των επαφών του για να βοηθήσει και πάρα πολλούς Έλληνες. Αυτό όμως δεν του το αναγνωρίζουν, δυστυχώς».

Η Ιζαμπέλα Παλάσκα για να μπορέσει να αντέξει όλο αυτό το βάρος της ρετσινιάς του δωσιλογισμού προσπάθησε με τη βοήθεια του δημοσιογράφου Δημοσθένη Κούκουνα, ο οποίος έχει ειδικευθεί στην περίοδο της Κατοχής, να διαβάσει και να ερμηνεύσει το αρχείο που της κληροδότησε ο πατέρας της. «Οι ψίθυροι για τον πατέρα της» που άκουγε από κοριτσάκι, ακόμα και στο σχολείο από τη δασκάλα της όταν ήταν μόλις οχτώ ετών, ζητούσαν μέσα της μια απάντηση.

Κατάφερε να συγχωρέσει τον πατέρα

Η Ιζαμπέλα Παλάσκα παρουσιάζει τη δική της αλήθεια στα δυο βιβλία της και μέσα από τη ζωντανή αφήγηση αναδεικνύεται η μυθιστορηματική ζωή και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του πατέρα της και των πρωταγωνιστών της εποχής. Διαφοροποιήθηκε από την αμφιθαλή αλλά και την ετεροθαλή αδελφή της Ανέτε. «Απόρησαν και οι δυο πως το έκανα. Εκτός από την προσωπική έλλειψη του ‘πατέρα’ δεν θέλησαν να καταλάβουν ποτέ ποιός ήταν πραγματικά ο πατέρας μας». Έκρυβαν πάρα πολύ θυμό μέσα τους. «Πιο πολύ σε προσωπικό επίπεδο παρά σε πολιτικό». Η Ιζαμπέλα Παλάσκα ήλπιζε οι αδελφές της να δουν ότι δεν ήταν μόνο «κακός πατέρας», ωστόσο εκείνες «δεν τον συγχώρησαν ποτέ».

Η ίδια μπόρεσε πάντως «να τον συγχωρέσει» και μέσα της, όπως λέει, «δεν υπάρχει πια η ρετσινιά του δωσίλογου». Την ιστορική αλήθεια την έκριναν, την κρίνουν και θα την κρίνουν οι ειδικοί επιστήμονες. Ο καθένας όμως έχει το δικαίωμα να πει τη δική του αλήθεια και να κριθεί βεβαίως για αυτήν.

Μαρία Ρηγούτσου

Η λέξη δωσίλογος διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές γλώσσες, οι οποίες χρησιμοποιούν τον όρο "συνεργάτης". Στα ελληνικά ο όρος προϋπήρχε και σημαίνει αυτόν που οφείλει να λογοδοτήσει για τις πράξεις του. Και υπήρξαν χιλιάδες Έλληνες που συνεργάστηκαν με τις ιταλικές και τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής την περίοδο του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι μορφές συνεργασίας, σύμφωνα με τον ιστορικό Δημήτρη Κουσουρή, διακρίνονταν σε πολιτικό, οικονομικό, στρατιωτικό επίπεδο και ο δωσιλογισμός ήταν «πρακτικά κάθε μορφή συνδιαλλαγής κατά την οποία οι εμπλεκόμενοι αποκόμιζαν όφελος οι ίδιοι με τον α ή β τρόπο και ζημίωναν την Ελλάδα ή τον εθνικό αγώνα με βάση τους τότε νόμους».

Για τον Δημήτρη Κουσουρή το φαινόμενο του δωσιλογισμού «ήταν μεν μειοψηφικό, είχε ωστόσο μαζικά χαρακτηριστικά...Οι μηχανισμοί του παλαιού καθεστώτος, του προκατοχικού κράτους συγκροτήθηκαν ούτως ώστε να αποφύγουν την ολοκλήρωση μιας διαδικασίας κοινωνικής επανάστασης και την κατάληψη της εξουσίας από τους κομμουνιστές, όταν θα έφευγαν οι δυνάμεις κατοχής».

Αρκετές εκατοντάδες δίκες δωσιλόγων στην Ελλάδα

Οι δίκες των δωσιλόγων στην Ελλάδα ξεκίνησαν αμέσως μετά την Απελευθέρωση και διεξάγονταν «από τις κρατικές αρχές απονομής της δικαιοσύνης, με ένα είδος ειδικής νομοθεσίας που περιγράφει το έγκλημα και τιμωρεί τις πράξεις που έχουν τελεστεί κατά τη διάρκεια της Κατοχής». Οι νόμοι αυτοί θεσπίστηκαν αμέσως μετά την Απελευθέρωση, ενώ ειδικά σχετικά διατάγματα είχαν προβλεφθεί και εκδοθεί είτε από την εξόριστη κυβέρνηση του Καϊρου είτε από την «κυβέρνηση του Βουνού».

Το λαϊκό αίτημα για κάθαρση και απονομή δικαιοσύνης ήταν έντονο εξαιτίας του μεγέθους των απάνθρωπων εγκλημάτων που είχαν τελεστεί κατά τη διάρκεια της Κατοχής. «Οι δίκες των δωσιλόγων στην Ελλάδα όπως και στις υπόλοιπες χώρες ήρθαν να διασφαλίσουν ότι το μονοπώλιο της νόμιμης βίας θα επανέλθει στα χέρια του κράτους και δεν θα αποτελέσει όπλο των αντάρτικων ομάδων που θα επεδίωκαν την τιμωρία όσων είχαν συνεργαστεί στη διάρκεια της Κατοχής. Αυτό που ο Ντε Γκωλ ονόμασε για τη Γαλλία ΄αυτοσχεδιασμοί εξουσίας για τις δυνάμεις της Αντίστασης΄ για τις πρώτες δίκες που έγιναν για κάποιους από τους πιο διαβόητους συνεργάτες των Ναζί».

Οι δίκες των δωσιλόγων στην Ελλάδα ανέρχονται σε αρκετές εκατοντάδες. Για παράδειγμα στην Αθήνα από τις 15.000 μηνύσεις και καταγγελίες 2.200 φθάνουν στο ακροατήριο. Γενικότερα πάντως, όπως υποστηρίζει ο Δημήτρης Κουσουρής, μόνο ένα μικρό ποσοστό υποθέσεων εκδικάστηκε. Το 85% αρχειοθετήθηκε. Ο λόγος, σύμφωνα με τον ιστορικό, είναι ότι «πολλοί δωσίλογοι προσέφεραν κατόπιν τις υπηρεσίες τους στο νέο καθεστώς που στήθηκε υπό την αιγίδα των συμμάχων για την καταπολέμηση του Κομμουνισμού. Επίσης διέθεταν σοβαρή οικονομική επιφάνεια και διασυνδέσεις με τον κρατικό μηχανισμό. Και έτσι σε ένα μεγάλο βαθμό κατάφεραν να διαφύγουν της τιμωρίας».

«Στην Ελλάδα καταδικάστηκαν οι οικονομικά ασθενέστεροι δωσίλογοι»

Στις υποθέσεις που έφτασαν στο ακροατήριο μόνο το 45% των κατηγορουμένων καταδικάστηκε. Συνολικά εκτελέστηκαν 25 δωσίλογοι στην Ελλάδα. «Την ίδια πενταετία, από το 1944 έως το 1949 εκτελούνται από τα έκτακτα στρατοδικεία 3.500 κομμουνιστές ή συμπαθούντες τον Κομμουνισμό». Γενικότερα πάντως στην Ελλάδα καταδικάστηκαν «οι οικονομικά ασθενέστεροι δωσίλογοι, τα μικρά ψάρια».

Όσον αφορά τους απόγονους των δωσιλόγων και το κατά πόσο ήταν ομαλή η ένταξή τους στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας μετά το τέλος του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου αλλά και του Εμφυλίου, ο Δημήτρης Κουσουρής απαντά:

«Ο δωσιλογισμός στην ελληνική κοινωνία αποτέλεσε όπως και αλλού ένα ταμπού αλλά πολύ ισχυρότερο. Στην Ελλάδα, σε αντίθεση με τις άλλες χώρες, οι δωσίλογοι μέσω του Εμφυλίου Πολέμου όχι μόνο επανεντάχθηκαν αρκετά γρήγορα στην κοινωνία και σε επίσημες θέσεις αλλά κάποιοι από αυτούς έγιναν σε λιγότερο από 15 χρόνια μέλη της Ακαδημίας Αθηνών. Τα παιδιά τους, όπως για παράδειγμα ο γιος του Ιωάννη Ράλλη, Πρωθυπουργός της τρίτης κυβέρνησης της Κατοχής, Γεώργιος Ράλλης έκανε καριέρα στη δεξιά παράταξη και έγινε Πρωθυπουργός την δεκαετία του 1980. Θέλω να πω, ότι δεν είχαν ιδιαίτερες δυσκολίες στην επανένταξή τους...με έναν τρόπο αποτέλεσαν έναν πυρήνα ενός πολιτικού προσωπικού αλλά και μιας οικονομικής και πνευματικής ελίτ, οι οποίοι πήραν στα χέρια τους το μεταπολεμικό κράτος. Με αυτή την έννοια δεν μπορεί να πει κανείς ότι είχαν ιδιαίτερες δυσκολίες».

Το «αφήγημα» που βόλεψε τις δυο πλευρές του Εμφυλίου

Τέλος, ο Δημήτρης Κουσουρής αμφισβητεί μια ευρέως διαδεδομένη αντίληψη, ότι δηλαδή «οι δωσίλογοι ήταν λίγοι και ασήμαντοι ενώ η μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού ήταν αντιστασιακοί ή τέλος πάντων διαπνεόμενοι από αντιφασιστικές πεποιθήσεις. Στην Ελλάδα αυτή η αντίληψη επί της ουσίας αποκρύπτει ότι ένα κομμάτι της πολιτικής, οικονομικής και πνευματικής ελίτ συνεργάστηκε με τους Γερμανούς, ενίοτε δε με πολτική και ιδεολογική ταύτιση. Όχι πάντα αλλά συχνά. Ήταν ένα αφήγημα, το οποίο για διαφορετικούς λόγους, βόλεψε τα δυο στρατόπεδα του Εμφυλίου Πολέμου. Τους νικητές και τους ηττημένους. Τους νικητές διότι απέκρυπτε τον ομφάλιο λώρο που τους συνέδεε με το παρελθόν της Κατοχής και του δωσιλογισμού. Τους δε ηττημένους ακριβώς επειδή είχαν εξαιρεθεί άπο το πολιτικό σύστημα μετά τον Πόλεμο και ακριβώς επειδή χρησιμοποίησαν τις δάφνες του πατριωτισμού, της συμμετοχής τους και της πρωτοκαθεδρίας τους στο κίνημα της Αντίστασης, ένα τέτοιο αφήγημα τους επέτρεπε να διεκδικούν την εκπροσώπηση της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και ταυτόχρονα υποτιμούσαν το άλλο στρατόπεδο των λίγων, ασήμαντων προδοτών του Έθνους».

Μαρία Ρηγούτσου

Βρέχει καταρρακτωδώς και κάνει κρύο. Η Αλεξάνδρα Σενφτ ανάβει το τζάκι για να ζεσταθεί λίγο το καθιστικό. Την Πάρο, όπου βρίσκεται το σπίτι στο οποίο συναντηθήκαμε, την γνωρίζει από παιδί. Εκεί περνάει ακόμη τα καλοκαίρια της και τις γιορτές. Είναι δημοσιογράφος και εδώ και έντεκα χρόνια κάνει περιοδείες σε ολόκληρη τη Γερμανία παρουσιάζοντας το βιβλίο της που αφορά τη σχέση της οικογένειάς της με τον Ναζισμό (Das Schweigen tut weh, εκδόσεις List) καθώς και άλλα βιβλία της με θέμα τα τραύματα του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου και τη μεταβίβασή τους στις επόμενες γενιές.

«Η αφορμή για να γράψω το βιβλίο ήταν ο θάνατος της μητέρας μου πριν από είκοσι χρόνια σε ηλικία 64 ετών με τη μορφή μιας ‘υποδόριας’ αυτοκτονίας, η οποία συντελούνταν για δεκαετίες, ενώ εγώ για πάρα πολλά χρόνια δεν μπορούσα να καταλάβω τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους υπέφερε η μητέρα μου. Μετά το θάνατό της χρειάστηκα πολλά χρόνια μέχρι να επεξεργαστώ το υλικό που μου είχε αφήσει. Μέχρι να ανοίξω τα κουτιά, να διαβάσω τα γράμματα, να βρω την ιστορία της μητέρας μου σαν ένα παζλ. Κατάλαβα ότι η μητέρα μου υπέφερε πάρα πολύ εξαιτίας της ‘κληρονομιάς’ της διότι ο πατέρας της, ο παππούς μου ήταν ένας Εθνικοσοσιαλιστής, ο οποίος ως απεσταλμένος του Γ´ Ράιχ στη Σλοβακία, από το 1941 μέχρι το 1945, ήταν συνυπεύθυνος για την εξόντωση των Σλοβάκων Εβραίων. Η μητέρα μου δεν μπόρεσε να αντέξει ψυχολογικά το ότι ο καλός πατέρας που θα μπορούσε να είχε εκτελέστηκε σαν εγκληματίας πολέμου».

Βρήκε τη μητέρα της πνιγμένη στην μπανιέρα του σπιτιού της. Πιθανότατα εκείνη γλίστρησε μέσα στο καυτό νερό εξαιτίας του υπερβολικού αλκοόλ που είχε καταναλώσει. Η Αλεξάνδρα Σενφτ μιλάει με σταθερή φωνή και παραδέχεται πως το θέμα του παππού της δεν αποκρύπτονταν στην οικογένεια: «Ο παππούς μου παρουσιαζόταν πάντα ως ένας καλός Ναζί, ο οποίος καθόταν στο γραφείο του και δεν έκανε τίποτα κακό. Ποτέ όμως δεν γινόταν λόγος για το ποιός ήταν ο πραγματικός του ρόλος ως απεσταλμένου του Γ´ Ράιχ».

Ο παππούς, το «θύμα της εποχής»

Ο παππούς της μετά τον πόλεμο παραδόθηκε στους Αμερικανούς και δεν προσπάθησε να διαφύγει. Καταδικάστηκε και εκτελέστηκε το 1947 στην Μπρατισλάβα από τους Τσέχους σαν εγκληματίας πολέμου. «Αυτό ήταν φυσικά ένα μεγάλο τραύμα για την οικογένεια της μητέρας μου, αλλά και για την ίδια τη μητέρα μου που ήταν η μεγαλύτερη από τα έξι παιδιά που άφησε πίσω του ο παππούς μου. Ωστόσο δεν μιλούσαμε ποτέ στην πραγματικότητα για ποιο λόγο εκτελέστηκε. Χαρακτηριζόταν ως ‘θύμα’ της εποχής του, σαν κάποιος που ήταν σχεδόν ‘αθώος’ κι επειδή εκτελέστηκε πήρε σχεδόν τη μορφή ‘μάρτυρα'» τονίζει.

Ο τραγικός θάνατος της μητέρας της στάθηκε η αφορμή για την έρευνα του παρελθόντος. «Ήμουν ενήλικας όταν άρχισα να ερευνώ. Είχα και η ίδια δικά μου παιδιά. Ξεκίνησα αργά να θέτω κριτικές ερωτήσεις. Δεν το έκανα νωρίτερα διότι όταν μια οικογένεια έχει κάτι να κρύψει, και στη συγκεκριμένη περίπτωση εγκλήματα, διαθέτει διάφορους μηχανισμούς ώστε να το εμποδίσει. Μπορεί να το κάνει λεκτικά, μπορεί να το κάνει μη λεκτικά, έχει πολλές δυνατότητες να κάνει σαφές ‘καλύτερα να μη ρωτάς'. Σαν παιδί ή σαν έφηβη σπάνια ρώτησα. Είχα προσέξει πως αυτό το θέμα πονάει, είναι δυσάρεστο. Η μητέρα μου ήταν πάντα πολύ συγκινημένη όταν την ρωτούσα για τον πατέρα της, στην πραγματικότητα ανίκανη να μου απαντήσει και γι αυτό το λόγο δεν ρωτούσα.»

Στην έρευνά της μεγάλος υποστηρικτής ήταν ο πατέρας της. Ένας επιφανής δικηγόρος στη Γερμανία με πελάτες όπως η Ρόμι Σνάιντερ ή ο Ρουμάνος εικαστικός Κρίστο.

Η απαξίωση από την οικογένεια

«Ήταν συχνά ένας εφιάλτης. Τώρα γελάω αλλά ήταν ένας εφιάλτης. Φοβόμουν πάρα πολύ. Φοβόμουν την αλήθεια. Έτρεφα πάντα την ελπίδα να βρω κάτι για τον παππού μου που θα τον έκανε έναν ‘καλό’ Ναζί. Και όσο περισσότερο προχωρούσα και διαπίστωνα πως δεν θα έβρισκα κάτι τέτοιο αλλά αντίθετα καταλάβαινα σε τι είχα αφεθεί, τόσο πιο απειλητικό γινόταν. Ο μεγαλύτερος φόβος μου κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας ήταν ότι θα έχανα την οικογένειά μου διότι γνώριζα πως το αποτέλεσμα των ερευνών μου, το οποίο θα δημοσιοποιούσα, θα ερχόταν σε ρήξη με τον κώδικα συμπεριφοράς που επί δεκαετίες ολόκληρες η οικογένειά μου χρησιμοποιούσε».

Η Αξεξάνδρα Σενφτ είχε ενημερώσει την οικογένειά της για τις έρευνές της, οι οποίες διήρκεσαν δυο χρόνια. Στην αρχή ωστόσο οι συγγενείς φάνηκαν υποστηρικτικοί: «Όσο όμως γινόταν σαφές ότι είχα μια ξεκάθαρη θέση απέναντι στον παππού μου και τη γιαγιά μου, τόσο περισσότερο η οικογένειά μου υιοθετούσε μια αμυντική στάση και προσπαθούσε να μου κάνει δύσκολη τη ζωή. Μέσω πολλών επιστολών που είχαν στόχο είτε να με επηρεάσουν θετικά είτε να με εμποδίσουν να γράψω αυτό το βιβλίο. Και μετά που το έγραψα και το δημοσίευσα αντιμετωπίστηκα ως αυτή που σπίλωσε την οικογένεια, απαξιώθηκα».

Οι Γερμανοί σήμερα, η Ελλάδα και οι αποζημιώσεις

Αναπόφευκτα η κουβέντα στρέφεται και γύρω από την Ελλάδα και τις σχέσεις των Γερμανών σήμερα με τη χώρα, αλλά και γύρω από το πώς είναι να δηλώνεις ότι είσαι Γερμανός:

«Σαν Γερμανός ή Γερμανίδα νομίζω ότι εξαιτίας του ναζιστικού παρελθόντος δεν μπορείς να αποβάλεις εντελώς το αίσθημα ντροπής. Μπορώ όμως, όταν αυτό το αίσθημα ντροπής μου γίνει συνειδητό, να δράσω. Και όχι μόνο μόνη μου, αλλά να προχωρήσω σε διάλογο με άλλους. Γνωρίζω πολλούς Γερμανούς, οι οποίοι ντρέπονται πάρα πολύ να πάνε σε ένα μέρος στην Ελλάδα, όταν γνωρίζουν ότι οι Γερμανοί διέπραξαν εκεί εγκλήματα. Η διαφορά όμως είναι, εάν παίρνω μια ξεκάθαρη θέση και λέω ναι ντρέπομαι ή εάν ζω με ένα μη ξεκάθαρο αίσθημα ντροπής και λέω αισθάνομαι άσχημα, καλύτερα να μην πάω στο Δίστομο και στην Κρήτη, να μην τα δω όλα αυτά και νιώσω άσχημα. Από τη στιγμή όμως που αποδέχομαι την ντροπή μπορώ να δω και την αλήθεια».

Τέλος, όσον αφορά το θέμα των γερμανικών επανορθώσεων προς την Ελλάδα απαντά χωρίς περιστροφές: «Είμαι απολύτως πεπεισμένη πως θα πρέπει να πληρωθούν οι αποζημιώσεις στην Ελλάδα, παρόλο που πρόκειται για μια οικονομική μόνο κίνηση. Δεν είναι μια ανθρώπινη πράξη, η οποία θα ήταν πολύ πιο σημαντική. Αν δεν προσφέρεται μια ανθρώπινη χειρονομία, τουλάχιστον αποζημιώσεις για όλα αυτά που προκλήθηκαν σε αυτή τη χώρα. Πιστεύω όμως ότι θα πρέπει να υπάρξουν πολύ περισσότερες συζητήσεις μεταξύ Ελλήνων και Γερμανών για το τι έκαναν οι Ναζί στην Ελλάδα και ίσως για τη συνεργασία κάποιων Ελλήνων με τους Γερμανούς τότε. Κανείς δεν είναι φτιαγμένος να γίνει δράστης ή θύμα μόνο. Όλοι έχουμε την ικανότητα να γίνουμε δράστες. Και πιστεύω ότι εξαιτίας της κρίσης που υπάρχει στην Ευρώπη αλλά και της ασυμμετρίας μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας είναι πολύ σημαντικό να μιλήσουμε για το τι συνέβη στο παρελθόν, ώστε να μπορέσουμε να επικοινωνήσουμε πιο ανοιχτά και πιο συμφιλιωτικά, όχι μόνο σε προσωπικό επίπεδο αλλά και πολιτικό».

Μαρία Ρηγούτσου

Για πρώτη φορά στις 25 Απριλίου όσοι θέλουν να επισκεφθούν τη Βενετία χωρίς να διανυκτερεύσουν θα πρέπει πλέον να πληρώσουν ένα μικρό τέλος της τάξεως των 5 ευρώ.Η ιδέα δεν είναι καινούργια και η εφαρμογή της έχει αναβληθεί επανειλημμένα τα τελευταία χρόνια. «Είναι μια πολύ ωραία ιδέα αλλά δεν φαίνεται να είναι καλά μελετημένη», λέει η Σουζάνε Κουντς-Σαπονάρο, η οποία εργάζεται εδώ και χρόνια ως ξεναγός στη Βενετία.

Το μέτρο αυτό όμως προβλέπει και πάρα πολλές εξαιρέσεις. Για παράδειγμα εξαιρούνται οι κάτοικοι ολόκληρης της περιοχής του Βένετο. Επίσης πώς μπορεί να ελεγχθούν οι ημερήσιοι ταξιδιώτες και να διαπιστωθεί εάν έχουν κατεβάσει έναν κωδικό QR που απαιτείται. Σύμφωνα με τον δήμο επιθεωρητές θα κυκλοφορούν και θα διενεργούν επιτόπιους ελέγχους. Μάλιστα όποιος δεν έχει καταβάλει το τέλος κινδυνεύει με πρόστιμο έως 300 ευρώ.

Να παραμείνει η πόλη ανοιχτή στον κόσμο

Αυτό που η ξεναγός θεωρεί ιδιαίτερα προβληματικό είναι ότι η συγκεκριμένη εισφορά δεν πρόκειται να περιορίσει άμεσα τον αριθμό των επισκεπτών. Κατά μέσο όρο περίπου 80.000 άνθρωποι επισκέπτονται καθημερινά τη Βενετία. Εκτιμάται ότι οι 70.000 θέλουν απλά να περάσουν μόνο λίγες ώρες εκεί. Έχει αποδειχθεί ότι ξοδεύουν σχετικά λίγα χρήματα, αλλά συμβάλλουν σημαντικά σε μια ασφυκτική εικόνα της πόλης από τον τουρισμό.

Στόχος του δήμου είναι να αυξήσει τον αριθμό των επισκεπτών που θέλουν να διανυκτερεύσουν λέει η επικεφαλής του Τμήματος Τουρισμού Σιμόνε Βεντουρίνι και για τον λόγο αυτό λέει πως κανείς πρέπει να απολαύσει τη Βενετία και δεν μπορεί να την εξαντλήσει σε λίγες μόνο ώρες.

Ο δήμαρχος Λουίτζι Μπρουκνάρο από την άλλη πλευρά μιλώντας στην εφημερίδα Corriere della Sera δήλωσε ότι η πόλη θα συνεχίσει να είναι ανοιχτή στον κόσμο και ότι δεν πρέπει να τεθεί ανώτατο όριο για ημερήσιους επισκέπτες. Το τέλος μπορεί να έχει ένα ψυχολογικό αποτρεπτικό χαρακτήρα, πιστεύει. «Η πόλη πρέπει να είναι ανθρώπινη τόσο για εκείνους που ζουν σε αυτήν όσο και για εκείνους που την επισκέπτονται», τονίζει ο δήμαρχος της Βενετίας. Πριν από την πανδημία, πέντε εκατομμύρια τουρίστες επισκέπτονταν την πόλη κάθε χρόνο και φέτος αναμένονται παρόμοια νούμερα.

Μικρότερες ομάδες για ξεναγήσεις

Οι τουρίστες όμως δεν δείχνουν πάντα τον απαιτούμενο σεβασμό και έτσι ο δήμος έχει αυστηροποιήσει τους κανόνες. Απαγορεύεται, μεταξύ άλλων, να κάθεσαι σε γέφυρες και σκάλες, να βουτάς στα κανάλια, να περπατάς στην πόλη με μαγιό, να ταΐζεις τα περιστέρια ή να πετάς σκουπίδια στο έδαφος. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να επιβληθούν πρόστιμα έως και 500 ευρώ. Κανείς δεν ξέρει όμως ακριβώς εάν και πότε καλούνται να πληρώσουν πρόστιμα οι τουρίστες.

Σε κάθε περίπτωση δεν είναι κύριος στόχος του δήμου να συγκεντρώσει χρήματα με τα πρόστιμα στους τουρίστες. Το ειδικό τέλος εισόδου αναμένεται να αποφέρει περίπου 700.000 ευρώ στα ταμεία της πόλης τον πρώτο χρόνο. Τα χρήματα θα διατεθούν για τον καθαρισμό των δρόμων και τη βελτίωση της τουριστικής προσφοράς

Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Οι νέοι κανόνες για τις ξεναγήσεις στην πόλη θα ισχύουν πλέον από την 1η Αυγούστου. Μεταξύ άλλων, το μέγεθος των ομάδων θα περιορίζεται στα 25 άτομα. Η έμπειρη ξεναγός πιστεύει ότι οι ομάδες θα πρέπει να είναι 20 άτομα. Η ίδια εργάζεται κυρίως με μικρότερες ομάδες. «Ο τουρισμός είναι φυσικά σημαντικός για τη Βενετία, αλλά και οι άνθρωποι που μένουν εδώ στην πόλη δεν θα πρέπει να υποφέρουν από τον υπερτουρισμό», τονίζει.

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου

Έχουν περάσει 16 μήνες από τότε που το σκάνδαλο «Κατάργκεϊτ» συγκλόνισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Την εποχή εκείνη η πρόεδρος της Ευρωβουλής Ρομπέρτα Μέτσολα είχε εξαγγείλει νέα, αυστηρότερα μέτρα εσωτερικού ελέγχου, ενώ η επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωνε ότι τα κρούσματα διαφθοράς «διαβρώνουν την εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης προς τα θεσμικά όργανα της ΕΕ» και υποσχόταν να θεσπίσει, από κοινού με το Ευρωκοινοβούλιο, έναν νέο φορέα δεοντολογίας για την αυστηρότερη πρόληψη και καταπολέμηση της διαφθοράς.

«Ο λόγος στη βελγική Δικαιοσύνη»

Πού βρίσκεται σήμερα η όλη υπόθεση; Ας επιχειρήσουμε έναν απολογισμό με τη βοήθεια του ευρωβουλευτή των «Πρασίνων» Ντάνιελ Φρόιντ, επικεφαλής της διακομματικής επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς. Απαντώντας στο ερώτημα εάν έχει «βαλτώσει» η έρευνα για το Κατάργκεϊτ, ο Γερμανός ευρωβουλευτής λέει ότι «ο λόγος ανήκει στη βελγική Δικαιοσύνη, η οποία συνεχίζει τις έρευνες. Με ανησυχία πληροφορήθηκα ότι αντικαταστάθηκε ο ανακριτής, τώρα ανακύπτουν ερωτήματα για πιθανά σφάλματα επί της διαδικασίας. Ωστόσο η κύρια διαδικασία δεν έχει καν αρχίσει, δεν γνωρίζουμε εάν θα υπάρξει τελικά καταδικαστική απόφαση. Περιμένουμε τις ενέργειες της βελγικής Δικαιοσύνης…»

Αμέσως μετά την αστυνομική έφοδο σε σπίτια και γραφεία υπόπτων, τον Δεκέμβριο του 2022, είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι πρωταγωνιστής του σκανδάλου ήταν η πρώην αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Εύα Καϊλή. Μήπως αυτό δεν θεωρείται τόσο σίγουρο πλέον; «Δεν μπορώ να γνωρίζω ποιον ακριβώς ρόλο είχε διαδραματίσει η κ. Καϊλή» λέει ο Ντάνιελ Φρόιντ στην Deutsche Welle. «Μετά τη συμφωνία που έκανε η βελγική Δικαιοσύνη με τον κ. Παντσέρι, φαίνεται ότι ο κ. Παντσέρι είχε κεντρικό ρόλο σε αυτό το δίκτυο διαφθοράς. Για το ποια ακριβώς συμμετοχή είχε η κ. Καϊλή, θα αποφανθεί η βελγική Δικαιοσύνη».

«Το άλλο μεγάλο ερώτημα -που δεν απαντήθηκε στο Ευρωκοινοβούλιο μετά τη σύλληψη της κ. Καϊλή και των υπολοίπων- είναι ποιες αποφάσεις επρόκειτο να επηρεαστούν. Ακούσαμε για βαλίτσες γεμάτες μετρητά, αλλά δεν γνωρίζουμε ποιος ακριβώς ήταν ο στόχος τους. Επηρεάστηκαν κάποιες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Για παράδειγμα, υπάρχει μία συμφωνία αεροπορικών μεταφορών, με την οποία η Qatar Airways αποκτά πρόσβαση στους ευρωπαϊκούς ουρανούς και αυτή παραμένει σε ισχύ μέχρι σήμερα…».

Διαφάνεια στις Βρυξέλλες;

Το Κοινοβούλιο δεν μπορεί, αλλά και δεν πρέπει να παρέμβει σε μία δικαστική έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη, τονίζει ο Γερμανός ευρωβουλευτής. Μπορεί όμως να λάβει μέτρα, για να αποφευχθούν φαινόμενα διαφθοράς στο μέλλον. «Ήδη έχουμε κάνει κάποια βήματα προς τα εμπρός, θεσπίζοντας για παράδειγμα την υποχρέωση των ευρωβουλευτών να δημοσιοποιούν τις συναντήσεις με εκπροσώπους των λόμπι ή με εκπροσώπους τρίτων χωρών- είτε πρόκειται για το Κατάρ, είτε για τη Ρωσία, είτε για την Κίνα» τονίζει ο Γερμανός ευρωβουλευτής. «Εκκρεμεί όμως μία ακόμη απόφαση, αυτή την εβδομάδα στο Στρασβούργο, που θα ήταν ίσως η πιο σημαντική αντίδραση στο σκάνδαλο Κατάργκεϊτ. Πρόκειται για το ερώτημα εάν οι ευρωβουλευτές θα υφίστανται εξωτερικό έλεγχο από έναν νέο, ανεξάρτητο φορέα δεοντολογίας ή 'Συμβούλιο Ηθικής', το οποίο μάλιστα δεν θα ελέγχει μόνο το Ευρωκοινοβούλιο, αλλά όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Η ψηφοφορία αναμένεται την Πέμπτη και προσωπικά ελπίζω ότι αυτός ο νέος φορέας, για τον οποίο αγωνίζομαι εδώ και πολλά χρόνια, θα υλοποιηθεί σύντομα. Ίσως και στην περίοδο των ευρωεκλογών».

Η πρόταση της Κομισιόν δεν προβλέπει ότι ο νέος φορέας δεοντολογίας θα διενεργεί έρευνα για συγκεκριμένα πρόσωπα, καθώς αυτό εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) και των εθνικών αρχών. Αρχικά το Ευρωκοινοβούλιο είχε προτείνει πιο διευρυμένες αρμοδιότητες, αλλά η πρόταση δεν φαίνεται να γίνεται αποδεκτή. Παρά ταύτα πολλοί ευρωβουλευτές αντιδρούν και υποστηρίζουν ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο οδηγεί σε «κυνήγι μαγισσών». Ο Ντάνιελ Φρόιντ υποστηρίζει ότι η κριτική είναι εντελώς αβάσιμη.

«Ο νέος φορέας έχει απλώς συμβουλευτικές αρμοδιότητες» λέει ο Γερμανός ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle. «Οι διαβουλεύσεις γίνονται ανώνυμα και οι τελικές αποφάσεις ανήκουν στο εκάστοτε θεσμικό όργανο. Δεν βλέπω λοιπόν πού βρίσκεται ο κίνδυνος για δημόσια διαπόμπευση του οποιουδήποτε».

Για πρώτη φορά η ναυαρχίδα του γαλλικού στόλου, το πυρηνικό αεροπλανοφόρο «Σαρλ ντε Γκολ», τίθεται για 15 μέρες υπό τη διοίκηση του ΝΑΤΟ για την επιχείρηση «Aquila» (Αετός) στη Μεσόγειο. Στην επιχείρηση, που ξεκινά την Παρασκευή και διαρκεί έως τις 10 Μαΐου, συμμετέχουν 15 χώρες, μεταξύ άλλων Αμερική, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία και Ελλάδα.

Με την ανακοίνωση της είδησης άμεσα φούντωσαν οι αντιδράσεις της αριστεράς, και ιδιαίτερα του Ζαν Λυκ Μελανσόν, ο οποίος κατηγόρησε την κυβέρνηση για «υποτέλεια» λόγω του ότι αποδέχθηκε να θέσει το «Σαρλ ντε Γκολ» υπό τη διοίκηση του ΝΑΤΟ. Παρόμοια υπήρξε και η αντίδραση της ακροδεξιάς της Λεπέν, που μίλησε για «τις συνέπειες της πολιτικής εγκατάλειψης της κυριαρχίας από τον Μακρόν».

Προφανώς όμως υπάρχει μία σύγχυση γύρω από τις έννοιες διοίκηση, έλεγχος και κυριαρχία σχετικά με μία συμμετοχή σε νατοϊκή επιχείρηση. Ετσι ο υπουργός Άμυνας Σεμπαστιάν Λεκορνύ έσπευσε να διευκρινίσει μέσω της εφημερίδας "Λε Παριζιέν" ότι «Φυσικά όχι, η Γαλλία δεν εγκαταλείπει την κυριαρχία της» συμμετέχοντας υπό τη διοίκηση του ΝΑΤΟ. Το «Σαρλ ντε Γκολ» συμμετέχει «υπό την επιχειρησιακή επίβλεψη της Συμμαχίας, αλλά κάτω από τον πολιτικό και στρατιωτικό έλεγχο της Γαλλίας» υπογράμμισε. Αυτό σημαίνει ότι ανά πάσα στιγμή η Γαλλία μπορεί να αποσύρει το αεροπλανοφόρο από την επιχείρηση.

Μήνυμα της Γαλλίας προς τη Ρωσία

Στο πλαίσιο του πολέμου στην Ουκρανία, το μήνυμα θεωρείται διπλό: Προς τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ καταρχάς, ότι η Συμμαχία επαγρυπνά για την προστασία τους, προς δε τη Ρωσία και την αυξανόμενη απειλή, ότι για τη Δύση «αυτό που προέχει είναι η συλλογική προετοιμασία με στόχο την αποτελεσματικότητα», όπως δήλωσε ο Πασκάλ Οσέρ, διευθυντής στο Μεσογειακό Ίδρυμα Στρατηγικών Μελετών. Για τους συμμάχους πάντως υπάρχει και ένα τρίτο μήνυμα από τη Γαλλία, με το αμφίλογο παρελθόν της ως προς το στρατιωτικό σκέλος, ότι «αυτή τη φορά είναι έτοιμη να επενδύσει στη Συμμαχία».

Το «Σαρλ ντε Γκολ» απέπλευσε ήδη τη Δευτέρα από τη βάση του στην Τουλόν, όπου είχε παραμείνει για σχεδόν 9 μήνες για συντήρηση και εκσυγχρονισμό. Η διάρκεια ζωής του προβλέπεται να είναι 40 χρόνια από το 2001 που ξεκίνησε, και εκτιμάται ότι το 2038 η Γαλλία θα το αντικαταστήσει με ένα καινούργιο και πολύ μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο.

Ολοκληρώνεται σήμερα η τριήμερη επίσημη επίσκεψη του Προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, μια επίσκεψη που έλαβε χώρα υπό τη σκιά του πολέμου στη Γάζα. Η πρώτη επίσκεψη του Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ ως προέδρου της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας πραγματοποιήθηκε με ανορθόδοξο τρόπο. Αν και ο Γερμανός πρόεδρος ανταποκρίθηκε σε πρόσκληση του Τούρκου προέδρου, ο Ταγίπ Ερντογάν δεν τον υποδέχτηκε πρώτος. Ο πρώτος οικοδεσπότης ήταν ο δήμαρχος Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου, πρόσφατα νεοεκλεγμένος στις αυτοδιοικητικές εκλογές της 31ης Μαρτίου και πιθανός αντίπαλος του Ερντογάν στο μέλλον. Ο πρόεδρος Ερντογάν, ο οποίος τη δεύτερη ημέρα της παρουσίας του Σταϊνμάιερ στην Τουρκία βρισκόταν στη Βαγδάτη υποδέχτηκε τον Γερμανό πρόεδρο με στρατιωτικές τιμές αργότερα σήμερα στο Προεδρικό Συγκρότημα όπου έγιναν οι συνομιλίες και αργότερα κοινή συνέντευξη τύπου.

Η τριήμερη επίσκεψη του Γερμανού προέδρου, που έγινε με την ευκαιρία της επετείου των 100 χρόνων από τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων των δυο χωρών, δεν ήταν πρώτο θέμα για τα τουρκικά ΜΜΕ. Οι διπλωματικές ενέργειες της Άγκυρας, οι οξείες δηλώσεις κατά του Ισραήλ, οι κινήσεις της Χαμάς, αλλά και το πρώτο ταξίδι του Ερντογάν στο Ιράκ μετά από 12 χρόνια, κυριάρχησαν στην τουρκική επικαιρότητα. Η σημερινή συνάντηση με τον Ερντογάν μπορεί να έχει και δυσκολίες, αναφέρουν Τούρκοι σχολιαστές. Οι δύο χώρες έχουν διαμετρικά αντίθετες απόψεις για το θέμα της Γάζας. Η Άγκυρα τάσσεται υπερβολικά υπέρ της Χαμάς και η Γερμανία υπερβολικά υπέρ του Νετανιάχου. Μια τέτοια στάση, λένε, μπορεί να αυξήσει το αίσθημα απομόνωσης για τους μουσουλμάνους και τους Τούρκους της Γερμανίας. Οι αποδοκιμασίες Τούρκων πολιτών κατά του Σταϊνμάιερ στην Κωνσταντινούπολη είχαν ακριβώς θέμα τη φιλο-ισραηλινή στάση της Γερμανίας.

Καίριος ο ρόλος της Γερμανίας

Ωστόσο, η Γερμανία είναι και η χώρα που μπορεί να συμβάλλει για καίρια θέματα της Τουρκίας στην ΕΕ, όπως η επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης και το θέμα της βίζας για τούρκους πολίτες. Και ακόμα να άρει το βέτο στο αίτημα της Τουρκίας για αγορά του μαχητικού Eurofighter. Από την άλλη, ο Γερμανός πρόεδρος πιστεύεται ότι στη συνάντηση με τον πρόεδρο Ερντογάν θα θίξει το θέμα των έγκλειστων επιφανών Τούρκων που εξακολουθούν να βρίσκονται στη φυλακή, όπως του φιλάνθρωπου ακτιβιστή Οσμάν Καβάλα ή και δημοσιογράφων. Ο πρόεδρος Σταϊνμάιερ πιστεύεται επίσης ότι θα θελήσει να ζυγίσει την κατάσταση στην Τουρκία μετά την ήττα του προέδρου Ερντογάν στις τελευταίες εκλογές. Έχει επομένως ιδιαίτερο συμβολισμό το ότι ολοκληρώνει την επίσκεψή του στην Τουρκία με μια συνάντηση με τον δήμαρχο της Άγκυρας Μανσούρ Γιαβάς, επίσης μεγάλο νικητή στις εκλογές της 31ης Μαρτίου.

Η Διεθνής Αμνηστία (AI) καταγγέλλει με τους πλέον δραματικούς όρους την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε διεθνές επίπεδο κάνοντας λόγο για ιστορική καμπή. Στην ετήσια έκθεσή της, που παρουσιάστηκε την Τετάρτη στο Βερολίνο, η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων αποδίδει χωρίς περιστροφές στη διεθνή πολιτική την ευθύνη για την κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή, αλλά και την απουσία πρωτοβουλιών για την προστασία των αμάχων Παλαιστινίων.

Η γερμανική κυβέρνηση δεν θα έπρεπε να προμηθεύει όπλα στο Ισραήλ και άλλα εμπλεκόμενα μέρη στη διένεξη, τόνισε η Γιούλια Ντούχροου, γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας Γερμανίας στην παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης. Επέκρινε μάλιστα τη γερμανίδα υπουργό Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ λέγοντας ότι αν και ισχυρίζεται πως ακολουθεί εξωτερική πολιτική βασισμένη στα ανθρώπινα δικαιώματα έχει «δύο μέτρα και δύο σταθμά» στη διένεξη Ισραήλ-Χαμάς.

Σύμφωνα με την επικεφαλής της Διεθνούς Αμνηστίας Γερμανίας, για πολλούς ανθρώπους σε όλο τον κόσμο τα «γεγονότα στη Γάζα» συμβολίζουν «την αποτυχία των θεσμών που υποτίθεται ότι θα διασφάλιζαν πως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο θα γίνει πράξη η υπόσχεση "ποτέ ξανά"». Αντ' αυτού, «καταπατήθηκαν» οι θεμελιώδεις αρχές του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, της Σύμβασης της Γενεύης και της Διεθνούς Σύμβασης για τη Γενοκτονία. Εκτός από τις ισραηλινές αρχές και τις ΗΠΑ, η Διεθνής Αμνηστία κατονομάζει ρητά «ορισμένους Ευρωπαίους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων» καθώς και την ηγεσία της ΕΕ, επιρρίπτοντάς τους πολιτική «δύο μέτρων και δύο σταθμών».

Τα ισραηλινά αντίποινα «ισοδυναμούν με συλλογική τιμωρία»

Αναφερόμενη στην τρομοκρατική επίθεση της παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023, η Διεθνής Αμνηστία κάνει λόγο στην έκθεσή της για «ειδεχθή εγκλήματα». Ας σημειωθεί ότι μέλη της οργάνωσης, η οποία χαρακτηρίζεται τρομοκρατική σε ΗΠΑ, ΕΕ και μια σειρά άλλων κρατών, σκότωσαν περισσότερους από 1.200 Ισραηλινούς και απήγαγαν περίπου 240 ομήρους στη Λωρίδα της Γάζας.

Μετά τις 7 Οκτωβρίου το Ισραήλ απάντησε με «μέτρα αντιποίνων» που «ισοδυναμούσαν με συλλογική τιμωρία», αναφέρει η Διεθνής Αμνηστία. Άμαχοι και μη στρατιωτικές υποδομές «βομβαρδίστηκαν σκοπίμως και αδιακρίτως, ενώ παράλληλα παρεμποδίζονταν η χορήγηση ανθρωπιστικής βοήθειας». Η ισραηλινή πλευρά παρουσιάζει τις επιθέσεις «σαν να συνάδουν με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Στην πραγματικότητα όμως παραβίαζαν τον πυρήνα αυτών των κανόνων».

Η έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας επικρίνει τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αλλά και τις κινεζικές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου. Για παράδειγμα, η ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας «χαρακτηρίζεται από εγκλήματα πολέμου καθ΄ όλη τη διάρκειά της». Συγκεκριμένα, η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει τα βασανιστήρια και την κακομεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου, τις επιθέσεις σε βάρος κατοικημένων περιοχών, τις υποδομές παραγωγής ενέργειας και τις εξαγωγές σιτηρών.

Όλο και λιγότεροι ζουν σε δημοκρατικές κοινωνίες

Η Αμνηστία καταγγέλλει επίσης ότι αυξάνονται οι πιέσεις σε άτομα, τα οποία αγωνίζονται υπέρ οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων ή καταγγέλλουν φαινόμενα διαφθοράς. Ρητή αναφορά γίνεται σε μια σειρά χώρες μεταξύ των οποίων το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ουγγαρία και η Ινδία. Σε πολλές χώρες ακτιβιστές υπέρ της προστασίας του κλίματος και κατά της εκμετάλλευσης ορυκτών καυσίμων χαρακτηρίζονται «τρομοκράτες». Στη Μέση Ανατολή η κριτική της οικονομικής πολιτικής επισείει συχνά κράτηση. Συνολικά η έκθεση εκφράζει τη λύπη της για την παγκόσμια άνοδο αυταρχικών συστημάτων. Όλο και λιγότεροι άνθρωποι ζουν σε μια δημοκρατική κοινωνία, γράφει η έκθεση.

Όσον αφορά τα δικαιώματα των γυναικών, η γενική γραμματέας της διεθνούς οργάνωσης Ανιές Καλαμάρ εξέφρασε τη λύπη της για περαιτέρω υποχώρηση στο Αφγανιστάν και το Ιράν. Το Ιράν χρησιμοποιεί μάλιστα ειδικό λογισμικό αναγνώρισης προσώπου για να εντοπίσει γυναίκες χωρίς μαντήλα. Επιπλέον, η Διεθνής Αμνηστία κάνει λόγο για αρνητικές εξελίξεις στις ΗΠΑ και την Πολωνία όσον αφορά τη νομική ρύθμιση των αμβλώσεων. Σε 15 αμερικανικές πολιτείες, για παράδειγμα, οι αμβλώσεις απαγορεύονται πλήρως ή επιτρέπονται μόνο σε απολύτως εξαιρετικές περιπτώσεις.

Η έκθεση 2023-2024 έχει έκταση 417 σελίδες και εξετάζει την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε περισσότερες από 150 χώρες.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, οι κυβερνοεπιθέσεις, η κατασκοπεία και η ασφάλεια κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου θέτουν υπό πίεση τις γερμανικές αρχές ασφαλείας. Σε αποκλειστική συνέντευξη στην τηλεόραση της DW ο Τόμας Χάλντενβανγκ, επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος, της μυστικής υπηρεσίας εσωτερικού, αναφέρεται κατ' αρχήν στη χθεσινή σύλληψη τριών Γερμανών με την κατηγορία της στρατιωτικής κατασκοπείας υπέρ της Κίνας:

«Πρόκειται για σημαντική υπόθεση, διότι αφορά τη διάδοση τεχνογνωσίας οπλικών συστημάτων. Οι συλλήψεις δείχνουν ότι και η Κίνα δραστηριοποιείται στη Γερμανία. Η υπηρεσία μας διεξήγαγε τις έρευνες, και όταν συγκεντρώθηκαν τα απαραίτητα στοιχεία, παραδώσαμε την υπόθεση στην αστυνομία και την εισαγγελία».

«Το επίπεδο απειλής ενόψει Euro είναι εξαιρετικά υψηλό»

Μόλις λίγες ημέρες πριν, οι γερμανικές αρχές συνέλαβαν δύο άτομα με την υποψία της κατασκοπείας υπέρ της Ρωσίας. Πόσο μεγάλη είναι η ρωσική απειλή για την εσωτερική ασφάλεια εδώ στη Γερμανία; Ο επικεφαλής της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος λέει:

«Γνωρίζουμε εδώ και πολλά χρόνια ότι η Ρωσία πραγματοποιεί πολλές και διαφορετικές επιχειρήσεις στη Γερμανία. Ήδη πριν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, μιλούσα για απειλές παρόμοιες με εκείνες του Ψυχρού Πολέμου. Η κατάσταση έχει ενταθεί ακόμη περισσότερο με την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι η Μόσχα δίνει ιδιαίτερο βάρος στην κατασκοπεία, την κυβερνοκατασκοπεία, την άσκηση επιρροής, την παραπληροφόρηση, ακόμα και -σε ακραίες περιπτώσεις- το σαμποτάζ».

O επικεφαλής της μυστικής υπηρεσίας εσωτερικού αναφέρθηκε μιλώντας στην DW και στις απειλές ενόψει του Euro 2024, το οποίο ξεκινά μέσα Ιουνίου στη Γερμανία:

«Η επιρροή από διάφορες παγκόσμιες κρίσεις είναι σημαντική στη χώρα μας. Είναι κατά κύριο λόγο ο πόλεμος στην Ουκρανία. Όταν όμως μιλάμε για ενδεχόμενες τρομοκρατικές επιθέσεις σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, όπως το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου ή αργότερα τους Ολυμπιακούς Αγώνες στη Γαλλία, τότε φυσικά έχουμε και άλλους παίκτες στο στόχαστρο. Αναφέρομαι συγκεκριμένα σε ισλαμιστικές ομάδες και μεμονωμένους ισλαμιστές δράστες. Το επίπεδο απειλής σε αυτόν τον τομέα είναι πολύ υψηλό. Προς το παρόν δεν γνωρίζουμε για συγκεκριμένα σχέδια επίθεσης, όμως το επίπεδο απειλής είναι εξαιρετικά υψηλό».

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Σχεδόν μπορεί κανείς να ακούσει το σύνθημα της βρετανικής κυβέρνησης «Stop the boats» («Σταματήστε τις βάρκες»). Είναι άλλωστε πολιτική ναυαρχίδα του Σούνακ και ορόσημο για τη βρετανική κυβέρνηση των Συντηρητικών εδώ και χρόνια. Το μεταναστευτικό πρόβλημα άλλωστε δεν ήταν απλά ένα "λιθαράκι" για το Μπρέξιτ, αλλά ίσως ο ακρογωνιαίος λίθος του.

Η είδηση λοιπόν στις 00:09 τα ξημερώματα της Τρίτης, τοπική ώρα, ότι το σχέδιο της Ρουάντα γίνεται νόμος του βρετανικού κράτους, είναι μια ανακούφιση για το κυβερνών κόμμα. Το μόνο που μένει τώρα, διαδικαστικά, είναι η υπογραφή του βασιλιά. Δεν ήταν εύκολος δρόμος. Η συνεδρίαση εντός της Βουλής διήρκησε οκτώ ώρες, ενώ το παιχνίδι μεταξύ Βουλής των Κοινοτήτων, Βουλής των Λόρδων και δικαστηρίων εντός και εκτός της χώρας κράτησε 2 χρόνια.

Οι Λόρδοι "πολέμησαν" αρκετά για να γίνουν κάποιες τελευταίες αλλαγές του νομοσχεδίου «Safety of Rwanda (Asylum and Immigration) Bill». Οι βουλευτές όμως έδειξαν το σκληρό τους πρόσωπο. Δεν υπέκυψαν σε καμία από τις προτάσεις, με αποτέλεσμα, μετά από ώρες, η Βουλή των Λόρδων να "υποκύψει". Ο Λόρδος Άντερσον δήλωσε λίγο πριν την απόφαση ότι «ήρθε η ώρα να αποδεχτούμε την πρωτοκαθεδρία του εκλεγμένου σώματος (δηλαδή της Βουλής των Κοινοτήτων) και να αποσυρθούμε από τη μάχη».

Ίσως το μόνο χαρτί για τις εκλογές το μεταναστευτικό

Είναι αλήθεια πως στην πλειοψηφία του το εκλεγμένο σώμα των βουλευτών επιθυμούσε και επιθυμεί την άμεση εφαρμογή του σχεδίου της Ρουάντα. Παράλληλα, ο Βρετανός πρωθυπουργός, ο οποίος δεν έχει εκλεγεί με τις απαραίτητες διαδικασίες, ελπίζει το μεταναστευτικό αυτό χαρτί να λειτουργήσει ως εισιτήριο για την επόμενη εκλογή του, από τον λαό αυτή τη φορά.

Άλλωστε οι εθνικές εκλογές βρίσκονται σχεδόν έξι μήνες μακριά ενώ οι δημοτικές εκλογές είναι την επόμενη εβδομάδα και θα αποδειχθεί εμπράκτως αν ο νέος νόμος λειτουργήσει καταληκτικά για το αποτέλεσμα και αν θα τονώσει τα ποσοστά των Τόρις.

Η αποφασιστικότητα του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ ήταν χαρακτηριστική. Ενδεικτικό είναι ότι οι δηλώσεις του έγιναν με τη συνέντευξη τύπου που παραχώρησε το πρωί της Δευτέρας και ώρες πριν την τελική απόφαση της Βουλής, τα ξημερώματα της Τρίτης. Σύμφωνα με αυτές, «χωρίς ίσως και αλλά» το σχέδιο της Ρουάντα θα περάσει σήμερα ως νόμος του βρετανικού κράτους, κάτι που έγινε, ενώ πρόσθεσε ότι η πρώτη πτήση θα γίνει σε 10 με 12 εβδομάδες.

Το στοίχημα για το αν αυτό θα γίνει, ακόμα και μετά την επισφράγιση του νόμου, είναι μεγάλο. Αν και σύμφωνα με τον νόμο διασφαλίστηκε η πτήση να μην εμποδιστεί από κάποιο βρετανικό δικαστήριο, μπορεί το αεροπλάνο να παραμείνει στο έδαφος, για ακόμα μία φορά, από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων .

«Επιλέγω την εθνική μας ασφάλεια απ' ό,τι κάποιο ξένο δικαστήριο»

Πολιτικοί αναλυτές τις χώρας σχολιάζουν σήμερα ότι ο Σούνακ προσπάθησε να αναδείξει το πρόβλημα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. «Μια θεμελιώδης αλλαγή στην παγκόσμια εξίσωση για τη μετανάστευση», χαρακτήρισε το σχέδιο της Ρουάντα ο Σούνακ, δείχνοντας ότι η μετανάστευση αποτελεί ένα διεθνές πρόβλημα.

Σε αυτό στάθηκαν πάντως και πολλές ερωτήσεις δημοσιογράφων, σχετικά με τη συμμετοχή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και στο κατά πόσο η νέα αυτή αλλαγή θα διασαλεύσει τη θέση της Βρετανίας στις διεθνείς της δεσμεύσεις.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός ήταν ξεκάθαρος. «Αν ποτέ πρέπει να επιλέξω μεταξύ της εθνικής μας ασφάλειας – διασφάλισης των συνόρων μας – και τη συμμετοχή μας σε κάποιο ξένο δικαστήριο, εγώ, και βέβαια, θα βάζω πάντα ως προτεραιότητα την εθνική μας ασφάλεια».

Οι αντιδράσεις ήταν πομπώδεις καθώς εδώ και δύο χρόνια, όπου για πρώτη φορά τέθηκε στο τραπέζι το μεταναστευτικό σχέδιο της Ρουάντα, θεωρείται αμφιλεγόμενο και για πολλούς κατακριτέο.

Σήμερα, διεθνείς οργανώσεις και φιλανθρωπικές ομάδες (Amnesty International, Freedom from Torture, Liberty) κατέκριναν τη μεταναστευτική πολιτική με κοινή δήλωση που τονίζει ότι το σχέδιο «πετάει στα σκουπίδια το Σύνταγμα και το διεθνές δίκαιο καθώς οδηγεί τους πρόσφυγες σε ένα μη ασφαλές μέλλον». Παράλληλα, τα Ηνωμένα Έθνη ζήτησαν από το Ηνωμένο Βασίλειο να το «ξανασκεφτεί».

Πέντε νεκροί στο Κανάλι της Μάγχης

Σήμερα, νωρίς το πρωί, η εικόνα από το Καλαί της Γαλλίας ήταν πάντως χαρακτηριστικά αντικρουόμενη από τις βρετανικές αιτιάσεις περιορισμού των διακινητών με το σχέδιο της Ρουάντα. Ήδη, 5 πρόσφυγες και μετανάστες έχασαν τη ζωή τους, σύμφωνα με τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης, καθώς μια ακόμα βάρκα με περισσότερους από 60 μετανάστες προσπάθησε να διασχίσει το Κανάλι της Μάγχης, με τις γαλλικές αρχές να καταφέρνουν τελικά να το αποτρέψουν.

Ο υφυπουργός για την παράνομη μετανάστευση, Μίκαελ Τόμλισον, ο οποίος ερωτήθηκε αν είναι όντως αποτρεπτικός ο νόμος, μετά το συμβάν είπε «όταν η πρώτη πτήση πραγματοποιηθεί, τότε θα δούμε την επίδραση του νόμου» ενώ ο υπουργός Εσωτερικών Τζέιμς Κλέβερλι δήλωσε ότι «οι τραγωδίες αυτές πρέπει να σταματήσουν».

«Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σοβαρή υπόθεση» σύμφωνα με τις γερμανικές αρχές, οι οποίες εδώ και εβδομάδες έρχονται αντιμέτωπες με ολοένα και περισσότερες υποθέσεις κατασκοπείας, είτε υπέρ της Μόσχας είτε υπέρ του Πεκίνου.

Ο λόγος σήμερα, Τρίτη, για τον Γιαν Τζ. στενό συνεργάτη του επικεφαλής του ευρωψηφοδελτίου της ακροδεξιάς Εναλλακτική για τη Γερμανία, Μαξιμίλιαν Κρα, ο οποίος συνελήφθη σήμερα στη Δρέσδη μετά από έφοδο στο διαμέρισμά του με την κατηγορία της κατασκοπείας υπέρ της Κίνας.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Εισαγγελία της Καρλσρούης, ο συλληφθείς είναι Γερμανός υπήκοος με κινεζικές ρίζες, γνωστός στις γερμανικές αρχές εδώ και πάνω από δέκα χρόνια, ο οποίος φέρεται να δρούσε για λογαριασμό της Κινεζικής Κρατικής Υπηρεσίας Ασφαλείας (MSS). Η υπόθεση φαίνεται να ξεπερνά τα σύνορα της Γερμανίας, δεδομένου ότι ο Γιαν Τζ. ήταν επίσημα συνεργάτης του ακροδεξιού ευρωβουλευτή και δρούσε ως πληροφοριοδότης μεταξύ Βρυξελλών και Δρέσδης.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έρχονται στο φως, ο συλληφθείς φέρεται να έδινε στις κινεζικές μυστικές υπηρεσίες απόρρητες πληροφορίες από το Ευρωκοινοβούλιο. Πρόκειται για ευαίσθητα δεδομένα που θεωρούνται κρίσιμα για το Πεκίνο. Ο Γιαν Τζ. φέρεται ακόμη να δρούσε κατασκοπευτικά και σε βάρος αντιπολιτευόμενων Κινέζων πολιτών που ζουν στη Γερμανία.

Κύμα συλλήψεων αυτή την εβδομάδα

Μόλις τη Δευτέρα οι γερμανικές αρχές είχαν προχωρήσει σε συλλήψεις και άλλων τριών υπόπτων για κατασκοπεία, και συγκεκριμένα στο Ντίσελντορφ και την Έσση. Πρόκειται για δύο άνδρες και μία γυναίκα, οι οποίοι επίσης φέρονται να δρούσαν ως πληροφοριοδότες για λογαριασμό των κινεζικών μυστικών υπηρεσιών, χωρίς όμως, σύμφωνα με όλα όσα είναι μέχρις στιγμής γνωστά, να σχετίζονται με την υπόθεση του Γιαν Τζ.

Οι συγκεκριμένοι συλληφθέντες φέρονται να ενεργούσαν ειδικότερα στο πεδίο της τεχνολογικής κατασκοπείας, παρακολουθώντας και διαβιβάζοντας πληροφορίες ως επί το πλείστον για στρατιωτικούς σκοπούς.Σύμφωνα με τη γερμανική δημόσια τηλεόραση, οι τρεις συλληφθέντες ενδέχεται να είχαν στο στόχαστρό τους γερμανικά ερευνητικά προγράμματα που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για την επέκταση της θαλάσσιας ισχύος της Κίνας.

Κινεζική πρεσβεία: Επιχείρηση δυσφήμισης της Κίνας

Ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλεί πάντως το ενδεχόμενο χρήσης επιστημονικών πληροφοριών από καίριας σημασίας ερευνητικά προγράμματα σε πολυτεχνικές σχολές, κυρίως πανεπιστημίων της Ανατολικής Γερμανίας. Όπως επισημαίνει η ιστοσελίδα tagesschau.de «η κατασκοπευτική δραστηριότητα της Κίνας με στόχο οικονομικά πλεονεκτήματα αλλά και για στρατιωτικούς σκοπούς θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες απειλές για τη γερμανική οικονομία και τα γερμανικά πανεπιστήμια».

Την ίδια ώρα το Πεκίνο απορρίπτει κατηγορηματικά τις γερμανικές κατηγορίες περί κατασκοπευτικής δράσης Κινέζων πρακτόρων. Σε ανακοίνωσή της η κινεζική πρεσβεία στο Βερολίνοαναφέρει: «Καλούμε τη γερμανική πλευρά να σταματήσει την εκμετάλλευση υποθέσεων κατασκοπείας με στόχο την πολιτική χειραγώγηση και τη δυσφήμιση της εικόνας της Κίνας».

Αξίζει να σημειωθεί ότι μόλις πρίν από λίγες ημέρες ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς είχε βρεθεί για επίσημη επίσκεψη στην Κίνα με διευρυμένες επαφές.

Ο προεκλογικός πυρετός δεν έχει ακόμη αγγίξει τη γερμανική πραγματικότητα, αν και οι πρώτες αφίσες έχουν κάνει δειλά την εμφάνισή τους και στις τηλεοπτικές εκπομπές λόγου γίνεται σαφές ότι οι πολιτικοί προσκεκλημένοι απευθύνονται στο εκλογικό τους κοινό. Ούτως ή άλλως στις 9 Ιουνίου εκατομμύρια Γερμανοί ψηφοφόροι θα προσέλθουν στις κάλπες για να στείλουν εκπροσώπους τους στην Ευρωβουλή. Κι όποιος ισχυριστεί ότι δεν θα "γράψει" το αποτέλεσμα ή δεν θα έχει βαρύτητα το αποτέλεσμα στους εσωτερικοπολιτικούς συσχετισμούς δυνάμεων, δεν θα είναι ειλικρινής. Πολλά θα εξαρτηθούν από τους ίδιους τους υποψηφίους και από τον βαθμό της αναγνωρισιμότητάς τους, όπως συμβαίνει σε κάθε χώρα.

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Madame Europe

Εάν θέλουμε να σταθούμε στους επικεφαλής υποψηφίους (Spitzenkandidat) των κομμάτων, η πιο αναγνωρίσιμη είναι αναμφισβήτητα η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Πριν ξεκινήσει την πολιτική της καριέρα εργάστηκε ως γιατρός και δημιούργησε οικογένεια με 7 παιδιά. Το αμερικανικό Forbes την ανακήρυξε τελευταία ως την πιο "ισχυρή γυναίκα του κόσμου". Πρώην υπουργός Άμυνας, Εργασίας και Οικογενειακών Υποθέσεων, για να περιοριστούμε μόνο στις υπουργικές καρέκλες, η περίπτωσή της έχει μια διαφορά σε σχέση με όλους τους υπόλοιπους συνυποψηφίους. Η κυρία φον ντερ Λάιεν (ξανα)βάζει υποψηφιότητα μόνο για τη θέση προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μετά από μια θητεία 5 χρόνων. Το πόσο επιτυχημένη ήταν, οι απόψεις διίστανται. Επί της θητείας της συνέπεσε η πανδημία και ο ρωσικός πόλεμος κατά της Ουκρανίας. Η φον ντερ Λάιεν ταξίδεψε σε όλον τον κόσμο, συμμετείχε σε αμέτρητα Συμβούλια και Συνόδους Κορυφής εκπροσωπώντας τα συμφέροντα και προβάλλοντας τα αιτήματα της ΕΕ. Για το ντιλ δις που έκανε με τη φαρμακοβιομηχανία Pfizer και τον επικεφαλής της ελληνικής καταγωγής Άλμπερτ Μπουρλά, οι εισαγγελείς των Βρυξελλών ξεκίνησαν έρευνες σε μια κρίσιμη περίοδο για την ίδια.

Mε αφορμή την παραίτηση του εκλεκτού της φον ντερ Λάιεν Μάρκους Πίπερ πριν καν αναλάβει Επίτροπος για τις Μικρομεσαίες με την κατηγορία του νεποτισμού και της ευνοιοκρατίας, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δέχτηκε επικρίσεις. Ακούστηκε μάλιστα ότι μετά τις εκλογές θα μπορούσε η θητεία της να οδηγηθεί πρόωρα προς το τέλος της, αλλά πρόκειται για εικασίες. Γεγονός είναι ότι δέχεται επικρίσεις και από τους ομοϊδεάτες της. Άλλοι την θεωρούν πολύ "Πράσινη", άλλοι ότι διχάζει κοινωνικά την ΕΕ. Υπάρχει και κάποιο παράδοξο. Παρόλο ορίστηκε από το κόμμα της ως επικεφαλής υποψήφια, δεν περιλαμβάνεται σε κανέναν εκλογικό κατάλογο και, ως εκ τούτου, δεν έχει άμεσο δικαίωμα ψήφου. Υποψηφιότητα για Spitzenkandidat από το Χριστιανοκοινωνικό κόμμα βάζει και ο Μάνφρεντ Βέμπερ. Τα 5 τελευταία χρόνια ήταν επικεφαλής της πολιτικής ομάδας του ΕΛΚ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και πρόεδρος του κόμματος. Πριν ασχοληθεί με την πολιτική, ο ερασιτέχνης κιθαρίστας σπούδασε Φυσικός Μηχανικός στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Μονάχου, με ειδίκευση στην τεχνική προστασία του περιβάλλοντος.

Μια "Eurofighter" με πάθος για την Ελλάδα

Την προεκλογική κούρσα με τα χρώματα των Γερμανών Σοσιαλδημοκρατών οδηγεί η Καταρίνα Μπάρλεϊ. Πρόκειται για τη δεύτερη υποψηφιότητα της δικηγόρου μετά τις ευρωεκλογές του 2019. 55 χρονών σήμερα, είναι αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Διετέλεσε υπουργός Δικαιοσύνης, Οικογένειας και Γενική Γραμματέας του SPD. Η μητέρα δύο παιδιών είναι μέλος του SPD από το 1994. "Είμαι Ευρωπαία μέχρι το μεδούλι", διαβεβαιώνει η Μπάρλεϊ στην ιστοσελίδα της. Γεννημένη στην Κολωνία, η μητέρα της είναι Γερμανίδα και ο πατέρας της Βρετανός. Η Μπάρλεϊ σπούδασε, μεταξύ άλλων, στο Παρίσι. Έχει κάνει εκστρατεία για το κράτος δικαίου στο Ευρωκοινοβούλιο και έχει τραβήξει την προσοχή με τις επικρίσεις της κατά του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν. "Δεν πρέπει να επιτρέψουμε μετατόπιση δυνάμεων προς την άκρα δεξιά", δήλωσε σε συζήτηση που ακολούθησε προεκλογική εκστρατεία των Σοσιαλδημοκρατών στο Βερολίνο. "Εμείς οι Σοσιαλδημοκράτες πρέπει να δώσουμε στον κόσμο να καταλάβει ότι το διακύβευμα των ευρωεκλογών είναι μεγάλο, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πολύτιμη, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τι θαυμαστό έχουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο". Η Μπάρλεϊ προσπαθεί να μεταδώσει το πάθος της για την ΕΕ.

Πριν την ΕΕ, η 66χρονη Μαρί-Άγκνες Στρακ Τσίμερμαν είχε και έχει διαχρονικό πάθος με την Ελλάδα και τις μηχανές. Με μια μηχανή κατέβηκε στην Ελλάδα σε μια από τις ετήσιες επισκέψεις της για διακοπές με όλη την οικογένεια, κόρες, γαμπρούς, εγγόνια και σύζυγο. Στην ευρωπαϊκή αρένα κατεβαίνει με τα χρώματα των Φιλελευθέρων και διαφημίζεται ως "Eurofighter". Ο πόλεμος στην Ουκρανία της έδωσε μεγάλη αναγνωρισιμότητα από τη θέση της προέδρου της Επιτροπής Άμυνας. Εξαρχής, όταν όλοι οι άλλοι Γερμανοί πολιτικοί άρθρωναν μισόλογα, εκείνη τάχθηκε ανοιχτά υπέρ της αποστολής τεθωρακισμένων και όπλων στην Ουκρανία. Η κριτική της στάση ιδιαίτερα απέναντι στον καγκελάριο Σολτς άγγιξε τα όρια "νεύρωσης", αλλά αυτό είναι το στιλ της, να λέει αυτό που θέλει και να μην χρησιμοποιεί "περικοκλάδες". Στην προεκλογική εκστρατεία είπε με καθαρά λόγια ότι θα πάρει θέσεις κατά του καγκελαρίου. "Τώρα το θέμα είναι να μεταφέρω όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του FDP στην Ευρώπη - και δεν μπορώ να λάβω υπόψη μου τον καγκελάριο της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, έχουμε διαφορετικές απόψεις, οπότε δεν είναι ο καγκελάριός μου", είπε.

Η Πράσινη φεμινίστρια και ο νοσταλγός των Ναζί

Από το κόμμα των Πρασίνων η Τέρι Ράιντκε είναι μια άγνωστη στη Γερμανία, αλλά έχει κάνει συχνά ενέργειες στις Βρυξέλλες που έχουν φέρει σε άβολη θέση τον συνασπισμό στο Βερολίνο. Μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το 2014 "αγωνίζεται για τους λαούς της Ευρώπης και τον κλιματικά ουδέτερο εκσυγχρονισμό της οικονομίας μας, για περισσότερη δικαιοσύνη και μια ανθεκτική δημοκρατία", αναφέρεται στη διαδικτυακή ενημέρωση του κόμματος. Θεωρεί τον εαυτό της ως παιδί της περιοχής του Ρουρ, είναι φεμινίστρια με αυτοπεποίθηση και υπέρμαχος μιας ισχυρής κοινωνικής πολιτικής. Είναι επικεφαλής των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και έχει θέσει ως στόχο να κερδίσει πόντους για τους Πράσινους στον νότο και τα ανατολικά της ΕΕ. Εάν η φον ντερ Λάιεν δεν γίνει ξανά πρόεδρος της Επιτροπής, θα μπορούσε θεωρητικά να γίνει η επόμενη Επίτροπος της Γερμανίας. Στο παρελθόν η Ράιντκε έχει εμφανιστεί κυρίως ως ακτιβίστρια υπέρ των ίσων δικαιωμάτων και διατηρεί λεσβιακή σχέση με τη Γαλλίδα γερουσιαστή Μελανί Βόγκελ. Στην υπόθεση παραίτησης πρόσφατα του ευρωβουλευτή των Πρασίνων Μάλτε Γκαλέ έπειτα από σχετικά δημοσιεύματα του περιοδικού Stern, επικρίθηκε πρόσφατα ότι δεν διερεύνησε επαρκώς φήμες για καταγγελίες περί σεξουαλικής παρενόχλησης.

Επικεφαλής της λίστας της Εναλλακτικής για τη Γερμανία AfD για τις ευρωεκλογές είναι ο Μαξιμίλιαν Κρα, 46 χρονών, δικηγόρος, ο οποίος υποστηρίζεται από την ακροδεξιά πτέρυγα του κόμματος. Γεννημένος στη Δρέσδη, είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από το 2019. Το 2023 δημοσίευσε ένα βιβλίο με τίτλο "Πολιτική από τα Δεξιά. Ένα μανιφέστο". Εκδόθηκε από τον Γκετς Κούμπιτσεκ, ο οποίος, σύμφωνα με την Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος, είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της λεγόμενης Νέας Δεξιάς. Ο Κρα είχε επικριθεί στο παρελθόν στο ίδιο του το κόμμα για την εγγύτητά του με την Κίνα. Πρόσφατα ήρθε στο φως της δημοσιότητας επειδή είχε δώσει συνεντεύξεις στη φιλορωσική διαδικτυακή πλατφόρμα "Φωνή της Ευρώπης", η οποία έχει συμπεριληφθεί στον εθνικό κατάλογο κυρώσεων από το τσεχικό υπουργικό συμβούλιο. Κι εδώ θα υπήρχε ελληνικό "άρωμα". Συζητήθηκε η συμμετοχή του ελληνικής καταγωγής Δημήτρη Κιζούδη στο ευρωψηφοδέλτιο του κόμματος, αλλά τελικώς δεν αποφασίστηκε. Από το 2022 ο κύριος Κιζούδης είναι προσωπικός πολιτικός σύμβουλος του προέδρου του κόμματος Τίνο Κρουπάλα.

Και η Αριστερά έχει την καπετάνιο της

Επικεφαλής υποψήφιοι στη λίστα για τις ευρωεκλογές από την Αριστερά είναι ο επικεφαλής του κόμματος Μάρτιν Σίρντεβαν μαζί με την ακτιβίστρια για το κλίμα και τους πρόσφυγες Καρόλα Ράκετε. Ο Σίρντεβαν είναι πρόεδρος του γερμανικού Αριστερού Κόμματος και ήδη συν-επικεφαλής της Αριστερής Ομάδας GUE/NGL στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Με διδακτορικό στις πολιτικές επιστήμες γεννήθηκε στο Ανατολικό Βερολίνο το 1975 και ήταν ήδη επικεφαλής υποψήφιος στις ευρωεκλογές του 2019. Η Καρόλα Ράκετε είναι πολιτικά ανεξάρτητη. Η 35χρονη καπετάνιος έγινε διεθνώς γνωστή το 2019, όταν κατέπλευσε στο νησί Λαμπεντούζα με το πλοίο "Sea Watch 3" μεταφέροντας πρόσφυγες που διασώθηκαν από κίνδυνο στη θάλασσα, παρά την απαγόρευση των ιταλικών αρχών.

Ο πρώην πολιτικός του Κόμματος της Αριστεράς Φάμπιο ντε Μάζι και ο πρώην πολιτικός του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος Τόμας Γκάιζελ κατεβαίνουν ως κορυφαίοι υποψήφιοι για το νεότευκτο κόμμα της Σάρα Βάγκενκνεχτ. Ο ντε Μάζι, 44 ετών, ήταν ευρωβουκευτής για το Αριστερό Κόμμα από το 2014 έως το 2017 πριν μετακομίσει στη Βουλή του Βερολίνου για το ίδιο κόμμα, από όπου αποχώρησε το 2021 και παραιτήθηκε το 2022. Πτυχιούχος Οικονομικών έκανε όνομα ως ερευνητής οικονομικών σκανδάλων, συμπεριλαμβανομένου του σκανδάλου Cum-Ex. Ο 60χρονος Τόμας Γκάιζελ ήταν δήμαρχος του Ντίσελντορφ από το 2014 έως το 2020 και σπούδασε νομικά και πολιτική. Όσον καιρό ήταν δήμαρχος, διατηρούσε στενούς δεσμούς με το ελληνικό στοιχείο του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας.

DPA, Vorwärts, Tagesschau, SZ, DLF

Λόγω των πολλών διεθνών κρίσεων δεν αποτελεί έκπληξη για το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη (SIPRI) το γεγονός ότι ΗΠΑ, Κίνα και Ρωσία αύξησαν και πάλι σημαντικά τις στρατιωτικές τους δαπάνες. Σύμφωνα με τους ερευνητές στην Στοκχόλμη δεν εκπλήσσει ούτε ότι οι στρατιωτικές δαπάνες βρίσκονται σε τροχιά ανόδου για πρώτη φορά από το 2009, ακόμα και σε Αφρική, Μέση Ανατολή, Ευρώπη, Ασία, Ωκεανία καθώς και τη Βόρεια και Νότια Αμερική. Εντυπωσιακό είναι το ποσοστό αύξησης 6,8% για το 2023 εξηγεί ο Σιάο Λιάνγκ από το ινστιτούτο SIPRI: «Αυτό που μας εξέπληξε είναι το μέγεθος της αύξησης ιδίως στη Λατινική Αμερική και την Αφρική. Σε Μεξικό και Ελ Σαλβαδόρ για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις χρησιμοποιούν τον στρατό για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Και όσον αφορά τις τάσεις παγκοσμίως είναι πιθανό να δούμε περαιτέρω αύξηση τα επόμενα χρόνια εάν συνεχίσουν να υφίστανται οι υπάρχουσες διενέξεις και εντάσεις».

Η Ουκρανία παραμένει η υπ' αριθμόν ένα εστία κρίσης στον κόσμο. Το 2023 οι ρωσικές στρατιωτικές δαπάνες έφθασαν το 5,9% του ΑΕΠ, στο υψηλότερο επίπεδο από το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης. Στην Ουκρανία ανερχόταν στο 37% του ΑΕΠ της χώρας. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με το σουηδικό ινστιτούτο, ο πόλεμος επιβαρύνει οικονομικά περισσότερο την Ουκρανία από ότι την Ρωσία. Σύμφωνα με την νέα έκθεση η Γερμανίαβρίσκεται ως προς τις στρατιωτικές της δαπάνες στην 7η θέση παγκοσμίως, με σχεδόν 69 δις δολάρια 9% περισσότερα από το 2022.

«Η άμυνα είναι ακριβότερη από την επίθεση»

Ο Νίκλας Σέρνινγκ, πολιτικός επιστήμονας στο Ινστιτούτο Λάιμπνιτς για την Ειρήνη και τις Συγκρούσεις στη Φρανκφούρτη, δηλώνει στην DW: «Ζούμε σε μια εποχή όπου η στρατιωτική ισχύς αποτελεί και πάλι προτεραιότητα. Από αυτή την άποψη τα στοιχεία είναι έκφραση αυτού του τρόπου σκέψης. Επιπλέον, όπως δείχνει το παράδειγμα της Ουκρανίας και οι πρόσφατες ιρανικές επιθέσεις στο Ισραήλ, η άμυνα είναι σημαντικά ακριβότερη από την επίθεση».

Ο γερμανός πολιτικός επιστήμονας βλέπει το μέλλον μάλλον με απαισιοδοξία. Θεωρεί ότι όσο δεν αλλάζει η κατάσταση παγκοσμίως δεν θα αντιστραφεί η τάση για περισσότερους εξοπλισμούς. Απαραίτητες προϋποθέσεις για μια στροφή προς το καλύτερο θα ήταν κατά την εκτίμηση του Νίκλας Σέρνγινκ η ειρήνη στην Ουκρανία, χωρίς διαίρεση της χώρας και η εκτονωθεί της έντασης Κίνας -Ταϊβάν με διαμεσολάβηση των ΗΠΑ. Προς το παρόν όμως η κατάσταση δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας εκτιμά ο γερμανός ειδικός.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Θεωρείται εκ προιμίου υψηλού συμβολισμού αλλά και υψηλής πολιτικής βαρύτητας η πρώτη επίσκεψη του Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ κατά τη διάρκεια της επτάχρονης προεδρικής θητείας του στην Τουρκία, από σήμερα μέχρι την Τετάρτη μια επίσκεψη που βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη. Η τελευταία φορά που ο Γερμανός πρόεδρος είχε ταξιδέψει στην Τουρκία ήταν το 2016, όταν ακόμη ήταν υπ. Εξωτερικών επί διακυβέρνησης της Άγκελα Μέρκελ λίγο μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Ερντογάν.

Έκτοτε το διεθνές πολιτικό σκηνικό έχει αλλάξει άρδην η πολιτική του Ερντογάν όμως τόσο ως προς το εσωτερικό με βαριά πλήγματα στο κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο και προς το εξωτερικό, στις σχέσεις με τη Δύση και τον αραβικό κόσμο παραμένει το ίδιο προβληματική. Στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή δύο ημέρες μάλιστα μετά την συνάντηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγιε με κάθε επισημότητα στο Παλάτι Ντολμπαχτσέ της Κων/πολης,κι ενώ ο Τούρκος πρόεδρος εμφανίζεται προστάτης των απανταχού μουσουλμάνων «αδερφών», η επικείμενη συνάντηση με τον παλαιό «φίλο» του, όπως αποκαλεί τον Σταϊνμάιερ αποκτά ιδιαίτερη σημασία.

Στόχος να μην επαναληφθεί ο Νοέμβριος

Η τελευταία συνάντηση του Γερμανού προέδρου με τον Τούρκο ομόλογό του τον περασμένο Νοέμβριο στο Βερολίνο ήταν επεισοδιακή με το ρήγμα στις διμερείς σχέσεις να μην έχει ακόμη αποκατασταθεί ουσιαστικά. Ψυχρά χαμόγελα, τυπικές χειραψίες και μόνο μια σύντομη γραπτή δήλωση από την γερμανική προεδρία για τη στήριξη της Γερμανίας στο Ισραήλ ήταν το δημόσιο αποτύπωμα εκείνης της συνάντησης στο προεδρικό μέγαρο Μπελβού του Βερολίνου. Ακολούθησε τότε η επεισοδιακή συνέντευξη Τύπου Σολτς - Ερντογάν με βαριές προσβολές από την πλευρά του Τούρκου προέδρου προς τη Γερμανία, την οποία χαρακτήρισε δέσμια του παρελθόντος της. «Δεν χρωστάμε τίποτα σε κανέναν» είχε πει τότε ο Ερντογάν μέσα στην καγκελαρία, προκαλώντας σάλο, χωρίς όμως να αναφέρεται ρητά στην Χαμάς.

Όλοι απεύχονται μια επανάληψη του Νοεμβρίου την Τετάρτη στην Άγκυρα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η κρίσιμη συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν είναι προγραμματισμένη για την τελευταία ημέρα της επίσκεψης Σταϊνμάιερ στην Τουρκία, η οποία γίνεται τυπικά τουλάχιστον με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Γερμανίας και Τουρκίας.

Ο πρώτος πολιτικός πάντως που συνάντησε ήδη ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ στην Κωνσταντινούλη δεν είναι άλλος από τον ο Εκρέμ Ιμάμογλου, ο ισχυρός νεοεκλεγείς δήμαρχος της Κων/πολης από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, ένας συνομιλητής στον οποίο και η γερμανική πλευρά εναποθέτει ελπίδες. Στο επίκεντρο των επαφών του Τούρκου προέδρου θα βρεθούν πάντως κυρίως οι απλοί Τούρκοι πολίτες καθώς και εκπρόσωποι των γραμμάτων, των τεχνών, της επιστήμης και της κοινωνίας των πολιτών όπως και οι απόγονοι Τούρκων «γκασταρμπάιτερ», που ξεκινούσαν το μεγάλο ταξίδι για τη Γερμανία τη δεκατία του ‘60 τον ιστορικό σιδηροδρομικό σταθμό Σιρκετζί. Εκεί αναμένεται να δώσει ομιλία ο Φρανκ-Bάλτερ Σταϊνμάιερ πριν αναχωρήσει αύριο για το Γκαζιαντέπ, τη σεισμόπληκτη περιοχή, η οποία δεν έχει ορθοποδήσει ακόμη από τον φονικό σεισμό του 2023.

Λίντνερ και ιδιοκτήτης μαγαζιού ντονέρ στην αποστολή

Τον Γερμανό πρόεδρο συνοδεύει και ο Φιλελεύθερος Γερμανός υπ. Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ,δεδομένου ότι στο οικονομικό πεδίο οι γερμανοτουρκικές σχέσεις ήταν πάντα κομβικής σημασίας για τη γερμανική οικονομία. Μάλιστα ο Κρίστιαν Λίντνερ σε μια πρώτη δήλωσή του στο Γερμανικό Δίκτυο Συντακτών τονίζει τη σημασία της Τουρκίας για τη «σταθερότητα στην περιοχή» καθώς και την «ευθύνη» της τονίζοντας ότι «θα πρέπει να συνδράμει στην επίλυση διεθνών κρίσεων» με το βλέμμα στραμμένο στο Ισραήλ, την Γάζα και βέβαια το Ιράν.

Με τον Γερμανό πρόεδρο συνταξιδεύει όμως και ο 38χρονος Αρίφ Κελές, ο τουρκικής καταγωγής ιδιοκτήτης ενός τουρκικού φαστ φουντ με διάσημο ντονέρ, στην πολυσύχναστη περιοχή Κρόιτσμπεργκ του Βερολίνου. Οι ουρές είναι καθημερινές στο συγκεκριμένο στέκι oνόματι Hisar Fresh Food, το οποίο ίδρυσε ο παππούς του Αρίφ το 1986. «Το να συνταξιδεύω με τον Γερμανό πρόεδρο, το βλέπω ως μεγάλη ένδειξη εκτίμησης» αναφέρει ο Αρίφ Κελές μιλώντας σε δημοσιογράφους. «Ως εγγόνι του παππού μου μπορώ να ταξιδεύω πια στην πατρίδα των προγόνων μου μαζί με τον Γερμανό Πρόεδρο».

Εκκλήσεις από την Μπούντεσταγκ προς Σταϊνμάιερ

Την ίδια ώρα αυξάνονται πάντως και οι πιέσεις προς τον Γερμανό πρόεδρο να μην σιωπήσει στην Τουρκία αναφορικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η επικεφαλής της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της γερμανικής βουλής Ρενάτα Αλτ από τους Φιλελευθέρους καλεί τον Γερμανό πρόεδρο να επικρίνει ανοιχτά την «συστηματική υπονόμευση του κράτους δικαίου, τη διάλυση της δημοκρατίας και τους σοβαρούς περιορισμούς στην ελευθερία του Τύπου», σύμφωνα με δηλώσεις της στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων.

Όπως συμπληρώνει: «Μόνο έτσι η Γερμανία μπορεί να αντααποκριθεί στον ισχυρισμό ότι επιτελεί μια εξωτερική πολιτική που εδράζεται σε αξίες». Μάλιστα αναγνωρίζει ότι ο Γερμανός πρόεδρος θα πρέπει να επιδοθεί εκ της θέσεώς του σε «πράξεις εξισορρόπησης», θεωρεί όμως ταυτόχρονα ότι είναι ένας «έμπειρος πολιτικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής» που θα πρέπει να δείξει ότι διαχειρίζεται επαρκώς αυτή την «πρόκληση».

Κλείνοντας, η επίσκεψη Σταϊνμάιερ στην Τουρκία έρχεται και σε μια κρίσιμη στιγμή και για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, με την ΕΕ να υπενθυμίζει εκ νέου στην Τουρκία ότι το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων συνδέεται άρρηκτα και με την πρόοδο των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού.

Ήδη κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Κύπρο τον Φεβρουάριο ο Γερμανός πρόεδροςείχε διαμηνύσει επίσης ότι ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας είναι άμεσα εξαρτώμενη και από το Κυπριακό. Τόνισε δε μάλιστα ότι η Γερμανία στηρίζει επικουρικά κάθε εποικοδομητική προσπάθεια διαλόγου στην περιοχή με γνώμονα την επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο που θέτει ο ΟΗΕ.

Λιγότερες από 100 μέρες έμειναν για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και εντείνονται στο Παρίσι οι προετοιμασίες της διοργάνωσης και του καλλωπισμού της πρωτεύουσας με νέα κτίρια αθλητισμού και μη, νέους χώρους πάρκινγκ αλλά και κάτι καινούργιο για τους Παριζιάνους. Ένα νέο μέτρο για τους δρόμους κάτω από τις γέφυρες, στις αποβάθρες εκεί όπου από μήνες έχουν ριζώσει με πρόχειρα τσαντίρια ή πολύχρωμες σκηνές, οι εκατοντάδες άστεγοι νόμιμοι ή παράτυποι μετανάστες, «οι μη έχοντες μοίρα» στον ήλιο της πρωτεύουσας. Ανάμεσά τους και πολλοί ασυνόδευτοι ανήλικοι.

Η επιχείρηση απομάκρυνσή τους εθελοντικά ή με τη βοήθεια της αστυνομίας ξεκίνησε από τον Μάρτιο και αποκτά ιδιαίτερη ένταση τελευταία. Από τα μέσα Μαρτίου, η κυβέρνηση ζήτησε από τους νομάρχες να δημιουργήσουν «προσωρινά περιφερειακά κέντρα υποδοχής» με εξαίρεση την περιοχή του Πα-ντε-Καλέ βορειοδυτικά και την Κορσική νότια. Στόχος είναι η αποσυμφόρηση της ευρύτερης περιοχής της πρωτεύουσας. Η διαδικασία θεωρείται εθελοντική για τους άστεγους με την υπόσχεση ότι θα έχουν φροντίδα για τρεις εβδομάδες και στη συνέχεια θα οδηγηθούν σε μια νέα περιοχή πιο μόνιμα, «που θα αντιστοιχεί στην κατάστασή τους».

«Το προ-ολυμπιακό ανθρωποκυνηγητό ξεκίνησε» έγραψε η αριστερή «Ουμανιτέ» για τους 400 πρώτους άστεγους που απομακρύνθηκαν μέσα στη νύχτα από τις αποβάθρες του Σηκουάνα, τον Μάρτιο. Οι απομακρύνσεις συνεχίσθηκαν περιοδικά έως και προχθές για 450 άστεγους από την περιοχή Βιτρί. Οι ανθρωπιστικοί σύλλογοι μιλούν «για κοινωνική κάθαρση». Ουσιαστικά, όλα δείχνουν ότι δεν υπάρχει κάποιο διαχρονικό σχέδιο για τους άστεγους. Έτσι, τα λεωφορεία που έχουν επιστρατευθεί τους μεταφέρουν όπου μπορούν, σε διάφορα μέρη της επαρχίας συχνά χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των δημάρχων όπως για παράδειγμα στο Στρασβούργο κάνοντας την εκεί δήμαρχο Φλοριάν Βαρέρας να φωνάξει με αγανάκτηση : «Αυτό δεν είναι λύση».

«Ούτε στο μαύρο ούτε στο άσπρο, αλλά στο γκρι. Εκεί βρίσκεται η σχέση μεταξύ Τουρκίας και ΝΑΤΟ». Με αυτή τη φράση περιγράφει τον ρόλο της Τουρκίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία η πολιτική επιστήμονας Σελίν Νασί από το London School of Economics and Political Science.

Το γεγονός ότι η Τουρκία επιδιώκει να έχει καλές σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα οδήγησε τα τελευταία χρόνια στο να αμφισβητηθεί το κατά πόσο η Άγκυρα παραμένει πιστή στο ΝΑΤΟ. Οι πολλές περιπτώσεις στις οποίες η Τουρκία χάραζε δική της πορεία – όπως στη στρατιωτική επέμβαση στη Βόρεια Συρία το 2018 ή την παρεμπόδιση της εισόδου Φινλανδίας και Σουηδίας στη Συμμαχία – προκάλεσαν συζητήσεις στη Δύση αναφορικά με το κατά πόσο η Τουρκία ανήκει πράγματι στη Συμμαχία ή όχι.

Ο δεύτερος μεγαλύτερος στρατός

Εξαιτίας της ρωσικής απειλής η Τουρκία – όπως και πολλά άλλα κράτη – έπρεπε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο να εγκαταλείψει τη στάση ουδετερότητας που τηρούσε. Όταν ο Στάλιν άρχισε να διεκδικεί τμήματα της τουρκικής επικράτειας, η Άγκυρα ζήτησε τη βοήθεια του ΝΑΤΟ, του οποίου και έγινε μέλος το 1952.

«Η Τουρκία είναι μία χώρα μοναδικής σημασίας για τη Συμμαχία», εξηγεί ο Ζάουρ Γκασίμοφ από το Πανεπιστήμιο του Μάιντς. Η Τουρκία έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό της Συμμαχίας μετά τις ΗΠΑ, προστατεύει τη νοτιοανατολική πτέρυγα της Ευρώπης ενώ στην Τουρκία βρίσκονται και οι δύο πιο σημαντικές αεροπορικές βάσεις, στο Ιντζιρλίκ και το Ικόνιο.

«Οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις αποτελούν έναν από τους λίγους στρατούς στο ΝΑΤΟ που έχουν άμεση εμπειρία μάχης. Επιπλέον, η Τουρκία γίνεται ένας ολοένα και ισχυρότερος εταίρος, αναπτύσσοντας η ίδια τη στρατιωτική τεχνολογία της», τονίζει ο Γκασίμοφ.

Μία διεθνής τάση

Η Άγκυρα φημίζεται για το ό,τι επανειλημμένως αποφασίζει να πάρει τον δικό της δρόμο – οπότε και προκύπτει η ερώτηση εάν αυτές οι μονομερείς ενέργειες είναι συμβατές με την ιδιότητα του μέλους του ΝΑΤΟ;

Κατά τους ειδικούς που ρώτησε η DW, ναι – πρόκειται μάλιστα για μία διεθνή τάση. «Η στρατηγική αυτονομία είναι ένας όρος που αρέσει πολύ στην Άγκυρα. Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια η Τουρκία καθίσταται όλο και πιο ανεξάρτητη στην εξωτερική της πολιτική. Και αυτό θα συνεχιστεί», εκτιμά η Νασί. «Η Τουρκία δεν είναι η μοναδική χώρα που λαμβάνει διαρκώς περισσότερες αποφάσεις μόνη της. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της αλλαγής στις διεθνείς ισορροπίες και της μετατόπισης της ισχύος από τη Δύση προς την Ανατολή. Γι' αυτό και όλοι οι σύμμαχοι των ΗΠΑ συμπεριφέρονται με παρόμοιο τρόπο», εξηγεί η ειδικός.

Ο Γκασίμοφ παρατηρεί μία «χειραφέτηση» στην τουρκική εξωτερική πολιτική εδώ και δύο δεκαετίες, καθώς και ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ συγκριτικά με τις εποχές του Ψυχρού Πολέμου. «Η Τουρκία μπορεί να είναι ενεργό μέλος του ΝΑΤΟ και ταυτοχρόνως να ενισχύει τη συνεργασία της με τη Ρωσία. Δεν βλέπω καμία ένδειξη πως το μοντέλο αυτό δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει».

Η Νασί επισημαίνει πως η Δύση επωφελείται μάλιστα από τις καλές σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία, παρ' ότι αυτές επικρίνονται. «Πρέπει κανείς να επικοινωνεί και με κάποιον που δεν συμπαθεί. Και γι' αυτό χρειάζεται ένας διαμεσολαβητής. Η σημαντική για την Ευρώπη συμφωνία για τα σιτηρά για παράδειγμα μπόρεσε να υλοποιηθεί χάρη στη συμβολή της Τουρκίας».

Ο ρόλος του Ερντογάν

Η τέχνη της επικοινωνίας παίζει σημαντικό ρόλο στο πώς αντιμετωπίζουν οι υπόλοιποι σύμμαχοι την Τουρκία. «Η Τουρκία διεξήγαγε τη συζήτηση σχετικά με την είσοδο Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ με πολύ προβληματικό τρόπο», επικρίνει η Νασί. «Εν τέλει δημιουργήθηκε η εντύπωση πως η Τουρκία είναι μία χώρα που βλέπει κάθε ζήτημα εξωτερικής πολιτικής ως αντικείμενο διαπραγμάτευσης». Και σε αυτό εντοπίζει η Νασί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της συνεργασίας με την Τουρκία: «Έχουμε να κάνουμε με μία απρόβλεπτη κυβέρνηση».

Το ζήτημα αυτό σχετίζεται με τη σειρά του με τη συγκέντρωση εξουσίας εντός της Τουρκίας. «Οι αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής λαμβάνονταν από τον Ερντογάν και μια χούφτα συμβούλους του. Στο σημείο που βρισκόμαστε τώρα ο Ερντογάν είναι αυτός που αποφασίζει για όλα», σχολιάζει η Νασί.

Η Τουρκία εκτός ΝΑΤΟ;

Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ, ενώ και στην ίδια την Τουρκία είναι πολλοί αυτοί που θεωρούν ότι η παραμονή στο ΝΑΤΟ δεν αποτελεί τη μοναδική επιλογή της χώρας. Ο Ερντογάν εξάλλου έχει δει με καλό μάτι την ένταξη στον «Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης», μία συμμαχία Κίνας και Ρωσίας με στόχο μεταξύ άλλων την αποδυνάμωση του ΝΑΤΟ.

Η Νασί πάντως φαίνεται να διαφωνεί: «Η έξοδος της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ δεν θα συνέφερε καμία από τις δύο πλευρές. Και στην πράξη η Τουρκία δεν απομακρύνεται καν από το ΝΑΤΟ. Εξάλλου, εκπληρώνει όλες της τις υποχρεώσεις προς τους συμμάχους», τονίζει η πολιτική επιστήμονας. Ακόμη, «όλα τα συστήματα άμυνας της Τουρκίας είναι συμβατά με το ΝΑΤΟ. Όλα τα όπλα, το πολεμικό υλικό, τα αεροσκάφη. Η Τουρκία είναι απολύτως ενσωματωμένη στο ΝΑΤΟ. Εδώ δυσκολευόμαστε να αλλάξουμε κινητό από iPhone σε Android. Αντιστοίχως δεν γίνεται να αλλάξει ένα ολόκληρο σύστημα σε επίπεδο άμυνας έτσι απλά».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Ιστορική χαρακτηρίζουν τα τουρκικά ΜΜΕ την αυριανή επίσκεψη στο Ιράκ τουπροέδρου Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος θα επισκεφτεί την Βαγδάτη μετά από 12 χρόνια ύστερα από πρόσκληση του Ιρακινού πρωθυπουργού Μοχάμεντ Σιά αλ Σουντάνι. Επισκέπτεται επίσης το Ερμπίλ, πρωτεύουσα του ημιαυτόνομου Ιρακινού Κουρδιστάν με το οποίο η Άγκυρα έχει αναπτύξει στενές σχέσεις.

Σκοπός της επίσκεψης η σταδιακή αποκατάσταση των διμερών σχέσεων ύστερα από τη δυναμική που δημιουργήθηκε πρόσφατα με επισκέψεις τούρκων αξιωματούχων στη Βαγδάτη μεταξύ οποίων του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και του επί κεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών (ΜΙΤ) Ιμπραχίμ Καλίν.

Εν όψει τουρκικής στρατιωτικής επιχείρησης

Αναμένεται να υπογραφούν 30 συμφωνίες και να συσταθεί ένα Κοινό Κέντρο στρατιωτικών επιχειρήσεων με στρατιωτικές δυνάμεις από την κεντρική κυβέρνηση του Ιράκ, την περιφερειακή κυβέρνηση και την Τουρκία. Κεντρικός στόχος η εκκαθάριση του ΡΚΚ από τα ιρακινά εδάφη εν όψει μεγάλης στρατιωτικής επιχείρησης που σχεδιάζει η Τουρκία τους επόμενους μήνες. Το βασικό κείμενο που θα υπογραφεί θα είναι το «Κείμενο Στρατηγικού Πλαισίου», που περιγράφεται και ως οδικός χάρτης με συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να γίνουν. Οι συμφωνίες θα περιλαμβάνουν τους τομείς μεταφορών, ενέργειας, γεωργίας και ασφάλειας. Στον τομέα των μεταφορών η Άγκυρα θέλει να αυξήσει τις διεθνείς μεταφορές μέσω Ιράκ μέσω μια εμπορικής οδού μεταξύ Κίνας και Ευρώπης.

Η ενέργεια είναι θέμα ύψιστης σημασίας για το Ιράκ. Την περασμένη Δευτέρα ο Ιρακινός πρωθυπουργός είχε συνάντηση με τον πρόεδρο Μπάιντεν στην Ουάσιγκτον. Σε κοινή τους δήλωση «επιβεβαίωσαν τη σημασία της διασφάλισης ότι το ιρακινό πετρέλαιο θα φτάνει στις διεθνείς αγορές και εξέφρασαν την επιθυμία τους να ανοίξει ξανά ο αγωγός Ιράκ-Τουρκίας». Πάντως αναλυτές επισημαίνουν ότι ως τώρα το Ιράν έπαιζε καίριο ρόλο στα εσωτερικά του Ιράκ, είναι πιθανόν λοιπόν να αντιδράσει στα σχέδια της Τουρκίας η οποία όμως, μπορεί να παίξει ένα ρόλο εξισορροπητικής δύναμης απέναντι στο Ιράν σε μια ιδιαίτερα ταραχώδη περίοδο για την περιοχή.

Αντιμέτωπη με νέα προβλήματα βρίσκεται η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρζια Μελόνι. Ο συγγραφέας Αντόνιο Σκουράτι έπρεπε να διαβάσει σε εκπομπή της Rai κείμενό του αφιερωμένο στην ιστορική μνήμη και την επέτειο απελευθέρωσης της χώρας από τον ναζισμό και τον φασισμό,που γιορτάζεται στις 25 Απριλίου. Την τελευταία στιγμή, όμως, η δημόσια ραδιοφωνία και τηλεόραση της Ιταλίας ακύρωσε την συμμετοχή του, δημιουργώντας τεράστιο θέμα. Γιατί στον μονόλογό του ο Σκουράτι, που έχει αποσπάσει σημαντικά βραβεία, κατηγορεί την πρωθυπουργό ουσιαστικά για ιδεολογική εγγύτητα με τον φασισμό και τους κληρονόμους του. Στο κείμενο που δημοσιεύθηκε σήμερα σε όλες τις εφημερίδες και στο διαδίκτυο ο Ιταλός διανοούμενος υπογραμμίζει ότι η δεξιά συμμαχία που κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές του 2022, «δεν αποκήρυξε το νεοφασιστικό παρελθόν της και, αντιθέτως, προσπαθεί να αλλάξει την καταγραφή της Ιστορίας».

Ακύρωση για «οικονομικούς λόγους»

Όσο για την ίδια την Τζόρτζια Μελόνι ο Αντόνιο Σκουράτι είναι της άποψης ότι «ευθυγραμμίστηκε με την ιδεολογική θέση της νεοφασιστικής κουλτούρας από την οποία προέρχεται, έλαβε αποστάσεις από τα τραγικά γεγονότα για τα οποία ευθύνεται το καθεστώς του Μουσολίνι, όπως τον διωγμό των Εβραίων, αλλά δεν καταδίκασε ποτέ, στο σύνολό της, την ιστορική πραγματικότητα του φασισμού».Πηγές της Rai υποστηρίζουν ότι η συμμετοχή του Σκουράτι σε εκπομπή του καναλιού Rai Tre ακυρώθηκε για οικονομικούς λόγους, με αναφορά σε αμοιβή χιλίων οκτακοσίων ευρώ. Η εφημερίδα La Stampa, όμως, δημοσίευσε εσωτερική οδηγία του ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού, που αναφέρεται σε πρόβλημα ασυμβατότητας με την δημοσιογραφική γραμμή της ιταλικής δημόσιας τηλεόρασης. Χθες βράδυ ο συγγραφέας φιλοξενήθηκε σε ιδιωτικό τηλεοπτικό κανάλι, όπου διάβασε την παρέμβασή του και η αντιπολίτευση, στο σύνολό της, κάνει λόγο για επικίνδυνη και ολοένα και αυξανόμενη λογοκρισία.

Η Μελόνι, σε μια προσπάθεια να περιορίσει τις αρνητικές αντιδράσεις, ανάρτησε η ίδια, τελικά, στο Facebook, το κείμενο του Σκουράτι. Στο μεταξύ, όμως, το μεγαλύτερο συνδικάτο των δημοσιογράφων της Rai, σχολίασε ότι «από την διοίκηση της εταιρίας επιβάλλεται ασφυκτικός έλεγχος στο σύνολο της τηλεοπτικής ενημέρωσης». Και η όλη αυτή υπόθεση αναμένεται να αποτελέσει κύριο θέμα αντιπαράθεσης, από αύριο, στην αίθουσα της Βουλής και της Γερουσίας της ιταλικής πρωτεύουσας.

Όλα ξεκίνησαν λίγο πριν από τα μεσάνυχτα Πέμπτης προς Παρασκευή. Η πάντα καλά ενημερωμένη εφημερίδα Bild δημοσίευσε στην πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης X ρεπορτάζ με τον εκρηκτικό τίτλο «Τεράστιο σκάνδαλο πίσω από κλειστές πόρτες», κάνοντας αναφορά σε έναν καυγά μεταξύ της Αναλένας Μπέρμποκ και του Iσραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανιάχου, όταν η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών τον επισκέφθηκε την περασμένη Τρίτη μαζί με τον Βρετανό ομόλογό της Ντέιβιντ Κάμερον.

Και οι δύο υπουργοί προσπαθούσαν να πείσουν τον Νετανιάχου ότι τυχόν αντίποινα θα μπορούσαν να οδηγήσουν την περιοχή σε ευρύτερη ανάφλεξη, η ίδια η Μπέρμποκ τον κάλεσε σε «ύψιστη αυτοσυγκράτηση» και διευκρίνισε ότι «δεν μιλάω για υποχώρηση, μιλώ για συνετή αυτοσυγκράτηση, που δεν είναι τίποτα λιγότερο από δύναμη».

Νετανιάχου: «Δεν είμαστε σαν τους Ναζί»

Είπε όμως και κάτι άλλο. «Δεν θα επιτρέψουμε να στραφούν τα μάτια της διεθνούς κοινότητας μακριά από τους ανθρώπους στη Γάζα και την κατάσταση των ομήρων σε αυτή την τεταμένη κατάσταση». Η αναφορά στους αμάχους στη Γάζα φαίνεται να προκάλεσε την οργή του Ισραηλινού πρωθυπουργού. Το τι έγινε πίσω από τις κλειστές πόρτες το περιγράφει δημοσιογράφος του ισραηλινού Channel 13, στην πλατφόρμα Χ.

Ο Νετανιάχου φαίνεται να έδειξε φωτογραφίες στην Αναλένα Μπέρμποκ από τη Γάζα, που έδειχναν αγορές γεμάτες με τρόφιμα και βίντεο με Παλαιστίνιους να κάνουν μπάνιο στην παραλία κοντά στο Ντέιρ αλ Μπαλάχ. Η Γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών επεσήμανε ότι οι άμαχοι Παλαιστίνιοι πεινούνκαι προσφέρθηκε να δείξει στον Νετανιάχου φωτογραφίες πεινασμένων παιδιών στο κινητό της τηλέφωνο. Ο Νετανιάχου φέρεται να επέμενε ότι δεν υπάρχει πείνα εκεί. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ η Μπέρμποκ τον συμβούλεψε επίσης να μην δείξει τις φωτογραφίες, γιατί δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα. Στο σημείο αυτό, πάντα κατά το ρεπορτάζ, ο Ισραηλινός πρωθυπουργούς απάντησε σε έντονο ύφος ότι οι φωτογραφίες ήταν πραγματικές.

«Δεν είμαστε σαν τους Ναζί» φέρεται να είπε ο Νετανιάχου σύμφωνα με δημοσιεύματα για να επαναφέρει προφανώς στη μνήμη ότι το 1942 οι Ναζί έβαλαν μια κινηματογραφική ομάδα να γυρίσει προπαγανδιστική ταινία με στημένες σκηνές από την καθημερινή ζωή στο γκέτο της Βαρσοβίας. Οποιαδήποτε σύγκριση με το ναζιστικό παρελθόν είναι κάτι που βάζει σε δύσκολη θέση κάθε Γερμανό πολιτικό.

Αλλά η Μπέρμποκ φέρεται να μην πτοήθηκε και ρώτησε τον Νετανιάχου αν ήθελε να πει ότι οι γιατροί στη Λωρίδα της Γάζας και τα διεθνή μέσα ενημέρωσης δεν λένε την αλήθεια. Τι έγινε στη συνέχεια δεν αναφέρεται στην ανάρτηση της Ισραηλινής δημοσιογράφου. Πάντως μετά τη συνάντηση ο Νετανιάχου έκανε την εξής δήλωση στο υπουργικό συμβούλιο: «Έρχομαι τώρα από συναντήσεις με τους υπουργούς Εξωτερικών της Βρετανίας και της Γερμανίας. Χθες το βράδυ μίλησα με τον Βρετανό πρωθυπουργό Ρίσι Σουνάκ και σύντομα θα μιλήσω και με άλλους ηγέτες. Ευχαριστώ τους φίλους μας για την υποστήριξή τους στην υπεράσπιση του Ισραήλ. Και το λέω αυτό, τόσο την υποστήριξη στα λόγια όσο και την υποστήριξη στις πράξεις. Έχουν επίσης κάθε είδους προτάσεις και συμβουλές. Το εκτιμώ, αλλά θέλω να ξεκαθαρίσω: Θα πάρουμε τις δικές μας αποφάσεις και το Κράτος του Ισραήλ θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να υπερασπιστεί τον εαυτό του».

«Παραπλανητικός» ο διάλογος

Αλλά και οι τελευταίες λέξεις της Γερμανίδας υπουργού επί ισραηλινού εδάφους ήταν άλλη μια έκκληση για αυτοσυγκράτηση. Κάπως έτσι ολοκληρώθηκε η 7η επίσκεψή της στο Ισραήλ. Ενώ κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά τις επιθέσεις της Χαμάς οι επισκέψεις Μπέρμποκ επικεντρώνονταν κυρίως στην επίδειξη αλληλεγγύης και την ανησυχία της για τους ομήρους, ορισμένοι εκ των οποίων έχουν επίσης γερμανική υπηκοότητα, το τελευταίο διάστημα η ανθρωπιστική πτυχή και ο εφοδιασμός του άμαχου πληθυσμού στη Γάζα βρίσκονται ολοένα περισσότερο στο επίκεντρο της δημόσιας προσοχής.

Οι εκκλήσεις της προς την ισραηλινή πλευρά να επιτρέψει περισσότερη βοήθεια στη Γάζα γίνονταν όλο και πιο δυνατά. Για κάποιο χρονικό διάστημα φαινόταν η Μπέρμποκ να χάνει την υπομονή της με τον Νετανιάχου και τμήμα της ισραηλινής κυβέρνησης. Και αυτή τη φορά ήθελε να του το πει σε μικρό κύκλο αντιπροσωπειών και πίσω από κλειστές πόρτες, όπως υποστηρίζουν τουλάχιστον κάποιες πηγές. Επίσημα πάντως το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε «παραπλανητική» την απόδοση του συγκεκριμένου διαλόγου.

«Βασικά σημεία της ωριαίας συνάντησης ήταν λανθασμένα και παραπλανητικά», έγραψε το υπουργείο στην πλατφόρμα X (πρώην Twitter) την Παρασκευή. Η γερμανική πλευρά είναι ιδιαίτερα ενοχλημένη επειδή η περιγραφή των διαλόγων αποδόθηκαν εν συντομία. Αν ρωτήσει κανείς διάφορες πηγές δεν διαψεύδουν πάντως ότι η πλευρά Νετανιάχου μπορεί και να ύψωσε τους τόνους.

Η ίδια η υπουργός βρισκόταν σε ανεπίσημο δείπνο με τους άλλους έξι ομολόγους της από την ομάδα των G7 στο εστιατόριο Il Geranio στο Κάπρι της Ιταλίας. Όταν κλήθηκε να σχολιάσει το δημοσίευμα μετά των πέρας των εργασιών δεν απάντησε στην ουσία. «Δεν αναφερόμαστε εμείς σε εμπιστευτικές συζητήσεις» τόνισε και η έμφαση ήταν στο «εμείς». Και πρόσθεσε: «Μας είπαν ότι λυπούνται για το δημοσίευμα, η πηγή του οποίου είναι ασαφής, και δεν έχουμε να προσθέσουμε τίποτα περισσότερο».

APTV, Eurovision, Spiegel, DPA, Bild, Focus, Zeit Online

45 χρόνια έχουν περάσει από την Ιρανική Επανάσταση του 1979. Από τότε το Ιρανικό κράτος μοιάζει περισσότερο με αυτό που γνωρίζουμε σήμερα. Τον Μάιο μάλιστα εκείνου του έτους ο Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί αποφάσισε να ιδρύσει το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC - Islamic Revolutionary Guard Corps) ώστε να προστατέψει το νέο καθεστώς από εξεγέρσεις.

Από τότε η δύναμη της οργάνωσης έχει αυξηθεί πέραν του στρατιωτικού ενδιαφέροντος, αποκτώντας και οικονομική δύναμη. Αποκαλυπτικό άρθρο των Times δείχνει ακριβώς αυτή την εξάπλωση του Σώματος και πέρα από τα όρια του Ιράν, αγγίζοντας την Δύση και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Σε άρθρο με τίτλο «Πώς εργάζεται η Επαναστατική Φρουρά του Ιράν για να αποκτήσει έδαφος στη Βρετανία» ξετυλίγεται μια σειρά από αποδείξεις και έρευνες που δείχνουν ότι ισλαμικές φιλανθρωπικές οργανώσεις, τζαμιά αλλά και σχολεία έχουν είτε έμμεση είτε άμεση σύνδεση με την Τεχεράνη.

Οι διασυνδέσεις και η απειλή της ελευθερίας του Τύπου

Για παράδειγμα αυτή την εβδομάδα η επιτροπή που ελέγχει τις Φιλανθρωπικές Οργανώσεις (Charity Commission) επιβεβαίωσε ότι εξέτασε δραστηριότητες ενός μεγάλου Ισλαμικού πολιτιστικού κέντρου στο Μάντσεστερ, το οποίο έχει διασυνδέσεις μέχρι και το Λονδίνο, περιγράφοντάς το ως «νευραλγικό κέντρο» της ιρανικής παρουσίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Παράλληλα το Ινστιτούτο του Τόνι Μπλερ για την Παγκόσμια Αλλαγή (Tony Blair Institute for Global Change) έχει και εκείνο προειδοποιήσει για «προσπάθειες ριζοσπαστικοποίησης» από την IRGC με σκοπό να διαδοθεί η ισλαμιστική, εξτρεμιστική προπαγάνδα. Οι τακτικές της ομάδας αποσκοπούν βέβαια στην στρατολόγηση πολιτών που ζουν στη Δύση αλλά και στην προώθηση της ιδεολογίας του Σώματος μέσω φιλανθρωπικών οργανώσεων, τζαμιών αλλά και σχολείων στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ενώ συγκεντρώνονται και άλλα στοιχεία από διαφορετικές έρευνες, ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην επιβεβαίωση των παραπάνω έχουν τα αυξημένα περιστατικά εκφοβισμού και επιθέσεων εναντίων δημοσιογράφων. Βασικός στόχος των επιθέσεων φαίνεται πως είναι το ανεξάρτητο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο Iran International, που έχει ως έδρα το Λονδίνοκαι έχει μεταδώσει πλάνα διαμαρτυριών και «κρατικά χρηματοδοτούμενου» εκφοβισμού από την Τεχεράνη.

Μόλις τον προηγούμενο μήνα Βρετανοϊρανός δημοσιογράφος του συγκεκριμένου δικτύου μαχαιρώθηκε στο πόδι ακριβώς έξω από το σπίτι του. Αυτή την εβδομάδα έκθεση των Ρεπόρτερ χωρίς Σύνορα αποκάλυψε ότι η βρετανική πρωτεύουσα έχει μετατραπεί σε «ιδιαίτερο hotspot» για την καταστολή Ιρανών δημοσιογράφων, που ξεσκεπάζουν το ιρανικό καθεστώς.

Να χαρακτηριστεί «τρομοκρατική» η οργάνωση

Σε αυτό το κλίμα και μετά την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, οι φωνές στη Βρετανία που ζητούν να χαρακτηριστούν οι Φρουροί της Επανάστασης ως τρομοκρατική οργάνωση διαρκώς αυξάνονται. Αυτή την εβδομάδα 130 Βρετανοί βουλευτές υποστήριξαν την αλλαγή, με τη βρετανική κυβέρνηση να αντιστέκεται μέχρι στιγμής στις εκκλήσεις για απαγόρευση της οργάνωσης, καθώς θεωρεί σημαντικό να μείνουν ανοιχτοί οι διπλωματικοί δίαυλοι.

Οι βρετανικές υπηρεσίες ασφαλείας έχουν ήδη κατηγορήσει το Σώμα για δολοφονίες και απαγωγές επί βρετανικού εδάφους αλλά και για ανάμειξη στην κρίση της Μέσης Ανατολής.

Ο Κεν Μακάλουμ, ο γενικός διευθυντής των μυστικών υπηρεσιών της Βρετανίας MI5, έχει τονίσει μάλιστα ότι το Ιράν αποτελεί τεράστια απειλή για την ασφάλεια της χώρας, όμοια με εκείνη της Ρωσίας και της Κίνας.

Από τον Νοέμβριο οι Times αποκάλυψαν ότι οι βρετανικές αρχές έχουν αναγνωρίσει πάνω από έξι ομάδες που έχουν την έδρα τους στο Ηνωμένο Βασίλειο και έχουν άμεση σύνδεση με την Τεχεράνη. Το υπουργείο Εσωτερικών πάντως έχει δεχτεί πιέσεις να εξετάσει συγκεκριμένες ομάδες που έχουν αποδεδειγμένα εντοπιστεί ότι συνδέονται με τους «Φρουρούς της Επανάστασης» ώστε να κατανοήσει ποια ακριβώς είναι η επιρροή τους.

Η Άγκυρα συνεχίζει την έντονη διπλωματική της κινητικότητα πρσπαθώντας να επαναφέρει το θέμα της Γάζας στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος. Στο γραφείο της τουρκικής προεδρίας στο Ντολμαμπαχτσέ στην Κωνσταντινούπολη, υποδέχθηκε ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγιε, ο οποίος έφτασε από το Κατάρ, όπου βρίσκεται η μόνιμη κατοικία του.

Πριν από δύο ημέρες ο Χανίγιε είχε συναντηθεί στην Ντόχα με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν. ο οποίος συναντήθηκε και με τον Καταριανό πρωθυπουργό Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι. Σύμφωνα με τουρκικές πηγές οι συζητήσεις στη Ντόχα είχαν να κάνουν με μια πιθανή κατάπαυση του πυρός στη Γάζα, με την ανθρωπιστκή βοήθεια αλλά και το θέμα των ομήρων που κρατά η Χαμάς στη Γάζα.

Το θέμα των ομήρων βρίσκεται στην ατζέντα και των σημερινών επαφών στην Τουρκία, ενώ δεν θεωρείται απίθανο να εγκαινιαστεί κάποιο σχέδιο από την Τουρκία για απελεύθερωση ομήρων.

Έκκληση Φιντάν-Σούκρι για τερματισμό της βίας

Σημαντική ήταν όμως και η σημερινή συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών της Αιγύπτου Σαμέχ Σούκρι με τον Τούρκο υπ. Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στην Κωνσταντινούπολη. «Οι σχέσεις μας με την Αίγυπτο όσον αφορά την ανθρωπιστική βοήθεια είναι ζωτικής σημασίας. Εργαζόμαστε μέρα και νύχτα σε συντονισμό με την Αίγυπτο για να παραδώσουμε βοήθεια μέσω της συνοριακής πύλης της Ράφα. Ευχαριστούμε την Αίγυπτο για τη μεγάλη βοήθειά της στη μεταφορά της ανθρωπιστικής μας βοήθειας, ιδιαίτερα στη Ράφα. Η συνεργασία μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας έχει μεγάλο όφελος για τον λαό μας και την περιοχή μας. Η κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών από το Ισραήλ είναι ένας από τους κύριους λόγους για το πρόβλημα αστάθειας στη Μέση Ανατολή» ανέφερε εμφατικά ο Χακάν Φιντάν.

«Προτεραιότητά μας πρέπει να είναι ο τερματισμός της ισραηλινής κατοχής και η εφαρμογή της φόρμουλας/ λύσης δύο κρατών. Αν δεν συμβεί αυτό, οι επιθέσεις από την Υεμένη χθες, η ένταση μεταξύ Ιράν και Ισραήλ σήμερα, ένας άλλος τύπος πολέμου αύριο και μια άλλη εμφύλια αναταραχή την επόμενη μέρα, όλα αυτά θα συνεχίσουν να συμβαίνουν. Εμείς, ως Τουρκία, μαζί με άλλες φιλικές χώρες όπως η Αίγυπτος, λέγαμε πάντα το ίδιο από την αρχή. Εάν αυτή η κρίση δεν επιλυθεί όπως πρέπει, εάν δεν δοθεί στους Παλαιστίνιους το κράτος, η ανεξαρτησία και η κυριαρχία που τους αξίζει, τέτοιες κρίσεις θα συνεχίσουν να αυξάνονται στην περιοχή μας» τόνισε ο Χακάν Φιντάν στέλνοντας σαφή μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση.

Από την πλευρά του ο Αιγύπτιος υπ. Εξωτερικών υπογράμμισε επίσης τη σημασία της συνεργασίας με την Τουρκία και ανακοίνωσε ότι προσεχώς θα επισκεφτεί την χώρα και ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αλ Σίσι. Και οι δύο πλευρές, Τουρκία και Αίγυπτοε, καλούν πάντως όλες τις δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή για τερματισμό της βίας.

Πυκνές επαφές - O Σταϊνμάιερ στην Τουρκία

Το ημερολόγιο του προέδρου Ερντογάν είναι πλήρες με σημαντικές συναντήσεις να αναμένονται τις επόμενες ημέρες. Τη Δευτέρα επισκέπτεται τη Βαγδάτη και Ερμπίλ μετά από δώδεκα χρόνια στο πλαίσιο μιας προσπάθειας αναθέρμανσης των τουρκο-ιρακινών σχέσεων και συνεργασίας.

Ιδιαίτερη σημασία για τις σχέσεις της με την Ευρώπη δίνει η Άγκυρα στην πρώτη επίσημη επίσκεψη του Γερμανού προέδρου Φρανκ -Βάλτερ Σταϊνμάιερ. Ο Ερντογάν ήδη ανέφερε ότι με τον Σταϊνμάιερ τον συνδέει φιλία από το παρελθόν: «Θα συζητήσουμε πολλά πολιτικά, στρατιωτικά, οικονομικά και εμπορικά θέματα. Και το πώς μπορούμε να προχωρήσουμε περαιτέρω τις γερμανοτουρκικές σχέσεις».

Οι περιορισμένες δυνατότητες άμυνας κατά των ρωσικών αεροπορικών επιθέσεων γίνονται η αχίλλειος πτέρνα της ουκρανικής άμυνας. Η ρωσική πολεμική αεροπορία ανοίγει το δρόμο για το στρατό της επί του εδάφους με τις λεγόμενες βόμβες ολίσθησης. Πρόκειται για εκρηκτικούς μηχανισμούς που έχουν υποστεί τροποποίηση και μπορούν να ρίχνονται από αεροπλάνα σε μεγάλες αποστάσεις για να καταστρέφουν οχυρώσεις.

Η κυβέρνηση στο Κίεβο καλεί τους δυτικούς συμμάχους για βοήθεια. Η Γερμανία, η οποία ηγείται ενός συνασπισμού ονόματι Capability Coalitions για την αεράμυνα μαζί με τη Γαλλία από τον Φεβρουάριο, θα στείλει ένα τρίτο σύστημα αεράμυνας Patriot και απευθύνει έκκληση στους συμμάχους για περισσότερη υποστήριξη με μια πρωτοβουλία. Κατόπιν αιτήματος της κυβέρνησης του Κιέβου, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟΓενς Στόλτενμπεργκ συγκάλεσε χθες Παρασκευή συνεδρίαση του συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ουκρανίας.

Η γερμανική πρωτοβουλία αποσκοπεί στο να παρακινήσει άλλες χώρες να προμηθεύσουν βραχυπρόθεσμα πρόσθετα συστήματα αεράμυνας. Εκπρόσωπος του υπουργείου Άμυνας στο Βερολίνο δήλωσε ότι οι Ουκρανοί εταίροι ανέφεραν ότι υπάρχει επιδείνωση στο πεδίο απειλής. «Η Ρωσία χρησιμοποιεί ολοένα περισσότερο βιομηχανικά παραγόμενες βόμβες ολίσθησης που μπορούν να εκτοξευθούν από μεγάλη απόσταση από τα ουκρανικά σύνορα. Και ετσι η αμυντική κατάσταση μεταβάλλεται αναλόγως» δήλωσε.

Η Ρωσίαέχει μετατρέψει όσες απαρχαιωμένες βόμβες διαθέτει σε όπλα μεγάλης εμβέλειας. Έτσι, τα ρωσικά αεροσκάφη αποφεύγουν τα συστήματα αεράμυνας μικρότερου βεληνεκούς όπου αναπτύσσονται. Μόλις απελευθερωθούν οι βόμβες ολίσθησης, οι οποίες δεν έχουν προωθητήρες που εκπέμπουν θερμότητα, πιθανόν να μην είναι ανιχνεύσιμες από τις κεφαλές υπέρυθρης αναζήτησης των κατευθυνόμενων πυραύλων, αλλά εξακολουθούν να είναι αναγνωρίσιμες από τα συστήματα ραντάρ. Ωστόσο, εδώ είναι που οι περιορισμένες δυνατότητες των Ουκρανών αναδεικνύονται σε πρόβλημα.

Υπό πίεση ο ουκρανικός στρατός στο μέτωπο

Μετά την εγκατάλειψη της βιομηχανικής πόλης Aβντιίβκα στην περιοχή του Ντονέτσκ μέσα Φεβρουαρίου, η ουκρανική στρατιωτική ηγεσία ανακοίνωσε τη δημιουργία μιας νέας γραμμής άμυνας δυτικότερα. Κατά μήκος των χωριών Μπερντίτσι, Σεμενίφκα, Ορλίφκα και Τονένκε, η ρωσική προέλαση επρόκειτο να ανακοπεί σε απόσταση περίπου έξι έως οκτώ χιλιόμετρων από την Aβντιίβκα. Αλλά μέχρι τα μέσα Απριλίου αυτό δεν ίσχυε πλέον. Οι Ουκρανοί στρατιωτικοί παρατηρητές καταγράφουν σχεδόν καθημερινά μικρά ρωσικά εδαφικά κέρδη, και όχι μόνο δυτικά της Aβντιίβκα.

Στην περιοχή του Ντονέτσκτα ρωσικά στρατεύματα προελαύνουν σε διάφορα τμήματα του μετώπου. Οι Ρώσοι στρατιωτικοί παρατηρητές ανέφεραν εδαφικά κέρδη άνω των 200 τετραγωνικών χιλιομέτρων από τα τέλη Φεβρουαρίου. Εκτός από το τμήμα δυτικά της Aβντιίβκα, η μάχη για τη μικρή πόλη Χασίβ Γιαρ δυτικά του Μπαχμούτ, η οποία καταλήφθηκε από τη Ρωσίατο 2023, θεωρείται το νέο επίκεντρο των μαχών. Οι πρώτες ρωσικές μονάδες λέγεται ότι έχουν ήδη φτάσει μέχρι την άκρη του ανατολικότερου τμήματος της πόλης. Εντός των επόμενων εβδομάδων ο ρωσικός στρατός αναμένεται να επιχειρήσει να περικυκλώσει την πόλη με ενέργειες κατά μήκος των γραμμών του Μπαχμούτ και της Aβντιίβκα. Τα επόμενα βήματα των Ρώσων στρατιωτών θα μπορούσαν ενδεχομένως να ακολουθήσουν μια διαδρομή προς τις μεγάλες πόλεις Κραματόρσκ και Σλοβιάνσκ.

Η έλλειψη πυρομαχικών και αεράμυνας έχει συνέπειες

Η συνεχώς αυξανόμενη έλλειψη πυρομαχικών από την ουκρανική πλευρά θεωρείται ο κύριος λόγος για την αργή αλλά σταθερή ρωσική προέλαση. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στο αμερικανικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο PBS ο πρόεδρος Ζελένσκιδήλωσε ότι οι Ουκρανοί μπορούν να αντιμετωπίσουν δέκα ρωσικές οβίδες με μία μόνο δική τους. Στρατιωτικοί αξιωματούχοι περιγράφουν την κατάσταση λιγότερο δραματικά. Μιλάνε για μια αναλογία ένα προς τρία έως ένα προς έξι. Ωστόσο η ουκρανική πλευρά δεν έχει βρει μέχρι στιγμής κανέναν τρόπο για να αντιμετωπίσει τις φοβερές ρωσικές βόμβες ολίσθησης, παρά τις εξαγγελίες ότι καταρρίφθηκαν ρωσικά αεροσκάφη.

Από απόσταση 60 χιλιομέτρων από το μέτωπο ή ακόμη και 90, νεότερα μοντέλα βομβών ρίχνονται από ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη μακριά από την ουκρανική αεράμυνα και γλιστρούν για να φτάσουν τον στόχο τους. Σύμφωνα με ουκρανικές εκτιμήσεις, πάνω από 100 βόμβες αυτού του τύπου, βάρους 250, 500 ή και περισσότερων κιλών πέφτουν καθημερινά σε ουκρανικούς στόχους με καταστροφικά αποτελέσματα. Παρά το γεγονός ότι δεν έχουν πολύ υψηλή ακρίβεια, οι εκρήξεις εξουδετερώνουν τους στρατιώτες σε μεγάλη ακτίνα. Οι εκτεταμένες οχυρώσεις καταστρέφονται ολοσχερώς.

«Να βγάλουμε τα Patriot από τα στρατόπεδα»

Ένα αντίδοτο θα ήταν περισσότερα συστήματα αεράμυνας Patriot, τα οποία με το βεληνεκές τους θα μπορούσαν να κρατήσουν τα ρωσικά αεροσκάφη σε απόσταση, κάτι που οι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες πιστεύουν ότι θα έφερνε καλά αποτελέσματα. Ωστόσο, τα τρία συστήματα Patriot που διαθέτει το Κίεβο χρειάζονται για την προστασία των υποδομών του από τις ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις. Επομένως,η Ουκρανία θα χρειαζόταν περισσότερα από αυτά.

Εξαιτίας του μικρού αριθμού συστημάτων αεράμυνας μεγάλου βεληνεκούς που μπορούν επίσης να καταρρίψουν βαλλιστικούς πυραύλους, τα ρωσικά πυραυλικά πλήγματα στην ουκρανική ενδοχώρα βρίσκουν συνεχώς τον στόχο τους. Από τα μέσα Μαρτίου αρκετοί θερμοηλεκτρικοί σταθμοί και τουλάχιστον ένας υδροηλεκτρικός, έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές. Υπάρχουν ήδη προειδοποιήσεις για μεγάλες διακοπές ρεύματος το καλοκαίρι.

Για το υπόλοιπο του χρόνου ο στρατός και οι παρατηρητές αναμένουν μεγαλύτερες απώλειες για τους Ουκρανούς στρατιώτες. Γίνεται λόγος ακόμη και για υποχώρηση στον ποταμό Ντνίπρο.Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ κάλεσε επίσης τα ευρωπαϊκά κράτη να παραδώσουν γρήγορα πρόσθετα συστήματα αεράμυνας.

«Διαθέτουμε Patriot και αντιπυραυλικά συστήματα» δήλωσε την Πέμπτη στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ομάδας των G7 στο Κάπρι. «Πρέπει να τα βγάλουμε από τα στρατόπεδά μας όπου βρίσκονται και να τα στείλουμε στην Ουκρανία, όπου μαίνεται ο πόλεμος».

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Ολοκληρώνονται στο Κάπρι οι εργασίες της Συνόδου των υπουργών Εξωτερικών της G7. Επισήμως, το πρόγραμμα των συζητήσεων σήμερα έχει ως κύριο αντικείμενο την κατάσταση στον Ινδικό και τον Ειρηνικό Ωκεανό, αλλά είναι σαφές ότι δεν μπορεί να μην γίνει νέα, αναλυτική αναφορά στην κατάσταση στη Μέση Ανατολή και στην απάντηση του Ισραήλ στο Ιράν.

Προσερχόμενος στη Σύνοδο, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν δεν θέλησε να σχολιάσει τις εξελίξεις με τους δημοσιογράφους.

O Ταγιάνι έχει τονίσει ότι «αναζητείται λύση για να μπορέσουν να επιβληθούν νέες κυρώσεις στο Ιράν» . Παράλληλα, καταβάλλεται προσπάθεια για να εντοπιστούν οι εταιρείες που συμβάλλουν στον ανεφοδιασμό με ντρόουνς, τόσο της Ρωσίας όσο και του Ιράν. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η G7 θα λάβει μια πολιτικού χαρακτήρα θέση, την οποία θα πρέπει να μετατρέψουν σε συγκεκριμένες πρωτοβουλίες οι χώρες μέλη της ομάδας, αρχίζοντας από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία.

Κύριος στόχος, όπως επισημαίνεται από το Κάπρι, είναι η επίτευξη αποκλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή, ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία νέων πολεμικών μετώπων. «Το Ιράν και οι σύμμαχοί του πρέπει να σταματήσουν τις επιθέσεις», τονίζεται στο κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου.

Ζωτικής σημασίας η στήριξη της ουκρανικής αεράμυνας

Σε ό,τι αφορά την Ουκρανία, οι υπουργοί Εξωτερικών των επτά πιο βιομηχανοποιημένων χωρών του πλανήτη τάσσονται υπέρ της προμήθειας του Κιέβου με νέα όπλα, ιδίως στον τομέα της αεράμυνας, για να μπορέσει ο ουκρανικός λαός να υπερασπιστεί την ανεξαρτησία του.

«Αν το Κίεβο χάσει, ο Πούτιν δεν πρόκειται να καθίσει ποτέ στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ταγιάνι. «Η στήριξη της αεράμυνάς μας είναι ζήτημα ζωής και θανάτου», εξήγησε στους συναδέλφους του ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα και πρόσθεσε ότι «στη φάση αυτή, απόλυτη προτεραιότητα για τη χώρα του αποτελούν το αμερικανικό αντιαεροπορικό σύστημα Patriot και το ιταλο -γαλλικό SAMP/T», τα οποία επιτρέπουν τον εντοπισμό και την εξουδετέρωση των ρωσικών πυραύλων.

Τα αυτοκίνητα αποτελούν ένα ιδιαίτερο εμπόρευμα: το γεγονός ότι παραδίδονται μεμονωμένα και «σε κομμάτια» κάνει τη μεταφορά τους ευκολότερη, από την άλλη όμως είναι τέτοιο το μέγεθός τους, ώστε δεν μπορεί κανείς να τα βάλει απλώς σε ένα ράφι – κάθε αυτοκίνητο πιάνει γύρω στα 10 τετραγωνικά μέτρα χώρου.

Και αυτό προκαλεί προβλήματα στα γερμανικά λιμάνια όπου φορτώνονται και εκφορτώνονται πλοία μεταφοράς αυτοκινήτων, ιδίως στο Έμντεν και το Μπρέμερχαφεν. Ο τερματικός σταθμός αυτοκινήτων στο Μπρέμερχαφεν αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια μεταφοράς αυτοκινήτων παγκοσμίως. Η BLG Logistics Group, που δραστηριοποιείται εκεί, ανέφερε στην DW πως κάθε χρόνο φορτώνει περισσότερα από 1,7 εκατομμύρια οχήματα.

Η Γιούλια Βάγκνερ, εκπρόσωπος της εταιρείας, επεσήμανε ότι το λιμάνι χωράει περίπου 70.000 οχήματα: «Όλες οι γνωστές εταιρείες αυτοκινήτων χρησιμοποιούν συχνά το Μπρέμερχαφεν και κάθε χρόνο περνούν από εκεί περισσότεροι από 1.000 μεταφορείς αυτοκινήτων».

Στο Ζέεμπριζ του Βελγίου, το λιμάνι της μεσαιωνικής πόλης Μπριζ, φορτώνονται διπλάσια αυτοκίνητα συγκριτικά με το Μπρέμερχαφεν. Επί του παρόντος είναι κι εκεί σταθμευμένα πολλά αυτοκίνητα, τα οποία δεν έχουν μεταφερθεί ακόμη.

Η Έλκε Φερμπέλεν από το τμήμα επικοινωνίας του λιμένα Αμβέρσας/Μπριζ επιβεβαιώνει στην DW πως «αυτό είναι κάτι που συμβαίνει σε όλα τα ευρωπαϊκά λιμάνια, όπου μεταφέρονται πολλά αυτοκίνητα».

Ωστόσο το παρατεταμένο διάστημα κατά το οποίο τα αυτοκίνητα παραμένουν στα λιμάνια δεν οφείλεται αποκλειστικά στον τεράστιο αριθμό των αυτοκινήτων: «Το πρόβλημα έγκειται λιγότερο στον αριθμό των αυτοκινήτων και περισσότερο στο ότι δεν μπορούν να μεταφερθούν εν συνεχεία άμεσα».

Πάντως οι μεγάλοι τερματικοί σταθμοί έχουν ακόμη χώρο για τη στάθμευση των αυτοκινήτων. Όπως ξεκαθαρίζει η Βάγκνερ, «δεν υπάρχει "συμφόρηση" κάποιου σταθμού». Το ίδιο ισχύει τόσο για το Μπρέμερχαφεν όσο και για τα υπόλοιπα λιμάνια, όπως αυτά στο Βέλγιο.

Από πού έρχονται και πού πηγαίνουν;

Η μεταφορά αυτοκινήτων με πλοία δεν είναι μία επιχείρηση με απόλυτη διαφάνεια στις πληροφορίες που αφορούν τα εμπορεύματα, καθώς πολύ συχνά δεν είναι εξαρχής γνωστό το πού έχει κατασκευαστεί ένα αυτοκίνητο ή πού θα πωληθεί. Οι κατασκευαστικές εταιρείες της Δύσης, όπως η Tesla, έχουν μεταφέρει την παραγωγή τους και στην Κίνα, απ’ όπου φέρνουν ακολούθως τα οχήματά τους στην Ευρώπη. Ταυτοχρόνως πολλές εταιρείες παράγουν οχήματα για τις αγορές της Ασίας ή των ΗΠΑ στις ίδιες τις χώρες όπου αυτά πωλούνται – μεταξύ άλλων για να αποφύγουν τους τελωνειακούς δασμούς.

Επιπλέον, υπάρχει κι ένας τρόπος μεταφοράς τον οποίο δεν ελέγχουν τα λιμάνια, όπως αναφέρουν τα λιμάνια της Αμβέρσας και του Μπριζ: «Δεν ξέρουμε καθόλου πόσα αυτοκίνητα μεταφέρονται στα εμπορευματοκιβώτια». Έτσι μεταφέρουν συνήθως αυτοκίνητα οι ιδιώτες ή οι έμποροι που στέλνουν μόνο λίγα οχήματα. Καθώς όμως τα αυτοκίνητα αυτά είναι καθ’ όλη τη μεταφορά «συσκευασμένα», δεν πιάνουν καθόλου χώρο για πάρκινγκ.

Οι αγοραστικές συνήθειες έχουν αλλάξει

Σε κάθε περίπτωση είναι ωφέλιμο να ρίχνει κανείς μια πιο συγκεκριμένη ματιά στην παραγωγή, τη διανομή και την πώληση των αυτοκινήτων, σύμφωνα με την Έλκε Φερμπέλεν – και τα τελευταία χρόνια υπάρχουν ορισμένα πράγματα που έχουν αλλάξει.

Ο αριθμός των αυτοκινήτων στα λιμάνια παραμένει υψηλός ή και αυξάνεται περαιτέρω, διότι οι αγοραστικές συνήθειες έχουν διαφοροποιηθεί: ορισμένες εταιρείες στρέφονται σε νέα επιχειρηματικά μοντέλα, όπως στην «απευθείας πώληση στους πελάτες», κατά την οποία το αυτοκίνητο παραμένει στο λιμάνι, χωρίς να περάσει από το φυσικό κατάστημα του εκάστοτε εμπόρου.

Οι χώροι στάθμευσης των λιμένων γεμίζουν με πολλά αυτοκίνητα και λόγω του γεγονότος ότι αυτή τη στιγμή γίνονται αναλογικά λίγες πωλήσεις αυτοκινήτων, όπως παρατηρεί και η Γιούλια Βάγκνερ: «Οι χρόνοι παραμονής των αυτοκινήτων όλων των κατασκευαστών στον τερματικό σταθμό έχουν αυξηθεί λόγω της διακοπής των κρατικών επιδοτήσεων για την ηλεκτροκίνηση, καθώς οι πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων στη Γερμανία έχουν μειωθεί.

Η Φερμπέλεν αναφέρει ακόμη ότι ο κύκλος εργασιών της αυτοκινητοβιομηχανίας έχει αυξηθεί συνολικά. Βέβαια, δεν έχει επιστρέψει ακόμη στα προ πανδημίας επίπεδα, όμως τόσο οι εισαγωγές όσο και οι εξαγωγές είναι αισθητά περισσότερες «συγκριτικά με το 2020-2021». Και η έλλειψη ειδικευμένου εργατικού δυναμικού γίνεται επίσης αισθητή στον κλάδο των μεταφορών: παρατηρείται «μία περιορισμένη δυνατότητα μεταφοράς αυτοκινήτων μέσω του οδικού δικτύου λόγω έλλειψης οδηγών φορτηγών». Όλα αυτά οδηγούν έτσι «σε μεγαλύτερους χρόνους παραμονής των αυτοκινήτων στα λιμάνια».

Στο Έμντεν αναζητούνται εναλλακτικές

Η Volkswagen και ο τερματικός σταθμός αυτοκινήτων στο λιμάνι του Έμντεν θέλουν να μειώσουν τους χρόνους παραμονής των αυτοκινήτων στο λιμάνι με άλλους τρόπους, μέσω της επιτάχυνσης της φόρτωσης και εκφόρτωσης των πλοίων – και τότε θα χρειάζεται και λιγότερο προσωπικό.

Η Ostfriesen Zeitung αναφέρει πως το γερμανικό Υπουργείο Μεταφορών επενδύει 3,2 εκατομμύρια ευρώ σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα που θα διαρκέσει ως το 2026, στα πλαίσια του οποίου θα δοκιμαστεί το κατά πόσο τα αυτόνομα αυτοκίνητα της VW μπορούν να φορτωθούν και να εκφορτωθούν μόνα τους, χωρίς δηλαδή να τα οδηγεί κάποιος.

Το πρόγραμμα AutoLog θα συμβάλει στη μείωση των θέσεων εργασίας στο Έμντεν έως και κατά 2.000. Σύμφωνα πάντα με την Ostfriesen Zeitung, εάν το πρόγραμμα στεφθεί με επιτυχία, είναι πιθανό να υιοθετηθεί μία τέτοια προσέγγιση «σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού, από την κατασκευάστρια εταιρεία έως τον έμπορο». Και τότε θα υπήρχαν πολλές ελεύθερες θέσεις στάθμευσης στα ευρωπαϊκά λιμάνια.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Η πολιτική συμφωνία σε επίπεδο εθνικών κυβερνήσεων έχει ήδη επιτευχθεί, αλλά σήμερα δόθηκε και η απαραίτητη έγκριση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο και μάλιστα με ευρεία πλειοψηφία. «Επικαιροποιημένοι δημοσιονομικοί κανόνες» είναι ο επίσημος χαρακτηρισμός για το νέο πλαίσιο δημοσιονομικής πειθαρχίας που θα διέπει τις διαδικασίες για τη μείωση του ελλείμματος και του δημοσίου χρέους στα κράτη-μέλη.

Δεν ήταν καθόλου εύκολη η συμφωνία στο νέο δημοσιονομικό πλαίσιο, καθώς έπρεπε να συμβιβαστούν δύο αντικρουόμενα αιτήματα: Από τη μία πλευρά οι χώρες του Βορρά ήθελαν να διατηρηθούν συγκεκριμένοι και ενιαίοι για όλους δημοσιονομικοί στόχοι, ώστε να μην προκληθεί η εντύπωση ότι ανήκει στο παρελθόν η δημοσιονομική πειθαρχία που προβλέπει το Σύμφωνο Σταθερότητας. Από την άλλη πλευρά οι χώρες του Νότου επέμεναν ότι χρειάζεται μεγαλύτερη ευελιξία, ώστε οι προσπάθειες για μείωση του χρέους να μην στραγγαλίζουν την οικονομική ανάπτυξη.

Ευελιξία, εξαιρέσεις, αλλά κοινοί στόχοι

Έτσι, οι κύριοι στόχοι του Συμφώνου Σταθερότητας (όπως το ανώτατο όριο 60% του ΑΕΠ για το δημόσιο χρέος) δεν χαλαρώνουν. Παραμένει ασφαλώς και η «απειλή» της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος για τους παραβάτες. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, θεσπίζονται ρήτρες που προσφέρουν μεγαλύτερη ευελιξία, όπως η δυνατότητα για μία προθεσμία τριών επιπλέον ετών, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι ενός «εθνικού σχεδίου» για τη μείωση του χρέους. Επίσης, «μετά από αίτημα ενός κράτους-μέλους» το Συμβούλιο θα μπορεί να χορηγεί άδεια για μία «απόκλιση» από το χρονοδιάγραμμα για την επίτευξη των στόχων.

Κατ' αρχήν παραμένει λοιπόν η δέσμευση για δημοσιονομική πειθαρχία και προφανώς αυτό είναι το μήνυμα που ήθελαν να στείλουν στις αγορές οι ευρωπαϊκές χώρες με υψηλή πιστοληπτική ικανότητα. Το ερώτημα είναι βέβαια, πώς όλα αυτά συμβιβάζονται με την ανάγκη (που ουδείς αμφισβητεί) να απελευθερωθούν πόροι για κρατικές επενδύσεις ευρείας κλίμακας σε κρίσιμους τομείς, όπως ο εκσυγχρονισμός της βιομηχανίας, η πράσινη μετάβαση και η ψηφιοποίηση.

Το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα της Ευρωβουλής, θεωρεί ότι έχει βρεθεί η κατάλληλη ισορροπία ανάμεσα στους «ιέρακες» και τις «περιστερές» της δημοσιονομικής πολιτικής. «Ο συμβιβασμός που έχουμε μπροστά μας έχει περισσότερα πλεονεκτήματα από μειονεκτήματα και θα τον υπερψηφίσουμε» έχει δηλώσει ο εισηγητής του Ευρωκοινοβουλίου Μάρκους Φέρμπερ, βουλευτής των Βαυαρών Χριστιανοκοινωνιστών (CSU).

Αντιθέτως, οι Πράσινοι κάνουν λόγο για μία «χαμένη ευκαιρία» και επικρίνουν τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες. «Είναι απλώς βλακείες» δηλώνει χαρακτηριστικά ο απερχόμενος επικεφαλής των Ευρωπαίων Πρασίνων, Φιλίπ Λαμπέρ, σε «αποχαιρετιστήρια» συνέντευξη τύπου την Τρίτη στο Στρασβούργο. Και εξηγεί: «Μόνο στο αγαπημένο μου Βέλγιο θα πρέπει να περικόψουμε πέντε δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, για να ανταποκριθούμε στους νέους δημοσιονομικούς κανόνες. Πώς θα βρούμε περιθώριο για τις απαραίτητες κρατικές επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας μας;».

«Πρωταθλητές» στο χρέος και στα ελλείμματα στην Ευρωζώνη παραμένουν η Ελλάδα και η Ιταλία. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί τους τελευταίους μήνες η υπερχρέωση της Γαλλίας, ενώ και το Βέλγιο έχει εξαιρετικά υψηλό δημόσιο χρέος, σαφώς πάνω από τον κοινοτικό μέσο όρο.

Σχεδόν όλες τις χώρες της ομάδας G20 βλέπουν το εθνικό τους νόμισμα να υποτιμάται απέναντι στο δολάριο. «Πρωταθλήτρια» της διολίσθησης είναι η τουρκική λίρα, που από από τις αρχές του 2024 έχει χάσει το 8,8% της αξίας της απέναντι στο αμερικανικό νόμισμα. Αλλά και το ιαπωνικό γιεν έχει υποτιμηθεί κατά 8%, ενώ το γουόν, το νόμισμα της Νότιας Κορέας, καταγράφει απώλειες ύψους 5,5%.

Η εξασθένηση του νομίσματος δεν αφορά μόνο στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Το δολάριο Καναδά, για παράδειγμα, έχει υποτιμηθεί κατά 4,4%, το δολάριο Αυστραλίας κατά 3,3%, ενώ για το ευρώ οι απώλειες περιορίζονται στο 2,8%.

Ανατίμηση λόγω «διστακτικής» FED;

Γιατί όμως ενισχύεται συνεχώς το αμερικανικό δολάριο; Κύριος λόγος θεωρείται η διαφαινόμενη απροθυμία της Αμερικανικής Κεντρικής Τράπεζας (FED) να μειώσει τα επιτόκια και- κατά συνέπεια- το κόστος του χρήματος, καθώς τα νεότερα στοιχεία για την αύξηση του Δείκτη Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης (CPI) στις ΗΠΑ υποδηλώνουν ότι ο πληθωρισμός καραδοκεί και ενδέχεται να επιστρέψει σύντομα.

Έτσι, οι traders ποντάρουν όλο και λιγότερο σε μία μείωση επιτοκίων, γεγονός που συμβάλλει στην ενίσχυση των κερδών του αμερικανικού νομίσματος. Μόνο το 2024 ο δείκτης Bloomberg Dollar Spot Index, που παρακολουθεί το δολάριο έναντι δώδεκα σημαντικών νομισμάτων, έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον 4%. Επιπλέον, η αυξανόμενη ένταση στη Μέση Ανατολή ευνοεί το ισχυρό δολάριο, που θεωρείται ελκυστικό «ασφαλές καταφύγιο». Συν τοις άλλοις οι περισσότερες οικονομίες εμφανίζουν ισχνούς δείκτες ανάπτυξης, ενώ την ίδια στιγμή στις ΗΠΑ τα οικονομικά στοιχεία ξεπερνούν κάθε προσδοκία, ακόμη και όσον αφορά στην απασχόληση ή στον κύκλο εργασιών του λιανεμπορίου.

Κίνδυνοι για αναπτυσσόμενες οικονομίες

Ιδιαίτερα οι αναπτυσσόμενες οικονομίες θεωρούνται εξαιρετικά εκτεθειμένες σε κινδύνους διακυμάνσεων των ισοτιμιών, καθώς το χρέος τους «μεταφράζεται» σε δολάρια. Σύμφωνα με μελέτη του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) μία άνοδος του δολαρίου κατά 10% στις αγορές συναλλάγματος προκαλεί πτώση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες κατά 1,9% εντός έτους, ενώ οι υπόλοιπες δυσμενείς επιδράσεις (adverse effects) διαρκούν πάνω από δύο χρόνια.

Είναι ενδεικτικό ότι το 2022, σε μία αντίστοιχη περίοδο ανατίμησης του δολαρίου, η Σρι Λάνκα βρέθηκε αντιμέτωπη με τη χειρότερη οικονομική κρίση στην ιστορία της και τελικά χρεοκόπησε. Άλλες αναπτυσσόμενες οικονομίες έσπευσαν να ανεβάσουν τα επιτόκια, σε μία προσπάθεια να αποτρέψουν περαιτέρω διολίσθηση του εθνικού νομίσματος.

Αντίστοιχες παρεμβάσεις σημειώνονται και στη σημερινή συγκυρία. Στην Τουρκία τα επιτόκια έχουν αυξηθεί μέσα σε λίγους μήνες από το 5% στο 50%. Στη Βραζιλία η Κεντρική Τράπεζα της χώρας παρενέβη στην αγορά συναλλάγματος την 1η Απριλίου, για πρώτη φορά από τότε που επανήλθε στην εξουσία ο πρόεδρος Λούλα. Στην Ινδονησία η κεντρική τράπεζα παρεμβαίνει για να στηρίξει το εθνικό νόμισμα, τη ρουπία, που έχει υποχωρήσει σε χαμηλά τετραετίας έναντι του δολαρίου.

Από την άλλη πλευρά, οι αναπτυσσόμενες οικονομίες φοβούνται μήπως οι αυξήσεις επιτοκίων γίνουν «μπούμερανγκ» για την οικονομική ανάπτυξη, όπως συνέβη στην Τουρκία. Ο Κότα Κιραγιάμα, αναλυτής της SMBC Nikko Securities, εκτιμά ότι «οι συναλλαγματικές ισοτιμίες και οι αυξήσεις στις τιμές του πετρελαίου εντείνουν τις πληθωριστικές πιέσεις για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Πολλές από αυτές προτιμούν όμως να μην καταφύγουν σε εργαλεία της νομισματικής πολιτικής, αλλά να παρέμβουν στην ισοτιμία με στόχο να 'αγοράσουν χρόνο' για τις επόμενες κινήσεις τους». Για παράδειγμα στην Κίνα ορισμένες κρατικές τράπεζες πωλούν δολάρια, ενώ στη Μαλαισία η κεντρική τράπεζα επιβάλλει στις επιχειρήσεις που συναλάσσονται με το κράτος να «επαναπατρίζουν» κέρδη που είχαν μετατραπεί σε δολάρια.

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

Η Γαλλία επεξεργάζεται νόμο για τον περιορισμό της γρήγορης μόδας. Ειδικοί του κλάδου αλλά και ακτιβιστές για το περιβάλλον χαιρετίζουν την κίνηση. Είναι σπάνιο αυτές τις μέρες να επικρατεί ομοφωνία στη γαλλική Εθνοσυνέλευση. Παρόλα αυτά, όλες οι κοινοβουλευτικές ομάδες στήριξαν τον νόμο για τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την κλωστοϋφαντουργία.

Ο υπουργός Περιβάλλοντος Κριστόφ Μπεσί έκανε λόγο για ένα «σημαντικό βήμα προς τα εμπρός, που καθιστά τη Γαλλία την πρώτη χώρα στον κόσμο που περιορίζει με νόμο τις υπερβολές της γρήγορης μόδας». Ο νόμος θα μπορούσε να τεθεί σε ισχύ τους επόμενους μήνες, ωστόσο οι ειδικοί στον χώρο και ακτιβιστές για το περιβάλλον ήδη πανηγυρίζουν.

Οι νέοι κανονισμοί θα επηρεάσουν τις εταιρείες μόδας, που διαθέτουν καθημερινά στην αγορά έναν ορισμένο ελάχιστο αριθμό προϊόντων. Το όριο αυτό θα καθοριστεί αργότερα με ειδικές διατάξεις και αφορά κυρίως κολοσσούς της γρήγορης μόδας, όπως είναι η παραγωγός εταιρεία Shein ή η πλατφόρμα διαδικτυακών πωλήσεων Temu με έδρα την Κίνα. Στο μέλλον οι εταιρείες αυτές θα πρέπει να δημοσιοποιούν με σαφήνεια τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της μόδας στους ιστοτόπους τους και να ενθαρρύνουν τους καταναλωτές να προχωρούν σε ανακύκλωση των ρούχων τους. Σε διαφορετική περίπτωση, απειλούνται με πρόστιμα έως και 15.000 ευρώ.

Η νίκη της βιώσιμης μόδας

Η Γιούλια Φορ, σχεδιάστρια μόδας και συμπρόεδρος του κινήματος En Mode Climat, το οποίο περιλαμβάνει περίπου 600 εταιρείες που παράγουν βιώσιμη μόδα, μιλώντας στην DW κάνει λόγο για μια σημαντική νίκη. «Η γρήγορη μόδα είναι μια καταστροφή από οικολογική, κοινωνική και οικονομική άποψη και ισοπεδώνει τα πάντα σαν οδοστρωτήρας», τονίζει.

Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά. Ο Φιλίπ Μοατί είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Paris Cité και ιδρυτής του Ινστιτούτου Ερευνών Αγοράς ObSoCo με έδρα το Παρίσι και είναι μάλλον επιφυλακτικός με τον νόμο, διότι πιστεύει ότι αυτός μπορεί να στιγματίζει καταναλωτές αυτής της μόδας, που προέρχονται από χαμηλότερα οικονομικά στρώματα. «Το να είναι σε θέση να μπορούν να αγοράσουν κάτι τους κάνει να αισθάνονται ότι ανήκουν στην κοινωνία» λέει, και επισημαίνει πως κατά τη γνώμη του αυτή η αποκαλούμενη γρήγορη μόδα αντιπροσωπεύει περίπου μόνο το 3% της αγοράς μόδας στη Γαλλία, χωρίς όμως να διαθέτει ακριβή στοιχεία. Η DW απευθύνθηκε στις εταιρείες Shein, Temu, Zara και H&M για να τοποθετηθούν πάνω στο ζήτημα, αλλά δεν θέλησαν να πάρουν θέση.

Η Γαλλία πρωτοπόρος στην Ευρώπη

Ο Ζιλντά Μινβιέγ είναι διευθυντής του οικονομικού παρατηρητηρίου της σχολής μόδας Institut Français de la Mode στο Παρίσι και μιλώντας για τον νόμο κάνει λόγο για αχαρτογράφητα νερά.

Είναι ενδιαφέρον πάντως πως σχεδόν όλοι οι βουλευτές τάσσονται υπέρ του κειμένου. Ο ειδικός στον τομέα της μόδας αναφέρει πως ο νέος νόμος αποτελεί αντίδραση στη βαθιά κρίση στην οποία έχει περιέλθει ο τομέας της έτοιμης ένδυσης από το 2022. Πολλές εταιρείες έχουν καταθέσει αίτηση πτώχευσης. «Η γρήγορη μόδα έχει επιδεινώσει την κρίση και έχει εντείνει περαιτέρω τον ανταγωνισμό», λέει ο Ζιλντά Μινβιέγ. Το θέμα όμως όπως επισημαίνει είναι ότι δεν αφορά μόνο τη Γαλλία, αν και πρωτοπόρο στον τομέα της μόδας, αλλά ολόκληρη την Ευρώπη.

Άλλοι πάλι ζητούν τον σεβασμό της Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα και κάθε πολίτης να αγοράζει λίγα μόνο απαραίτητα ρούχα τον χρόνο, και όχι σωρεία ειδών.

Ο εφιάλτης του Αμίρ Σραφ (η σύνταξη άλλαξε το όμομα) ξεκινά ακριβώς στις 24 Δεκεμβρίου 2022. Εκείνη την ημέρα, ο ανύπαντρος πατέρας από το Αφγανιστάν, ο οποίος ζει στη Γερμανία εδώ και 16 χρόνια, έχασε το ενοικιαζόμενο διαμέρισμα του κοντά από Βόννη λόγω ιδιοκατοίκησης. Ακολουθεί μια ατελείωτη ταλαιπωρία, όπως αυτή τη στιγμή επιβαρύνει εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στη Γερμανία: η πολύμηνη, απεγνωσμένη αναζήτηση ενός διαμερίσματος σε προσιτή τιμή.

Δεκάδες αναπάντητες αιτήσεις, εκατοντάδες ανταγωνιστές και φαινομενικά ατελείωτες ουρές για μια επίσκεψη στο διαμέρισμα που τον ενδιαφέρει – και αυτό μόνο αν σταθεί αρκετά τυχερός, ώστε να τον καλέσουν. Και όλα αυτά για να λαμβάνει συνήθως την υποχρεωτική τυπική απάντηση λίγο αργότερα: «Λυπούμαστε, επιλέξαμε κάποιον άλλον».

Λείπουν 800.000 διαμερίσματα

Μια ματιά στους αριθμούς δείχνει πόσο κρίσιμη είναι στην πραγματικότητα η κατάσταση στη γερμανική αγορά κατοικίας: Υπάρχει έλλειψη τουλάχιστον 800.000 διαμερισμάτων στη Γερμανία, ενώ αυτή η τάση ολοένα αυξάνεται. Περισσότεροι από 9,5 εκατομμύρια άνθρωποι, ιδιαίτερα οι μονογονεϊκές οικογένειες, ζουν σε ελάχιστα τετραγωνικά, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία. Ο φιλόδοξος στόχος και η προεκλογική δέσμευση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης ήταν να κατασκευάζονται 400.000 νέα διαμερίσματα κάθε χρόνο, συμπεριλαμβανομένων 100.000 κοινωνικών κατοικιών, αλλά ο στόχος φαντάζει απρόσιτος λόγω των υψηλών επιτοκίων και του κόστους κατασκευής.

Σύμφωνα με το Οικονομικό Ινστιτούτο Ifo του Μονάχου, το 2023 κατασκευάστηκαν περίπου 245.000 διαμερίσματα και φέτος θα είναι μόνο 210.000. Επειδή η προσφορά διαμερισμάτων είναι μικρή, αλλά η ζήτηση τεράστια, οι τιμές ενοικίασης εκτοξεύονται. Σε απόγνωση βρίσκονται όλο και περισσότεροι άνθρωποι, όπως ο Αμίρ Σραφ, οι οποίοι συχνά στρέφονται σε οργανώσεις όπως η Ένωση Γερμανών Ενοικιαστών, που υπερασπίζεται τα συμφέροντα των ενοικιαστών.

«Στους μεγάλους δήμους του Ντίσελντορφ, της Κολωνίας ή της Βόννης, σχεδόν το 50% των ανθρώπων δικαιούνται πλέον πιστοποιητικό στεγαστικού δικαιώματος με βάση το εισόδημά τους, δηλαδή ένα διαμέρισμα με πλαφόν ενοικίου. Σήμερα, αυτό δεν αφορά μόνο τους οικονομικά ασθενείς αλλά ακόμη και τα μεσαία στρώματα της κοινωνίας», εξηγεί ο Πέτερ Κοχ, διευθύνων σύμβουλος της Ένωσης Γερμανών Ενοικιαστών της Βόννης και της περιοχής του Αρ στην DW.

Υπάρχουν αυτοί που δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό για μια κατοικία. Κάποιοι κατασκηνώνουν σε υπαίθριο χώρο ή, όπως αναφέρει ο Κοχ, μετακινούνται από φίλο σε φίλο ως άστεγοι ή διανυκτερεύουν σε καταλύματα της δημοτικής Αρχής. Ο διευθύνων σύμβουλος της Ένωσης Γερμανών Ενοικιαστών εκτιμά ότι υπάρχουν 3.500 τέτοια άτομα στην περιοχή του, δηλαδή δέκα φορές περισσότεροι από ό,τι πριν από μερικά χρόνια. Η επείγουσα έκκλησή του: «Στα επόμενα 20 χρόνια, περίπου 30.000 άνθρωποι θα μετακομίσουν στη Βόννη και γι' αυτούς θα χρειαστούμε 15.000 νέες κατοικίες».

Περισσότεροι ενοικιαστές από ιδιοκτήτες

Η Γερμανία είναι η νούμερο ένα χώρα ενοικιαστών στην Ευρώπη. Πάνω από το μισό του πληθυσμού δεν ζει σε δική του κατοικία. Είναι η μόνη χώρα στην ΕΕ με περισσότερους ενοικιαστές, παρά ιδιοκτήτες. Η Γερμανία πληρώνει όμως και τα πολιτικά λάθη του παρελθόντος: Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση πούλησε χιλιάδες διαμερίσματα σε επενδυτές και την ίδια στιγμή τα ομοσπονδιακά κρατίδια αποσύρθηκαν μαζικά από την κατασκευή κοινωνικών κατοικιών.

Ο Ματίας Μπέρντ, ειδικός σε θέματα στεγαστικής πολιτικής, δήλωσε στη DW: «Παλαιότερα είχαμε τέσσερα εκατομμύρια κοινωνικές κατοικίες και 15 εκατομμύρια νοικοκυριά ενοικιαστών, σε αναλογία 1 προς 4. Σήμερα έχουμε ένα εκατομμύριο μονάδες κοινωνικής στέγασης και 21 εκατομμύρια νοικοκυριά ενοικιαστών, δηλαδή μία αναλογία 1: 21. Όποιος μπορεί να πάρει με κάποιον τρόπο κοινωνική στέγαση τώρα, έχει κερδίσει το λαχείο.»

Ο Μπερντ είναι επικεφαλής του ερευνητικού κέντρου «Πολιτική και Σχεδιασμός» στο Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας του Leibniz. Παρατηρεί ότι η στεγαστική κρίση είναι ιδιαίτερα έντονη στις μεγάλες πόλεις και τις πανεπιστημιουπόλεις. Στο Βερολίνο, για παράδειγμα, υπάρχουν όλο και περισσότερα διαμερίσματα που ενοικιάζονται μέσω Airbnb, ενώ ταυτόχρονα το μίσθωμα για νέες ενοικιάσεις είναι κατά μέσο όρο περίπου διπλάσιο από το ενοίκιο για τα ήδη υπάρχοντα συμβόλαια.

Νομικά παραθυράκια

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση προσπαθεί απεγνωσμένα να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και έχει παρατείνει το πλαφόν στο ενοίκιο μέχρι το 2029. Κατά τη σύναψη νέας σύμβασης, το μίσθωμα δεν πρέπει να υπερβαίνει ένα ποσό κατά 10% ανώτερο του τοπικού μέσου όρου. Ωστόσο, υπάρχουν εξαιρέσεις για κατοικίες νεόδμητες, εκτενώς αναπαλαιωμένες ή μερικώς επιπλωμένες. Πρόκειται για νομικά παραθυράκια που, σύμφωνα με τον Μπερντ, πρέπει επειγόντως να κλείσουν.

«Νομίζω ότι βραχυπρόθεσμα χρειαζόμαστε μία πραγματικά ισχυρότερη ρύθμιση της αγοράς ενοικίασης κατοικιών» λέει ο Ματίας Μπερντ. «Δεν είναι δυνατόν τα μισά διαμερίσματα στο Βερολίνο, για παράδειγμα, να προσφέρονται ως μερικώς επιπλωμένα χρησιμοποιώντας αυτό το κόλπο. Δεν μπορεί οι ιδιοκτήτες να παρακάμπτουν το πλαφόν, βάζοντας ένα τραπέζι κι ένα ντουλάπι στο διαμέρισμα και απαιτώντας εξωφρενικά ποσά για όλα αυτά...»

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης

Πολλοί επενδυτές κρατούν την ανάσα τους μετά την άνευ προηγουμένου επίθεση του Ιράν με ντρόουνς και πυραύλους κατά του Ισραήλ στις 13 Απριλίου. Ήταν η πρώτη απευθείας επίθεση που εξαπολύθηκε από ιρανικό έδαφος εναντίον του Ισραήλ και έγινε την ίδια μέρα που οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν κατέλαβαν βίαια ένα πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων ισραηλινών συμφερόντων, κοντά στα στενά του Ορμούζ.

Η ιρανική επίθεση αναμενόταν σε μεγάλο βαθμό, αφού το Ισραήλ κατέστρεψε μέρος του συγκροτήματος της ιρανικής πρεσβείας στη Δαμασκό της Συρίας, την 1η Απριλίου.

Ωστόσο, οι ειδικοί περιμένουν να δουν εάν η σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών κλιμακωθεί, παρόλο που τα Ηνωμένα Έθνη και οι Ηνωμένες Πολιτείες ασκούν πίεση στο Ισραήλ να επιδείξει αυτοσυγκράτηση. Στις περισσότερες επιχειρήσεις δεν αρέσει η αβεβαιότητα και η πιθανότητα ενός ευρύτερου ανοιχτού πολέμου κρατάει την περιοχή σε εγρήγορση.

Τιμές πετρελαίου και ενέργειας στη Μέση Ανατολή

Εάν η σύγκρουση κλιμακωθεί και καταλάβει μεγαλύτερο μέρος της Μέσης Ανατολής, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την παγκόσμια οικονομία είναι η απάντηση στις αγορές ενέργειας, ειδικά στις τιμές του πετρελαίου.

«Μια άνοδος της τιμής του πετρελαίου θα περιέπλεκε τις προσπάθειες επαναφοράς του πληθωρισμού στους στόχους που έχουν θέσει οι προηγμένες οικονομίες, αλλά θα είχε ουσιαστικό αντίκτυπο στις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών (αναφορικά με την πορεία των επιτοκίων) μόνο αν οι υψηλότερες τιμές ενέργειας πυροδοτήσουν μία αύξηση του δομικού πληθωρισμού», γράφει ο Νιλ Σίρινγκ, επικεφαλής οικονομολόγος του ομίλου Capital Economics, σε μια ενημέρωση προς τους επενδυτές.

Μέχρι στιγμής, αν και οι τιμές του πετρελαίου δεν έχουν κινηθεί πολύ μετά την επίθεση, φαίνεται ότι η αγορά είχε ήδη λάβει υπόψη της την τρέχουσα ασταθή κατάσταση και δεν πτοήθηκε το Σαββατοκύριακο από τα ιρανικά αντίποινα.

Ο OPEC+ και η πλεονάζουσα δυναμικότητά του

Στην πραγματικότητα, οι τιμές του αργού πετρελαίου Brent αυξήθηκαν από 83 δολάρια το βαρέλι πριν από ένα μήνα σε πάνω από 90 δολάρια την περασμένη εβδομάδα. Εκεί παρέμεινε η τιμή του αργού πετρελαίου, «εν μέρει υποκινούμενη από τις ανησυχίες για τις προμήθειες και τους γεωπολιτικούς κινδύνους από τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία», έγραψε ο Σίρινγκ.

Ο οικονομολόγος επεσήμανε ότι ένας άλλος λόγος για ηρεμία στην αγορά πετρελαίου είναι η τάση ορισμένων μελών του ΟPEC+ για αύξηση των ποσοστώσεων στην παραγωγή. «Μια αύξηση της προσφοράς πετρελαίου προφανώς συμβάλλει στον περιορισμό της όποιας αύξησης της τιμής του», η οποία θα προέκυπτε υπό άλλες συνθήκες, είτε λόγω αυξημένων εντάσεων, είτε λόγω προβλημάτων στην αλυσίδα εφοδιασμού, όπως συμβαίνει με τις επικίνδυνες ναυτιλιακές διαδρομές στην Ερυθρά Θάλασσα.

Ο Χόρχε Λεόν, αντιπρόεδρος της ενεργειακής Rystad Energy, συμφωνεί. Αν και ο ΟPEC+ έχει μια περίπλοκη δουλειά για τον συντονισμό και τη διαχείριση της αγοράς πετρελαίου, είναι πιθανό να χαλαρώσει τις περικοπές της παραγωγής σε μια συνάντηση τον Ιούνιο, έγραψε τη Δευτέρα. Αυτό θα μπορούσε να απελευθερώσει έξι εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα και να περιορίσει τις πληθωριστικές πιέσεις στις τιμές, καθώς είναι προς το συμφέρον του ομίλου να αποφύγει μια παγκόσμια ενεργειακή κρίση.

Ο πληθωρισμός μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη

Εάν οι τιμές του πετρελαίου ανέβαιναν και παρέμεναν υψηλές, αυτό θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τον παγκόσμιο πληθωρισμό, σε μια εποχή που πολλές χώρες ήδη υποφέρουν από μακροπρόθεσμο υψηλό πληθωρισμό.

Αυτό είναι «κάτι που θα μπορούσε να δημιουργήσει δίλημμα για τις κεντρικές τράπεζες, όπως διαπιστώσαμε επίσης μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022», υποστηρίζουν αναλυτές της Deutsche Bank σε σημείωμα προς πελάτες. «Υπάρχει ο κίνδυνος ένα γεωπολιτικό σοκ να βλάψει την ανάπτυξη, ανατρέποντας το χρονοδιάγραμμα μειώσεων των επιτοκίων», σύμφωνα με τη γερμανική τράπεζα.

Επένδυση σε ό,τι λάμπει

Όσον αφορά τις μετοχές, όταν οι αγορές άνοιξαν τη Δευτέρα πολλοί ασιατικοί δείκτες όπως ο Nikkei κατέγραψαν πτώση, ενώ οι ευρωπαϊκές αγορές άνοιξαν με άνοδο. Συνολικά, οι αναλυτές δεν βλέπουν μεγάλη αλλαγή μεταξύ των βασικών περιουσιακών στοιχείων από την Παρασκευή, «με τους επενδυτές να ελπίζουν ότι οποιαδήποτε κλιμάκωση θα αποδειχθεί περιορισμένη».

Ένα μικρό σημάδι των επενδυτών που αναζητούσαν μια ασφαλέστερη επένδυση ήταν η αύξηση της τιμής του χρυσού. Τη Δευτέρα σημείωσε άνοδο 0,51% φθάνοντας λίγο πάνω από τα 2.356 δολάρια (2.211 ευρώ) η ουγγιά.

Είναι ακόμη νωρίς και η σύγκρουση θα μπορούσε να διευρυνθεί σε άλλες χώρες, να οδηγήσει σε περισσότερες κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράν ή να καταστρέψει τις πετρελαϊκές υποδομές της χώρας. Ορισμένες δυτικές αεροπορικές εταιρείες ανέστειλαν προσωρινά τις πτήσεις στην περιοχή, άλλες έχουν αλλάξει δρομολόγια για να αποφύγουν τον εναέριο χώρο της Μέσης Ανατολής.

Εάν το Ιράν ή οι φιλοϊρανοί αντάρτες Χούθι συνεχίσουν να στοχεύουν πλοία που συνδέονται με το Ισραήλ στη σημαντική εμπορική οδό στα Στενά του Ορμούζ, «υπάρχει κίνδυνος λάθους στόχευσης και παράπλευρων απωλειών», σύμφωνα με την Ambrey, μια εταιρεία διαχείρισης θαλάσσιων κινδύνων. Αυτός ο κίνδυνος θα μπορούσε να εμπλέξει περαιτέρω τις ΗΠΑ, να αυξήσει το κόστος των ναύλων παγκοσμίως και τελικά να προκαλέσει όλεθρο στην παγκόσμια οικονομία.

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης

Εδώ κι εβδομάδες Βερολίνο και Κίεβο συνομιλούν για τη διοργάνωση της διάσκεψης ανασυγκρότησης της Ουκρανίαςπου θα γίνει στη γερμανική πρωτεύουσα στις 11 και 12 Ιουνίου. Προηγήθηκαν συνομιλίες στο Λουγκάνο της Ελβετίας, και πιο πρόσφατα στο Λονδίνο. Εκεί, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε σχεδόν αποκλειστικά στη βοήθεια για την ουκρανική οικονομία. Στο Βερολίνο, σύμφωνα με κυβερνητικούς κύκλους, πρόκειται να εξεταστούν "4 διαστάσεις της ανασυγκρότησης". Εκτός από την οικονομία γενικότερα και το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και την εκπαίδευσή του, ρόλο θα παίξει και η διαδικασία ένταξης στην ΕΕ αλλά και η ενίσχυση των ουκρανικών πόλεων και των δήμων. Τις προάλλες το υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης Σολτςκατέληξε σε σχέδιο 15 σημείων για την προώθηση της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Αναπτυξιακής Βοήθειας κύρια έμφαση δίνεται στην "κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας".

Εγγυήσεις για 22 επενδύσεις στην Ουκρανία

Η δέσμη μέτρων επικεντρώνεται σε οικονομικές επιδοτήσεις και μειώσεις επιτοκίων για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Ουκρανία, καθώς και σε επενδυτικές εγγυήσεις για γερμανικές εταιρείες. Μετά τη φιλοευρωπαϊκή επανάσταση του Μαϊντάν το 2014 το γερμανικό υπουργείο Αναπτυξιακής Βοήθειας είχε ήδη δώσει χρήματα σε δημοτικό επίπεδο και "θέλουμε να χτίσουμε σε ό,τι ήδη υπάρχει", δηλώνει τώρα εκπρόσωπος του υπουργείου στην Deutsche Welle. Και όλα αυτά την ώρα που η Ρωσία επιτίθεται στις ουκρανικές υποδομές με πυραυλικές επιθέσεις και ασκεί πιέσεις κατά μήκος του μετώπου στην ανατολική Ουκρανία. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υπολογίζει το κόστος της ανοικοδόμησης σε 400 δισεκατομμύρια δολάρια. Από την πλευρά του το υπουργείο Οικονομίας του Ρόμπερτ Χάμπεκ ενέκρινε πέρυσι 53 αιτήσεις προστασίας επενδύσεων παγκοσμίως στο πλαίσιο του συγκεκριμένου προγράμματος, συνολικής αξίας 1,5 δις ευρώ περίπου. Οι περισσότερες είναι στην Ουκρανία, συγκεκριμένα 22 επενδύσεις συνολικής αξίας 54,8 εκατομμυρίων ευρώ. Στην ερώτηση πόσες αιτήσεις έχουν υποβληθεί για την ασφάλιση επενδύσεων από την αρχή του χρόνου εκπρόσωπος του υπουργείου δεν ήταν σε θέση να απαντήσει. Η σημασία της χρονικής διάστασης έγκειται στο ότι ο ρωσικός στρατός έχει εντείνει από τις αρχές του χρόνου τις αεροπορικές επιδρομές του στην Ουκρανία.

Κι ενώ το Κίεβο μπορεί συχνά να προστατεύεται από την ουκρανική αεράμυνα μέχρι και 100%, το ποσοστό επιτυχίας σε άλλες περιοχές της χώρας είναι πολύ χαμηλότερο. Μεταξύ των γερμανικών εγγυήσεων που έχουν εγκριθεί για επενδύσεις στην Ουκρανία από το 2022 περιλαμβάνεται η συνέχιση της κατασκευής του εργοστασίου δομικών υλικών του γερμανικού ομίλου Fixit κοντά στην πόλη Λβιβ της δυτικής Ουκρανίας. Ο γερμανικός κατασκευαστής δομικών υλικών παράγει στην Ανατολική Ευρώπη εδώ και πολλά χρόνια μέσω της θυγατρικής του εταιρείας Kreisel. Πριν από την ρωσική εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου 2022, η εταιρεία είχε ήδη ξεκινήσει την κατασκευή ενός νέου εργοστασίου κοντά στο Λβιβ, αλλά με την εισβολή διακόπηκαν οι εργασίες. Με την έγκριση της ασφάλισης επενδύσεων η Fixit συνέχισε την κατασκευή και του δεύτερου εργοστασίου της στην Ουκρανία.

Η Kreisel επεκτείνεται στην Ουκρανία

Μιλώντας στη DW ο Μίχαελ Κράους, διευθύνων σύμβουλος της Region Ost του ομίλου Fixit, εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι θα ξεκινήσει δοκιμαστικά το έργο. "Πρέπει να ξαναχτίσουμε την Ουκρανία. Είναι μια πολύ όμορφη χώρα με πολύ φιλικούς ανθρώπους", δήλωσε πέρυσι κατά τη διάρκεια επίσκεψης στην περιοχή. Αλλά ο πόλεμος θέτει επίσης ιδιαίτερες προκλήσεις στον Γερμανό μάνατζερ. Αίφνης οι γερμανικές εταιρείες μηχανολογίας, που κατασκευάζουν νέα μηχανήματα δομικών υλικών, δεν μπορούσαν να στέλνουν προσωπικό στις εγκαταστάσεις τους στην Ουκρανία, τη στιγμή που η χώρα δέχεται επιθέσεις από τη Ρωσία. Αρχικά ο Κράους δεν μπορούσε να στείλει ούτε και τους δικούς του Ουκρανούς υπαλλήλους, επειδή βρίσκονταν σε στρατεύσιμη ηλικία, δεν επιτρεπόταν να εγκαταλείψουν την Ουκρανία και έπρεπε να ζητήσει ειδική άδεια. Τελικά τρεις από τους Ουκρανούς ειδικευμένους εργάτες του εκπαιδεύτηκαν στη Γερμανία και την Πολωνία, ώστε να μπορέσουν να εγκαταστήσουν τις μηχανές στο νέο εργοστάσιο κοντά στην πόλη Λβιβ.

Σύντομα θα εργάζονται 60 άτομα στο δεύτερο εργοστάσιο δομικών υλικών του ομίλου Fixit στην Ουκρανία. Ο Fixit και η ουκρανική θυγατρική της Kreisel σχεδιάζουν τη δημιουργία μιας "ακαδημίας", δηλαδή ενός κέντρου κατάρτισης για την εκπαίδευσή τους. Αυτό θα υποστηριχθεί επίσης από το γερμανικό κράτος με ένα δάνειο με ευνοϊκούς όρους που θα πάρουν από το πιστωτικό ίδρυμα ανασυγκρότησης Kreditanstalt für Wiederaufbau, KfW. "Η Ουκρανία χρειάζεται περισσότερα πράγματα από όπλα για να επιβιώσει από αυτόν τον πόλεμο" είπε η Σβένια Σούλτσε, υπουργός Αναπτυξιακής Βοήθειας. "Εξαρτάται επίσης από τη συνέχιση της λειτουργίας της οικονομίας της και τη δυνατότητα της χώρας να χρηματοδοτήσει την ανοικοδόμηση.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Τα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο προβλέπει, μεταξύ άλλων, ενισχυμένες αρμοδιότητες και γενναιόδωρη χρηματοδότηση για την Εθνική Εποπτική Αρχή Τραπεζών (Finma), πιο αυστηρές προδιαγραφές για την κεφαλαιακή επάρκεια και ρευστότητα των πιστωτικών ιδρυμάτων, αλλά και λιγότερο ελαστικά κριτήρια για την καταβολή «μπόνους» σε κορυφαία στελέχη του τραπεζικού κλάδου. Προφανής στόχος είναι η μείωση του πιστωτικού κινδύνου για τις συστημικές τράπεζες. Πάντως, το νέο πλαίσιο δεν προβλέπει περισσότερες εγγυήσεις για την προστασία των καταθέσεων, ούτε περιορισμούς στην ανάληψη μετρητών προς αποφυγή ενός μελλοντικού bank run.

Παρουσιάζοντας τα νέα μέτρα η υπουργός Οικονομικών και αντιπρόεδρος της ελβετικής κυβέρνησης Κάριν Κέλερ-Σούτερ, τόνισε ότι ύψιστη προτεραιότητα αποτελεί η προστασία της οικονομίας και των φορολογουμένων. «Αυτό που συνέβη με την Credit Suisse δεν επιτρέπεται να επαναληφθεί», ξεκαθάρισε η υπουργός Οικονομικών. «Δεν μπορεί μία τραπεζική κρίση να εξελίσσεται σε απειλή για την εθνική οικονομία. Γι αυτό προτείνουμε στοχευμένα και αποτελεσματικά μέτρα. Χρειάζεται μεγαλύτερη κεφαλαιακή επάρκεια, περισσότερη ρευστότητα και επαρκή μέτρα ώστε να αποφεύγονται οι καταχρήσεις στην πληρωμή των boni».

Έρχεται το «Public Liquidity Backstop»

Τον Μάρτιο του 2023 η είδηση για επικείμενη κατάρρευση της Credit Suisse είχε συγκλονίσει την Ελβετία, αλλά και τις διεθνείς αγορές καθώς η συγκεκριμένη τράπεζα δεν ήταν μόνο το δεύτερο σε μέγεθος πιστωτικό ίδρυμα στην ελβετική αγορά, αλλά και μία από τις 30 κορυφαίες συστημικές τράπεζες παγκοσμίως. Πολλοί είχαν εκφράσει ανησυχίες για νέα τραπεζική κρίση τύπου Lehmann Brothers, με απρόβλεπτες συνέπειες για το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Την εμπλοκή της Credit Suisse σε μεγάλα χρηματοδοτικά ανοίγματα όπως η πτώχευση του hedge funds Archegos, δεν μπορούσε να αντισταθμίσει μακροπρόθεσμα ούτε η παροχή έκτακτης οικονομικής βοήθειας ύψους 100 δισεκατομμυρίων ελβετικών φράγκων, με τη μορφή δανείου, από την Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB).

Η παρέμβαση του ελβετικού Δημοσίου μέσω ενός έκτακτου μηχανισμού ρευσότητας, του αποκαλούμενου «Public Liquidity Backstop» ήταν ένα μέτρο που συζητήθηκε την εποχή εκείνη, αλλά δεν μπορούσε εύκολα να εφαρμοστεί στην περίπτωση της Credit Suisse καθώς δεν υπήρχε η απαραίτητη νομική βάση. Με το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο ο νομοθέτης κλείνει αυτό το κενό και καθιερώνει το Δημόσιο ως «πιστωτή εσχάτης καταφυγής» (lender of last resort). «Συστημικές τράπεζες» στην Ελβετία εκτός από την UBS, θεωρούνται σήμερα οι Postfinance, Raiffeisen και ZKB.

Τελικά η UBS, η μεγαλύτερη τράπεζα της Ελβετίας, εποίησε την ανάγκη φιλοτιμία και απορρόφησε την παραπαίουσα Credit Suisse, με κρατική στήριξη το 2023. Ήταν η τραπεζική «συγχώνευση του αιώνα» και μάλλον η μοναδική λύση για να αποφευχθούν οι αναταράξεις στις διεθνείς αγορές. Τώρα όμως ανακύπτουν νέα προβλήματα, καθώς κατά γενική ομολογία οι δύο μεγαλύτερες τράπεζες της Ελβετίας δεν διέθεταν την ίδια εταιρική κουλτούρα, ενώ γίνεται λόγος για επικαλύψεις αρμοδιοτήτων και πλεονάζον προσωπικό.

Κριτική σε μισθούς και boni τραπεζικών στελεχών

Όλα αυτά δεν εμποδίζουν τον επικεφαλής της UBS Σέρτζιο Ερμότι να εισπράττει μισθό 14,4 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων ετησίως. Υπερβολικό ή μήπως δίκαιο με τα κριτήρια της αγοράς; Η υπουργός Οικονομικών Κάριν Κέλερ-Σούτερ δέχθηκε σχετικό ερώτημα από τους δημοσιογράφους, για να απαντήσει ως εξής: «Πρόκειται για απολαβές, που υπερβαίνουν τη φαντασία ενός απλού πολίτη. Δεν θεωρώ καλή αυτή την εξέλιξη…»

Συνολικά 22 μέτρα προβλέπει το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο της Βέρνης. Σε αυτά δεν περιλαμβάνονται περιορισμοί στις απολαβές των τραπεζικών στελεχών, προβλέπονται όμως συγκεκριμένα κριτήρια για την πληρωμή μπόνους. «Όσοι ευθύνονται για λανθασμένες αποφάσεις του μάνατζμεντ, θα πρέπει να λογοδοτούν», προειδοποιεί η υπουργός Οικονομικών. «Αυτό σημαίνει ότι τα boni μπορεί να μειώνονται ή και να επιστρέφονται, ακόμη και με αναδρομική ισχύ…»

Αρκούν τα νέα μέτρα, ώστε να αποκατασταθεί η πλήρης εμπιστοσύνη στις ελβετικές τράπεζες; Η εφημερίδα Tagesanzeiger της Ζυρίχης υποστηρίζει ότι τόσο η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας, όσο και η Εποπτική Αρχή (Finma) είχαν ζητήσει πιο αυστηρά μέτρα από αυτά που ανακοίνωσε τελικά η υπουργός Οικονομικών, κάτι που η ίδια διαψεύδει. «Πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα» υποστηρίζει η λαϊκή εφημερίδα Blick και προειδοποιεί ότι, αν δεν αποδώσουν τα μέτρα που ανακοίνωσε η υπουργός Οικονομικών, «η Ελβετία θα το πληρώσει ακριβά».

Reuters, NZZ, Tagesanzeiger, Blick

Η φυσικός και οινοποιός Κάρολιν Χορστ τραβάει με το κινητό της ένα κλήμα pinot gris στο Όπενχαϊμ της Ρηνανίας-Παλατινάτου και μετά ανεβάζει το βίντεο σε έναν server, ο οποίος δημιουργεί ένα «δίδυμο» ψηφιακό κλήμα. Ο κορμός του είναι τυρκουάζ, οι φετινοί βλαστοί κίτρινοι και τα πιο παλιά κλωνάρια πράσινα. Τα σημεία όπου πρέπει να κλαδευτεί το κλήμα αποδίδονται σε μία πορτοκαλί απόχρωση.

Πρόκειται για μία πολλά υποσχόμενη τεχνολογία, η οποία με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) αναδεικνύει τον σωστό τρόπο κλαδέματος. Επιτρέπει ακόμη και σε κάποιον με ελάχιστη εμπειρία να ακολουθήσει την ήπια προσέγγιση κλαδέματος, την οποία κανονικά μπορεί να εφαρμόσει κάποιος μονάχα εάν έχει εκπαιδευτεί και εξοικειωθεί με αυτή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και κάπως έτσι λύνεται και το πρόβλημα της έλλειψης εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

Τα πλεονεκτήματα της ήπιας προσέγγισης

Γιατί είναι όμως τόσο σημαντική η ήπια προσέγγιση στο κλάδεμα; Με αυτή τη μέθοδο μειώνονται οι ασθένειες που προσβάλλουν και καταστρέφουν το ξύλο των αμπελιών, καθώς γίνονται λίγες τομές στο φυτό. «Έτσι προφυλάσσεται η υγεία των φυτών, με αποτέλεσμα να μη χρειάζονται πολλά φυτοφάρμακα στη συνέχεια», εξηγεί ο Φόλκερ Βενγκχέφερ από το Υπουργείο Αμπελουργίας της Ρηνανίας-Παλατινάτου.

Τεχνολογικά βοηθήματα όπως αυτό το πρωτότυπο τεχνητής νοημοσύνης αποτελούν ένα πολύ σημαντικό εργαλείο προς την πλήρη αυτοματοποίηση εργασιών που ειδάλλως είναι ιδιαιτέρως χρονοβόρες, όπως τονίζει ο καθηγητής Δημήτρης Παράφορος από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου του Γκάιζενχαϊμ. Με την αυτοματοποίηση του ήπιου κλαδέματος η προσέγγιση αυτή μπορεί να εφαρμοστεί πιο στοχευμένα και να συμβάλει στην παραγωγή υψηλής ποιότητας κρασιού, προσθέτει ο Στέφαν Κράους από το Γερμανικό Ερευνητικό Ινστιτούτο για την Τεχνητή Νοημοσύνη (DFKI).

Από την έρευνα στην πρακτική εφαρμογή

Το Υπουργείο Αμπελουργίας στο Μάιντς έχει χρηματοδοτήσει το πρότζεκτ αυτό με περίπου 1,2 εκατομμύρια ευρώ από την Ευρωπαϊκή Σύμπραξη Καινοτομίας. Όπως επισημαίνει και η υπουργός Ντανιέλα Σμιτ (FDP), με τέτοια μέσα «επιτυγχάνεται η αποτελεσματική εφαρμογή της τεχνογνωσίας στην πράξη, συμβάλλοντας επιπλέον στην εναρμόνιση της οικονομικής και οικολογικής βιωσιμότητας στον κλάδο της αμπελουργίας».

Για να εκτιμήσει τον σωστό τρόπο κλαδέματος και να εμφανίσει το πολύχρωμο τρισδιάστατο ψηφιακό κλήμα, η εφαρμογή χρειάζεται γύρω στα τρία λεπτά. Στόχος είναι όμως «να κόβουμε ένα κλήμα μέσα σε ένα λεπτό», όπως αναφέρει ο Ντιρκ Χίμπενερ, οινοποιός και συνεργάτης της Κάρολιν Χορστ.

Ωστόσο αυτό δεν αποτελεί μεγάλο πρόβλημα κατά τη Χορστ: «Μετά από 10, 20 κλήματα έχει καταλάβει κανείς τις βασικές αρχές του ήπιου κλαδέματος». Και εάν τύχει κάποιο κλήμα να είναι εντελώς διαφορετικό, τότε μπορεί να ξαναχρησιμοποιήσει το κινητό του για να δει τον ενδεδειγμένο τρόπο κλαδέματος.

Μέσω της εταιρείας τους, της 2farm, ο Χίμπενερ και η Χορστ θέλουν να εξελίξουν τη μέθοδό τους και για το κλάδεμα των οπωροφόρων δέντρων, όπως οι μηλιές. Την ίδια στιγμή μίλησαν με διάφορους κατασκευαστές μηχανημάτων, προκειμένου να αυτοματοποιήσουν κι άλλο τη διαδικασία με τη χρήση ρομπότ κλαδέματος – τέτοιου είδους ρομπότ αναπτύσσονται εδώ και 15 χρόνια.

Πολλά τα πεδία για τις εφαρμογές ΤΝ στην οινοπαραγωγή

Ο Ερνστ Μπίσερ από το Γερμανικό Ινστιτούτο Οίνου βλέπει στο κλάδεμα με την υποστήριξη της τεχνητής νοημοσύνης «ένα μέρος της αρχής μίας συναρπαστικής τεχνολογικής ανάπτυξης στον οινοπαραγωγικό κλάδο». Πρόκειται εξάλλου για έναν τομέα που λόγω της πολυπλοκότητάς του είναι και από τους πλέον κατάλληλους για την εφαρμογή τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης.

Σε αυτό συμφωνούν τόσο ο Παράφορος όσο και ο Κράους. Ο Παράφορος φέρνει ως παράδειγμα τη δυνατότητα δημιουργίας μοντέλων πολύπλοκων παραμέτρων του εδάφους, τη διαμόρφωση ακριβέστερων εκτιμήσεων σχετικά με τα παράσιτα και την ανάπτυξη εργαλείων για την αποτελεσματικότερη προστασία των φυτών ή την επίβλεψη και ρύθμιση των εργασιών στον αμπελώνα που θα εκτελούνται από μηχανήματα, ιδίως από αυτόματα ρομπότ.

Το πρωτότυπο προϊόν για το κλάδεμα με τη βοήθεια της ΤΝ δεν διατίθεται ακόμη για μαζική παραγωγή, επειδή υπάρχει και μία ελβετική εταιρεία που έχει καταθέσει αίτηση για ένα πολύ παρόμοιο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας εδώ και τέσσερα χρόνια. Όπως λέει ο Χίμπενερ όμως, αυτό δεν έχει χορηγηθεί ακόμη, ενώ υπάρχουν συνομιλίες και με αυτήν την ανταγωνίστρια επιχείρηση.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Τα μάτια πολλών στη Γερμανία είναι στραμμένα στο λιμάνι Σεντσέν, όταν το BYD Explorer 1 σηκώνει άγκυρες. Το οχηματαγωγό μεταφέρει περισσότερα από 5.000 ηλεκτρικά αυτοκίνητα του κορυφαίου κινέζου κατασκευαστή BYD (Build Your Dreams) σε γερμανικό λιμάνι. Το σχεδόν διακοσίων μέτρων μήκους BYD Explorer 1, με δυνατότητα μεταφοράς έως και 7.000 οχημάτων, είναι το πρώτο roll-on roll-off φορτηγό πλοίο, το οποίο θα μεταφέρει τα κινεζικά αυτοκίνητα σε διάφορες χώρες του πλανήτη. Μέσα σε δύο χρόνια, ο στόλος πρόκειται να αυξηθεί σε συνολικά 8 οχηματαγωγά πλοία.

«Οι κύριοι λόγοι για τη μεταφορά τόσων πολλών αυτοκινήτων από την Κίναστην Ευρώπηείναι η μείωση του κόστους μεταφοράς, αλλά και για να καταστήσουμε ελεγχόμενη και αυτόνομη την αλυσίδα τροφοδοσίας», δήλωσε ο Κούι Ντονγκσού, επικεφαλής της κινεζικής Ένωσης Επιβατηγών Αυτοκινήτων (CPCA).

Εκτός από την BYD και η κρατική αυτοκινητοβιομηχανία Saic, η οποία εγκαινίασε κοινοπραξία με τη Volkswagen, έβαλε πλώρη για τη Γερμανίατον Ιανουάριο με το δικό της ιδιόκτητο οχηματαγωγό "Saic Anji Sincerity" μεταφέροντας 3.700 ηλεκτροκίνητα. Ένα πλοίο της BYD θα χρειαζόταν περίπου 100 ημέρες για ένα ταξίδι μετ' επιστροφής, εκτιμά ο Κιάν Ρεντζίε από το ινστιτούτο CAR (Centre Automotive Research) με έδρα του Ντούισμπουργκ της Γερμανίας. Θεωρητικά τα οκτώ φορτηγά πλοία του ομίλου θα μπορούσαν να μεταφέρουν έως και 168.000 ηλεκτροκίνητα οχήματα στην Ευρώπη με τρία ταξίδια μετ' επιστροφής το καθένα.

Το 2022 πουλήθηκαν στην Γερμανία 33.699 κινεζικά ηλεκτροκίνητα

Σύμφωνα με κρατικά μέσα ενημέρωσης, η Κίνα εξήγαγε 1,2 εκατομμύρια αυτοκίνητα το 2023, μια σχεδόν 78% αύξηση σε σχέση με την προπερασμένη χρονιά. Στοιχεία της γερμανικής Ομοσπονδιακής Αρχής Μεταφορών δείχνουν ότι ο αριθμός των νέων κινεζικών οχημάτων στους γερμανικούς δρόμους αυξήθηκε κατά 47,6% σε σχέση με το 2022. Αριθμητικά ωστόσο τα 33.699 κινεζικά οχήματα είναι πολύ λιγότερα από ό,τι άλλων κατασκευαστών άλλων χωρών. Η Κίνα δεν βρίσκεται ούτε στις πέντε κορυφαίες εταιρίες εισαγωγής στη Γερμανία.

Το γεγονός ότι τα οχηματαγωγά κατευθύνονται κυρίως προς την Ευρώπη οφείλεται επίσης στα λιμάνια. Σύμφωνα με τον κινέζο ειδικό Κούι Ντονγκσού σε αντίθεση με τα λιμάνια της Αφρικής ή της Νότιας Αμερικής τα ευρωπαϊκά λιμάνια έχουν τις δυνατότητες να υποδεχθούν τα καινούργια φορτηγά πλοία. Τα νέα ro-ro είναι πρωτόγνωρα για το γερμανικό Μπρεμερχάφεν, σημειώνει η εκπρόσωπος της BLG Logistics, Τίνα Αλερχάιλιγκεν, προσθέτοντας ότι το 2023 διακινήθηκαν εκεί 1,7 εκατομμύρια αυτοκίνητα, εκ των οποίων μόλις τα 10.000 κινέζικα.

Παρά την εντυπωσιακή αύξηση των κινεζικών οχημάτων στη Γερμανία η αγορά δεν πρόκειται, προς το παρόν τουλάχιστον, να πλημμυρίσει με κινεζικά ηλεκτροκίνητα. Ενδεικτικό ότι τους δύο πρώτους μήνες του 2024 η Κίνα παρέδωσε περίπου 75.600 ηλεκτρονικά αυτοκίνητα στην ΕΕ, 25% λιγότερα από ότι πέρυσι την ίδια περίοδο, σύμφωνα με στοιχεία του κινεζικού τελωνείου.

«Από 100 κατασκευαστές θα απομείνουν τρεις έως πέντε»

Αυτή την περίοδο εξετάζεται εκτός αυτού, από πλευράς Βρυξελλών, ο τερματισμός της καταβολής επιδοτήσεων για την αγορά ηλεκτροκίνητων κινεζικής κατασκευής. Χώρες όπως οι ΗΠΑέχουν ήδη αποκλείσει τα κινεζικά αυτοκίνητα από την αγορά τους, επιβάλλοντας τόσο υψηλούς δασμούς που δεν αξίζει πια για τους Κινέζους να προσφέρουν τα οχήματά τους εκεί. Ορισμένοι παρατηρητές προβλέπουν ωστόσο ότι έτσι οι ΗΠΑ απομονώνονται από τις διεθνείς τεχνολογικές εξελίξεις, μιας και τα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα θεωρούνται από τα πιο προηγμένα παγκοσμίως.

Δεν είναι όμως μόνο Κινέζοι εκείνοι που στέλνουν τα ηλεκτροκίνητα οχήματά τους παντού στον κόσμο. Ο Βίκτορ Γκάο, από το φιλοκυβερνητικό Κέντρο για την Κίνα και την Παγκοσμιοποίηση που έχει ως έδρα το Πεκίνο, υπενθυμίζει ότι και η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία Tesla εξάγει στο εξωτερικό από το εργοστάσιό της στη Σαγκάη. «Η κινεζική αγορά είναι η καλύτερα εξοπλισμένη για την παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων», τονίζει ο κινέζος ειδικός. Οι εταιρείες ηλεκτρονικών αυτοκινήτων στην Κίνα δίνουν επί του παρόντος μάχη επιβίωσης, με χαμηλά περιθώρια κέρδους. Σύμφωνα με τον Βίκτορ Γκάο «υπάρχουν σήμερα περισσότεροι από 100 κατασκευαστές ηλεκτρονικών αυτοκινήτων στην Κίνα, στο τέλος όμως θα επιβιώσουν ίσως τρεις έως πέντε».

Eπιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Ο πεθερός του, ο Ντόναλντ Τραμπ, κάνει προεκλογική εκστρατεία κι έχει "παρεμπιπτόντως" προβλήματα με τη Δικαιοσύνη. Ο Τζάρεντ Κούσνερ, σύζυγος της κόρης του Ιβάνκα και πρώην σύμβουλός του, συνεχίζει τα επιχειρηματικά του σχέδια και στα Βαλκάνια. Ένα από αυτά αφορούσε στην ανάπλαση μιας περιοχής στο Βελιγράδι. Ήδη το 2016, δύο χρόνια πριν ο Τραμπ βάλει υποψηφιότητα για πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Κούσνερ απευθύνθηκε στις σερβικές αρχές λέγοντας ότι ενδιαφέρεται να χτίσει ένα πολυτελές ξενοδοχείο και ένα συγκρότημα πολυτελών κατοικιών στη θέση του πρώην Γενικού Επιτελείου του γιουγκοσλαβικού στρατού, που καταστράφηκε το 1999 από τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς. Παρά το γεγονός ότι τότε το σχέδιο ναυάγησε, τώρα φαίνεται να υπάρχει ένα σχέδιο συμφωνίας με τη σερβική κυβέρνηση για να προχωρήσει το σχέδιό του. Σύμφωνα με τους New York Times, που φαίνεται ότι έχουν γνώση του σχεδίου, η συμφωνία με δωρεάν μίσθωση για 99 χρόνια δίνει στον Κούσνερ την άδεια να χτίσει στην περιοχή πολυτελές ξενοδοχείο, ένα συγκρότημα κατοικιών, καταστήματα και ένα μουσείο.

Χρηματοδότηση από Σ. Αραβία και Κατάρ

Η χρηματοδότηση ύψους 500 εκ. δολαρίων φαίνεται ότι θα γίνει από την επενδυτική εταιρεία του Κούσνερ, την Affinity Partners, με έδρα το Μαϊάμι, που ίδρυσε μετά την αποχώρηση του ίδιου και του πεθερού του από τον Λευκό Οίκο. Υπάρχουν πληροφορίες ότι έχει εξασφαλίσει 2 δις δολάρια από το Δημόσιο Ταμείο Επενδύσεων της Σαουδικής Αραβίας και έχει πάρει επίσης εκατοντάδες εκατομμύρια από τα κρατικά επενδυτικά ταμεία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και του Κατάρ. Ούτε η Affinity Partners, ούτε και οι δύο αυτές χώρες απάντησαν στο αίτημα της Deutsche Welle να σχολιάσει τις πληροφορίες. Ο Κούσνερ δήλωσε πρόσφατα ότι τα διαπραγματευόμενα μέρη συμφώνησαν προσωρινά να δώσουν στη σερβική κυβέρνηση το 22% των κερδών που θα προκύψουν από το έργο. Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς και η κυβέρνησή του υποστηρίζουν ότι το Βελιγράδι χρειάζεται να αναπτυχθεί κι άλλο και να δημιουργήσει επιχειρηματικές ευκαιρίες.

Ο οικονομολόγος και σύμβουλος επενδύσεων Μίλαν Κοβάτσεβιτς συμφωνεί ότι το Βελιγράδι χρειάζεται νέες δυνατότητες για να καλύψει τις ανάγκες από την αύξηση του πληθυσμού αλλά και του τουρισμού. "Το Βελιγράδι χρειάζεται οπωσδήποτε ξενοδοχεία, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων υψηλού επιπέδου, αλλά επι τη βάσει πολεοδομικού σχεδιασμού και να χτιστούν εκεί που χρειάζονται", δήλωσε στην DW. Προειδοποίησε επίσης ότι "θα πρέπει να υπάρχει αγορά" για μια ανοικτή και διαφανή διαδικασία υποβολής προσφορών. Δίνοντας αποκλειστικά δικαιώματα σε έναν μόνο επενδυτή, στην προκειμένη περίπτωση στον Τζάρεντ Κούσνερ, "αφήνονται πάρα πολλά στη διαφθορά και την αυθαιρεσία", δήλωσε ο Κοβάτσεβιτς.

"Η Σερβία δεν είναι μπουφές"

Πολιτικοί και εμπειρογνώμονες της αντιπολίτευσης είναι αιφνιδιασμένοι από το ενδιαφέρον για τα αναπτυξιακά σχέδια και το χαρακτηρίζουν ακόμη και ως σκάνδαλο που πρέπει να αποτραπεί. "Η Σερβία δεν είναι μπουφές και ο Βούτσιτς δεν είναι σερβιτόρος. Δεν πρόκειται για την ιδιωτική του περιουσία", δήλωσε ο Αλεξάντερ Γιοβάνοβιτς Κούτα, ηγέτης του κινήματος Ecological Uprising. "Το ίδιο συμβαίνει και με τους φυσικούς μας πόρους, τα ποτάμια, τα δάση, τα ορυκτά. Ο Βούτσιτς χαρίζει ό,τι έχει αξία χωρίς να ενημερώνει τον κόσμο για τις συμβάσεις και το όφελος για τους πολίτες της Σερβίας", δήλωσε στην DW. Ο Ντόρντε Μπόμπιτς, πρώην προϊστάμενος αρχιτέκτονας της πόλης του Βελιγραδίου πριν από δύο δεκαετίες, είναι τρομοκρατημένος από τα σχέδια για τα έργα. Λέει ότι ισοδυναμεί με αλαζονεία το να κατεδαφίζεται απλώς το πρώην αρχηγείο του Γενικού Επιτελείου Στρατού για να χτιστούν μερικά ξενοδοχεία και να "χαρίζεται το πιο πολύτιμο μέρος" της πόλης στην "ξένη δύναμη" που βομβάρδισε το Βελιγράδι το 1999 και να "ανταλλάσσεται με πολιτικά ή προσωπικά συμφέροντα". Ο Κούσνερ έχει βλέψεις και στην Αλβανία. Μάλιστα ανακοίνωσε πρόσφατα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι είναι ενθουσιασμένος που μοιράζεται τις πρώτες εικόνες σχεδίων "για τα αναπτυξιακά έργα που έχουν δημιουργηθεί για τις αλβανικές ακτές".

Ο πρωθυπουργός Έντι Ράμα δήλωσε ότι η χώρα του είναι υπερήφανη που καλωσορίζει τα έργα. Ωστόσο η ανταπόκριση της περιβαλλοντικής κοινότητας ήταν πιο συγκρατημένη. Μία από τις εν λόγω τοποθεσίες βρίσκεται στο θαλάσσιο πάρκο Καραμπορούν στο νησί Σάσων, μια πρώην στρατιωτική βάση. Η άλλη βρίσκεται στη χερσόνησο Σβέρνιτσα, στη νοτιοδυτική Αλβανία, η οποία αποτελεί μέρος του προστατευόμενου τοπίου Αώου/Άρτα. Η περιοχή αυτή, όπου θα κατασκευαστούν διάφορα ξενοδοχεία και βίλες, αποτελεί μέρος της Αυλώνας. Το κοινοβούλιο της Αλβανίας ενέκρινε πρόσφατα τροποποίηση του νόμου για τις προστατευόμενες περιοχές που ανοίγει τον δρόμο για την οικονομική ανάπτυξη τέτοιων προστατευόμενων περιοχών, παρά τις προειδοποιήσεις των ειδικών του περιβάλλοντος.

Φωτογραφικός νόμος

"Ο νόμος 21/2024 επιτρέπει την κατασκευή μεγάλων θερέτρων 5 αστέρων σε προστατευόμενες περιοχές. Επιπλέον, σύμφωνα με την απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου Εδάφους, επιτρέπεται η κατασκευή σχεδόν οποιουδήποτε άλλου έργου και δεν υπάρχουν πλέον κόκκινες γραμμές", δήλωσε στην DW ο Μίρτζαν Τόπι, οικολόγος στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο των Τιράνων. "Με τις νέες αλλαγές στον νόμο δεν προστατεύεται πλέον η φύση και οι υπό καθεστώς προστασίας περιοχές στην Αλβανία", πρόσθεσε. Σύμφωνα με τον Τόπι, η τροποποίηση του ισχύοντος νόμου έχει αλλάξει ειδικά για να διευκολύνει τις επενδύσεις του Κούσνερ. "Είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού ότι ο νόμος είναι φωτογραφικός, διότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος να εξηγηθεί η τόση βιασύνη της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας να τον υιοθετήσει. Πριν ακόμη επικυρωθεί από τον πρόεδρο, τα συγκεκριμένα σχέδια ήταν έτοιμα", λέει ο Τόπι. Υπάρχει βέβαια και η άλλη πλευρά. Είναι η επιχειρηματική κοινότητα της χώρας, ιδίως ο τομέας του τουρισμού, που βλέπει οικονομικά οφέλη, αν και με επιφυλάξεις.

"Θεωρώ ότι είναι μια πολύ θετική επένδυση, αλλά μόνο αν πρόκειται πραγματικά για τουριστική επένδυση, αν πρόκειται για βίλες ή μονάδες για διαμονή", δήλωσε ο Μπεσνίκ Βάθη, διευθύνων σύμβουλος της Αλβανικής Υπηρεσίας Ταξιδίων και Φιλοξενίας. Εκείνο που τον ανησυχεί είναι ότι η προοπτική της οικοδόμησης κατοικιών, βίλες στην ουσία, θα ωφελήσει μόνο όσους επενδύσουν σε αυτές. "Γιατί μετά την πώληση δεν υπάρχουν έσοδα για τον αλβανικό τουρισμό, αλλά η επένδυση σε ξενοδοχεία ή μονάδες διαμονής θα αποφέρει συνεχώς έσοδα για την Αλβανία", δήλωσε στην DW. "Ο τοπικός τουριστικός τομέας και η ευρύτερη οικονομία θα επωφεληθούν από τη δημιουργία τοπικών θέσεων εργασίας στο Σάσων και στη Σβέρνιτσα".

Διογκώνεται η αντίθεση

Αυτό που ανησυχεί τον Βάθη είναι η φύση της επένδυσης που επιδιώκει ο Κούσνερ και ποιος θα επωφεληθεί περισσότερο από αυτήν. "Αυτό που φοβάμαι κυρίως είναι ότι θα βιώσουμε την ίδια κατάσταση με τους στρατηγικούς επενδυτές, στους οποίους παραχωρείται μια έκταση για την ανάπτυξη του τουρισμού και στο τέλος αποδεικνύεται ότι μόνο το 20% της συνολικής επιφάνειας χρησιμοποιείται για την κατασκευή ενός ξενοδοχείου και το υπόλοιπο πηγαίνει για διαμερίσματα ή βίλες κατοικιών". Ανεξάρτητα από το αν τα αναπτυξιακά σχέδια του Κούσνερ στην Αλβανία και τη Σερβία θα ευοδωθούν, η αντίθεση σε αυτά αυξάνεται. Μια ομάδα στη Σερβία, η Kreni-Promeni (Μετακίνηση-Αλλαγή), έχει ξεκινήσει συλλογή υπογραφών κατά των σχεδίων. Σε λιγότερο από 24 ώρες την υπέγραψαν πάνω από 10.000 άτομα.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Τουλάχιστον 444 θέσεις και με ταχύτητα έως 265 χιλιόμετρα την ώρα: Το ICE 4 θεωρείται η «ραχοκοκαλιά των μεταφορών μεγάλων αποστάσεων» από την Deutsche Bahn. Λειτουργεί από το 2017. Πριν από λίγες εβδομάδες, η κατασκευάστρια εταιρεία Siemens Mobility παρέδωσε το τελευταίο από τα 137 τραίνα που παραγγέλθηκαν στην ομοσπονδιακή εταιρεία. Ο πρόεδρος των Γερμανικών Σιδηροδρόμων Ρίχαρντ Λουτς και ο ομοσπονδιακός υπουργός Μεταφορών Φόλκερ Βίσινγκ (FDP) το βάφτισαν «Spree» την Τρίτη 19 Μαρτίου, στο Βερολίνο. «Σηματοδοτεί την ολοκλήρωση του μεγαλύτερου προγράμματος μέχρι σήμερα για τον εκσυγχρονισμό του στόλου οχημάτων της Deutsche Bahn», δήλωσε ο υπουργός στην εκδήλωση στον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό του Βερολίνου.

Οι ειδικοί επιβεβαιώνουν ότι ο όμιλος σημειώνει ικανοποιητική πρόοδο στην επέκταση του στόλου μεγάλων αποστάσεων. Με την παράδοση του τελευταίου ICE 4 που παραγγέλθηκε, ο αριθμός των τραίνων ICE της Deutsche Bahn αυξήθηκε από περίπου 270 σε περισσότερα από 400. Μέχρι το 2030, ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί σε περισσότερα από 450 οχήματα. Η μέση ηλικία των τραίνων μεγάλων αποστάσεων αναμένεται να μειωθεί την ίδια περίοδο, από τα σημερινά 18 στα 12 έτη. Εκτός από το ICE 4, η παράδοση του ICE 3 Neo, μιας νέας έκδοσης του ICE 3, έχει ξεκινήσει εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο. 90 από αυτά τα τραίνα αναμένεται να λειτουργήσουν μέχρι το 2028.

Καθυστερήσεις λόγω οχημάτων

Αυτό σημαίνει ότι οι Γερμανικοί Σιδηρόδρομοι βρίσκονται στον σωστό δρόμο όσον αφορά την ανανέωση του στόλου, λέει ο Ντέτλεφ Νόις, πρόεδρος της Ένωσης Επιβατών Pro Bahn. «Το αν είναι αρκετά, θα φανεί αργότερα». Η μεγαλύτερη αξιοπιστία στις μεταφορές μεγάλων αποστάσεων εξαρτάται επίσης από το πόσο επιρρεπή είναι τα οχήματα που προστέθηκαν πρόσφατα.

Ο σιδηρόδρομος φαίνεται να έχει θέσει πλέον τα προβλήματα με τα τραίνα υπό έλεγχο. «Οι δυσλειτουργίες των οχημάτων που επηρεάζουν την ακρίβεια έχουν μειωθεί άνω του 40 τοις εκατό σε σύγκριση με το 2017», δήλωσε η εταιρεία. Όπως και οι προκάτοχοί του, το ICE 4 υπέφερε από προβλήματα τα πρώτα χρόνια: άβολα καθίσματα, προβλήματα με το WiFi, και το 2019 ο σιδηρόδρομος σταμάτησε τις παραδόσεις για μήνες λόγω ελαττωματικών συγκολλήσεων. Τα τραίνα που υποτίθεται ότι έκαναν την κυκλοφορία πιο αξιόπιστη, προκαλούσαν πλέον καθυστερήσεις.

Αλλά το τραίνο είναι τώρα μια «άγκυρα σταθερότητας στην καθημερινή σιδηροδρομική κυκλοφορία στη Γερμανία», δήλωσε ο διευθυντής μεταφορών μεγάλων αποστάσεων Μίχαελ Πέτερσεν την Τρίτη 19 Μαρτίου στο Βερολίνο. «Τα σχόλια των επιβατών για το ICE 4 είναι τα καλύτερα από όλες τις σειρές που έχουμε στην Deutsche Bahn.»

Όμως η αύξηση των οχημάτων δεν άλλαξε το βασικό πρόβλημα των Γερμανικών Σιδηροδρόμων, δηλαδή το υψηλό επίπεδο ασυνέπειας. Αντίθετα: από τότε που τέθηκε σε λειτουργία το ICE 4 το 2017, η συνέπεια στις μεταφορές μεγάλων αποστάσεων έχει επιδεινωθεί σημαντικά. Ωστόσο, αυτό δεν οφείλεται στα τραίνα. «Το 80 τοις εκατό των καθυστερήσεων πέρυσι οφείλονταν σε διακοπές στην υποδομή», λέει ο πρόεδρος της Ένωσης Επιβατών, Νόις. «Οι σιδηροδρομικές γραμμές, τα σήματα που δεν λειτουργούν, αυτός είναι στην πραγματικότητα ο κύριος λόγος για τις καθυστερήσεις στην DB AG».

Γενική ανανέωση των υποδομών

Οι Γερμανικοί Σιδηρόδρομοι θέλουν να αντιμετωπίσουν το θέμα τα επόμενα χρόνια με μια γενική ανανέωση των υποδομών. 40 πολυσύχναστα δρομολόγια πρόκειται να εκσυγχρονιστούν ριζικά και να αναβαθμιστούν έως το 2030. Αυτό σημαίνει αρχικά πρόσθετους περιορισμούς για τους επιβάτες, καθώς τα δρομολόγια δεν θα εκτελούνται για αρκετούς μήνες κατά τη διάρκεια των εργασιών.

Οι Γερμανικοί Σιδηρόδρομοι εκτιμούν ότι οι οικονομικές απαιτήσεις για το δίκτυο θα είναι 45 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2027. Ο ομοσπονδιακός υπουργός Μεταφορών Βίσινγκ είχε υποσχεθεί περίπου 40 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά με τον περιορισμό του προϋπολογισμού πέρυσι, αυτά τα σχέδια δεν θεωρούνται πλέον ασφαλή.

Εάν υπάρξουν λιγότερα χρήματα, η Deutsche Bahn θα πρέπει να κάνει σημαντικές περικοπές στην ανανέωση των υποδομών. Οι καθυστερήσεις θα παρέμεναν υψηλές. «Βρισκόμαστε σε συνεχείς συζητήσεις με τον ιδιοκτήτη μας, την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, η οποία έχει σαφώς δεσμευτεί για τους σιδηροδρόμους», ανακοίνωσε πρόσφατα η εταιρεία. Παρά την οικονομική αβεβαιότητα όμως, η συνεχιζόμενη αύξηση του στόλου δεν αμφισβητείται.

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης

Η τιμή του κακάου έχει ανέβει στα ύψη από τις αρχές του χρόνου και κάθε μέρα αγγίζει μια νέα τιμή ρεκόρ. Την Τρίτη ξεπέρασε ακόμη και το όριο των 10.000 δολαρίων ανά τόνο, ενώ πριν από έναν χρόνο η τιμή ήταν κάτω από τα 3.000 δολάρια.

Παρόλα αυτά όμως οι αγρότες που ασχολούνται με την καλλιέργεια του κακάου δεν μπορούν να ζήσουν από την εργασία τους. Εδώ και δεκαετίες πλήττονται από τη φτώχεια, τον υποσιτισμό και την παιδική εργασία.

Μόνο δύο χώρες, η Ακτή Ελεφαντοστού και η Γκάνα στη Δυτική Αφρική, παράγουν σχεδόν τα δύο τρίτα του κακάου που καλλιεργείται παγκοσμίως. Παρά την εξαιρετική αυτή θέση δεν έχουν καταφέρει όμως να επιβάλουν υψηλότερες τιμές.

Φτωχοί παρά την προνομιακή θέση

Ο λόγος για τη σημερινή έκρηξη των τιμών είναι η μαζική πτώση της συγκομιδής. «Σήμερα εκτιμάται ότι η συγκομιδή στην Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα έχει καταρρεύσει κατά τουλάχιστον ένα τρίτο. Επειδή οι δύο αυτές χώρες αντιπροσωπεύουν το 60% της παγκόσμιας παραγωγής κακάου, υπάρχει σημαντικό έλλειμμα στην αγορά», λέει ο Φρίντελ Χιτζ Άνταμς, ειδικός σε θέματα κακάου στο Ινστιτούτο Südwind στη Βόννη, το οποίο ειδικεύεται στο παγκόσμιο εμπόριο και την αναπτυξιακή πολιτική.

Ο λόγος είναι το φαινόμενο Ελ Νίνιο, το οποίο επιδεινώθηκε από την κλιματική αλλαγή, τονίζει ο Γερμανός ειδικός. Προκαλεί μεγάλες βροχοπτώσεις που βλάπτουν τη συγκομιδή. Στην Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα το φαινόμενο επιδεινώνεται επίσης και από την προχωρημένη αποψίλωση των τοπικών δασών.

Θα συνεχιστούν οι υψηλές τιμές

Η ΕΕ και οι ΗΠΑ καταναλώνουν την πλειονότητα της παγκόσμιας παραγωγής. Για κάθε ευρώ όμως που κοστίζει μία σοκολάτα, μόνο περίπου επτά σεντς πηγαίνουν στους καλλιεργητές κακάου, ενώ οι παρασκευαστές και οι έμποροι παίρνουν περίπου 80 σεντς.

Προκειμένου να προγραμματίσουν καλύτερα αυτή την επιχείρηση δισεκατομμυρίων ευρώ, οι παρασκευαστές σοκολάτας αγοράζουν τους κόκκους κακάου πολύ πριν από τη συγκομιδή. «Το τραγικό είναι ότι οι αγρότες στην Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα επωφελούνται ελάχιστα τώρα επειδή οι σοδειές πουλήθηκαν πριν από την άνοδο των τιμών», λέει ο Φρίντελ Χιτζ Άνταμς . Οι περισσότεροι από αυτούς πούλησαν στην τιμή των 1.800 δολαρίων ανά τόνο πέρυσι και έτσι υπέστησαν μεγάλη ζημιά.

Οι έμποροι στις μικρότερες χώρες παραγωγής κακάου προσπαθούν αυτή τη στιγμή να βρουν όσο το δυνατόν περισσότερο κακάο. Η τιμή του κακάου θα παραμείνει υψηλή για τα επόμενα ενάμιση με δύο χρόνια, ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι θα αντιμετωπιστούν τα προβλήματα της φτώχειας, του υποσιτισμού και της παιδικής εργασίας τα οποία καταγγέλλονται εδώ και 25 χρόνια.

Κατά τις πρώτες πρωινές ώρες της 26ης Μαρτίου το πλοίο Dali, φορτωμένο με 5.000 εμπορευματοκιβώτια, προκάλεσε την κατάρρευση γέφυρας στη Βαλτιμόρη των ΗΠΑ, ενώ κατέπλεε προς το Κολόμπο. Μετά από λίγες ώρες επιβεβαιώθηκαν και τα τραγικά νέα πως έξι άνθρωποι, αρχικά αγνοούμενοι, έχασαν τη ζωή τους.

Το λιμάνι στη μητρόπολη της αμερικανικής ανατολικής ακτής έκλεισε, με αποτέλεσμα να καταστεί αδύνατος ο απόπλους 40 περίπου πλοίων, ενώ μέχρι νεωτέρας δεν μπορούν ούτε να καταπλεύσουν άλλα πλοία προς τη Βαλτιμόρη.

Μετά το δυστύχημα οι μετοχές της εταιρείας Maersk στην Κοπεγχάγη υποχώρησαν κατά 2,6%. Ένας αναλυτής της εταιρείας χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Nordnet δήλωσε πάντως στο Reuters πως «μακροπρόθεσμα το γεγονός δεν θα έχει κάποιον σημαντικό αντίκτυπο στη μετοχή – εκτός και αν προκύψουν δυσάρεστα πορίσματα, όπως ενδείξεις περί βαριάς αμέλειας πίσω από το ατύχημα». Σύμφωνα με το Bloomberg ψύχραιμος φαίνεται να είναι και ο Γκρέγκορι Ντάκο, επικεφαλής οικονομολόγος της συμβουλευτικής εταιρείας ΕΥ: «Εκτιμώ πως η μακροοικονομική επίδραση θα είναι περιορισμένη».

Ποιος θα πληρώσει την ανοικοδόμηση της γέφυρας;

Ο Αμερικανός υπουργός Μεταφορών Πιτ Μπούτιτζετζ αναφέρθηκε στις οικονομικές επιπτώσεις της κατάρρευσης της γέφυρας, τονίζοντας πως θα πρέπει να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων στην αλυσίδα εφοδιασμού, τα οποία «ξέρουμε πως θα προκύψουν». Και αυτά δεν θα αφορούν μονάχα την πόλη και την ευρύτερη περιοχή, αλλά «το σύνολο της αμερικανικής οικονομίας».

Ο πρόεδρος Μπάιντεν δήλωσε πως το λιμάνι της Βαλτιμόρης είναι από τα σημαντικότερα των ΗΠΑ – ιδίως για τις εισαγωγές και εξαγωγές αυτοκινήτων και μικρών φορτηγών οχημάτων. Στο λιμάνι αυτό μεταφέρονται κάθε χρόνο 850.000 οχήματα, μία δραστηριότητα από την οποία εξαρτώνται περίπου 15.000 θέσεις εργασίας. Επιπλέον, η κατεστραμμένη γέφυρα Francis Scott Key αποτελεί μία σημαντική οδική αρτηρία της ανατολικής ακτής των ΗΠΑ, την οποία διέσχιζαν περίπου 30.000 οχήματα την ημέρα.

Ο Μπούτιτζετζ χαρακτήρισε τη γέφυρα ως τον «καθεδρικό ναό της αμερικανικής υποδομής» - και η ανοικοδόμησή της θα διαρκέσει αρκετό καιρό: «Το έργο δεν θα προχωρήσει γρήγορα, ούτε θα είναι φθηνό, όμως θα τη χτίσουμε και πάλι μαζί». Ο πρόεδρος Μπάιντεν υποσχέθηκε δε πως το κράτος θα στηρίξει οικονομικά την ανοικοδόμηση: «Σκοπεύω το συνολικό κόστος του έργου να το αναλάβει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση», δήλωσε στην Ουάσινγκτον. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις η ανοικοδόμηση πρόκειται να διαρκέσει το λιγότερο δύο χρόνια, με το κόστος να ανέρχεται μεταξύ 500 εκατομμυρίων και 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Μνήμες… πανδημίας

Οι επιχειρήσεις της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας, μεταξύ αυτών και οι Mercedes, Volkswagen και BMW, διατηρούν εκτεταμένες υποδομές στην περιοχή της Βαλτιμόρης για τη ναυτιλιακή μεταφορά οχημάτων. Λόγω αυτού «ενδέχεται να επηρεαστεί αρνητικά το εμπόριο με τη Γερμανία, διότι το λιμάνι της Βαλτιμόρης ήταν κομβικό για την εκφόρτωση των οχημάτων», όπως εξηγεί στο Reuters ο Βίνσεντ Στάμερ, ειδικός σε θέματα εμπορίου στην Commerzbank.

Η Ford και η General Motors αντέδρασαν άμεσα και αναζητούν ήδη εναλλακτικές για το λιμάνι της Βαλτιμόρης. Αυτό επιβεβαιώνει εξάλλου και ο Ράιαν Πίτερσον, ιδρυτής και πρόεδρος της Flexport, μίας εταιρείας με έδρα στο Σαν Φρανσίσκο που δραστηριοποιείται στις ψηφιακές εμπορευματικές μεταφορές: «Οι εταιρείες έχουν ήδη αρχίσει να μεταφέρουν τις παραγωγικές υποδομές τους από την ανατολική στη δυτική ακτή». Και εάν αυξηθεί έτσι η κίνηση στις ακτές του Ειρηνικού, για όσο μένει κλειστεί η Βαλτιμόρη, θα προκαλούταν «κυκλοφοριακή συμφόρηση και καθυστερήσεις». Ο Πίτερσον σχολιάζει στο Bloomberg πως όλο αυτό είναι σαν déjà vu με μνήμες… πανδημίας για τις εταιρείες και τους καταναλωτές. Η ξαφνική αύξηση της κίνησης σε ένα λιμάνι κατά 10-20% είναι αρκετή για να προκαλέσει παντός είδους καθυστερήσεις.

Υπάρχουν τέτοιοι κίνδυνοι και για τα γερμανικά λιμάνια;

Θα μπορούσε να συμβεί ένα τέτοιο δυστύχημα και στη Γερμανία; Κατά τον Ουλφ Κάσπερα από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Διερεύνησης Ναυτικών Ατυχημάτων του γερμανικού Υπουργείου Μεταφορών, δεν φαίνεται να υπάρχει τέτοιος κίνδυνος επί του παρόντος. Ωστόσο «το ποια συγκεκριμένα μέτρα ασφαλείας θα ληφθούν, εξαρτάται από τους εκάστοτε φορείς εκμετάλλευσης των λιμένων», λέει ο Κάσπερα στην DW. Στο Αμβούργο, για παράδειγμα, είναι υποχρεωτικό σε μεγάλο μέρος του λιμανιού να ρυμουλκούνται τα μεγάλα πλοία και να διευκολύνονται οι ελιγμοί στον λιμένα. Η χρήση ρυμουλκών πλοίων θα μπορούσε «να αποτρέψει τέτοιου είδους ατυχήματα».

Με τη συνδυαστική εφαρμογή διαφόρων μέτρων θα μπορούσε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή ασφάλεια, όπως υποστηρίζει από την πλευρά του ο Γιόζεφ Χέγκερ, καθηγητής πανεπιστημίου και ειδικός στην κατασκευή γεφυρών. «Τα στηρίγματα μίας γέφυρας πρέπει να είναι αρκετά ανθεκτικά, ώστε να μην καταρρέουν έπειτα από μία ελαφριά πρόσκρουση», υπογραμμίζει ο Χέγκερ στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa).

Διαφορετική η κατασκευή στις γερμανικές γέφυρες

Το Ομοσπονδιακό Ίδρυμα Πλωτών Κατασκευών έχει θέσει ένα αυστηρό πλαίσιο κανόνων αναφορικά με το πόσο ανθεκτικά πρέπει να είναι τα στηρίγματα μίας γέφυρας – αναλόγως με τη θαλάσσια οδό στην οποία βρίσκονται και το μέγεθος των διερχόμενων πλοίων. Επιπλέον υπάρχουν στις θαλάσσιες οδούς συχνά και μπάρες προς αποτροπή των προσκρούσεων. «Στις γέφυρες του Ρήνου τα μεγάλα στηρίγματα και οι πυλώνες βρίσκονται συχνά στις άκρες του ποταμού, ώστε το άνοιγμα του ποταμού απ’ όπου καταπλέουν τα πλοία να είναι εντελώς ελεύθερο. Όταν υπάρχει ένα πυλώνας στη μέση του ποταμού, τότε είναι σχετικά ογκώδης και σφηνοειδής, προκειμένου να απωθήσει ένα πλοίο που κινείται καταπάνω του», εξηγεί ο Χέγκερ.

Η πρακτική του να τοποθετούνται τα στηρίγματα των γεφυρών στις άκρες του ποταμού ή και εκτός της θαλάσσιας οδού παρατηρείται και σε άλλα μέρη της Γερμανίας, όπως στις γέφυρες του Καναλιού του Κιέλου, που συνδέει τη Βόρεια Θάλασσα με τη Βαλτική, ή στην εντυπωσιακή Köhlbrandbrücke του Αμβούργου, από την οποία περνούν τα πλοία που κατευθύνονται στον τερματικό σταθμό εμπορευματοκιβωτίων Altenwerder.

Η Autobahn GmbH des Bundes, υπεύθυνη για τη διαχείριση των γερμανικών αυτοκινητοδρόμων, επιβεβαιώνει τη συγκεκριμένη στρατηγική. Όπως ανέφερε ένας εκπρόσωπος της εταιρείας στο dpa, «για όλες τις γέφυρες των αυτοκινητοδρόμων που βρίσκονται πάνω από πλωτές οδούς υπάρχει ένα πολύ, πολύ υψηλό επίπεδο ασφαλείας». Εδώ και δεκαετίες προσέχεται ιδιαιτέρως το να μην τοποθετούνται τα στηρίγματα των γεφυρών εντός της θαλάσσιας οδού, αλλά και το να μπορούν τα πλοία σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης να προσκρούσουν στο έδαφος, παρά πάνω σε κάποιον πυλώνα γέφυρας.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Το γεγονός ότι φέτος το Πάσχα των Καθολικών πέφτει τόσο νωρίς φαίνεται ότι δημιουργεί πρόβλημα στον ξενοδοχειακό κλάδο στη Μαγιόρκα. "Στα τέλη Μαρτίου ο κόσμος σκέφτεται ακόμα τα βουνά και το σκι και όχι την παραλία", λέει με ανησυχία ο Πέδρος Μαρίν, πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων στην Πλάγια ντε Πάλμα. "Όπως και πέρυσι, η πληρότητα των ξενοδοχείων κατά τη διάρκεια των διακοπών είναι 60-70%", λέει ο Μαρίν. Αυτό μεν είναι καλό, αλλά σημαίνει ότι οι ξενοδοχειακές μονάδες βάζουν για τα καλά μπρος τη λειτουργία τους. Εκείνο που φοβάται πριν ξεκινήσει η σεζόν των κορυφαίων διακοπών είναι ότι θα δημιουργηθεί ένα μεγάλο κενό. "Οι αριθμοί των κρατήσεων πέφτουν τις 15 ημέρες μετά το Πάσχα. Τότε το ποσοστό πληρότητας είναι μόνο 40 με 50%". Ποιο το βασικό πρόβλημα: Ότι από τη στιγμή που έχει προσληφθεί προσωπικό, δεν μπορεί απλά ένας ξενοδόχος να το σταματήσει, ανεξάρτητα από το πόσο χαμηλό είναι το ποσοστό πληρότητας.

Απεργίες, ουρές στα αεροδρόμια

Αλλά δεν είναι μόνο οι ξενοδόχοι που ανησυχούν αυτή τη στιγμή, υπάρχουν προβλήματα και για τους παραθεριστές. Μετά τις πρόσφατες απεργίες με καθυστερήσεις και ακυρώσεις στα γερμανικά αεροδρόμια, αυτή τη στιγμή υπάρχει κρίση στο αεροδρόμιο της Πάλμα. Δεν είναι σαφές τι πραγματικά συμβαίνει. Μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο, σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης, υπήρξε απροειδοποίητη στάση εργασίας από υπαλλήλους μιας εταιρείας που είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο στις πύλες. Ο φορέας εκμετάλλευσης του αεροδρομίου δεν θέλησε να το επιβεβαιώσει επίσημα και η εταιρεία διέψευσε ακόμη και τα δημοσιεύματα. Ωστόσο, ένας υπάλληλος της εταιρείας ασφαλείας δήλωσε στην "Diario de Mallorca" ότι δεν συμφωνούσε με τις συνθήκες εργασίας. Γι' αυτό και εργάζονται "ιδιαίτερα ευσυνείδητα".

Βέβαια η ευσυνειδησία οδήγησε σε καθυστερήσεις. Οι επιβάτες μερικές φορές περίμεναν στην ουρά για μία ώρα στο σημείο ελέγχου ασφαλείας. Κάποιοι έχασαν τις πτήσεις τους.Η αεροπορική εταιρεία Ryanair στέλνει τώρα μέιλ στους παραθεριστές της Μαγιόρκας ζητώντας από τους επιβάτες να φτάνουν στο αεροδρόμιο τρεις ώρες πριν από την αναχώρηση και να πηγαίνουν αμέσως στο σημείο ελέγχου ασφαλείας. Δεν είναι σαφές αν θα υπάρξουν κι άλλες καθυστερήσεις τις επόμενες ημέρες. "Είναι ήδη ένας παράγοντας άγχους", λέει η Μπάρμπαρα, φοιτήτρια στην Κολωνία, η οποία περνάει μια εβδομάδα διακοπών στο νησί με τον φίλο της. "Ωστόσο, ταξιδεύω πολύ με τρένο στην πατρίδα μου και ως εκ τούτου είμαι συνηθισμένη στις απεργίες". Στη Μαγιόρκα κάνει ένα διάλειμμα από το βρώμικο μετρό και την τύρβη της μεγαλούπολης. Έψαξε για κατάλυμα στο μάλλον ήσυχο Mancor de la Vall στο κέντρο του νησιού.

"Μπορούμε να εξερευνήσουμε την ακτή με ένα ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο ή να κάνουμε πεζοπορία στην ύπαιθρο". Ο φίλος της έκανε ήδη και μπάνιο στη θάλασσα. "Αλλά εξακολουθεί να κάνει πολύ κρύο για μένα", λέει. Η θερμοκρασία του νερού είναι αυτή τη στιγμή 16 βαθμοί. Τις διακοπές τους τις έκλεισαν μήνες πριν. "Κάποιοι φίλοι μας αποφάσισαν να έρθουν μαζί μας την τελευταία στιγμή, αλλά οι πτήσεις ήταν πολύ ακριβές γι' αυτούς", λέει. «Σε σύγκριση με πέρυσι, οι πτήσεις στο νησί για το Πάσχα είναι 27% λιγότερες και οι τιμές περίπου 50% ακριβότερες», λέει ο Πέδρος Μαρίν. "Κάποιες κοστίζουν 500 ευρώ αλέ ρετούρ", λέει η Γκερλίντε Βάινινγκερ, που έχει υπό την επίβλεψή της το εστιατόριο "Münchner Kindl" και τη ντισκοτέκ "MK Arena" στην Πλάγια. "Από τη Δευτέρα του Πάσχαοι τιμές των πτήσεων πέφτουν. Το ίδιο ισχύει και για τα ξενοδοχεία. Μετά τις γιορτές ορισμένα δίκλινα σε ξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων διατίθενται με λιγότερο από 70 ευρώ" λέει.

«Μεθυσμένοι και μικροεγκληματικότητα»

Η σεζόν ανακάμπτει μόλις δύο εβδομάδες μετά την πτώση των κρατήσεων - και η Πλάγια εξελίσσεται και πάλι στη διαβόητη ζώνη των πάρτι. Το αργότερο μέχρι τα τέλη Απριλίου, όταν οι μεγάλες ντίσκο "Megapark" και "Bierkönig" γιορτάζουν την έναρξη της σεζόν, το πάρτι αρχίζει. Ο Πέδρος Μαρίν λέει ότι το 2023 ήταν φανταστικό από οικονομική άποψη. Αλλά όσον αφορά στις υπερβολές σε αλκοόλ και ναρκωτικά, ήταν επίσης μια καταστροφή. Η αστυνομία ανέφερε βίαιους καβγάδες, βιασμούς, ακόμη και ανθρωποκτονίες σχεδόν κάθε εβδομάδα κατά τη διάρκεια της τελευταίας περιόδου αιχμής. Συχνά εμπλέκονταν και Γερμανοί παραθεριστές.

Ο Μαρίν πιστεύει ακράδαντα ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν φέτος. Μετά τις περιφερειακές εκλογές και την αλλαγή κυβέρνησης στη μέση της περσινής σεζόν, υπάρχει τώρα η αίσθηση ότι οι αρχές εισακούουν τα αιτήματα για πρώτη φορά. "Το δημαρχείο της Πάλμα μάς έχει ήδη υποσχεθεί μεγαλύτερο αριθμό αστυνομικών για το Πάσχα". Η Γκερλίντε Βάινινγκερ είναι λίγο πιο επιφυλακτική. "Οι μεθυσμένοι δεν έχουν χρήματα ή ταυτότητα μαζί τους. Πώς υποτίθεται ότι θα τους χρεώσεις;" Αλλά η ιδιοκτήτρια συμφωνεί ότι κάτι πρέπει να γίνει. "Οι παραθεριστές στη Μαγιόρκα πρέπει να μπορούν να πηγαίνουν σπίτι τους το βράδυ χωρίς να τους σφίγγεται το στομάχι σε κάθε γωνιά του δρόμου. Υπάρχει έλλειψη αστυνομικών για τον έλεγχο της μικροεγκληματικότητας".

Ο Μαρίν πάντως είναι αισιόδοξος: "Η κυβέρνηση επεξεργάζεται νέους κανόνες συμπεριφοράς με βάση τα αιτήματά μας. Πιστεύω ότι θα δούμε ήδη μέτρα αυτήν τη σεζόν". Ο δήμαρχος της Πάλμα, Χάιμε Μαρτίνες, παρουσίασε νέα μέτρα, τα οποία περιλαμβάνουν κυρίως ποινές για παράνομα γκράφιτι, παραβάσεις που αφορούν στη χρήση ηλεκτρονικών σκούτερ και ούρηση σε δημόσιο χώρο. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρθηκε για άλλη μια φορά στο ότι η κατανάλωση αλκοόλ στον δρόμο μπορεί να τιμωρηθεί ως σοβαρό αδίκημα με πρόστιμο από 1500 έως 3000 ευρώ. "Στην περίπτωση των τουριστών καταγράφουμε τα προσωπικά δεδομένα, ώστε να μπορούμε να εισπράξουμε γρήγορα το πρόστιμο", λέει ο Μαρτίνες.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

«Σοκ» και «κτύπημα κατακούτελα», όπως υπογραμμίζουν ορισμένα έντυπα, είναι για τη Γαλλία το ύψος του ελλείμματος στον κρατικό προϋπολογισμό, που σύμφωνα με τα χθεσινά στοιχεία του Ινστιτούτου Στατιστικής και Οικονομικών Μελετών (INSEE) έφτασε στα 154 δις ευρώ, ήτοι 5,5 % του γαλλικού ΑΕΠ.

Ξέφυγε έτσι μακριά από τον ευρωπαϊκό στόχο του 3%. Ξέφυγε μακριά και από τις κυβερνητικές προβλέψεις που ήταν στο 4,8 % του ΑΕΠ. Στη λίστα των ευρωπαϊκών χωρών για την συγκράτηση του ελλείμματος η Γαλλία έχει κατέβει πλέον στην 20 θέση, κάτι που αν μη τι άλλο αποτελεί πλήγμα για τον γαλλικό εγωισμό. Όσο για το δημόσιο χρέος έφτασε πλέον στο 110,6% του ΑΕΠ, κάτι που μεταφράζεται στο ιλιγγιώδες ποσό των 3.101,2 δις ευρώ.

«Είχαμε χαμηλότερα φορολογικά έσοδα»

«Τα δημόσια οικονομικά του κράτους θα πρέπει να αποκατασταθούν» αναγνώρισε ο υπουργός Οικονομίας Μπρούνο Λεμέρ, λέγοντας ότι «παρά την καλή ανάπτυξη, είχαμε χαμηλότερα φορολογικά έσοδα» και θεωρώντας επίσης ότι ένας από τους λόγους ήταν και η πτώση του πληθωρισμού». Οι Γάλλοι σημειώνουν πάντως ότι ο Μπρούνο Λεμέρ υπήρξε ο μοναδικός υπουργός οικονομίας καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας Μακρόν έως τώρα και επομένως έχει και ο ίδιος κάποιες ευθύνες για το χάσμα μεταξύ των προβλέψεων και της πραγματικότητας.

Τώρα πρέπει να γίνουν οικονομίες και να βρεθούν χρήματα. Ορισμένοι πολιτικοί όπως ο Φρανσουά Μπαιρού, πρόεδρος του κεντρώου κόμματος «Μόντεμ», αλλά και η πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης Γιαέλ Μπράουν Πιβέ, εκτιμούν ότι το θέμα της αύξησης των φόρων είναι τελικά «αναπόφευκτο». Παρ’ όλα αυτά ο πρόεδρος Μακρόν και η κυβέρνηση τάσσονται σθεναρά κατά της αύξησης της φορολογίας.

«Απαιτούνται προσπάθειες και θα πρέπει να γίνουν επιλογές», αναγνώρισε ο Λεμέρ και ζήτησε μία «συλλογική ευαισθητοποίηση» από τους Γάλλους. Την πρώτη θέση στις επιλογές μοιάζει να έχει η «μείωση των κρατικών δαπανών», παρά τις αντιδράσεις της αριστερής αντιπολίτευσης, που υποδεικνύει ότι χρήματα υπάρχουν και βρίσκονται στα «υπερ-κέρδη» των μεγάλων επιχειρήσεων και των πλουσίων.

Νέο ηχηρό καμπανάκι για την γερμανική οικονομία χτυπά σήμερα στο Βερολίνο από τα κορυφαία γερμανικά ινστιτούτα, τα οποία προβλέπουν εξαιρετικά χαμηλή ανάπτυξη μόλις στο 0,1%. Αναθεωρούν έτσι δραστικά προς τα κάτω τις εκτιμήσεις,δεδομένου ότι μόλις το φθινόπωρο του 2023 ανέμεναν ανάπτυξη γύρω στο 1,3%.

Για τους Γερμανούς οικονομoλόγους η γερμανική οικονομία φαίνεται ότι δεν έχει συνέλθει ακόμη από το σοκ της πανδημίας και σημειώνουν μάλιστα στη νέα έκθεση ότι ουσιαστικά η παραγωγικότητα της χώρας δεν έχει ανακάμψει έκτοτε.

«Η γερμανική οικονομία ασθενεί». Αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν τα γερμανικά οικονομικά ινστιτούτα, κι αυτό σε ένα πλαίσιο «αντίξοων ανέμων» που φυσούν τόσο στην εγχώρια, αλλά και τη διεθνή αγορά.

Διαρθρωτικοί επιβαρυντικοί παράγοντες

Η συρρίκνωση της ανάπτυξης οφείλεται πάντως, σύμφωνα με την έκθεση, σε σειρά ήδη γνωστών διαρθρωτικών παραγόντων, όπως η μεταφορά μεγάλου μέρους της παραγωγής στο εξωτερικό, η μείωση των εξαγωγών, τα δομικά προβλήματα στον κρίσιμο κατασκευαστικό κλάδο αλλά και το διεθνές οικονομικό περιβάλλον που δεν ευνοεί τη Γερμανία.

Ήδη σε ένα πρώτο σχόλιό του στη γερμανική ραδιοφωνία ο εκπρόσωπος της Κ.Ο. των Φιλελευθέρων (FDP) για θέματα προϋπολογισμού, Ράινχαρντ Χούμπεν, εκτιμά ότι και «το 2024 θα είναι μια δύσκολη χρονιά» άρα θα πρέπει να αναμένονται λιγότερα περιθώρια ευελιξίας στη δημοσιονομική πολιτική.

Η έκθεση που παρουσιάστηκε το πρωί της Τετάρτης συντάχθηκε από το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Μελετών του Βερολίνου, το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου, το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών Λάιμπνιτς στο Χάλε, το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών Λάιμπνιτς στο Έσσεν και το Ινστιτούτο Ifo του Μονάχου.

Ως προς τον πληθωρισμό οι προβλέψεις των οικονομικών ινστιτούτων κάνουν λόγο για μείωση στο 2,3% μέσα στο τρέχον έτος και 1,8% το 2025.

Πριν από τρία χρόνια ο κινεζικός τεχνολογικός γίγαντας Xiaomi ανακοίνωνε ότι μπαίνει στον τομέα των ηλεκτρικών οχημάτων ακολουθώντας τα βήματα του αμερικανικού αντιπάλου του, της Apple, η οποία σημειωτέον ξόδεψε σχεδόν μια δεκαετία ερευνώντας και αναπτύσσοντας το δικό της ηλεκτρικό αυτοκίνητο. Το 2024 και ενώ η Apple έχει εγκαταλείψει τα σχέδιά της η Xiaomi απέχει μόλις λίγες ημέρες από την παρουσίαση του SU7, ενός τετράθυρου σεντάν που παράγεται από την κρατική αυτοκινητοβιομηχανία BAIC σε ένα εργοστάσιο στο Πεκίνο. Η Xiaomi δεν είναι η μόνη. Η αντίπαλη κινεζική εταιρεία κατασκευής smartphone Huawei αναπτύσσει επίσης τεχνολογίες για την αυτοκινητοβιομηχανία, από συστήματα έξυπνης οδήγησης ως συστήματα πιλοτηρίου και πλατφόρμες επικοινωνίας. Η μάρκα οχημάτων Stelato της Huawei είναι επίσης μια συνεργασία με την BAIC.

Σε λίστα αναμονής για το SU7

Το Speed Ultra 7 (SU7) της Xiaomi, το οποίο θα είναι διαθέσιμο σε 29 κινεζικές πόλεις από τις 28 Μαρτίου, έχει αυτονομία οδήγησης ως και 800 χιλιόμετρα και είναι εξοπλισμένο με λογισμικό και ηλεκτρονικά χαρακτηριστικά της Xiaomi. Διαθέτει επίσης τεχνολογία ικανή να παρέχει μεγαλύτερες ταχύτητες επιτάχυνσης από τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα της Tesla και της Porsche. Σύμφωνα με πληροφορίες, μπορεί να επιταχύνει από τα 0 έως τα 100 χιλιόμετρα ανά ώρα σε 2,8 δευτερόλεπτα. Η εταιρεία αναφέρει ότι έχει ήδη κλείσει 100.000 ραντεβού σε ενδιαφερόμενους για να δουν το αυτοκίνητο, η τιμή του οποίου κυμαίνεται ανάμεσα σε 35.200 και 55.000 δολάρια. Με την είδηση των πρώτων παραδόσεων οι μετοχές της μεγαλύτερης κατασκευάστριας εταιρείας smartphones της Κίνας αυξήθηκαν σχεδόν κατά 12% στο Χονγκ Κονγκ μέσα σε μία ημέρα νωρίτερα αυτό το μήνα. Ο διευθύνων σύμβουλος και ιδρυτής του κολοσού Lei Yun είχε δηλώσει προηγουμένως ως στόχο της Xiaomi να γίνει μία από τις πέντε μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες στον κόσμο.

Αλλά πόσο εφικτές είναι οι φιλοδοξίες της Xiaomi και της Huawei, δεδομένου του ήδη εξαιρετικά ανταγωνιστικού τοπίου του τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας; "Φαίνεται ότι γινόμαστε μάρτυρες του μεγαλύτερου μετασχηματισμού στη βιομηχανία των αυτοκινήτων", δήλωσε τον περασμένο Ιανουάριο ο Γερμανός αναλυτής αυτοκινήτων Φέρντιναντ Ντουντενχόφερ. "Το μέλλον του αυτοκινήτου φαίνεται ότι εξαρτάται λιγότερο από το μηχανικό κομμάτι και περισσότερο από το λογισμικό, την αυτόνομη οδήγηση και τα έξυπνα πιλοτήρια. Αυτή ακριβώς είναι η ειδικότητα αυτών των εταιρειών τεχνολογίας", πρόσθεσε. Η Xiaomi και η Huawei θα επωφεληθούν σίγουρα από την εγχώρια αγορά τους που είναι η μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο από άποψη ζήτησης και προσφοράς. Πέρυσι, η συνολική παραγωγή στην Κίνα έφτασε τα 30 εκατομμύρια οχήματα, συμπεριλαμβανομένων εννέα εκατομμυρίων EVs. Οι δυνατότητες της Κίνας είναι τεράστιες.

Πόλεμος τιμών για την επικράτηση στην αγορά

Παρά το ρεκόρ παραδόσεων αυτοκινήτων οι αυτοκινητοβιομηχανίες της Κίνας εμπλέκονται σήμερα σε έναν τεράστιο πόλεμο τιμών που απειλεί την κερδοφορία τους. Η Tesla ήταν η πρώτη που έκανε αρκετές μειώσεις τιμών χιλιάδων δολαρίων, καθώς η εταιρεία του Elon Musk έπεσε στη δεύτερη θέση στις πωλήσεις ηλεκτρικών αυτοκινήτων με πρώτη την BYD με έδρα στο Σεντσέν, το τελευταίο τρίμηνο του 2023. Οι αντίπαλοι της Tesla έριξαν γρήγορα και αυτοί τις τιμές τους, με αποτέλεσμα οι τιμές των οχημάτων να μειωθούν περισσότερο από 8% πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία της Shanghai Automotive Industry Corp. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά η κινεζική κυβέρνηση σταμάτησε τέλος του 2022 τις επιδοτήσεις ύψους 1800 δολαρίων ανά αυτοκίνητο για να ενθαρρύνει στη μετάβαση στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ορισμένοι αναλυτές προβλέπουν ότι ο κλάδος βρίσκεται σε ρότα εξυγίανσης τα επόμενα δύο χρόνια και ότι ορισμένοι κατασκευαστές οχημάτων ίσως και να χρεοκοπήσουν. Στο μεταξύ πολλές ξένες μάρκες αυτοκινήτων βρίσκονται σε μεγαλύτερη μειονεκτική θέση έχοντας δώσει μάχη για να εδραιωθούν στην Κίνα. Και αυτό παρά τη χαλάρωση πριν από πέντε χρόνια των όρων για κοινοπραξίες, έτσι ώστε οι Volkswagen και BMW να μην χρειάζονται πλέον κινέζους εταίρους.

Μπορεί τεχνολογικοί γίγαντες, όπως η Xiaomi και η Huawei, να διαθέτουν πλεονέκτημα στην εγχώρια αγορά, παγκόσμια όμως θα πρέπει να δώσουν δύσκολη μάχη στον αγώνα για κυριαρχία. Η Xiaomi είναι η τρίτη πιο δημοφιλής μάρκα smartphone στην Ευρώπη, αλλά κατατάσσεται μόλις στην 5η θέση στις ΗΠΑ. Η φήμη της Huawei υπέστη σοβαρό πλήγμα από τις κυρώσεις που επέβαλε η Ουάσινγκτον υπό τη διοίκηση Τραμπ. "Με μηδενικό brand equity, δηλαδή αξία στο εμπορικό σήμα, στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική θα είναι δύσκολο να διεισδύσει σε αυτές τις αγορές", δήλωσε στη DW ο αναλυτής αυτοκινήτων Mατίας Σμιτ. "Ειδικά στην ΕΕείναι πιθανό να αυξηθούν οι δασμοί εισαγωγής αυτό το καλοκαίρι και στις ΗΠΑ να φτάσουν στο 30% για κινέζους κατασκευαστές". Οι Βρυξέλλες ανησυχούν ότι οι φθηνές κινεζικές εισαγωγές ηλεκτρικών αυτοκινήτων θα μπορούσαν να ανακόψουν την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών, οι οποίες έχουν επενδύσει σημαντικά ποσά στην παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Προς το παρόν αντιμετωπίζουν μείωση στην αύξηση πωλήσεων ηλεκτρικών κυρίως λόγω της ακρίβειας.

Κερκόπορτα το Μεξικό;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξετάζει κατά πόσον οι κινεζικές επιδοτήσεις για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα συνιστούν αθέμιτο ανταγωνισμό και το ενδεχόμενο θέσπισης υψηλότερων δασμών εισαγωγής. Η άφιξη κινεζικών εμπορικών μαρκών smartphone θα μπορούσε να κάνει τις Βρυξέλλες να δράσουν πιο έντονα. Παρόμοιοι δασμοί που επιβλήθηκαν υπό τον Τραμπ κρατούν ουσιαστικά τα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα εκτός αγοράς στις ΗΠΑ προς το παρόν. Αλλά η κινεζική BYD έχει ήδη αρχίσει να εξάγει ηλεκτρικά αυτοκίνητα στο γειτονικό Μεξικό και αναζητά πιθανούς τόπους για μια μεξικανική γραμμή παραγωγής. Ο Ντουντενχόφερ προέβλεψε ότι μέσα σε μια δεκαετία η BYD θα αντικαταστήσει την Toyota ως ο μεγαλύτερος κατασκευαστής αυτοκινήτων στον κόσμο. Η πρόκληση για τους Κινέζους κατασκευαστές smartphone θα είναι να συνεργαστούν με εταιρείες όπως η BYD και άλλες, ώστε να διασφαλίσουν ότι η τεχνολογία τους θα φτάσει σε όσο το δυνατόν περισσότερους οδηγούς.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Όποιος έτυχε να βρεθεί για πρώτη φορά στη Γερμανία την Τετάρτη και έριξε μια ματιά στις εφημερίδες, μάλλον σχημάτισε την εντύπωση ότι οι συνταξιούχοι περνούν ζωή χαρισάμενη. Η είδηση της ημέρας ήταν ότι «από την 1η Ιουλίου οι συντάξεις αυξάνονται κατά 4,57%». Ο υπουργός Εργασίας Χουμπέρτους Χάιλ κάνει λόγο για αυξήσεις που υπερβαίνουν αισθητά τον πληθωρισμό και εκφράζει την ικανοποίησή του διότι «η καλή εικόνα στην αγορά εργασίας και οι ικανοποιητικές συλλογικές συμβάσεις μας επιτρέπουν να λάβουμε μία τέτοια απόφαση».

Όλα καλά λοιπόν; Όχι ακριβώς. Εκατομμύρια συνταξιούχοι στη Γερμανία δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα, καθώς, σύμφωνα με τα ισχύοντα, η σύνταξη δεν υπερβαίνει το 48,1% του μισθού που εισέπρατταν ως εργαζόμενοι. Και αυτό ισχύει μόνο μέχρι το 2025, ενώ στη συνέχεια το ποσοστό αυτό μπορεί να αναθεωρηθεί, δηλαδή να μειωθεί. Βέβαια η κυβέρνηση δηλώνει ότι επιθυμεί να το διατηρήσει τουλάχιστον μέχρι το 2039, αλλά εκτιμάται ότι σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να αυξηθούν οι συνταξιοδοτικές εισφορές. Διαφορετικά το σύστημα δεν θεωρείται βιώσιμο λόγω των δημογραφικών εξελίξεων.

Μέση σύνταξη 1.543 ευρώ, αλλά…

Σύμφωνα με την τελευταία καταγραφή του 2023, η μέση σύνταξη στη Γερμανία φτάνει τα 1.543 ευρώ (μεικτά) μετά από 45 έτη πλήρους απασχόλησης. Αλλά οι «υποσημειώσεις» είναι πολλές. Κατ' αρχάς η σύνταξη φορολογείται με ενιαίο συντελεστή 14%, ενώ καταβάλλονται και ασφαλιστικές εισφορές. Πολλοί δεν έχουν συμπληρώσει 45 έτη πλήρους εργασίας λόγω ανεργίας, μερικής απασχόλησης ή φροντίδας των παιδιών (κάτι που ισχύει κυρίως για τις γυναίκες), κατά συνέπεια λαμβάνουν μικρότερη σύνταξη.

Όσοι δεν καλύπτουν τις βασικές ανάγκες, μπορούν να κάνουν αίτηση για ένα επιπλέον κρατικό επίδομα. Το καλοκαίρι του 2023 ο αριθμός των χαμηλοσυνταξιούχων που ζήτησαν το επίδομα ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, φτάνοντας τους 680.000 έναντι 414.000 το 2020. Σε αυτή την περίπτωση πάντως, συνυπολογίζεται η συνολική περιουσιακή τους κατάσταση (ακίνητα, έσοδα από ενοίκια, μερίσματα ή άλλες πηγές για τον δικαιούχο και τον ή την σύζυγο).

Στην πράξη όλα αυτά σημαίνουν ότι 4 στους 10 συνταξιούχους αναγκάζονται να ζήσουν με μηνιαία σύνταξη που δεν υπερβαίνει τα 1.250 ευρώ καθαρά. Αυτό ισχύει για την πλειονότητα των γυναικών (53,5%). Μάλιστα, ο ένας στους τέσσερις συνταξιούχους λαμβάνει σύνταξη χαμηλότερη των 1.000 ευρώ. Με δεδομένο ότι το ενοίκιο για ένα ευπρεπές διαμέρισμα σε μεγάλες γερμανικές πόλεις αρχίζει από 800-1.000 ευρώ αντιλαμβάνεται κανείς ότι υπάρχει πρόβλημα, το οποίο ασφαλώς οξύνεται όταν ο συνταξιούχος έχει ανάγκη από συνεχή ιατρική παρακολούθηση.

Πολιτική αντιπαράθεση για τις συντάξεις

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για κριτική. «Οι συνταξιούχοι υφίστανται τις μεγαλύτερες απώλειες λόγω πληθωρισμού, θα χρειαζόταν μία αύξηση τουλάχιστον 10% για να τις αντισταθμίσουν» υποστηρίζει ο Ντίτμαρ Μπαρτς, ηγετικό στέλεχος του Κόμματος της Αριστεράς (Die Linke). Η Σάρα Βάγκενκνεχτ, επικεφαλής του νέου αριστερού κόμματος που φέρει το όνομά της, αναδεικνύει τις συντάξεις σε μείζον θέμα ενόψει ευρωεκλογών και δηλώνει ότι η αύξηση κατά 4,57% που ανακοινώθηκε προ ημερών «είναι μία απογοήτευση για 21 εκατομμύρια συνταξιούχους», καθώς οι συντάξεις στη Γερμανία είναι «χαμηλότερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο». Αναλυτές επισημαίνουν ότι και το ακροδεξιό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) έχει «ανακαλύψει» τις συντάξεις και άλλα θέματα κοινωνικής πολιτικής σε μία προσπάθεια να διευρύνει την εκλογική του βάση.

Από την πλευρά της, η νεολαία του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) της αντιπολίτευσης εγκαλεί την κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη καγκελάριου Όλαφ Σολτς ότι πριμοδοτεί τους ηλικιωμένους εις βάρος των νέων. «Είναι ξεκάθαρο ότι οι συνταξιούχοι πρέπει να συνεισφέρουν κι εκείνοι το μερίδιό τους, σήμερα η κυβέρνηση τους απαλλάσσει από κάθε ευθύνη και ζητεί από τη νέα γενιά να χρηματοδοτήσει εκείνη την αύξηση των συντάξεων», καταγγέλλει ο πρόεδρος της Χριστιανοδημοκρατικής Νεολαίας (JU) Γιοχάνες Βίνκελ, μιλώντας στο δημοσιγραφικό δίκτυο RND.

Ένα επιπλέον εισόδημα για τη σύνταξη

Στη Γερμανία όλοι οι εργαζόμενοι άνω των 50 ετών ενημερώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα από τον κρατικό φορέα για την καταβολή των συντάξεων (Deutsche Rentenversicherung) για το ποσό της μελλοντικής σύνταξης με βάση το ύψος των αποδοχών και των εισφορών τους. Έτσι, μπορούν θεωρητικά να προχωρήσουν εγκαίρως και οι ίδιοι σε κάποια αποταμίευση ώστε να έχουν ένα επιπλέον εισόδημα μετά τη συνταξιοδότηση.

Μία απλή και εύκολη δυνατότητα για ένα συμπληρωματικό εισόδημα είναι οι περιστασιακές θέσεις εργασίας (mini jobs) με αμοιβή έως 520 ευρώ μηνιαίως. Κατά κανόνα πρόκειται για δουλειές που δεν απαιτούν εξειδίκευση όπως είναι μία ευκαιριακή απασχόληση σε εστιατόρια, καταστήματα ή υπηρεσίες. Το μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι για το ποσό αυτό δεν παρακρατούνται φόροι, ούτε ασφαλιστικές εισφορές.

Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι συνταξιούχοι εργάζονται. Τον Σεπτέμβριο του 2023 οι συνταξιούχοι άνω των 67 ετών με «mini jobs» ξεπέρασαν τους 1.123.000. Πρόκειται για έναν αριθμό-ρεκόρ. Για το Κόμμα της Αριστεράς τα στοιχεία αυτά είναι «ένα ακόμη σύμπτωμα για την κατάρρευση του ασφαλιστικού συστήματος». Το υπουργείο Εργασίας έχει διαφορετική άποψη. Όπως δηλώνει εκπρόσωπός του στο δημοσιογραφικό δίκτυο RND, πολλοί συνταξιούχοι επιλέγουν την ευκαιριακή εργασία όχι για οικονομικούς λόγους, αλλά κυρίως γιατί «αισθάνονται την ανάγκη για μία απασχόληση που δίνει νόημα στην καθημερινότητα ή για να διατηρούν κοινωνικές επαφές ακόμη και μετά τη συνταξιοδότησή τους».

dpa, RND, ARD, HB

Δύσκολες εποχές για τους γαστρονόμους: όπως διαπιστώνει έρευνα του οργανισμού Creditreform, που δημοσιεύθηκε πριν λίγες ημέρες, στη Γερμανία από το 2020 έχουν κλείσει περίπου 48.000 επιχειρήσεις και 6.100 ακόμη έχουν υποβάλει αίτηση πτώχευσης. Και οι ειδικοί εκτιμούν πως τα πράγματα θα χειροτερεύσουν ακόμη περισσότερο.

Μόνο κατά το προηγούμενο έτος έκλεισε το 1/10 των επιχειρήσεων εστίασης – τα καταστήματα που έκλεισαν το 2023 ήταν κατά 14.000 περισσότερα συγκριτικά με τα τρία προηγούμενα χρόνια. Αντίστοιχη αύξηση παρατηρείται και στις αιτήσεις πτώχευσης. Κατά τον Πάτρικ-Λούντβιχ Χαντς, διευθυντή οικονομικής έρευνας στην Creditreform, αυτό οφείλεται και στα επιδόματα που δόθηκαν κατά τη διάρκεια των lockdown – διότι πολλές προβληματικές επιχειρήσεις μπόρεσαν έτσι να παρατείνουν την επιβίωσή τους, δίχως να υποχρεωθούν να κλείσουν άμεσα.

Ένας κλάδος που υποφέρει

Οι δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο κλάδος οφείλονται σε ποικίλους λόγους, προσθέτει ο Χαντς: «Η γαστρονομία είναι ένας από τους μεγάλους χαμένους των κρίσεων των τελευταίων ετών». Και προτού καλά-καλά καταφέρουν τα καταστήματα να ανακάμψουν από την πανδημία, ήρθε ο πληθωρισμός, όπως εξηγεί ο ειδικός. Τα αυξημένα κόστη έχουν επηρεάσει σημαντικά τον κλάδο και η συνεπαγόμενη αύξηση των τιμών απωθεί κατά συνέπεια πολλούς πελάτες. Γι’ αυτό και ο – προσαρμοσμένος στα κόστη και τον πληθωρισμό – τζίρος αλλά και τα κέρδη είναι λιγότερα απ’ ό,τι πριν την πανδημία. «Οι οικονομικές συνθήκες είναι κάθε άλλο παρά ευνοϊκές για τον κλάδο. Και η αύξηση του ΦΠΑ στην εστίαση που έγινε στις αρχές του χρόνου δεν βελτιώνει καθόλου την κατάσταση».

Στα μέσα του 2020, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η γερμανική κυβέρνηση μείωσε τον ΦΠΑ στα εστιατόρια από 19% σε 7% - μεταξύ άλλων και λόγω της ενεργειακής κρίσης και του υψηλού πληθωρισμού. Από τον Ιανουάριο όμως ισχύει και πάλι ο προηγούμενος ΦΠΑ.

Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία ο τζίρος των επιχειρήσεων εστίασης το 2023 ήταν κατά 13% χαμηλότερος του 2019.

Πτωχεύουν κυρίως οι μικρές, νέες επιχειρήσεις

Η Ίνγκριντ Χάρτγκες, διευθύνουσα σύμβουλος της Γερμανικής Ένωσης Ξενοδοχείων και Εστιατορίων (Dehoga), δηλώνει «πικραμένη» από τις εξελίξεις αυτές: «Κατά τα τρία χρόνια της πανδημίας ήμασταν εννέα μήνες σε lockdown και καθ’ όλο το διάστημα μέχρι την άνοιξη του 2022 αντιμετωπίζαμε πολλές δυσκολίες. Και όλα αυτά οδήγησαν σε σημαντικές απώλειες εσόδων».

Ο κλάδος υποφέρει από το υψηλό κόστος για τη στελέχωση με προσωπικό, τις αυξανόμενες τιμές στα τρόφιμα, την έλλειψη εργατικού δυναμικού και την αύξηση του ΦΠΑ. «Οι επιχειρήσεις έχουν πολλά προβλήματα. Οι περισσότεροι πελάτες μας παραμένουν πιστοί, ωστόσο έχουν λιγοστέψει σε σχέση με το παρελθόν».

Σύμφωνα με την Creditreform το 2023 οι πτωχεύσεις στον κλάδο της εστίασης αυξήθηκαν κατά 27% περισσότερο σε σύγκριση με τη συνολική οικονομία. Περισσότερο επλήγησαν οι εταιρείες κέτερινγκ και υπηρεσιών τροφοδοσίας (+67%). Το 88% όλων των πτωχεύσεων αφορούσε τις πιο μικρές επιχειρήσεις που απασχολούν έως και 10 εργαζόμενους. Το 49% αφορούσε νέες επιχειρήσεις – που ήταν δηλαδή σε λειτουργία έως και πέντε χρόνια.

Η Creditreform εκτιμά πως το 2024 οι πτωχεύσεις θα φτάσουν στα προ πανδημίας επίπεδα. Αντίστοιχη είναι η πρόβλεψη και της υπηρεσίας χρηματοοικονομικών πληροφοριών Crif. Οι ειδικοί θεωρούν πως τα εστιατόρια, τα σνακ-μπαρ και οι καφετέριες που θα απειλούνται με πτώχευση στη Γερμανία θα ξεπεράσουν τις 15.000.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Η Τουρκία θα είναι ο πρώτος σταθμός του αμερικανού διπλωμάτη σε μια περιοδεία που θα κρατήσει μια εβδομάδα και που θα τον οδηγήσει από την Τουρκία στην Ελλάδα, και σε άλλες 7 χώρες της περιοχής.Βασικά θέματα στις επαφές του θα είναι, όπως ανέφερε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «η συνεχιζόμενη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ κατά της Χαμάς μετά την 7η Οκτωβρίου, τα επείγοντα μέτρα για την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και η απελευθέρωση των υπόλοιπων ομήρων»

Η επίσκεψη στην Τουρκία εκ των πραγμάτων είναι περίπλοκη, καθώς γύρω από τον πόλεμο στη Γάζα, περιστρέφεται μια σειρά από διμερή θέματα μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον που βρίσκονται σε διαδικασία μιας δύσκολης διαπραγμάτευσης, όπως η αργή διαδικασία έγκρισης της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά και η επίσης αργή διαδικασία για την προμήθεια τω F-16. Όπως αναφέρει ο τουρκικός τύπος σήμερα, «ασφαλώς, στο τραπέζι των συζητήσεων με τον Μπλίνκεν θα τεθούν και θέματα, όπως το να μην διαταράξουν οι ΗΠΑ την ισορροπία των εξοπλισμών στο Αιγαίο.» Οι κυρίως συζητήσεις του Μπλίνκεν και της αντιπροσωπείας του, με την τουρκική πλευρά θα γίνουν αύριο Σάββατο. Για την πιθανή συνάντηση με τον τούρκο πρόεδρο δεν υπάρχει επιβεβαίωση ωστόσο, ο Ερντογάν θα βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη για να παραστεί σε δυο εκδηλώσεις.

Επόμενος σταθμός του Μπλίνκεν τα Χανιά

Πάντως το παζάρι της Άγκυρας για τη Σουηδία θα συνεχιστεί. Ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος, Ομέρ Τσελίκ, δήλωσε χθες ότι το επόμενο βήμα για τη Σουηδία έγκειται στη βούληση του τουρκικού Κοινοβουλίου προσθέτοντας ότι το θέμα της Σουηδίας δεν πρέπει να έχει καμία σχέση με τα F-16. Οι σύμμαχοι μας στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να συμβάλουν στην άμυνά μας και να μην υιοθετούν μια στάση που θα δημιουργούσε κενό στην άμυνα ολόκληρου του ΝΑΤΟ».

Τούρκοι αναλυτές βλέπουν στο ταξίδι του Μπλίνκεν στην περιοχή το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί με την πιθανότητα επέκτασης της κρίσης στη Γάζα στις χώρες της περιοχής και στο ζήτημα της Ουκρανίας. Ειδικά για την παρουσία του Μπλίνκεν στην Άγκυρα βλέπουν την πρόθεση των Αμερικανών να εμποδίσουν την ευθυγράμμιση της Άγκυρας με την Τεχεράνη. Ωστόσο επισημαίνουν επίσης ότι η επίσκεψη Μπλίνκεν από την Τουρκία στην Ελλάδα σηματοδοτεί επίσης την πρόθεση των ΗΠΑ να συνεχίσουν τη διαδικασία εξομάλυνσης τόσο στο Κυπριακό όσο και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ουσιαστικά απούσα από την έστω και προσωρινή ειρηνευτική διαδικασία για τη Λωρίδα της Γάζας, η Τουρκία συνεχίζει να διατηρεί την ακραία επιθετική ρητορική της έναντι του Ισραήλ.

Κι αυτό παρά το γεγονός ότι από χθες, Παρασκευή, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η διαδικασία απελευθέρωσης και ανταλλαγής ομήρων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Για κάθε έναν όμηρο που απελευθερώνει η Χαμάς, το Ισραήλ αποφυλακίζει τρεις Παλαιστινίους.

«To Ισραήλ διαπράττει έγκλημα πολέμου στη Γάζα, εμποδίζοντας την πρόσβαση σε ηλεκτρισμό, νερό και τρόφιμα στους κατοίκους του πολιορκημένου θύλακα. Προσπαθεί να αποτρέψει τον λαό στη Γάζα να ακουστεί, διακόπτοντας την επικοινωνία του με το εξωτερικό», ακούγεται στο μεταξύ να λέει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του για την Σύνοδο Κορυφής Διεθνούς Στρατηγικής Επικοινωνίας, που διοργάνωσε η Διεύθυνση Επικοινωνίας της Τουρκικής Προεδρίας στην Κωνσταντινούπολη.

Με φόντο τις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου

Στον ίδιο τόνο κινείται και ο Τούρκος υπ. Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο οποίος σε ομιλία του στην ίδια εκδήλωση παρότρυνε τη Δύση να μείνει μακριά από τα εγκλήματα πολέμου του Ισραήλ. Όπως τόνισε: «οποιαδήποτε υπό όρους ή άνευ όρων υποστήριξη στο Ισραήλ είναι μια λευκή επιταγή για τη δολοφονία περισσότερων Παλαιστινίων»

Αναλυτές επισημαίνουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος εν όψει των κρίσιμων δημοτικών εκλογών που θα διεξαχθούν τον Μάρτιο, θα διατηρήσει τους υψηλούς τόνους κατά του Ισραήλ, ανεξάρτητα από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, προκειμένου να ενισχύσει την συσπείρωση του μουσουλμανικού ακροατηρίου του στο εσωτερικό.

Την ίδια ώρα ομως, σύμφωνα με εκτιμήσεις, μετά τις δημοτικές εκλογές δεν αποκλείεται να σταματήσει την επιθετική ρητορική του κατά του Ισραήλ, χώρας με την οποία η Τουρκία έχει έρθει κοντά τα τελευταία χρόνια για γεωστρατηγικούς αλλά και ενεργειακούς λόγους.

Χωρίς την ανακοίνωση της υπεσχημένης προς τους Τουρκοκύπριους «χαρμόσυνης είδησης» και χωρίς την ανακοίνωση της έναρξης του πολυδιαφημιζόμενου έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Τουρκίας-κατεχομένων ολοκληρώθηκε η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν στη βόρεια Κύπρο. Ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος έφτασε στο νησί εμφανώς καταβεβλημένος λόγω της περιοδείας του σε Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ανάλωσε όλες του τις δυνάμεις στα εγκαίνια των νέων χώρων του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου στη βόρεια Λευκωσία, για τους οποίους η Τουρκία ξόδεψε πάνω από 400 εκατ. ευρώ, με την φιλοδοξία το έργο να συμβάλει στην ανάδειξη της εμπορίκής ονομασίας του μη αναγνωρισμένου κράτους της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου».

Νέο αεροδρόμιο - παλιά ρητορική

Μιλώντας μόλις για 13 λεπτά στα εγκαίνια του αεροδρομίου Ερτζάν, ο Πρόεδρος Ερντογάν επανέλαβε τα όσα δήλωσε τον περασμένο Σεπτέμβριο από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Κάλεσε δηλαδή την διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει τις πραγματικότητες στο νησί και κατ’ επέκτασιν την «Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου», επαναλαμβάνοντας τη θέση, πως η όποια νέα διαπραγμάτευση για το Κυπριακό πρέπει να έπεται της αναγνώρισης της κυριαρχικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων. Η πρόθεση του Τούρκου προέδρου να επιμείνει στο αφήγημα της αναγνώρισης προοικονομήθηκε από δηλώσεις του Ερσίν Τατάρ πριν την προσγείωση του προεδρικού αεροσκάφους, με τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων να ανακοινώνει την άφιξη του Ταγίπ Ερντογάν με απευθείας πτήση από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Λίγες ώρες αργότερα η Λευκωσία θα ξεκαθάριζε πως τα περί απευθείας πτήσης δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα, καθώς πριν την προσγείωση του, το προεδρικό αεροσκάφος αναγκάστηκε να εισέλθει στον τουρκικό εναέριο χώρο προκειμένου η πτήση να έχει ως τυπικό προορισμό την Άγκυρα. Η εκδοχή της Λευκωσίας επιβεβαιώθηκε από τον ίδιο τον Ταγίπ Ερτογάν, ο οποίος εγκαινιάζοντας το νέο πολυδιαφημισμένο τερματικό του αεροδρομίου Ερτζάν, παραδέχθηκε πως εκεί θα πραγματοποιούνται μόνο πτήσεις από και προς την Τουρκία. Μιλώντας σε πανηγυρικό τόνο για την τουρκική επένδυση, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε πως το αεροδρόμιο Ερτζάν είναι το μεγαλύτερο από πλευράς χωρητικότητας επιβατών αεροδρόμιο της Κύπρου, καθότι θα μπορεί να εξυπηρετεί 10 εκατομμύρια ταξιδιώτες ετησίως.

Στο απυρόβλητο ΕΕ και ΟΗΕ

Στην ομιλία του ο κ. Ερντογάν έκανε μια ιστορική αναδρομή στο Κυπριακό υπό την τουρκική οπτική, στο πλαίσιο της οποίας είπε ότι «η περίοδος 1960-1974 δυστυχώς σήμαινε αίμα, δάκρυα και σφαγές για τους Τουρκοκύπριους». Υποστήριξε πως η ιστορία έχει δείξει ότι Ελληνοκύπριοι δεν μπορούν να ανεχθούν τους Τουρκοκύπριους αφού θεωρούν εαυτούς τους μοναδικούς ιδιοκτήτες της Κύπρου και πως αυτός είναι λόγος που οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν αποφέρει αποτέλεσμα. Κατηγόρησε επίσης την ελληνοκυπριακή πλευρά, ότι αφού σφετερίστηκε το όνομα της Κυπριακής Δημοκρατίας, καταγγέλλει την Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αποκρύπτοντας τα δικά της παραπτώματα.

Από την ομιλία Ερντογάν απουσίαζαν αυτή τη φορά οι κατηγορίες κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών με την οργή του Τούρκου προέδρου να στρέφεται αποκλειστικά κατά της ελληνοκυπριακής στάσης αλλά και του ίδιου του Προέδρου Χριστοδουλίδη τον οποίο κατηγόρησε ονομαστικά ότι ποζάρει κάτω από σημαίες της Ένωσης και της ΕΟΚΑ.

"Επικοινωνιακά παιχνίδια" εκτιμά η Λευκωσία

Απαντώντας στις αναφορές του Τούρκου προέδρου, ο Κύπριος πρόεδρος έκανε λόγο για επικοινωνιακά παιχνίδια. Μιλώντας σε εκδήλωση για την επέτειο της Τουρκικής εισβολής του 1974, ο Νίκος Χριστοδουλίδης αρκέστηκε στο να αναφέρει πως επιλέγει να μην εμπλακεί σε ένα δημόσιο διάλογο επίρριψης ευθυνών, αλληλοκατηγοριών και δημιουργίας εντυπώσεων καθώς όπως είπε δεν τον ενδιαφέρει η επικοινωνιακή διαχείριση του κυπριακού προβλήματος. Η στάση του Προέδρου Χριστοδουλίδη σχετίζεται με την εκτίμηση της Λευκωσίας πως οι πραγματικές προθέσεις της Άγκυρας θα διαφανούν τον Σεπτέμβρη στην γενική συνέλευση του ΟΗΕ. Διπλωματικοί κύκλοι μάλιστα σημειώνουν πως θετικές κινήσεις για το Κυπριακό δεν πρέπει να αποκλείονται, δεδομένης της νέας προσπάθειας εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά και της αναθέρμανσης του ενδιαφέροντος της Άγκυρας για τα ευρωτουρκικά. Φαίνεται μάλιστα πως η εν λόγω συγκυρία αναγιγνώσκεται με θετικό τρόπο και από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος προτίθεται να στείλει στις αρχές Σεπτεμβρίου στην Κύπρο, τον βοηθό γενικό γραμματέα Μίροσλαβ Γιέτζια για να βολιδοσκοπήσει τις πλευρές.

Μερικές εκατοντάδες διαδηλωτές κουνώντας περήφανα τις σημαίες στα χρώματα του ουράνιου τόξου αψήφησαν και φέτος τις απαγορεύσεις για τη διεξαγωγή του ετήσιου rPide parade στην Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με την τουρκική αστυνομία κατά τη διάρκεια της παρέλασης συνελήφθησαν τουλάχιστον 93 άτομα. Προτού ξεκινήσει η παρέλαση η αστυνομία απέκλεισε μεγάλο τμήμα του κέντρου, ώστε να την αποτρέψουν, αλλά οι εκατοντάδες συμμετέχοντες έκαναν απλά παράκαμψη και συνέχισαν προς άλλο σημείο της πόλης.

Κάτι αντίστοιχο συνέβη και στη Σμύρνη, όπου η αστυνομία συνέλαβε τουλάχιστον 48 άτομα κατά τη διάρκεια του τοπικού Pride, σύμφωνα με τους διαδηλωτές. Ένα μήνα μετά τις τουρκικές εκλογές και την επανεκλογή του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα φοβάται για το τι μέλλει γενέσθαι. Ήδη κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας ο Ερντογάν είχε δημιουργήσει ένα εχθρικό κλίμα απέναντι στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και στα queer άτομα αποκαλώντας τους δημόσια «διεστραμμένους». Επίσης είχε κατηγορήσει το κόμμα του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και τους συμμάχους του πως τάσσονται υπέρ της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, υποσχόμενος στους δικούς του υποστηρικτές ότι η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα δεν θα αποκτήσει ποτέ θέση στο ισλαμικό του κόμμα.

Εδώ και χρόνια το ετήσιο Pride parade στην Κωνσταντινούπολη αντιμετωπίζει προβλήματα με τις αρχές.Φέτος ο νέος περιφερειάρχης Κωνσταντινούπολης Νταβούτ Γκιουλ είχε ήδη προαναγγείλει ότι δεν θα επιτρέψει εκδηλώσεις που «απειλούν την οικογένεια». Πολλές εκδηλώσεις που αφορούν τον λεγόμενο «μήνα υπερηφάνειας» με σκοπό την ευαισθητοποίηση έναντι των ΛΟΑΤΚΙ+ απαγορεύτηκαν συμπεριλαμβανομένου ενός πικνίκ και της προβολής μιας ταινίας.

Διεθνής Αμνηστία: Τροφοδοτούνται οι προκαταλήψεις

Συγκεκριμένα ο Κιουνεΐτ Γιλμάς, ακτιβιστής υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επρόκειτο να κάνει εναρκτήρια ομιλία την ημέρα που είχε προγραμματιστεί η προβολή της ταινίας, όταν βρέθηκε παγιδευμένος μέσα στο κτίριο. Όπως ο ίδιος ανέφερε, οι αστυνομικοί απείλησαν να τον συλλάβουν μαζί με άλλους τρεις όταν θέλησαν να βγουν έξω από το κτίριο. Ο Νταβούτ Γκιουλ δήλωσε ότι η προβολή της ταινίας ήταν ενάντια στις «εθνικές και ηθικές αξίες» και θα μπορούσε να βλάψει τη δημόσια ειρήνη.

Μιλώντας στο πρακτορείο Reuters, ο 21χρονος ομοφυλόφιλος φοιτητής νομικής Μπεκίρ δήλωσε πως αντίθετα με προηγούμενα χρόνια ο ίδιος και ο σύντροφός του ζουν με τον φόβο πως ένα παράπονο για εκείνους από τους γείτονες μπορεί να οδηγήσει σε έφοδο της αστυνομίας. Οι διακρίσεις που δέχεται η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα έχει πείσει το ζευγάρι να φύγει από τη χώρα.

«Με την κλιμάκωση της αντι-ΛΟΑΤΚΙ ρητορικής, η κυβέρνηση τροφοδότησε τις προκαταλήψεις και ενθάρρυνε τις αντι-ΛΟΑΤΚΙ ομάδες στη Τουρκία να δρουν με βία κατά των ΛΟΑΤΚΙ κοινοτήτων», είχε δηλώσει πριν από την παρέλαση ο διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη, Νιλς Μουίζνιεκς.

Παρά τις συλλήψεις η φετινή παρέλαση υπερηφάνειας ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε νωρίτερα από το αναμενόμενο χωρίς συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας, όπως μετέδωσε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Πηγές DW/ Reuters/ dpa/ Afp

Η διολίσθηση της λίρας συνεχίζεται και σήμερα, ενώ έχει χάσει ήδη πάνω από 1,60% της αξίας της. Μέσα σε μία εβδομάδα η λίρα διολίσθησε πάνω από 12%. Αυτό ωστόσο είχε προεξοφληθεί και από τις αγορές και από τις τιμές εντός της χώρας. Όλοι περίμεναν μία πολύ γρήγορη υποτίμηση της λίρας την επόμενη μέρα των εκλογών. Ο Μεχμετ Σιμσεκ, ο οποίος ανέλαβε στο τιμόνι της οικονομίας ήδη δήλωσε ότι θα εφαρμοστεί μία πραγματιστική οικονομική πολιτική. Έτσι, η διολίσθηση της λίρας θεωρείται ελεγχόμενη.

Οι εξαγωγείς της Τουρκίας εδώ και καιρό υποστήριζαν πως η ισοτιμία της λίρας σήμερα πρέπει να βρίσκεται στο 1/28. Οι εξαγωγείς την θεωρούσαν υπερτιμημένη και διαμαρτυρόταν ότι δημιουργούσε προβλήματα στις εξαγωγές της χώρας. Σήμερα οι ισοτιμίες τείνουν να αγγίξουν το 1/26 σε σχέση με το ευρώ και 1/ 25 σε σχέση με το δολάριο.

Στόχος η σταδιακή καταπολέμηση του πληθωρισμού

Παράλληλα σήμερα ανέλαβε και επίσημα κεντρική τραπεζίτης η Χαφιζε Γκαγιέ Ερκαν. Έτσι ολοκληρώνεται το οικονομικό επιτελείο του Μεχμέτ Σιμσεκ χωρίς εκπλήξεις. Ο Σιμσέκ φαίνεται να εξασφάλισε το ελεύθερο από τον Ταγιπ Ερντογάν να ακολουθήσει διαφορετική επιτοκιακή πολιτική. Στόχος του, αφού σε βαθος χρόνου σταθεροποιήσει σε πιο ρεαλιστική ισοτιμία την λίρα, να καταπολεμίσει σταδιακά τον πληθωρισμό.

Ακολουθούν νέες αυξήσεις στους μισθούς, όπως είχε υποσχεθεί ο Πρόεδρος της Τουρκίας. Το μεγάλο στοίχημα για τον Ερντογάν σε αυτή την θητεία είναι η επιστροφή στην επιτυχημένη οικονομική πολιτική των πρώτων χρόνων της εξουσίας του.

Όταν η Σααντέτ γιόρτασε τα 11α γενέθλια της πριν από λίγες ημέρες, ήταν τα πρώτα χωρίς την μητέρα της. Τη νύχτα των καταστροφικών σεισμών στις 6 Φεβρουαρίου κομμάτια σκυροδέματος που έπεφταν, έσπασαν τα πόδια της κοπέλας και προκάλεσαν τον θάνατο της μητέρα της. Τρεις μήνες αργότερα, η νεαρή κοπέλα δεν έχει θεραπευτεί. Έχει ήδη υποβληθεί σε τρία χειρουργεία, ενώ πρέπει να κάνει τουλάχιστον άλλα δύο, λέει ο πατέρας της Σερκάν Αγκρί. Νάρθηκες κρατούν ενωμένα τα σπασμένα της κόκκαλα.

Για όλα έχει ανάγκη τον πατέρα της, ο οποίος δεν έχει φύγει λεπτό από κοντά της από τη νύχτα που άφησε τη νεκρή σύζυγο του για να μεταφέρει τη Σααντέτ και τον εντεκάχρονο αδερφό της Μαχμούτ, στο νοσοκομείο. Προς το παρόν είναι αδύνατο να επιστρέψει στη δουλειά του και να αφήσει πίσω τα παιδιά στο σπίτι τους κοντά στην Αντιόχεια. Ένας παιδοψυχολόγος που εργάζεται στις πληγείσες περιοχές της Τουρκίας και δεν επιθυμεί να αναφερθεί το όνομα του, παρατηρεί την ίδια συμπεριφορά με αυτή της Σααντέτ σε πολλά άλλα παιδιά. «Μόλις καλυφθούν οι βασικές ανάγκες όπως το φαγητό και η στέγαση, εμφανίζονται τα ψυχικά τραύματα».

Τα παιδιά που έχασαν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, συχνά αισθάνονται τύψεις επειδή επιβίωσαν. Πολλά ένιωθαν συνεχή φόβο, κατάθλιψη ή υπέφεραν από επανειλημμένες κρίσεις κλάματος. Ο ειδικός συνάντησε ακόμη και παιδιά με τάσεις αυτοκτονίας. Εκτός από τις ψυχολογικές, υπάρχουν και οι σωματικές ασθένειες που οι άνθρωποι αυτοί καλούνται να αντιμετωπίσουν. Όσοι δεν έχουν φύγει από τις πληγείσες περιοχές ζουν πλέον σε σκηνές ή σπανιότερα σε κοντέινερ. Οι ψύλλοι και η ψώρα υπάρχουν σε πολλούς από αυτούς τους καταυλισμούς με σκηνές, εξηγεί ο παιδίατρος Ιλκέρ Σαλάρ. Πολλοί εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό και λειτουργικές εγκαταστάσεις υγιεινής.

Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου

Την ίδια κατάσταση βιώνει και ο 9χρονος Γιακούπ. Η οικογένειά του μένει στην άκρη μιας σωρού ερειπίων ύψους ενός μέτρου, στον δρόμο προς την Αντιόχεια. Υπάρχει τουαλέτα αλλά όχι ντουζιέρα. Το πρόσωπο και τα μαλλιά του παιδιού είναι γκρίζα από τη σκόνη που υψώνεται καθώς εκατοντάδες φορτηγά ρίχνουν εκεί μπάζα και συντρίμμια από τη κατεστραμμένη πόλη.

Περιβαλλοντικές οργανώσεις, γιατροί και ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου εδώ και εβδομάδες για τις πρακτικές καθαρισμού και προειδοποιούν για τοξικές ουσίες στα ερείπια, κυρίως αμίαντο. «Οι άνθρωποι που ζουν τόσο κοντά στα μπάζα είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν σε λίγα χρόνια καρκίνο του πνεύμονα», προειδοποιεί ο Νιχάτ Σαχμπάζ από τον Τουρκικό Ιατρικό Σύλλογο στο Καχραμανμάρας. Ο Γιακούπ δεν γνωρίζει τίποτα για αυτά. Αυτός και άλλα παιδιά, των οποίων οι οικογένειες έχουν στήσει επίσης σκηνές, παίζουν με λάστιχα αυτοκινήτων και κάθε άλλο λογής υλικό. Η τουρκική κυβέρνηση είχε υποσχεθεί ότι τα μαθήματα στις σεισμογενείς περιοχές θα ξανάρχιζαν στις 24 Απριλίου.

Σημαντικό βήμα η επιστροφή στην κανονικότητα

Αυτό θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό αυτή τη στιγμή, λέει ο παιδοψυχολόγος. Μετά τις τραυματικές εμπειρίες βοηθάει τα παιδιά πάνω από όλα να επιστρέψουν στη κανονικότητα όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Στις πληγείσες περιοχές υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για ψυχολογική μέριμνα και ανθρώπους που θα βοηθήσουν τα παιδιά. «Και οι γονείς πρέπει να μιλάνε στα παιδιά για όσα συνέβησαν, τα παιδιά το χρειάζονται».

Ο Σερκάν θα ήθελε να είχε γλυτώσει τα παιδιά του από την τρομερή είδηση του θανάτου της μητέρας τους. «Τα παιδιά αργότερα, είπαν πως γνώριζαν γιατί κλαίγαμε τόσο πολύ», εξομολογείται ο νεαρός πατέρας. Και τα δύο του παιδιά νοσηλεύονταν για περισσότερο από δύο μήνες. Αφότου πήρε εξιτήριο η Σααντέτ επέμενε να επισκεφθεί την μητέρα της. Όταν βρέθηκε στο τάφο της, η κοπέλα που δεν είχε πει σχεδόν ούτε λέξη τόσες εβδομάδες, ξεκίνησε να μιλάει. Ο Σερκάν στο μεταξύ, έχει φύγει από τη περιοχή με τα παιδιά του και πήγε στην Προύσα, 1000 χλμ. μακριά, όπου μπορούν να μείνουν με συγγενείς. «Μια νέα αρχή, αναγκαστικά».

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου

Εάν ήταν στο χέρι του Τούρκου προέδρου η Τάλια Αιντίν πιθανότατα δεν θα υπήρχε. Η 26χρονη είναι υποψήφια βουλευτής με το Εργατικό Κόμμα Τουρκίας (TİP) και έχει δηλώσει ανοιχτά πως είναι διεμφυλική. H Αιντίν είναι ένα από τα άτομα στα οποία αναφέρεται ο Τούρκος πρόεδρος σχεδόν κάθε μέρα λίγο πριν από τις εκλογές. Κατά τη διάρκεια ομιλίας του, στο πλαίσιο της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Ταγίπ Ερντογάν ανέφερε πως «αυτή η χώρα δεν έχει ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα», απειλώντας να δώσει "ένα μάθημα» στους υποστηρικτές της.

ΛΟΑΤ (αγγλικά: LGBT) είναι ένα ακρωνύμιο που προέρχεται από τις λέξεις Λεσβία, Ομοφυλόφιλος, Αμφιφυλόφιλος και Τρανς, αποτελώντας έναν εχθρικό όρο για τον Τούρκο πρόεδρο. Ο ίδιος μπορεί να είναι σίγουρος ότι αυτό θα μετρήσει στους θρησκευόμενους-συντηρητικούς ψηφοφόρους. Δηλώσεις αυτού του είδους προς τα queer άτομα δεν είναι ωστόσο καινούργιες. Εδώ και χρόνια ο Ταγίπ Ερντογάν και ο υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού έχουν τροφοδοτήσει εχθρικό κλίμα απέναντι στα queer άτομα, αποκαλώντας τα δημόσια «διεστραμένα» και εξισώνοντάς τα με τρομοκρατικές οργανώσεις. Ο Σοϊλού δήλωσε πρόσφατα πως η ΛΟΑΤ κοινότητα είναι υπέρ του γάμου με ζώα.

Αυτό που μπορεί να φαίνεται παράλογο σε μερικούς, περνάει σε κάποιους ψηφοφόρους. Το καλοκαίρι του 2022 ως αποτέλεσμα της προκλητικότητας από την κυβέρνηση σε πολλές πόλεις της χώρας ο κόσμος βγήκε στους δρόμους, ζητώντας, μεταξύ άλλων, την απαγόρευση «της γκέι προπαγάνδας». Όταν η διεμφυλική γυναίκα Σελίν Τζιγκερτζί ήθελε να ανοίξει ένα σαλόνι ομορφιάς στη πόλη Ικόνιο, συγκεντρώθηκε όχλος μπροστά από το σπίτι της ζητώντας της με επιθετικό τρόπο να φύγει από τη πόλη.

Η Τουρκία βρίσκεται στα πρόθυρα μιας μεγάλης αλλαγής

Η υποψήφια του Εργατικού Κόμματος Τουρκίας (TİP) Αϊντίν, θέλει να αντιμετωπίσει ακριβώς αυτό το ζήτημα. «Δεν μπορώ να αποδεχτώ πως τώρα αισθάνομαι λιγότερη ασφάλεια από όταν ήμουν 14 χρονών και οι άνθρωποι πίστευαν ότι ήμουν αγόρι», δηλώνει. Δεν φοβάται να βρεθεί σε δημόσιο χώρο ως διεμφυλική. «Δεν είμαι εγώ αυτή που πρέπει να φοβάται αυτούς, αυτοί πρέπει να φοβούνται μελλοντικά έναν δίκαιο δικαστή».

Αλλά πριν από λίγους μήνες δεν θα πίστευε ούτε η ίδια ότι θα μπορούσε να πολιτευτεί σε μια χώρα υπό τον Εργοντάν. Το ότι το κάνει παρ’ όλα αυτά την αιφνιδίασε θετικά. Η αυτοαποκαλούμενη σοσιαλίστρια εστιάζει στην ισότητα - ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, οικονομικών πόρων και φύλου. Είναι σίγουρη ότι η Τουρκία βρίσκεται στα πρόθυρα μιας μεγάλης αλλαγής.Το ίδιο κάνει και ο Οϊκού Ντιντέμ Αιντίν. Ο Οϊκού έχει εκπροσωπήσει πολλά queer άτομα στο δικαστήριο. Το δικαστικό σώμα της χώρας είναι διεφθαρμένο, η κυβέρνηση πολιτικοποιεί την ομοφοβία ώστε να συγκεντρώσει ψηφοφόρους. «Υπάρχει μια ατμόσφαιρα πογκρόμ στη Τουρκία, οι άνθρωποι στοχοποιούνται», λέει ο Οϊκού Αιντίν.

Σύμφωνα με την οργάνωση «Transrespect», η Τουρκία προηγείται στις στατιστικές των ευρωπαϊκών χωρών, έχοντας το μεγαλύτερο ποσοστό δολοφονιών των διεμφυλικών ατόμων. Οι γυναίκες επίσης υποεκπροσωπούνται στη πολιτική. Επί κυβέρνησης Ερντογάν, η χώρα αποχώρησε από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης του 2011 για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών.

Τα ισλαμιστικά κόμματα τάσσονται κατά του φεμινισμού

Ο Ερντογάν ελπίζει τώρα να κερδίσει τις εκλογές με την υποστήριξη όλων των ισλαμιστικών κομμάτων, τα οποία εντάσσουν αντιφεμινιστικά προγράμματα στις καμπάνιες τους. Ο Κούρδος ισλαμιστής Χιούντα Παρ για παράδειγμα, θέλει να προστατέψει την «παραδοσιακή» οικογένεια, από «παρεκκλίνουσες» ιδεολογίες, να διδάξει ξεχωριστά τα αγόρια και τα κορίτσια και να προσφέρει στις γυναίκες συνθήκες εργασίας που ανταποκρίνονται στη «φύση» τους. Το ισλαμιστικό «Νέο Κόμμα Ευημερίας», στα πλαίσια της προεκλογικής του καμπάνιας χρησιμοποιεί ένα λεωφορείο στο οποίο οι υποψήφιοι άνδρες εμφανίζεται με μια φωτογραφία τους ενώ διαφαίνεται μόνο μια σκιά υποψήφιας γυναίκας.

Οι γυναίκες και τα queer άτομα φοβούνται πως εάν επανεκλεγεί ο Ερντογάν η κατάστασή τους θα επιδεινωθεί εκ νέου. Η Ντενίζ Αλτούντας από το Κέντρο Ερευνών Γυναικών και Οικογένειας του Πανεπιστημίου Καντίρ Χας, επισημαίνει πως είναι προφανές ότι οι απειλές δεν θα παραμείνουν μόνο σε λεκτικό επίπεδο, αλλά θα μπορούσαν να πάρουν μορφή βίας. «Φαντάσου κάθε μέρα ένας πολιτικός να σε απειλεί κατά την ομιλία του, να ισχυρίζεται πως δεν υπάρχεις, να σε περιγράφει ως απειλή για τη κοινωνία». Εάν η σημερινή κυβέρνηση συνεχίσει έτσι, είναι αναπόφευκτος ο περαιτέρω περιορισμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών.

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου

Γιατί είναι ανακριβείς οι καιρικές προγνώσεις;

Με το πέρασμα των χρόνων οι μετεωρολογικές προβλέψεις έχουν γίνει πολύ πιο ακριβείς, κάτι στο οποίο συμβάλλει και η διαρκής συλλογή δεδομένων, όπως της θερμοκρασίας, της ατμοσφαιρικής πίεσης και των βροχοπτώσεων. Ακολούθως υπάρχουν υπολογιστές που επεξεργάζονται τα δεδομένα αυτά με τη βοήθεια φυσικών νόμων και έτσι προβαίνουν σε ακριβείς καιρικές προγνώσεις για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα.

Η ατμόσφαιρά μας όμως είναι ένα «χαοτικό σύστημα». Όπως στο φαινόμενο της πεταλούδας, κατά το οποίο ακόμα και απειροελάχιστες αλλαγές μπορούν να προκαλέσουν αργότερα δραματικές μεταβολές σε ένα σύστημα, «ακόμη και οι ελάχιστες διαφοροποιήσεις στη θερμοκρασία, την ατμοσφαιρική πίεση ή τον αέρα σε σχετικά μακρινές περιοχές μπορούν να έχουν σημαντική επίδραση στον καιρό, έστω και με κάποια χρονική καθυστέρηση», τονίζει στην DW ο μετεωρολόγος Πέτερ Κνίπερτς από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας Καρλσρούης (KIT).

Επομένως, «ακόμη και με μεγάλους υπολογιστές και ολοένα καλύτερους δορυφόρους ή άλλα συστήματα μέτρησης θα υπάρχει πάντοτε ένας βαθμός αβεβαιότητας», εξηγεί ο Κνίπερτς. Καθώς λοιπόν είναι ανέφικτο να κάνει κανείς απολύτως σωστές προγνώσεις, η μετεωρολογία εργάζεται με τις πιθανότητες σχετικά με το εάν θα υπάρξει κάποια βροχόπτωση ή καταιγίδα.

Είναι αξιόπιστες οι εφαρμογές με προβλέψεις για τον καιρό;

Οι εφαρμογές καιρικών προγνώσεων που διατίθενται για smartphones υποτίθεται πως είναι πολύ ακριβείς και πως «δίνουν καιρικές προγνώσεις σε βάθος 10 ημερών βάσει του ταχυδρομικού κώδικα που εισάγει ο εκάστοτε χρήστης», λέει ο Κνίπερτς. Όμως και για τα apps υπάρχει η ίδια αβεβαιότητα στις προγνώσεις, παρ' ότι αυτό συχνά δεν γνωστοποιείται πραγματικά στους χρήστες.

Επιπλέον, δεν υπάρχει κανένας παγκόσμιος ελεγκτικός οργανισμός για τις εφαρμογές αυτές. «Πρόκειται για μία ανοιχτή αγορά, ο καθένας μπορεί να προγραμματίσει τη δική του εφαρμογή, να τη διαθέσει στην αγορά και να βγάζει χρήματα, για παράδειγμα από τις διαφημίσεις. Το από πού ακριβώς προέρχονται οι πληροφορίες και πώς τις επεξεργάζεται η εκάστοτε εφαρμογή είναι δύο πράγματα που συνήθως δεν δημοσιοποιούνται», εξηγεί ο Κνίπερτς.

Βελτίωση των προβλέψεων μέσω τεχνητής νοημοσύνης;

Μέχρι τώρα οι καιρικές προγνώσεις βασίζονται σε φυσικά μοντέλα. Αντιθέτως, οι προγνώσεις με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) λειτουργούν με τη συλλογή δεδομένων και είναι περισσότερο στατιστικές. Η τεχνητή νοημοσύνη εξετάζει μοτίβα και αλληλουχίες στα ήδη συλλεχθέντα καιρικά δεδομένα και προβαίνει σε καιρικές προγνώσεις μέσω ενός αλγορίθμου. Επομένως, η εφαρμογή των φυσικών νόμων εξετάζεται μάλλον παρεμπιπτόντως.

Οι εξελίξεις στην ΤΝ είναι εντυπωσιακές και στον χώρο της μετεωρολογίας, δεδομένου ωστόσο του τρόπου λειτουργίας της και του ότι βασίζεται σε καιρικά μοτίβα του παρελθόντος η ΤΝ φτάνει στα όριά της στις περιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως τονίζει ο Κνίπερτς. «Γι' αυτό και στο μέλλον θα έπρεπε να προσπαθήσουμε περισσότερο να διαμορφώσουμε υβριδικά συστήματα καιρικών προγνώσεων, συνδυάζοντας τις συμβατικές μεθόδους με αυτές της τεχνητής νοημοσύνης, προκειμένου να μειώσουμε περαιτέρω τον κίνδυνο λανθασμένων προγνώσεων».

Καθώς υπάρχουν παγκοσμίως περιοχές, από τις οποίες δεν συλλέγονται διαρκώς καιρικά δεδομένα, πολλοί εναποθέτουν τις ελπίδες τους στην τεχνητή νοημοσύνη. Ο Κνίπερτς όμως είναι κάπως επιφυλακτικός: «Πρέπει να προσπαθήσουμε περισσότερο να καλύψουμε τα κενά στη συλλογή δεδομένων στις περιοχές αυτές. Διότι ενόψει των ακραίων καιρικών φαινομένων είναι σημαντικό για την παγκόσμια μετεωρολογία να βελτιώσουμε την παρατήρηση και καταγραφή των καιρικών συνθηκών στην Αφρική, τη Λατινική Αμερική ή τη Νοτιοανατολική Ασία. Και σε αυτό δεν θεωρώ πως μπορεί να μας διευκολύνει η τεχνητή νοημοσύνη».

Πώς επηρεάζει τις προγνώσεις η κλιματική αλλαγή;

Η κλιματική αλλαγή δεν αλλάζει καθόλου τα όσα ισχύουν στα πλαίσια των φυσικών νόμων και των θεμελιωδών προβλημάτων στις καιρικές προγνώσεις. Όμως οι κλιματικές ζώνες διαφοροποιούνται, όπως συμβαίνει ενίοτε και με τα ακραία καιρικά φαινόμενα. «Οι ανεμοστρόβιλοι, οι ισχυρές βροχοπτώσεις ή και οι ξηρασίες μπορεί να είναι ακόμη πιο έντονες συγκριτικά με το παρελθόν, με αποτέλεσμα να είναι αντιστοίχως μεγαλύτερες και οι επιπτώσεις για τους ανθρώπους».

Εκεί προκύπτουν «νέες προκλήσεις για τη μετεωρολογία, τόσο όσον αφορά την έγκαιρη προειδοποίηση του κόσμου ενόψει κάποιου ακραίου φαινομένου, όσο και την ετοιμότητα του πληθυσμού να λάβει σοβαρά υπόψιν τέτοιου είδους προειδοποιήσεις και να συμπεριφερθεί αναλόγως», επισημαίνει ο Κνίπερτς.

Γιατί είναι τόσο δραματικά τα έκτακτα δελτία καιρού;

Ενίοτε οι προβλέψεις των αρχών για κάποια ισχυρή βροχόπτωση ή καταιγίδα είναι πολύ πιο δραματικές απ' όσο το φαινόμενο που τελικά πλήττει την εκάστοτε περιοχή, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει αρκετούς ανθρώπους να μην παίρνουν τόσο στα σοβαρά τέτοιες προγνώσεις. «Όταν απομακρύνονται άνθρωποι και τελικά δεν συμβαίνει τίποτα, ακολουθούν συχνά πολύ έντονες αντιδράσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο», λέει ο Κνίπερτς.

Όπως αναφέρει ο ειδικός, οι προειδοποιήσεις αποτελούν πάντοτε μία δύσκολη άσκηση εξισορρόπησης: «Το κόστος μίας εκκένωσης μου φαίνεται αρκετά μικρότερο από το να πνιγεί κανείς στο ίδιο του το υπόγειο. Κατά τη γνώμη μου όμως υπάρχει πολύ περιορισμένη συνειδητοποίηση και κατανόηση του πληθυσμού γι' αυτό».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

«Ελεύθεροι δρόμοι για ελεύθερους πολίτες» ήταν το σύνθημα με το οποίο αντιδρούσαν τα μέλη της Γερμανικής Λέσχης Αυτοκινήτου (ADAC) στη θέσπιση ορίου ταχύτητας για τους αυτοκινητοδρόμους το …1973. Την εποχή εκείνη η καθιέρωση ορίου ταχύτητας ήταν ένα από τα μέτρα που αναγκάστηκε να λάβει η γερμανική κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει την πετρελαϊκή κρίση, καθώς η βενζίνη γινόταν αγαθό πολυτελείας. Το όριο ίσχυσε για λίγους μήνες, αλλά προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και σύντομα καταργήθηκε.

Έκτοτε όμως η συζήτηση δεν έχει κοπάσει. Χρειάζεται η Γερμανία ένα γενικό όριο ταχύτητας στους αυτοκινητοδρόμους, όπως αυτό που ισχύει στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες; Τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι συνήθειες έχουν αλλάξει και οι περισσότεροι Γερμανοί θεωρούν πλέον θετικό το μέτρο. Ωστόσο, δεν λείπουν οι αντιδράσεις. Προ ετών το Xριστιανοκοινωνικό Kόμμα της Βαυαρίας(CSU) είχε ανακοινώσει ακόμη και μία συλλογή υπογραφών (!) για να αποτρέψει μία τέτοια εξέλιξη.

«Οικολογική οδήγηση» με χαμηλότερη ταχύτητα

Η Γερμανία είναι η μόνη ανεπτυγμένη βιομηχανική χώρα στον κόσμο, στην οποία δεν προβλέπεται γενικό όριο ταχύτητας για τους αυτοκινητοδρόμους. Βέβαια, σε μεγάλο κομμάτι του δικτύου (περίπου 30%) έχουν επιβληθεί τοπικά όρια. Στους υπόλοιπους αυτοκινητοδρόμους ισχύει μία «σύσταση» για οδήγηση με ταχύτητα που δεν υπερβαίνει τα 130 χιλιόμετρα την ώρα. Σe γειτονικές χώρες υπάρχουν γραφεία ενοικίασης αυτοκινήτων που διαφημίζουν ως αξιοθέατο τους γερμανικούς αυτοκινητοδρόμους χωρίς όριο ταχύτητας.

Τα επιχειρήματα υπέρ του ορίου δεν είναι μόνο οικονομικά, αλλά και οικολογικά. Όσο πιο αργά κινείται το όχημα, τόσο λιγότερα καύσιμα καταναλώνει, τόσο λιγότερους ρύπους εκλύει. Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος (UBA) ένα γενικό όριο 120 χλμ./ώρα θα εξοικονομούσε 4,5 εκατομμύρια τόνους εκπομπών CO2, δηλαδή οι συνολικές εκπομπές θα μειώνονταν κατά 2,9% σε σχέση με το 2018. Η εξοικονόμηση μπορεί να φτάσει τους 6,7 εκ. τόνους αν επιβεβαιωθεί η εκτίμηση ότι πολλοί οδηγοί χρησιμοποιούν Ι.Χ. αυτοκίνητο για τις μετακινήσεις τους ακριβώς επειδή δεν προβλέπεται γενικό όριο ταχύτητας, ενώ σε διαφορετική περίπτωση θα επέλεγαν ένα άλλο μέσο μεταφοράς.

Πολλοί πιστεύουν ότι το όριο ταχύτητας θα μείωνε επίσης τον θόρυβο, αλλά και τις πιθανότητες για μποτιλιάρισμα, γιατί θα επέβαλε μία πιο ομαλή ροή των οχημάτων στον αυτοκινητόδρομο.

Λιγότερα ατυχήματα λόγω ορίου ταχύτητας;

Οι υποστηρικτές του μέτρου λένε επίσης ότι με το όριο ταχύτητας θα είχαμε πολύ λιγότερα τροχαία δυστυχήματα. Το επιχείρημα ακούγεται σωστό, γιατί όσο πιο γρήγορα κινείται το όχημα, τόσο περισσότερο χρόνο χρειάζεται για να ακινητοποιηθεί όταν φρενάρει. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι εάν θεσπιστεί όριο ταχύτητας 100 χλμ./ώρα στους αυτοκινητοδρόμους, ο αριθμός των τροχαίων δυστυχημάτων θα μειωθεί κατά 70%.

Σε απόλυτα μεγέθη η Γερμανία εμφανίζεται σε μία από τις πρώτες θέσεις στη σχετική στατιστική, σε όλη την Ευρώπη, με περισσότερους από 300 νεκρούς σε τροχαία δυστυχήματα, κάθε χρόνο. Ωστόσο η ADAC επισημαίνει ότι, αν συνυπολογιστεί ο αριθμός των χιλιομέτρων που διανύονται συνολικά στους δρόμους, τα θύματα είναι περισσότερα σε άλλες χώρες που διαθέτουν όριο ταχύτητας, όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Λιθουανία και οι ΗΠΑ.

Ποιοί δηλώνουν αντίθετοι στην επιβολή ορίου; Η απάντηση είναι μάλλον αναμενόμενη και επιβεβαιώνεται σε έρευνα της ασφαλιστικής εταιρείας Allianz: Πρόκειται κυρίως για άνδρες οδηγούς, για νεαρούς κάτω των 24 ετών, καθώς και για οδηγούς που βρίσκονται συνεχώς στο τιμόνι (δηλαδή διανύουν πάνω από 50.000 χιλιόμετρα κάθε χρόνο) και επιθυμούν να φτάσουν το συντομότερο δυνατόν στον προορισμό τους.

Το όριο ταχύτητας διχάζει τα κόμματα

Σε πολιτικό επίπεδο το Σοσιαδημοκρατικό Κόμμα (SPD) και οι Πράσινοι έχουν ταχθεί υπέρ του ορίου ταχύτητας, ενώ αντίστοιχη θέση είχε εκφράσει παλαιότερα και το Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke). «Όχι» στο όριο ταχύτητας λένε τα κόμματα της χριστιανοδημοκρατικής αντιπολίτευσης (CDU/CSU), οι εθνολαϊκιστές της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» (AfD), αλλά και το συγκυβερνών Κόμμα των Φιλελευθέρων (FDP). Οι Φιλελεύθεροι είναι και εκείνοι που απέτρεψαν κάθε συζήτηση για το όριο ταχύτητας στην τρέχουσα κοινοβουλευτική περίοδο, που ολοκληρώνεται το 2025.

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

Το πάνω μέρος του βραχίονα ζυγίζει 100 κιλά, η ωμοπλάτη έχει διάμετρο σχεδόν ένα μέτρο. Αυτά είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά των τεράστιων αρχαίων ελεφάντων που ζούσαν στην περιοχή όπου βρίσκεται σήμερα το Μόναχο πριν από 10 εκ. χρόνια. Τα ασυνήθιστα καλά διατηρημένα λείψανα τριών ζώων βρέθηκαν στην περιοχή του Έρντινγκ και, σύμφωνα με τους ειδικούς, προκαλεί δέος ο αριθμός των οστών αλλά και η καλή κατάστασή τους. Τα ζώα, που μοιάζουν πολύ με τους σημερινούς ελέφαντες, ζύγιζαν μέχρι και 13 τόνους και έφταναν σε ύψος τα 5 μέτρα. Το χαρακτηριστικό αυτού του είδους είναι ότι οι χαυλιόδοντές τους συνδέονταν με την κάτω και όχι με την άνω γνάθο, όπως στους ελέφαντες σήμερα. Απολιθώματα Δεινοθηρίου, όπως ονομάζεται, έχουν βρεθεί και στην Ελλάδα.

«Στην αρχή νομίσαμε ότι ήταν ξύλο»

Όμως το εντυπωσιακό στην περίπτωση του Έρντινγκ είναι ότι η ανακάλυψη έγινε από δύο αδέλφια 9 και 10 χρόνων, πριν από ένα χρόνο. Ο πατέρας του Πέτερ Καπουστίν, διευθυντής και ιδρυτής του Προϊστορικού Μουσείου στην πολίχνη Ταουφκρίχεν αν ντερ Βιλς, με εκπαίδευση οικονομολόγου και αυτοδίδακτος στον τομέα της Παλαιοντολογίας, πήγαινε συχνά στην περιοχή. Το 2004 ανακάλυψε ένα κρανίο Δεινοθηρίου. Επί 20 χρόνια γύριζε συνεχώς στο ίδιο σημείο, όπως λέει, και σκεφτόταν ότι ίσως υπάρχει κάτι ακόμη. Αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Μέχρι τις 13 Απριλίου του 2023 και την εντυπωσιακή ανακάλυψη των παιδιών του. Να πώς περιγράφει ο 10χρονος Αλεξάντερ Καπουστίν τη στιγμή. «Ο Κόνσταντιν κι εγώ νομίζαμε στην αρχή ότι ήταν ξύλο. Αλλά ο μπαμπάς μάς είπε ότι είναι κόκκαλο. Και μετά, όταν ανακαλύψαμε ένα μεγάλο κομμάτι, ο μπαμπάς έπεσε πάνω του και φοβήθηκε ότι το κόκκαλο είχε σπάσει. Αλλά ευτυχώς δεν έσπασε τελικά».

Στη συνέχεια ξεκίνησε έρευνα πολλών μηνών με εθελοντές, που έφερε στο φως κι άλλα ευρήματα, τα οποία για πρώτη φορά παρουσιάστηκαν τη Δευτέρα στους δημοσιογράφους. Ο γεωλόγος και παλαιοντολόγος Νιλς Κνέτσκε έκανε λόγο για μια σημαντική στιγμή για την επιστήμη. Για τα Δεινοθήρια, τα μεγαλύτερα χερσαία θηλαστικά της Ευρώπης, στο Έρντιγνκ έγινε η μεγαλύτερη ανακάλυψη που έχει γίνει ποτέ.

Γιατί βρέθηκαν όλα σε ένα μέρος;

«Μερικά από τα οστά ήταν τόσο πολύ σπασμένα, που είχαν εισχωρήσει ρίζες. Πρέπει να φανταστείτε ότι υπήρχε μεγάλη πίεση από το βουνό με το χώμα να πιέζει τα οστά. Αν κάποιος είχε χρησιμοποιήσει φτυάρι για τα οστά θα είχαν θρυμματιστεί σε χίλια κομμάτια. Αυτό θα ήταν μεγάλο πρόβλημα. Έτσι αναγκαστήκαμε να ρίξουμε κόλλα στις ρωγμές. Αφήσαμε άμμο και χώμα στις ρωγμές, ώστε τα οστά να μην καταρρεύσουν και χρησιμοποιήσαμε γύψο με τον κλασσικό τρόπο, με νήματα γιούτας για να ανακτήσουμε τα οστά και να τα βγάλουμε ανέπαφα από το ίζημα». Δεν είναι ακόμη σαφές γιατί τα οστά των αρχαίων ελεφάντων βρέθηκαν όλα σε ένα μέρος. Πιθανότατα, όπως και οι σημερινοί ελέφαντες, να πήγαιναν σε ένα συγκεκριμένο μέρος για να πεθάνουν και επομένως ίσως να πρόκειται για ένα προϊστορικό νεκροταφείων ελεφάντων. Αλλά αυτό είναι υπόθεση, δεν μπορεί να απαντηθεί με βεβαιότητα.

Ένας μεγάλος αριθμός υπολειμμάτων από προϊστορικούς ελέφαντες είναι γνωστό ότι υπάρχει στη Βαυαρία, πέντε εξ αυτών είναι σκελετοί, συμπεριλαμβανομένων και των ευρημάτων στο Έρντινγκ. Ένα εξαιρετικό παράδειγμα είναι ένα γομφοθήριο που ανακαλύφθηκε το 1971 κοντά στο Μίλντορφ, το οποίο είναι σχεδόν πλήρες με σχεδόν 200 οστά. Λόγω της ευνοϊκής γεωλογικής κατάστασης στη λεκάνη Mολάσε βόρεια των Άλπεων, τα λείψανα των προϊστορικών ελεφάντων διατηρήθηκαν σχετικά καλά και κοντά στην επιφάνεια στο κρατίδιο της Βαυαρίας.

Spiegel, DPA, Reuters TV

Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι ουσιαστικά μεγάλες ασβεστολιθικές δομές που έχουν δημιουργηθεί από χιλιάδες μικρά κοραλλιογενή πλάσματα, τους πολύποδες. Τέτοιοι ύφαλοι υπάρχουν σε τροπικές περιοχές, σε περισσότερες από 100 χώρες.

Ωστόσο τα τελευταία χρόνια η κατάσταση των κοραλλιογενών υφάλων επιδεινώνεται διαρκώς. Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες στους ωκεανούς εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής προκαλούν λεύκανση των κοραλλιών. Οι ύφαλοι αποβάλλουν τη συμβιωτική άλγη που τους χαρίζει το χρώμα τους. Κι εάν αυτό συμβαίνει για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα κοράλλια ενδέχεται να πεθάνουν.

Κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ο πλανήτης έχει ήδη χάσει περίπου τα μισά κοράλλια που υπάρχουν στα ρηχά νερά. Και με αυτόν τον ρυθμό θα έχει εξαφανιστεί περίπου το 90% μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα.

Τι προσφέρουν οι ύφαλοι;

Γύρω στα 200 εκατομμύρια άνθρωποι ανά την υφήλιο βασίζονται στους ύφαλους για την προστασία των παράκτιων κοινοτήτων τους από τις καταιγίδες και τα ισχυρά κύματα. Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι λειτουργούν ως κυματοθραύστες, απορροφώντας το 97% της ενέργειας των κυμάτων και μειώνοντας έτσι τις πλημμύρες και τη διάβρωση της ακτής.

Σύμφωνα με το Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ οι ύφαλοι αποτρέπουν ζημιές που θα έφταναν στα 1,8 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως σε περιοχές όπως η Φλόριντα, η Χαβάη και το Πουέρτο Ρίκο. Καθώς προβλέπεται πως οι παράκτιες πλημμύρες θα χειροτερεύσουν μέσα στις επόμενες δεκαετίες, οι ύφαλοι θα είναι ακόμη πιο σημαντικοί.

Επιπλέον, αν και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι καλύπτουν μόλις το 0,5% της επιφάνειας της Γης, φιλοξενούν το 25% όλων των θαλάσσιων ειδών. Είναι δηλαδή κάτι σαν θαλάσσια τροπικά δάση. Και η βιοποικιλότητα είναι ιδιαιτέρως σημαντική, διότι στηρίζει και ενισχύει την ανθεκτικότητα και την υγεία του πλανήτη, όπως και την κοινωνική ευημερία.

Σχεδόν όλα όσα ξέρουμε για τους κοραλλιογενείς υφάλους τα έχουμε μάθει από εκείνους που βρίσκονται κοντά στις ακτές. Όμως οι περισσότεροι ύφαλοι είναι απόμακροι. Βρίσκονται σε κατά κύριο λόγο άγονες ωκεάνιες λεκάνες και εκεί μαζεύονται πολλών ειδών ψάρια για να φάνε, να ξεκουραστούν ή απλώς να βρουν τον δρόμο τους, καθώς ταξιδεύουν στη θάλασσα. Οι ύφαλοι επιτελούν δηλαδή ποικίλες λειτουργίες, με αποτέλεσμα να είναι υπερπολύτιμοι για τη θαλάσσια ζωή. Έτσι, εάν επιτρέψουμε την εξαφάνιση αυτών των υφάλων, θα συντελεστεί μία καταστροφή όπως εκείνη της Μεγάλης Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας – δεν θα μάθουμε ποτέ τι χάσαμε...

Οι επιπτώσεις θα ήταν μεγάλες

Ένας τεράστιος αριθμός των σύγχρονων φαρμάκων παράγεται από τη φύση. Και ως τώρα τα περισσότερα από αυτά προέρχονται από οργανισμούς που ζουν στην ξηρά.

Δεδομένου ότι το 80% της ζωής βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του νερού, οι ερευνητές ερευνούν ολοένα και περισσότερο τους θαλάσσιους οργανισμούς με στόχο την ανακάλυψη νέων χημικών ουσιών και ενζύμων, από τα οποία θα μπορούσαν να παραχθούν τα φάρμακα του αύριο. Ορισμένοι εκτιμούν πως τέτοιες επιστημονικές ανακαλύψεις είναι εκατό φορές πιο πιθανές στη θάλασσα απ' ότι στη στεριά.

Η κυταραβίνη (Ara-C), για παράδειγμα, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του καρκίνου και περιλαμβάνεται στον Πρότυπο Κατάλογο Βασικών Φαρμάκων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), βρίσκεται σε σφουγγάρια σε υφάλους της Καραϊβικής.

Επίσης: Έχετε ακούσει μήπως ποτέ για τους θαλάσσιους λαγούς; Έτσι λέγονται ορισμένα γαστερόποδα που έχουν δολαστατίνη 10, η οποία τεστάρεται για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού και του ήπατος, των όγκων και της λευχαιμίας.

Ακόμη, ένα πολλά υποσχόμενο μόριο, η ελευθεροβίνη, που θεωρείται ότι καθυστερεί την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων, μπορεί να βρεθεί στα μαλακά κοράλλια. Οι επιστήμονες εξετάζουν τον γενετικό της κωδικό, ώστε να διαπιστώσουν πώς θα μπορούσαν να παράξουν τη χημική αυτή ουσία σε μεγάλες ποσότητες.

Τα θαλάσσια είδη των υφάλων είναι ζωτικής σημασίας

Την ίδια στιγμή οι ύφαλοι αποτελούν καταφύγιο για τα θαλάσσια είδη, αλλά και χώρους αναπαραγωγής για ψάρια που καταναλώνουν μαζικά οι άνθρωποι, όπως είναι οι σφυρίδες, ή και για ασπόνδυλα, όπως οι αστακοί.

Ορισμένες έρευνες έχουν υπολογίσει την αξία της αλιείας ειδών που ζουν σε κοραλλιογενείς υφάλους σε 6,8 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Περίπου ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι παίρνουν την τροφή ή εξασφαλίζουν το εισόδημά τους απευθείας από τους υφάλους. Σε χώρες όπως οι Μαλδίβες οι ύφαλοι προσφέρουν στους κατοίκους το 77% της ζωικής πρωτεΐνης της διατροφής τους.

Μπορούν να προστατευτούν οι ύφαλοι;

Εάν όμως η διαχείριση των υφάλων δεν είναι η σωστή, τότε υπάρχει κίνδυνος να προκληθούν ελλείψεις στα τρόφιμα – και οι περιορισμένες σοδειές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής θα επιδεινώσουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Τα πράγματα θα μπορούσαν να χειροτερεύσουν κι άλλο ενόψει πιθανής αύξησης της μαζικής μετανάστευσης, καθώς πολλοί άνθρωποι θα προσπαθούν να γλιτώσουν από τους λιμούς και τις πλημμύρες.

Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι να προστατευτούν οι ύφαλοι- είτε πρόκειται για την αποκατάσταση των υφάλων μέσω της μεταφύτευσής τους, είτε για τη δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών, που θα είναι όπως τα εθνικά πάρκα, είτε κάτι άλλο.

Ωστόσο, με την κλιματική αλλαγή να αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή απ' όλες για το μέλλον των κοραλλιογενών υφάλων μακροπρόθεσμα, μονάχα με τη μείωση των ρύπων θα έχουν οι ύφαλοι τις καλύτερες πιθανότητες να επιβιώσουν.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Σύγχρονος τρόπος ζωής. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι στέκονται μπροστά από μία οθόνη είτε πρόκειται για τηλεόραση είτε για λάπτοπ είτε για το απαραίτητο πλέον κινητό τηλέφωνο. Οι ώρες έκθεσης σε οθόνες αν και διαφοροποιούνται από άνθρωπο σε άνθρωπο αυξάνονται για το μεγαλύτερο ποσοστό καθώς δεν μπορεί να τις αποφύγει αφού αποτελούν το κύριο μέσο εργασίας. Παράλληλα, στο μέτωπο των δυσκολιών που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος άνθρωπος προστίθεται και η κλιματική αλλαγή όπου σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες συμβάλλει και αυτή σημαντικά στην αύξηση των κρίσεων πονοκεφάλου και ημικρανίας.

Σύμφωνα μάλιστα με τα τελευταία στοιχεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS), οι άνθρωποι που επηρεάζονται από ημικρανίες στο Ηνωμένο Βασίλειοφτάνουν τα 6 εκατομμύρια. Οι κρίσεις ημικρανιών χωρίζονται κυρίως σε δύο κατηγορίες: τις χρόνιες ημικρανίες που εμφανίζονται περισσότερο από 15 φορές το μήνα και τις επεισοδιακές ημικρανίες, οι οποίες εμφανίζονται 4 έως 15 φορές τον μήνα.

Σήμερα, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας και Φροντίδας (NICE) ήρθε να δώσει λύση ακριβώς σε αυτό. Μέσω του τελικού προσχεδίου οδηγιών, το οποίο δημοσιεύθηκε σήμερα, έδωσε το πράσινο φως στην πρώτη θεραπεία από του στόματος για την πάθηση των ημικρανιών.

Η Χέλεν Νάιτ, διευθύντρια αξιολόγησης φαρμάκων του ινστιτούτου δήλωσε ότι «ανταποκριθήκαμε στους ανθρώπους που είτε έχουν αλλεργία στις ενέσεις είτε φοβούνται την βελόνα» ενώ ο υπουργός Υγείας Άντριου Στίβενσον δήλωσε ότι «θα βοηθήσει τις επαναλαμβανόμενες κρίσεις ημικρανίας εκεί που τα άλλα φάρμακα αποτύγχαναν».

Που στοχεύει και πόσο αναμένεται να βοηθήσει το πολυαναμενόμενο χάπι;

Το Atogepant ή αλλιώς Aquipta θεωρείται πιο εξειδικευμένο για την καταπολέμηση της ημικρανίας ενώ έχει λιγότερες παρενέργειες από άλλα φάρμακα που χορηγούνται αυτή τη στιγμή. Δρα μπλοκάροντας τον υποδοχέα μίας πρωτεΐνης που βρίσκεται στα αισθητήρια νεύρα της κεφαλής και του λαιμού, γνωστή ως πεπτίδιο που σχετίζεται με το γονίδιο της καλσιτονίνης (CGPR), το οποίο κάνει τα αιμοφόρα αγγεία να διαστέλλονται με αποτέλεσμα να προκαλούνται φλεγμονές και ημικρανίες.

Οι ειδικοί υγείας αναφέρουν ότι το χάπι θα βοηθήσει πάνω από 170.000 ανθρώπους στην Αγγλία και συστήνεται σε όσους δεν ανταπεξέρχονται σε άλλη φαρμακευτική αγωγή ή δεν μπορούν να κάνουν ενέσεις. Έχει σχεδιαστεί ώστε να λαμβάνεται καθημερινά από ασθενείς ενώ μετά τις κλινικές μελέτες φαίνεται πως μπορεί να μειώσει τη συχνότητα των ημικρανιών στο μισό.

Ο Ρομπ Μιούσικ, ο διευθύνων σύμβουλος του Migraine Trust, δήλωσε ότι «είναι θετικό να βλέπεις περισσότερες θεραπείες που ειδικεύονται σε ανθρώπους με ημικρανίες» όμως τόνισε ότι «τώρα πρέπει να διασφαλίσουμε πως η πρόσβαση θα είναι άμεση και οι ασθενείς θα έχουν ταχεία διάθεση του φαρμάκου».

Κίνδυνος να μην χορηγείται από όλα τα καταπιστεύματα του NHS

Το Atogepant αναμένεται να είναι διαθέσιμο από τον ερχόμενο μήνα - δωρεάν - στο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας. Να σημειωθεί βέβαια ότι το φάρμακο είναι ήδη διαθέσιμο στην Σκωτία από το περασμένο Οκτώβριο και μετά το πράσινο φως του Scottish Medical Consortium.

Παρόλα αυτά, ήδη τα πρώτα προβλήματα έχουν προκύψει. Καθώς στην αρχή θα είναι διαθέσιμο μόνο μέσω ειδικών ιατρών δευτεροβάθμιας φροντίδας και όχι από γενικούς ιατρούς (GPs) υπάρχει ανησυχία ότι μπορεί να προκύψει μεγάλη αναμονή στους ειδικούς ιατρούς, κάτι που θα στρέψει πολλούς ασθενείς στον ιδιωτικό τομέα.

Παράλληλα, μάλιστα, η συντηρητική βουλευτής Ντεχένα Ντέιβισον, η οποία παραιτήθηκε φέτος από την υφυπουργική της θέση εξαιτίας ημικρανιών, εξέφρασε την ανησυχία της και για κάτι ακόμα. Σύμφωνα με όσα δήλωσε στους Times αλλά και έχει τονίσει εντός της βρετανικής βουλής, σύμφωνα με έρευνα του Migraine Trust, πολλά φάρμακα που έχουν λάβει το πράσινο φως από το Ινστιτούτο, δεν δίνονται από κάποια καταπιστεύματα του Εθνικού Συστήματος Υγείας καθώς δεν αφήνουν τους ασθενείς τους να έχουν πρόσβαση σε ιατρικά σκευάσματα CGPR.

Πρόκειται για ένα τεχνητό φράγμα, στο οποίο τους τελευταίους μήνες γίνονταν έργα συντήρησης. Μόλις οι τουρμπίνες ξανατέθηκαν σε λειτουργία εξερράγη ένας μετασχηματιστής, με αποτέλεσμα να πλημμυρίσει όλο το ένατο υπόγειο του κέντρου παραγωγής ενέργειας, σαράντα μέτρα κάτω από το φράγμα.

Τρεις εργαζόμενοι έχασαν την ζωή τους και τέσσερις θεωρούνται ακόμη αγνοούμενοι, αλλά οι ελπίδες να βρεθούν ζωντανοί δυστυχώς είναι ελάχιστές. Οι τραυματίες είναι πέντε, με εγκαύματα σε όλο τους το σώμα. Οι διασώστες αντιμετωπίζουν τεράστιες δυσκολίες, λόγω της φωτιάς αλλά και του νερού με μηδενική, σχεδόν, ορατότητα. Προς το παρόν δεν υπάρχει κίνδυνος κατάρρευσης του φράγματος, αλλά πρέπει να αξιολογηθούν προσεκτικά οι συνέπειες της έκρηξης. Οι ζημιές που προκλήθηκαν μέσα στις εγκαταστάσεις είναι ανυπολόγιστες. Τα υπόγεια έχουν πλημμυρίσει σχεδόν ολοσχερώς και, στην φάση αυτή, κινδυνεύει η ζωή των ίδιων πυροσβεστών, οι οποίοι κινούνται με μεγάλη προσοχή. Εξ αιτίας της έκρηξης κατέρρευσε επίσης, ένα μεγάλο πατάρι, πάντα μέσα στο ένατο υπόγειο.

Ένα «καταραμένο» φράγμα

Η Ιταλίασήμερα πενθεί για τις αδικοχαμένες ζωές. Όλοι διερωτώνται αν η τραγωδία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. «La diga di Suviana è maledetta» («Το φράγμα της Σουβιάνα είναι καταραμένο») γράφει σήμερα ο Τύπος και υπενθυμίζει ότι κατά την κατασκευή του φράγματος, πριν από έναν αιώνα, είχαν χάσει την ζωή τους δεκατρείς εργάτες.

Το κέντρο παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας της Σουβιάνα είναι το μεγαλύτερο της περιφέρειας Εμίλια Ρομάνια και ανήκει στην εταιρία Enel. Βασικής σημασίας για την έρευνα της εισαγγελίας της Μπολόνια θα είναι οι μαρτυρίες επιζώντων, οι οποίοι βρίσκονται ακόμη σε κατάσταση σοκ. Στόχος είναι να εξακριβωθεί εάν στη διάρκεια των εργασιών συντήρησης, αλλά και όταν ετέθη πάλι σε λειτουργία η τουρμπίνα, υπήρξε κάποια αμέλεια, που μπορεί να προκάλεσε την βίαιη αυτή έκρηξη.

Οι άνθρωποι ανταλλάσσουν απόψεις για την αστροφυσική και τη φιλοσοφία πίνοντας καφέ. Πριν από τη διάλεξη για τη ραδιενέργεια ή την κορεατική γραφή, υπάρχει ακόμη χρόνος για ένα παζλ 1000 κομματιών. Και στο περιθώριο μιας περιήγησης σε ορυχείο, μπορείτε να συνομιλήσετε για θέματα πληροφορικής ή αιολικής ενέργειας. Όταν περισσότεροι από 1.000 εξαιρετικά ταλαντούχοι άνθρωποι με IQ τουλάχιστον 130 συναντιούνται, τα θέματα συζήτησης είναι ποικίλα και διανοητικά απαιτητικά.

«Δεν μπορούμε να κάνουμε καθημερινές κουβέντες, πάντα ψάχνουμε για βάθος και μας αρέσει να μιλάμε για πολλά θέματα ταυτόχρονα», λέει ο Κλάους Μέλντερ από το διοικητικό συμβούλιο της γερμανικής Mensa. Ο σύλλογος Mensa με περίπου 16.000 μέλη, το μεγαλύτερο δίκτυο χαρισματικών ανθρώπων στη χώρα, διοργάνωσε τη συνάντηση στο Ντούισμπουργκ.

Το ευφυέστερο 2% του πληθυσμού

Η ομάδα των συμμετεχόντων - από όλη τη Γερμανία και τις γερμανόφωνες χώρες - είναι πολύχρωμη. Ο Ζίφκε Λούερς λέει: «Όλα ήταν εύκολα για μένα, έτσι ήταν στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο και έτσι είναι και στη δουλειά». Με δείκτη νοημοσύνης 145, ο επιχειρηματίας που ήρθε από το Μόναχο είναι εξαιρετικά ευφυής.

Σύμφωνα με πληροφορίες της Mensa, περίπου το δύο τοις εκατό του πληθυσμού είναι εξαιρετικά χαρισματικό με IQ τουλάχιστον 130. Πάνω από 145, οι άνθρωποι θεωρούνται ιδιαίτερα ευφυείς. Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν δείκτη νοημοσύνης 100.

«Με ό,τι και αν ασχολήθηκα, απλώς λειτούργησε», λέει ο Λούερς, χαλαρός και με αυτοπεποίθηση. «Δεν κατάγομαι από ακαδημαϊκό περιβάλλον, προέρχομαι από ένα αγρόκτημα και δεν μου αρέσει πολύ να περιβάλλω τον εαυτό μου με ακαδημαϊκούς».

Η σύντροφός του Ζαμπίνε Λέτενμαϊερ παραδέχεται χαμογελώντας: «Έχει τεράστιες γνώσεις και διαφωνεί με επιχειρήματα, οπότε φτάνω συχνά στα όριά μου».

Η υψηλή νοημοσύνη μπορεί να γίνει εμπόδιο

Η υψηλή νοημοσύνη μπορεί όμως να γίνει εμπόδιο και να επιβαρύνει. Πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν το συναίσθημα της απόρριψης ή της ταμπέλας ως «σπασίκλα». Όταν οι φίλοι της είπαν πριν από δέκα χρόνια ότι ήταν «διαφορετική», η Ουλρίκε Αλτ άρχισε να ψάχνει για πρώτη φορά στο Διαδίκτυο. «Έψαξα για ψυχικές διαταραχές που μπορεί να έχω», αναφέρει η σύμβουλος ψυχικής υγείας. «Πάντα συγκέντρωνα γνώσεις. Μόλις καταλάβαινα κάτι, καταπιανόμουν με κάτι καινούργιο».

Και όμως ήταν κακή μαθήτρια, έμεινε δύο φορές στάσιμη και το μεγάλο της ταλέντο πέρασε απαρατήρητο. Αφού εργάστηκε ως επιχειρηματίας κοσμημάτων, διευθύντρια έργων πληροφορικής και μάγος, η 49χρονη προσφέρει πλέον καθοδήγηση σε ανθρώπους με υψηλή νοημοσύνη. Στη διάλεξή της στο Ντούισμπουργκ εξηγεί με χιουμοριστικό και πρακτικό τρόπο πώς μπορεί να επιβραδυνθεί η αγχωτική πλημμύρα σκέψεων στο μυαλό των ιδιαίτερα ευφυών ανθρώπων. Η ίδια λυπάται: «Υπάρχουν πολλά ακατάλληλα στερεότυπα για εμάς, είναι κρίμα. Δεν είμαστε τίποτα το ιδιαίτερο, απλώς σκεφτόμαστε πιο γρήγορα και έχουμε τεράστιες δεξιότητες».

Οι χαρισματικοί άνθρωποι κινδυνεύουν να αποτύχουν παταγωδώς. Το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Mensa Κλάους Μέλντερ λέει: «Μερικοί χαρισματικοί άνθρωποι δεν μπορούν να ανεχτούν την απογοήτευση». Πολλοί δεν είχαν δυσκολίες στο σχολείο και το πανεπιστήμιο και δεν έμαθαν πώς να αντιμετωπίζουν προβλήματα που προκύπτουν αργότερα στη δουλειά - για παράδειγμα όταν έχει να κάνει κανείς με ανωτέρους.

«Τείνουμε να σκεφτόμαστε με πολύπλοκους, αλληλένδετους τρόπους. Αυτό συχνά δεν είναι αποδεκτό στον εργασιακό χώρο. Μας λένε: "Μην αμφισβητείτε τα πάντα"», εξηγεί ο Μέλντερ. Επειδή τα χαρισματικά άτομα είναι πιο γρήγορα, πλήττουν επίσης γρήγορα και χάνουν το ενδιαφέρον τους. Και: «Συχνά βάζουμε στους εαυτούς μας δύσκολα και μετά καταλήγουμε να χτυπάμε το κεφάλι στον τοίχο», λέει ο μηχανολόγος μηχανικός. Η ευρέως διαδεδομένη υπόθεση ότι το να είσαι προικισμένος σημαίνει πάντα και πετυχημένος, είναι λάθος.

Χαρισματικά παιδιά δεν αντιμετωπίζουν αρκετές προκλήσεις

Χρειάζεται περισσότερη κατανόηση, εκπαίδευση και υποστήριξη. Πολλά χαρισματικά παιδιά δεν αντιμετωπίζουν αρκετές προκλήσεις στα σχολικά μαθήματα, κάτι που μερικές φορές μπορεί να έχει μοιραίες συνέπειες στα κίνητρά τους για μάθηση αλλά και στην υγεία τους, τονίζει η Γερμανική Εταιρεία Προικισμένων Παιδιών.

Κάποια είναι μόνιμα βαριεστημένα, δυσαρεστημένα, στεναχωρημένα. Άλλα αποκτούν την ταμπέλα του «εξυπνάκια» με αποτέλεσμα θλιβερές μοίρες και προβλήματα συμπεριφοράς. Αυτό που χρειάζεται είναι καλύτερος εντοπισμός και υποστήριξη και μεγαλύτερη ευελιξία στο σχολικό σύστημα - για παράδειγμα, μέσω της πρόωρης εισαγωγής στο σχολείο ή της παράλειψης πολλών βαθμίδων.

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης

Ο Ιούλιος του 2023 ήταν ο πιο θερμός μήνας που έχει καταγραφεί ποτέ. Αλλά αυτό δεν είναι το μοναδικό ρεκόρ θερμοκρασιών, που επιτείνει την ανησυχία των ειδικών για την ανθρωπογενή υπερθέρμανση του πλανήτη. Τους τελευταίους μήνες οι επιστήμονες καταγράφουν διαδοχικές θερμοκρασίες-ρεκόρ και το «σερί» συνεχίστηκε τον Μάρτιο του 2024. Ήταν ο θερμότερος Μάρτιος όλων των εποχών. Είχαν προηγηθεί βέβαια ο θερμότερος Φεβρουάριος, ο θερμότερος Ιανουάριος, ο θερμότερος Δεκέμβριος κ.ο.κ.

Όπως επισημαίνει η Σαμάνθα Μπέρτζες, υποδιευθύντρια της Υπηρεσίας για την Κλιματική Αλλαγή στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Copernicus, «ο Μάρτιος ήταν ο δέκατος μήνας στη σειρά που σπάει ρεκόρ θερμοκρασιών. Ένα και μοναδικό ρεκόρ δεν θα σήμαινε πολλά πράγματα, καθώς το κλίμα είναι μία υπόθεση πολυδιάστατη και ευμετάβλητη. Αλλά αυτό που προκαλεί ανησυχία είναι ότι παρατηρούμε μία μακρά περίοδο με υπερβολικά υψηλές θερμοκρασίες».

«Η πιο θερμή περίοδος των τελευταίων 100.000 ετών»

Συγκεκριμένα, τον Μάρτιο του 2024 η μέση θερμοκρασία στην επιφάνεια της γης έφτασε τους 14,4 βαθμούς Κελσίου και ήταν υψηλότερη κατά 0,73 βαθμούς σε σχέση με τη συνήθη περίοδο αναφοράς (1991-2020), αλλά και κατά 0,10 βαθμούς σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2016, τον πιο «καυτό» Μάρτιο όλων των εποχών μέχρι πρότινος. Επιπλέον δε, η θερμοκρασία αυτή ήταν υψηλότερη κατά 1,68 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με οποιονδήποτε Μάρτιο της προβιομηχανικής εποχής (1850-1900).

«Μπορούμε να συνδυάσουμε τα σημερινά στοιχεία με εκείνα της προβιομηχανικής εποχής, αλλά και με στοιχεία που αφορούν τους παλαιοκλιματικούς δείκτες» αναφέρει η Σαμάνθα Μπέρτζες στο Reuters. «Η εγκυρότητα των στοιχείων ποικίλλει, ωστόσο μπορούμε πλέον να ισχυριζόμαστε με σχετική βεβαιότητα ότι η περίοδος που διανύουμε σήμερα είναι η θερμότερη που έχει ζήσει η ανθρωπότητα στα τελευταία 100.000 χρόνια ή έστω ένα παρεμφερές χρονικό διάστημα…».

Ιδιαίτερα ανησυχητική είναι η άνοδος της θερμοκρασίας των ωκεανών, που καλύπτουν περίπου το 70% της επιφάνειας της γης και θεωρούνται «ρυθμιστές» του κλίματος παγκοσμίως. Για τον Μάρτιο του 2024 το Παρατηρητήριο Copernicus καταγράφει μία άνοδο της θερμοκρασίας στην επιφάνεια των θαλασσών στους 21,07 βαθμούς Κελσίου. Η Σαμάνθα Μπέρτζες υπενθυμίζει ότι ήδη «οι ωκεανοί έχουν απορροφήσει το 90% της επιπλέον θερμότητας που προκαλεί η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή».

Επιταχύνεται η κλιματική αλλαγή;

Τα ρεκόρ θερμοκρασιών αναμένεται να συνεχιστούν, συν τοις άλλοις λόγω του «Ελ Νίνιο». Ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός (WMO) εκτιμά ότι το συγκεκριμένο μετεωρολογικό φαινόμενο, που εκδηλώνεται σε μεγάλο τμήμα του τροπικού Ειρηνικού Ωκεανού και επανέρχεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, έφτασε την κορύφωσή του τον Δεκέμβριο του 2023 και θεωρητικά βρίσκεται σε αποδρομή. Ωστόσο, θα συνεχίσει να επηρεάζει τις θερμοκρασίες στην επιφάνεια της γης για τους προσεχείς μήνες.

Το ερώτημα που προκύπτει τώρα, ιδιαίτερα μετά τις νέες μετρήσεις του ανακοίνωσε το Παρατηρητήριο Copermicus, είναι μήπως αρχίζει να επιταχύνεται το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, σε σχέση με τις μέχρι τώρα εκτιμήσεις των ειδικών.

Σε αυτή την άποψη φαίνεται να συντείνει ο Γκάβιν Σμιτ, διευθυντής του Goddard Institute for Space Studies (GISS) της NASA. Mιλώντας στο BBC ο Βρετανός ειδικός επισημαίνει ότι «εάν συνεχίσουμε να καταγράφουμε θερμοκρασίες-ρεκόρ μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, αυτό σημαίνει ότι πραγματικά μπαίνουμε πλέον σε αχαρτογράφητα ύδατα…».

Το μυστηριώδες σύνδρομο της Αβάνας έγινε για πρώτη φορά γνωστό το 2016. Εντοπίστηκαν δεκάδες κρούσματα μεταξύ Αμερικανών και Καναδών διπλωματών και μελών των οικογενειών τους στην κουβανική πρωτεύουσα. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης, τα πρώτα κρούσματα του συνδρόμου λέγεται ότι εμφανίστηκαν το 2014 στο προξενείο των ΗΠΑ στη Φρανκφούρτη, στη Γερμανία. Οι πληγέντες υπέφεραν από ζάλη, κόπωση, πονοκεφάλους, προβλήματα ακοής και όρασης, ενώ μερικοί από αυτούς έχασαν οριστικά την ακοή τους.

Μετά τα γεγονότα στην Κούβα τα συμπτώματα έχουν αναφερθεί επανειλημμένα από διπλωμάτες και αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ, μεταξύ άλλων στη Ρωσία, την Κίνα, την Αυστρία και πιο πρόσφατα στο Βερολίνο. Όσοι επλήγησαν ανέφεραν ναυτία, ζάλη, έντονους πονοκεφάλους, πόνους στα αυτιά και κόπωση και κάποιοι από αυτούς δεν μπορούσαν να εργαστούν, έγραψε η Wall Street Journal.

Συμπτώματα διάσεισης

Τα συμπτώματα εμφανίζονται πολύ ξαφνικά. Ένα θύμα στη Μόσχα προσβλήθηκε το 2017 ενώ ήταν ξαπλωμένο στο κρεβάτι το βράδυ, όπως ανέφερε το περιοδικό GQ. Η ναυτία τον έκανε αρχικά να πιστεύει ότι ήταν τροφική δηλητηρίαση, αλλά στη συνέχεια ζαλίστηκε τόσο πολύ, που έπεφτε κάθε φορά που προσπαθούσε να πάει στην τουαλέτα.

«Ένιωσα σαν να έκανα εμετό και να λιποθυμούσα ταυτόχρονα», είπε ο υπάλληλος της CIA στο περιοδικό. Το όλο πράγμα τον έπιασε εντελώς απροετοίμαστο. Για παράδειγμα, σε αντίθεση με ορισμένους Αμερικανούς στην πρεσβεία στην Αβάνα το 2016, δεν άκουγε κάποιον διαπεραστικό ήχο.

Εμπειρογνώμονες στο Κέντρο Εγκεφαλικών Τραυμάτων στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια μελέτησαν μερικούς από τους πολίτες των ΗΠΑ που προσβλήθηκαν στην Κούβα και δημοσίευσαν μια μελέτη στην Εφημερίδα της Αμερικανικής Ιατρικής Εταιρείας το 2018. Σε αυτήν, οι ερευνητές γράφουν ότι οι ασθενείς έχουν σοβαρή βλάβη στην ισορροπία, τις γνωστικές, κινητικές και αισθητηριακές τους ικανότητες - όπως άνθρωποι που έχουν υποστεί σοβαρή διάσειση.

Αλλά σε αντίθεση με μια διάσειση, τα συμπτώματα δεν εξαφανίστηκαν, απλώς υποχώρησαν και μετά επέστρεψαν δριμύτερα.

Ψυχολογική ταλαιπωρία ασθενών με σύνδρομο Αβάνας

Σε μια πιο πρόσφατη μελέτη, οι ερευνητές εξέτασαν συνολικά 86 κυβερνητικούς υπαλλήλους των ΗΠΑ και τα μέλη των οικογενειών τους που επηρεάστηκαν από τέτοια συμπτώματα μεταξύ του 2018 και 2022. Σε σύγκριση με την υγιή ομάδα ελέγχου, όσοι επηρεάστηκαν από το σύνδρομο της Αβάνας ανέφεραν σημαντικά πιο συχνή εξάντληση, διαταραχή μετατραυματικού στρες ή κατάθλιψη.

Ωστόσο, στις κλινικές δοκιμές οι ερευνητές δεν μπόρεσαν να εντοπίσουν αλλαγές στα όργανα και τους ιστούς των ασθενών ή στο αίμα. Δεν υπήρχαν επίσης σημαντικές διαφορές μεταξύ των συμμετεχόντων στην ομάδα ελέγχου στην απόδοση μνήμης ή στα τεστ ακοής και όρασης.

Άγνωστα αίτια

Το τι θα μπορούσε να προκαλέσει τα «μη φυσιολογικά συμβάντα υγείας» παραμένει επίσης ασαφές. Αλλά φυσικά υπάρχουν υποθέσεις. Ειδικοί από τις Εθνικές Ακαδημίες Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής στις ΗΠΑ εξέφρασαν μία από αυτές τον Δεκέμβριο του 2020. Υποψιάζονται ότι πίσω από τα συμπτώματα κρύβονται στοχευμένοι παλμοί ραδιοσυχνοτήτων.

Άλλοι ερευνητές υποθέτουν ότι όπλα μικροκυμάτων κρύβονται πίσω από το Σύνδρομο της Αβάνας, το οποίο οι αντίπαλοι των ΗΠΑ χρησιμοποιούν ειδικά εναντίον διπλωματών, υπαλλήλων μυστικών υπηρεσιών και των οικογενειών τους. Τέτοια όπλα που χρησιμοποιούν ακτινοβολία υψηλής συχνότητας έχουν ήδη αναπτυχθεί.

Τα μικροκύματα λειτουργούν στην περιοχή από ένα έως 300 GHz. Ο φούρνος μικροκυμάτων που έχουν πολλοί άνθρωποι στο σπίτι ζεσταίνει τα γεύματα σε συχνότητα 2,5 GHz. Καθώς η συχνότητα αυξάνεται, η ακτινοβολία γίνεται πιο ενεργητική. Με την κατάλληλη συσκευή, μπορεί να στοχεύσει ειδικά σε ανθρώπους. Στη συνέχεια οι ακτίνες διεισδύουν στο σώμα σε βάθος που εξαρτάται από τη συχνότητα, και μπορεί να προκαλέσει ζημιά. Για παράδειγμα, το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ ανέπτυξε ένα οπλικό σύστημα που χρησιμοποιεί μικροκύματα σε συχνότητα 95 GHz.

Μια άλλη πιθανότητα είναι τα ηχητικά όπλα - αυτό υποδηλώνεται, για παράδειγμα, από το γεγονός ότι ορισμένοι από τους πληγέντες στην Αβάνα άκουσαν έναν διαπεραστικό ήχο πριν αρχίσουν τα συμπτώματά τους. Ωστόσο, άλλοι ασθενείς με το σύνδρομο της Αβάνας δεν άκουσαν τίποτα.

Θα μπορούσαν επίσης να υπάρχουν συστήματα που επιτρέπουν επιθέσεις στο μη ακουστικό εύρος. Αλλά λίγα είναι γνωστά γι' αυτά, εκτός από το ότι ο στρατός διεξήγαγε έρευνα σε αυτά. Οι ειδικοί πάντως μέχρι στιγμής έχουν χαρακτηρίσει την ύπαρξή τους ως πολύ απίθανη.

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης

Ήταν ένα ασυνήθιστα ζεστό καλοκαιρινό Σαββατοκύριακο αυτό που έζησε η Γερμανία ανάμεσα σε 25 με 30 βαθμούς, τη στιγμή που μόλις μπήκε η άνοιξη, με τις συνηθισμένες θερμοκρασίες γι' αυτήν την εποχή να είναι συνήθως πολύ πιο χαμηλές. Αλλά τι είναι σύνηθες πλέον στον καιρό της κλιματικής κρίσης; Σύμφωνα με στοιχεία το απόγευμα του Σαββάτου σημειώθηκε ρεκόρ θερμοκρασίας από τότε που ξεκίνησε η καταγραφή των μετεωρολογικών στοιχείων.

«Προσκύνημα» στις ανθισμένες κερασιές

Στο ΄Ολσμπαχ, στην κοιλάδα του Ρήνου, ο υδράργυρος σκαρφάλωσε στους 30,1 βαθμούς, σύμφωνα με τη μετεωρολογική υπηρεσία της Βάδης-Βυρτεμβέργης. Το προηγούμενο ρεκόρ μετρήθηκε από 1ης μέχρι 11ης Απριλίου 2011 με 27,7 βαθμούς Κελσίου. Αλλά και χαμηλότερες θερμοκρασίες σε άλλα μέρη, κάτι το ασυνήθιστο για τις πρώτες ημέρες του Απριλίου, έβγαλαν τους ανθρώπους από τα σπίτια τους και τα …ρούχα τους. Ο κόσμος αναζήτησε το πράσινο, τις λίμνες, τα ποτάμια ή τις πισίνες, ορισμένες άνοιξαν. Άλλοι έκαναν βόλτες με τα ανοιχτά τους αυτοκίνητα ή τα ποδήλατα, πολλοί πέταξαν χαρταετούς, κι άλλοι έκαναν σκι ή βόλτα με καραβάκια στις λίμνες και τους ποταμούς. Στα εστιατόρια δεν μπορούσε κανείς να βρει θέση έξω. Στα παγωτατζίδικα ατέλειωτες ήταν οι ουρές για ένα χωνάκι.Στη Βόννη πάντως άνθρωποι από όλον κόσμο «προσκύνησαν» παραδοσιακά τις ανθισμένες κερασιές, που φέτος μπουμπούκιασαν νωρίτερα λόγω ζέστης. Φωτογράφοι, επαγγελματίες και ερασιτέχνες, πήραν από το πρωί θέση για να καταγράψουν το υπέροχο θέαμα της φύσης. Στους δύο παράλληλους δρόμους με τις ανθισμένες κερασιές στήθηκαν τραπεζάκια με λιχουδιές, μικροπωλητές, κάτι σαν γερμανικό γιουσουρούμ, έδιναν σε χαμηλές τιμές παλιά αντικείμενα, ρούχα, παπούτσια, μικροέπιπλα και ό,τι άλλο έβαζε ο ανθρώπινος νους.

Και βέβαια, το φυσικό ντεκόρ συμπλήρωσαν μουσικά συγκροτήματα που έπαιζαν ασταμάτητα. Ο κόσμος χόρευε κάτω από τον πύρινο ήλιο, ο ιδρώτας κυλούσε ποτάμι και φυσικά η μπύρα. Το 2023 ήταν η πιο ζεστή χρονιά στη Γερμανία από την έναρξη των μετεωρολογικών μετρήσεων, μετά από μια επίσης ζεστή χρονιά-ρεκόρ του 2022. Εμπειρογνώμονες δεν αποκλείουν το 2024 να ξεπεράσει το 2023. Αλλά για να σχετικοποιήσουμε κάπως τις εντυπώσεις το κατακαλόκαιρο «επισκέφθηκε» την άνοιξη και στο παρελθόν. Ήταν τον μακρινό Απρίλη του 2012 με 32,9 βαθμούς στο Μεργκεντχάιμ της Βάδης-Βυρτεμβέργης και το Κίτσινγκεν της Βαυαρίας.

Μέτρα κατά του καύσωνα και η βιταμίνη D

Και επειδή οι Γερμανοί είναι συνήθως οργανωμένοι η γερμανική κυβέρνηση εξήγγειλε ήδη από πέρυσι μέτρα κατά του φετινού, κατά πάσα πιθανότητα, καύσωνα. O υπουργός Υγείας Καρλ Λάουτερμπαχ είχε συνάντηση με εκπροσώπους της κεντρικής κυβέρνησης και των κρατιδίων, αλλά και της αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας των πολιτών, στην οποία αναλύθηκαν τα σχέδια και οι πόροι για την καταπολέμηση του καύσωνα και οι συγκεκριμένοι στόχοι. Η εφαρμογή όλων αυτών είναι τελικά στα χέρια των τοπικών αρχών. Σε πολλές πόλεις υπάρχουν εκστρατείες ενημέρωσης μέσω ιστότοπων, φυλλαδίων ή μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Σε αυτές περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, η Στουτγάρδη, το Ανόβερο, το Μόναχο και η Βρέμη. Στη Στουτγάρδη χαρτογραφούνται οι δροσεροί χώροι της πόλης. Ένας τέτοιος χάρτης υπάρχει ήδη στο Ανόβερο, το Μόναχο και το Ντίσελντορφ, όπως ανακοίνωσαν οι δημοτικές αρχές. Στο Ντίσελντορφ μπορεί κανείς να ενημερωθεί μεταξύ άλλων για σκιερούς χώρους πρασίνου, παιδικές χαρές με νερό, σιντριβάνια, βρύσες με πόσιμο νερό, εγκαταστάσεις κολύμβησης και κλιματιζόμενα ή δροσερά κτίρια, όπως μουσεία, βιβλιοθήκες και εκκλησίες.

Βέβαια, οι ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες από την άνοιξη φέρνουν κι ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως πονοκεφάλους, ημικρανίες, κόπωση, διαταραχές του ύπνου, εξάντληση, κυκλοφοριακά προβλήματα, δυσκολία στην συγκέντρωση. Αυτοί που ταλαιπωρούνται πολύ είναι οι αλλεργικοί από τη γύρη. Αλλά για τους περισσότερους ο καλοκαιρινός καιρός ξυπνά θετικά συναισθήματα. «Οι άνθρωποι γίνονται πιο δραστήριοι, βγαίνουν πιο πολύ έξω» λέει η ιατρός μετεωρολόγος Κάτριν Γκρόου. «Η ηλιακή ενέργεια προκαλεί την παραγωγή βιταμίνης D και σεροτονίνης, της ορμόνης της ευτυχίας όπως λέγεται, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει η διάθεση». Ήλιος λοιπόν και πάλι ήλιος!

Stern, DPA, KNA

Το 11,6% των εκλογών του 2009 φαντάζει πολύ μακρινό για το γερμανικό Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke). Τα χαμηλά ποσοστά στις δημοσκοπήσεις ακολούθησε πρόσφατα η διάσπαση, με την αποχώρηση της Σάρας Βάγκενκνεχτ και άλλων ηγετικών στελεχών, που αναμένεται να προχωρήσουν στην ίδρυση νέου πολιτικού φορέα στις αρχές του 2024, με ορίζοντα τις ευρωεκλογές του Ιουνίου. Όμως και η Linke δραστηριοποιείται από τώρα για τις επόμενες ευρωεκλογές και δηλώνει αισιόδοξη.

Το Σαββατοκύριακο το Κόμμα της Αριστεράς ολοκλήρωσε το συνέδριό του στο Άουγκσμπουργκ της Βαυαρίας με μία επίδειξη ενότητας. Οι δημοσιογράφοι της γερμανικής τηλεόρασης (ARD) υπολόγισαν ότι πέρασαν …έξι ολόκληρες ώρες συνεδρίου μέχρι να ακουστεί, έστω, το όνομα «Σάρα Βάγκενκνεχτ». Ο Μάρτιν Σίρντεβαν, συμπρόεδρος του κόμματος αλλά και της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο, δηλώνει ότι μπορεί να αποχώρησαν περίπου 300 στελέχη μαζί με τη Βάγκενκνεχτ, αλλά από την άλλη πλευρά τις τελευταίες ημέρες προσήλθαν περισσότερα από 1.000 νέα μέλη.

Στις Βρυξέλλες η Καρόλα Ρακέτε

Στο συνέδριο ανακοινώθηκε και το ευρω-ψηφοδέλτιο του κόμματος. Στη δεύτερη θέση της λίστας εμφανίζεται η ακτιβίστρια Καρόλα Ρακέτε, που είχε δραστηριοποιηθεί στη διάσωση μεταναστών στη Μεσόγειο με αποτέλεσμα να αντιμετωπίσει ποινική δίωξη στην Ιταλία. Στην τέταρτη θέση τοποθετείται ο Γκέρχαρντ Τράμπερτ, γιατρός με κοινωνική δράση, αλλά χωρίς καμία σχέση με το Κόμμα της Αριστεράς μέχρι σήμερα. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές άνοιγμα στην κοινωνία και τον ακτιβισμό, μακριά από τις καθιερωμένες κομματικές ιεραρχίες. Είναι αυτή η νέα συνταγή που επιλέγει η Linke;

«Η κατάρτιση των ψηφοδελτίων μας για τις ευρωεκλογές ήταν μία μεγάλη επιτυχία», δηλώνει ο Μάρτιν Σίρντεβαν στην Deutsche Welle. «Καταφέραμε να κάνουμε ένα νέο άνοιγμα στην κοινωνία, να κερδίσουμε νέους ανθρώπους που θέλουν να ασχοληθούν με την πολιτική, όπως ο Γκέρχαρντ Τράμπερτ και η Καρόλα Ρακέτε. Οι συγκεκριμένες επιλογές προσελκύουν όσους θέλουν να στηρίξουν τις προσπάθειες για μία πιο δίκαιη κοινωνία. Για εμάς το αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη και κοινωνική Ευρώπη θα βρίσκεται στο επίκεντρο του προεκλογικού αγώνα». Ο συμπρόεδρος της Linke τονίζει ότι, όσον αφορά τη Γερμανία, τα περί κοινωνικής δικαιοσύνης συνοδεύονται από συγκεκριμένες προγραμματικές θέσεις, όπως η αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή μισθών (στα πρότυπα του Βελγίου ή του Λουξεμβούργου), καθώς και ένα ελάχιστο ωρομίσθιο 15 ευρώ.

Πάντα υπάρχουν κάποιες διαφωνίες…

Συναντήσαμε τον Μάρτιν Σίρντεβαν σε ένα διάλειμμα της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο. Εμφανώς ικανοποιημένος με τα όσα έγιναν στο Άουγκσμπουργκ, τονίζει ότι η Linke κοιτάζει μπροστά. Πάντως τη Δευτέρα η αριστερή εφημερίδα Tageszeitung (taz) του Βερολίνου σχολίαζε το συνέδριο με σκωπτική διάθεση και με τίτλο «Μία υπερ-ευτυχής Αριστερά: τρεις ημέρες χωρίς καυγάδες». Ήταν λοιπόν τόσο κρίσιμη η κατάσταση;

«Προγραμματικές αντιπαραθέσεις είχαμε και στη διάρκεια αυτών των τριών ημερών», λέει ο Μάρτιν Σίρντεβαν. «Πρέπει να συμβαίνει αυτό σε ένα πολιτικό κόμμα. Κατά συνέπεια αντιλαμβάνομαι την ειρωνεία της taz ως ευμενές σχόλιο και ως διαπίστωση ότι ολοκληρώνουμε το συνέδριο με μεγαλύτερη ενότητα, αποφασιστικότητα και αγωνιστική διάθεση. Ότι αφήνουμε πίσω μας διαφωνίες του παρελθόντος και σηκώνουμε τα μανίκια για να πάμε πιο μπροστά αυτό το κόμμα».

Ενώ όμως η Linke επιμένει στις διακηρύξεις περί κοινωνικής δικαιοσύνης, το εθνολαϊκιστικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) προσεγγίζει όλο και περισσότερο τους οικονομικά αδύναμους και κερδίζει έδαφος, όπως αποδεικνύουν τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων σε τοπικό επίπεδο. Μήπως έχουν κάνει κάποιο λάθος οι πολιτικές δυνάμεις της Αριστεράς;

«Η AfD είναι αντίθετη στην αύξηση του ελάχιστου ωρομισθίου, για να πω ένα παράδειγμα, άρα δεν ακολουθεί κοινωνική, αλλά μάλλον αντι-κοινωνική πολιτική» επισημαίνει ο Μάρτιν Σίρντεβαν στην Deutsche Welle. «Στην πραγματικότητα είναι ένα αντι-δημοκρατικό κόμμα. Εμείς αγωνιζόμαστε για κοινωνική δικαιοσύνη. Και για να γίνει αυτό πρέπει να τερματιστεί η διαίρεση της κοινωνίας και η διεύρυνση των ανισοτήτων, γιατί εκεί οφείλεται η άνοδος της AfD μέχρι στιγμής».

Ιδιαίτερα έντονες διαφωνίες είχαν εκδηλωθεί τα τελευταία χρόνια για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τις συνέπειές της. Ποια είναι σήμερα η στάση του κόμματος στο συγκεκριμένο ζήτημα; «Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έχει προκαλέσει πολλά ερωτήματα και για τη Linke» τονίζει ο συμπρόεδρος του κόμματος. «Το συζητήσαμε, εκφράστηκαν πολλές απόψεις, εν μέρει και αντιμαχόμενες απόψεις. Είμαστε όμως ένα κόμμα που επιμένει ότι η διπλωματία πρέπει να έχει πάντοτε τον πρώτο λόγο απέναντι στον πόλεμο. Μέχρι σήμερα ούτε η γερμανική κυβέρνηση, ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν αναλάβει οποιαδήποτε πρωτοβουλία για ειρήνευση, ενώ αυτός ο τρομακτικός πόλεμος διαρκεί ήδη ενάμιση χρόνο. Θεωρώ ότι πρόκειται για μία μεγάλη αποτυχία».

«Χρειάζεται ισχυρή αντιπολίτευση στην Ελλάδα»

Όσο για τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ, είναι προφανές και μάλλον αναμενόμενο ότι ο συμπρόεδρος της Linke δεν θέλει να σχολιάσει με λεπτομέρειες τις αναταράξεις σε ένα «αδελφό κόμμα». Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ενημερώνεται για τις εξελίξεις. «Παρακολουθώ βέβαια τα όσα συμβαίνουν και βλέπω ότι, όπως λέτε κι εσείς, υπάρχουν αναταράξεις στην ελληνική Αριστερά. Ελπίζω να ξεπεραστούν γρήγορα. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη πρέπει να βρει απέναντί της μία ισχυρή αριστερή αντιπολίτευση. Τόσο ισχυρή, ώστε να μπορεί σύντομα να εκδιώξει την κυβέρνηση».

Ο καύσωνας συνεχίζει να πλήττει την Ιταλία. Σύμφωνα με την εφημερίδα La Stampa, η Ρώμη είχε ζήσει ανάλογες, θερμότατες ημέρες μόνο το 1905. Παρά την άπνοια και το τεράστιο ποσοστό υγρασίας όμως, οι τουρίστες συνεχίζουν να σχηματίζουν ουρές μπροστά από μνημεία και αξιοθέατα της Αιώνιας Πόλης.

Στο Κολοσσαίο κατά την τελευταία εβδομάδα ένιωσαν έντονη δύσπνοια και ζαλάδα περίπου ογδόντα επισκέπτες την ημέρα. Αιτία είναι η σχεδόν ατέλειωτη αναμονή και φυσικά η ζέστη. Επιπλέον υπάρχουν και κάποιοι ασυνείδητοι πωλητές, οι οποίοι ζητούν τέσσερα ευρώ για ένα μικρό μπουκαλάκι εμφιαλωμένο νερό. Παρά την ασύλληπτη τιμή, αρκετοί τουρίστες δεν αντέχουν την δίψα και τελικά τα αγοράζουν. Μόνη παρηγοριά οι τρεις μεγάλοι ανεμιστήρες που έχουν τοποθετηθεί έξω από τις πύλες εισόδου του ρωμαϊκού, πασίγνωστου αμφιθεάτρου Φλάβιο.

Θερμοκρασίες ρεκόρ, χαλάζι και… κατολισθήσεις

Στο μεταξύ θερμοκρασίες-ρεκόρ αναμένεται να καταγραφούν και το σαββατοκύριακο σε όλη την κεντρική και νότια Ιταλία, ενώ στις βόρειες περιφέρειες σύμφωνα με τις προβλέψεις η αφόρητη ζέστη πρόκειται κάπως να υποχωρήσει λόγω των αναμενόμενων βροχοπτώσεων.

Σύμφωνα με τους ειδικούς όμως, πρόκειται σε κάθε περίπτωση για τροπικού είδους φαινόμενα, μία συνέπεια της κλιματικής αλλαγής: σε περίοδο καύσωνα, για παράδειγμα, περνά περισσότερος χρόνος από ό,τι συμβαίνει συνήθως πριν οι χαλαζόκοκκοι πέσουν στο έδαφος. Και εκείνοι στο μεταξύ αποκτούν τεράστιες διαστάσεις. Όπως συνέβη στην περιφέρεια Βένετο: Με κόκκους χαλαζιού που ξεπέρασαν σε διάμετρο τα δέκα εκατοστά και τραυμάτισαν πάνω από 110 ανθρώπους. Πολλά χωριά και πόλεις του Βένετο κηρύχθηκαν από τον περιφερειάρχη Λούκα Τζάια σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Καταστράφηκαν θερμοκήπια, φρούτα, αλλά και εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών.

Τώρα πεπειραμένοι αλπινιστές σημαίνουν συναγερμό για τις ορεινές περιοχές της βόρειας Ιταλίας. Με τα καιρικά φαινόμενα των τελευταίων ημερών αυξάνεται και ο κίνδυνος κατολισθήσεων, καθώς και αποκόλλησης βουνοπλαγιών. Έτσι, χρειάζεται και εκεί τεράστια προσοχή και αίσθηση του μέτρου.

Τον Ιούλιο του 2017 το Λονδίνο είχε φιλοξενήσει τη πρώτη Διάσκεψη για την Ουκρανία. Η μόνη -αλλά σημαντική- διαφορά με το σήμερα είναι ότι τότε γινόταν για την μεταρρύθμιση της χώρας σε μια δυνατή και αξιόπιστη Δημοκρατία, ενώ τώρα αφορά την ανάκαμψή της από τις καταστροφές του πολέμου με τη Ρωσία. Για αυτό και από ‘Ukraine Reform Conference' μετονομάστηκε σε ‘Ukraine Recovery Conference'.

Σήμερα λοιπόν, στο ξενοδοχείο InterContinental O2 του Ανατολικού Λονδίνου ξεκίνησε στις 9:00 τοπική ώρα η διήμερη Διάσκεψη Δωρητών για την Ουκρανία. Εκπρόσωποι από εταιρείες, διεθνείς οργανισμούς αλλά και παγκόσμιοι ηγέτες βρίσκονται ήδη στην πρωτεύουσα του Ηνωμένου Βασιλείου. Ανάμεσά τους ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Κύριος στόχος να συγκεντρωθούν και να συμφωνηθούν διεθνείς επενδύσεις, που θα βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Ταυτόχρονα εστιάζουν στο ποιος θα είναι ο καλύτερος τρόπος για να στηριχθεί αυτή η προσπάθεια, ενώ στοχεύουν και στη μεταρρύθμιση της ίδιας της Ουκρανίας, ώστε να γίνει πιο ανοιχτή και με μεγαλύτερη διαφάνεια χώρα.

Η συγκέντρωση βοήθειας αναμένεται να είναι μεγάλη, καθώς ήδη έχουν γίνει γνωστές οι προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι οποίες υπολογίζουν πως το κόστος της ανοικοδόμησης θα κοστίσει παραπάνω από 400 δισεκατομμύρια δολάρια, μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Ζελένσκι: «Παγκόσμιο καθήκον» η βοήθεια προς την Ουκρανία

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ άνοιξε τη συζήτηση, ανακοινώνοντας τη δέσμευση της Βρετανίας να μπει εγγυήτρια, ώστε η Ουκρανία να εξασφαλίσει δάνεια ύψους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Παγκόσμια Τράπεζα. Από τα «βέλη» του δεν γλύτωσε βέβαια η Ρωσία η οποία, όπως ξεκαθάρισε, «πρέπει να πληρώσει για την καταστροφή που έχει προκαλέσει». Όπως επεσήμανε, το ΑΕΠ της Ουκρανίας μειώθηκε κατά 29% όμως «ευτυχώς η Ουκρανία είναι μια ευρωπαϊκή χώρα που αρνείται να υποταχθεί».

Μετά το τέλος της ομιλίας του Βρετανού πρωθυπουργού, τον λόγο πήρε ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι. Ο ίδιος δεν κατάφερε να βρεθεί δια ζώσης στο Λονδίνο, έδωσε ωστόσο το παρόν μέσω βιντεοκλήσης. Ζήτησε για ακόμα μία φορά διεθνή βοήθεια, καθώς, όπως δήλωσε, «πρόκειται για ένα παγκόσμιο καθήκον». Παράλληλα, υπενθύμισε τη δύναμη που έχει η χώρα του και τόνισε πως μπορεί να γίνει ένας από τους βασικούς προμηθευτές καθαρής πράσινης ενέργειας, «κάτι το οποίο θα φέρει μια πραγματική ενεργειακή σταθερότητα».

Η ευρωπαϊκή πλευρά, με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επανέλαβε ότι «επιθυμεί η Ουκρανία να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια χώρα πόλος έλξης για τους ξένους επενδυτές, μία χώρα κυρίαρχος του μέλλοντός της».

Λίγο πριν την αρχή της Διάσκεψης, το δικό της μήνυμα απέστειλε και η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Αναλένα Μπέρμποοκ, επαναλαμβάνοντας ότι «η Γερμανία σταθερή σαν βράχος θα συνεχίσει να παρέχει τη βοήθειά της προς στην Ουκρανία» ενώ τόνισε ότι «μεσοπρόθεσμα ο στόχος είναι να βοηθηθεί η χρηματοδότηση για ανοικοδόμηση, αλλά μακροπρόθεσμα η είσοδος στην ΕΕ θα είναι εκείνη που θα βάλει τα θεμέλια για μια βιώσιμη και ευημερούσα ουκρανική οικονομία».

Σε αυτό το κλίμα, ανακοινώθηκε σήμερα από τον Ρίσι Σούνακ η δημιουργία ενός ασφαλιστικού ταμείου, Framework for War Risk Insurance, το οποίο θα υποστηρίζεται από τις χώρες των G7 και θα προσφέρει στις ιδιωτικές εταιρείες περισσότερη ασφάλεια για τις επενδύσεις τους προς στην Ουκρανία.

Η εκτόνωση των εντάσεων, διάρκειας ήδη επτά μηνών, στις γάλλοιταλικές σχέσεις γύρω από το ακανθώδες θέμα της μετανάστευσης κυριαρχεί στη σημερινή επίσκεψη της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι στο Παρίσι. Οι σχέσεις των δυο χωρών είναι επιβαρυμένες, ιδίως μετά τη δήλωση του Γάλλου υπουργού Εσωτερικών Ζεράρ Νταρμανέν στις 4 Μαϊου, ο οποίος έκρινε τη Μελόνι ως «ανίκανη να επιλύσει τα μεταναστευτικά προβλήματα για τα οποία εξελέγη».

Ωστόσο και οι δύο, Μακρόν και Μελόνι, θα πρέπει να βρουν τρόπους αγαστής συνεργασίας με κοινούς στόχους. Για παράδειγμα, η Γαλλία ανησυχεί ιδιαίτερα για την κατάσταση που επικρατεί στην Τυνησία, λόγω του κινδύνου πτώχευσης και χρεοκοπίας, αλλά και το φόβο για νέα κύματα μεταναστών. Η ιταλική συνεργασία θεωρείται σημαντική. Η σημερινή συνάντηση θα είναι μια ευκαιρία και για την εφαρμογή της «Συνθήκης Κιρινάλ» που υπογράφηκε το 2021 και που δομεί τις σχέσεις των δύο χωρών. Παράλληλα οι συζητήσεις των δύο ηγετών θα στραφούν γύρω από την προετοιμασία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στης 29 Ιουνίου στις Βρυξέλλες, τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους στις 11-12 Ιουλίου, καθώς και την επαναβεβαίωση της υποστήριξης της Ουκρανίας.

Για τη Μελόνι ένας επιπλέον στόχος είναι η υποστήριξη της Ρώμης στην υποψηφιότητά της για την Παγκόσμια Έκθεση του 2030. Το Διεθνές Γραφείο των Ενθέσεων (ΒΙΕ) που διοργανώνει την Παγκόσμια Έκθεση, θα έχει τη Γενική Συνέλευση στο Παρίσι στις 20-21 Ιουνίου. Οι άλλες πόλεις που διεκδικούν είναι το Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, η Οδησσός της Ουκρανίας και η Μπυσαν της Νότιας Κορέας.

Κατά κάποιον τρόπο είναι μία ...χώρα-φάντασμα: Το Κόσοβο έχει κηρύξει την ανεξαρτησία του από το 2008, αναγνωρίζεται από 111 χώρες, κι όμως δεν έχει αναγνωριστεί από πέντε κράτη-μέλη της ΕΕ. Πρόκειται για την Ελλάδα, την Κύπρο, την Ισπανία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία. Παρόλα αυτά, το Κόσοβο πλησιάζει στην Ευρώπη με γρήγορο ρυθμό. Ήδη από το 2024 καταργείται η θεώρηση διαβατηρίων για τους πολίτες του που ταξιδεύουν στην ΕΕ. Την περασμένη εβδομάδα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε ψήφισμά του, ενέκρινε την «έκθεση προόδου» για το 2022 στο Κόσοβο, πιστοποιώντας σημαντική πρόοδο για το «νεότερο κράτος της Ευρώπης». Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ιδιαίτερα τη «μακρά περίοδο πολιτικής σταθερότητας» μετά τις εκλογές του 2021, καθώς και τη «διαρκή ευθυγράμμιση με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ».

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «παροτρύνει» την Ελλάδα, την Κύπρο και τα άλλα κράτη-μέλη που ακόμη δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο «να το πράξουν χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση και ως εκ τούτου να του επιτρέψουν να προχωρήσει στην ευρωπαϊκή του πορεία». Ο Αυστριακός ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) Λούκας Μαντλ, επικεφαλής της ομάδας παρατηρητών του Ευρωκοινοβουλίου στις εκλογές του 2021 στο Κόσοβο, έχει απευθύνει σχετική έκκληση στις πέντε κυβερνήσεις, την οποία σήμερα επαναλαμβάνει μιλώντας στην Deutsche Welle.

« Θα ήθελα να απευθύνω έκκληση στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών που δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο να επανεξετάσουν τους λόγους αυτής της άρνησης», επισημαίνει. «Ας δουν ποια είναι η πραγματική κατάσταση που επικρατεί στο Κόσοβο. Θα διαπιστώσουν ότι από τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, είναι η χώρα στην οποία κατ' εξοχήν τηρούνται οι προδιαγραφές του κράτους δικαίου, για παράδειγμα γίνεται σεβαστή η ελευθερία της γνώμης».

Κριτική στη Σερβία

Μία βασική - αλλά ασφαλώς όχι αποκλειστική - παράμετρος που θα καθορίσει τις κινήσεις των «πέντε» είναι οι διπλωματικές ισορροπίες με τη Σερβία, με δεδομένο το δύσκολο παρελθόν των δύο χωρών. Μέχρι στιγμής το Βελιγράδι δεν αναγνωρίζει το Κόσοβο και επιπλέον επιχειρεί να αποτρέψει την αναγνώρισή του από άλλες χώρες, εντός και εκτός ΕΕ. Γι αυτό ο Λούκας Μαντλ, αναφερόμενος στις πέντε χώρες που δεν αναγνωρίζουν το Κόσοβο, δηλώνει ότι «σε καμία από τις πέντε περιπτώσεις η άρνηση δεν οφείλεται σε λόγους που έχουν να κάνουν με το ίδιο το Κόσοβο. Έχουν να κάνουν με την εσωτερική πολιτική των κρατών-μελών και συνδέονται με τον βόρειο γείτονα του Κοσόβου. Που όχι μόνο δεν αναγνωρίζει ο ίδιος το Κόσοβο, αλλά έχει ξεκινήσει μία διεθνή καμπάνια για τη μη αναγνώρισή του. Πρόκειται για παράλογη εξέλιξη, το αποκορύφωμα της οποίας είναι ότι η Σερβία παρέχει είσοδο χωρίς βίζα στους πολίτες της Ινδίας, της μεγαλύτερης χώρας του κόσμου, για να την ανταμείψει επειδή δεν αναγνωρίζει το Κόσοβο».

Δεν είναι τυχαίο ότι για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η έκθεση προόδου για τη Σερβία πηγαίνει πλέον «πακέτο» με την αντίστοιχη έκθεση για το Κόσοβο. Στο τελευταίο κείμενο για το έτος 2022, που επίσης εγκρίθηκε την περασμένη εβδομάδα, οι ευρωβουλευτές στηρίζουν την ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας, αλλά καλούν το Βελιγράδι να εξομαλύνει τις σχέσεις του με την Πρίστινα και επιπλέον να συνεχίσει την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στο εσωτερικό της χώρας. Ως ιδιαίτερα θετικό στοιχείο πάντως, ο Σλοβάκος ευρωβουλευτής Βλάντιμιρ Μπλίτσικ, εισηγητής του Κοινοβουλίου για τη Σερβία, αναφέρει την επιστροφή της αντιπολίτευσης στη Σερβική Εθνοσυνέλευση.

Οι ισορροπίες της ελληνικής διπλωματίας

Μόλις τον περασμένο Μάρτιο ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε πραγματοποιήσει επίσκεψη στο Κόσοβο για συνομιλίες με την πολιτική ηγεσία της χώρας. Η Ελλάδα φαίνεται ότι ενδιαφέρεται για σταθερές σχέσεις με το Κόσοβο, χωρίς όμως να προκαλεί κλυδωνισμούς στις παραδοσιακά καλές διμερείς σχέσεις με τη Σερβία, αλλά ούτε και να συνυπογράφει «τετελεσμένα» αλλαγής συνόρων στην ήδη εύφλεκτη περιοχή των Βαλκανίων.

Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Κοσόβου έλεγαν παλαιότερα στην Deutsche Welle ότι εκτιμούν το γεγονός πως η Ελλάδα μπορεί να μην αναγνωρίζει επισήμως το Κόσοβο, αλλά ντε φάκτο αναγνωρίζει τα διαβατήριά του, με αποτέλεσμα οι πολίτες της χώρας να μπορούν να εισέλθουν σε ελληνικό έδαφος χωρίς εξαιρετικά περίπλοκες διατυπώσεις.

«Πράγματι δεν είναι όλα άσπρο-μαυρο, υπάρχουν και οι αποχρώσεις του γκρι», λέει ο Αυστριακός ευρωβουλευτής Λούκας Μαντλ στην Deutsche Welle. «Ακόμη και αν πέντε κράτη-μέλη δεν αναγνωρίζουν το Κόσοβο, αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν εχθρική στάση απέναντί του. Έχω κι εγώ την εντύπωση ότι η Ελλάδα και η Σλοβακία - σε κάποιον βαθμό επίσης η Κύπρος και η Ρουμανίαν- διατηρούν καλές επαφές. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν κράτη, όπως η Νότια Κορέα, που θεωρητικά έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο, αλλά δεν έχουν ουσιαστικές σχέσεις. Αλλά και το Ισραήλ έχει αναγνωρίσει το Κόσοβο και θεωρώ ότι αυτή η απόφαση ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς το Ισραήλ είναι βασικός εταίρος μας στη Μέση Ανατολή».

Έχουν περάσει δεκαετίες από την εποχή που οργισμένοι αγρότες ύψωναν τις γροθιές τους για να ζητήσουν «τιμές Αθηνών και όχι Βρυξελλών». Ευτυχώς για τους ίδιους, το αίτημα δεν ικανοποιήθηκε.

Έχει περάσει καιρός από τότε που η αγανακτισμένη νεολαία έβγαινε στους δρόμους, για να απαιτήσει αποχώρηση από «την ΕΟΚ και το ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο». Ευτυχώς για όλους, ούτε αυτό το αίτημα εκπληρώθηκε. Θα ήταν αστείο κιόλας να σπεύσουμε στην έξοδο τη στιγμή που επικρατεί συνωστισμός στην είσοδο από όλους εκείνους που θέλουν, αλλά δεν μπορούν να ενταχθούν στο «συνδικάτο». Η Ημέρα της Ευρώπης, αλλά και οι επικείμενες κάλπες, είναι μία ευκαιρία να αναλογιστούμε πόσο «ευρωπαϊκές» ήταν ή έγιναν οι πολιτικές δυνάμεις της χώρας.

Η Νέα Δημοκρατία πόνταρε νωρίς στο καλό άλογο και κέρδισε. Δικαιούται να υπενθυμίζει ότι το 1981 έβαλε την Ελλάδα σχεδόν με το ζόρι στην ΕΟΚ της εποχής, ενώ τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα - με εξαίρεση το αξιαγάπητο ΚΟΔΗΣΟ - ζητούσαν να παραμείνουμε «έθνος ανάδελφον», αγέρωχο στη βαλκανική μας εσωστρέφεια. Ο πρώιμος ευρωπαϊκός προσανατολισμός αποτελεί ισχυρό όπλο στην προεκλογική φαρέτρα της Κεντροδεξιάς, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα αντισταθμίζει ή θα συγχωρεί τα πάντα και εσαεί.

Δυσβάσταχτο το «κόστος της αποχώρησης»

Το ΠΑΣΟΚ ξεκίνησε με αντιευρωπαϊκές διαθέσεις. Αλλά γρήγορα μεταλλάχθηκε καθώς, όπως μας ενημέρωνε ο πρωθυπουργός του 48% μετά από ελάχιστο χρόνο στην εξουσία, «το κόστος της αποχώρησης θα ήταν μεγαλύτερο από το κόστος της παραμονής». Άλλωστε εκείνη την εποχή «λεφτά υπήρχαν». Και μάλιστα όχι μόνο τα συμπεφωνημένα, αλλά και τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ), ένα έκτακτο «δωράκι» δισεκατομμυρίων για την προσαρμογή μας στα ευρωπαϊκά θέσφατα.

Και ο ΣΥΡΙΖΑ θα ανέλθει στην εξουσία με αντιευρωπαϊκές διαθέσεις, αλλά δυστυχώς σε μία εποχή που «λεφτά δεν υπήρχαν». Η προσαρμογή πέρασε μέσα από μία οδυνηρή εσωκομματική, αλλά και εθνική περιδίνηση υπό τη δαμόκλειο σπάθη της χρεοκοπίας. Σήμερα όμως ο χθεσινός επαναστάτης εμφανίζεται ως θεσμικός παίκτης.

Ενδιαφέρον παράδειγμα: Η υπόθεση των «παρακολουθήσεων» ή «επισυνδέσεων», αν προτιμάτε. Το ζήτημα απασχόλησε την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την περίφημη LIBE, καθώς και μία ad hoc εξεταστική επιτροπή, την αποκαλούμενη PEGA. Παράλληλα, αναδείχθηκε σε ένα από τα μείζονα ζητήματα του προεκλογικού αγώνα εντός συνόρων. Ήδη η PEGA ολοκλήρωσε το έργο της και παραπέμπει τις συστάσεις της στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου τον Ιούνιο, δηλαδή αμέσως μετά την κάλπη.

Οριστικά συμπεράσματα δεν υπάρχουν, αλλά είναι εμφανές ότι «κάτι συνέβη» στην Ελλάδα, που προκαλεί ανησυχία. Ας μην το σχολιάσουμε πριν δούμε την οριστική μορφή που θα λάβει το κείμενο συστάσεων τον Ιούνιο. Σημειώνουμε ωστόσο με ενδιαφέρον ότι η αντιπαράθεση για ένα από τα κορυφαία θέματα του προεκλογικού αγώνα γίνεται κατά κύριο λόγο στην LIBE και την PEGA. Και όχι στο πεζοδρόμιο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται...

Γιάννης Παπαδημητρίου

Από τον Δεκέμβριο ο ρωσικός στρατός κατασκευάζει μεγάλες οχυρώσεις σε όλη τη γραμμή του μετώπου. Οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι τα στρατεύματα που εισήλθαν στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 σκάβουν σε στρατηγικά σημεία στα κατεχόμενα και προετοιμάζονται για αντεπίθεση. Σύμφωνα με τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες δεν υπάρχουν τόσο μεγάλα οχυρωματικά έργα στον κόσμο εδώ και δεκαετίες.

Το πρακτορείο ειδήσεων Reuters, αφού ανέλυσε χιλιάδες νέες δορυφορικές εικόνες, αναφέρει επίσης ότι χιλιάδες νέα οχυρά - χαρακώματα, φράγματα οχημάτων και τάφροι που εκτείνονται σε εκατοντάδες χιλιόμετρα - έχουν εμφανιστεί στις ρωσικές συνοριακές περιοχές και στη νότια και ανατολική Ουκρανία.

Ο Ρομπ Λι από το Ινστιτούτο Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής στη Φιλαδέλφεια παρατηρεί ότι η Ρωσία έχει μάθει από την περσινή επιτυχημένη ουκρανική αντεπίθεση. «Μετά την επίθεση στο Χάρκοβο, η Ρωσία συνειδητοποίησε ότι η ήττα είναι πιθανή και ότι το έδαφος μπορεί να χαθεί ξανά. Νομίζω ότι κατάλαβαν ότι η Ουκρανία μπορεί να πραγματοποιήσει επιθέσεις.»

Εκεί που κατασκευάζονται οι μεγαλύτερες οχυρώσεις, η ρωσική διοίκηση προφανώς αναμένει περισσότερο μια ουκρανική επίθεση. Αντίστοιχα, οι ρωσικές θέσεις στο μέτωπο συγκεντρώνονται στο νοτιοανατολικό τμήμα της περιοχής Ζαπορίζια, στην ανατολική Ουκρανία και στην περιοχή του ισθμού που συνδέει την προσαρτημένη Κριμαία με την υπόλοιπη Ουκρανία. Όπως σημείωσε ο απόστρατος στρατηγός του Αυστραλιανού Στρατού Μικ Ράιαν, ο ρωσικός στρατός υποπτεύεται ότι η νότια Ουκρανία ειδικότερα, ιδιαίτερα η περιφέρεια Ζαπορίζια, θα είναι ο τόπος μιας ουκρανικής αντεπίθεσης.

Οι τακτικές των δύο πλευρών

Ο Νίκλας Μασούρ από το Κέντρο Μελετών Ασφαλείας στο ETH Ζυρίχης υποψιάζεται ότι οι Ρώσοι προσπαθούν λιγότερο να συγκρατήσουν τις ουκρανικές δυνάμεις σε ολόκληρη τη γραμμή του μετώπου με τις οχυρώσεις και θέλουν να απαιτήσουν υψηλότερο τίμημα από τους Ουκρανούς στην αντεπίθεσή τους. «Οι οχυρώσεις δημιουργούν έναν ορισμένο βαθμό προβλεψιμότητας και δομούν τις μελλοντικές επιχειρήσεις. Αυτό μετριάζει τις αδυναμίες της Ρωσίας, αφού ο ουκρανικός στρατός συνήθως αποδίδει καλύτερα σε αυτοσχέδιες και μεταβαλλόμενες στρατιωτικές καταστάσεις», εξηγεί. Σύμφωνα με τον ίδιο, όμως, το γεγονός ότι οι ρωσικές δυνάμεις είναι δεμένες με τις οχυρωμένες περιοχές τις κάνει πιο προβλέψιμες για τους Ουκρανούς.

Ο Ρομπ Λι από το Ινστιτούτο Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής σημειώνει ότι η συγκέντρωση των στρατευμάτων του σε έναν συγκεκριμένο τομέα θα μπορούσε να δώσει στους Ουκρανούς πλεονέκτημα και να τους επιτρέψει να διεισδύσουν βαθιά σε εδάφη που κατέχονται από τη Ρωσία.

Ουκρανική αεράμυνα και ρωσικό ηθικό

Αλλά οι δορυφορικές εικόνες εξακολουθούν να μην δείχνουν τις θέσεις του πυροβολικού, προειδοποιεί ο Όλεχ Ζντάνοφ. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η ρωσική αεροπορία, η οποία όμως σπάνια διεισδύει στον εναέριο χώρο που ελέγχει το Κίεβο λόγω της ουκρανικής αεράμυνας. «Είναι σημαντικό οι επιτιθέμενες ουκρανικές δυνάμεις να διαθέτουν αρκετά τακτικά συστήματα αεράμυνας που προστατεύουν άμεσα τα στρατεύματα. Θα ακολουθήσει η αεράμυνα σε επιχειρησιακό-τακτικό επίπεδο, η οποία θα καλύπτει ολόκληρες περιοχές. Αυτός είναι ένας πολύ σοβαρός παράγοντας που πρέπει να ληφθεί υπόψη», εξηγεί ο Ζντάνοφ.

«Στόχος της Ουκρανίας θα πρέπει να είναι να καταστρέψει τη ρωσική στρατιωτική ηγεσία και να πανικοβάλει τους Ρώσους στρατιώτες», είπε στο CNN ο Φραντς-Στέφαν Γκάντι, ειδικός στον σύγχρονο πόλεμο και αναλυτής στο Ινστιτούτο Διεθνών Στρατηγικών Μελετών στο Λονδίνο. Ο τακτικός αιφνιδιασμός, η ηγεσία στο πεδίο της μάχης και το ηθικό πιθανότατα θα είναι κρίσιμα τις πρώτες 24 ώρες της επίθεσης, λέει.

Σύμφωνα με τον Ζντάνοφ, στον σύγχρονο πόλεμο, οι επιθέσεις πραγματοποιούνται από μικρές ομάδες με μεγάλη ικανότητα ελιγμών. Αυτό έγινε σαφές όταν η Ουκρανία απελευθέρωσε την περιοχή του Χάρκοβο, όταν ομάδες με μεγάλη κινητικότητα διέρρηξαν τα κενά μεταξύ των οχυρώσεων και των χαρακωμάτων και δεν παρενέβησαν στις μάχες, θυμάται ο ειδικός.

Τι ρόλο παίζει η δυτική στρατιωτική βοήθεια;

Προκειμένου να ξεπεραστούν οι ρωσικές οχυρώσεις και να απελευθερωθούν τα κατεχόμενα, σύμφωνα με τον Ρόμπ Λι του Ινστιτούτου Ερευνών Εξωτερικής Πολιτικής, τα ουκρανικά άρματα μάχης και άλλα τεθωρακισμένα οχήματα πρέπει να δράσουν σε συνεννόηση με μηχανικούς, πυροβολικό, ακόμη και αεροσκάφη. Οι πιο πρόσφατες παραδόσεις δυτικού στρατιωτικού εξοπλισμού έχουν ως στόχο να βοηθήσουν.

Σύμφωνα με τον απόστρατο Αυστραλό στρατηγό Μικ Ράιαν, ο έξυπνος σχεδιασμός από την πλευρά της Ουκρανίας θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο κρίσιμος από τα δυτικά όπλα. «Η πιο σημαντική βοήθεια που έχουν λάβει δεν είναι τόσο πολύ ο εξοπλισμός όσο η εκπαίδευση», εξηγεί ο ίδιος.

«Δεν έχουμε δει ποτέ επιθέσεις από τον ουκρανικό στρατό σε τέτοιες οχυρωμένες ρωσικές θέσεις. Οι προηγούμενες αντεπιθέσεις στόχευαν σε εξασθενημένα, διάσπαρτα ρωσικά στρατεύματα. Η τρέχουσα κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική», παραδέχεται όμως ο Μασούρ.

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης

Δεν γνωρίζουμε αν ευσταθούν τα όσα αποδίδονται στον ευρωβουλευτή Αλέξη Γεωργούλη. Μέχρι να εκδοθεί δικαστική απόφαση, ασφαλώς ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας.

Δεν γνωρίζουμε αν ισχύουν οι κατηγορίες που έχουν απαγγελθεί στην ευρωβουλευτή Εύα Καϊλή. Και εδώ προφανώς ισχύει το τεκμήριο της αθωότητας, μέχρι την ετυμηγορία του δικαστηρίου.

Όμως δεν περιποιεί τιμή για την εικόνα μίας χώρας το γεγονός ότι για πέντε από τους συνολικά 21 ευρωβουλευτές της (δηλαδή σχεδόν το 25% του συνόλου), έχει ζητηθεί ή και έχει εγκριθεί άρση της βουλευτικής ασυλίας, προκειμένου να διερευνηθούν τυχόν ευθύνες για ποινικά αδικήματα.

Καθώς πλησιάζουν οι διαδικασίες επιλογής για τα ονόματα που θα στελεχώσουν τα ψηφοδέλτια στις κρίσιμες ευρωεκλογές του 2024, καλό είναι να αναρωτηθούν οι επιτελείς των κομμάτων, αλλά και εμείς, οι απλοί ψηφοφόροι, ποια (πρέπει να) είναι τα κριτήρια, ώστε να επιλέγονται αξιοκρατικά οι καλύτεροι.

Η απάντηση είναι εύκολη και ταυτόχρονα δύσκολη. Ο ιδανικός ευρωβουλευτής έχει την επιστημονική κατάρτιση του Δημήτρη Τσάτσου και του Γιώργου Παπαστάμκου, τον ευρωπαϊκό «αέρα» του Κωστή Χατζηδάκη και του Μιχάλη Παπαγιαννάκη, το επικοινωνιακό χάρισμα του Γιάγκου Πεσμαζόγλου και του Λεωνίδα Κύρκου, την «πένα» του Γιώργου Ρωμαίου και του Γιάννη Μαρίνου, την εργατικότητα της Μαριέτας Γιαννάκου, τις διασυνδέσεις του Σταύρου Λαμπρινίδη (για να μην αναφερθούμε επί του παρόντος στους σημερινούς ευρωβουλευτές μας).

Τα κριτήρια της επιλογής

Είναι αλήθεια ότι δεν βρίσκεται εύκολα ένας τόσο εκλεκτός εκπρόσωπος της λαϊκής βούλησης. Αλλά αυτός δεν είναι λόγος να χειροτονούνται υποψήφιοι με κριτήρια που δεν έχουν σχέση με το αντικείμενο. Σχεδόν εγγυημένη είναι η αποτυχία όταν επιλέγονται «διάσημοι», οι οποίοι κατά κανόνα αποδεικνύονται εντελώς «άσημοι» μόλις περνούν τα σύνορα της χώρας, μόλις αφήνουν πίσω τους το ασφαλές περιβάλλον της αναγνωρισιμότητας, στο οποίο έχουν καλομάθει να πρωταγωνιστούν.

Αυτό ισχύει άλλωστε για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, με ελάχιστες εξαιρέσεις (όπως, για παράδειγμα, ο Φινλανδός πρωταθλητής ράλλυ Άρι Βατάνεν, που είχε κερδίσει πολλές συμπάθειες στις Βρυξέλλες και η Αυστριακή «τηλεσέφ» Σάρα Βίνερ, που αξιοποιούσε την αναγνωρισιμότητά της για δημιουργικές καμπάνιες υπέρ της υγιεινής διατροφής).

Καλή αφετηρία είναι ασφαλώς η επιλογή νέων ανθρώπων. Αλλά και η νεότητα από μόνη της δεν αποτελεί εγγύηση επιτυχίας, ιδιαίτερα όταν συνοδεύεται από έπαρση. Διαχρονικός παραμένει ο αφορισμός του Βρετανού πολιτικού Τζέιμς Μπάλφουρ: «Νόμιζα πως ήταν ένας πολλά υποσχόμενος νέος. Αλλά τελικά ήταν μόνο ένας νέος που υποσχόταν πολλά...»

Τέλος, ελάχιστα αποδοτικό, αλλά σύνηθες δυστυχώς, είναι το κριτήριο της ανταμοιβής για πολύτιμες κομματικές υπηρεσίες του παρελθόντος. Είναι αλήθεια ότι παλαιότερα, ιδιαίτερα πριν αποκτήσει σοβαρές αρμοδιότητες και ρόλο συν-νομοθέτη στο θεσμικό οικοδόμημα της ΕΕ, το Ευρωκοινοβούλιο ήταν ο αυτονόητος προορισμός για μία τελευταία «χρυσή χειραψία» λίγο πριν τη συνταξιοδότηση. Αλλά οι καιροί αλλάζουν.

Σήμερα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λειτουργεί περισσότερο ως «φυτώριο» φερέλπιδων- όχι απαραίτητα νέων- πολιτικών, οι οποίοι στη συνέχεια επωμίζονται ακόμη πιο σοβαρές ευθύνες, είτε στις Βρυξέλλες, είτε στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας τους. Αναρίθμητα πλέον τα παραδείγματα, από τους Ιταλούς Ταγιάνι και Σαλβίνι και τους Γάλλους Σιράκ και Φαμπιούς μέχρι τους «ημέτερους» Κωστή Χατζηδάκη και Νίκο Ανδρουλάκη. Ένας λόγος παραπάνω να τιμήσουν τον θεσμό και να επιλέξουν τους καλύτερους όλοι οι ενδιαφερόμενοι. Τόσο οι ιθύνοντες των κομμάτων, όσο και εμείς, οι απλοί ψηφοφόροι.

Γιάννης Παπαδημητρίου

Ο Εμμανουέλ Μακρόν ανανέωσε την εμπιστοσύνη του στην πρωθυπουργό Ελιζαμπέτ Μπορν, με την οποία σκέπτεται να συνεχίσει, όπως και στον νόμο για το συνταξιοδοτικό που «θα συνεχίσει τον δημοκρατικό του δρόμο μέχρι και τη θέσπισή του μετά την απόφαση του Συνταγματικού Συμβουλίου» διαβεβαίωσε. Στο ερώτημα εάν λυπάται για κάποιο λάθος που έχει οδηγήσει τον γαλλικό λαό στους δρόμους, απάντησε : «Λυπάμαι που δεν κατάφερα να πείσω», αναγνώρισε και υπογράμμισε ότι «η μεταρρύθμιση δεν είναι ούτε πολυτέλεια ούτε ευχαρίστηση, είναι αναγκαιότητα».

Χρειάστηκε επίσης να δώσει εξηγήσεις για τη φράση που απηύθυνε χθες ενώπιον της κοινοβουλευτικής του ομάδας και που έχει εξαγριώσει τα πνεύματα των απεργών. «Το πλήθος, είπε δεν έχει καμία νομιμότητα απέναντι στον λαό που εκφράζεται με τους αιρετούς του». Εξήγησε ότι απευθυνόταν στους βουλευτές της συμπολίτευσης που ήταν θύματα απειλών και επιθέσεων. «Η Δημοκρατία δεν είναι ούτε αντάρτες ούτε φατρίες» υπογράμμισε.

Νόμιμος ο θυμός, αλλά…

«Η εργασία» με στόχο την πλήρη απασχόληση, «η τάξη και ασφάλεια του κράτους» και το «Ευ Ζην» των πολιτών στην υγεία, την εκπαίδευση και την οικολογία είναι η νέα πορεία πλεύσης του Μακρόν για το άμεσο μέλλον, όπως ο ίδιος το καθόρισε. Πρώτο επόμενο βήμα, θα είναι η μεταρρύθμιση για την εργασία, που πολλοί άλλωστε θεωρούν ότι θα έπρεπε να προηγηθεί του συνταξιοδοτικού. Ο πρόεδρος σκοπεύει μάλιστα να εγκαινιάσει μια νέα μέθοδο με τη συνεργασία των δύο προέδρων, του Ζεράρ Λαρσέ της Γερουσίας και της Γιαέλ Μπράουν Ριβέ του Κοινοβουλίου.

Για την τάξη και ασφάλεια του κράτους προανήγγειλε την αύξηση προσλήψεων σε αστυνομικούς αλλά και την ενίσχυση των δικαστικών λειτουργών. Δήλωσε τέλος ότι είναι έτοιμος για μια νέα συνεργασία με τα συνδικάτα. «Είμαι υποχρεωμένος να ακούσω τους νόμιμους θυμούς» είπε, χωρίς να χάσει την ευκαιρία να θίξει το μεταρρυθμιστικό συνδικάτο CFDT, (που έχει ιδιαίτερη απήχηση) κατηγορώντας το ότι «δεν έκανε την προσπάθεια να προτείνει έναν συμβιβασμό».

Αύριο σε όλη τη Γαλλία αναμένεται για ακόμα μια φορά μεγάλη γενική απεργία και διαδηλώσεις κατά του συνταξιοδοτικού, ύστερα από κάλεσμα και των 8 συνδικάτων.

Ολυμπία Τσίπηρα, Παρίσι

Τον Οκτώβριο η κορυφαία διπλωματική θέση στο ΝΑΤΟ θα μείνει κενή. Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ δήλωσε μέσω της εκπροσώπου του τον Φεβρουάριο ότι δεν έχει πρόθεση να παρατείνει άλλο τη θητεία του στην Ατλαντική Συμμαχία. Το έκανε ήδη την άνοιξη του περασμένου έτους για να μην χρειαστεί να αντικατασταθεί η ηγεσία του ΝΑΤΟ εν μέσω της ρωσικής επίθεσης στην Ουκρανία. Ποιος όμως θα είναι ο 14ος Γενικός Γραμματέας της Συμμαχίας; Ή μάλλον: Ποια; Γιατί η πρώτη γυναίκα σε αυτό το αξίωμα θα ήταν πολύ ευπρόσδεκτη. Σχεδόν οι μισοί από τους 30 πρεσβευτές του ΝΑΤΟ έχουν ήδη λανσάρει διακριτικά έναν ή μια υποψήφια.

Τι πρέπει να μπορεί ένας Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ;

Αυτός ή αυτή πρέπει να κρατήσει τη συμμαχία ενωμένη, να εξισορροπήσει τα συμφέροντα, να προωθήσει τη συναίνεση μεταξύ των 30 μελών, είτε οι απειλές για την πολιτική συνοχή προέρχονται από έναν ασταθή Ντόναλντ Τραμπ είτε από τον επιθετικό Βλαντιμίρ Πούτιν. Απαιτούνται διπλωματικές δεξιότητες και πίστη στη συμμαχία. Ο Γενικός Γραμματέας δεν έχει εξουσία λήψης πολιτικών αποφάσεων. Ο μελλοντικός ή η μελλοντική γραμματέας θα πρέπει να έχει διατελέσει αρχηγός κράτους ή κυβέρνησης. Η γνώση αγγλικών είναι υποχρεωτική. Των γαλλικών επιθυμητή.

Ποια κριτήρια παίζουν ρόλο στην επιλογή;

Ο υποψήφιος πρέπει να έχει καλές σχέσεις με την Ουάσιγκτον. Τελικά, οι ΗΠΑ, ως σημαντικότερο μέλος, κάνουν τη διαφορά, ακόμα κι αν ο Γενικός Γραμματέας είναι παραδοσιακά Ευρωπαίος. Και οι 30 κυβερνήσεις πρέπει να συμφωνήσουν στο νέο Γενικό Γραμματέα. Γι' αυτό τα περιφερειακά συμφέροντα, η καταγωγή και το πολιτικό παρελθόν του πρέπει να μην δημιουργούν πρόβλημα. Το στρατιωτικό βάρος και η διπλωματική σημασία της χώρας προέλευσης πρέπει επίσης να μην δημιουργούν πρόβλημα. Για παράδειγμα, θα ήταν αδιανόητο αυτή τη στιγμή ένας Τούρκος να πάρει τη θέση λόγω των δυσκολιών που δημιουργεί ο αυταρχικός πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με την ένταξη της Σουηδίας. Αντίστροφα, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η Τουρκία θα ενέκρινε έναν υποψήφιο από τη Φινλανδία.

Πώς λειτουργεί η διαδικασία της υποψηφιότητας;

Από πλευράς διαδικασίας τίποτα δεν είναι προκαθορισμένο. Δεν υπάρχει επίσημη επιτροπή επιλογής. Οι διπλωμάτες διαπραγματεύονται για τις κυβερνήσεις τους σε μυστικούς γύρους μέχρι να υπάρξει συναίνεση. Δεν υπάρχει επίσημη ψηφοφορία. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της συμμαχίας ανακοινώνουν το νέο όνομα σε μια σύνοδο κορυφής. Η επόμενη σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ θα διεξαχθεί στο Βίλνιους της Λιθουανίας, στις 11 Ιουλίου.

Ποιοι είναι οι υποψήφιοι;

Ένας διπλωμάτης του ΝΑΤΟ, που θέλει να μείνει ανώνυμος, θεωρεί πιθανή την επιλογή γυναίκας από τις χώρες της Βαλτικής λόγω της τρέχουσας απειλής από τη Ρωσία. Θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη η νυν πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλας ή η πρωθυπουργός της Λιθουανίας Ινγκρίντα Σιμονίτε. Μια γυναίκα από ένα από τα κράτη της ανατολικής πτέρυγας θα είχε σίγουρα και την υποστήριξη της Πολωνίας, της οποίας η στρατιωτική σημασία στο ΝΑΤΟ αυξάνεται.

Αναφέρεται και η Ζουζάνα Καπούτοβα, πρόεδρος της Σλοβακίας. Η χώρα έχει άμεσα σύνορα με την Ουκρανία που δέχτηκε επίθεση. Η υποψηφιότητά της θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως πράξη αλληλεγγύης. Αλλά και η νοτιοανατολική πτέρυγα των χωρών του ΝΑΤΟ διαθέτει έναν υποψήφιο: τον Κλάους Γιοχάνις, τον Πρόεδρο της Ρουμανίας, η οποία είναι στρατηγικής σημασίας για το ΝΑΤΟ λόγω της θέσης της στη Μαύρη Θάλασσα. Στο νότο, η Ιταλία φέρεται να έχει συστήσει τον Μάριο Ντράγκι, τον πρώην πρωθυπουργό, ως νέο επικεφαλής του ΝΑΤΟ, απλώς και μόνο για να ενισχύσει τη διεκδίκηση των νότιων χωρών για τη θέση. Η Μεγάλη Βρετανία λέγεται επίσης ότι έχει φιλοδοξίες, επειδή οι Βρετανοί μετά το Brexit θέλουν να γίνουν ξανά πιο ορατοί σε διεθνές επίπεδο. Ο υποψήφιος θα μπορούσε να είναι η πρώην πρωθυπουργός Τερέζα Μέι.

Η υπουργός Οικονομικών του Καναδά Κρίστια Φρίλαντ θεωρείται αουτσάιντερ. Είναι εγγονή Ουκρανών μεταναστών. Στον Καναδά η καταγωγή της αποτέλεσε αντικείμενο έντονων συζητήσεων, επειδή τα ρωσικά προπαγανδιστικά μέσα τόνισαν τις υποτιθέμενες διασυνδέσεις του παππού της Φρίλαντ με τους Ναζί κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Το βασικό της πρόβλημα όμως: δεν είναι Ευρωπαία.

Δυνατότητα παράτασης;

Μια τελευταία πιθανότητα θα ήταν ο Γενς Στόλτενμπεργκ να παρατείνει το συμβόλαιό του μέχρι τον Απρίλιο του 2024. Τότε το ΝΑΤΟ θα γίνει 75 ετών, κάτι που θα γιορταστεί με μια σύνοδο κορυφής στην Ουάσιγκτον. Καθόλου απίθανο, πόσο μάλλον που η θέση, την οποία ήθελε αρχικά ο Στόλτενμπεργκ στη Νορβηγία, επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας, έχει πλέον καλυφθεί ούτως ή άλλως.

Μπερντ Ρίγκερτ

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης

Η Γερμανία φαντάζει ολοένα και πιο ελκυστική για γιατρούς που επιλέγουν να μεταναστεύσουν – γεγονός θετικό για μία χώρα που έχει έλλειψη προσωπικού στις υγειονομικές υπηρεσίες.

Σύμφωνα με τον Γερμανικό Ιατρικό Σύλλογο περίπου 60.000 γιατροί χωρίς γερμανική υπηκοότητα εργάζονται σήμερα στη χώρα, αποτελώντας έτσι περί το 12% του ιατρικού προσωπικού. Οι περισσότεροι προέρχονται από άλλα ευρωπαϊκά κράτη ή από τη Μέση Ανατολή – κυρίως από τη Συρία.

Οι γιατροί που μεταναστεύουν στη Γερμανία πρέπει να περάσουν από μία αυστηρή διαδικασία έγκρισης, προκειμένου να λάβουν ιατρική άδεια και να ξεκινήσουν να εργάζονται σε κάποιο νοσοκομείο. Μεταξύ άλλων δίνουν έτσι και δύο εξετάσεις στη γερμανική γλώσσα, ώστε να αποδείξουν πως την κατέχουν άριστα τόσο σε γενικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.

Πολλοί πιστεύουν πως η διαδικασία αυτή είναι αρκετά απαιτητική, εξ ου και οι γιατροί που θέλουν να δουλέψουν στη Γερμανία θα έπρεπε να έχουν περισσότερη υποστήριξη. Αλλιώς το υγειονομικό σύστημα της χώρας θα μπορούσε να υποστεί τις συνέπειες.

Ο Γίργκεν Χόφαρτ, γενικός διευθυντής του Ιατρικού Συλλόγου Ρηνανίας-Παλατινάτου δήλωσε στην DW πως οι γιατροί δεν θα έπρεπε να αντιμετωπίζονται ως φθηνό εργατικό δυναμικό, αλλά αντιθέτως να εντάσσονται στο σύστημα όσο το δυνατόν πιο γρήγορα και αποτελεσματικά.

Γιατί υπάρχει έλλειψη ξένων γιατρών στη Γερμανία;

Οι διεθνείς οργανώσεις υγείας έχουν προειδοποιήσει πως οι ελλείψεις ιατρικού προσωπικού είναι τόσο μεγάλες παγκοσμίως, ώστε η πρόσβαση σε κοντινούς επαγγελματίες υγείας θα μπορούσε να αποτελεί σύντομα πολυτέλεια σε πολλές χώρες – ιδίως σε χώρες χαμηλού εισοδήματος, όπου σπανίως τηρείται η αναλογία «1 γιατρός ανά 1.000 ανθρώπους» που προτείνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία στη Γερμανία υπάρχουν 4,53 εν ενεργεία γιατροί ανά 1.000 άτομα – ταυτοχρόνως οι γιατροί στη Γερμανία αποτελούν και το 30% των 1,82 εκατομμυρίων γιατρών της Ευρώπης. Η χώρα έχει επομένως αρκετούς γιατρούς προς το παρόν – όμως ο αριθμός τους μειώνεται ραγδαία.

Όπως και τα λοιπά κράτη-μέλη της ΕΕ η Γερμανία θα βρεθεί σύντομα αντιμέτωπη με μεγάλες ελλείψεις ιατρικού προσωπικού, ένα ζήτημα το οποίο μεγεθύνεται και εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού, που με τη σειρά της έχει ως αποτέλεσμα ότι περισσότεροι άνθρωποι χρήζουν πιο προσεκτικής ιατρικής περίθαλψης. Ταυτοχρόνως οι γιατροί που συνταξιοδοτούνται δεν αντικαθίστανται με τον απαραίτητο ρυθμό, ένα πρόβλημα που ταλαιπωρεί ιδίως τον δημόσιο τομέα.

Το 2023 το 41% των εν ενεργεία γιατρών στη Γερμανία ήταν άνω των 60 ετών, ενώ το 28% ήταν εξειδικευμένοι γιατροί. Μέσα στα επόμενα τρία χρόνια εκτιμάται πως θα κλείσουν γύρω στα 5.000 με 8.000 ιατρεία, κυρίως λόγω συνταξιοδότησης.

Καθώς δεν υπάρχουν αρκετοί απόφοιτοι για να αντικαταστήσουν τους γιατρούς που συνταξιοδοτούνται, η πρόσληψη γιατρών από το εξωτερικό αποτελεί τη μοναδική λύση σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, προκειμένου το σύστημα υγείας να εξακολουθήσει να λειτουργεί όπως τώρα.

Πώς είναι τα πράγματα για τους ξένους γιατρούς;

«Στη Γερμανία όλοι οι επαγγελματίες υγείας, συμπεριλαμβανομένων των αλλοδαπών, τυγχάνουν εμπιστοσύνης και εκτίμησης», τονίζει ο Φάμπρι Μπέκα, που εργάζεται στη Γερμανία εδώ και περισσότερα από 18 χρόνια. «Οι ξένοι γιατροί, απ’ όσο έχω διαπιστώσει εγώ, είναι άνθρωποι με κίνητρο, διάθεση να μάθουν και πρόθυμοι να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που υπάρχουν όταν εργάζεται κάποιος στο υγειονομικό σύστημα μίας άλλης χώρας».

Σε αντάλλαγμα η Γερμανία τους παρέχει ένα σχετικά καλό work-life balance και ευκαιρίες εξέλιξης, προσθέτει ο Μπέκα. «Οι υγειονομικές υποδομές της Γερμανίας χρηματοδοτούνται πολύ καλύτερα συγκριτικά με πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της πατρίδας μου, του Κοσσυφοπεδίου. Για έναν επαγγελματία στον χώρο της υγείας αυτό σημαίνει πως θα έχει πιο προηγμένα εργαλεία στη διάθεσή του και θα επωφελείται από την υψηλού επιπέδου επαγγελματική του εξέλιξη».

Βεβαίως, όπως επισημαίνει ο Μπέκα, εξαιτίας της περιορισμένης υποστήριξης που προβλέπεται, οι ξένοι γιατροί χρειάζεται να προσπαθήσουν περισσότερο για να εξελιχθούν σε σύγκριση με τους Γερμανούς συναδέλφους τους. Για παράδειγμα, απαιτείται πολύ περισσότερος χρόνος για να ιδρύσουν δική τους κλινική ή ιατρείο εξαιτίας της γερμανικής νομοθεσίας. «Η Γερμανία αναγνωρίζει μονάχα τη βασική ιατρική εκπαίδευση, επομένως εάν ένας εξειδικευμένος γιατρός θέλει να εργαστεί στη Γερμανία, θα πρέπει να περάσει ξανά την ειδική εκπαίδευση», δηλαδή να αφιερώσει κι άλλα χρόνια σπουδών, όπως εξηγεί ο Μπέκα.

Τι δυσκολίες υπάρχουν σε γλωσσικό επίπεδο;

Ο Χόφαρτ αναφέρει πως κάποιες φορές υπάρχουν ασθενείς που παραπονιούνται ότι δεν μπορούν να καταλάβουν τι τους λέει ο αλλοδαπός γιατρός τους.

«Ξανά και ξανά δέχομαι τηλεφωνήματα από ασθενείς που με ρωτάνε: “Μπορείτε να μου πείτε ένα νοσοκομείο όπου οι γιατροί μιλούν κανονικά γερμανικά;”», λέει ο Χόφαρτ, καθώς παραδέχεται πως συχνά τα παράπονα αυτά ενδέχεται να είναι δικαιολογημένα. «Επανειλημμένως παίρνω ιατρικές εκθέσεις που είναι τουλάχιστον εν μέρει δύσκολες στην κατανόηση». Εξάλλου, όπως παρατηρεί ο ίδιος, οι ξένοι γιατροί περνούν από γλωσσικά τεστ για τα γερμανικά τους, ωστόσο με αυτόν τον τρόπο δεν εξοικειώνονται και με τις τοπικές διαλέκτους ή προφορές.

Το 2016 μία έρευνα του Πανεπιστημίου Ludwig Maximilian του Μονάχου διαπίστωσε πως πολλοί μετανάστες γιατροί δυσκολεύονταν με τη γερμανική γλώσσα και δεν είχαν τις απαραίτητες γνώσεις σχετικά με την κουλτούρα και το υγειονομικό σύστημα στη Γερμανία. Μία άλλη μελέτη, που δημοσίευσε το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας το 2022 και ερεύνησε δύο μεγάλα πανεπιστημιακά νοσοκομεία στη Γερμανία, έδειξε πως πολλοί μετανάστες επαγγελματίες στον χώρο της υγείας, συμπεριλαμβανομένων των νοσηλευτών και των γιατρών, υφίσταντο διακρίσεις όσον αφορά τη γλώσσα, την υπηκοότητα, τη φυλή και την εθνικότητά τους.

Ο Μπέκα πάντως δεν έχει παρατηρήσει προβλήματα αναφορικά με την ένταξη των γιατρών και τις ικανότητές τους να μάθουν γερμανικά. «Οι περισσότεροι γιατροί μαθαίνουν τη γλώσσα σχετικά γρήγορα», λέει. «Επιπλέον, ακόμη και αν μιλάς καλά γερμανικά, υπάρχουν πάντοτε ασθενείς που δεν μιλούν καλά, οπότε το γλωσσικό ζήτημα δεν αφορά αποκλειστικά τους γιατρούς».

Πώς θα μπορούσαν να αρθούν τα όποια γλωσσικά εμπόδια; Ο Χόφαρτ προτείνει να αναλάβουν οι πιο επιφανείς γιατροί της Γερμανίας την καθοδήγηση των αλλοδαπών συναδέλφων τους και να τους εξηγήσουν τις ιδιαιτερότητες του γερμανικού συστήματος. Και εάν χρειαστεί, αυτοί «μπορούν να παρακολουθήσουν και επιπλέον μαθήματα γλώσσας και επικοινωνίας».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Ήταν Ιούλιος του 2022 όταν ξαφνικά χιλιάδες άνθρωποι που είχαν επενδύσει στη βερολινέζικη εταιρεία JuicyFields, δεν είχαν πια πρόσβαση στα χρήματά τους. Πολλοί είχαν πειστεί να επενδύσουν στην κάνναβη λόγω των υψηλών αποδόσεων. Αλλά εκείνον τον Ιούλιο οι εγκληματίες το έσκασαν με τα λεφτά και έκτοτε κρύβονταν. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες της Europol, η startup από το Βερολίνο είχε μαζέψει περίπου 645 εκατομμύρια ευρώ από περίπου 200.000 ανθρώπους.

Διεθνής έρευνα και συλλήψεις

Έναν χρόνο και εννέα μήνες αργότερα η αστυνομία φαίνεται πως έχει στα χέρια της επαρκή αποδεικτικά στοιχειά: την περασμένη εβδομάδα στο πλαίσι της επιχείρησης Action Day οι αρχές περισσότερων από 30 χωρών έκαναν έρευνα σε περίπου 40 διαμερίσματα και γραφεία, συλλαμβάνοντας συνολικά εννέα άτομα – συμπεριλαμβανομένου του φερόμενου ως ενορχηστρωτή του εγκλήματος.

Όπως δήλωσε στην DW εκπρόσωπος της ισπανικής αστυνομίας, θα μπορούσαν να ακολουθήσουν κι άλλες συλλήψεις, καθώς υπάρχουν ακόμη οκτώ εντάλματα σύλληψης που δεν έχουν εκτελεστεί. «Η επιχείρηση είναι ένα μήνυμα πως εμείς στην Ευρώπη μπορούμε να εντοπίσουμε εγκληματίες ακόμη και στις πιο περίπλοκες υποθέσεις» ανέφερε χαρακτηριστικά. Τις έρευνες διηύθυναν οι αρχές της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Γερμανίας, σε μία επιχείρηση που συμμετείχαν πάρα πολλοί υπάλληλοι και ειδικές δυνάμεις.

Οι έρευνες της DW επιβεβαιώνονται

Για καιρό η JuicyFields αρεσκόταν να προκαλεί εντύπωση με τις εμφανίσεις της στις διεθνείς εκθέσεις κάνναβης: με Lamborghini, ελικόπτερα, εντυπωσιακά πάρτι και μεγάλα εκθεσιακά περίπτερα η επιχείρηση προσπαθούσε να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών.

Η DW είχε αρχίσει να υποψιάζεται τη JuicyFields ήδη από τα μέσα του 2021 και από τότε ξεκίνησε να ερευνά την εταιρεία. Και όταν οι εγκληματίες εξαφανίστηκαν με τα λεφτά των επενδυτών, η DW στράφηκε στην αναζήτηση των εγκεφάλων πίσω από το κόλπο. Τα ευρήματα των ερευνών δημοσιεύθηκαν εν συνεχεία και στο podcast Cannabis Cowboys, το οποίο είναι διαθέσιμο σε αγγλικά και γερμανικά.

Τώρα οι διεθνείς συλλήψεις έρχονται να επιβεβαιώσουν τις δημοσιογραφικές έρευνες της DW. Ούτε οι γερμανικές αρχές ούτε και η Europol θέλουν να γνωστοποιήσουν την ταυτότητα των συλληφθέντων. Όπως καταδεικνύουν όμως οι έρευνες και οι πληροφορίες εκ των έσω που έχει στη διάθεσή της η DW, στους συλληφθέντες συγκαταλέγονται τα άτομα που αναφέρονταν στο Cannabis Cowboys – οι ίδιες πληροφορίες αναφέρονται και στον επικεφαλής της συμμορίας.

Ποιος βρίσκεται πίσω από τη JuicyFields;

Στη Δομινικανή Δημοκρατία συνελήφθη άντρας με ρωσικό διαβατήριο. Σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης πρόκειται για τον Σεργκέι Μπερεζίν, γνωστό και με το ψευδώνυμο Πολ Μπέργκχολτς, ο οποίος κατά τη Europol είναι πιθανώς «ο κύριος οργανωτής της απάτης».

Ένας πληροφοριοδότης, με τον οποίο συναντήθηκε η DW στις αρχές του 2023 στη Φινλανδία, o Σεργκέι Μπερεζίν κατέστρωσε το σχέδιο ως την τελευταία λεπτομέρεια. Πρόκειται για έναν «σπασίκλα με τους υπολογιστές» (computernerd), που είναι και ο ίδιος λάτρης της κάνναβης και ο οποίος είχε ενεργό δράση από την Αγία Πετρούπολη μαζί με τον στενό κύκλο συνεργατών του.

Μετά το τέλος της JuicyFields ο ίδιος και οι έμπιστοί του φέρονται να ταξίδεψαν με ιδιωτικά σκάφη στην Καραϊβική, όπου «αγόρασαν σπίτια και οικόπεδα και επένδυσαν σε διάφορες επιχειρήσεις» όπως λέει ο πληροφοριοδότης. Τώρα ο συλληφθείς λέγεται ότι θα μεταφερθεί από τη Δομινικανή Δημοκρατία στην Ισπανία.

Κατά τη διάρκεια της μεγάλης κλίμακας επιχείρησης της αστυνομίας οι αρχές μπόρεσαν να κατασχέσουν μετρητά, λογαριασμούς, κρυπτονομίσματα και ακίνητα συνολικής αξίας ύψους 9 εκατομμυρίων ευρώ. Επομένως, εάν δεν βρεθούν περαιτέρω περιουσιακά στοιχεία κατά την εξέλιξη των ερευνών, οι επενδυτές δεν θα λάβουν πίσω μεγάλο μέρος των χρημάτων τους.

Τι ήταν η JuicyFields;

Η JuicyFields προσέφερε στους επενδυτές μία υπηρεσία e-growing, με την οποία μπορούσε κανείς να βγάλει κέρδος από την καλλιέργεια και πώληση φαρμακευτικής κάνναβης. Στους επενδυτές δινόταν η δυνατότητα να παρακολουθούν διαδικτυακά πώς μεγάλωναν, αποξηραίνονταν και πωλούνταν τα φυτά τους. Η JuicyFields υποσχόταν εξωφρενικές αποδόσεις που έφταναν έως και το 100% ετησίως. Αυτές αρχικά καταβάλλονταν πράγματι – ώστε να δελεαστούν όσο το δυνατόν περισσότεροι επενδυτές. Η εταιρεία ακολουθούσε το λεγόμενο «σύστημα χιονοστιβάδας», αξιοποιώντας τα χρήματα των νέων επενδυτών για την αποπληρωμή των παλαιότερων. Το κατώτατο αρχικό ποσό που μπορούσε να επενδύσει κάποιος ήταν πολύ χαμηλό – η αγορά ενός ψηφιακού φυτού κάνναβης ξεκινούσε μόλις στα 50 ευρώ.

Η απάτη κράτησε δύο χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η JuicyFields άνοιξε γραφεία και υποκαταστήματα στο Άμστερνταμ και την Ελβετία, έκλεισε πολλές συνεργασίες και προχώρησε σε επενδύσεις.

Τα ίχνη οδηγούν στη Ρωσία

Στις έρευνές της η DW διαπίστωσε από νωρίς πως οι ενορχηστρωτές της απάτης είχαν την έδρα τους στη Ρωσία. Αυτό το επιβεβαιώνει και η Κάρεν Χόισερ από την Εισαγγελία του Βερολίνου: «Επί του παρόντος παραμένει η θεωρία πως η εταιρεία ελεγχόταν από κάποιους που βρίσκονταν στη Ρωσία».

Στη Γερμανία η δίκη των συλληφθέντων θα λάβει χώρα μέσα στους επόμενους έξι μήνες, ενώ στην Ισπανία υπάρχει προθεσμία δύο ετών από τη σύλληψη – αν και η παράταση των προθεσμιών είναι επίσης δυνατή.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Πολλοί άνθρωποι ζουν υπό διαρκή πίεση και άγχος: Η δουλειά τους είναι πάντα στο επίκεντρο της ζωής τους – το κινητό είναι προέκταση του χεριού τους, είναι πάντα διαθέσιμοι, ακόμη κι αργά το βράδυ και τα Σαββατοκύριακα. Η δουλειά είναι για εκείνους απόλαυση, κάτι που θα μπορούσαν να κάνουν συνεχώς. Άλλωστε πάντα υπάρχει κάτι ακόμη να κάνουν. Σε αυτά προστίθεται η οικογένεια, οι φίλοι και οι λοιπές κοινωνικές υποχρεώσεις. Πρόκειται για ανθρώπους που θέλουν πάντα να εκπληρώνουν τις επιθυμίες των άλλων. Αλλά και τις απαιτήσεις που έχουν οι ίδιοι από τον εαυτό τους: Θέλουν να αθλούνται και να δίνουν το παρών σε εκδηλώσεις. Ωστόσο, το να παίρνει κανείς καθημερινά «φωτιά», για να ανταπεξέλθει σε μία τόσο έντονη εργασιακή και κοινωνική ζωή, μπορεί να αποβεί μοιραίο. Το διαρκές άγχος είναι γνωστό ότι αρρωσταίνει τους ανθρώπους και η χρόνια «υπερφόρτωση» περιγράφεται με έναν σχετικά νέο όρο πλέον: burn on.

Τα συμπτώματά του διαφέρουν αρκετά από το burn out, λέει στην DW ο ψυχολόγος Τίμο Σίλε, ο οποίος εργάζεται σε μία κλινική για ανθρώπους με ψυχοσωματικά προβλήματα λίγο έξω από το Μόναχο: «Οι πάσχοντες αναφέρουν μία στενή και ενθουσιώδη σχέση με τη δουλειά τους, μερικές φορές θυμίζει περισσότερο υπερδιέγερση. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι κι εκείνο που περιγράφει το σύνδρομο burn on».

Ποιες είναι οι πιο κοινές αιτίες του burn on;

Χωρίς αμφιβολία η καθημερινότητα είναι όλο και πιο έντονη. Επαγγελματική επιτυχία και κοινωνική αναγνώριση έχουν καθοριστική σημασία στη ζωή πολλών ανθρώπων. Ο έντονος ανταγωνισμός, οι οικονομικές κρίσεις και το υψηλό κόστος διαβίωσης αυξάνουν ακόμη περισσότερο το ήδη υπάρχον άγχος.

Σύμφωνα με τον Τίμο Σίλε, εκείνοι που έχουν εξαιρετικά φορτωμένο πρόγραμμα καθημερινά, αλλά και οι τελειομανείς, είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στο burn on. «Πολλοί από αυτούς θέλουν να κάνουν τα πάντα σωστά και να αποδίδουν διαρκώς, ενώ τείνουν επίσης να έχουν δυσκολίες όταν κάνουν λάθη ή δεν κάνουν τα πάντα τέλεια».

Και πώς μπορεί κανείς να αντιμετωπίσει το burn on;

Ο ψυχολόγος θεωρεί πως για να βγει κάποιος από τον φαύλο κύκλο του διαρκούς στρες και τη χρόνια ένταση πρέπει πρώτα να αναγνωρίσει ότι έχει πρόβλημα: «Το πρώτο βήμα για τη θεραπεία είναι, όπως τόσο συχνά συμβαίνει, η συνειδητοποίηση του προβλήματος. Οι πάσχοντες συχνά φαίνεται για τους εξωτερικούς παρατηρητές ότι είναι λειτουργικοί. Είναι επίσης σημαντικό να αναλογιστούν τις προσωπικές τους προτεραιότητες».

«Όταν αυτά αποκτούν μόνιμο χαρακτήρα, η δυσαρέσκεια αυξάνεται. Γι' αυτό είναι σημαντικό να κάνουμε συχνά διαλείμματα και να θέτουμε το ερώτημα "πόσο σημαντικά είναι όλα αυτά με τα οποία γεμίζω την καθημερινότητά μου;"», λέει ο Σίλε.

Για πολύ καιρό ο όρος burn out θεωρούταν από πολλούς ως μία ασθένεια που είναι «της μόδας». Μέχρι σήμερα, ούτε το burn out, αλλά ούτε και το burn on έχουν καταχωρηθεί ως ανεξάρτητες ψυχικές ασθένειες, παρά το γεγονός ότι οι επιπτώσεις τους στην υγεία αυτών που πάσχουν είναι εξαιρετικά σοβαρές.

Παρόλα αυτά παραμένει εξαιρετικά σημαντικό για τους πάσχοντες να έχουν έναν όρο που να περιγράφει το πρόβλημά τους, όπως το burn on: «Το να βρίσκουν τον εαυτό τους στην περιγραφή ενός φαινομένου είναι πολύ λυτρωτικό για κάποιους και αυτό τους ωθεί να κάνουν το πρώτο βήμα, για να αλλάξουν την κατάστασή τους. Παύουν να αισθάνονται μόνοι με το πρόβλημά τους. Ταυτόχρονα τους δίνει ελπίδα, όταν συνειδητοποιούν ότι υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι που υποφέρουν από το ίδιο πρόβλημα».

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου

Ήταν ένα χαλαρό απόγευμα Σαββάτου, κλασσική μέρα για ψώνια, όταν ξαφνικά από το πουθενά επικρατεί πανικός και φόβος θανάτου. Σε ένα πολυσύχναστο εμπορικό κέντρο της μητρόπολης του Σίδνεϋ στην ανατολική Αυστραλία, το Westfield Bondi Junction, ένας άνδρας μαχαιρώνει και σκοτώνει πέντε ανθρώπους. Ένα έκτο άτομο χάνει τη μάχη στο νοσοκομείο βαριά τραυματισμένο. Υπάρχουν φόβοι και για τη ζωή και άλλων, μερικοί από τους οποίους είναι σοβαρά τραυματισμένοι. Μια αστυνομικός που βρίσκεται επί τόπου καταφέρνει να συλλάβει τον ύποπτο δράστη και τον πυροβολεί όταν αρνείται να αφήσει το μαχαίρι του. Ο άνδρας, του οποίου η ταυτότητα και τα κίνητρα παραμένουν άγνωστα, πεθαίνει επίσης. Μετά από λίγες ώρες η φρίκη παίρνει τέλος.

Μαρτυρίες

"Θα συνέχιζε, ήταν σε έξαλλη κατάσταση", λέει αυτόπτης μάρτυρας στο αυστραλιανό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο ABC. Παρακολουθούσε τα δρώμενα μαζί με την αστυνομικό και είδε πώς προσπαθούσε να επαναφέρει τον άνδρα στη ζωή. Προηγουμένως είχε ακούσει κραυγές και είδε ανθρώπους να τρέχουν πανικόβλητοι στα καταστήματα για να σωθούν. Πολλά καταστήματα έκλεισαν γρήγορα και κατέβασαν τα ρολά, όπως φάνηκε και στις φωτογραφίες του ABC. Όταν στις 3.40 το απόγευμα κλήθηκαν υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης στο πολυσύχναστο εμπορικό κέντρο υπήρχαν πολλές μαρτυρίες για πολλούς ανθρώπους που έτρεχαν να ξεφύγουν από έναν άνδρα που κρατούσε μαχαίρι. Πολλοί συγκεντρώθηκα έξω από το κέντρο φοβούμενοι για τα αγαπημένα τους πρόσωπα, όπως φαίνεται σε αναρτήσεις και φωτογραφίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η αστυνομία απέκλεισε το εμπορικό κέντρο, τα λεωφορεία έκαναν παρακάμψεις και ο σιδηροδρομικός σταθμός έκλεισε. Στους δρόμους γύρω από το κέντρο υπήρχε μόνο ένα θέμα: Τι συνέβη στο Westfield Bondi Junction; Υπάρχουν κι άλλοι δράστες ακόμη ελεύθεροι;

Αμέτρητοι αστυνομικοί καθησύχαζαν τον κόσμο και δημιούργησαν ασφάλεια με την παρουσία τους, όπως δήλωσε αυτόπτης μάρτυρας στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων. "Μόλις είχα έρθει από το γυμναστήριο, ήμουν ανέμελη και ξαφνικά νόμιζα ότι θα πεθάνω... Ήμουν τόσο φοβισμένη", δήλωσε μια γυναίκα στο κανάλι ABC. Άλλοι ανέφεραν ότι άρπαξαν τα παιδιά τους και έτρεχαν για να βγουν από το κέντρο μαζί με εκατοντάδες άλλους. Λίγες ώρες αργότερα και τα τραγικά γεγονότα με τους νεκρούς ήρθε η είδηση ότι ο κίνδυνος πέρασε. Όπως δήλωσε σε συνέντευξη τύπου ο Άντονι Κουκ, αναπληρωτής αρχηγός της αστυνομίας της Νέας Νότιας Ουαλίας, υπάρχει μόνο ένας δράστης, τον οποίο πυροβόλησε και σκότωσε μια αστυνομικός.

"Σοκαρισμένος" ο βασιλιάς Κάρολος

"Οι σκέψεις μας είναι σε όσους έχασαν δικούς τους ανθρώπους, στους τραυματίες και οι ευχαριστίες μας σε αυτούς που τους φροντίζουν, καθώς και στους γενναίους αστυνομικούς και στους πρώτους που ανταποκρίθηκαν", έγραψε ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Άντονι Αλμπανίζε στην πλατφόρμα X (πρώην Twitter). Ο βασιλιάς Κάρολος Γ', ο οποίος είναι ο αρχηγός του κράτους της Αυστραλίας, και η σύζυγός του, η βασίλισσα Καμίλα, εξέφρασαν επίσης τα συλλυπητήριά τους. "Η σύζυγός μου και εγώ σοκαριστήκαμε βαθιά και τρομοκρατηθήκαμε όταν μάθαμε για το τραγικό μαχαίρωμα στο Bondi", ανέφερε ανακοίνωση από το βασιλικό παλάτι. "Οι σκέψεις μας είναι με τις οικογένειες και τα αγαπημένα πρόσωπα εκείνων που σκοτώθηκαν τόσο βάναυσα σε μια τόσο παράλογη επίθεση".

Ο Πάπας Φραγκίσκος δήλωσε "βαθιά θλιμμένος" από την "παράφρονα" επίθεση, ανακοίνωσε το Βατικανό. "Ο Πάπας Φραγκίσκος πληροφορήθηκε με βαθιά θλίψη τη βίαιη επίθεση στο Σίδνεϊ και στέλνει την πνευματική του αλληλεγγύη σε όλους όσοι πλήττονται από αυτή την παράλογη τραγωδία", επιβεβαίωσε το νούμερο δύο του Βατικανού, καρδινάλιος υφυπουργός Πιέτρο Παρολίν, σε τηλεγράφημα προς τον αρχιεπίσκοπο του Σίδνεϋ, Άντονι Κόλιν Φίσερ. Η αστυνομία στην πολιτεία της Νέας Νότιας Ουαλίας, όπου βρίσκεται το Σίδνεϋ, δεν είχε αρχικά περισσότερες πληροφορίες. Οι έρευνες συνεχίζονται. Ούτε η ταυτότητα του άνδρα δεν έχει ακόμη εξακριβωθεί και στον τόπο του εγκλήματος δεν υπήρχαν ενδείξεις για κάποια κίνητρα ή ιδεολογίες. Η αστυνομία ευχαρίστησε επίσης όσους έτυχε να βρίσκονται στο σημείο και με θάρρος έσπευσαν να βοηθήσουν τους τραυματίες. Και είναι πεπεισμένη ότι η γρήγορη και αποφασιστική δράση της αστυνομικού που ήρθε πρόσωπο με πρόσωπο με τον δράστη έσωσε πολλές ζωές.

DPA, AFP, Reuters

Μπίσμαρκ, Γουλιέλμος Β', Χίτλερ: Η γερμανική ιστορία είναι γεμάτη από ισχυρούς άντρες που είχαν μουστάκι. Σήμερα το μουστάκι φαίνεται να επιστρέφει στη μόδα – γεγονός που δεν σχετίζεται βέβαια με τις ιστορικές αυτές φυσιογνωμίες. Γιατί συμβαίνει λοιπόν αυτό;

Το 2024 τα μουστάκια γίνονται και πάλι δημοφιλή. Και αυτό όχι μονάχα μεταξύ των νέων, αλλά και των ποπ σταρ, όπως ο Μπένσον Μπουν (Beautiful Things) ή ο Γιόουστ Κλάιν, εκ των φαβορί της Eurovision.

Το hype με τις γενειάδες hipster παρακράτησε – ή μήπως όχι; «Μου φαίνεται πως η γενειάδα είναι πιο ελκυστική από ένα εντελώς ξυρισμένο πρόσωπο, ιδίως όταν αυτό έχει απαλά χαρακτηριστικά», λέει ο Γιαν από το Αμβούργο. «Προσωπικά δεν μου πάνε άλλα στιλ πέραν της γενειάδας – όπως πχ ένα μουστάκι».

Στα ‘80s ήταν της μόδας το μουστάκι Chevron (πλατύ, σχετικά παχύ μουστάκι, με τις γωνίες του να «αγκαλιάζουν» τις άκρες του άνω χείλους), το οποίο είχαν πολλοί διάσημοι, όπως ο Φρέντι Μέρκιουρι των Queen και ο σταρ του Χόλιγουντ Μπαρτ Ρέινολντς.

Από την άλλη πλευρά, οι ποδοσφαιριστές με παχύ μουστάκι για παράδειγμα ή ο συγγραφέας Γκίντερ Γκρας με το μουστάκι «ιππόκαμπος» δεν θεωρούνταν… και η επιτομή του στιλ. Για καιρό υπήρχε το κλισέ πως τέτοια μουστάκια ταιριάζουν περισσότερο σε πωλητές ντονέρ ή σε Γάλλους σερβιτόρους.

Ένα μουστάκι δίνει διαφορετική αύρα σε κάθε άντρα: από τη συμπαθητική φιγούρα του τηλεοπτικού χαρακτήρα Τεντ Λάσο (Τζέισον Σουντέικις) στον βαρόνο ναρκωτικών Πάμπλο Εσκομπάρ ή το στριφογυριστό μουστάκι του Σαλβαδόρ Νταλί, σε κάθε άντρα το μουστάκι δείχνει διαφορετικά.

Σήμερα εμφανίζονται κατά καιρούς με μουστάκι διάφορες διασημότητες, όπως ο ράπερ Lil Nas X, ο μουσικός παραγωγός και dj Disco Machine, σταρ του σινεμά όπως ο Τζόνι Ντεπ και ο Τζουντ Λο ή ποπ είδωλα όπως ο Χάρι Στάιλς. Στις περισσότερες περιπτώσεις η αισθητική αυτή επιλογή είναι μάλλον παρωδική. Γενικώς υπάρχουν και πολλοί που φοβούνται πως, εάν αφήσουν μουστάκι, θα φαίνονται… γελοίοι.

Για τους νέους το μουστάκι είναι σέξι

Στις νεότερες γενιές πάντως το μουστάκι δεν θεωρείται “cringe”, αλλά μάλλον σέξι – και αυτή είναι μία άποψη που φαίνεται να συμμερίζονται οι περισσότεροι νέοι, ανεξαρτήτως φύλου και σεξουαλικής κατεύθυνσης. Ιδιαίτερα δημοφιλές γίνεται και το stubble – ένα look με μουστάκι και μούσι δύο-τριών ημερών. Το μουστάκι λοιπόν επιστρέφει και πάλι δυναμικά στη μόδα και όχι μόνο στο Movember, στα πλαίσια του οποίου χιλιάδες νέοι αφήνουν κάθε Νοέμβριο μουστάκι για την ευαισθητοποίηση σε θέματα της υγείας των ανδρών.

«Γιατί κάθε άντρας που σου τραβάει το μάτι έχει μουστάκι;», έγραφαν το περασμένο καλοκαίρι οι New York Times. «Το μουστάκι ήταν κάποτε χαρακτηριστικό των πορνοστάρ, των κάπως τρομακτικών τύπων, αυτών που ανήκουν στην αντικουλτούρα ή ακόμα κι ενός παλιομοδίτη θείου». Σήμερα όμως φαίνεται σε πολλούς και πάλι ως μία καλή επιλογή. Και υπάρχουν διάφοροι λόγοι γι’ αυτό κατά τους NYT. «Το μουστάκι είναι αρρενωπό, αλλά και παιχνιδιάρικο – σε έναν κόσμο που αρέσκεται ούτως ή άλλως να παίζει με τα διαφορετικά στιλ των φύλων».

Η επιστροφή των ‘80s;

Στη Γερμανία παρατηρεί κανείς όλο και περισσότερα μουστάκια από πέρυσι, λέει ο Αντόνιο Βάινιτσκε, καλλιτεχνικός διευθυντής στη γερμανική Ένωση Κομμωτικής Τέχνης. Στη Βόρειο Αμερική η μόδα αυτή είχε ξεκινήσει ήδη κατά τα χρόνια της πανδημίας. «Ξαναζούμε κάτι από ‘80s στον χώρο της μόδας – από άποψη κουρέματος, ντυσίματος. […] Και το μουστάκι είναι μέρος αυτού του φαινομένου», εξηγεί ο Βάινιτσκε.

Οι τάσεις στη μόδα ξεκινούν συνήθως από τους νέου – «και όταν είσαι νέος, αφήνεις τέτοιο μουστάκι, επειδή εκεί είναι το πρώτο μέρος που βγάζεις τρίχες», προσθέτει ο κομμωτής. Μετά ακολουθούν και οι μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι, οι οποίοι θέλουν και αυτοί «να καβαλήσουν το κύμα της νέας τάσης». Βέβαια, δεν θεωρούνται όλα τα μουστάκια trendy: «Η τάση δεν μου φαίνεται πως είναι προς τα παχιά μουστάκια, αλλά προς τα πιο λεπτά και διακριτικά – όχι δηλαδή σε στιλ Τομ Σέλερ».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

"Κάντ για αρχάριους". Με αυτό το ντοκιμαντέρ το πρώτο κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ARD παρουσίασε χθες Κυριακή βράδυ τον Ιμμανουέλ Καντ με αφορμή τη σημερινή συμπλήρωση 300 χρόνων από τη γέννησή του. "Έχε το θάρρος να χρησιμοποιείς το δικό σου μυαλό" είναι το πιο γνωστό απόφθεγμα του Γερμανού φιλόσοφου από το πρώην Κένιγκσμπεργκ και σημερινό Καλίνιγκραντ. Μια προτροπή που επισφράγισε τον ορισμό του για τον Διαφωτισμό. Το έργο του "Κριτική του καθαρού λόγου" θεωρείται η κορωνίδα της δυτικής φιλοσοφίας. Άλλοι δεν το κατανοούν πλήρως, άλλοι το θεωρούν δυσανάγνωστο. Αλλά όποιος θέλει να κατανοήσει τον κόσμο δεν χρειάζεται απαραίτητα να ταξιδέψει. Ήταν ο ίδιος ο Κάντ αυτός που το απέδειξε. Στις 22 Απριλίου ο κόσμος τιμά τα 300 χρόνια από τη γέννησή του.

Ο Γερμανόςφιλόσοφος δεν έφυγε ποτέ από την πατρίδα του την ανατολική Πρωσία αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε στην κατανόηση του κόσμου. Με τις ιδέες του έφερε την επανάσταση στη Φιλοσοφία και έγινε πρωτοπόρος του Διαφωτισμού. Το πιο γνωστό του έργο "Κριτική του καθαρού λόγου" θεωρείται σημείο καμπής στις επιστήμες του πνεύματος.

Με όπλο τη λογική, όχι τη θρησκεία

Ο Κάντ συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στους πιο σημαντικούς στοχαστές όλων των εποχών. Πολλές από τις διαπιστώσεις του ισχύουν ακόμη και σήμερα σε σχέση με την κλιματική αλλαγή, τους πολέμους και τις κρίσεις. Τί θα ήταν αυτό που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια διαρκή ειρήνη ανάμεσα στα κράτη; Το 1795 στο φιλοσοφικό του σχεδίασμα "Προς την αιώνια ειρήνη" ο Καντ πρότεινε μια "Κοινωνία των Εθνών" ως ομοσπονδιακή κοινότητα δημοκρατικών χωρών. Η πολιτική δράση όπως ανέφερε, πρέπει να καθοδηγείται από το νόμο της ηθικής. Το έργο του αποτέλεσε το πρότυπο για την ίδρυση της Κοινωνίας των Εθνών μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον πρόδρομο του ΟΗΕ στον καταστατικό χάρτη του οποίου άφησε το στίγμα του. Ο Καντ μίλησε και για τον κοσμοπολιτισμό. Με αυτόν τον τρόπο απέρριπτε την αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό και διατύπωσε ιδέες για μια ανθρώπινη μεταχείριση των προσφύγων.

Σύμφωνα με τον φιλόσοφο, κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να επισκέπτεται κάθε άλλη χώρα αλλά χωρίς απαραίτητα να έχει το δικαίωμα φιλοξενίας. Ο Καντ δεν συσχέτισε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα με το Θεό και τη θρησκεία, αλλά φιλοσοφικά με τη λογική. Και είχε εμπιστοσύνη στους ανθρώπους. Τους θεωρούσε ικανούς να αναλάβουν ευθύνες για τους ίδιους αλλά και για τον κόσμο. Πίστευε ότι με βάση τη λογική μπορεί να πορευτεί κανείς μέσα στη ζωή, εξ ού και ο βασικός κανόνας "Πράττε μόνο βάσει εκείνης της αρχής μέσω της οποίας μπορείς ταυτόχρονα να θέλεις να καταστεί αυτή καθολικός νόμος». Τον αποκάλεσε "κατηγορική προσταγή".

Σήμερα θα μπορούσαμε να τον διατυπώσουμε ως εξής: "Πράττετε αυτό που είναι το καλύτερο για όλους". Το 1781 δημοσίευσε το πιο σημαντικό του έργο. Στην "Κριτική του καθαρού λόγου" θέτει 4 βασικά ερωτήματα της φιλοσοφίας. Τί μπορώ να ξέρω; Τί πρέπει να κάνω; Σε τί μπορώ να ελπίζω; Τί είναι ο άνθρωπος; Η αναζήτησή του απαντήσεων ονομάζεται Γνωσιολογία. Σε αντίθεση με πολλούς φιλοσόφους πριν από αυτόν, εξηγεί στην πραγματεία του ότι τα ερωτήματα περί ύπαρξης Θεού, ψυχής ή απαρχής του κόσμου δεν μπορούν να απαντηθούν. "Ο Καντ δεν είναι ένας φως του κόσμου αλλά ένα λαμπερό ηλιακό σύστημα ταυτόχρονα". Αυτή ήταν μια φιλοφρόνηση του συγγραφέα Ζαν Πόλ (1763-1825) για κάποιον της εποχής του. Άλλοι διανοούμενοι ωστόσο βρήκαν τα γραπτά του δύσκολα αφομοιώσιμα.

Πρωτοπόρος του Διαφωτισμού

Η διδιασκαλία και τα γραπτά του Καντ έθεσαν τον θεμέλιο λίθο για έναν νέο τρόπο σκέψης. Η φράση του "Sapere aude" (τόλμησον φρονείν) έγινε διάσημη και τον ανέδειξε ως πρωτοπόρο του Διαφωτισμού. Αυτό το πνευματικό κίνημα, το οποίο εμφανίστηκε στην Ευρώπη προς το τέλος του 17ου αιώνα, διακήρυξε την ανθρώπινη λογική (τον Ορθολογισμό) και τη σωστή χρήση της ως πρότυπο για όλες τις πράξεις. Στα γραπτά του ο Καντ καλούσε τους ανθρώπους να απελευθερωθούν από οποιεσδήποτε οδηγίες, όπως οι εντολές του Θεού και να αναλάβουν την ευθύνη για τις πράξεις τους. Έγραψε επίσης αυτό το διάσημο απόφθεγμα: "Κάνε στους άλλους ό,τι θα ήθελες να σου κάνουν". Για τον Καντ κυκλοφορούν πολλές κρίσεις και προακαταλήψεις μέχρι και σήμερα. Ο Ότφριντ Χέφε, Γερμανός φιλόσοφος και ερευνητής του Καντ έχει θέσει ορισμένες από αυτές υπό αμφισβήτηση στο νέο του βιβλίο "Der Weltbürger aus Königsberg" (Ο κοσμοπολίτης από το Κένιγκσσμπεργκ).

Ανάμεσα σε αυτές και το ερώτημα αν ο Καντ ήταν ένας "ευρωκεντρικός ρατσιστής" ή αν ο Καντ έκανε διακρίσεις σε βάρος των γυναικών. Και στις δύο περιπτώσεις, η απάντησή του είναι: "Ναι, αλλά...". Ο Καντ δεν ήταν ρατσιστής με τη σύγχρονη έννοια, το αντίθετο μάλιστα, καταδίκασε την αποικιοκρατία και τη δουλεία. Αν και ο Καντ δεν ταξίδεψε ποτέ πέρα από το Κένιγκσμπεργκ, η πρωτεύουσα της Ανατολικής Πρωσίας ήταν μια ζωντανή εμπορική πόλη εκείνη την εποχή, μια "Βενετία του Βορρά". Επιπλέον, ο Καντ είχε ουσιαστικά καταβροχθίσει ταξιδιωτικές περιγραφές από άλλες χώρες.

Και τέλος, ήταν ο Καντ ένας ιδιότροπος σχολαστικός λόγιος και μισάνθρωπος; Σήμερα η επιστήμη διαλύει κι αυτήν την προκατάληψη. Αν και ο Καντ είχε μια αυστηρά ρυθμισμένη καθημερινότητα παρόλα αυτά απολάμβανε μακρά γεύματα με φίλους και γνωστούς, αγαπούσε το μπιλιάρδο και τα παιχνίδια με χαρτιά, πήγαινε στο θέατρο και θεωρούνταν γοητευτικός διασκεδαστής στα σαλόνια της πόλης. Με την ευκαιρία αυτού του ιωβηλαίου προγραμματίζονται πολλές τιμητικές εκδηλώσεις για τον Καντ, τη σκέψη και την παρακαταθήκη του, μεταξύ άλλων και στη Γερμανία. ΣτηΒόννη η Bundeskunsthalle, για παράδειγμα, θα φιλοξενήσει μια μεγάλη έκθεση του Καντ. Τον Ιούνιο θα γίνει ένα σημαντικό ακαδημαϊκό συνέδριο στο Βερολίνο ενώ το φθινόπωρο θα ακολουθήσει ένα Διεθνές Συνέδριο Καντ στη Βόννη, το οποίο αρχικά είχε προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στο Καλίνινγκραντ αλλά δεν μπορεί να γίνει εκεί λόγω του ρωσικού επιθετικού πολέμου κατά της Ουκρανίας.

Ο τάφος του Καντ

Ο τάφος του Καντ κοσμεί τον πίσω τοίχο του Καθεδρικού Ναού του Κένιγκσμπεργκ, τοπόσημο της πόλης μέχρι σήμερα. Η γοτθική εκκλησία είναι ένα από τα λίγα ιστορικά κτίρια που διασώθηκαν από τους βομβαρδισμούς του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και το κύμα των κατεδαφίσεων που ακολούθησε στο σοβιετικό κράτος. Όσο δημοφιλής είναι σήμερα ο Καντ, άλλο τόσο τα γραπτά του έχουν γίνει αντικείμενο οικειοποίησης από πολλά πολιτικά κινήματα. Αλλά ποιος περιγράφει τον εαυτό του ως τον αγαπημένο του στοχαστή; Σωστά, ο Ιμμάνουελ Καντ!

Πηγές: ARD, ΚΝΑ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Και μόνο για να δει κανείς τη Βενετία που από μόνη της είναι ένα έργο τέχνης αξίζει μια επίσκεψη, εάν βεβαίως κάποιος έχει την οικονομική δυνατότητα. Αυτή είναι μια πρώτη και προφανής απάντηση. Η 60η Biennale Σύγχρονης Τέχνης προσφέρει όμως και άλλους λόγους για να την επισκεφθεί κανείς στην πάλαι ποτέ πόλη των Δόγηδων.

Ο Βραζιλιάνος καλλιτεχνικός διευθυντής Αντριάνο Πεντρόζα επέλεξε να δώσει την ευκαιρία σε άγνωστους στο ευρύ κοινό καλλιτέχνες να εκθέσουν στη σημαντικότερη έκθεση σύγχρονης τέχνης που διοργανώνεται από το 1895, και φέτος έχει τον γενικό τίτλο «Ξένοι παντού». Κύρια θέματά της αποτελούν οι αυτόχθονες και η εκμετάλλευσή τους από τις δυτικές κοινωνίες, η βία, η μετανάστευση, ο πόλεμος, η queer κοινότητα. Θέματα που μόνο έκπληξη βεβαίως δεν προκαλούν πλέον σήμερα αφού καμία από αυτές τις ιδέες δεν είναι ούτε πραγματικά πρωτότυπη αλλά ούτε καινούργια. Η επίσης σημαντικότατη διεθνής έκθεση documenta στο Κάσελ που διοργανώνεται κάθε πέντε χρόνια, εδώ και δεκαετίες επιχειρεί να διατυπώσει μια παρόμοια προβληματική. Πολλά όμως από τα θέματα που θίγει φέτος η Biennale παραμένουν άλυτα και αξίζει να αναφερόμαστε σε αυτά ακόμα και εάν δεν ευτυχήσουν να καταγράψουν πολλά κλικ στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η αρμονία και οι πόλεμοι

Στους Κήπους και στα Παλιά Ναυπηγεία της Βενετίας σε μια έκταση χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων παρουσιάζονται 88 εθνικές συμμετοχές και 332 καλλιτέχνες και συλλογικότητες με έναν τρόπο που καταφέρνει να πραγματευθεί δύσκολα θέματα συνδυάζοντας όμως και μια ισορροπημένη αισθητική φόρμα. Το στήσιμο της έκθεσης δεν καταφεύγει σε εξυπνάδες και προκλήσεις για να προσελκύσει το βλέμμα και το ενδιαφέρον του επισκέπτη. Είναι αξιοθαύμαστη για παράδειγμα η ισορροπημένη αρμονική παρουσίαση των έργων στα Παλιά Ναυπηγεία παρά την πληθώρα τους. Δύσκολο κατόρθωμα αυτό.

Φέτος για πρώτη φορά συμμετέχουν το Μπενίν, το Ανατολικό Τιμόρ, η Αιθιοπία και η Τανζανία, ενώ η 60η Biennale γίνεται στη σκιά των δυο μεγάλων πολέμων. Εξαιτίας της επίθεσης τηςΡωσίας στην Ουκρανία έχει αποκλειστεί για δεύτερη συνεχή φορά η ρωσική συμμετοχή. Φέτος όμως παραχωρήθηκε το ρωσικό περίπτερο από τη Μόσχα στη φίλη χώρα Βολιβία. Αντίθετα η Ουκρανία είναι παρούσα, όχι μόνο μέσα από τη δική της καλλιτεχνική συμμετοχή, αλλά μέσα και από αναφορές άλλων χωρών.

Στο πολωνικό περίπτερο για παράδειγμα παρουσιάζεται ένα βίντεο που είναι γροθιά στο στομάχι. Η καλλιτεχνική ομάδα Open Group στο έργο της με τον τίτλο «Repeat after me II» παρουσιάζει δυο Ουκρανούς πρόσφυγες που τραγουδούν καραόκε και καλούν το κοινό να επαναλάβει τους ήχους που ακούνε. Οι ήχοι που πρέπει να μιμηθούν όμως δεν είναι κάποια διασκεδαστικά τραγούδια αλλά αυτοί των τουφεκιών και των σειρήνων. Οι ήχοι της δικής τους καθημερινότητας.

Ο πόλεμος στη Γάζα με έναν τρόπο είναι επίσης παρών στη Βενετία. Όχι μόνο γιατί τρεις βαριά οπλισμένοι στρατιώτες φυλάσσουν διαρκώς το Ισραηλινό Περίπτερο και πολλοί αστυνομικοί είναι παρόντες στο χώρο (εικόνα πολύ ανοίκεια για μια έκθεση τέχνης) αλλά και γιατί η Ισραηλινή καλλιτέχνις Ρουθ Πατίρ και οι δυο επιμελήτριες αποφάσισαν να μην ανοίξουν το περίπτερο παρόλο που είχαν ξεκινήσει το στήσιμο του έργου με τον τίτλο «M otherland».

Ζητούν την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων. Μια πράξη αντίστασης στην κυβέρνηση Νετανιάχου που ίσως να ενισχύθηκε και από την ανοιχτή επιστολή που εν τω μεταξύ έχουν υπογράψει 25.000 καλλιτέχνες απαιτώντας τη μη συμμετοχή του Ισραήλ στην 60η Biennale.

Οι αυτόχθονες και η εκμετάλλευση

Μεγάλη συζήτηση και ενδιαφέρον έχει προκαλέσει το αμερικανικό περίπτερο που έχει φιλοτεχνήσει ο Τζέφρι Γκίπσον, ο πρώτος αυτόχθονας Αμερικανός καλλιτέχνης με καταγωγή από τη φυλή των Τσερόκι που είχε τη δυνατότητα να παίξει έναν τέτοιο πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ το Χρυσό Λέοντα κέρδισε το Αυστραλιανό Περίπτερο. O καλλιτέχνης Άρτσι Μούρ αναφέρεται στο γενεαλογικό δέντρο δυο φυλών Αβοριγίνων δηλαδή αυτοχθόνων, την οποία έχει γράψει με κιμωλία στους τοίχους και την οροφή του περιπτέρου.

Μας άρεσε ιδιαίτερα το ολλανδικό περίπτερο με έργα φτιαγμένα με απομεινάρια ξύλου υπεραιωνόβιων δασών που αποψιλώθηκαν, κακάο και βούτυρο καρύδας. Όσο μαλακά είναι τα υλικά των γλυπτών τόσο σκληρά είναι τα έργα και το μήνυμα της ομάδας CATPC, καλλιτεχνών-εργατών στις φυτείες κακάο στην περιοχή Λουζάνγκα στη σημερινή Δημοκρατία του Κονγκό.

Τα έργα τους ανέδειξε ο Ολλανδός καλλιτέχνης Ρέντζο Μάρτενς, του οποίου η χώρα υπήρξε μια σημαντική αποικιοκρατική δύναμη που εκμεταλλεύθηκε τους εργάτες των φυτειών. Η ομάδα CATPC από το 2014 αγοράζει τμήμα των φυτειών πουλώντας τα έργα της και μετατρέποντας τις παραγωγές σε βιώσιμες για το περιβάλλον καλλιέργειες.

Τέλος βεβαίως η ελληνική συμμετοχή στην οποία αναφερθήκαμε εκτενώς σε προηγούμενο άρθρο.

«Ξηρόμερο» είναι ο τίτλος του έργου που παρουσιάζει το αποτέλεσμα μακροχρόνιας έρευνας πάνω στο ελληνικό πανηγύρι.Κεντρική θέση στο Ελληνικό Περίπτερο που κατασκευάστηκε το 1934, κατέχει ένα τεράστιο ποτιστικό ως σύμβολο του μόχθου της αγροτικής καλλιέργειας αλλά και του νερού ως πηγή ζωής.

«Ξένοι παντού» λοιπόν ο τίτλος της φετινής 60ης Biennale και δεν θα μπορούσε να είναι πιο εύστοχος σε μια πόλη σαν την Βενετία. Εκεί όπου οι πλούσιοι ξένοι τουρίστες από όλο τον κόσμο συναντιούνται φέτος με το έργο των μη προνομιούχων ξένων καλλιτεχνών.