SKAI.GR | Deutsche Welle

«We have a mountain to climb» λένε οι Άγγλοι, όταν τους περιμένει μία δύσκολη δοκιμασία. Που σημαίνει: Έχουμε να ανέβουμε ένα (ολόκληρο) βουνό. Το ίδιο ρητό επαναλάμβανε κάθε τόσο ο Κιρ Στάρμερ ως επικεφαλής του Εργατικού Κόμματος της αντιπολίτευσης στην επίπονη πορεία του προς την εξουσία. Ο στόχος έχει επιτευχθεί και με το παραπάνω. «Μόλις ανέβηκε στο Έβερεστ και τώρα εκτοξεύεται στο διάστημα» λέει για τον Στάρμερ η γνωστή ρεπόρτερ Μπεθ Ρίγκμπυ του Sky News, σχολιάζοντας την εμφατική νίκη των Εργατικών στις βουλευτικές εκλογές.

Στο ίδιο μήκος κύματος και πολλοί άλλοι σχολιαστές: «ιστορική», «μνημειώδης», «άνευ προηγουμένου» χαρακτηρίζεται η νίκη των Βρετανών Σοσιαλδημοκρατών, μετά από 14 χρόνια παντοδυναμίας του Συντηρητικού Κόμματος. Την Παρασκευή ο Κιρ Στάρμερ έλαβε και επισήμως εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον βασιλιά Κάρολο. Ο 61χρονος ηγέτης των Εργατικών διασφαλίζει στη Βουλή των Κοινοτήτων 410 βουλευτές επί συνόλου 650, δηλαδή σχεδόν διπλάσιους από όσους διέθετε ο συντηρητικός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον εν έτει 2019.

«Το Εργατικό Κόμμα έχει αρκετές έδρες, ώστε να κάνει κυβέρνηση και αντιπολίτευση ταυτόχρονα» σχολιάζει με σκωπτικό ύφος ο δημοσιογράφος Ίαν Ντέιλ. «Η Μεγάλη Βρετανία βλέπει κόκκινο» είναι ο τίτλος της Sun. Για «μετεωρίτη» που χτύπησε το Λονδίνο κάνει λόγο ο Πίτερ Μάντελσον, επιφανές στέλεχος των Εργατικών και πρώην υπουργός.

«Τεράστιες προκλήσεις» για τον Στάρμερ

Από την άλλη πλευρά, το Συντηρητικό Κόμμα του απερχόμενου πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ καταγράφει οδυνηρή ήττα. Η κοινοβουλευτική του ομάδα συρρικνώνεται και αριθμεί πλέον 131 μέλη, λιγότερα από ποτέ, ενώ μέχρι σήμερα διέθετε σχεδόν τριπλάσιους βουλευτές. Ήδη ο Σούνακ ανακοίνωσε την παραίτησή του από την ηγεσία του κόμματος.

Εύκολο έργο λοιπόν για τον νέο πρωθυπουργό των Εργατικών; Ο Άναντ Μένον, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο King's College του Λονδίνου, επισημαίνει ότι δεν θα είναι τόσο απλά τα πράγματα. «Οι Εργατικοί βρίσκονται ενώπιον τεράστιων προκλήσεων και στηρίζονται από μία πλειοψηφία που είναι ευρύτατη, αλλά και ευάλωτη. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τους κινδύνους που καραδοκούν», όπως επισημαίνει.

Πρώτο μέλημα του Κιρ Στάρμερ θα είναι να κρατήσει ενωμένες τις πολλές και ετερόκλητες τάσεις του κόμματος. Συγκρίνοντας κανείς τους Εργατικούς με το γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), διαπιστώνει ότι πρόκειται για ένα σαφώς ευρύτερο πολιτικό σχήμα, που εκτείνεται από τις παρυφές της Αριστεράς ως την πιο συντηρητική πτέρυγα της σοσιαλδημοκρατίας. Εφόσον το Εργατικό Κόμμα συνεχίσει την πορεία του προς το Κέντρο, θεωρείται βέβαιο ότι θα αντιδράσουν αριστεροί βουλευτές που συσπειρώνονται γύρω από τον πρώην πρόεδρο του κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν, ο οποίος το 2019 είχε υποστεί δεινή ήττα από τον Μπόρις Τζόνσον στις βουλευτικές εκλογές και στη συνέχεια εκπαραθυρώθηκε από τον Κιρ Στάρμερ.

Πάνω απ' όλα όμως ο Στάρμερ πρέπει να βάλει τα δυνατά του για να πείσει όσους δεν τον στήριξαν εκ πεποιθήσεως, αλλά τον ψήφισαν για να βάλουν τέλος σε μία χαώδη συντηρητική διακυβέρνηση 14 ετών, που επισκιάστηκε από οικονομική στασιμότητα και ποικίλα σκάνδαλα. Πριν καν ανακοινωθούν τα πρώτα έξιτ πολ το βράδυ της Πέμπτης ο Τζόν Κέρτις, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Strathclyde της Γλασκώβης και «αυθεντία» στις δημοσκοπήσεις, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι σε αυτές τις εκλογές «δεν κέρδισαν οι Εργατικοί, έχασαν οι Συντηρητικοί».

Οι ιδιαιτερότητες του εκλογικού νόμου

Σε όλα αυτά συνέβαλαν οι ιδιαιτερότητες του εκλογικού νόμου στη Μ.Βρετανία, ο οποίος προβλέπει αμιγές πλειοψηφικό σύστημα σε όλες τις περιφέρειες. Έτσι, το κόμμα του Κιρ Στάρμερ φαίνεται να αγγίζει μία πλειοψηφία δύο τρίτων στη Βουλή των Κοινοτήτων, αν και το εκλογικό ποσοστό τους κυμαίνεται πολύ κάτω του 50%. Σημειωτέον ότι οι Φιλελεύθεροι ενισχύονται πενταπλασιάζοντας τον αριθμό των εδρών τους, ενώ και το εθνολαϊκιστικό κόμμα Reform UK κερδίζει για πρώτη φορά 13 έδρες. «Ως κυβερνών κόμμα οι Εργατικοί θα πρέπει να δουλέψουν σκληρά για να παραμείνουν κοντά τους όλοι όσοι τους ψήφισαν σε αυτές τις εκλογές» εκτιμά η δημοσιογράφος του Sky News Μπεθ Ρίγκμπυ.

Οι εκκρεμότητες είναι πολλές. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) έχει καταρρεύσει, οι ελλείψεις στην αγορά κατοικίας είναι τεράστιες, οι φυλακές υπερπλήρεις. Το υπάρχον εργατικό δυναμικό δεν αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες, οι Βρετανοί δεν ξεπέρασαν τις συνέπειες του Brexit, η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους πολιτικούς διαβρώνεται. Συν τοις άλλοις δεν υπάρχουν πόροι, για να χρηματοδοτηθούν οι απαραίτητες κρατικές επενδύσεις. Οι Εργατικοί δηλώνουν ότι θα καταργήσουν τις φοροαπαλλαγές για ιδιωτικά σχολεία και εύπορους αλλοδαπούς, ενώ παράλληλα θα φορολογήσουν τα «υπερκέρδη» των ενεργειακών κολοσσών. Για τα νοικοκυριά όμως, που υφίστανται τη μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση εδώ και δεκαετίες, δεν προβλέπεται να αλλάξει κάτι.

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

«Οι μαμάδες πάνε για χορό» ονομάζεται μια σειρά πάρτι αποκλειστικά για γυναίκες που ξεκίνησε από την Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και υιοθετήθηκε στη συνέχεια από πολλές πόλεις στη Γερμανία, την Αυστρία και την Ελβετία. Το πάρτι ξεκινά συνήθως κατά τις 8 μμ και τελειώνει στις 11 μμ, προκειμένου οι μαμάδες να κοιμηθούν κανονικά τη νύχτα, έτσι ώστε την επομένη να μην πάνε ξενυχτισμένες στη δουλειά.

«Το ωράριο του πάρτι είναι ασυναγώνιστο», λέει η Στέφι, η οποία συμμετέχει με τρεις φίλες της σε πάρτι στη Νυρεμβέργη. Η 46χρονη έχει δύο παιδιά και παίρνει για δεύτερη φορά μέρος σε αυτή την εκδήλωση: «Είναι για εμένα το ιδανικό διάλειμμα από την καθημερινότητα», λέει. Η Γιούντιτ, η οποία έχει δύο παιδιά 10 και 13 ετών, προσθέτει: «Αύριο με περιμένουν μαθήματα Μαθηματικών και αγγλικών με τα παιδιά». Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν άνδρες στο πάρτι της αρέσει ιδιαίτερα. «Μπορώ να κινούμαι ελεύθερα χωρίς να φοβάμαι μήπως κάποιος κάνει περίεργα σχόλια για εμένα και το ντύσιμό μου».

Πάρτι για μαμάδες γίνονται σε 110 πόλεις

Η πρωτοβουλία για το «Οι μαμάδες πάνε για χορό» είναι της Άννα Σούμαχερ και της Αντρέα Ρίκερ από το Βούπερταλ. Και οι δύο είναι μητέρες μικρών παιδιών που ήθελαν να βγαίνουν, αλλά τα κλαμπ και τα υπόλοιπα νυχτερινά κέντρα άνοιγαν πολύ αργά. «Πάντα με ενοχλούσε το γεγονός ότι τη στιγμή που ο ύπνος έχει πάρει τα παιδιά μου, εγώ περίμενα να περάσει η ώρα να ανοίξει κάποιο κλαμπ», λέει η Άννα Σούμαχερ. Έτσι οι δύο φίλες αποφάσισαν να οργανώσουν τα δικά τους πάρτι στο Βούπερταλ.

Το ενδιαφέρον από άλλες γυναίκες ήταν τόσο μεγάλο, που σύντομα αποφάσισαν να οργανώσουν το επόμενο πάρτι. Τελικά πρόσθεσαν λόγω της ζήτησης περισσότερες πόλεις μέσω ενός συστήματος franchise. Σύμφωνα με την Άννα Σούμαχερ, το «Οι μαμάδες πάνε για χορό» υπάρχει πλέον σε 110 πόλεις στις γερμανόφωνες χώρες και οργανώνεται από συνολικά περίπου 30 γυναίκες.

Ελάχιστοι μπαμπάδες παίρνουν μέρος....

Γιατί όμως υπάρχει ανάγκη για ένα ειδικό πάρτι αποκλειστικά για μαμάδες; Και τι γίνεται με τους πατεράδες, που επίσης σηκώνονται τη νύχτα για να αλλάξουν πάνες ή να δώσουν στα παιδιά το μπιμπερό; Στο διαδίκτυο, παράλληλα με ενθουσιώδη σχόλια για το «Οι μαμάδες πάνε για χορό» αναρτώνται και επικριτικά σχόλια που κάνουν λόγο για διακρίσεις, μιας και δεν επιτρέπεται η είσοδος σε άνδρες. Άλλοι χρήστες πάλι ενοχλούνται από την ονομασία των πάρτι επειδή, όπως ισχυρίζονται, περιορίζουν τις γυναίκες σε έναν και μόνο ρόλο. «Συχνά μας κατηγορούν ότι επαναφέρουμε ένα πρότυπο από τη δεκαετία του ΄50», λέει η Άννα Σούμαχερ: «Αρχικά, ωστόσο, η ιδέα ήταν να κάνουμε κάτι για τις μητέρες που θηλάζουν, επειδή και εμείς βρισκόμασταν σε αυτή την κατάσταση εκείνη την εποχή, δεν είχε σχέση με τους συζύγους μας», εξηγεί.

Οι εργαζόμενες Άννα Σούμαχερ και Αντρέα Ρίκερ ίδρυσαν το «Οι μαμάδες πάνε για χορό» στον ελεύθερο χρόνο τους με την έμπρακτη στήριξη των συζύγων τους. Καθιστούν ωστόσο σαφές ότι οι άνδρες δεν αποκλείονται εντελώς από τα πάρτι για μαμάδες. «Επιτρέπεται να έρθουν μαζί με τη σύντροφό τους. Πρέπει όμως να τους είναι σαφές ότι δεν θα μπορούν να φλερτάρουν άλλες γυναίκες», λέει η Άννα Σούμαχερ. Το γεγονός ότι οι άνδρες παραμένουν η εξαίρεση στα πάρτι των μαμάδων δεν εκπλήσσει πάντως την Άννα Σούμαχερ. Τι θα έλεγε για ένα πάρτι για μπαμπάδες ή για γονείς; Η Άννα Σούμαχερ και η Αντρέα Ρίκερ δεν βρίσκουν άσχημη την ιδέα. Αφήνουν ωστόσο την πρωτοβουλία σε…κάποιον άλλο ή κάποιαν άλλη.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Aνακούφιση, συγκρατημένη αισιοδοξία αλλά και ένα βαρύ φορτίο που θα πρέπει να βγάλει εις πέρας για το 2025 η γερμανική κυβέρνηση τηρώντας τον αυστηρό συνταγματικό κανόνα του χρεόφρενου που περιορίζει στη Γερμανία τον διαρκή δημόσιο δανεισμό. Γνωστός και ως «χρυσός κανόνας» των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, που είχε ανασταλεί τα προηγούμενα χρόνια, αποτελεί την κόκκινη γραμμή για τον Φιλελεύθερο υπ. Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ και την συνέχιση της παραμονής του στη συγκυβέρνηση.

Μετά από ολονύχτιες διαπραγματεύσεις οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι Σοσιαλδημοκράτες, Πράσινοι και Φιλελεύθεροι κατέληξαν σε αναγκαία συμφωνία για το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2025 με 44 δισεκατομμύρια σε νέα δάνεια και παράλληλη τήρηση του νατοϊκού στόχου για 2% του ΑΕΠ για αμυντικές δαπάνες.

Πακέτο στήριξης επενδύσεων κυρίως στις υποδομές

Σύμφωνα με τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τους υπ. Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ και Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ η Γερμανία πρέπει να γίνει «πυλώνας σταθερότητας» στο κέντρο της Ευρώπης, την ώρα που οι εξελίξεις, όπως είπε, σε γειτονικές χώρες προκαλούν προβληματισμό.

Στόχος είναι η αύξηση των επενδύσεων με νέο πακέτο στήριξης της γερμανικής οικονομίας και στοχευμένες επενδύσεις στις φθαρμένες, όπως τις χαρακτήρισε, γερμανικές υποδομές, σε δρόμους και στο σιδηροδρομικό δίκτυο, στην ψηφιοποίηση και την πράσινη βιομηχανία.

Ο Γερμανός καγκελάριος υπογράμμισε επίσης ότι και το 2025 θα τηρηθούν βασικοί κοινωνικοί στόχοι της κυβέρνησης, όπως οι επενδύσεις για οικονομικά προσιτές κοινωνικές κατοικίες αλλά και η αύξηση του επιδόματος τέκνων.

Το υπ. Άμυνας πάντως θα λάβει με το νέο έτος περίπου 52 δισεκατομμύρια ευρώ, με αύξηση του μπάτζετ του μόλις κατά ένα δις ευρώ για το 2025 και όχι έξι, όπως είχε ζητήσει αρχικά ο υπ. Άμυνας. Ο καγκελάριος διευκρίνισε ότι τα κονδύλια για την αναβάθμιση των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων θα διατίθενται τμηματικά ως το 2028.

Δύσκολο δημοσιονομικό φθινόπωρο

Μένει πάντως να φανεί εάν παρά ταύτα οι στόχοι αυτοί δεν θα αλλάξουν μετά την θερινή παύση, διότι σήμερα παρουσιάστηκαν μόνο μερικά βασικά σημεία του νέου προϋπολογισμού σχεδιαγραμματικά, με πιο συγκεκριμένες αποφάσεις να αναμένονται στις 17 Ιουλίου. Μετά το θερινό διάλειμμα των κοινοβουλευτικών εργασιών, το σχέδιο προϋπολογισμού αναμένεται να πάρει τον δύσκολο δρόμο της κοινοβουλευτικής επεξεργασίας σε επιτροπές και Ολομέλεια, η οποία θα έχει και τον τελικό λόγο.

Αρκετοί πάντως είναι οι βουλευτές που δεν αποκλείουν μέχρι την τελευταία στιγμή δηλαδή την εκπνοή του έτους ακόμη και την κήρυξη έκτακτης δημοσιονομικής ανάγκης, σε περίπτωση που ανακύψουν έκτακτες ανάγκες, κυρίως με το βλέμμα στραμμένο στη συνεχιζόμενη βοήθεια προς την Ουκρανία «για όσο χρειαστεί», κατά τη ρήση Σολτς. Νωπές είναι ακόμη οι εικόνες και οι συζητήσεις από το δημοσιονομικό σοκ λίγο πριν το 2024, με την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης για τα «κρυφά ταμεία» και τις δημοσιονομικές τρύπες που έπρεπε να καλυφθουν την τελευταία στιγμή.

Από την πλευρά του πάντως ο Γερμανός καγκελάριος, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων,θέλησε να τονίσει ότι η σημερινή συμφωνία αποτελεί απόδειξη της θέλησης να προχωρήσουν οι τρεις εταίροι ενωμένοι προς το 2025, χρονιά ούτως ή άλλως ομοσπονδιακών εκλογών με κρίσιμα διακυβεύματα.

Η γνωστή δημοσιογράφος Αντριάνα Τάτσι δεν φανταζόταν ποτέ πως το τηλεοπτικό ερευνητικό ρεπορτάζ θα είχε τέτοιες επιπτώσεις για την ίδια: πως θα γινόταν και εκείνη θύμα διαδικτυακής βίας.

Στο επίκεντρο της έρευνάς της, το οποίο μεταδόθηκε φέτος από το κανάλι Klan Kosova, βρίσκονταν οι “Albkings”, μία ομάδα αντρών στο Telegram. Η δημοσιογράφος κατηγόρησε τους Albkings πως δημοσιεύουν φωτογραφίες και βίντεο γυναικών και κοριτσιών χωρίς την άδειά τους, με σκοπό να τις εκβιάσουν, να τις εκφοβίσουν και να πάρουν στα χέρια τους προσωπικές τους πληροφορίες.

Η Τάτσι περιέγραψε και τον τρόπο δράσης των περισσότερων από 100.000 μελών της ομάδας: στέλνουν ευαίσθητες φωτογραφίες διαφόρων γυναικών στην ομαδική τους συνομιλία στο Telegram, τις οποίες είτε γνωρίζουν προσωπικά, είτε φωτογράφισαν κρυφά, είτε απλώς πήραν τις φωτογραφίες τους από τα social media. Όποιος ξέρει τις κοπέλες, ανεβάζει τον αριθμό τηλεφώνου τους ή άλλα προσωπικά τους δεδομένα.

Τόσο τα μέλη της ομάδας όσο και τα θύματά τους ζουν κυρίως στο Κόσοβο και την Αλβανία. Όμως οι φωτογραφίες τους στάλθηκαν και σε χρήστες σε άλλες γειτονικές χώρες.

Μετά τη δημοσίευση της έρευνάς της η Τάτσι βρέθηκε και η ίδια στο στόχαστρο των Albkings. Ένα από τα μέλη βρήκε το τηλέφωνό της και το δημοσίευσε. Από τότε η δημοσιογράφος βομβαρδίζεται από τηλεφωνήματα, στα οποία άγνωστοι της κάνουν ερωτήσεις του τύπου «πόσο κοστίζει να κοιμηθούμε παρέα;»

Η Ένωση Δημοσιογράφων του Κοσσυφοπεδίου θεωρεί πως με τη δημοσίευση του αριθμού της Τάτσι οι Albkings θέλησαν να πάρουν εκδίκηση – με απώτερο σκοπό να την εκφοβίσουν, να θίξουν τη φήμη της και να τη φιμώσουν.

Ενδοοικογενειακή και διαδικτυακή βία

Τον περασμένο Ιούνιο υπήρξε και μία άλλη υπόθεση που προκάλεσε αίσθηση: η ειδησεογραφική πλατφόρμα Kallxo.com δημοσίευσε ένα ρεπορτάζ για ένα περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας, κατά το οποίο τραυματίστηκε μία γυναίκα και ο πατέρας της. Σύμφωνα με τις έρευνες της συντάκτριας του ρεπορτάζ τόσο η αστυνομία όσο και η εισαγγελία δεν ασχολήθηκαν δεόντως με την υπόθεση. Παρ’ ότι η σύνταξη δεν δημοσιοποίησε το όνομα της δημοσιογράφου, η ταυτότητά της έγινε γρήγορα γνωστή – και λίγο αργότερα η ρεπόρτερ έγινε και αυτή θύμα διαδικτυακής κακοποίησης.

Όπως αναφέρει ο επικεφαλής της σύνταξης του Kallxo.com, Κρέσνικ Γκάσι, «λίγες ώρες μετά τη δημοσίευση του ρεπορτάζ ο αριθμός της συναδέλφου μας ανέβηκε στην ομαδική των Albkings στο Telegram μαζί με μία φωτογραφία της». Από τότε και μετά η δημοσιογράφος δέχθηκε εκατοντάδες τηλεφωνήματα από αγνώστους που ήθελαν να την παρενοχλήσουν σεξουαλικά. Μέχρι στιγμής η αστυνομία έχει προχωρήσει σε τέσσερις συλλήψεις.

Πριν λίγες ημέρες συνελήφθησαν και επτά διαχειριστές της ομαδικής των Albkings, ενώ το δίκτυό τους στο Telegram έκλεισε. Ο γενικός εισαγγελέας Ζεϊνουλάχ Γκάσι τονίσε πως θα ερευνήσει την υπόθεση και θα φέρει τους δράστες ενώπιον της δικαιοσύνης. Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες των θυμάτων ήδη έχει δημιουργηθεί νέα ομαδική των Albkings στο Telegram, η οποία από τις αρχές Ιουλίου μετρά περίπου 20.000 χρήστες.

«Οι γυναίκες δεν μετράνε!»

Η ψυχολόγος Καλτρίνα Αγιέτι δεν εκπλήσσεται καθόλου που μεταξύ των θυμάτων συγκαταλέγονται και γυναίκες δημοσιογράφοι. Διότι με την αυτοπεποίθηση και τη δημόσια προβολή τους εκπροσωπούν την αλλαγή της κοινωνικής τάξης πραγμάτων στο Κόσοβο: «Η οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών στην κοσοβάρικη κοινωνία έχει προκαλέσει μία κρίση σχετικά με την… αρρενωπότητα, επειδή μέχρι τώρα ήταν οι άντρες αυτοί που κυριαρχούσαν», λέει η ψυχολόγος. Και «η πατριαρχική νοοτροπία δεν ταιριάζει με την ηθική των αυτόνομων γυναικών».

Όλα όσα επισημαίνει η ψυχολόγος αντανακλώνται και στις πρόσφατες συζητήσεις γύρω από την τεχνητή γονιμοποίηση. Η φεμινίστρια ακτιβίστρια Ζάνα Αβντιού τάχθηκε υπέρ της τεχνητής γονιμοποίησης με το σλόγκαν «Δεν χρειαζόμαστε κανέναν άντρα» - και με αυτόν τον τρόπο έθιξε φυσικά την αυτοεικόνα των Κοσοβάρων αντρών. Ένας νόμος που θα επέτρεπε στις ανύπαντρες γυναίκες να έχουν πρόσβαση στην τεχνητή γονιμοποίηση δεν εγκρίθηκε ποτέ στο κοινοβούλιο, επειδή η πλειοψηφία των βουλευτών αποχώρησε από τη διαβούλευση και έτσι δεν μπόρεσε να συγκεντρωθεί ο απαραίτητος αριθμός ψήφων. Μετά από αυτό η Αβντιού αρκέστηκε σε τέσσερις μονάχα λέξεις: «Οι γυναίκες δεν μετράνε!»

Εκφοβισμός εναντίον γυναικών

Η ψηφιακή αντίσταση των αντρών που αντιλαμβάνονται ως απειλή τις αυτόνομες γυναίκες ακολουθεί πάντοτε το ίδιο μοτίβο: σκόπιμη και επαναλαμβανόμενη παρενόχληση, απειλές ή δημοσίευση ευαίσθητου υλικού γυναικών στο διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η ψυχολόγος Αγιέτι περιγράφει τους Albkings ως «μία ομάδα τεράτων, που ικανοποιούν τις επιθυμίες και το εγώ τους εκθέτοντας και ταπεινώνοντας έναν άνθρωπο, εν προκειμένω λόγω του φύλου του».

Αυτό παραδέχεται εξάλλου και ένα ανώνυμο μέλος των Albkings: «Θέλουμε να δείξουμε το πραγματικό πρόσωπο των γυναικών, όταν δεν υπακούν τον άντρα τους ή τους απατούν». Και για τους Albkings το διαδίκτυο είναι το ιδανικό εργαλείο, όπου μπορούν να διαδώσουν σε δευτερόλεπτα φωτογραφίες, βίντεο και σχόλια.

Σύμφωνα με την αστυνομία του Κοσόβου μόνο φέτος υπήρξαν 32 περιστατικά δημοσιοποίησης φωτογραφιών ή άλλου υλικού χωρίς καμία άδεια από τα εικονιζόμενα πρόσωπα – ο σκοτεινός αριθμός των περιστατικών όμως πρέπει να είναι πολύ μεγαλύτερος. Μάλιστα, πέραν του Telegram πολλά βίντεο στάλθηκαν και μέσω TikTok σε χώρες όπως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Κροατία, το Μαυροβούνιο, η Βόρεια Μακεδονία, η Σερβία και η Σλοβενία.

Προβληματική η ανατροφή των αγοριών

Η Αγιέτι πάντως δεν θεωρεί όλους τους άντρες του Κοσόβου ως συνυπεύθυνους για όσα κάνουν οι Albkings. Και προσπαθεί να καταλάβει και τα αίτια πίσω από τέτοιες συμπεριφορές. Οι άντρες στο Κοσσυφοπέδιο διαμορφώνονται από τους γονείς τους και την ανατροφή που έλαβαν σπίτι τους – και ενστερνίζονται παραδοσιακές αξίες, όπως για παράδειγμα ότι οι γυναίκες δεν πρέπει να κάνουν σεξ πριν τον γάμο τους. «Εάν λάβουμε υπόψιν τον τρόπο με τον οποίο μεγαλώνουν τα περισσότερα αγόρια στην κοσοβάρικη κοινωνία, δίχως να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τη σεξουαλική ανάπτυξη, τους προκαλείται φυσικά ένα τραύμα, το οποίο μετά προβάλλουν στο άλλο φύλο».

Η διαδικτυακή κακοποίηση στο Κόσοβο έχει αυξηθεί σημαντικά. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία το 2023 αναφέρθηκαν περισσότερα από 450 περιστατικά, διπλάσια σε σύγκριση με το 2019. Ωστόσο δεν λαμβάνεται κανένα αντίμετρο – ούτε και έχει θεσπιστεί κάποιος νόμος για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας στο διαδίκτυο.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Όταν η Κάμαλα Χάρις ανέλαβε τη θέση της αντιπροέδρου των ΗΠΑ το 2021, πολλοί σκέφτηκαν πως η Αμερικανίδα νομικός θα μπορούσε να αποτελέσει και τη διάδοχο του Μπάιντεν – ακόμη και κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας της, σε περίπτωση που ο Μπάιντεν δεν ήταν σε θέση να συνεχίσει τα καθήκοντά του λόγω ηλικίας.

Εν συνεχεία όμως συνέβησαν δύο πράγματα: η Χάρις δεν εντυπωσίασε ιδιαιτέρως ως αντιπρόεδρος, ενώ ο Μπάιντεν γοητεύτηκε τόσο από τη δουλειά του, ώστε αποφάσισε να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα.

Μετά την καταστροφική εμφάνιση του προέδρου στο τηλεοπτικό debate με τον υποψήφιο των Ρεπουμπλικάνων Ντόναλντ Τραμπ πολλοί αμφιβάλλουν για το κατά πόσο ο 81χρονος είναι πράγματι ο κατάλληλος υποψήφιος. Και έτσι η Χάρις βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο της προσοχής.

Οι πρωτιές της Κάμαλα Χάρις

Η Χάρις είναι η πρώτη γυναίκα, η πρώτη μαύρη και η πρώτη Αμερικανίδα με ασιατικές ρίζες που ορκίζεται αντιπρόεδρος των ΗΠΑ. Ο πατέρας της είχε έρθει ως μετανάστης από τη Τζαμάικα για να σπουδάσει οικονομικά, ενώ η μητέρα της, γιατρός και πολιτική ακτιβίστρια, είχε καταγωγή από την Ινδία.

Η 59χρονη Χάρις ήταν επίσης η πρώτη μαύρη εισαγγελέας του Σαν Φρανσίσκο και το 2010 έγινε και η πρώτη γυναίκα Γενική Εισαγγελέας της Καλιφόρνια, της Πολιτείας όπου γεννήθηκε. Το 2017 εξελέγη και στη Γερουσία.

Ο επόμενος στόχος της είναι ο Λευκός Οίκος – το 2020 είχε θελήσει επίσης να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία, ήδη πριν από τις προκριματικές εκλογές όμως αποφάσισε να αποσυρθεί από την κούρσα, μιας και είχε μικρές πιθανότητες επιτυχίας.

Μία κάπως… αντιδημοφιλής αντιπρόεδρος

Ως το νούμερο 2 του Μπάιντεν η Χάρις δεν κατάφερε όμως να «χτίσει» τη δημοτικότητά της. Σήμερα στις δημοσκοπήσεις η δημοφιλία της κυμαίνεται σε ποσοστά αντιστοίχως άσχημα με αυτήν του Μπάιντεν.

Και υπάρχουν πολλοί λόγοι γι’ αυτό. Ο Μπάιντεν της έδωσε την ευθύνη ενός αντιδημοφιλούς ζητήματος, του μεταναστευτικού. Τον Ιούνιο του 2021 η Χάρις δέχθηκε κριτική για το γεγονός ότι, αν και αντιπρόεδρος, δεν είχε πάει ποτέ στα νότια σύνορα με το Μεξικό. Η απάντησή της: «Ούτε στην Ευρώπη έχω πάει ποτέ». Δηλώσεις όπως αυτή δεν βοήθησαν και πολύ στο να γίνει αρεστή η Χάρις. Οι κακές γλώσσες λένε μάλιστα πως με το μεταναστευτικό ο Μπάιντεν της «πάσαρε» σκοπίμως ένα άλυτο ζήτημα.

Τα επόμενα χρόνια η Χάρις προσπάθησε να τοποθετηθεί σε άλλα ζητήματα, προκειμένου να κερδίσει πόντους στην κοινή γνώμη. Μετά το τέλος του δικαιώματος στην άμβλωση σε ομοσπονδιακό επίπεδο η Χάρις επεδίωξε να παρουσιαστεί ως μαχήτρια υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών – και κατάφερε να βελτιώσει έστω λίγο τη δημοτικότητά της. Παρ’ όλα αυτά δεν κατάφερε ποτέ να γίνει πραγματικά δημοφιλής, ενώ η κριτική προς το πρόσωπό της λαμβάνει ενίοτε και μία ρατσιστική ή σεξιστική απόχρωση.

Στις συζητήσεις σχετικά με τον πιθανό διάδοχο του Μπάιντεν πάντως το όνομά της δεν είναι το μοναδικό, αλλά ούτε και το πρώτο που ακούγεται. Ως φαβορί φαίνονται ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια, Γκάβιν Νιούσομ, και η κυβερνήτρια του Μίσιγκαν, Γκρέτσεν Γουίτμερ.

Θα τα πήγαινε καλύτερα από τον Μπάιντεν;

Σε πρόσφατη δημοσκόπηση για λογαριασμό του CNN περίπου τα 3/4 των ερωτηθέντων ψηφοφόρων δήλωσαν πως οι Δημοκρατικοί έχουν καλύτερες πιθανότητες να κερδίσουν τις εκλογές, εάν κατέβει κάποιος άλλος υποψήφιος και όχι ο Μπάιντεν.

Στο σενάριο που η Χάρις τεθεί αντιμέτωπη με τον Τραμπ, η αντιπρόεδρος φαίνεται να τα πηγαίνει κατά λίγες ποσοστιαίες μονάδες καλύτερα από τον Μπάιντεν – 45% των ερωτηθέντων θα στήριζε τη Χάρις και 47% τον Τραμπ. Σε αντίθεση με τον Μπάιντεν (ο οποίος συγκεντρώνει στην ίδια δημοσκόπηση 43% έναντι 49% του Τραμπ) το αποτέλεσμα της Χάρις βρίσκεται τουλάχιστον μέσα στο περιθώριο σφάλματος.

Άλλες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η Χάρις συγκεντρώνει καλύτερο ποσοστό από τον Μπάιντεν ιδίως στις σημαντικές εκλογικές ομάδες των Αφροαμερικανών και των γυναικών. Και έτσι δυναμώνουν παρασκηνιακά οι φωνές στις τάξεις των Δημοκρατικών που βλέπουν τη Χάρις ως φαβορί στη συζήτηση για έναν εναλλακτικό του Μπάιντεν υποψήφιο, όπως αναφέρουν τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης.

Τι συνηγορεί υπέρ της Χάρις;

Υπάρχουν και πρακτικοί λόγοι που αρκετοί αποφασίζουν να στηρίξουν τη Χάρις. Εν αντιθέσει με τη Γουίτμερ και τον Νιούσομ η Χάρις είναι γνωστή σε ολόκληρη τη χώρα λόγω του αξιώματός της. Επιπλέον, εάν δεν πέσει ο κλήρος στη Χάρις, τότε θα προκύψουν και πολλές ερωτήσεις σχετικά με το τι έγιναν τα εκατομμύρια που έλαβαν ο Μπάιντεν και η Χάρις σε χορηγίες. Είναι ακόμη ανοιχτό πάντως το κατά πόσο θα μπορούσαν αυτά τα χρήματα απλώς να δοθούν σε κάποιον άλλον υποψήφιο. Η Χάρις έχει εξάλλου και εμπειρία σε διεθνές επίπεδο – έχοντας ταξιδέψει για παράδειγμα στην Ελβετία για τη σύνοδο για την ειρήνη στην Ουκρανία, αλλά και στο Μόναχο για τη Διάσκεψη Ασφαλείας. Εάν ο Μπάιντεν αποφασίσει εν τέλει όντως να αποσυρθεί, οι Δημοκρατικοί θα πρέπει να δείξουν κατά την ιστορική αυτή καμπή μία ενότητα – και να μη διασπαστούν διαφωνώντας για τον διάδοχο.

Ως αντιπρόεδρος η Χάρις αποτελεί τη φυσική διάδοχο του Μπάιντεν. Εξάλλου, τι εντύπωση θα έδινε το κόμμα, εάν αποφάσιζε απλώς να παραμερίσει την πρώτη μαύρη αντιπρόεδρο; Το σίγουρο είναι πως κάτι τέτοιο θα προκαλούσε έντονη δυσαρέσκεια στους Αφροαμερικάνους, αλλά και γενικώς στους people of color – σε όλους τους μη λευκούς Αμερικάνους δηλαδή.

Ταυτοχρόνως όμως, όπως προαναφέρθηκε, η Χάρις δεν κέρδισε τις εντυπώσεις κατά τη θητεία της ως αντιπρόεδρος. Γι' αυτό και δεν είναι καθόλου βέβαιο πως το κόμμα θα συσπειρωθεί πίσω από τη Χάρις σε ενδεχόμενη αποχώρηση του Μπάιντεν – ήδη κατά την προεκλογική εκστρατεία, προτού ακόμη και από την πανωλεθρία στο τηλεοπτικό debate, υπήρχαν αρκετοί Δημοκρατικοί που θεωρούσαν τη Χάρις ακόμη και βάρος πολιτικά.

Κομβικής σημασίας θα είναι το να τη στηρίξει ο Μπάιντεν. Σε συνέντευξή της μετά το debate η Χάρις χρειάστηκε να υπεραμυνθεί της απόδοσης του προέδρου: «Ναι, ήταν άσχημη η αρχή, το τέλος όμως ήταν δυνατό», δήλωσε. Ίσως το ίδιο να συμβεί και με τη δική της περίπτωση.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Στις 22:00 το βράδυ της Πέμπτης, το ρολόι της Elizabeth Tower ή όπως όλοι γνωρίζουμε Big Ben, ήχησε το κλείσιμο της βρετανικής κάλπης.Ο ήχος διαπέρασε τους τηλεοπτικούς δέκτες που ξεκινούσαν το δικό τους ράλι για την βραδιά των αποτελεσμάτων. Το πρώτο αποτέλεσμα έγινε γνωστό μόλις στις 23:13, τοπική ώρα, από την εκλογική περιφέρεια του Sunderland South.

H Εργατική Μπρίτζετ Φίλιπσον κέρδισε πανηγυρικά με 18.847 ψήφους ενώ το Συντηρητικό κόμμα, όχι μόνο έχασε αλλά βρέθηκε τρίτο με 5,514 ψήφους πίσω από το κόμμα του Νάιτζελ Φάρατζ, Reform UK με 11,668. Και ήταν μόνο η αρχή.

Η βραδιά συνέχισε στο ίδιο μοτίβο και η νίκη του Εργατικού κόμματος δεν ήταν μόνο σίγουρη αλλά και σαρωτική. «Η αλλαγή ξεκινά τώρα» ήταν οι πρώτες δηλώσεις του νέου ενοίκου της Ντάουνινγκ Στριτ, Σερ Κιρ Στάρμερ. «Θα μιλήσω για εσάς, θα σας στηρίξω, θα παλέψω για εσάς» υποσχέθηκε στους ψηφοφόρους την ώρα που ανακοινώθηκαν τα δικά του αποτελέσματα, στην εκλογική περιφέρεια του Holborn St. Pancras του Λονδίνου.

Ο Στάρμερ δεν ξεπέρασε την ιστορική νίκη Μπλερ

Πρόκειται για τον μόλις έβδομο πρωθυπουργό των Εργατικών στην 124χρονη ιστορία του κόμματοςκαι αυτό σημαίνει ότι οι Βρετανοί ψηφοφόροι δεν έχουν «συνηθίσει» να ρίχνουν την ψήφο τους σε κόκκινο χρώμα και μάλιστα με τέτοια απόλυτη πλειοψηφία. Τα αποτελέσματα 631 εκλογικών περιφερειών από τις 650 σε Αγγλία, Ουαλία, Σκωτία και Β. Ιρλανδία είχαν γίνει γνωστά μέχρι 07:00 το πρωί τοπική ώρα. Οι διαδικασίες για την αλλαγή κυβέρνησης θα είναι γρήγορες και σύμφωνα με το πρωτόκολλο. Ο Ρίσι Σούνακ μεταβαίνει στον Βασιλιά για να παραδώσει τα κλειδιά του Number 10 και αργότερα ο Σερ Κιρ Στάρμερ θα είναι εκείνος που θα ζητήσει από τον μονάρχη το χρίσμα του πρωθυπουργού. Για τον Βασιλιά Κάρολο θα είναι ο πρώτος εκλεγμένος πρωθυπουργός που διορίζει.

Επισημαίνεται βέβαια, ότι αν και η νίκη του Κιρ Στάρμερ είναι όντως συντριπτική, και πάλι δεν κατάφερε να ξεπεράσει την ιστορική νίκη του Τόνι Μπλερ το 1997. Ο Μπλερ είχε καταφέρει να αποκτήσει 419 θέσεις του βρετανικού κοινοβουλίου ενώ ο ηγέτης των Εργατικών και νέος Βρετανός πρωθυπουργός θα βρίσκεται πίσω για κάτι λιγότερο από 10 έδρες.

Για τους Συντηρητικούς τώρα, τα δραματικότερα σενάρια επιβεβαιώθηκαν. Πρόκειται για το χειρότερο αποτέλεσμα των Τόριδων της σύγχρονης ιστορίας. «Ο Βρετανικός λαός εξέδωσε μια αποκαρδιωτική ετυμηγορία απόψε, υπάρχουν πολλά να μάθουμε… και λαμβάνω την ευθύνη για τις απώλειες», δήλωσε ο πρώην Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ ο οποίος όμως κατάφερε να διατηρήσει την έδρα του. Και υπήρχαν κάποιες πραγματικές εκπλήξεις για το κόμμα, είτε για τις έδρες που διατήρησε, είτε για τις έδρες που έχασε.

Εκτός βουλής πρωτοκλασάτοι Τόρηδες

Για παράδειγμα ο μέχρι πρότινος Υπουργός Οικονομικών Τζέρεμι Χαντ κατάφερε να διατηρήσει την θέση του με μόλις 891 ψήφους μπροστά από τον δεύτερο. Υπενθυμίζεται, ότι τα σενάρια το βράδυ έλεγαν ότι είχε μόλις 19% πιθανότητα να κερδίσει και κυριολεκτικά ανέτρεψε τα προγνωστικά. Δεν είχε βέβαια την ίδια τύχη και το υπόλοιπο κόμμα. Πρωτοκλασάτα ονόματα έμειναν εκτός, όπως η Πένι Μόρνταντ, η οποία θεωρούταν βασική υποψήφια ώστε να αναλάβει τα ηνία του κόμματος, η Λιζ Τρας αλλά και ο πρώην υπουργός Άμυνας Γκραντ Σαπς. Χαρακτηριστικό ότι το κόμμα έχασε όλες του τις έδρες στο έθνος της Ουαλίας και αυτό σημαίνει ότι δεν έχει ούτε έναν Συντηρητικό υποψήφιο να εκπροσωπήσει εντός του κοινοβουλίου.

Εκτός όμως από τους μεγάλους νικητές και χαμένους η γενικότερη εικόνα είναι πιο περίπλοκη λόγω του εκλογικού συστήματος που έχει η χώρα, ‘first - past - the - post system'. Αυτό σημαίνει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει 650 μονοεδρικές περιφέρειες, με τον πρώτο να παίρνει την θέση και τους υπόλοιπους τίποτα. Άρα πρακτικά, ένα κόμμα μπορεί να συγκεντρώσει πολλές ψήφους αλλά να μην καταφέρει να διεκδικήσει πολλές έδρες. Αυτό φαίνεται άλλωστε και στο αποτέλεσμα που έχει διαμορφωθεί. Πιο χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Reform UK, το οποίο έρχεται τρίτο στην συνολική προτίμηση των Βρετανών ψηφοφόρων αλλά κατάφερε να αποκτήσει, μέχρι στιγμής, μόλις 4 έδρες εντός του βρετανικού κοινοβουλίου.

Ένα ακόμα παράδειγμα είναι και εκείνο του νικητήριου κόμματος. Οι Εργατικοί θα πάρουν το 65% των εδρών έχοντας μόλις εξασφαλίσει το 34% του εκλογικού σώματος ενώ οι Συντηρητικοί έλαβαν το 24% των ψηφοφόρων και όμως θα λάβουν μόλις το 18% των εδρών.

Ένας ακόμα μεγάλος νικητής όμως είναι και το κόμμα των Φιλελευθέρων (Liberal Democrats). Έχουν ήδη κατακτήσει 70 έδρες στη Βουλή των Κοινοτήτων από μόλις 8 έδρες στις προηγούμενες εθνικές εκλογές του 2019. Να επισημανθεί ότι στιγμή ορόσημο για αυτές τις εκλογές είναι ότι ο Νάιτζελ Φάρατζ, ηγέτης του Reform UK για πρώτη φορά στην πολιτική του ιστορία θα μπει εντός του βρετανικού κοινοβουλίου.

Στις ιρανικές προεδρικές εκλογές της 28ης Ιουνίου κανένας υποψήφιος δεν μπόρεσε να συγκεντρώσει περισσότερο από το 50% των ψήφων, ώστε να συγκεντρώσει την απαραίτητη απόλυτη πλειοψηφία και να κερδίσει τις εκλογές. Στις 5 Ιουλίου οι Ιρανοί ξαναπηγαίνουν στις κάλπες, όπου θα κληθούν να διαλέξουν ανάμεσα στους δύο κορυφαίους της πρώτης αναμέτρησης: τον Μασούντ Πεσεσκιάν (42,5% των ψήφων) και τον Σαΐντ Ντζαλιλί (38,7%).

Ο καρδιοχειρουργός Πεσεσκιάν θεωρείται ο πιο μετριοπαθής ανάμεσα στους έξι υποψηφίους που είχε εγκρίνει το συντηρητικό Συμβούλιο των Φρουρών – μάλιστα το 2021 το Συμβούλιο είχε απορρίψει την αίτηση υποψηφιότητας του Πεσεσκιάν. Φέτος η έγκριση του Συμβουλίου αποτέλεσε κατά πολλούς μία κίνηση με στόχο την κινητοποίηση των ψηφοφόρων. Εάν πράγματι όμως αποσκοπούσε σε αυτό, τότε μάλλον δεν είχε κανένα αποτέλεσμα: η εκλογική συμμετοχή διαμορφώθηκε γύρω στο 40%, το χαμηλότερο ποσοστό από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.

«Η συμμετοχή στην αναμέτρηση της Παρασκευής είναι απίθανο να φτάσει σημαντικά υψηλότερα επίπεδα», εκτιμά ο Χαμιντρέζα Αζίζι, πολιτικός επιστήμονας από το Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφαλείας (SWP) του Βερολίνου. Όπως εξηγεί στην DW ο Ιρανός ειδικός, ούτε ο Πεσεσκιάν ούτε και οι πιο σκληροπυρηνικοί υποψήφιοι μπόρεσαν να κινητοποιήσουν τον κόσμο. Επιπλέον, οι δεύτεροι «είναι σε τέτοια διάσπαση, ώστε δεν μπόρεσαν καν να κατεβάσουν έναν κοινό υποψήφιο».

Μόλις 21% υπέρ των σκληροπυρηνικών

Από τους 61 εκατομμύρια Ιρανούς με δικαίωμα ψήφου μόλις 13 εκατομμύρια επέλεξαν έναν εκ των τριών υποψηφίων των σκληροπυρηνικών. Οι συντηρητικοί υποψήφιοι που αποχώρησαν από τις εκλογές παρότρυναν τους υποστηρικτές τους να στηρίξουν τον Ντζαλιλί. Είναι αμφίβολο όμως εάν θα πετύχει η προσπάθεια κινητοποίησης των συντηρητικών.

Ο Ντζαλιλί θεωρείται υποψήφιος του υπερσυντηρητικού στρατοπέδου, έχοντας διατελέσει και υφυπουργός Εξωτερικών για την Ευρώπη και τη Νότιο Αμερική επί προεδρίας Μαχμούντ Αχμαντινεντζάντ. Έτσι ήταν και υπεύθυνος για την τότε κατάρρευση των διαπραγματεύσεων σχετικά με τα πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, με τη συμφωνία να κλείνει ωστόσο μετά την αποχώρηση του Αχμαντινεντζάντ από την προεδρία. Μέχρι σήμερα ο Ντζαλιλί αντιτίθεται σε κάθε εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ του Ιράν και της Δύσης, υποστηρίζοντας ταυτοχρόνως την ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας με τη Ρωσία.

Ο Ιρανός πολιτικός επιδιώκει εδώ και καιρό να εκλεγεί στην προεδρία, ωστόσο δεν αποτέλεσε ποτέ άλλοτε τον κορυφαίο υποψήφιο των σκληροπυρηνικών. Στις προεδρικές εκλογές του 2013 κατέλαβε την τρίτη θέση συγκεντρώνοντας μόλις 11%, ενώ το 2021 απέσυρε την υποψηφιότητά του για χάρη του Εμπραχίμ Ραϊσί, ο οποίος έμεινε ως μοναδικός υποψήφιος των συντηρητικών και εν τέλει κέρδισε τις εκλογές παραμένοντας στην προεδρία μέχρι και τον πρόσφατο θάνατό του.

Ο Αζίζι πάντως αμφιβάλλει πως οι υπόλοιποι συντηρητικοί ψηφοφόροι θα στηρίξουν τον Ντζαλιλί, καθώς ο τελευταίος έχει τόσο υπερσυντηρητικές θέσεις, «ώστε ακόμη και ένα μέρος των παραδοσιακών υποστηρικτών της Ισλαμικής Δημοκρατίας θα μπορούσε εν τέλει να ψηφίσει τον Πεσεσκιάν».

Ο Πεσεσκιάν μένει πιστός στον Χαμενεΐ

Κατά την προεκλογική του εκστρατεία ο Πεσεσκιάν τόνισε πως δεν θα ανεχθεί καμία προσβολή προς τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, τον Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ – ο οποίος το 2021 είχε επικρίνει τον αποκλεισμό της υποψηφιότητας του Πεσεσκιάν από το Συμβούλιο.

Ο Πεσεσκιάν επιδιώκει παραλλήλως να κερδίσει τους απογοητευμένους υποστηρικτές των ρεφορμιστών, θέλοντας να εδραιώσει μία νέα σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στον πληθυσμό και μία πιθανή μετριοπαθή κυβέρνηση. Ο 69χρονος είναι βουλευτής με τους Μεταρρυθμιστές από το 2008, ενώ έχει διατελέσει και υπουργός Υγείας κατά την προεδρία του Μοχάμεντ Χαταμί (1997-2005).

Η αποχή θα παραμείνει υψηλή

Λαμβάνοντας υπόψιν ως ορθά τα επίσημα στοιχεία «το 60% των Ιρανών με δικαίωμα ψήφου απείχε από τις εκλογές. Και δεν θεωρώ πως αυτοί – ιδίως οι γυναίκες – θα προσέλθουν στις κάλπες την Παρασκευή», λέει στην DW η φωτορεπόρτερ Αλιγιέχ Μοταλεμπζαντέχ, η οποία υπερασπίζεται εδώ και χρόνια τα δικαιώματα των γυναικών – έχοντας μάλιστα συλληφθεί πολλές φορές για τη δουλειά της.

Η αντιπρόεδρος της Ιρανικής Ένωσης για την Προστασία της Ελευθερίας του Τύπου προσθέτει ακόμη πως «κατά την προεκλογική εκστρατεία όλοι οι υποψήφιοι, που είναι μέρος του κατεστημένου και έχουν βρεθεί σε διάφορες σημαντικές θέσεις κατά το παρελθόν, σιώπησαν ή και αρνήθηκαν τη συστηματική καταπίεση των γυναικών. Μιλούσαν λες και ήταν πάντοτε αντιπολιτευόμενοι, σαν να μην είχαν καμία σχέση στα καθημερινά περιστατικά ταπείνωσης των γυναικών σε αυτήν τη χώρα. Και δεν αναφέρομαι μονάχα στην υποχρεωτικότητα της μαντίλας, που αποτελεί απλώς την κορυφή του παγόβουνου, αλλά για τις διακρίσεις που υφίστανται οι γυναίκες σε κάθε κοινωνικό επίπεδο εξαιτίας του φύλου τους».

Η πλειοψηφία ενώνεται σε μία εκκωφαντική σιωπή

Τα όσα αναφέρει η Μοταλεμπζαντέχ επιβεβαιώνονται και από τη σχετική έκθεση του Παγκόσμιο Οικονομικού Φόρουμ (WEF). Στο "Gender-Gap-Report 2023” («Έκθεση για το χάσμα ανάμεσα στα φύλα 2023») το Ιράν βρίσκονται στην 143η θέση – από τις 146 χώρες που περιλαμβάνονται στην έκθεση. Εξετάζοντας τον οικονομικό, τον εκπαιδευτικό και τον υγειονομικό κλάδο, όπως και την πολιτική δραστηριότητα, το WEF αναλύει σε τι βαθμό υπάρχει ισότητα ανάμεσα στα φύλα. Στο Ιράν οι γυναίκες δεν έχουν σχεδόν καμία θέση στις δομές εξουσίας – ούτε και τη δυνατότητα να θέσουν υποψηφιότητα για την προεδρία. Δεν μπορούν να ενταχθούν στο δικαστικό σώμα, αλλά ούτε και στα σημαντικά συμβούλια λήψης αποφάσεων. Αυτή τη στιγμή μόλις 14 από τους συνολικά 290 βουλευτές είναι γυναίκες. Όλες είναι βαθιά θρησκευόμενες και πιστές στην Ισλαμική Δημοκρατία.

«Οι πικρές εμπειρίες του παρελθόντος έχουν πείσει πολλές γυναίκες πως κανένας πρόεδρος δεν πρόκειται να υπερασπιστεί τα δικαιώματά τους. Η βάναυση καταπίεση των διαδηλώσεων των τελευταίων ετών, ιδίως εκείνων με το σύνθημα "Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία” μετά τον θάνατο της Μάχσα Αμινί, όπως και οι εκτελέσεις και οι συλλήψεις που συνεχίζονται μέχρι σήμερα, έχουν αφήσει πολύ βαθιές, φρέσκες πληγές», παρατηρεί η Μοταλεμπζαντέχ και προσθέτει: «Η πλειοψηφία της ιρανικής κοινωνίας, η οποία αποφάσισε να μην ψηφίσει, είναι ενωμένη στη σιωπή. Και το πολιτικό σύστημα δεν μπορεί πλέον να αγνοήσει αυτή την απόρριψη».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Κανονικά το Σάββατο ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα βρισκόταν στο Αζερμπαϊτζάν. Τα σχέδια άλλαξαν και, όπως όλα δείχνουν, θα βρίσκεται στο Βερολίνο και συγκεκριμένα στο Ολυμπιακό Στάδιο της γερμανικής πρωτεύουσας, για τον αγώνα της Τουρκίας εναντίον Ολλανδίας με στόχο την πρόκριση στην ημιτελική φάση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου, που διεξάγεται στη Γερμανία.

Θέλει να στηρίξει την «ομάδα του» μετά τις τεράστιες διαστάσεις εκτός ποσοσφαιρικού τερέν που πήρε ο εθνικιστικός χαιρετισμός των Γκρίζων Λύκων από τον παίκτη Μερίχ Ντεμιράλ της Εθνικής Τουρκίας στο ματς εναντίον της Αυστρίας.

Διπλωματικός αναβρασμός σε Άγκυρα, Βερολίνο

H περιρρέουσα πολιτική και διπλωματική ατμόσφαιρα είναι πάντως ήδη τεταμένη, προκαλώντας ένα νέο μπρα ντε φερ μεταξύ Άγκυρας και Βερολίνου. Λίγο πριν από την άφιξη του Ταγίπ Ερντογάν στο Βερολίνο οι διπλωματικές εξελίξεις είναι ραγδαίες. Πρώτα εκλήθη στην Άγκυρα ο Γερμανός πρέσβης στην Τουρκία, Γιούργκεν Σουλτς, μετά τις δηλώσεις της Γερμανίδας υπ. Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ για την υπόθεση, καταδικάζοντας τη χειρονομία της εθνικιστικής οργάνωσης των Γκρίζων Λύκων σε γερμανικά γήπεδα, δηλώσεις όμως που θεωρήθηκαν «ξενοφοβικές» από την πλευρά της Άγκυρας.

Άμεση ήταν όμως η απάντηση του Βερολίνου, με την υπ. Εξωτερικών της Γερμανίας Αναλένα Μπέρμποκ να καλεί επίσης σήμερα στο υπουργείο Εξωτερικών τον Τούρκο πρέσβη στο Βερολίνο Αχμέτ Μπασάρ Σεν για εξηγήσεις. «Συζητήσαμε με τον Τούρκο πρέσβη το περιστατικό» ανέφερε στη συνέχεια εκπρόσωπος του υπ. Εξωτερικών στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa. Η υπόθεση πάντως παίρνει ευρύτερες διαστάσεις, με ολοένα περισσότερους Γερμανούς πολιτικούς να ζητούν την απαγόρευση των Γκρίζων Λύκων και στη Γερμανία, οι οποίοι παρακολουθούνται εδώ και χρόνια από τις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες.

Πληθαίνουν οι φωνές για απαγόρευση

Στη γερμανική βουλή τόσο Η Αριστερά όσο και η νεοφυής Συμμαχία της Σάρα Βάγκενκνεχτ έθεσαν θέμα απαγόρευσης της δράσης των Γκρίζων Λύκων στη Γερμανία. «Μόνο η γερμανική κυβέρνηση κοιτάζει αλλού και δεν θέλει να δει ότι υπάρχει πρόβλημα» ανέφερε στην εφημερίδα Tagesspiegel η Κατίνα Σούμπερτ από την Αριστερά. «Η υπ. Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ να μην παραπονιέται απλώς, αλλά να απαγορεύσει τους Γκρίζους Λύκους και τον χαιρετισμό τους. Αυτό ζητάμε να κάνει» ανέφερε η Σεβίμ Νταγκντελέν, εκπρόσωπος της Συμμαχίας της Σάρα Βάγκενκνεχτ για θέματα εξωτερικής πολιτικής.

Υπέρ της απαγόρευσης των Γκρίζων Λύκων τάσσεται και ο Πράσινος υπ. Γεωργίας Τζεμ Έζντεμιρ, ενώ ο Στέφαν Χεκ, βουλευτής των Χριστιανοδημοκρατών (CDU) άσκησε κριτική στην επίσκεψη Ερντογάν το Σάββατο στο Βερολίνο για το Euro, θεωρώντας την «ανάμειξη» στην εσωτερική πολιτική της Γερμανίας.

Οι Γκρίζοι Λύκοι απαριθμούν σύμφωνα με επίσημα στοιχεία πάνω από 11.000 μέλη επί γερμανικού εδάφους, ενώ έχουν παραδοσιακά βαθιές ρίζες στους κόλπους τοπικών τουρκικών ενώσεων ανά τη Γερμανία. Η απαγόρευσή τους στη Γερμανία, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες όπως η Αυστρία, είναι δύσκολη, διότι πρώτον δεν αποτελούν από νομική άποψη «ένωση», δεύτερον πολλά μέλη τους δεν είναι «δηλωμένα» ούτε «κατονομάζονται» ρητά και τρίτον απαιτείται απόφαση της Γερμανίδας υπ. Εσωτερικών, όπως έχει γίνει πρόσφατα για την περίπτωση ισλαμιστικών δικτύων.

Ένα Σαββατοκύριακο που αναμένεται εκρηκτικό

Σίγουρο είναι ένα: ότι όλα αυτά συνθέτουν για άλλη μια φορά μια εκρηκτική ατμόσφαιρα στη γερμανική πρωτεύουσα με αφορμή μια ξαφνική άφιξη ενός ηγέτη, o oποίος ιδανικά δεν θα ήταν ευπρόσδεκτος από την πολιτική ηγεσία της Γερμανίας τη δεδομένη στιγμή. Επίσης δεν έχει κoπάσει ακόμη ο θόρυβος στις γερμανο-τουρκικές σχέσεις από το «σόου Ερντογάν» το περασμένο φθινόπωρο στην καγκελαρία, με άγριες προσβολές για τη Γερμανία και τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς, θυμίζοντάς του τη γερμανική Ευθύνη για το Ολοκαύτωμα με φόντο τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και λέγοντας ευθαρσώς ότι «η Τουρκία δεν χρωστάει τίποτα σε κανέναν».

Πάντως σε ό,τι αφορά την Ένωση Τουρκικών Κοινοτήτων Γερμανίας, ο επικεφαλής της, Γκιοκάι Σοφούογκου, δεν βλέπει λόγο για άσκηση κριτικής σε μια επίσκεψη Ερντογάν για το EURO 2024. «Αν θέλει να έρθει ο Ερντογάν στο Βερολίνο, ας έρθει» ανέφερε στο Γερμανικό Δίκτυο Συντακτών. «Κι άλλοι πρόεδροι και βασιλείς έρχονται στους αγώνες των ομάδων τους. Όταν ο Βίκτoρ Όρμπαν ήρθε για το παιχνίδι της Εθνικής Ουγγαρίας στην Στουτγκάρδη, δεν στενοχωρέθηκε κανείς». Μένει να δούμε αν δίπλα στον Ερντογάν το Σάββατο θα υπάρξει γερμανική πολιτική εκπροσώπηση, υπό ποία μορφή και σε τι κλίμα.

Σύμφωνα με την Διεθνή Αμνηστία η Ιταλία παραβιάζει τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων. H διαπίστωση αυτή περιέχεται στην έκθεση «Ελευθερία και Αξιοπρέπεια, παρατηρήσεις της Διεθνούς Αμνηστίας σε ό,τι αφορά την κράτηση σε κλειστά κέντρα των μεταναστών και αιτούντων άσυλο στην Ιταλία».

Η οργάνωση που δραστηριοποιείται υπέρ του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στην έκθεσή της υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων: «Η υποχρεωτική παραμονή σε κλειστά κέντρα θα έπρεπε να είναι η έσχατη λύση. Παρά ταύτα, στα κέντρα που επισκεφθήκαμε συναντήσαμε ανθρώπους οι οποίοι δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να βρίσκονται εκεί. Πρόκειται για ανθρώπους με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας ή σε αναζήτηση ασύλου και προστασίας, λόγω του σεξουαλικού προσανατολισμού και του πολιτικού ακτιβισμού τους».

«Οι συνθήκες δεν συνάδουν με το διεθνές δίκαιο»

Σύμφωνα με την Διεθνή Αμνηστία μεγάλο μέρος των προσφύγων αυτών προέρχεται από χώρες που η ιταλική κυβέρνηση χαρακτήρισε «ασφαλείς» χωρίς να διαθέτει όμως επαρκή στοιχεία. Σε επισκέψεις τους σε κλειστά κέντρα έξω από την Ρώμη και την Καλτανισέτα της Σικελίας μέλη της οργάνωσης, όπως τονίζουν, διαπίστωσαν ότι οι συνθήκες που επικρατούσαν δεν είναι αυτές που προβλέπονται από το διεθνές δίκαιο.

Aπό την μεριά του, ο Ιταλός υπουργός Εσωτερικών Ματέο Πιαντεντόζι δήλωσε ότι «οι αφίξεις μεταναστών στην Κάτω Ιταλία έχουν μειωθεί κατά 60%σε σχέση με πέρυσι». Δεν τρέφουμε αυταπάτες, ξέρουμε ότι δεν κερδίσαμε την μάχη με την παράτυπη μετανάστευση, αλλά βλέπουμε ότι η συνεργασία μας με τις χώρες προέλευσης των μεταναστών φέρνει αποτελέσματα».

Η Ιταλία δηλαδή συνεχίζει την πολιτική της με στόχο τον περιορισμό των αφίξεων, ενώ την 1η Αυγούστου θα αρχίσουν να λειτουργούν στη βόρεια Αλβανία τα δυο κέντρα, όπου το ιταλικό πολεμικό ναυτικό θα μεταφέρει αιτούντες άσυλο, εν αναμονή των αποφάσεων που τους αφορούν.

Ενστάσεις από τοπικούς άρχοντες

Εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν συμφωνούν με τη γραμμή αυτή. Ο Μικέλε ντε Πασκάλε, δήμαρχος της πόλης Ραβένα, όπου φτάνουν πλέον πολλά πλοία των ΜΚΟ, ήταν σαφής: ζήτησε από την ιταλική κυβέρνηση να δώσει έμφαση σε πολιτικές και προσπάθειες υπέρ της κοινωνικής ένταξης των μεταναστών και, κυρίως, «να μην αναγκάζονται τα πλοία των ΜΚΟ να κάνουν μακρινά και επικίνδυνα ταξίδια, αλλά να τους παρέχονται ασφαλή λιμάνια σε περιοχές της Κάτω Ιταλίας».

Από την έναρξη της επιστράτευσης καταδίκων στην Ουκρανία στα μέσα Μαΐου, ένας στους εννέα από τους περίπου 27.000 κρατούμενους αποφυλακίστηκε πρόωρα, «για να συμμετάσχει στην υπεράσπιση της πατρίδας», τονίζουν επίσημα χείλη. Οι περίπου 3.000 άνδρες δεν αφήνονται βέβαια ελεύθεροι. Φρουρούμενοι από την Εθνική Φρουρά οδηγούνται κατ΄ αρχάς σε ένα στρατολογικό γραφείο, για να υπογράψουν σύμβαση με τις ένοπλες δυνάμεις. Από εκεί μεταφέρονται σε εγκαταστάσεις στρατιωτικής εκπαίδευσης, για να γίνουν μάχιμοι στρατιώτες.

Ο Σέρχιγ Γιονούσας, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη δίωξη εγκλημάτων, λέει ότι λίγο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ο Γεβγένι Πριγκόσιν, ιδρυτής της ρωσικής ομάδας μισθοφόρων Βάγκνερ, άρχισε να στρατολογεί κρατούμενους από τις φυλακές για το ουκρανικό μέτωπο. Παράλληλα το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας δημιούργησε τις ταξιαρχίες «Z», οι οποίες αποτελούνταν κυρίως από ρώσους κατάδικους.

Μετά από έντονες διαφωνίες, ουκρανοί βουλευτές συμφώνησαν να μην δέχονται στις ουκρανικές δυνάμεις κανέναν που έχει καταδικαστεί για εγκλήματα κατά της εθνικής ασφαλείας, τρομοκρατία, ανθρωποκτονία εκ προμελέτης δύο ή περισσότερων ανθρώπων, επιθέσεις κατά αστυνομικών ή στρατιωτικού προσωπικού, τροχαία ατυχήματα με θύματα ως αποτέλεσμα μέθης, σεξουαλική βία και ιδιαίτερα σοβαρά αδικήματα διαφθοράς.

Οι κατάδικοι σε ξεχωριστές μονάδες

Η συναισθηματική και ψυχολογική κατάσταση, η προθυμία να πάνε στο μέτωπο και τα κίνητρα των μελλοντικών στρατιωτών είναι πιο σημαντικά από το βάρος των εγκλημάτων του παρελθόντος, λέει ο Ντμίτρο Κουχάρστσουκ, διοικητής τάγματος της 3ης Ταξιαρχίας Εφόδου. Ως εκ τούτου, απορρίπτει τη διάταξη του νέου νόμου που απαιτεί από πρώην κρατούμενους να υπηρετούν σε ξεχωριστές μονάδες. «Δεν θα σχηματίσουμε σωφρονιστικούς λόχους, αυτό είναι απαράδεκτο. Είχαμε καλές εμπειρίες συνδυάζοντας νεοσύλλεκτους και εθελοντές», λέει ο Ντμίτρο Κουχάρστσουκ.

Ο 23χρονος Βιτάλι Γ. από το Κίεβο ανήκει ήδη στην 5η Ταξιαρχία Εφόδου. Ήταν ένας από τους κρατούμενους, οι οποίοι με πρωτοβουλία των φυλακών συμμετείχαν στις συνομιλίες με τους συντάκτες του νέου νόμου. Το φθινόπωρο του 2020 αστυνομικοί τον συνέλαβαν στην πόλη Λουτσκ με σημαντική ποσότητα συνθετικών ναρκωτικών. Καταδικάστηκε σε επτά χρόνια φυλάκισης. Μετά από δύο χρόνια στη φυλακή, ο νέος νόμος του έδωσε τη δυνατότητα να καταθέσει αίτηση στράτευσης.

Ο επικεφαλής της οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα «Προστασία κρατουμένων στην Ουκρανία», Όλεχ Ζβίλιγ, διεξάγει εδώ και δύο χρόνια εκστρατεία υπέρ της κατάταξης κρατουμένων στον στρατό. Δηλώνει ωστόσο απογοητευμένος από τον νέο νόμο, διότι κατά τη γνώμη του ψηφίστηκε πολύ βιαστικά: «Οι κρατούμενοι είναι στην φυλακή σαν αράχνες σε βάζο. Θα μεταφέρουν τις συγκρούσεις τους, την ιεραρχία και τις διενέξεις τους στις ειδικές στρατιωτικές μονάδες», προειδοποιεί ο ουκρανός ακτιβιστής.

Δεν αποκλείονται λόχοι με γυναίκες κατάδικους

«Κατά της στράτευσης καταδίκων τάσσονται και οι διοικήσεις των φυλακών», λέει ο Όλεχ Ζβίλιγ και εξηγεί: «Η χρηματοδότηση των φυλακών εξαρτάται από τον αριθμό των κρατουμένων. Παράλληλα, πολλοί από αυτούς εργάζονται στην εγχώρια παραγωγή, η οποία αποφέρει σημαντικά έσοδα στις φυλακές», λέει ο ακτιβιστής. Γνωρίζει επίσης τις καταγγελίες κρατουμένων για διαφθορά. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, οι διευθυντές των φυλακών απαιτούν δωροδοκίες για την υποβολή αιτήσεων πρόωρης αποφυλάκισης προσβλέποντας στις υψηλές αποδοχές των κρατουμένων από τη θητεία τους στην πρώτη γραμμή του μετώπου.

Οι συντάκτες του νέου νόμου παραμένουν ωστόσο αισιόδοξοι. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Ντένις Μαλγιούσκα υπολογίζει το «δυναμικό στράτευσης» στις φυλακές σε 20.000 άνδρες. Ο ίδιος δεν αποκλείει πάντως το ενδεχόμενο να αρθούν στο μέλλον κάποιοι περιορισμοί στην επιστράτευση για ορισμένα ποινικά αδικήματα και να επεκταθεί ο νόμος και στις καταδικασθείσες γυναίκες.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

«Που ήσουν στις 4 Ιουλίου του 2004;» Το ερώτημα αποτελεί σημείο αναφοράς για ολόκληρες γενιές Ελλήνων. Όπως σε ρωτούν στην Ευρώπη «Που ήσουν όταν έπεσε το Τείχος;» ή όπως ρωτούσαν οι παλαιότεροι στην Αμερική «Που ήσουν όταν πάτησε ο πρώτος άνθρωπος στο φεγγάρι;»

Ήμουν στην Αθήνα στις 4 Ιουλίου του 2004, αλλά έτυχε να βιώσω μία κωμικοτραγική επαγγελματική εμπειρία. Οπότε προτιμώ να ξεχάσω την 4η Ιουλίου και να θυμηθώ την 25η Ιουνίου. Με φιλοξενούσαν φίλοι στη Θεσσαλονίκη, η Ελλάδα είχε ρίξει στο καναβάτσο τη μεγάλη Γαλλία του Ζιντάν κι ένα απέραντο πλήθος παραληρούσε στον Λευκό Πύργο, γιορτάζοντας την πρόκριση στα ημιτελικά του EURO. Ελληνικές σημαίες παντού. ΠΑΟΚτζήδες, Αρειανοί και Ηρακλειδείς πανηγύριζαν αγκαλιασμένοι. Για μια φορά, για μια βραδιά.

Και μετά ήρθε η 4η Ιουλίου. Η πιο μεγάλη έκπληξη στην ιστορία του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου. Ο «Άγγελος» (Χαριστέας) της Ελλάδας. Ο «βράχος» Νικοπολίδης. Το κλάμα του Ρονάλντο. Η κερκίδα που απαιτεί «Σήκωσέ το το τιμημένο», αλλά επίσης «Μαμά, στείλε λεφτά»! «Βασιλιά της Ευρώπης» αποκαλούσαν τον Ότο Ρεχάγκελ. «Το γαλάζιο της θάλασσας και το λευκό του φωτός» εξυμνούσε η Bild, που ακόμη δεν μας ζητούσε να πουλήσουμε τα νησιά μας.

Κύκνειο άσμα μιας γενιάς

Δεν ήταν μόνο το EURO. Εκείνη τη χρονιά όλα έμοιαζαν πιθανά, εύκολα, σχεδόν αυτονόητα. Διοργανώσαμε άψογους Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες. Αναδειχθήκαμε πρωταθλητές στην ανάπτυξη με ρυθμούς 4% ετησίως, όταν η Γερμανία παρέμενε «ο μεγάλος ασθενής της Ευρώπης». Θριαμβεύσαμε ακόμη και στην Eurovision. Ξεπεράσαμε τον ανομολόγητο «εθνικό διχασμό» για το θρήσκευμα στις ταυτότητες. Όσο για την κυβερνητική αλλαγή τον Μάρτιο του 2004, έγινε σε συνθήκες πλήρους ομαλότητας, με το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ να ολοκληρώνει τετραετία στην κυβέρνηση (κάτι ουδόλως αυτονόητο στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας) και την ανανεωμένη Ν.Δ. να υπόσχεται ακόμη καλύτερες μέρες.

Γιορτάζαμε ξέγνοιαστα το κύκνειο άσμα μιας γενιάς που δεν είχε γνωρίσει κρίση, πλην εκείνης του Χρηματιστηρίου. Ακούγαμε δυνατά το μεθυστικό άσμα του Νίκου Πορτοκάλογλου, που είχε γραφτεί μετά τον προηγούμενο «εθνικό θρίαμβο» αντίστοιχης εμβέλειας, το EUROBASKET του 1987: «Είμαστε πια πρωταθλητές, έρχονται άλλες εποχές». Και πράγματι ήρθαν άλλες εποχές. Αλλά δυστυχώς όχι αυτές που περιμέναμε.

Κάποιοι λένε ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν ο κύριος λόγος που οδηγηθήκαμε στη χρεοκοπία. Άλλοι αντιτείνουν ότι το κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων ήταν μικρότερο από το έλλειμμα του ΟΣΕ και μάλλον έχουν δίκιο. Όπως κι αν έχει το πράγμα, στην «εποχή της αστακομακαρονάδας» λίγοι τολμούσαν να χαλάσουν το πάρτυ και να πουν ξεκάθαρα ότι η οικονομική ανάπτυξη είχε σαθρά θεμέλια. Αν μη τι άλλο, διότι το ήμισυ του δείκτη ανάπτυξης οφειλόταν σε ολυμπιακά έργα και το υπόλοιπο σε επιδοτήσεις της ΕΕ.

Μετά από δέκα χρόνια, αναλυτές και δημοσιογράφοι από όλη την Ευρώπη θα μας ρωτήσουν πώς καταφέραμε να χάσουμε την «είδηση του αιώνα», δηλαδή την πλήρη χρεοκοπία του κράτους και του οικονομικού μοντέλου της μεταπολίτευσης. Για να τους απαντήσουμε ότι φταίνε οι κερδοσκόποι. Πάνω στους έξαλλους πανηγυρισμούς μας, μάλλον δεν είχαμε προλάβει να ακούσουμε ολόκληρο το διδακτικό άσμα του Πορτοκάλογλου: «Δεν ήταν μάγια και κατάρες που δεν κερδίζαμε ποτέ. Ήμασταν πάντοτε παικτάρες, μα δεν αλλάζαμε μπαλιές».

Δριμεία κριτική από ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οργισμένες αντιδράσεις Γερμανών πολιτικών – και μία επαπειλούμενη ποινή από την UEFA: Πανηγυρίζοντας το γκολ του απέναντι στην Αυστρία με τον χαιρετισμό των Γκρίζων Λύκων, ο Μερίχ Ντεμιράλ κατάφερε να βρεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων σχετικά με την ακροδεξιά. Κάποιες ώρες μετά τον αγώνα ο Τούρκος ποδοσφαιριστής υποστήριξε πως μέσω της χειρονομίας του θέλησε απλώς να εκφράσει την εθνική του υπερηφάνεια. Ήταν όμως ήδη αργά για να αποφευχθεί ο σάλος.

Η νίκη-έκπληξη με 2-1 απέναντι στους Αυστριακούς, που είχαν εντυπωσιάσει με τη μέχρι τώρα πορεία τους στη διοργάνωση, πέρασε γρήγορα σε δεύτερη μοίρα. «Τα σύμβολα των Τούρκων ακροδεξιών δεν έχουν καμία θέση στα γήπεδά μας», δήλωσε η Γερμανίδα υπουργός Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ, προσθέτοντας πως «το να χρησιμοποιεί κάποιος το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα ως χώρο για ρατσιστικές συμπεριφορές είναι απολύτως απαράδεκτο».

Μετά το δεύτερο γκολ του στον αγώνα για τους «16» του EURO 2024 ο Ντεμιράλ σήκωσε τα δύο του χέρια και σχημάτισε το σύμβολο των Γκρίζων Λύκων, των υποστηρικτών του ακροδεξιού κινήματος Ülkücü. Στην Τουρκία το κίνημα εκπροσωπείται από το υπερεθνικιστικό MHP, ένα κόμμα που βρίσκεται και στον κυβερνητικό συνασπισμό του ισλαμικού-συντηρητικού AKP του προέδρου Ερντογάν. Στη Γερμανία οι Γκρίζοι Λύκοι παρακολουθούνται από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για την Προστασία του Συντάγματος, στη Γαλλία η οργάνωση έχει κηρυχθεί παράνομη, ενώ στην Αυστρία η χειρονομία που έκανε ο Ντεμιράλ είναι απαγορευμένη.

Θα υπάρξει τιμωρία από την UEFA;

Η UEFA ξεκίνησε – αρκετά πιο άμεσα σε σύγκριση με άλλα πιθανά πειθαρχικά παραπτώματα που έλαβαν χώρα στα πλαίσια του τουρνουά – έρευνα για την κίνηση του Τούρκου αμυντικού. Σε περίπτωση που ο Ντεμιράλ εν τέλει τιμωρηθεί, θα μπορούσε να χάσει τον επόμενο αγώνα για τη φάση των προημιτελικών.

Αμέσως μετά το περιστατικό πολλοί απαίτησαν αμέσως από την UEFA να τιμωρήσει τον παίκτη. «Εδώ και χρόνια δέχομαι απειλές για τη ζωή μου από υποστηρικτές των Γκρίζων Λύκων, που αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες ακροδεξιές οργανώσεις στη Γερμανία», έγραψε στο X η ακτιβίστρια ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ντιτσέν Τεκάλ. Η οργάνωση Society for Threatened Peoples κάλεσε και εκείνη την UEFA να μη δείξει καμία ανοχή, ενώ ο Τούκρος εξόριστος δημοσιογράφος και συγγραφέας Τσαν Ντιντέρ έγραψε: «Συγχαρητήρια, Μερίχ! Με μία και μοναδική χειρονομία μείωσες τη χαρά μας από το 100 στο 5%». Ο Γερμανός υπουργός Γεωργίας Τζεμ Εζντεμίρ έσπευσε και αυτός να καταδικάσει τον ποδοσφαιριστή, τονίζοντας πως «το μήνυμά του είναι ακροδεξιό και αποτελεί σύμβολο της τρομοκρατίας και του φασισμού».

Ορισμένοι συμπατριώτες του Ντεμιράλ βέβαια τάχθηκαν στο πλευρό του. Ο επικεφαλής του υπερεθνικιστικού MHP, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, χαρακτήρισε την αντίδραση της UEFA ως «πρόκληση» και τις έρευνες σε βάρος του ποδοσφαιριστή ως «προδήλως προκατειλημμένες και κατασκευασμένες».

«Είμαι πολύ περήφανος που είμαι Τούρκος»

Όταν ερωτήθηκε από δημοσιογράφους σχετικά με την κίνησή του, ο Ντεμιράλ απάντησε πως «ο τρόπος που πανηγύρισα έχει να κάνει με την τουρκική μου ταυτότητα». Υποστήριξε ακόμη πως είδε κι άλλους οπαδούς στο γήπεδο να κάνουν τη χειρονομία και πως «δεν υπάρχει κανένα κρυφό μήνυμα πίσω από αυτήν». «Είμαστε όλοι Τούρκοι, είμαι πολύ περήφανος που είμαι Τούρκος και αυτό είναι το όλο νόημα της χειρονομίας», είπε. Η ελπίδα του είναι, όπως λέει, πως θα έχει κι άλλες ευκαιρίες να πανηγυρίσει με τον ίδιο τρόπο.

Ο Ντεμιράλ ανέβασε μάλιστα στο X και φωτογραφία από τον πανηγυρισμό του γράφοντας: «Πόσο ευτυχισμένος είναι όποιος αυτοαποκαλείται Τούρκος!» - μία διάσημη φράση του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας, Κεμάλ Ατατούρκ. «Αυτό αποδεικνύει πως θέλει να κάνει μία πολιτική τοποθέτηση και προς τον σκοπό αυτό χρησιμοποιεί ως μέσο το ποδόσφαιρο», δήλωσε στην αθλητική εκπομπή Sportschau ο συγγραφέας Μπουράκ Γιλμάζ.

Δεν είναι το πρώτο περιστατικό με τον Ντεμιράλ

Ο Ντεμιράλ είχε βρεθεί ξανά στο παρελθόν στο επίκεντρο πολιτικών συζητήσεων. Σε έναν αγώνα ενάντια στη Γαλλία το 2019 πολλοί Τούρκοι ποδοσφαιριστές έκαναν έναν στρατιωτικό χαιρετισμό, θέλοντας να εκφράσουν τη στήριξή τους προς τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις που βρίσκονται στη Βόρεια Συρία και πολεμούν με την κουρδική στρατιωτική οργάνωση YPG. Ο Κάαν Αϊχάν δεν είχε κάνει τον χαιρετισμό και υπήρξε ένας μικρός διαπληκτισμός με τον Ντεμιράλ, ο οποίος τον παρότρυνε να χαιρετίσει κι εκείνος με τον ίδιο τρόπο.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

«Νέα ανακάλυψη ρίχνει φως στην παιδική ηλικία του Ιησού». «Μυστική Βίβλος αλλάζει τα πάντα». «Θραύσμα αιγυπτιακού παπύρου τινάζει στον αέρα όλα όσα ξέραμε για τη Βίβλο». Αυτά ήταν μερικά μόνο από τα πρωτοσέλιδα που εξυμνούσαν τις πρόσφατες επιστημονικές ανακοινώσεις για την ανακάλυψη ενός θραύσματος παπύρου 1.600 ετών με αφηγήματα από την παιδική ηλικία του Ιησού σε βιβλιοθήκη του Αμβούργου.

Την ανακάλυψη πιστώνονται ο Γερμανός θεολόγος Λάγιος Μπέρκες και ο Βέλγος αρχαιολόγος Γκαμπριέλ Νόκι Μασέντο, που, όπως υποστηρίζουν, έχουν εκπλαγεί και οι ίδιοι από τις αντιδράσεις. Μιλώντας στην DW ο Λάγιος Μπέρκες επισημαίνει πόσο πολύτιμο είναι το εύρημα, παράλληλα όμως «προσγειώνει» ορισμένες από τις υπερβολικές προσδοκίες που τροφοδότησαν οι επιστημονικές ανακοινώσεις.

«Δεν πρόκειται ούτε για νέο αφήγημα ούτε για αληθινή ιστορία που αφορά το πρόσωπο του Ιησού, και ασφαλώς δεν αλλάζει όσα γνωρίζουμε γι αυτόν» λέει ο Γερμανός λέκτορας Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο Χούμπολντ του Βερολίνου. «Αν και εμείς ούτως ή άλλως δεν είχαμε ισχυριστεί κάτι τέτοιο, προκλήθηκαν παρεξηγήσεις και επιθετικές αντιδράσεις…».

Σε κάθε περίπτωση όμως, ο συγκεκριμένος πάπυρος θεωρείται εντυπωσιακή ανακάλυψη. Πρόκειται για το παλαιότερο γνωστό χειρόγραφο από το αποκαλούμενο (Νηπιακό) Ευαγγέλιο του Θωμά, κείμενο που είχε απορριφθεί από την Εκκλησία και δεν είχε συμπεριληφθεί ποτέ στην Καινή Διαθήκη. Σήμερα χαρακτηρίζεται ως ένα από τα «Απόκρυφα Ευαγγέλια», που δεν περιλαμβάνονται στον Κανόνα της Αγίας Γραφής.

Ένα «παιδικό θαύμα» του Ιησού

Σε ένα εδάφιο το συγκεκριμένο χειρόγραφο αναφέρει πώς ο Χριστός είχε πραγματοποιήσει ένα θαύμα σε ηλικία μόλις πέντε ετών. Πρόκειται για την ιστορία της «ζωογόνησης των σπουργιτιών»: Ο Ιησούς κάθεται δίπλα στο ποτάμι και παίζει με κομμάτια πηλού, τα οποία πλάθει, για να τους δώσει το σχήμα σπουργιτιών. Όμως ο Ιωσήφ τον επιπλήττει, διότι όλα αυτά γίνονται το Σάββατο, παραδοσιακή ημέρα αργίας και πλήρους κατάπαυσης των εργασιών. Τότε ο Ιησούς χτυπάει παλαμάκια και ξαφνικά μετατρέπει τα πήλινα αντικείμενα σε ζωντανά πτηνά, που πετούν μακριά.

Το Ευαγγέλιο του Θωμά χρονολογείται από τον 2ο αιώνα μ.Χ. και είναι γνωστό στους θεολόγους ανά τον κόσμο. Ο επίσκοπος Ειρηναίος του Λουγδούνου (της σημερινής Λυών) το είχε χαρακτηρίσει «μη αυθεντικό» και «αιρετικό». Τα αφηγήματά του μάλλον ξενίζουν όσους γνωρίζουν ότι ο Ιησούς διακρινόταν για την αγάπη του και τις ευγενείς πράξεις του, ακόμη και ως νήπιο. Διότι στο συγκεκριμένο Ευαγγέλιο ο μικρός Ιησούς εμφανίζεται να εκφράζει αισθήματα θυμού και εκδίκησης, να υβρίζει ή να εξοργίζει συνομήλικούς του όταν τον ενοχλούν, ακόμη και να σκοτώνει έναν δάσκαλό του.

Τι κομίζει το νέο εύρημα

Η Καινή Διαθήκη αναφέρει ελάχιστα για την παιδική ηλικία του Χριστού. Πρόκειται για ένα κενό που κατά κάποιον τρόπο αναπληρώνει το Ευαγγέλιο του Θωμά, ίσως γι' αυτό ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές στον Μεσαίωνα. Κατά καιρούς έχουν εμφανιστεί διάφορες μεταφράσεις ή διασκευές του κειμένου σε πολλές γλώσσες, για παράδειγμα στα λατινικά ή τα αραβικά. Αλλά όπως επισημαίνει ο Λάγιος Μπέρκες «τα ελληνικά θεωρούνται η πρωτότυπη γλώσσα. Μέχρι πρότινος η αρχαιότερη εκδοχή του κειμένου ήταν από τον 11ο αιώνα».

Όμως το θραύσμα του χειρόγραφου που εντόπισαν οι Μπέρκες και Μασέντο χρονολογείται από τον 4ο ή 5ο αιώνα. Αυτή η ανακάλυψη μπορεί να μας οδηγήσει σε μία «νέα αντίληψη» για τη γλώσσα της εποχής, καθώς, όπως επισημαίνει ο Μπέρκες στην DW, «το επίπεδο χρήσης και η υφολογική αξία του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου ήταν πολύ ανώτερα από ό,τι εκτιμούσαμε προηγουμένως».

Η δήθεν «σύζυγος του Ιησού»

Μέχρι τη σημερινή εποχή, η προσπάθεια να γίνει πιο κατανοητή η ζωή του Ιησού, πέρα από όσα αναγράφονται στα κανονιστικά κείμενα, αποτελεί ένα σαγηνευτικό πεδίο έρευνας, αλλά δεν οδηγεί πάντοτε σε ορθά συμπεράσματα. Για παράδειγμα το 2012 η Κάρεν Κινγκ, καθηγήτρια Θεολογίας στο Χάρβαρντ, είχε παρουσιάσει στη Νέα Υόρκη ένα θραύσμα παπύρου που αναφερόταν στη «σύζυγο» του Ιησού.

Δεν λείπουν οι θεολόγοι που εικάζουν ότι ο Χριστός είχε νυμφευθεί τη Μαρία Μαγδαληνή (ένα από τα πιο πιστά πρόσωπα που ακολουθούσαν τη διδασκαλία του, σύμφωνα με τα κανονιστικά κείμενα). Δεν είναι όμως αυτή η κρατούσα άποψη, έστω και αν είχε συμβάλει στη διάδοσή της ο Αμερικανός συγγραφέας Νταν Μπράουν με το παγκόσμιο μπεστ-σέλερ «Κώδικας Ντα Βίντσι» που κυκλοφόρησε το 2003. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία απόδειξη που να τεκμηριώνει ιστορικά αυτόν τον ισχυρισμό.

Λίγα χρόνια αργότερα ο δημοσιογράφος Αριέλ Σαμπάρ, με έρευνά του που αρχικά δημοσιεύθηκε στο περιοδικό The Atlantic και στη συνέχεια κυκλοφόρησε σε βιβλίο, αποδόμησε τις θεωρίες περί αυθεντικότητας του παπύρου που είχε εμφανιστεί το 2012. Εικάζεται ότι πρωτεργάτης στην προσπάθεια να εμφανιστεί ως γνήσιος ο πάπυρος ήταν ο Γερμανός Βάλτερ Φριτς, ο οποίος είχε εγκαταλείψει σπουδές Αρχαιολογίας στο Βερολίνο για να μετοικήσει στη Φλόριντα των ΗΠΑ και να εμπλακεί σε ποικίλες δραστηριότητες, από το εμπόριο ανταλλακτικών αυτοκινήτων μέχρι την αγορά τέχνης και την πορνογραφία στο Ίντερνετ. Όπως επισημαίνει ο Λάγιος Μπέρκες «ήταν καλά μελετημένη η πλαστογράφηση, αλλά πολλοί ειδικοί είχαν επισημάνει από την αρχή ότι κάτι δεν πάει καλά...».

Πώς έγινε η ανακάλυψη στο Αμβούργο

Με όλα αυτά τα δεδομένα, πώς είναι σίγουροι οι Μπέρκες και Μασέντο ότι το δικό τους εύρημα είναι αυθεντικό;

Το θραύσμα αποτελεί μέρος της (μάλλον αξιόπιστης) συλλογής έργων τέχνης στην κρατική και πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη «Καρλ φον Οσιέτσκι» του Αμβούργου. Ήταν απόκτημα του γερμανικού Papyrus Cartel, που άρχισε να δραστηριοποιείται το 1906 με στόχο την αγορά αιγυπτιακών παπύρων για μουσεία ή βιβλιοθήκες στη Γερμανία. Την εποχή εκείνη οι ερευνητές είχαν εστιάσει σε καλά συντηρημένους παπύρους, ενώ τα μικρότερα θραύσματα παρέμεναν στην αφάνεια, χωρίς να περνούν πάντοτε από την ενδεδειγμένη διαδικασία καταγραφής.

Μόλις στις αρχές του αιώνα μας ξεκίνησε μία συστηματική προσπάθεια για την καταγραφή και ψηφιοποίηση όλων των ευρημάτων. Η συλλογή του Αμβούργου περιελάμβανε περίπου 1.000 αντικείμενα και εκεί εντοπίστηκε το θραύσμα. «Για να είμαι ελικιρινής, ήταν μία έρευνα που έγινε …παρεμπιπτόντως, αλλά αποδείχθηκε σημαντική για εμάς» λέει ο Λάγιος Μπέρκες. «Θέλουμε να τη συνεχίσουμε και πιστεύω ότι μας περιμένουν και άλλα παρόμοια ευρήματα από το ίδιο χειρόγραφο ή από άλλα 'Απόκρυφα Ευαγγέλια', αν και βεβαίως δεν μπορώ να εγγυηθώ κάτι τέτοιο. Αυτό δεν είναι κάτι που μπορείς να αναζητήσεις στοχευμένα. Πρέπει να ερευνήσεις ολόκληρη τη συλλογή, χρειάζεται επιμονή και τύχη…».

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

«Ο Φίλιππος θα μπορούσε να είναι γιος μας». Έναν μήνα μετά τον θανάσιμο τραυματισμό αστυνομικού με μαχαίρι στο περιθώριο ακροδεξιάς εκδήλωσης στο Μάνχαϊμ, ένα νέο τραγικό περιστατικό ήρθε να προστεθεί σε μια μακρά λίστα αντίστοιχων εγκλημάτων βίας. Ο θανάσιμος ξυλοδαρμός του 20χρονου Φίλιππου Τσάνη, από οικογένεια με ελληνική, πολωνική και γερμανική καταγωγή σε μια ήσυχη λουτρόπολη, το Μπαντ Οϊνχάουζεν, από επίθεση νεαρών και φερόμενο βασικό δράστη 18χρονο με συριακή υπηκοότητα αποτελεί «έγκλημα που προκαλεί σοκ».

Με αυτά τα λόγια από το βήμα του γερμανικού Κοινοβουλίου ο επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρόεδρος των Χριστιανοδημοκρατών Φρίντριχ Μερτς έθεσε την υπόθεση του θανάτου του Φίλιππου Τσάνη στο γερμανικό Κοινοβούλιο, την ώρα των επίκαιρων θεμάτων.

Χαρακτηριστικός και ο «τίτλος» της συζήτησης στην ημερήσια διάταξη της τελευταίας συνόδου της Ολομέλειας της γερμανικής Βουλής πριν από το θερινό διάλειμμα. «Δράστες βίαιων αξιόποινων πράξεων από παράλληλες κοινωνίες. Συζήτηση για τις αιτίες και συνέπειες του εγκλήματος στο Mπαντ Οϊνχάουζεν με ειλικρίνεια».

Μερτς: Προς τα πού οδεύει η γερμανική κοινωνία;

Ο επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών, του κόμματος που βγαίνει πρώτο στις δημοσκοπήσεις, έκανε λόγο για μια υπόθεση, η οποία δεν αποτελεί «μεμονωμένο περιστατικό», αλλά εγγράφεται σε μια σειρά αντίστοιχων πράξεων τα τελευταία χρόνια. «Οι δράστες έχουν ένα κοινό» όπως είπε, είναι νέοι άνθρωποι που ήρθαν στη Γερμανία από άλλες χώρες ως μετανάστες και είχαν κάθε ευκαιρία να ζήσουν μια ζωή με ελευθερία, ωστόσο οδηγήθηκαν στη βία. Για τον Φρίντριχ Μερτς έχει έρθει η ώρα να τεθούν τα ερωτήματα:

«Προς τα πού οδεύει η κοινωνία μας; Πόσο ασφαλείς είναι ακόμη και μικρές πόλεις;» διερωτήθηκε από το βήμα της Μπούντεσταγκ. Για τον ίδιο πρόκειται για μια εξαιρετικά σοβαρή συζήτηση για τις συνέπειες της «ανεξέλεγκτης μετανάστευσης», καλώντας τη γερμανική κυβέρνηση να αναλάβει τις ευθύνες της, για «συνέπειες αλλά και μέτρα». Διαφορετικά, όπως τόνισε, κινδυνεύει να διαρραγεί η αρμονική συνύπαρξη με τα εκατομμύρια ανθρώπων με μεταναστευτικό υπόβαθρο, που σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει συλλήβδην να στοχοποιηθούν.

Νωρίτερα το ίδιο θέμα απασχόλησε και ενημέρωση σε ανταποκριτές ξένου Τύπου από τον Φρίντριχ Μερτς, όπου μεταξύ άλλων υπογράμμισε ότι το προσφυγικό μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο «από κοινού» εντός της ΕΕ, μετά από ερώτηση σχετικά με μια ενδεχόμενη ανατροπή του Συμφώνου για το Άσυλο και τη Μετανάστευση, κάτι που αποτελεί στόχο πολλών ακροδεξιών κομμάτων, π.χ. στην Ολλανδία υπό τον Γκέερτ Βίλντερς. Πάντως στη συγκεκριμένη συνέντευξη Τύπου κατέστη εμφανής η ανησυχία του Φρίντριχ Μερτς για την άνοδο της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τις γαλλικές βουλευτικές εκλογές, τον σχηματισμό κυβέρνησης στην Ολλανδία ή την ήδη εμπεδωμένη ακροδεξιά κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία.

«Οι εκλεγμένες κυβερνήσεις είναι εκλεγμένες κυβερνήσεις» ανέφερε χαρακτηριστικά, όμως από την άλλη πλευρά θέλησε να καταστήσει σαφές ότι σε περίπτωση που το κόμμα του αναδειχθεί πρώτο στις επικείμενες ομοσπονδιακές εκλογές του 2025, δεν να συνεργαστεί με την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία, ένα μοντέλο που έχουμε ήδη δει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. «Το εννοούμε σοβαρά ότι δεν θα συνεργαστούμε με την AfD» υπογράμμισε.

Κρίσιμη εβδομάδα για τον προϋπολογισμό του 2025

Την ίδια ώρα, ανεβαίνουν οι τόνοι και οι πιέσεις για τον προϋπολογισμό του 2025, με το γερμανικό κοινωνικό κράτος και τα μπάτζετ των λεγόμενων κοινωνικών υπουργείων να βρίσκονται στο στόχαστρο του Φιλελεύθερου υπ. Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ για περικοπές.

Σύμφωνα με δηλώσεις Σοσιαλδημοκρατών βουλευτών, μέχρι το τέλος της εβδομάδας αναμένεται να παρουσιαστούν τα βασικά σημεία του προϋπολογισμού, με τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς να εμφανίζεται ψύχραιμος σήμερα στη γερμανική βουλή ενώπιον της Ολομέλειας. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, οι διαπραγματεύσεις για την κατάρτιση του σχεδίου προϋπολογισμού βρίσκονται στο «τελικό στάδιο», όπως και οι διαβουλεύσεις για ένα συνοδευτικό «πακέτο τόνωσης της οικονομίας», με την αντιπολίτευση να του επιρρίπτει πάντως αδιαφάνεια και ελλιπή ενημέρωση. «Μας κρατούν στο σκοτάδι» ανέφερε ο αρμόδιος για θέματα Προϋπολογισμού από τους Χριστιανοδημοκράτες Ματίας Μίντελμπεργκ.

Με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία ανέφερε επίσης ότι στον προϋπολογισμό του 2025 θα τεθούν και ορισμένοι μεσοπρόθεσμοι στόχοι για το μεγάλο στοίχημα της ανανέωσης των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων και διαβεβαίωσε τους νατοϊκούς εταίρους ότι η Γερμανία θα τηρήσει τη δέσμευση για αμυντικές δαπάνες στο 2% του ΑΕΠ. Διαβεβαίωσε πάντως την Ολομέλεια ότι παρά τη συνεχιζόμενη και του χρόνου, όπως όλα δείχνουν, βοήθεια προς το Κίεβο, η Γερμανία δεν θα καταστεί εμπόλεμο μέρος.

Ο πρωθυπουργός που έχει κατακτήσει τις καρδιές των Βρετανών έχει όλα όσα χρειάζεται ένας πολιτικός: επιβλητικότητα, αλλά και αντίληψη για την καταλληλότητα της στιγμής. Επιπλέον, δεν δίνει και παράλογες προεκλογικές υποσχέσεις. Γι’ αυτό και είναι βέβαιο πως θα μείνει για μία ακόμη θητεία στην Downing Street.

Λέτε πως όλα αυτά σας ακούγονται ως ανοησίες; Πως ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ θα υποστεί πιθανώς μία συντριπτική ήττα και θα πρέπει να μετακομίσει από το «Νούμερο 10»; Μα φυσικά. Αλλά κανείς δεν μίλησε για τον Σούνακ. Ο συντηρητικός πολιτικός είναι απλώς ένας ακόμα επικεφαλής της κυβέρνησης, ο οποίος είχε την τιμή να μοιραστεί για κάποιο διάστημα το σπίτι με τον πραγματικό, κρυφό κυβερνήτη.

Επιτρέψτε μου να σας συστήσω τον Λάρι, τον Chief Mouser, τον «ανώτατο κυνηγό ποντικών του Ηνωμένου Βασιλείου». Πρόκειται για τον πιο διάσημο γάτο της χώρας, ο οποίος σε μόλις λίγες ημέρες θα υποδεχτεί μάλλον τον έκτο πρωθυπουργό, τον Κιρ Στάρμερ. Το Εργατικό Κόμμα, του οποίου ηγείται ο Στάρμερ, βαίνει προς μία ιστορική νίκη σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις – και ο Στάρμερ σύντομα φαίνεται πως θα διαδεχθεί τον Σούνακ στην πρωθυπουργία.

Μεγαλύτερη θητεία από τους περισσότερους πρωθυπουργούς

Η σταθερή συνιστώσα μέσα στα ταραχώδη τελευταία χρόνια έχει… τρίχωμα. Ο Λάρι ασκεί τα καθήκοντά του στο κέντρο του Λονδίνου εδώ και 13,5 χρόνια. Έτσι, έχει ζήσει στην Downing Street περισσότερο από κάθε πρωθυπουργό από τα τέλη του 19ου αιώνα – μονάχα τέσσερις επικεφαλής της κυβέρνησης παρέμειναν για μεγαλύτερο διάστημα στο αξίωμα.

Αυτός που έφερε τον Λάρι στην Downing Street τον Φεβρουάριο του 2011 ήταν ο Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος πήρε τον γάτο από ένα καταφύγιο ζώων, με στόχο να περιοριστεί το πρόβλημα με τους αρουραίους. Οι κακές γλώσσες βέβαια λένε πως μετά από τις αρχικές του επιτυχίες ο “Chief Mouser” άρχισε να παραμελεί τα καθήκοντά του. Αυτό όμως δεν επηρέασε καθόλου το πόσο αγαπητός είναι ο γάτος: παρέμεινε στο πόστο του με όλους τους διαδόχους του Κάμερον, με την Τερέζα Μέι, τον Μπόρις Τζόνσον, τη Λιζ Τρας και τώρα με τον Σούνακ. Και όταν το περασμένο φθινόπωρο άρχισαν να ακούγονται φήμες πως ο Λάρι αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας, η κυβέρνηση έσπευσε να διαβεβαιώσει πως ο γάτος είναι “happy and healthy”.

Ως δημόσιο πρόσωπο ο Λάρι έχει και έναν – ανεπίσημο – λογαριασμό στο Χ με το όνομα @Number10cat – και μετράει περίπου 840.000 ακολούθους. Οι δημοσιεύσεις του συνήθως σατιρίζουν την πολιτική καθημερινότητα και τις τοποθετήσεις του πρωθυπουργού, με τη συνοδεία φωτογραφιών του Λάρι και διαφόρων memes με γάτες. Κανείς δεν γνωρίζει ποιος διαχειρίζεται τον λογαριασμό. Όποιος όμως διαβάζει τα posts μπορεί να είναι σίγουρος για ένα πράγμα: ο διαδικτυακός Λάρι δεν συμπαθεί καθόλου τους Συντηρητικούς – γι’ αυτό και συχνά αρέσκεται να χλευάζει και τον νυν συγκάτοικο του γάτου.

Ο “Catzilla” που κυνηγούσε τον σκύλο του Τζόνσον

Παρά την αγάπη που έχουν γι’ αυτόν οι Βρετανοί, ο πραγματικός Λάρι ίσως να μην είναι και πολύ φιλικός. Ή τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει ο πρώην πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον.

Σε κείμενό του στην Daily Mail ο Τζόνσον χαρακτήρισε τον Λάρι ως έναν «μικρό γκάνγκστερ», που συχνά όρμαγε επιθετικά στον σκύλο του, Ντίλιν, όταν αυτός έτρωγε το φαγητό του. Και καθώς ο Λάρι έχει σώμα σαν παλαιστή σούμο και νύχια σαν βελοσιράπτορα, ο Ντίλιν τρομοκρατήθηκε τόσο πολύ, ώστε κατέληξε να αποφεύγει όλους τους χώρους στους οποίους βρισκόταν ο “Catzilla”.

Το πώς θα τα πάει τώρα ο Στάρμερ με το ζώο είναι άγνωστο. Αλλά είναι βέβαιο πως, όσον αφορά τον Λάρι, του είναι μάλλον παντελώς αδιάφορο το ποιος θα είναι ο πρωθυπουργός του.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Μοιάζει όλοι να γνωρίζουν ποιο θα είναι το αποτέλεσμα της κάλπης πριν καλά καλά ξεκινήσει η επίσημη διαδικασία, αύριο Πέμπτη. Ο ηγέτης του Εργατικού Κόμματος, Σερ Κιρ Στάρμερ, έχει σηκώσει ήδη τα μανίκια του και σκέφτεται ποια θα είναι τα μέλη που θα τον ακολουθήσουν στο πρωθυπουργικό γραφείο του «Νούμερο 10», ο ηγέτης του Συντηρητικού Κόμματος, Ρίσι Σούνακ σκέφτεται αν μετά το αποτέλεσμα θα παραμείνει στη θέση αυτή, ο ηγέτης του κόμματος των Φιλελευθέρων, Εντ Ντέιβι υπολογίζει ότι το κόμμα του θα σημειώσει μια μεγάλη εκλογική νίκη και ούτω καθεξής. Τα κουκιά όμως είναι μετρημένα. Περισσότεροι από 45 εκατομμύρια Βρετανοί έχουν τη δύναμη να εκλέξουν 650 μέλη του Βρετανικού Κοινοβουλίου. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν 650 έδρες, ενώ περισσότερα από 5 κόμματα θέλουν να εγκατασταθούν στη Βουλή των Κοινοτήτων.

Οι περισσότερες τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η ψαλίδα μεταξύ Εργατικών και Συντηρητικών έχει μικρύνει σε αυτή την προεκλογική καμπάνια, όμως παραμένει περίπου στο 20%. Συντριπτική αναδεικνύεται όμως η τελευταία δημοσκόπηση για λογαριασμό της Survation, που δείχνει ότι ο Κιρ Στάρμερ θα κερδίσει 484 έδρες και οι Συντηρητικοί μόλις 64, τις λιγότερες που είχαν ποτέ από την ίδρυση του κόμματος το 1834.

Σήμερα βέβαια, και από νωρίς το πρωί, οι πολιτικοί αρχηγοί των κομμάτων βρίσκονται διάσπαρτοι στη χώρα, ώστε να αποδείξουν ότι τίποτα δεν έχει τελειώσει. Οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές ξεκίνησαν την τελευταία ημέρα της προεκλογικής τους εκστρατείας από βασικά προπύργια των κομμάτων τους: ο Σερ Κιρ Στάρμερ από την Ουαλία, ο Ρίσι Σούνακ από τη Νότια Αγγλία.

Περιορισμό της ζημιάς επιχειρούν οι Συντηρητικοί

Το ηθικό όμως στο Συντηρητικό Κόμμα μοιάζει ήδη να έχει καταρρακωθεί. Οι δηλώσεις κορυφαίων μελών του σήμερα το πρωί είναι χαρακτηριστικές και αναδεικνύουν το κλίμα. Για παράδειγμα, ο υπουργός Εργασίας και Συντάξεων Μελ Στράιντ παραδέχτηκε ότι το Εργατικό Κόμμα οδεύει σε μια «σαρωτική νίκη» και μάλιστα σε μια κλίμακα που «η χώρα δεν έχει δει ποτέ», αν και πρόσθεσε ότι «με νύχια και με δόντια προσπαθούμε να περάσουμε το μήνυμα στον κόσμο τι τον περιμένει με μια εργατική κυβέρνηση στο τιμόνι της χώρας».

Παράλληλα, ούτε και η πρώην υπουργός Εσωτερικών Σουέλα Μπρέιβερμαν έδειξε να συγκρατείται ιδιαίτερα στις δηλώσεις της. Όπως δήλωσε στην Telegraph, το κόμμα «τελείωσε», «αποτύχαμε και πρέπει απλά να το σώσουμε από την εξαφάνιση», «πρέπει να γυρίσουμε προς τα δεξιά, αν θέλουμε να συνδεθούμε ξανά με τους ψηφοφόρους», πρόσθεσε η γνωστή επικριτής του Ρίσι Σούνακ.

Και ενώ βρισκόμαστε λιγότερο από ένα 24ωρο μακριά από την κάλπη, υπάρχουν ήδη σχόλια που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως «της επόμενης ημέρας». Ο Τζορτζ Όσμπορν, ο πρώην υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Κάμερον, σχολίασε ως λάθος την απόφαση Σούνακ για εκλογές τον Ιούλιο και όχι αργότερα μέσα στον χρόνο, τονίζοντας ότι «δεν έχω γνωρίσει μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου που να πιστεύει ότι αυτό δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια ανόητη ιδέα».

Ο Μπόρις Τζόνσον ξανά στο προσκήνιο

Στο επίκεντρο του σχολιασμού όμως μπαίνει και η χθεσινή εμφάνιση του πρώην πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος προλόγισε τον Ρίσι Σούνακ σε προεκλογική συγκέντρωση του κόμματος. Ο πρώτος είχε κατηγορήσει τον δεύτερο ότι είχε συμβάλει στην πτώση του, γι' αυτό και η παρουσία του ξάφνιασε τους περισσότερους. «Έχω βράσει αυγά που διήρκησαν πολύ περισσότερη ώρα από αυτό το σόου», σχολίασε ο Πατ ΜακΦάντεν, συντονιστής της προεκλογικής καμπάνιας των Εργατικών, για τη συνύπαρξη των δύο ανδρών. Ο Μπόρις Τζόνσον, από την άλλη, στην ομιλία του δήλωσε μεταξύ άλλων ότι «είμαι εδώ γιατί, παρά τις όποιες διαφορές μας, αγαπάμε τη χώρα μας» ενώ δήλωσε στους ψηφοφόρους ότι «μια απόλυτη πλειοψηφία των Εργατικών μπορεί να οδηγήσει στην παραφροσύνη».

Το ίδιο δεν φαίνεται να συμμερίζονται όμως και αναλυτές του City του Λονδίνου. Σύμφωνα με δηλώσεις τους, τις οποίες φιλοξενεί σήμερα ο Guardian «μια συντριπτική νίκη των Εργατικών την Πέμπτη μπορεί να δώσει στη Βρετανία ένα premium σταθερότητας στις παγκόσμιες αγορές, ενισχύοντας τη λίρα, τις μετοχές και τις επενδύσεις σε μια περίοδο πολιτικής αναταραχής οπουδήποτε αλλού».

Η φετινή διήμερη Σύνοδος Κορυφής των Αρχηγών 16 Κρατών του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) που ξεκινά σήμερα στην Αστάνα του Καζακστάν συμβαίνει σε μια κρίσιμη στιγμή για τις διεθνείς ισορροπίες με δύο πολέμους εν εξελίξει στην Ουκρανία και τη Γάζα, με την Ευρώπη να αναζητά νέες ισορροπίες μετά τις ευρωεκλογές και με τις αμερικανικές εκλογές να αυξάνουν την ανασφάλεια των ψηφοφόρων. Όμως στο Καζακστάν η σημερινή Σύνοδος θα φέρει στο ίδιο τραπέζι ηγέτες όπως ο Βλάντιμιρ Πούτιν και ο Σι Τζινπίνγκ, που θα συζητήσουν θέματα ευρασιατικής ασφάλειας και άμυνας και τρόπους για την αντιμετώπιση της επιρροής των ΗΠΑ και των συμμάχων τους. Για την Τουρκία, η Σύνοδος έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς ο πρόεδρος Ερντογάν θα έχει την ευκαιρία να συναντηθεί πρόσωπο με πρόσωπο με τον Ρώσο πρόεδρο ύστερα από μεγάλο διάστημα. Η ατζέντα της συνάντησης θα περιλαμβάνει θέματα ενέργειας, εμπορίου και τουρισμού.

Θα υπάρξουν πολλά διμερή, περιφερειακά και παγκόσμια θέματα. Ο πρόεδρος Ερντογάν αναμένεται να τονίσει για άλλη μια φορά τη σημασία του αγώνα κατά της τρομοκρατίας στη Συρία και να θίξει την κατάσταση στη Γάζα όχι μόνο στις διμερείς συνομιλίες αλλά και στη Σύνοδο.

«Φυσιολογικά» τα προβλήματα

Σε δηλώσεις του σχετικά με τις διμερείς σχέσεις Ρωσίας-Τουρκίας, το μεσημέρι της Τετάρτης, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ ανέφερε ότι «όταν γίνει πολλή δουλειά στις διμερείς σχέσεις, αναπόφευκτα θα προκύψουν διάφορα προβλήματα. Αυτή είναι μία απολύτως φυσιολογική διαδικασία εργασίας. Ωστόσο, υπάρχει πολιτική βούληση να λυθούν τα προβλήματα και οι διμερείς σχέσεις, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής συνεργασίας, βρίσκονται στο απαραίτητο επίπεδο».

Ανάλογη σημασία στην συνάντηση Πούτιν-Ερντογάν έδωσε και ο Σύμβουλος Εξωτερικής Πολιτικής του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ, που δήλωσε ότι Πούτιν και Ερντογάν θα συζητήσουν όλα τα σημαντικά και ευαίσθητα θέματα, προσθέτοντας δε ότι εδώ και πολύ καιρό έχει προγραμματιστεί μια επίσκεψη του Ρώσου προέδρου Πούτιν στην Τουρκία και ότι το θέμα της επίσκεψης μπορεί να συζητηθεί στη σημερινή συνάντηση: «Λαμβάνοντας υπόψη τη θέση της Τουρκίας, νομίζω ότι υπάρχουν πολλά θέματα για τα οποία θα ανταλλάξουν απόψεις οι ηγέτες των χωρών αυτών, οι οποίες διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην περιοχή. Είμαστε σε συνεχή διάλογο με την τουρκική πλευρά, υπάρχουν συνεχείς τηλεφωνικές επαφές, επίσης ο πρόεδρος Πούτιν δέχθηκε πρόσφατα τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν», είπε ο Ουσάκοφ. Σύμφωνα με πληροφορίες ο Ερντογάν θα συναντηθεί και με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ.

Τα τουρκικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι το κύριο θέμα στην ατζέντα της συνάντησης Πούτιν-Ερντογάν αναμένεται να είναι η Συρία, αλλά θα συζητηθεί και ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, οι οικονομικές σχέσεις, οι κυρώσεις και ενεργειακά θέματα.

Το περασμένο καλοκαίρι στην Ελλάδα, πυρκαγιές κατέκαιγαν επί μέρες ανεξέλεγκτα σπίτια και ελαιώνες, καταστρέφοντας συνολικά μια επιφάνεια μεγαλύτερη από εκείνη της Νέας Υόρκης. Ήταν η μεγαλύτερη πυρκαγιά που καταγράφηκε ποτέ στην Ευρώπη.

Οι δασικές πυρκαγιές αποτελούν φυσικό φαινόμενο. Όμως η άνοδος της θερμοκρασίας και η αύξηση των περιόδων ξηρασίας δημιουργούν ένα πιο ξηρό και, κατά συνέπεια, επιρρεπές στις πυρκαγιές κλίμα, το οποίο διευκολύνει τη γρήγορη επέκτασή τους.

Στην Ευρώπη, όπως και στην υπόλοιπη υφήλιο, οι δασικές πυρκαγιές καταγράφονται ολοένα και συχνότερα, εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα και είναι πιο εκτεταμένες. Το 2023 κατέκαψαν μια έκταση διπλάσια από το μέγεθος του Λουξεμβούργου, προκαλώντας ζημιές άνω των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ και απελευθερώνοντας στην ατμόσφαιρα 20 μεγατόνους εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, που αντιστοιχούν σχεδόν στο ένα τρίτο των συνολικών ετήσιων εκπομπών από τις διεθνείς αερομεταφορές στην ΕΕ.

Στην πρόληψη μόλις το 10% της χρηματοδότησης

Είναι η Ευρώπη κατάλληλα προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει αυτήν την πρόκληση; Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Μπάλας Ουζβάρι δηλώνει σχετικά: «Οι δασικές πυρκαγιές γίνονται ολοένα και πιο επικίνδυνες. Αντιμετωπίζουμε πλέον καταστάσεις, στις οποίες τα κράτη-μέλη δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν». Μέχρι σήμερα στο επίκεντρο καταπολέμησης πυρκαγιών από την ΕΕ βρισκόταν η ενίσχυση των δυνατοτήτων πυρόσβεσης μέσω του μηχανισμού πολιτικής προστασίας της ΕΕ και του προγράμματος RescEU, τα οποία παρέχουν στήριξη σε χώρες που αντιμετωπίζουν καταστροφικές πυρκαγιές.

Επιστήμονες και εμπειρογνώμονες θεωρούν ότι η ΕΕ θα μπορούσε να κάνει περισσότερα για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών. Περίπου το 90% της χρηματοδότησης της ΕΕ διατίθεται σήμερα στην αντιμετώπιση πυρκαγιών και μόλις το 10% στην πρόληψη, εκτιμά η γερμανίδα ευρωβουλευτής Άννα Ντεπαρνέ-Γκρούνενμπεργκ.

Οι εξαιρετικά δύσκολο να τεθούν υπό έλεγχο πυρκαγιές, όπως εκείνες του 2017 στην Πορτογαλία που κατέκαψαν συνολικά 5.000.000 στρέμματα και στοίχισαν τη ζωή σε πάνω από 100 ανθρώπους, αναδεικνύουν τα όρια της καταστολής πυρκαγιών, δηλώνει ο Αλεξάντερ Χελντ, ειδικός του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Δασών.

Η Πορτογαλία πρότυπο στη διαχείριση δασών

Υπάρχουν πολλές μέθοδοι για μια πιο βιώσιμη διαχείριση της γης και την ενίσχυση ανθεκτικότητας των δασών, εξηγεί η Τζούλια Μπόγκναρ, επικεφαλής του προγράμματος για τη χρήση γης και το κλίμα στο Ινστιτούτο Ευρωπαϊκής Περιβαλλοντικής Πολιτικής. Οι μέθοδοι αυτοί περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων: την αραίωση και τη σωστή τοποθέτηση των δέντρων ανά διαστήματα, καθώς και τον περιορισμό της βλάστησης στο έδαφος μέσω προσχεδιασμένων πυρκαγιών ή τη βοσκή ζώων, τα οποία τρώνε ξηρούς θάμνους που λειτουργούν ως επιταχυντές πυρκαγιών.

Μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2017, η Πορτογαλία έκανε στροφή 180 μοιρών δίνοντας έμφαση στη διαχείριση των δασών. Προώθησε τη φύτευση ντόπιων φυτών και δέντρων, τα οποία είναι ανθεκτικότερα στις πυρκαγιές, και δημιούργησε τεχνητές περιοχές με λιγότερη βλάστηση που λειτουργούν ως ανάχωμα είτε για να σταματήσουν, είτε να επιβραδύνουν πυρκαγιές. Παρόμοια στρατηγική πρόληψης δασικών πυρκαγιών ακολούθησε και η Γαλλία, εισάγοντας πέρυσι νομοθεσία με επιβολή προστίμων σε ιδιοκτήτες γης, όταν δεν καθαρίζουν εκτάσεις από ξερά φύλλα και χόρτα. Ο Χεσούς Σαν-Μιγέλ, επικεφαλής ερευνητής στο Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δηλώνει ωστόσο ότι ένα βασικό εμπόδιο στην πρόληψη δασικών πυρκαγιών είναι ότι η Κομισιόν λειτουργεί υποστηρικτικά και συμβουλευτικά, διότι η ευθύνη για την διαχείριση δασών και την πρόληψη πυρκαγιών βρίσκεται αποκλειστικά στις χώρες-μέλη.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Δύο ημέρες μετά τον πρώτο γύρο των γαλλικών βουλευτικών εκλογών, η σημερινή μέρα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς οι τελικοί υποψήφιοι έχουν περιθώριο έως τις έξι το απόγευμα να υποβάλουν την υποψηφιότητά τους για τον δεύτερο γύρο.

Αυτές τις ώρες η μάχη δίνεται στις εκλογικές περιφέρειες όπου ο πρώτος γύρος δεν έδωσε πλειοψηφικά νικητή, αλλά αντίθετα προκρίθηκαν τρεις ή περισσότεροι υποψήφιοι. Είναι οι λεγόμενες «τριγωνικές». Για την πρόκριση απαιτείται το 12,5% των εγγεγραμμένων, και αρχικά χθες οι τριγωνικές ήταν 306. Σε αυτές τις περιπτώσεις κερδίζει απλά, όποιος συγκεντρώνει τις περισσότερες ψήφους.

Έτσι, με δεδομένη τη δυναμική που έχει αυτές τις ώρες η Ακροδεξιά, η «Εθνική Συσπείρωση» θα μπορούσε να είναι η μεγάλη κερδισμένη και αναγκαστικά ο Ζορντάν Μπαρντελά ο φέρελπις μελλοντικός πρωθυπουργός. Προοπτική δύσκολα ανεκτή από πολλούς δημοκρατικούς υποψηφίους που ήρθαν τρίτοι, με την Ακροδεξιά στην πρώτη θέση. Έτσι ορισμένοι άρχισαν να αποσύρονται υπέρ του δεύτερου, ώστε να μπει φραγμός στον Μπαρντελά. Ήδη συρρικνώθηκαν οι «τριγωνικές» με πάνω από 185 αποσύρσεις, και υπάρχει περιθώριο για τις τελικές αποφάσεις έως τις έξι το απόγευμα σήμερα, τοπική ώρα.

«Ούτε μία ψήφος στην Ακροδεξιά»

Πρώτο το Νέο Λαϊκό Μέτωπο της Αριστεράς (NFP) διά λόγου Μελανσόν δήλωσε «ούτε μία ψήφος στην Ακροδεξιά», με άμεση συνέπεια τις πρώτες αποσύρσεις Αριστερών προς όφελος υποψηφίων της κεντρώας κυβερνητικής παράταξης (Ensemble) ή ακόμα των Ρεπουμπλικανών της Δεξιάς που δεν προσχώρησαν στην Εθνική Συσπείρωση (RN) με Μπαρντελά.

Από την πλευρά του κεντρώου Συνασπισμού οι συστάσεις είναι ολίγον τι ακαθόριστες και διασπασμένες. Το πρόβλημα δημιουργείται από την παρουσία των Ανυπότακτων του Μελανσόν, που συμμετέχει στο Λαϊκό Μέτωπο της Αριστεράς, αλλά λόγω του εριστικού χαρακτήρα μελών είναι απωθητικό για πολλούς εκλογείς. Έτσι ορισμένα μέλη του κυβερνητικού Συνασπισμού δηλώνουν ότι θα δώσουν συστάσεις ανά περίπτωση, θεωρώντας ότι υπάρχουν και μέλη των Ανυπότακτων που είναι αποδεκτά.

Υπάρχουν όμως και άλλοι στον Συνασπισμό, όπως πρώην κυβερνητικά μέλη (Ζεράρ Νταρμανέν, Εντουάρ Φιλίπ, Μπρουνό Λεμέρ), που απορρίπτουν εξίσου το Νέο Λαϊκό Μέτωπο της Αριστεράς και την ακροδεξιά Εθνική Συσπείρωση, προσθέτοντας σύγχυση στους ψηφοφόρους.

Όσοι επιλέξαμε να ψηφίσουμε μέσω ταχυδρομείου σε αυτές τις βρετανικές εκλογές της 4ης Ιουλίου λάβαμε πακέτο ψηφοδελτίου περίπου στα μέσα Ιουνίου. Μάλιστα, ακόμα νωρίτερα από αυτό υπήρχε και ένα ενημερωτικό έντυπο, το οποίο ανέφερε ποια θα ήταν τα επόμενα βήματα. Κάτω δεξιά στο φυλλάδιο έγραφε: «Αν δεν έχετε λάβει μέχρι την Παρασκευή 28 Ιουνίου την επιστολική σας ψήφο, τηλεφωνήστε στο (τηλέφωνο που αναγράφεται)».

Αυτό λοιπόν φαίνεται πως έκαναν χιλιάδες ψηφοφόροι κυρίως σε εκλογικές περιφέρειες της Νότιας Αγγλίας και της Σκωτίας, οι οποίοι δεν έλαβαν ποτέ τα δικά τους πακέτα ψηφοδελτίων. Συγκεκριμένα, και σύμφωνα με την εφημερίδα Telegraph, τουλάχιστον 90 από τις 650 εκλογικές περιφέρειες του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν αναφέρει ότι υπάρχουν καθυστερήσεις παραλαβής και, αναπόφευκτα, παράδοσης ψηφοδελτίων μέσω ταχυδρομείου.

Τα Βρετανικά Βασιλικά Ταχυδρομεία (Royal Mail) επιμένουν σήμερα ότι «δεν υπάρχουν καθυστερήσεις των επιστολικών ψηφοδελτίων», προσθέτοντας ότι «όπου έχουν εκφραστεί ανησυχίες, έχουμε κάνει την απαραίτητη έρευνα και επιβεβαιώσαμε ότι τα πακέτα με τα ψηφοδέλτια παραδίδονται αμέσως μόλις φτάσουν στο δίκτυό μας».

Η Εκλογική Επιτροπή (Electoral Commission) από την άλλη, επιβεβαίωσε ότι υπάρχουν «πιέσεις» στη διαδικασία και ανέφερε ότι δεκάδες χιλιάδες επιστολικές ψήφοι παραδόθηκαν μόλις μέσα στο Σαββατοκύριακο.

Ο λόγος των καθυστερήσεων και οι αντιδράσεις

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, οι καθυστερήσεις προκύπτουν λόγω του μικρού διαστήματος που έχουν τα δημοτικά συμβούλια ώστε να εξετάσουν τις αιτήσεις για επιστολική ψήφο -να αναφερθεί ότι οι ψηφοφόροι είχαν δικαίωμα μέχρι τις 19 Ιουνίου να υποβάλουν την αίτησή τους- το πρόβλημα της Royal Mail με τις παραδόσεις, αλλά ακόμα και προβλήματα με τους εκτυπωτές που τυπώνουν τα απαραίτητα έγγραφα.

Επιπρόσθετο πρόβλημα όμως αναδεικνύεται και ο αριθμός των ψηφοφόρων που επιλέγουν την ψήφο μέσω ταχυδρομείου. Υπολογίζεται πως περίπου 10 εκατομμύρια Βρετανοί έχουν επιλέξει φέτος να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα μέσω επιστολικής ψήφου, το οποίο μεταφράζεται στο 20% με 25% του εκλογικού σώματος της χώρας. Υπενθυμίζεται ότι η ψηφοφορία μέσω ταχυδρομείου μπήκε σε εφαρμογή στη χώρα από το 2001, ενώ η αύξηση των ανθρώπων που την επιλέγουν δημιουργεί πίεση σε μια «ήδη πολύπλοκη», όπως αναφέρεται, διαδικασία.

Καθώς βρισκόμαστε μόλις 48 ώρες πριν από το άνοιγμα της κάλπης των βρετανικών εθνικών εκλογών και σαφώς κάθε ψήφος μετράει, η κριτική προς τη Royal Mail είναι δριμύτατη. Κάποιοι υποψήφιοι ήδη έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι το χάος της τελευταίας στιγμής μπορεί να τους κοστίσει ακόμα και τη νίκη.

Πάντως ο υπεύθυνος για τα Ταχυδρομεία υπουργός, Κέβιν Χόλινρεϊκ, αναφέρεται ότι εξετάζει το ζήτημα με τη μορφή «κατεπείγοντος», με τον υπουργό Εσωτερικών Τζέιμς Κλέβερλι, στου οποίου την εκλογική περιφέρεια έχουν επίσης αναφερθεί καθυστερήσεις, να παροτρύνει σήμερα τους ψηφοφόρους «να επιδιώξουν να ασκήσουν το δημοκρατικό τους δικαίωμα».

Υπάρχει λύση στο πρόβλημα;

Ήδη στη Σκωτία, κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, άνοιξαν κάποια "κέντρα έκτακτης ανάγκης" για τις επιστολικές ψήφους, ενώ κάποια άλλα προσφέρθηκαν να στείλουν πακέτα αντικατάστασης.

Από την πλευρά της, η Royal Mail υποσχέθηκε επιπλέον προσωπικό για την ημέρα των εκλογών, ώστε οι επιστολικές ψήφοι να φτάσουν εγκαίρως στα σημεία καταμέτρησης, πριν κλείσουν οι κάλπες την Πέμπτη στις 22:00, ενώ εκπρόσωπος τύπου του πρωθυπουργού ανέφερε ότι συνεργάζεται με τους εμπλεκόμενους οργανισμούς, ώστε «να επιλυθούν τα ζητήματα που έχουν προκύψει».

Τελευταία επιλογή για όσους έλαβαν ή θα λάβουν τελευταία στιγμή το πακέτο των ψηφοδελτίων είναι να μεταβούν στο πλησιέστερο εκλογικό τους κέντρο την ημέρα των εκλογών και να παραδώσουν εκεί τον φάκελο. Η Εκλογική Επιτροπή ανέφερε ότι οποιαδήποτε έρευνα για τη διαδικασία της επιστολικής ψήφου θα πραγματοποιηθεί μετά το τέλος των εθνικών εκλογών.

Χιλιάδες άνθρωποι κατέβαιναν στους δρόμους τους τελευταίους μήνες στη Σλοβακία, διαδηλώνοντας την αγανάκτησή τους για το επαπειλούμενο «λουκέτο» στη δημόσια ραδιοτηλεόραση RTVS. Ωστόσο, οι διαμαρτυρίες τους δεν εισακούστηκαν. Το Κοινοβούλιο της χώρας ενέκρινε το «λουκέτο» στις 21 Ιουνίου, με την αντιπολίτευση να απέχει από την ψηφοφορία σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Η απόφαση ισχύει από 1ης Ιουλίου. Επισήμως, η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο, μία ιδιότυπη φιλορωσική συμμαχία αριστερών και δεξιών λαϊκιστών, κάνει λόγο για αναγκαία «μεταρρύθμιση» του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα.

Ανεξάρτητοι σχολιαστές καταγγέλλουν ότι η κυβέρνηση προχώρησε σε αυτή τη δραστική λύση, καθώς η υφιστάμενη νομοθεσία δεν της επέτρεπε να αντικαταστήσει τη διοίκηση της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης πριν από το 2027. «Δεν μιλάμε για τυπικές αλλαγές» τονίζει η Σόνα Βαίσοβα, επιτελικό στέλεχος της δημόσιας ραδιοφωνίας, στο Καθολικό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΝΑ). «Ο φόβος μας είναι ότι αποκλειστικός στόχος της νέας νομοθεσίας είναι να τεθεί η ραδιοτηλεόραση υπό πλήρη κρατικό έλεγχο».

Στο ίδιο μήκος κύματος ο Βλάντιμιρ Άμριχ, δημοσιογράφος του RTVS, ανέφερε προ ημερών στο πρακτορείο AP: «Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι θα υπάρξει κυβερνητική παρέμβαση στο έργο μας, ότι η δημοσιογραφία θα χειραγωγείται, ότι δεν θα μπορούμε να εργαστούμε σε συνθήκες ελευθερίας και ανεξαρτησίας. Ακούμε συνεχώς από τους πολιτικούς μας ότι θέλουν να διευρύνουν τον πλουραλισμό στα ΜΜΕ, δηλαδή σαν να λέμε ότι θέλουν να δώσουν φωνή σε αυτούς που πιστεύουν ότι η γη είναι επίπεδη…».

Λιγότερη ή …περισσότερη πολυφωνία;

Είναι πράγματι αξιοσημείωτο ότι οι υποστηρικτές της νέας νομοθεσίας αντιστρέφουν τα συνήθη επιχειρήματα περί ελεύθερης δημοσιογραφίας και πολυφωνίας. Ισχυρίζονται ότι οι ίδιοι βάζουν «λουκέτο» στη δημόσια ραδιοτηλεόραση ακριβώς για να διασφαλίσουν την πολυφωνία και την ελεύθερη έκφραση, την οποία οι κατεστημένες δημοσιογραφικές ελίτ επιχειρούσαν να περιορίσουν.

Όπως λέει ο αντιπρόεδρος του σλoβακικού Κοινοβουλίου Λούμπος Μπλάχα, «μόλις κάποιος εκφράσει μία διαφορετική άποψη, θεωρείται εξτρεμιστής και δεν έχει πρόσβαση στον δημόσιο διάλογο. Αυτή είναι η προσέγγιση της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης και θέλουμε να την αλλάξουμε. Το μόνο που θέλουμε είναι περισσότερη ελευθερία και μεγαλύτερο πλουραλισμό».

Ο διαμφισβητούμενος νόμος για τη δημόσια ραδιοτηλεόραση πέρασε από το Κοινοβούλιο της Μπρατισλάβα μόλις λίγες ημέρες μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου της χώρας Πέτερ Πελεγκρίνι, ο οποίος θεωρείται πολιτικός σύμμαχος του πρωθυπουργού Ρόμπερτ Φίτσο. Ο ίδιος ο Φίτσο δεν παρέστη στην ορκωμοσία, καθώς αναρρώνει από την πρόσφατη δολοφονική απόπειρα εναντίον του. Στη Σλοβακία ο «ανώτατος άρχοντας» έχει περιορισμένες αρμοδιότητες, ωστόσο ο ρόλος του μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικός σε κρίσιμες περιστάσεις, καθώς ορίζει τους δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου και μπορεί να προβάλει βέτο σε συγκεκριμένα νομοσχέδια ή να τα παραπέμψει ο ίδιος στο Συνταγματικό Δικαστήριο.

Τον Σεπτέμβριο η νέα διοίκηση

Στο Συνταγματικό Δικαστήριο θέλουν τώρα να προσφύγουν και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, ζητώντας να ανακληθεί η νέα νομοθεσία. Τόσο ο «σοσιαλδημοκράτης» πρωθυπουργός Φίτσο, όσο και η υπουργός Πολιτισμού Μαρτίνα Σιμκομβίτσοβα είχαν επανειλημμένα επικρίνει δημοσίως το κυβερνητικό ρεπορτάζ του RTVS.

Από το απόγευμα της Δευτέρας η μέχρι πρότινος δημόσια ραδιοτηλεόραση εκπέμπει «υπό την σκέπη» του νέου κρατικού φορέα STVR. Προσωρινός επικεφαλής ορίζεται ο οικονομολόγος Ιγκόρ Σλάνινα μέχρι τον Σεπτέμβριο, οπότε θα ανακοινωθεί η νέα διοίκηση του σταθμού. Η Γερμανική Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (DJV) απευθύνει έκκληση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει της Συνθήκης εναντίον της Σλοβακίας, καθώς η νομοθετική παρέμβαση στη δημόσια ραδιοτηλεόραση συνιστά «σοβαρή παράβαση των θεμελιωδών αξιών της ΕΕ».

APTN, dpa, ARD

Αν κάτι... μειώνει την ισχύ των εθνολαϊκιστών και ακροδεξιών δυνάμεων στην Ευρώπη, παρά τις πρόσφατες εκλογικές επιτυχίες τους, είναι η πολυδιάσπασή τους. Η ανακοίνωση των Βίκτορ Όρμπαν από την Ουγγαρία, Χέρμπερτ Κικλ από την Αυστρία και Αντρέι Μπάμπις από την Τσεχία έρχεται να επιβεβαιώσει αυτή την εκτίμηση. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπάρχουν ήδη δύο ομάδες με τέτοιον προσανατολισμό: Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές (ECR) με κεντρική φιγούρα την Τζόρτζια Μελόνι και η ομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία», όπου τον πρώτο λόγο εκεί έχει η Μαρίν Λεπέν από τη Γαλλία, η οποία εσχάτως «απέπεμψε» την Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).

H περίοδος μετά τις ευρωεκλογές είναι πάντα μια περίοδος διεργασιών, ζυμώσεων και ανακατατάξεων. Όσο ισχυρότερη είναι μια ομάδα, τόσο περισσότερα είναι τα «προνόμια», τα μέσα και οι δυνατότητες που διαθέτει. Η ομάδα ECR είναι πλέον τρίτη σε δύναμη, αλλά ο Βίκτορ Όρμπαν αρνήθηκε να ενταχθεί σε αυτή, εξαιτίας της άρνησής του να συνυπάρξει με ένα μικρό ρουμάνικο κόμμα που θεωρεί ότι είναι απειλητικό προς την ουγγρική μειονότητα. Έτσι τώρα ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας θα έχει την ευκαιρία να συνεργαστεί με ομοϊδεάτες από τις δύο γειτονικές χώρες του «Βίζεγκραντ» στην ομάδα «Πατριώτες για την Ευρώπη».

Διαφορετικές αφετηρίες

Η προέλευση των τριών κομμάτων είναι ουσιαστικά καθρέφτης της συντηρητικοποίησης της Ευρώπης και κυρίως της μετατόπισης προς το δεξιό άκρο πολιτικών δυνάμεων που στο παρελθόν ταξινομούνταν σε άλλους χώρους. Υπενθυμίζεται ότι το Fidesz από την Ουγγαρία ήταν επί σειρά ετών μέλος του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) της Κεντροδεξιάς «Διεθνούς». Το ΑΝΟ του Αντρέι Μπάμπις από την Τσεχία ανήκε στους Φιλελεύθερους, κάτι που από πολλούς χαρακτηριζόταν ως παράδοξο. Τώρα τους εγκαταλείπει οριστικά. Ενδιαφέρον έχει και η περίπτωση της Ολλανδίας πάντως, όπου το μέχρι πρότινος κυβερνητικό VVD του Μαρκ Ρούτε κινδυνεύει με έξωση από τη φιλελεύθερη ομάδα του Renew, λόγω της συνεργασίας του για σχηματισμό κυβέρνησης με την Ακροδεξιά του Γκερτ Βίλντερς.

Όσο για τους Ελεύθερους (FPÖ) της Αυστρίας, του Χέρμπερτ Κικλ, αυτοί ανήκαν στην ομάδα των Ταυτοτικών του ΙD, η οποία έτσι κι αλλιώς φαίνεται να αποδυναμώνεται τώρα μετά την απομάκρυνση της AfD και την πιθανή πρόθεση της Μαρίν Λεπέν να προσεγγίσει περισσότερο την πρωθυπουργό της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι. Οι δύο «κυρίες» της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη θεωρούνται ως βασικές πρωταγωνίστριες του χώρου στις διεργασίες της επόμενης μέρας.

Συσπείρωση ή νέα πολυδιάσπαση

Όλες αυτές οι μετακινήσεις είναι πιθανόν τελικά να καταλήξουν σε μια μεγαλύτερη συσπείρωση των δυνάμεων, φοβούνται ορισμένοι, καθώς ο χώρος αναζητά τρόπους να μεγαλώσει την επιδραστικότητά του μέσα στα όργανα και τους θεσμούς της ΕΕ. Άλλοι πάλι πιστεύουν ότι είναι ενδεικτικό της αδυναμίας του χώρου να συντονίσει και να ενώσει τις δυνάμεις του. Έτσι και αλλιώς μιλάμε για αρχηγούς κομμάτων με αυταρχικές προσωπικότητες, που μπορεί να τους ενώνει η αντίθεση στην προοπτική μιας ομοσπονδιοποίησης της Ευρώπης και της παραχώρησης εθνικής κυριαρχίας, αλλά πολλές φορές η εθνικιστική ρητορική για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης προκαλεί προστριβές μεταξύ τους.

Ποιος είναι ποιος

Ο χαρακτήρας και ο αυταρχισμός του Όρμπαν είναι γνωστοί. Του αρέσει να έχει το πάνω χέρι και αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει κάποιες μελλοντικές συγκρούσεις με συγγενείς ιδεολογικά από άλλες χώρες. Ο Αντρέι Μπάμπις είναι επίσης μια ιδιόμορφη περίπτωση δισεκατομμυριούχου, που ασχολήθηκε με την πολιτική, με σημαία τον λαϊκισμό. Το προσωνύμιο «Τραμπ του Μολδάβα» δεν του αποδόθηκε τυχαία, όπως και η ταύτισή του από Τσέχους δημοσιογράφους με τον όρο «μετα-αλήθεια». Πρώην κομμουνιστής και Σλοβάκος στην καταγωγή, έχει κατηγορηθεί για σκάνδαλα με επιδοτήσεις των αγροτοβιομηχανικών επιχειρήσεών του, αλλά και για τις σχέσεις του με τη Μόσχα. Φιλικό προς τη Μόσχα θεωρείται και το αυστριακό FPÖ, που σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις θα είναι πρώτο κόμμα στις εθνικές εκλογές τον Σεπτέμβριο. Ο Χέρμπερτ Κικλ είναι ένας σκληρός δεξιός πολιτικός, πρώην υπουργός Εσωτερικών, προσανατολισμένος κυρίως στο «αντιμεταναστευτικό» λεξιλόγιο και με γκρίζες σκιές στο παρελθόν του.

Η σχέση με τη Ρωσία

Η σχέση των κομμάτων αυτών με τη Μόσχα είναι κάτι στο οποίο στρέφεται η προσοχή των δυτικών ΜΜΕ και είναι και ο λόγος που θεωρείται δύσκολη η προσέγγισή τους με το πολωνικό PiS, το Κόμμα Νόμου και Δικαιοσύνης του Γιάροσλαβ Κατσίνσκι. Αλλά θα ήταν λάθος να αντιμετωπιστεί το όλο εγχείρημα απλώς ως ένας νέος Δούρειος Ίππος του Πούτιν μέσα στην ΕΕ, γιατί οι παρεμβάσεις του δεν θα περιοριστούν μόνο σε ζητήματα όπως αυτό του πολέμου στην Ουκρανία.

Πάντως για να μπορέσουν οι «Πατριώτες για την Ευρώπη» να αποκτήσουν καθεστώς ευρωομάδας, θα χρειαστούν ενισχύσεις από τουλάχιστον μια ακόμα χώρα. Υποψήφιοι υπάρχουν, από χώρες όπως η Σλοβακία ή η Ρουμανία. Το βασικό ερώτημα παραμένει ποια θα είναι η σχέση τους με τη γερμανική ΑfD, που εμφανίζει σημεία ανάκαμψης μετά από διάφορες δικαστικές περιπέτειες που είχε το τελευταίο διάστημα. Το γεγονός ότι ο Βίκτορ Όρμπαν «προεδρεύει» από χθες της ΕΕ λόγω της εξάμηνης προεδρίας της χώρας του ίσως να προσελκύσει σε αυτή τη φάση μικρότερα κόμματα του χώρου, που γνωρίζουν ότι μέσα σε μια ομάδα θα έχουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες για επιρροή, από το μείνουν μόνα τους ως «μη εγγεγραμμένα».

Ο «πατριωτισμός» όπως τον εννοεί η ακραία δεξιά του Ούγγρου πρωθυπουργού, που υπόσχεται στα πρότυπα του Τραμπ να «ξανακάνει μεγάλη την Ευρώπη», φαίνεται ότι πουλάει, και αν η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνεχίζει να αντιμετωπίζει τα κόμματα του χώρου απλώς με απαξίωση, χωρίς να στρέφεται ενάντια στην ουσία της αντιευρωπαϊκής τους πολιτικής, τότε είναι πιθανόν τα επόμενα χρόνια να βρεθεί μπροστά σε ακόμα πιο δυσάρεστες εκπλήξεις.

Μια φορά κι έναν καιρό στη Γερμανίαμπορούσε κανείς να παραγγείλει... Σνίτσελ, σπαράγγια και τηγανητές πατάτες. Ή: Κότσι, ξινολάχανο και βραστές πατάτες. Με άλλα λόγια, ένα σωστό, τυπικό γερμανικό ζεστό γεύμα αποτελούνταν συνήθως από τρία συστατικά: Κρέας ή ψάρι, λαχανικά ως πρώτο συνοδευτικό και υδατάνθρακες ως δεύτερο συνοδευτικό. Τα δεδομένα ωστόσο πλέον φαίνεται να αλλάζουν στα σύγχρονα μενού.

Οι πολιτισμικές αλλαγές και η επιρροή τους στην κουζίνα

Ερευνα της Civey αποκάλυψε πρόσφατα ότι σχεδόν οι μισοί ενήλικες στη Γερμανία τρώνε σπανιότερα έξω πλέον - από τότε δηλαδή που σημειώθηκε αύξηση του ΦΠΑ και άγγιξε το 19% στα εστιατόρια. Και αν διαβάσει κανείς πλέον τον κατάλογο σε αρκετά εστιατόρια θα δει ότι αρχίζει να εδραιώνεται το "έξτρα" συνοδευτικό, κατά το παράδειγμα των ακριβών εστιατορίων στις ΗΠΑ.

Φυσικά, εκατομμύρια άνθρωποι εξακολουθούν να προτιμούν το πιάτο τους "παραδοσιακό". Και φυσικά πολλά εστιατόρια εξακουλουθούν να τα σερβίρουν Ωστόσο συχνά οι νέοι πλέον έχουν άλλες προτιμήσεις. Το μοντέρνο, καθημερινό φαγητό σερβίρεται συχνά σε βαθύ πιάτο - κάτι που συνηθίζεται παρεμπιπτόντως σε αρκετές κουζίνες, όπως στην ασιατική και αραβική.

Είναι το σνίτσελ με πατάτες και σαλάτα εκτός μόδας;

«Τα πιάτα τριών συστατικών, που συνηθίζονταν στη Γερμανία για καιρό, θεωρούνται πλέον εντελώς παλιομοδίτικα», λέει ο ερευνητής Γκούντερ Χιρσφέλντερ από το Πανεπιστήμιο του Ρέγκενσμπουργκ. «Για τη νεότερη γενιά φαντάζει περίεργο να τρώνε όλοι το ίδιο στο τραπέζι». Το φαγητό αποτελεί πλέον τρόπο έκφρασης της προσωπικότητας του καθενός, πιστεύει ο πολιτισμικός επιστήμονας. «Έχουμε έναν ψευδοατομικευμένο τρόπο διατροφής», λέει χαρακτηριστικά. Επιπλέον, παλαιότερα υπήρχε και η κοινωνική τάση για παιδιά και νέους "θα φας ό,τι υπάρχει στο τραπέζι"», παρατηρεί, κάτι που βέβαια έχει πλέον αλλάξει: Η επίσκεψη σε ένα εστιατόριο θεωρούνταν σπουδαία από μόνη της και τα παιδιά έπρεπε να φάνε σνίτσελ με πατάτες. Αυτή η σχεδόν απολυταρχική στάση των γονέων είναι πλέον ξεπερασμένη, λέει ο Γκούντερ Χιρσφέλντερ.

Η κοινωνία έχει αλλάξει από τότε αρκετά, ωστόσο ένα πράγμα παραμένει σημαντικό: Το τι τρώει και τι δεν τρώει κανείς – από τη χορτοφαγία μέχρι την ωμοφαγία και την αποκήρυξη προϊόντων με γλουτένη ή λακτόζη… Το σύνθημα φαίνεται να αγγίζει πλέον τα όρια του κυνισμού: «Αφού δεν μπορώ να αλλάξω τον κόσμο, ας αποφασίσω τουλάχιστον για το τι θα βάλω στο πιάτο μου», συνοψίζει ο επιστήμονας από το Ρέγκενσμπουργκ.

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου

Κάτω από τον καυτό καλοκαιρινό ήλιο στη Χαν Γιουνίς δεκάδες άνδρες, γυναίκες και παιδιά κρατώντας μπιτόνια και κουβάδες συνωστίζονται γύρω από μια υδροφόρα για να πάρουν λίγο πόσιμο νερό από τις οργανώσεις αρωγής. Στη δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της Λωρίδας της Γάζας έχουν συρρεύσει Παλαιστίνιοι από κάθε γωνιά των Παλαιστινιακών Εδαφών ελπίζοντας ότι θα γλιτώσουν από τον συνεχιζόμενο πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Ο ανεφοδιασμός του πληθυσμού με τρόφιμα και νερό είναι εξαιρετικά δύσκολος.

Ο Παλαιστίνιος Ισάμ Αλ Νταγιά δηλώνει ότι περιμένει ώρες για ένα μπουκάλι νερό: «Από τις πέντε το πρωί μέχρι τη δύση του ηλίου τρέχουμε να γεμίσουμε ένα μπουκάλι του ενός λίτρου, το οποίο θα πρέπει να μοιραστούμε στη συνέχεια με 16 μέλη της οικογένειάς μου. Είναι τρομερή ταλαιπωρία. Πρόκειται για τραγωδία».

«Υποφέρουμε από την αρχή του πολέμου»

Την ώρα που ο κόσμος συγκεντρώνεται γύρω από το φορτηγό, μικρά παιδιά σκαρφαλώνουν πάνω του με την ελπίδα ότι θα πάρουν πρώτα νερό, ή χώνονται κάτω από το όχημα μαζεύοντας στο μπουκάλι τους τις σταγόνες που πέφτουν στο έδαφος.

Ο Αλά Αμπού Σουντ, ο οποίος εκτοπίστηκε πρόσφατα από τη Ράφα, περιμένει υπομονετικά νερό για εννέα μέλη της οικογένειάς του. Καταγγέλλει ελλείψεις πόσιμου νερού, αλλά και νερού για πλύσιμο στην ευρύτερη περιοχή: «Έχουμε σοβαρές ελλείψεις. Χρειάζομαι τουλάχιστον 250 λίτρα για το πλύσιμο των πιάτων και άλλες δουλειές . Υπάρχει τεράστια έλλειψη στη περιοχή. Χιλιάδες εκτοπισμένοι ήρθαν από τις γύρω πόλεις εδώ. Χρειαζόμαστε βοήθεια για να ανοίξουμε νέα πηγάδια. Κοιτάξτε, γίνεται σφαγή για το νερό».

Από την πλευρά της η Μάι αλ Ράε, από την πόλη της Γάζας, συμπληρώνει: «Από το ξέσπασμα του πολέμου πριν από εννέα μήνες μέχρι και σήμερα υποφέρουμε. Δεν έχουμε νερό, δεν έχουμε τροφή, μας λείπουν τα πάντα. Ζούμε σε σκηνές. Πόσο καιρό θα συνεχιστεί αυτό; Κουραστήκαμε πια. Υποφέρουμε από τις ελλείψεις, όχι μόνο από την έλλειψη νερού».

Associated Press

«Ήταν μια απολύτως κανονική δημοκρατική διαδικασία. Δουλεύουμε στενά και με εμπιστοσύνη με τη Γαλλία, τον σημαντικότερο ευρωπαίο εταίρο μας. Και αυτό θα παραμείνει έτσι από την πλευρά μας. Τώρα περιμένουμε το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου των εκλογών σε μια εβδομάδα». Αυτό ανέφερε πριν από λίγη ώρα ο κυβερνητικός επρόσωπος Στέφεν Χέμπεστραϊτ στο Βερολίνο, σε συγκρατημένους τόνους και με επιφύλαξη μέχρι το τελικό αποτέλεσμα, αποφεύγοντας να σχολιάσει το προβάδισμα της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης.

Μένουμε στα «γεγονότα» και για την ώρα άλλα σχόλια θα αποτελούσαν ανάμειξη σε μια εσωτερική εκλογική διαδικασία άλλης χώρας. Πάντως κληθείς να σχολιάσει κατά πόσο ο συνασπισμός του Νέου Λαϊκού Μετώπου Σοσιαλιστών, Κομμουνιστών και Πρασίνων στη Γαλλία θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο και για τη Γερμανία, ο Στέφεν Χέμπεστραϊτ σχολίασε ότι στόχος του καγκελάριου Όλαφ Σολτς είναι να καταστήσει τους Σοσιαλδημοκράτες ισχυρότερη πολιτική δύναμη στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2025.

«Δεν κοιτάμε τα προβλήματα άλλων χωρών»

Ο επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων στην Μπούντεσταγκ, Μίχαελ Ροτ, επίσης από τους Σοσιαλδημοκράτες, ανέφερε στο περιοδικό Politicο με δόση αυτοκριτικής: «Αναρωτηθήκαμε στη Γερμανία λίγο για το πώς θα μπορούσαμε να είχαμε στηρίξει καλύτερα τον φιλοευρωπαίο, φιλελεύθερο πρόεδρο Μακρόν. Δεν δίνουμε τη δέουσα προσοχή στις πολιτικές συζητήσεις και στα προβλήματα άλλων χωρών».

Η συμπρόεδρος των Πρασίνων Ρικάρντα Λανγκ δήλωσε ότι δεν λειτούργησε τελικά η στρατηγική του Γάλλου προέδρου Εμμανουέλ Μακρόν, χαρακτηρίζοντας «λανθασμένη» την κίνησή του να προκηρύξει πρόωρες εκλογές, συμβάλλοντας έτσι πιθανότατα στην ενίσχυση των Ακροδεξιών. «Κοντόφθαλμες αποφάσεις δεν μπορούν να οδηγήσουν μακριά» ανέφερε επίσης στο Politico.

«Ο Μακρόν απέτυχε και έχει απομονωθεί»

Όσο περνάει η μέρα, πληθαίνουν πάντως οι πολιτικές αντιδράσεις στη Γερμανία για τις γαλλικές βουλευτικές εκλογές και την επόμενη μέρα, μετά την κάλπη της 7ης Ιουλίου. «Η Γαλλία βρίσκεται τώρα ενώπιον των εξής δύο επιλογών: απόλυτη πλειοψηφία της Εθνικής Συσπείρωσης ή ακυβερνησία. Η χώρα είναι διχασμένη μεταξύ ακροδεξιάς και ακροαριστεράς, το κέντρο αποτελεί μειοψηφία» αναφέρει ο Νόρμπερτ Ρέτγκεν, εκπρόσωπος των Χριστιανοδημοκρατών για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής. Όπως σημειώνει: «Ο Μακρόν απέτυχε και έχει απομονωθεί, έγινε βάρος για το συρρικνωμένο κόμμα του. Αν προσθέσει κανείς στη συμπεριφορά του Μακρόν εκείνη του Μπάιντεν, προκύπτει μια αποδυνάμωση της Δύσης, που μόνη της την προκάλεσε. Εάν ο Σολτς δεν επιδείξει ηγετικό ρόλο τώρα, και αυτός θα συμβάλει στην περαιτέρω αποδυνάμωση της Δύσης» αναφέρει στην SZ.

«Λύκος με προβιά» η Λεπέν

«Η Λεπέν μπόρεσε να διατηρήσει τα τελευταία χρόνια τους ψηφοφόρους της με μια ψευδοαστική τροχιά που ακολούθησε τα τελευταία χρόνια. Αν όμως κανείς αναλύσει με περισσότερη προσοχή τους στόχους της, αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για έναν λύκο με προβιά» αναφέρει στην ίδια εφημερίδα ο Μίχαελ Λινκ, αντιπρόεδρος της Κ.Ο. των Φιλελευθέρων. «Ο Μακρόν τζόγαρε και κέρδισε μόλις έξι μονάδες πάνω σε σχέση με τις ευρωεκλογές. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Πλέον ο ίδιος και οι ψηφοφόροι του δεν θα εκπροσωπηθούν καν σε πολλές εκλογικές περιφέρειες στον δεύτερο γύρο των εκλογών» παρατηρεί μεταξύ άλλων.

Πιο αισιόδοξος στις εκτιμήσεις του εμφανίζεται ο Άντον Χόφραϊτερ, επικεφαλής της επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων από τους Πρασίνους, ο οποίος, όπως λέει, περίμενε ακόμη χειρότερο αποτέλεσμα. «Ελπίζω ότι θα εμποδιστεί μια συμμετοχή της Εθνικής Συσπείρωσης στον σχηματισμό κυβέρνησης. Ακόμη κι αν η Λεπέν εμφανίζεται μετριοπαθής, μόλις ανέλθει στην εξουσία θα ακολουθήσει ακροδεξιές πολιτικές. Τα ακροδεξιά κόμματα δεν απογοητεύονται. Αυτός ακριβώς θα ήταν ο κίνδυνος για την Ευρώπη. Ενόψει μεγάλων προκλήσεων, η Ευρώπη πρέπει να σταθεί ενωμένη και να μην υποκύψει σε εθνικιστικές έριδες».

Η Εθνική Συσπείρωση (RN) της Ακροδεξιάς είναι ο μεγάλος νικητής κατά τον χθεσινό πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών στη Γαλλία. Συγκέντρωσε το 33,4% των ψήφων και ήδη 39 εκλεγμένους βουλευτές, ανάμεσά τους και η Μαρίν Λεπέν. Η Ένωση της Αριστεράς με το Νέο Λαϊκό Μέτωπο (NPF) σημείωσε σταθερή άνοδο με 27,98% των ψήφων και 32 εκλεγμένους βουλευτές. Ο προεδρικός συνασπισμός «Ensemble» υπέστη βαριά ήττα με 20,76% των ψήφων και 2 εκλεγμένους βουλευτές.

Ζαλισμένη σαν ύστερα από άγριο μεθύσι ξύπνησε σήμερα η πλειονότητα των Γάλλων, σε αντιπαράθεση με το υπόλοιπο 1/3 που γιορτάζει τη νίκη της Εθνικής Συσπείρωσης για το 33,4 % των ψήφων που συγκέντρωσε. Πρωτοφανής νίκη της Ακροδεξιάς, χωρίς «αξία δημοψηφίσματος» όμως, όπως βιάζονται να πουν ορισμένοι, αφού παραμένουν τα υπόλοιπα 2/3 του πληθυσμού.

Πληθαίνουν οι φωνές για «δημοκρατικό μέτωπο»

Το Λαϊκό Μέτωπο της Αριστεράς έφθασε το 28%, αναδείχθηκε ως ο κύριος αντίπαλος και δραστηριοποιείται από χθες βράδυ, για να προσελκύσει τους «Μακρονικούς» και τους χαμένους του πρώτου γύρου. Να πείσει ότι «Ναι, είναι δυνατόν να ανυψωθεί και πάλι ένα δημοκρατικό φράγμα, για να μην περάσει η Ακροδεξιά». Ένα «δημοκρατικό μέτωπο» όπως κατά τον δεύτερο γύρο του 2002, με Ζακ Σιράκ και πατέρα Λεπέν. Χάρη στο τότε δημοκρατικό μέτωπο, όλοι οι αριστεροί ψήφισαν «κλείνοντας τη μύτη», ως έλεγαν, για να μην περάσει ο Λεπέν. Ο Ζακ Σιράκ κέρδισε τελικά με ένα πρωτοφανές για δημοκρατική χώρα ποσοστό, άνω του 80%. Δυστυχώς, μετά το τέλος της θητείας του, το ίδιο υψηλό ήταν το ποσοστό των δυσαρεστημένων που είχαν πιστέψει στις υποσχέσεις.

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει, η Ακροδεξιά της Λεπέν δεν τρομάζει όπως τότε, και έχουν λιγοστέψει όσοι πιστεύουν ακόμα σε «δημοκρατικό μέτωπο». Παραμένουν όμως και αυτοί που δεν θέλουν να εγκαταλείψουν τα όπλα. Ήταν αυτοί που γύρω στις 8 χθες βράδυ συγκεντρώθηκαν με μαχητικά σλόγκαν στιλ «No Pasaran!» στην Πλας ντε λα Ρεπουμπλίκ στο Παρίσι, αλλά και σε μεγάλες πόλεις της νότιας Γαλλίας. Έχουν μία εβδομάδα για να καταλήξουν σε στρατηγικές και υποψηφίους για τον δεύτερο γύρο.

Ένα φορτηγό με καρότσα, βαμμένο κόκκινο-λευκό-πράσινο με σπρέι βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της πόλης Σόμπατχεϊ στη βορειοδυτική Ουγγαρία. Ένας άνδρας γύρω στα σαράντα στέκεται στην καρότσα του φορτηγού. Φοράει πουκάμισο, τζιν και γυαλιά ηλίου. Ο άνδρας αυτός με το κομψό χτένισμα είναι ένας πολιτικός σταρ της χώρας: ο Πέτερ Μάτζαρ. Στην προεκλογική ομιλία του είναι παρόντες εκατοντάδες πολίτες. Και αυτό που υπόσχεται είναι η ανατροπή του Βίκτορ Όρμπαν.

Ελπίδες για αλλαγή στην ουγγρική πολιτική

«Τι έκανε ο Πέτερ Μάτζαρ για να σας πείσει;», ρωτά ένας δημοσιογράφος, που εργάζεται για μία ανεξάρτητη ουγγρική ειδησεογραφική σελίδα, έναν από τους παρευρισκόμενους ηλικιωμένους. «Δεν χρειαζόταν να με πείσει. Με έχει κουράσει ο Όρμπαν εδώ και καιρό», απαντά ο συνταξιούχος. «Ο Μάτζαρ με έπεισε ότι υπάρχει κάποιος που μπορεί επιτέλους να φέρει την αλλαγή εδώ».

Πολλοί είναι οι Ούγγροι που αισθάνονται το ίδιο ακριβώς με τον συνταξιούχο αυτόν τον καιρό. Από τότε που ο Πέτερ Μάτζαρ έκανε την εμφάνισή του στο πολιτικό σκηνικό τον Φεβρουάριο, στη χώρα επικρατεί αναστάτωση. Το δεξιό εθνικιστικό κυβερνών κόμμα του πρωθυπουργού Όρμπαν, το Fidesz (Ομοσπονδία Νέων Δημοκρατών), παρέμεινε πρώτο και πάλι στις ευρωεκλογές στις 9 Ιουνίου 2024 με ποσοστό περίπου 44%. Ωστόσο, αυτό είναι το χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα για το Fidesz εδώ και πολύ καιρό. Αντίθετα, το κόμμα Tisza (Σεβασμός και Ελευθερία) του Πέτερ Μάτζαρ άγγιξε ήδη από την αρχή το 33% των ψηφοφόρων.

Μία «ουρανοκατέβατη» συντηρητική εναλλακτική λύση εκ των έσω

Από τότε που ο Όρμπαν ανέλαβε την εξουσία στην Ουγγαρία το 2010, κάθε προσπάθεια των αντιπάλων του απέτυχε παταγωδώς. Ακόμα και όλα μαζί, τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν κατάφεραν να συμπληρώσουν την πλειοψηφία έναντι του Fidesz. Τι έχει λοιπόν ο Πέτερ Μάτζαρ, ο άνδρας με τα αθλητικά παπούτσια, τη βαριά φωνή και την υψηλή αυτοπεποίθηση που δεν έχουν οι άλλοι;

Στην Ουγγαρία κυκλοφορούν εδώ και χρόνια οι φήμες ότι ο Όρμπαν θα μπορούσε μια μέρα να ηττηθεί από τον στενό του κύκλο. Και αυτό ακριβώς είναι ο Μάτζαρ. Ο 43χρονος δικηγόρος και επιχειρηματίας ήταν παντρεμένος με την πρώην υπουργό Δικαιοσύνης Γιούντιτ Βάργκα, έχει εργαστεί σε διάφορες καλά αμειβόμενες θέσεις εντός του συστήματος Όρμπαν και είναι καλά εξοικειωμένος ή ακόμη και φίλος με ορισμένα από τα υψηλόβαθμα στελέχη του Fidesz. Από τις πρώτες δημόσιες εμφανίσεις του τον Φεβρουάριο του 2024, παρουσιάστηκε ως μία συντηρητική εναλλακτική στον Όρμπαν - ως ένας άνθρωπος που συμμερίζεται τις αξίες του Fidesz, αλλά δεν είναι διεφθαρμένος.

Εμφανίσθηκε ουσιαστικά από το πουθενά τον Φεβρουάριο του 2024, μετά την παραίτηση της προέδρου Καταλίν Νόβακ εξαιτίας μίας υπόθεσης κακοποίησης ανηλίκων. Την περίοδο εκείνη, η πρώην σύζυγος του Μάτζαρ, μέχρι τότε επικεφαλής της λίστας του Fidesz για τις ευρωεκλογές, αποσύρθηκε επίσης από την πολιτική. Η υπόθεση είχε προκαλέσει δημόσια κατακραυγή, καθώς η προστασία ανηλίκων ήταν στις προτεραιότητες της κυβέρνησης.

Ο Πέτερ Μάτζαρ είχε αρχικά εκφράσει την οργή του για το ότι η πρόεδρος και η πρώην σύζυγός του ήταν πιόνια του συστήματος Όρμπαν. Αργότερα ωστόσο ανακοίνωσε την είσοδό του στην πολιτική. Μέσα σε τέσσερις μήνες κατάφερε να αυξήσει τη δημοτικότητα του κόμματός του και να δρομολογήσει την ένταξή του στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), από το οποίο το Fidesz του Όρμπαν είχε αποχωρήσει το 2021 για να αποφύγει την αποπομπή του.

Το κατά πόσο ο Πέτερ Μάτζαρ μπορεί όμως όντως να εδραιωθεί και στην ουγγρική πολιτική μετά την επιτυχία του στις ευρωεκλογές, μένει να φανεί. Αν και αρκετοί παρατηρητές στην Ουγγαρία διατηρούν τις επιφυλάξεις τους, ο ίδιος δεν έχει καμία αμφιβολία. Το σύνθημά του είναι: «Η εποχή του one-man show έληξε! Τώρα αρχίζει η εποχή της ανασυγκρότησης».

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου

Στα 15 περίπου χρόνια που έζησα στην Αυστρία έχω δει πολλές φορές δημοσιογράφους να σπεύδουν να κάνουν λόγο για μια αναβίωση της «Wunderteam», της ομάδας-θαύμα του Μεσοπολέμου που παρέμεινε αήττητη για 14 συνεχή παιχνίδια το διάστημα 1931-33 ξεκινώντας με ένα εντυπωσιακό 6-0 εναντίον της Γερμανίας μέσα στο Βερολίνο. Το όνειρο της... μετενσάρκωσης συνήθως κατέρρεε πολύ γρήγορα, αφού συνήθως μετά από μια επιτυχία ερχόταν η απότομη προσγείωση, που γέμιζε θλίψη τους Αυστριακούς μου φίλους και μου έδινε την ευκαιρία να τους πειράζω... παρηγορώντας τους.

Μαθημένοι στις ήττες

Υπήρξαν κατά καιρούς κάποιοι εξαιρετικά προικισμένοι ποδοσφαιριστές, που έπαιξαν και στο εξωτερικό: ο Χανς Κρανκλ και ο Χέρμπερτ Προχάσκα στα τέλη του '70 αρχές του '80 ή αργότερα ο Τόνι Πόλστερ και ο Αντρέας Χέρτσογκ, αλλά η εθνική ομάδα της Αυστρίας δεν κατάφερε ποτέ μια αξιόλογη εμφάνιση σε μια μεγάλη ποδοσφαιρική διοργάνωση. Συχνά δεν έδινε καν το «παρών» στις τελικές φάσεις. Οι Αυστριακοί απαντούσαν στις ειρωνείες φίλων και γειτόνων επικαλούμενοι τις ατομικές επιτυχίες αθλητών τους σε αλπικά αθλήματα πάνω... στο χιόνι.

Φέτος τα πράγματα έχουν αλλάξει και η χώρα ζει ξαφνικά το δικό της «καλοκαιρινό παραμύθι», ελπίζοντας σε μια νέα ομάδα-θαύμα, που θα φέρει την επιτυχία. Τα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά την απροσδόκητη για τους περισσότερους νίκη απέναντι στους πορτοκαλί της Ολλανδίας ήταν διθυραμβικά. Ήδη για ορισμένους ο δρόμος για το Βερολίνο, για τον τελικό της 14ης Ιουλίου, φαντάζει διάπλατα ανοικτός. Ως τότε βεβαίως πολλά μπορεί να συμβούν, αλλά μέχρι το επόμενο νοκ άουτ παιχνίδι την ερχόμενη Τρίτη, το όνειρο μπορεί να παραμείνει ζωντανό.

Ο Γερμανός καθηγητής

Το παράδοξο της ιστορίας είναι ότι κανένας στη Βιέννη ή στο Σάλτσμπουργκ δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι ο πατέρας της επιτυχίας είναι Γερμανός, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για την ιδιόμορφη σχέση των δύο λαών με την κοινή γλώσσα. Ο Ραλφ Ράνγκνικ, ο «κύριος καθηγητής» όπως τον αποκαλούν, είναι ένας ήρεμος και φιλικός τύπος, που έχει μελετήσει και φιλοσοφήσει βαθιά το ποδόσφαιρο και αρέσκεται να υπενθυμίζει ότι αυτή η μελέτη δεν τελειώνει ποτέ. Οι Αυστριακοί τον αγάπησαν ακόμα περισσότερο όταν αρνήθηκε την πρόταση να τους εγκαταλείψει για τα μάτια της Μπάγερν Μονάχου. Κατάφερε να εμφυσήσει στην ομάδα σιγουριά και νοοτροπία νικητή χωρίς να αγχώνει τους παίκτες του. Την παραμονή του κρίσιμου αγώνα με την Ολλανδία τους έστειλε για παιχνίδια και χαλάρωση στην πισίνα.

Όπως είπε ο άλλοτε διεθνής Αντρέας Χέρτσογκ, ο Γερμανός κόουτς έδωσε στην ομάδα το φιλί που την έκανε να ξυπνήσει από το λήθαργο. Ο ίδιος κρατά χαμηλά τις προσδοκίες του: «Είχα πει στην αρχή της διοργάνωσης ότι το θεωρώ απίθανο να είμαστε εμείς οι πρωταθλητές Ευρώπης στο τέλος, και αυτό εξακολουθώ να πιστεύω» δήλωσε μετά την πανηγυρική πρόκριση. Αλλά αυτό δεν μοιάζει να μειώνει τον ενθουσιασμό που έχει κατακλύσει τη διψασμένη για επιτυχίες ποδοσφαιρική κοινή γνώμη στην «Δημοκρατία των Άλπεων». Πρώτος και καλύτερος στα πανηγύρια ο συντηρητικός καγκελάριος Καρλ Νέχαμερ, που «εισέβαλε» στα αποδυτήρια για να τραγουδήσει μαζί με τους αθλητές το «Sweet Caroline». Ίσως να ελπίζει και αυτός ότι κλέβοντας λίγη ποδοσφαιρική δόξα, μπορεί να αποφύγει την κατρακύλα που προβλέπουν οι δημοσκοπήσεις για το κόμμα του στις εκλογές του ερχόμενου Σεπτεμβρίου.

Επόμενο τεστ με την Τουρκία

Ο Ράνγκνικ άφησε πάντως τους παίκτες του να το χαρούν και ξεκίνησε με τη γνωστή του μεθοδικότητα να μελετά το επόμενο παιχνίδι πριν ακόμα γίνει γνωστό ότι ο αντίπαλος θα είναι η Τουρκία, η «δεύτερη γηπεδούχος της διοργάνωσης» όπως την έχουν αποκαλέσει, λόγω της μεγάλης τουρκικής κοινότητας στη Γερμανία. Όπως υπάρχει φυσικά και στην Αυστρία. Η λογική λέει ότι ανεξαρτήτως αποτελέσματος η νύχτα θα είναι πολύ μεγάλη στη Βιέννη...

Πάντως η... εμπλοκή με την ισχυρή γειτόνισσα δεν σταματά εδώ. Στη Γερμανία βγάζει το ψωμί του και ο αρχηγός και πιο γνωστός παίκτης της ομάδας Μαρσέλ Ζάμπιτσερ, όπως και άλλοι έντεκα συμπαίκτες του. Το γεγονός ότι όλοι αυτοί έχουν «ψηθεί» στο πολύ πιο δύσκολο πρωτάθλημα της γειτονικής Γερμανίας και δεν διαθέτουν απλώς εμπειρίες από τη φτωχή αυστριακή λίγκα, σίγουρα συνέβαλε στην επιτυχία. Είναι αλλιώς να αγωνίζεσαι σε γήπεδα που γνωρίζεις, σε ένα περιβάλλον που σου είναι οικείο. Και σίγουρα για έναν Αυστριακό δεν θα υπήρχε μεγαλύτερη ικανοποίηση από το να φτάσει στον τελικό περνώντας από τα γήπεδα που βγάζει το... ψωμί του.

Την ερχόμενη Τρίτη το βράδυ θα ξέρουμε αν το αυστριακό παραμύθι θα συνεχιστεί για μερικές ημέρες ακόμα και, γιατί όχι, θα φτάσει και μέχρι το ονειρεμένο τέλος. Σίγουρα πάντως από τον χαρακτηρισμό, που είχαν δώσει στην ομάδα μετά τα δύο πρώτα ματς ως «κρυφό φαβορί», κάποιοι έχουν ήδη αφαιρέσει από το βράδυ της περασμένης Τρίτης την πρώτη λέξη...

Η παραλία, ο ήλιος και η συχνά γιορτινή ατμόσφαιρα στους δρόμους αποτελούν μερικούς πολύ καλούς λόγους για να ταξιδέψει κανείς στη Βαρκελώνη. Η υποδοχή που περιμένει τους τουρίστες όμως τις τελευταίες εβδομάδες είναι κάπως… διαφορετική. Επειδή το πρώτο πράγμα που βλέπουν οι ταξιδιώτες στο αεροδρόμιο είναι ένα προειδοποιητικό μήνυμα: «Συναγερμός για ξηρασία. Εξοικονομήστε νερό κατά την παραμονή σας».

Νέα δέσμη περιοριστικών ρυθμίσεων

Τον περασμένο Απρίλιο η κυβέρνηση της Καταλονίας ενέκρινε νέα δέσμη περιοριστικών μέτρων σχετικά με την κατανάλωση νερού, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη χειρότερη ξηρασία που έχει βιώσει η περιοχή εδώ και 200 χρόνια. Εν αντιθέσει με προηγούμενα μέτρα οι περιορισμοί αυτοί είναι οι πρώτοι που έχουν άμεση επίδραση στον τουρισμό – μέχρι πρότινος οι αρχές πρόσεχαν ιδιαιτέρως να μη ζημιώσουν τον τουριστικό κλάδο, ο οποίος αποτελεί το 12% του ΑΕΠ της Ισπανίας, με τη χώρα να υποδέχεται περισσότερους από 85 εκατομμύρια επισκέπτες το 2023.

Αν και οι περιορισμοί θα τεθούν σε ισχύ από τον Ιούλιο και οι πρακτικές συνέπειές τους δεν είναι ακόμη βέβαιες – οι πισίνες για παράδειγμα θα μπορούν να γεμίσουν, καθώς θεωρούνται κλιματικά καταφύγια – πολλά ξενοδοχεία αναλογίζονται ήδη το πώς θα διαχειριστούν την όλη κατάσταση.

Τα ξενοδοχεία λαμβάνουν ήδη τα μέτρα τους

Κομβικής σημασίας θα είναι οι επενδύσεις σε συστήματα εξοικονόμησης νερού, ενώ με την κλιματική αλλαγή να καραδοκεί, τα ξενοδοχεία που έχουν ήδη λάβει κάποια προληπτικά μέτρα θα είναι σαφώς σε καλύτερη θέση.

Ένα τέτοιο ξενοδοχείο είναι το St. Christopher's Inn, ένα πανδοχείο δίπλα στην Πλατεία Καταλονίας. Απ' τότε που κατασκευάστηκε το κτήριο, που κάθε χρόνο υποδέχεται χιλιάδες ταξιδιώτες απ' όλον τον κόσμο, έχει ένα σύστημα ανακύκλωσης, το οποίο ανακυκλώνει για παράδειγμα το νερό από τις μπανιέρες και τους νεροχύτες ως νερό για τα καζανάκια των τουαλετών. Επιπλέον, αποσκοπώντας στη μείωση της κατανάλωσης νερού από τους πελάτες τους, χρεώνουν 1 ευρώ για κάθε αλλαγή πετσέτας και έχουν αντικαταστήσει τις κλασικές βρύσες του μπάνιου με άλλες που έχουν χρονοδιακόπτη.

Αυτές είναι πράγματι αποτελεσματικές λύσεις, ωστόσο ενίοτε δύσκολες στην εφαρμογή. «Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι το κόστος. Έχουμε 450 κρεβάτια και 35 ντουζιέρες. Αρχικά ήταν κάπως περίπλοκο να δικαιολογήσουμε την επένδυση και έπρεπε να πείσουμε την εταιρεία να δεχθεί τους προϋπολογισμούς μας», εξηγεί ο Άλεξ ντε Λούκα, διευθυντής μάρκετινγκ στο St. Christopher's Inn.

Πέραν αυτού του κτηρίου υπάρχουν και άλλα στη Βαρκελώνη που παίρνουν επίσης μέτρα για την αντιμετώπιση της ξηρασίας. Το Hilton Diagonal Mar για παράδειγμα αποφάσισε να χρησιμοποιήσει θαλασσινό νερό στην πισίνα του, ενώ το Majestic Hotel & Spa Barcelona έχει αλλάξει τα συστήματα στις ντουζιέρες του αναμειγνύοντας περισσότερο αέρα με το νερό – και καταφέρνοντας έτσι να μειώσει την κατανάλωση νερού από 40 λίτρα το λεπτό σε μόλις 9.

Απαραίτητη η συνεργασία των επισκεπτών

Παρ' όλα αυτά οι προσπάθειες των τουριστικών επιχειρήσεων δεν επαρκούν – πρέπει να αλλάξουν στάση και οι επισκέπτες. Πολλοί παραθεριστές δεν ξέρουν τι συμβαίνει, έως ότου δουν μπροστά τους κάποια προειδοποιητική πινακίδα ή αντιληφθούν τα μέτρα που εφαρμόζονται κατά της ξηρασίας. «Είμαστε σε μία διαδικασία επανεκπαίδευσης. Αν και η αντίδραση των περισσότερων ήταν πιο θετική απ' όσο περιμέναμε, ενίοτε υπάρχουν και ορισμένοι πελάτες που διαμαρτύρονται για το γεγονός ότι το νερό στο ντους δεν κρατάει πολύ», λέει ο ντε Λούκα. Την ίδια στιγμή βέβαια υπάρχουν και αρκετοί άνθρωποι που ανησυχούν ότι τα μέτρα μείωσης της κατανάλωσης νερού θα μπορούσαν να βλάψουν σημαντικά τον τουρισμό.

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2023 από το Barcelona Hotel Guild οι πελάτες των ξενοδοχείων στη Βαρκελώνη έχουν μειώσει την ημερήσια κατανάλωση νερού κατά 40% μέσα στα τελευταία επτά χρόνια. Έτσι, η μέση κατανάλωση νερού ανά τουρίστα φτάνει στα 163,5 λίτρα την ημέρα, μία ποσότητα ελάχιστα μεγαλύτερη από αυτήν που καταναλώνει ένας κάτοικος της Βαρκελώνης.

Πάντως, ο Χοσέ Φ. Γκαρθία, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ερευνών για το Νερό του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης, εκτιμά πως είναι δύσκολο να υπολογιστεί με ακρίβεια η ποσότητα νερού που καταναλώνουν οι τουρίστες στις περιοχές αυτές. «Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μέρος στο οποίο μένουν, αν για παράδειγμα φιλοξενούνται σε ένα μεγάλο θέρετρο ή σε ένα απλό διαμέρισμα».

Σε κάθε περίπτωση όμως, όπως επισημαίνει ο Άλεξ ντε Λούκα, «κάθε ενέργεια μετράει όσον αφορά στη διατήρηση του νερού. Από τις αποφάσεις διαχείρισης που λαμβάνουμε εμείς μέχρι τη στάση των πελατών μας, όλοι μας διαδραματίζουμε έναν ρόλο».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Οι προεκλογικές υποσχέσεις της άκρας δεξιάς και της άκρας αριστεράς στη Γαλλία έχουν ένα κοινό στοιχείο, είναι εξαιρετικά ακριβές. Ανεξαρτήτως εάν πρόκειται για την επιστροφή στη συνταξιοδότηση στα 60, ή εάν πρόκειται για αύξηση του κατώτατου μισθού, ή για κατ' αποκοπή φοροαπαλλαγή κάτω των 30 χρονών. Δεδομένου ότι τα κρατικά ταμεία στη Γαλλία είναι άδεια, τίθεται το ερώτημα πού θα βρεθούν τα χρήματα για τα εκλογικά δώρα. Καμία από τις δύο πλευρές δεν δίνει απαντήσεις. Για τον οικονομολόγο Φρίντριχ Χάινεμαν αυτό αντικατοπτρίζει μια «ριζοσπαστικοποίηση», όπως την αποκαλεί, της οικονομικής πολιτικής των ακραίων κομμάτων της χώρας. "Πρόκειται για οικονομικά προγράμματα που είναι εντελώς μη ρεαλιστικά. Γράφτηκαν εξ ολοκλήρου για να γραφτούν, αλλά όχι για τη γαλλική οικονομία όπως είναι σήμερα", λέει ο ειδικός στα δημόσια οικονομικά του Κέντρου Ευρωπαϊκών Οικονομικών Ερευνών Leibniz (ZEW) σε συνέντευξή του στη DW.

Σενάριο αδιεξόδου

Ήδη τώρα η οικονομία της 2ης σε μέγεθος χώρας της ΕΕ στενάζει υπό το βουνό χρέους που ανέρχεται στο 110% του ΑΕΠ. Πέρυσι το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν 5,5%. Σύμφωνα με τα κριτήρια της Συνθήκης του Μάαστριχτ, επιτρέπεται έλλειμμα μόνο 3% και εθνικό χρέος το πολύ 60% του ΑΕΠ. Και τα πράγματα θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη χειρότερα: Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τα προεκλογικά δώρα της γαλλικής αριστεράς και της γαλλικής δεξιάς θα μπορούσαν να επιβαρύνουν τον γαλλικό προϋπολογισμό με πρόσθετες δαπάνες έως και 20 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Σύμφωνα δε με ορισμένους εμπειρογνώμονες, θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο υψηλές. Τι θα κάνει όμως η ΕΕ αν μια δεξιά ή αριστερή κυβέρνηση στο Παρίσι αγνοήσει τα κριτήρια του Μάαστριχτ; "Απλώς δεν υπάρχει σχέδιο Β γι' αυτό", παραδέχεται σε συνέντευξή του στη DW ο Λορέντζο Κοντόνιο, ο οποίος εργαζόταν στο ιταλικό υπουργείο Οικονομικών και τώρα είναι μακροοικονομικός σύμβουλος θεσμικών επενδυτών στο Λονδίνο.

Στην Ιταλία τα πράγματα φαίνονται ακόμη χειρότερα όσον αφορά στα δημόσια οικονομικά. Το έλλειμμα εκεί ήταν 7,4% το 2023 και το δημόσιο χρέος είναι περίπου 140%. Αλλά σε αντίθεση με τον Μακρόνστη Γαλλία, η κυβέρνηση της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι έχει την κατάσταση υπό έλεγχο. Ακόμη και μετά τις νέες εκλογές στη Γαλλία δεν διαφαίνεται "σενάριο διάλυσης της ευρωζώνης", τονίζει ο Λορέντζο Κοντόνιο, ο οποίος διδάσκει επίσης στο London School of Economics (LSE). "Βλέπω όμως ένα σενάριο, στο οποίο όλοι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θα φτάσουν σε ένα είδος αδιεξόδου και στο οποίο ουσιαστικά τίποτα δεν θα λειτουργεί. Τότε όλα θα μπλοκαριστούν και δεν θα υπάρξουν πλέον πολιτικές πρωτοβουλίες. Αυτό θα μπορούσε να είναι προβληματικό σε μια κατάσταση με εμπορικούς πολέμους μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας και μια πολύ ασταθή παγκόσμια γεωπολιτική κατάσταση, στην οποία εξελίσσονται δύο ανοιχτές συγκρούσεις κοντά στα σύνορα της ΕΕ", λέει ο Κοντόνιο. «Αυτό θα άφηνε επίσης το αποτύπωμά του και εκτός ευρωζώνης και το ευρώ θα μπορούσε να εξελιχθεί σε μαλακό νόμισμα. Μπορεί κανείς δικαιολογημένα να ισχυριστεί ότι το ευρώ θα δυσκολευτεί, όχι μόνο από την άποψη της αξίας του ως περιουσιακό στοιχείο, αλλά και ως νόμισμα", υποστηρίζει ο Ιταλός εμπειρογνώμονας.

Εκβιασμοί από υπερχρεωμένες χώρες;

Βέβαια τα αυστηρά κριτήρια του Μάαστριχτ χαλάρωσαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας και έκτοτε έγιναν πιο ευέλικτα. Το νέο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης στην ευρωζώνη τέθηκε σε ισχύ στις 30 Απριλίου 2024. Τα όρια για τα ελλείμματα και το δημόσιο χρέος εξακολουθούν να ισχύουν, αλλά το νέο πλαίσιο δίνει στις εθνικές κυβερνήσεις μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών όσον αφορά στον τρόπο και το χρόνο που θα βάλουν σε τάξη τα οικονομικά τους. «Αυτό μπορεί ακόμη να μην είναι αρκετό, φοβάται ο Κοντόνιο. "Η Γαλλία θα μπορούσε να είναι η πρώτη χώρα που θα αγνοήσει σκόπιμα τις συμφωνίες του νέου δημοσιονομικού πλαισίου". Το ενδεχόμενο εκβιασμού από υπερχρεωμένες χώρες είναι υπαρκτό: στο παρελθόν οι παραβιάσεις των κανόνων για το έλλειμμα ή το χρέος από μεμονωμένες χώρες δεν είχαν αξιοσημείωτες συνέπειες από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

"Αυτό ακριβώς είναι και το πρόβλημα στο οποίο έχει οδηγηθεί η ΕΚΤ όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια με το να λέει ότι είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε", τονίζει ο Φρίντριχ Χάινεμαν. "Βέβαια σε μια φάση οξείας κρίσης, όπως κατά τη διάρκεια της πανδημίας, ήταν ευλογία να βοηθά τις χώρες που βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Αλλά η ΕΚΤ δεν θα πρέπει να είναι η αρχή που διατηρεί την ρευστότητα των κυβερνήσεων πάση θυσία, ακόμη και αν τα προβλήματα προκαλούνται από παράλογες οικονομικές πολιτικές", τονίζει ο ειδικός σε θέματα δημόσιου χρέους. "Κάτι τέτοιο θα έστελνε το λάθος μήνυμα".

Πολιτικοποιημένη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή;

Ο Χάινεμαν επικρίνει επίσης το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπήρξε συχνά πολύ επιεικής απέναντι στους «αμαρτωλούς» στο παρελθόν. Θεωρεί ότι ο βασικός ρόλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην τήρηση των κανόνων για το χρέος αποτελεί κεντρικό ελάττωμα στην οικοδόμηση της ευρωζώνης. Ως η de facto κυβέρνηση της ΕΕ, είναι ελάχιστα κατάλληλη για να είναι "ένας ουδέτερος διαιτητής της συμπεριφοράς των κρατών-μελών ως προς το χρέος. Διότι απλώς βρίσκεται πάντα στην κατάσταση να συνάπτει συναλλαγές με τα κράτη-μέλη και να κάνει συμβιβασμούς". Ο Χάινεμαν θα ήθελε να αποκτήσει μεγαλύτερη βαρύτητα το Ευρωπαϊκό Δημοσιονομικό Συμβούλιο (ΕΔΣ) στην παρακολούθηση των κανόνων για το χρέος. Το Συμβούλιο αξιολογεί κατά πόσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά σωστά τη δημοσιονομική κατάσταση των κρατών-μελών και εφαρμόζει σωστά το Σύμφωνο Σταθερότητας. Ωστόσο, ο Χάινεμαν εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι το Δημοσιονομικό Συμβούλιο δεν έχει πολιτικό λόγο.

"Αλλά αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεχίσει να παίζει τον ρόλο της με τόσο πολιτικοποιημένο τρόπο, προτιμώντας να κάνει πολιτικούς συμβιβασμούς αντί να αναλαμβάνει σκληρή δράση, τότε βλέπω ένα ζοφερό μέλλον για την εξέλιξη του χρέους της ευρωζώνης", λέει. Ο Χάινεμαν συνοψίζει τα κίνητρα των ψηφοφόρων στη Γαλλία που ψηφίζουν ένα λαϊκιστικό κόμμα ως εξής. "Αυτοί οι ψηφοφόροι λένε, αντιλαμβανόμαστε ότι οι πολιτικές που ψηφίζουμε δεν λειτουργούν στην πραγματικότητα, αλλά μπορούμε να τις χρησιμοποιήσουμε για να επιβάλουμε μεταφορές από την ενάρετη βόρεια Ευρώπη, κι αυτό είναι πολύ καλύτερο από το να βιώνουμε μέτρα λιτότητας εδώ στην πατρίδα μας". Πρέπει να μπει ένα τέλος σε αυτό, προειδοποιεί ο ειδικός σε θέματα δημόσιου χρέους: "Διαφορετικά θα έχουμε ένα τεράστιο πρόβλημα για την αποδοχή της ΕΕ στη βόρεια Ευρώπη".

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Αν θέλει κανείς να διασχίσει με το αυτοκίνητο τον Τάμεση δεν υπάρχουν πολλές επιλογές: Εάν η σήραγγα Μπλάκγουολ είναι κλειστή, η επόμενη επιλογή είναι μέσω ενός διάσημου τουριστικού αξιοθέατου: της γέφυρας του Πύργου ή αλλιώς Tower Bridge. Η γέφυρα εγκαινιάστηκε στις 30 Ιουνίου 1894, πριν από 130 χρόνια, και δεκάδες χιλιάδες πεζοί και οχήματα τη διασχίζουν καθημερινά. Εκείνη την εποχή ήταν επιτακτική ανάγκη η ανέγερσή της, καθώς οι υπάρχουσες γέφυρες είχαν φτάσει στα οριά τους…

Για να διασχίσει κανείς το ποτάμι χρειαζόταν ώρες

Ο πληθυσμός του Λονδίνου αυξήθηκε κατά αρκετά εκατομμύρια τον 19ο αιώνα. Κάθε μέρα χιλιάδες άνθρωποι συνωστίζονταν στις γέφυρες για να μεταβούν από το βορά στο νότο και τούμπαλιν. Επιπλέον οι έμποροι έπρεπε να οδηγήσουν τα ζώα τους στις αγορές.

«Υπάρχουν μαρτυρίες για ανθρώπους που στέκονταν για ώρες στη γέφυρα του Λονδίνου», επισημαίνει ο Ντιρκ Μπένετ. Ο ιστορικός και αρχαιολόγος από τη Γερμανία είναι υπεύθυνος για την πολιτιστική εκπαίδευση και την ιστορική έρευνα στη Γέφυρα του Λονδίνου από το 2015. Αλλά η κατασκευή μιας ακόμα γέφυρας στα κατάντη του ποταμού ήταν εκτός συζήτησης για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Όταν τελικά προκηρύχθηκε διαγωνισμός, οι απαιτήσεις ήταν μεγάλες. Τα εμπορικά πλοία, τα οποία εκείνη την εποχή είχαν ακόμη κατάρτια, έπρεπε να μπορούν να περάσουν από κάτω. Η γέφυρα έπρεπε επίσης να ταιριάζει με το αστικό τοπίο και τον κοντινό Πύργο του Λονδίνου. Υποβλήθηκαν περίπου 50 σχέδια στον διαγωνισμό. Η πρόταση που τελικά επικράτησε ήταν από τον αρχιτέκτονα Χόρας Τζόουνς και είναι ένα κράμα διάφορων τύπων γέφυρας.

Θρυλικό βίντεο με τη βασίλισσα και τον Τζέιμς Μποντ σε ελικόπτερο

Ακόμη και σήμερα όμως, που τα εμπορικά πλοία δεν έχουν πια κατάρτια, η γέφυρα εξακολουθεί να ανοίγει για περίπου 800 πλοία ετησίως. Η διέλευσή της είναι δωρεάν – χρηματοδοτείται από το ίδρυμα City Bridge Foundation, ένα από τα παλαιότερα ιδρύματα της χώρας. Το αποκορύφωμα των τελευταίων ετών για την Tower Bridge ήταν κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2012, όταν την κόσμησαν οι ολυμπιακοί δακτύλιοι.

Σε ένα θρυλικό βίντεο για την τελετή έναρξης, η βασίλισσα Ελισάβετ Β' μαζί με τον ηθοποιό Ντάνιελ Κρεγκ, γνωστό για τον ρόλο του ως Τζέιμς Μποντ, φαίνεται να πετούν κάτω από τη γέφυρα και στη συνέχεια να κάνουν… παραπέντε πάνω από το Ολυμπιακό Στάδιο.

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου

Ο μηχανισμός των Βρυξελλών δεν συμπαθεί τις εκπλήξεις. Όσοι νόμιζαν κάτι διαφορετικό πρέπει να το κατάλαβαν μετά την ανακοίνωση των εκλεκτών για τα ανώτατα αξιώματα της ΕΕ. Έχουμε Επιτροπή Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πάλι, VDL 2.0. Είναι θεμιτό να αναρωτηθεί κανείς για τη σημασία αυτής της απόφασης με βάση τις εμπειρίες της περασμένης πενταετίας, αλλά και την αλλαγή συσχετισμών μετά τις ευρωεκλογές.

Ο φόβος των διαρροών

Το πρώτο ερώτημα είναι πρακτικού χαρακτήρα. Θα ψηφίσουν όλοι οι ευρωβουλευτές των τριών ομάδων, που συμφώνησαν στο νέο-παλιό σχήμα υπέρ της λύσης αυτής; Συντηρητικοί (ΕΛΚ), Σοσιαλδημοκράτες (S&D) και Φιλελεύθεροι (Renew) διαθέτουν συνολικά 399 έδρες. Ο αριθμός αυτός είναι σαφώς πάνω από τις αναγκαίες 361 έδρες για μια πλειοψηφία, αλλά υπάρχουν φόβοι ότι δεν θα ψηφίσουν όλοι οι ευρωβουλευτές «μονοκούκι». Mια οριακή πλειοψηφία, θα είναι ένα πολιτικό πλήγμα για το κύρος της νέας προέδρου και θα προϊδεάσει για δυσκολίες σε μελλοντικές κρίσιμες ψηφοφορίες.

Η οργή των Συντηρητικών

Το δεύτερο πρόβλημα έχει να κάνει με τις αναμενόμενες αντιδράσεις των πιο συντηρητικών δυνάμεων, που θεωρούν ότι με τη «συμφωνία των τριών» αγνοήθηκε ουσιαστικά η βούληση των ψηφοφόρων, που έκαναν τρίτη δύναμη στο ευρωκοινοβούλιοτους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR). Η δυσφορία της Τζόρτζια Μελόνι, Ιταλίδας πρωθυπουργού και ηγετικής φυσιογνωμίας πλέον αυτής της ανερχόμενης ομάδας, για τον αποκλεισμό της από τις διαπραγματεύσεις μπορεί να εκφραστεί μελλοντικά με διάφορους τρόπους. Άλλωστε η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο.

Και υπάρχει πάντα ο Βίκτορ Όρμπαν, πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, μη εγγεγραμμένος σε ομάδα, που τονίζει σε κάθε ευκαιρία ότι οι μεγάλοι της ΕΕ δεν πήραν το μήνυμα των εκλογών και ουσιαστικά αδιαφορούν για τα νέα δεδομένα. Η «προϊστορία» του γεννά την υποψία ότι και στο μέλλον ίσως να μπλοκάρει αποφάσεις, για τις οποίες θα απαιτείται ομοφωνία.

Τα αναπάντητα ερωτήματα

Υπάρχει όμως και η ουσία. Η πρώτη πενταετία της VDL χαρακτηρίστηκε από σκιές, που προκάλεσαν παρεμβάσεις όχι μόνο από ΜΚΟ, αλλά και από την ίδια την Ευρωπαία Συνήγορο του Πολίτη, Έμιλυ Ο' Ράιλυ. Η ιστορία με τα SMS για τα εμβόλια, οι βιαστικές πρωτοβουλίες για συμφωνίες με τις ΗΠΑ για το υγροποιημένο φυσικό αέριο, η αδιαφάνεια σε ζητήματα διοχέτευσης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, αναπάντητα ερωτήματα για σχέσεις Επιτρόπων με χώρες του Κόλπου. Δεν ήταν η πιο διαφανής Κομισιόν αυτή καθώς η VDL δεξιοτεχνικά εκμεταλλεύτηκε το έκτακτο των περιστάσεων.

Σε τελική ανάλυση στη διάρκεια της θητείας της η ακροδεξιά δυνάμωσε σε ολόκληρη την Ευρώπη, η ακρίβεια χτύπησε εκατομμύρια πολίτες, η εσωστρέφεια έδειξε να παίρνει το πάνω χέρι σε μια σειρά από χώρες. Τι θα κάνει τώρα διαφορετικό για να φρενάρει αυτά τα φαινόμενα;

Αμφιβολίες υπάρχουν τέλος και για τη «βαρύτητα» της νέας εκπροσώπου για θέματα εξωτερικής πολιτικής, της Εσθονής Κάγια Κάλλας, σε μια περίοδο που σταθερά αποκαλύπτεται η αδυναμία της ΕΕ να παρέμβει ενιαία και ουσιαστικά σε κρίσεις, όπως οι δύο πόλεμοι που συνεχίζονται.

Ευχαριστημένη θα πρέπει να είναι πάντως η VDL από το γεγονός ότι ξεφορτώθηκε τον Σαρλ Μισέλ από την προεδρία του Συμβουλίου. Η σχέση τους κυριαρχήθηκε από τρικλοποδιές και μαχαιρώματα. Ο Πορτογάλος Αντόνιο Κόστα είναι εκ φύσεως μετριοπαθής και όλοι ελπίζουν ότι δεν θα βρίσκεται σε μόνιμη «εμπόλεμη κατάσταση» με την Κομισιόν, όπως συνέβαινε με τον Βέλγο προκάτοχό του.

Είναι το μόνο σίγουρο. Η επεξεργασία των εμπειριών από την πανδημίαθα απασχολήσει ακόμη για πολύ κυβερνήσεις, πολιτικούς, επιστήμονες και κοινωνιολόγους. Ήταν μια περίοδος πρωτόγνωρη που οι ειδικοί επιδημιολόγοι κατεύθυναν αποφάσεις των κυβερνήσεων με μέτρα πρωτάκουστα για κοινωνίες που έχουν συνηθίσει να ζουν σε συνθήκες ελευθερίας. Επίσης σίγουρο είναι ότι τα μέτρα εγκλεισμού έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους όχι μόνο στην ψυχική υγεία, αλλά και στην οικονομία. Λαμπρό παράδειγμα οι εσπευσμένες αγορές μασκών FFP2 στην πρώτη φάση της πανδημίας, που κόστισαν στον Γερμανό φορολογούμενο 2,3 δις ευρώ, ποσό το οποίο ακόμη δεν έχει καταβληθεί και αποτελεί ένα ακόμη βαρίδι στον προϋπολογισμό για το 2025. Υπουργός Υγείας τότε ήταν ο Γενς Σπαν από το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα. Ο οποίος κλήθηκε αυτή την εβδομάδα στην επιτροπή Προϋπολογισμού της Βουλής να δώσει εξηγήσεις, γιατί δεν πληρώθηκαν ακόμη οι προμηθευτές. Το θέμα έχει σκαλώσει στα δικαστήρια και θα τραβήξει σε μάκρος. Ανάλογη συζήτηση έγινε και στην ολομέλεια.

Εγκλεισμός και άλλες υπερβολές

Η επεξεργασία για το επιστημονικό και ψυχολογικό αποτύπωμα της πανδημίας είναι ακόμη δυσκολότερη. Αλλά υπάρχει μια βεβαιότητα. Δεν θα είναι η τελευταία πανδημία που θα έχει να αντιμετωπίσει η διεθνής κοινότητα. Και το ερώτημα αδήριτο, τι διδαχθήκαμε; Και τα διδάγματά μας αρκούν για να αντιμετωπίσουμε την επόμενη πανδημία; Ένα βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε προσπαθεί να κωδικοποιήσει την εμπειρία.Συγγραφέας είναι ο Κρίστιαν Ντρόστεν, καθηγητής επιδημιολόγος, διευθυντής του Επιδημιολογικού Ινστιτούτου στη φημισμένη πανεπιστημιακή κλινική Charité του Βερολίνου.Παρομοιάστηκε με τον Γερμανό Τσιόδρα. Ο λόγος του είχε και έχει βαρύτητα. Αλλά προκάλεσε επίσης έχθρα. Στο βιβλίο του με τον ερωτηματικό τίτλο Alles Überstanden? (Τα ξεπεράσαμε όλα;) κάνει ανάδρομή στα όχι και τόσο μακρινά χρόνια αναγκαστικού εγκλεισμού με τη βοήθεια του έγκριτου δημοσιογράφου Γκέοργκ Μάσκολο, με θέσεις ευθύνης σε εφημερίδες και σοβαρά γερμανικά περιοδικά. Η συζήτησή τους επικεντρώνεται στην πολιτική διαχείριση της κρίσης, τον ρόλο της επιστήμης και των ΜΜΕ, ποιες αποφάσεις ήταν υπερβολικές, ποιες ελήφθηκαν πολύ αργά, αλλά και το καίριο ερώτημα, από πού προήλθε τέλος πάντων αυτός ο φοβερός και τρομερός ιός Sars-CoV-2. Και επιχειρούν να δώσουν κάποιες απαντήσεις. «Δεν θα είναι και η τελευταία συζήτηση», αυτό είναι ίσως το πιο ασφαλές συμπέρασμα του βιβλίου.

Αλλά ας προσπαθήσουμε να τακτοποιήσουμε τις απόψεις του Γερμανού ειδικού για τις επίμαχες αποφάσεις των πολιτικών, όπως το κλείσιμο των σχολείων. Ο Ντρόστεν επισημαίνει το συναισθηματικό φορτίο της συζήτησης και το ότι στο επίκεντρο δεν τέθηκαν τόσο οι συνέπειες στη μόρφωση των παιδιών, όσο στο ότι οι γονείς τους δεν μπορούσαν να πάνε στην εργασία τους αφού τα παιδιά έμειναν στο σπίτι. Η συναισθηματική φόρτιση της συζήτησης τροφοδοτήθηκε και από ένα ευρύτερο θέμα, την κατανομή των βαρών του εγκλεισμού. «Η φράση ´όλοι είναι ίσοι απέναντι στην ασθένεια´ δεν θα μπορούσε να είναι πιο μακριά από την πραγματικότητα» λέει ο Ντρόστεν. «Οι κοινωνικές αδικίες έγιναν πιο εμφανείς σε αυτήν την περίοδο». Σε άλλο σημείο εξηγεί με έναν ενδιαφέροντα τρόπο γιατί η σχετικά ήπια εξέλιξη της άνοιξης του 2020 έδωσε τη θέση της σε ένα σφοδρό κύμα το φθινόπωρο. «Διότι δεν βλέπεις τις ασθένειες που προλαμβάνεις και που στη συνέχεια είσαι τυφλός απέναντι σε αυτές που θα προέκυπταν χωρίς τα περιοριστικά μέτρα».

Βασανιστικό ερώτημα: Από πού ήρθε ο ιός;

Αλλά το πιο βασικό ερώτημα που ίσως να μην απαντηθεί ποτέ είναι πώς προέκυψε αυτός ο ιός. «Για μένα, το ερώτημα της προέλευσης του κορωνοϊού είναι ένα από τα μεγάλα επιστημονικά μυστήρια της εποχής μας", λέει από την πλευρά του ο Μάσκολο. "Η φύση ή ο άνθρωπος άνοιξε αυτό το κουτί της Πανδώρας στη Γουχάν;" Το ερώτημα αυτό έχει φορτίσει τους πολιτικούς αλλά και τους επιστήμονες που θεωρούν ανεύθυνη τη στάση της Κίναςπου εξακολουθεί να εμποδίζει την αναζήτηση της προέλευσης του ιού. Ο Γερμανός δημοσιογράφος επικρίνει επίσης την προσέγγιση της Κίνας απέναντι στην πανδημία. Είναι πεπεισμένος ότι δεν πρόκειται να επεξεργαστεί τη δική της διαχείριση της κρίσης, αλλά είναι κάτι που λείπει και στη Γερμανία. Στη Σουηδία για παράδειγμα, η τελική έκθεση κατατέθηκε τον Φεβρουάριο του 2022. Και η Βρετανία ακολουθεί τον ίδιο δρόμο με μίαν επιτροπή για μια «αυστηρή επεξεργασία» του τρόπου διαχείρισης της πανδημίας. Ο Κρίστιαν Ντρόστεν ήταν ένα κορυφαίο πρόσωπο κατά τη διάρκεια της πανδημίας στη Γερμανία. Ως σύμβουλος της κυβέρνησης μάλιστα άφησε το δικό του αποτύπωμα στη γερμανική πολιτική διαχείρισης της πανδημίας. Τώρα εμφανίζεται διαφορετικά και υποστηρίζει ότι ήταν πάντα «ουδέτερος πολιτικά».

«Θα ξαναθέτατε τον εαυτό σας σε τέτοια υπερέκθεση;» τον ρωτά ο Μάσκολο. «Εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονταν σε κίνδυνο, θα έπρεπε να μείνω εκτός μόνο και μόνο επειδή έφαγα ξύλο;» απαντά εξίσου ερωτηματικά το Ντρόστεν. «Σε μια παρόμοια κατάσταση, αν ήμουν ένας από τους λίγους ειδικούς που είχαν κάτι σημαντικό να πουν, θα αναλάμβανα και πάλι την ευθύνη» καταλήγει διπλωματικά. Μην πυροβολείτε λοιπόν τους επιδημιολόγους; Θα δείξει. Ο διαλογικός τρόπος γραψίματος του βιβλίου καθιστά την ανάγνωση συναρπαστική. Οι δύο συγγραφείς σε πολλά σημεία προσπαθούν να βάλουν τα πράγματα στη θέση τους για αποφάσεις, μύθους, παρανοήσεις, εντυπώσεις. Θα βοηθήσουν τα συμπεράσματα άραγε και σε μελλοντική πανδημία; «Η τυφλή εξαγωγή συμπερασμάτων για άλλους ιούς του μέλλοντος δεν είναι δυνατή», λέει ο Ντρόστεν.

DPA, Bild, Berliner Zeitung

Η υπ. Εσωτερικών Νάνσι Φέζερ, με το πράσινο φως πλέον και του Υπ. Συμβουλίου, είναι αποφασισμένη να διευρύνει τους όρους για τις απελάσεις εξπρές. Αυτή τη φορά με ένα νέο νομοσχέδιο, το οποίο θέτει στο στόχαστρο άτομα που υποστηρίζουν με τη διαδικτυακή τους παρουσία την τρομοκρατία ή υποδαυλίζουν το μίσος και τη βία μέσω αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η νέα δημόσια σφαίρα έχει άλλωστε μετατοπιστεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία έχουν μπει για τα καλά στο μικροσκόπιο των γερμανικών αρχών ασφαλείας.

Και δεν είναι μόνο ύποπτες αναρτήσεις που υποστηρίζουν θέσεις με τρομοκρατικές τάσεις ή περιεχόμενο που μπορεί να εγείρει ποινικές υπόνοιες. Στο μέλλον ακόμη κι ένα «like» ή μια «καρδούλα» κάτω από μια αμφιλεγόμενη ανάρτηση ή ένα βίντεο στο YouTube, το Instagram ή το TikTok, το οποίο είναι ιδιαίτερα προσφιλές όχι μόνο στους νέους αλλά και σε κάθε είδους προπαγανδιστικό δίκτυο, θα μπορούσαν ίσως να δείξουν τον δρόμο της εξόδου από τη Γερμανία.

Η γερμανική κυβέρνηση έχει κατά νου από τη μια πλευρά τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή και τη στήριξη της Χαμάς επί γερμανικού εδάφους, και από την άλλη αιματηρά περιστατικά όπως την πρόσφατη επίθεση με μαχαίρι 25χρονου από το Αφγανιστάν, η οποία οδήγησε στον θάνατο αστυνομικού στο Μάνχαϊμ. Για τη Νάνσι Φέζερ με το νέο νομοσχέδιο στέλνεται ένα μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση «κατά της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο και κατά του αντισημιτισμού».

Επίσπευση στην Μπούντεσταγκ

Η γερμανική κυβέρνηση επιδιώκει μάλιστα γρήγορες κοινοβουλευτικές διαδικασίες για ανάκληση των αδειών διαμονής ατόμων που εμφανίζουν αντίστοιχη δράση. Έτσι η έγκριση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου αναμένεται να περάσει με γρήγορες διαδικασίες ως τροπολογία στο υπάρχον νομοθετικό πλέγμα που ρυθμίζει τις άδειες παραμονής και τις απελάσεις.

Εκπρόσωπος του Υπ. Εσωτερικών έσπευσε να διευκρινίσει ότι σε κάθε περίπτωση, κατά μιας απόφασης που επιβάλλει απέλαση, είναι δυνατή η άσκηση προσφυγής στα γερμανικά διοικητικά δικαστήρια. Όπως υπενθυμίζει το δεύτερο δημόσιο τηλεοπτικό κανάλι ZDF, για την απόφαση απέλασης ενός ατόμου θα πρέπει να αποδεικνύεται ότι η προστασία του δημόσιου συμφέροντος που επιτάσσει την απέλαση υπερτερεί του ατομικού συμφέροντος του θιγόμενου να παραμείνει στη Γερμανία.

Στήριξη στο επίμαχο νομοσχέδιο προσφέρει και ο αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ από τους Πρασίνους. «Είναι σπουδαίο επίτευγμα ότι άνθρωποι οι οποίοι υφίστανται διώξεις μπορούν να βρουν προστασία στη Γερμανία και αυτό αποτελεί τη δύναμη της χώρας μας. Όμως όποιος χλευάζει τη φιλελεύθερη δημοκρατική τάξη στη Γερμανία με κραυγές υπέρ της τρομοκρατίας και πανηγυρίζοντας για δολοφονίες, δεν έχει δικαίωμα να παραμείνει στη χώρα. Το Ισλάμ ανήκει στη Γερμανία, ο Ισλαμισμός όχι», τόνισε ο αντικαγκελάριος και υπ. Οικονομίας και Ενέργειας. Από την άλλη πλευρά, όπως αναφέρει η εφημερίδα Tagesspiegel, για ανησυχητική εξέλιξη όταν άνθρωποι μπορεί να διώκονται ή να φυλακίζονται ακόμη και για ένα «like» κάνει λόγο η βουλευτής Κλάρα Μπύνγκερ από την Αριστερά.

Τι λένε αστυνομικοί και νομικοί

Η Γερμανική Ένωση Αστυνομικών χαιρετίζει την απόφαση της γερμανικής κυβέρνησης, ενώ η Ένωση Γερμανών Δικηγόρων επικρίνει ανοιχτά την αυστηροποίηση του νόμου περί απελάσεων. Ο πρόεδρος της Ένωσης Γερμανών Δικηγόρων, Τόμας Ομπερχόιζερ, χαρακτήρισε τις σχεδιαζόμενες διατάξεις ένδειξη «λαϊκισμού» που δεν αντιμετωπίζει με δίκαιο τρόπο «την πολυπλοκότητα» της ανθρώπινης ζωής αλλά και έκφρασης.

Όπως παρατηρεί ο ίδιος, το γεγονός ότι κάποιος απλώς πατά, με την ταχύτητα που επιτάσσει το διαδίκτυο «like» δεν σημαίνει κατ' ανάγκη ότι συμφωνεί και με το σύνολο κάθε ανάρτησης και παραπέμπει στις θεμελιώδεις συνταγματικές αρχές μιας δημοκρατικής κοινωνίας, όπως είναι η αρχή της αναλογικότητας.

«Το μεταναστευτικό στην Ευρώπη θα είναι ακόμη ψηλά στην ατζέντα και θα αποτελεί μία πρόκληση το 2050», απάντησαν οι συμμετέχοντες στη διαδικτυακή ψηφοφορία στο κλείσιμο των εργασιών του ανοιχτού φόρουμ του συνεδρίου. Μια ξεκάθαρη απάντηση ότι απομένουν πολλά να γίνουν κι ότι το μέλλον μόνο ευοίωνο δεν φαντάζει. Πάνω από 130 ειδικοί από όλο τον κόσμο και την Ελλάδα πέρασαν μαζί ένα πολύ παραγωγικό διήμερο συζητώντας για την επανεξέταση του ζητήματος της μετανάστευσης στην Ευρώπη, που δείχνει να ναυαγεί ανάμεσα στην άνοδο της Ακροδεξιάς και τον λαϊκισμό.

Το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο

«Μετά τις ευρωεκλογές το πολιτικό σκηνικό δεν είναι τόσο άσχημο όσο θα περιμέναμε. Φοβάμαι όμως ότι μια πιθανή συνεργασία του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος με τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές θα στρέψει την ατζέντα ακόμα πιο δεξιά στη διαχείριση του προσφυγικού», δηλώνει μιλώντας στην Deutsche Welle η Πέγκα Ενταλάτιαν, αντιπρόεδρος της Συμμαχίας 90/Οι Πράσινοι στη Γερμανία. Η ίδια ήταν αντίθετη στην αυστηροποίηση των κανόνων στο Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο στην Ευρώπη. «Παρακολουθώ με ανησυχία ότι συζητούνται περαιτέρω αυστηρότερα μέτρα, πέραν των μέτρων που έχουν ήδη αποφασιστεί. Όταν μεταφερθεί στα εθνικά δίκαια, εξαρτάται από το πώς ακριβώς θα ενσωματωθεί. Προς μια φιλελεύθερη ή συντηρητικότερη κατεύθυνση;», διερωτάται η γερμανο-ιρανή πολιτικός. H θέση της για τις παράνομες επαναπροωθήσεις και για την περίπτωση της Ελλάδας είναι ξεκάθαρη. «Στην υπογραφή της συμφωνίας συνασπισμού, η θέση μας ήταν o τερματισμός των παράνομων επαναπροωθήσεων και των δεινών στα εξωτερικά σύνορα. Τα pushbacks κοστίζουν ανθρώπινες ζωές. Θα πρέπει να τιμωρηθούν νομικά και πολιτικά. Η Ελλάδα και οι άλλες μεσογειακές χώρες έμειναν μόνες για πάρα πολύ καιρό υπό το σύστημα του Δουβλίνου. Αυτό δεν ήταν δίκαιο. Η βία δεν πρέπει ποτέ να είναι απάντηση σε ανθρώπους που αναζητούν προστασία», τόνισε χαρακτηριστικά, ανησυχώντας ότι αυξάνονται οι φωνές στην Ευρώπη που ίσως θα δικαιολογούσαν και μια αποποινικοποίηση εγκλημάτων κατά προσφύγων πάνω στις συνοριακές γραμμές στο όνομα της ασφάλειας.

Εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης, drones, αισθητήρες, εργαλεία παρακολούθησης χρησιμοποιούνται πλέον ευρέως ως αποτρεπτικό μέσο στην υπηρεσία της διαχείρισης του προσφυγικού. «Αυτά εφαρμόστηκαν στα σύνορα ΗΠΑ και Μεξικού και τώρα τα βλέπουμε και στην Ευρώπη. Τώρα στη συνοριογραμμή Λευκορωσίας-Πολωνίας, που αποτελεί νέο πέρασμα προσφύγων, εφαρμόζονται τακτικές που ακολουθούνται στην Ελλάδα όσον αφορά την επιτήρηση», τονίζει η δικηγόρος και ανθρωπολόγος Πέτρα Μόλναρ, που εξέδωσε πρόσφατα και βιβλίο για το θέμα. Πώς και για ποιον σκοπό χρησιμοποιείται η τεχνολογία; «Η χρήση της τεχνολογίας αναδεικνύεται σε μονόδρομο για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, παίρνοντας πόρους από άλλες κοινωνικές στρατηγικές. Χρησιμοποιείται για παράνομες επαναπροωθήσεις που κοστίζουν ανθρώπινες ζωές. Για ποιον λόγο άραγε καινοτομούμε; Οι σύγχρονες τεχνολογικές εφαρμογές οδηγούν σε παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, διακρίσεις. Οι προκατειλημμένοι αλγόριθμοι σε προσβολή της ιδιωτικότητας και των προσωπικών δεδομένων», λέει χαρακτηριστικά η δικηγόρος από τον Καναδά. Για την ίδια είναι κι ένα παιχνίδι χρήματος στην παγκόσμια τεχνολογική βιομηχανία που κανονικοποιεί τη λογική για περισσότερη τεχνολογία και αυστηρή επιτήρηση. «Είμαι απαισιόδοξη για το μέλλον, διότι δεν υπάρχει συζήτηση στην κοινωνία για τις επιπτώσεις της τεχνολογίας και για τα ανθρώπινα δικαιώματα που πλήττονται», αναφέρει.

Η κοινωνία των πολιτών και ο ρόλος των ΜΜΕ

Oι φορείς της κοινωνίας των πολιτών προσπαθούν με όσες δυνάμεις έχουν να επηρεάσουν τα κέντρα λήψης αποφάσεων στη διαχείριση του μεταναστευτικού «Έχουν περιορισμένη δυναμική. Δεν μπορούν να επηρεάσουν όπως ένας οικονομικός κολοσσός», τονίζει ο Στέφανος Λουκόπουλος, συνιδρυτής του Vouliwatch. Για τον ίδιο, η κατάσταση στο προσφυγικό είναι μια συστημική απόρροια. «Το οικονομικό σύστημα τονίζει την επικράτηση του ατομικισμού. Η οικονομία των πολέμων με σκοπό το κέρδος δεν δίνει τόσο βάση στα ανθρώπινα δικαιώματα, και τα δυτικά κράτη κάποιες φορές θα συνεργαστούν με κράτη που δημιουργούν κύματα προσφύγων», λέει χαρακτηριστικά. Η γεφύρωση του χάσματος εμπιστοσύνης ανάμεσα σε πολίτες και κράτος με περισσότερη διαφάνεια, λογοδοσία και συμμετοχή είναι για τον ίδιο η λύση. «Περισσότερη δημοκρατία, περισσότερη κατανόηση. Έτσι οι επαναπροωθήσεις δεν θα γίνονται τόσο εύκολα, κι αν γίνονται, θα είναι αντιληπτές με συνέπειες. ΄Ετσι οι πολίτες δεν θα στρέφονται στη Λεπέν και σε ακραίες φωνές για κλειστά σύνορα», αναφέρει.

«Πρέπει να υπάρχει δημοσιογραφική εγρήγορση, και όχι μια εμμονή στο αφήγημα του 2015. Κάποια πράγματα άλλαξαν προς το χειρότερο και κάποια προς το καλύτερο. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα η μεταφορά των προσφύγων στην ενδοχώρα. Να μιλήσουμε για τους πρόσφυγες και όχι εκ μέρους αυτών, έξω από τη φούσκα των ΜΚΟ και των Βρυξελλών», επισημαίνει η δημοσιογράφος και ακτιβίστρια Μιλένα Ζάζοβιτς από την Κροατία. Υποστηρίζει ότι υπάρχει η αίσθηση ότι όλα είναι γνωστά στο θέμα του προσφυγικού. «Είναι δύσκολο να κάνει κανείς προσφυγικό ρεπορτάζ όταν δεν είναι στην επικαιρότητα. Πολλά μέτρα ασφαλείας μειώνουν τις πηγές και υπάρχει ένα μονοπώλιο ενημέρωσης από τις ΜΚΟ. Δεν είναι γνωστές οι πραγματικές ανάγκες των προσφύγων», λέει.

Ακούγοντας τη συγκινητική παρέμβαση στο συνέδριο της πρόσφυγα Παραστό Χακίμ από το Αφγανιστάν, που δημιούργησε δίκτυο που παρέχει σχολική εκπαίδευση στα κορίτσια που έχουν αποκλειστεί από τη δημόσια εκπαίδευση, τόνισε ότι θα πρέπει να ακούγονται οι ιστορίες των προσφύγων, για να κατανοήσουμε πραγματικά τι βιώνουν. Πρόσφυγας κι η ίδια στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, είδε στα μάτια των προσφύγων στην Ειδομένη τον εαυτό της, προσπαθώντας να ξεπεράσει τον συναισθηματισμό και να δώσει την πλήρη εικόνα. «Υπάρχει άγνοια για αυτό που πραγματικά ζουν οι πρόσφυγες σήμερα. Το αφήγημα δυστυχώς έχει αλλάξει και είναι πιο εχθρικό για τους πρόσφυγες. Επικρατεί μία κόπωση και η αλληλεγγύη εξατμίζεται μετά τον πρώτο καιρό ενός προσφυγικού ρεύματος, όπως π.χ. στην Ουκρανία και τη Γάζα», τονίζει.

Η πρακτική που εφαρμόζεται ήδη στο μεταναστευτικό και εμπλέκει τους μετανάστες να μεταφέρουν τη δική τους εμπειρία στη συζήτηση που είναι σε εξέλιξη, δίνει μια κάποια αισιόδοξη προοπτική. Ακόμα, συστήματα όπως αυτό της οργάνωσης «From the Sea to the City», που δέχεται τηλεφωνικές κλήσεις από μετανάστες που βρίσκονται σε κίνδυνο κατά τη μετακίνησή τους και παρουσιάστηκε στο συνέδριο, δίνουν μια ανάσα ελπίδας. Ο Χάινριχ Μπελ μετά τους δύο Παγκοσμίους Πολέμους είχε ονομάσει τον 20ό αιώνα ως τον «αιώνα των προσφύγων». Δυστυχώς κι ο επόμενος που ήδη διανύουμε μάλλον θα έχει το ίδιο όνομα.

Tον Σεπτέμβριο του 2019 1,4 εκατομμύρια κάτοικοι της Γερμανίας ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της κίνησης Fridays for Future (FFF – Παρασκευές για το μέλλον) και κατέβηκαν στους δρόμους και στις πλατείες για να διαδηλώσουν για άμεσες πολιτικές αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης. Ήταν ένα ρεκόρ συμμετοχής, που πολλοί παρατήρησαν ότι δύσκολα θα μπορούσε να ξεπεραστεί. Όμως κανείς δεν φανταζόταν ότι το κίνημα αυτό πέντε χρόνια αργότερα θα έχει χάσει τόσο πολύ σε δυναμική. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι οι μεγάλες καταστροφές, που αποδίδονται πλέον σε μεγάλο βαθμό στην κλιματική αλλαγή, είναι όλο και συχνότερες, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τις μεγάλες καταστροφικές πλημμύρες που έπληξαν και φέτος τον Νότο της Γερμανίας.

Απογοήτευση ή κόπωση;

Τι μπορεί άραγε να συμβαίνει; Απογοήτευση για την μη επίτευξη των στόχων; Κόπωση; Γιατί φυσικά κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι οι κραυγές αγωνίας εκείνης της εποχής έχουν μετουσιωθεί σε αποτελεσματικές πολιτικές. Το ερώτημα αυτό απασχόλησε και τον ακτιβιστή και δημοσιογράφο Μάνουελ Γκρέμπενγιακ στο πολύ φρέσκο βιβλίο του με τίτλο «Σημεία Ανατροπής. Στρατηγικές στο οικοσύστημα του κλιματικού κινήματος» (Kipppunkte. Strategien im Ökosystem der Klimabewegung).

Στον πρόλογο ο συγγραφέας παρατηρεί την έλλειψη δυναμικής για κινητοποίηση και κοινωνικής υποστήριξης, έλλειψη προσανατολισμού μέσα στο κίνημα και την επίδραση από άλλες κρίσεις που επισκιάζουν αυτό που συμβαίνει στο περιβάλλον. Η νηφάλια εκτίμησή του είναι ότι «αυτή τη στιγμή δεν φαίνεται ότι το κίνημα θα μπορέσει σύντομα να επιστρέψει στην προ-πανδημική ισχύ του». Ουσιαστικά παραμένει σε μια κατάσταση χειμερίας νάρκης.

Πανδημία και άλλα δαιμόνια

Η αλήθεια είναι ότι η πανδημία και τα λοκντάουν ήρθαν στη χειρότερη στιγμή για το κίνημα. Από την άλλη ωστόσο οι επιστήμονες δεν κουράστηκαν να επισημαίνουν ότι οι πανδημίες του μέλλοντος, που σε μεγάλο βαθμό θα προέρθουν ακριβώς από την κλιματική κρίση, μπορεί να είναι πολύ χειρότερες. Αλλά οι κοινωνίες που βρέθηκαν αντιμέτωπες με απανωτά σοκ, καθώς ακολούθησε ο πόλεμος και η ενεργειακή κρίση με την ακρίβεια και τον πληθωρισμό, κάπου έχασαν τον προσανατολισμό τους. Αυτό επηρέασε συνολικά το πολύχρωμο «οικοσύστημα» των κινημάτων της οικολογίας, που έτσι κι αλλιώς ξεκινούσαν συχνά από διαφορετικές αφετηρίες, έθεταν διαφορετικούς άμεσους στόχους και συχνά βρέθηκαν ακόμα και να φιλονικούν μεταξύ τους, τόσο για τις μεθόδους όσο και για τις προτεραιότητες.

Μια δόση απογοήτευσης για τους «άπιαστους στόχους» δεν μπορεί να αγνοηθεί, που έχει έως έναν βαθμό να κάνει και με τη μετάλλαξη των Πρασίνων σε ένα κεντρώο κόμμα «ρεαλιστών», που έχει πάρει οριστικό διαζύγιο από δράσεις κινηματικού χαρακτήρα και ακτιβισμό. Οι Πράσινοι του παρελθόντος ήταν πολύ πιο κοντά σε τέτοια κινήματα, άσχετα αν δεν μπορούσαν πάντα να τα επηρεάσουν, αλλά σίγουρα συνέβαλαν στο να παίρνουν μια πιο συγκεκριμένη μορφή δράσεις που μπορεί να ξεκινούσαν αυθόρμητα και όχι πάντα στοχευμένα.

Ειδικά το πολύ νεαρό σε ό,τι αφορά τα μέλη του κίνημα FFF, αντιμετώπισε πολύ νωρίς προβλήματα προσανατολισμού, πολιτικής έκφρασης κάποιων ακατέργαστων θέσεών του και έδειξε να ξεμένει από δυνάμεις. Άλλωστε σε τέτοια κινήματα ο αυθορμητισμός, η αμεσότητα, η δημιουργική «ανοργανωσιά» στην αρχή μπορεί να φαίνονται ως πλεονεκτήματα, αλλά σταδιακά μετατρέπονται σε φρένο.

Αποφασισμένοι, αλλά μόνοι

Κάποιες άλλες κινηματικές οργανώσεις από νέους κάπως μεγαλύτερης ηλικίας, κυρίως φοιτητές που επέλεξαν πιο ακραίες μορφές διαμαρτυρίας, έκαναν μεν αισθητή την παρουσία τους και ταλαιπώρησαν τις αρχές ασφαλείας, αλλά δεν μπόρεσαν να επιτύχουν κάποιον στόχο τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η «Extinction Rebellion» (XR), που προσπάθησε με καταλήψεις και μαχητικές διαμαρτυρίες να εμποδίσει την εξόρυξη ορυκτών καύσιμων. «Στα πέντε χρόνια της ύπαρξής του, το κίνημα δεν έχει πετύχει τους στόχους του», παραδέχονται στο βιβλίο οι ακτιβίστριες Γιούντιθ Πάπε και Άννα Κόντρινερ. Και συνεχίζουν: «Σε καμία από τις χώρες όπου δραστηριοποιείται η XR δεν κατέστη δυνατό να ασκηθεί αρκετή πίεση, για να αναγκαστεί η κυβέρνηση να δράσει».

Ένα αντίστοιχο πρόβλημα έχει να αντιμετωπίσει και η πιο νέα «Letzte Generation» (Τελευταία Γενιά). Μπορεί να κέρδισε μεγάλη δημοσιότητα με τις δράσεις της - αλυσοδέσιμο σε μονάδες παραγωγής, κλείσιμο δρόμων με το κόλλημα των χεριών στην άσφαλτο, ρίψη μπογιάς σε έργα τέχνης - αλλά το ενδιαφέρον εστιάστηκε ακριβώς στις μεθόδους, και όχι στα αιτήματά της. Και η ενόχληση που προκάλεσε συχνά στην καθημερινότητα των Γερμανών είχε τελικά σαν αποτέλεσμα το 85% των πολιτών να την βρίσκουν ενοχλητική και να απορρίπτουν τις μεθόδους της ως «εκτός στόχου». Από τον Οκτώβριο του 2019 έως τον Ιούνιο του 2023 η υποστήριξη της κοινής γνώμης για το κλιματικό κίνημα μειώθηκε συνολικά στο μισό, πέφτοντας στο 34%, όπως παρατηρεί ο Γκρέμπενγιακ.

Αυτό δεν σημαίνει ότι απουσιάζει η συνειδητοποίηση του προβλήματος. Απλώς θα πρέπει να βρεθούν άλλοι τρόποι δράσης και, κυρίως, επίτευξης στόχων. Αυτός είναι και ο λόγος που, όπως σημειώνουν πολλοί κοινωνιολόγοι και πολιτικοί επιστήμονες που ασχολούνται με το θέμα, κάτω από τη φαινομενικά ήσυχη επιφάνεια υπάρχει αναβρασμός και θα είναι ενδιαφέρον το πώς και με ποιον τρόπο αυτός κάποια στιγμή θα αναδυθεί.

"Το σχέδιό μας είναι να επικεντρωθούμε στην παραγωγή στις χώρες της Μπενελούξ", δήλωσε πριν λίγες ημέρες ο διευθύνων σύμβουλος της Vion Ρόναλντ Λότγκερινκ εξηγώντας το σχέδιο της ολλανδικής εταιρείας να αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό από τη Γερμανία. Η απόφαση αυτή είναι προκαλεί εντύπωση λόγω του τρόπου οργάνωσης της εταιρείας. Η Vion διαθέτει 16 εγκαταστάσεις παραγωγής στη Γερμανία, όταν στις Κάτω Χώρες υπάρχουν μόνο οι μισές. Σύμφωνα με την εφημερίδα Handelsblatt, γνώστης του κλάδου περιγράφει την αποχώρηση της Vion από τη Γερμανία ως "αναγκαστική πώληση". Και οι αριθμοί φαίνεται να το επιβεβαιώνουν. Την περίοδο οικονομικής χρήσης 2022, οι ζημίες του ομίλου είχαν αυξηθεί από 29 εκατομμύρια ευρώ σε 108 εκατομμύρια ευρώ.

Η Vion, η οποία ιδρύθηκε πριν από 90 χρόνια ως μονάδα επεξεργασίας κρεάτων, είναι σήμερα μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες κρέατος στον κόσμο. Η εταιρεία, η οποία έχει επανειλημμένα απασχολήσει αρνητικά τα πρωτοσέλιδα, με κατηγορίες όπως κακή υγιεινή έως βασανισμό των ζώων, είναι το τρίτο μεγαλύτερο σφαγείο στη Γερμανία. Μόνο η Westfleisch και - με μεγάλη διαφορά -ο όμιλος Tönnies την ξεπερνούν στις πρώτες θέσεις της αγοράς.

Κρεατικά αλλά χωρίς ...κρέας

Όμως όχι μόνο ο όμιλος Vion, αλλά ολόκληρος ο κλάδος υποφέρει από τη συρρίκνωση των πωλήσεων. Ένας λόγος για αυτό είναι η διατροφική συμπεριφορά των Γερμανών, απλά επειδή τρώνε λιγότερο κρέας. Η παρατήρηση αυτή έχει γίνει και από τη Γερμανική Διατροφική Εταιρεία (DGE), η οποία εμφανίζεται ως ανεξάρτητος συμβουλευτικός οργανισμός για τη διατροφική επιστήμη. Η οικοτροφολόγος Ζίλκε Ρεστμάιερ από την DGE δήλωσε στην Deutsche Welle: "Η μακροπρόθεσμη τάση μείωσης της κατανάλωσης κρέατος στη Γερμανία συνεχίζεται. Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία του Ομοσπονδιακού Κέντρου Πληροφοριών για τη Γεωργία (BZL), η κατά κεφαλήν κατανάλωση κρέατος μειώθηκε το 2023 κατά 430 γραμμάρια σε 51,6 κιλά". Την ίδια τάση καταγράφει και το Ομοσπονδιακό Γραφείο Γεωργίας και Τροφίμων (BLE). "Ο υπολογισμένος όγκος κατανάλωσης μειώνεται ελαφρώς εδώ και αρκετά χρόνια. Ένας από τους λόγους γι' αυτό είναι πιθανότατα η αλλαγή στον τρόπο διατροφής" παρατηρεί.

Αυτό φαίνεται και στο ποσοστό των υποκατάστατων κρέατος στη γερμανική διατροφή. Οι χορτοφάγοι και οι vegans προφανώς δεν θέλουν να κάνουν χωρίς κρέας - απλά δεν πρέπει να είναι κρέας αυτό που θα φάνε. Είτε πρόκειται για "κεφτεδάκια" από λαχανικά, είτε για "λουκάνικο" από τόφου, είτε για "ψητή πάπια" από σεϊτάν, η ζήτηση για υποκατάστατα κρέατος αυξάνεται συνεχώς, σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία (Destatis). Όπως αναφέρει, το 2023 οι εταιρείες στη Γερμανία παρήγαγαν 16,6% περισσότερα προϊόντα υποκατάστατων κρέατος από ό,τι το προηγούμενο έτος, ενώ η παραγωγή υπερδιπλασιάζεται σε πενταετή σύγκριση με το 2019". Η Σουζάνε Άμπε από το Ομοσπονδιακό Γραφείο Γεωργίας και Τροφίμων το ερμηνεύει με την αλλαγή στάσης απέναντι στις οικολογικές πτυχές. "Γενικά η αυξημένη ευαισθητοποίηση σχετικά με τις επιπτώσεις της υψηλής κατανάλωσης κρέατος στην υγεία μας, το κλίμα και το περιβάλλον είναι επίσης πιθανό να παίξει ρόλο".

Ανακατατάξεις κι αλλού

Αλλά δεν είναι μόνο οι νέες καταναλωτικές συνήθειες στη Γερμανία που αφήνουν το αποτύπωμά τους στην αγορά. Οι εξελίξεις και σε άλλα μέρη του κόσμου γίνονται αισθητές στους λογαριασμούς των κρεοπωλών. Για παράδειγμα με τις απαγορεύσεις εισαγωγής που επέβαλαν ορισμένες ασιατικές χώρες λόγω της αφρικανικής πανώλης των χοίρων, μιας ιογενούς νόσου που προσβάλλει τα οικόσιτα γουρούνια. Πολλά κομμάτια του ζώου που είναι δύσκολο να πωληθούν στην Ευρώπη παραδόθηκαν εκεί, όπως τα αυτιά χοίρου, τα οποία θεωρούνται ντελικατέσεν στην Κίνα. Οι διεθνείς εμπορικές διαμάχες παίζουν επίσης ρόλο. Πριν από λίγες μέρες το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου στο Πεκίνο ανακοίνωσε ότι θα εξετάσει επίσης το χοιρινό κρέας που εισάγεται από χώρες της ΕΕ στο πλαίσιο ερευνών αντιντάμπινγκ. Οι παρατηρητές της αγοράς το είδαν ως αντίδραση στην απειλή της ΕΕ για επιβολή τιμωρητικών δασμών στα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα.

Επιπλέον, υπάρχουν πάντα νέοι κανονισμοί και απαιτήσεις που επηρεάζουν τη βιομηχανία σφαγής. Και όχι μόνο από την ΕΕ, αλλά και από το Βερολίνο για τη γερμανική αγορά. Ο υπουργός Γεωργίας και Τροφίμων, Τζεμ Έζντεμιρ έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι θέλει να αλλάξει την κτηνοτροφία γενικότερα. Ο στόχος του; "Θα πρέπει να εκτρέφονται λιγότερα ζώα, αλλά θα πρέπει παράλληλα να έχουν περισσότερο χώρο και να μπορούν να ζουν με τρόπο πιο κατάλληλο για το είδος τους".

Ωστόσο, λιγότερη κτηνοτροφία σε αυτή τη χώρα σημαίνει επίσης λιγότερες δουλειές για τα τοπικά σφαγεία. Τα τρέχοντα στοιχεία της Destatis σχετικά με την παραγωγή κρέατος στη Γερμανία δείχνουν ότι ο υπουργός βρίσκεται στον σωστό δρόμο, όπως ο ίδιος πιστεύει. Το 2023 παρήχθη και πάλι λιγότερο κρέας κατά 4% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, μείωση κατά περίπου 280.000 τόνους σε 6,8 εκατομμύρια τόνους. Το 2016, ο αριθμός αυτός ήταν 8,25 εκατομμύρια τόνοι. Οι Γερμανοί κρεοπώλες φοβούνται ότι άλλες χώρες με λιγότερο αυστηρούς κανονισμούς από τη Γερμανία, όπως η Ισπανία ή η Πολωνία, θα μπορούσαν να εισέλθουν ως προμηθευτές στη γερμανική αγορά και να εκτοπίσουν τις γερμανικές εταιρείες ακόμη περισσότερο.

Ανταγωνισμός από τη βάση

Σύμφωνα με τη Handelsblatt, ορισμένοι ειδικοί του κλάδου προβλέπουν ότι η γερμανική αγορά σφαγείων θα κλονιστεί ακόμη περισσότερο. Ένας άλλος ανταγωνιστής, το δανέζικο κρεοπωλείο Danish Crown, θα μπορούσε επίσης να εγκαταλείψει τη Γερμανία στο εγγύς μέλλον. Μέχρι στιγμής, οι Δανοί έχουν αρνηθεί κάτι τέτοιο: "Ο ανταγωνισμός θα το ήθελε αυτό, αλλά εμείς παραμένουμε στη Γερμανία", δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας. Το 2023, ωστόσο, η Danish Crown είχε μειώσει σημαντικά τον όγκο των σφαγών της κατά περίπου ένα τρίτο. "Αυτό είχε ανακοινωθεί", εξήγησε η Danish Crown. Ο λόγος είναι ότι ήδη πέρυσι σφάζονταν όλο και λιγότερα ζώα στη Γερμανία. Η μεγάλη εταιρεία από τη γειτονική χώρα του Βορρά φαίνεται να αναπροσανατολίζεται. Παρουσίασε μια νέα στρατηγική πριν από έξι μήνες και αυτή τη στιγμή αναζητά τον διάδοχο του σημερινού διευθύνοντος συμβούλου της. Έτσι, ο κλάδος παραμένει σε κινητικότητα. Η Vion το έχει επίσης αναγνωρίσει: "Η διαδικασία σταθεροποίησης του κλάδου στη Γερμανία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί".

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Ένας υπόγειος σταθμός στο Νταλιάν διακοσμήθηκε για λίγες ημέρες για να ταιριάζει στην "Ετήσια Συνάντηση των Νέων Πρωταθλητών". Αυτή είναι η επίσημη ονομασία για το κινεζικό παρακλάδι του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ WEF. Οι δρόμοι και τα πεζοδρόμια στη μητρόπολη των εκατομμυρίων κατοίκων λάμπουν από καθαριότητα, οι δρόμοι πρόσβασης έχουν καθαριστεί σε μεγάλη κλίμακα και πολύχρωμες σημαίες κυματίζουν. Το Νταλιάν, η παραθαλάσσια πόλη στη βορειοανατολική Κίνα, είναι

υπερήφανος οικοδεσπότης του θερινού Νταβός, όπως είναι επίσης γνωστή η συνάντηση από τις 25 έως τις 27 Ιουνίου. Για 15η φορά γίνεται το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στην Κίνα φέτος και πάλι στο φουτουριστικό συνεδριακό κέντρο του Νταλιάν. Ακριβώς μπροστά του βρίσκεται ένας εκθεσιακός χώρος με ένα νέο μοντέλο της BMW. Στη Σενγιάνγκ, σε απόσταση μόλις 400 χιλιομέτρων από το Νταλιάν, η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία παράγει σεντάν για την κινεζική αγορά.

Εμπιστευτικές συζητήσεις

Τα αυτοκίνητα είναι σημαντικά μεγαλύτερου μήκους από ό,τι στην Ευρώπη. Όποιος μπορεί να αγοράσει μια BMW στην Κίνα, έχει συνήθως έναν οδηγό. Οι μεγάλες οθόνες για το διαδίκτυο, τα βιντεοπαιχνίδια ή την τηλεόραση έχουν σχεδιαστεί για να κάνουν το ταξίδι πιο ευχάριστο για όσους κάθονται στο πίσω μέρος. Το αυτοκίνητο που παρουσιάζεται είναι φυσικά ηλεκτρικό. Το συνεδριακό κέντρο μοιάζει με τεράστιο κοχύλι και σχεδιάστηκε από Βιεννέζους αρχιτέκτονες. Το κέντρο μπορεί να φιλοξενήσει 7.000 επισκέπτες, ενώ για το θερινό Νταβός αναμένονται 1.500. Η πολυλειτουργικότητα του κτιρίου επιτρέπει τον γρήγορο διαχωρισμό των αιθουσών συνεδριάσεων. Οι εμπιστευτικές συζητήσεις είναι εφικτές και πιθανότατα και απαραίτητες, επειδή η θέση εκκίνησης δεν είναι εύκολη. Οι πολιτικές και οικονομικές εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας αυξάνονται.

Η Κίνα ίσως να βρίσκεται στα πρόθυρα ενός εμπορικού πολέμου με την ΕΕ."Το Πεκίνο δεν θέλει πάντως εμπορικό πόλεμο", γράφει η China Daily, η αγγλόφωνη εφημερίδα που εκδίδεται από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας. Όμως, λίγες σειρές πιο κάτω, απειλεί με αντίμετρα, αν η ΕΕ επιβάλει ειδικούς δασμούς σε ορισμένα ηλεκτρικά αυτοκίνητα από την Κίνα. Δεδομένης αυτή της κατάστασης επικρατεί λίγη αισιοδοξία στο Νταλιάν. Βέβαια η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται, ιδίως στην Ασία. Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες του WEF μιλούν μόνο για προσεκτική ανάκαμψη. Οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι είναι υψηλοί. Άλλοι, ωστόσο, βλέπουν ευκαιρίες για δουλειές με την Κίνα. Όπως ο Σούχας Γκοπινάθ, διευθύνων σύμβουλος της Globals. Η εταιρεία ασχολείται με την τεχνητή νοημοσύνη και ειδικεύεται στην κυβερνοασφάλεια.

Νέες τεχνολογίες και μεταφορά γνώσεων

Ο Γκοπινάθ ταξίδεψε στο Νταλιάν από το Μπανγκαλόρ της Ινδίας. Η ατζέντα με τα ραντεβού του είναι γεμάτη για τις επόμενες ημέρες. "Η Κίνα έχει γίνει κάτι σαν επίκεντρο της καινοτομίας και είμαι πολύ περίεργος να δω πώς η κατάσταση θα εξελιχθεί μετά την πανδημία" λέει. "Μεσολάβησε μεγάλη διακοπή για το καλοκαιρινό Νταβός. Νομίζω ότι είναι σημαντικό για τις παγκόσμιες εταιρείες να βρίσκονται εδώ και να παρακολουθούν τι συμβαίνει στην Κίνα. Η δημοτική αρχή της πόλης Νταλιάν είχε ήδη έρθει σε επαφή με τον Γκοπινάθ πριν από την επίσκεψή του και πρότεινε εταίρους για διάλογο. Ένας Κινέζος φοιτητής που μιλάει καλά αγγλικά τέθηκε στη διάθεσή του ως διερμηνέας. Η Κίνα θέλει να συνεχίσει να παρουσιάζεται ως σημαντικός οικονομικός εταίρος.

Πράσινες βιομηχανίες και τεχνολογίες, τεχνητή νοημοσύνη - η Λαϊκή Δημοκρατία αναπτύσσει πολλά η ίδια και ενθαρρύνει ενίοτε κάποια συνεργασία με ξένες εταιρείες. "Μπορούμε να μάθουμε από αυτούς αντί να τους αντιγράφουμε. Και μπορούμε επίσης να βρούμε τον δικό μας τρόπο να βελτιώσουμε τις τεχνολογίες και άλλα πράγματα στην Κίνα", λέει ο 21χρονος Γιου Μπόγι από τη Σενγιάνγκ. Είναι ένας εξαιρετικός φοιτητής, με άριστους βαθμούς, καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας και ίσως ένας από τους νεότερους συμμετέχοντες στο θερινό Νταβός.

Κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα

Πολλοί Κινέζοι στο Νταλιάν έχουν την ίδια αυτοπεποίθηση με αυτόν. Βασική γραμμή είναι ότι όποιος θέλει να συνεργαστεί μαζί μας είναι ευπρόσδεκτος, εφόσον αποδέχεται τους όρους μας. Πρόκειται πάντα για τη μεταφορά τεχνογνωσίας και ευκαιριών μέσω της ταχείας ανάπτυξης νέων τεχνολογιών. Η πολιτική, από την άλλη πλευρά, δεν είναι τόσο δημοφιλής. "Οι χώρες δεν πρέπει να περιχαρακώνονται από μόνες τους. Είναι σημαντικό για το εμπόριο και τις εταιρείες να αφήσουν στην άκρη τις γεωπολιτικές πτυχές και να επικεντρωθούν περισσότερο στην οικονομία και την ανάπτυξη", λέει ο Ινδός επιχειρηματίας Γκοπινάθ. "Η Ινδία δεν μπορεί να προοδεύσει χωρίς την Κίνα, και το αντίστροφο".

Το Νταλιάν, η παραθαλάσσια πόλη, έχει κάνει τις καλύτερες δυνατές προετοιμασίες για το καλοκαιρινό Νταβός. Εθελοντές εκπαιδεύτηκαν επί εβδομάδες για να υποδεχθούν τους επισκέπτες σε μια κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα. Τα αγγλικά θα πρέπει να ομιλούνται. Ορισμένοι εξακολουθούν να έχουν δυσκολίες με αυτό. Στα ξενοδοχεία, το φιλικό, χαμογελαστό προσωπικό είναι έτοιμο να δείξει τον δρόμο. Ακόμα και ο καιρός συνεργάζεται, 26 βαθμοί, ούτε πολλή ζέστη ούτε πολύ κρύο.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Η εφημερίδα Bild, πιστή στο στυλ της, το περιγράφει σαν να επίκειται η συντέλεια της κυβέρνησης συνασπισμού υπό τον Όλαφ Σολτς. "Εξέγερση του SPD κατά του Σολτς. 30 βουλευτές απειλούν να εγκαταλείψουν τον συνασπισμό. Η εξέγερση θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια άνευ προηγουμένου κυβερνητική κρίση και να σημάνει το τέλος του συνασπισμού" περιγράφει την κατάσταση ο αρθρογράφος της. Πρόκειται για ένα παλαιό θέμα, που όμως συνεχώς ορθώνεται σαν εμπόδιο στην κατάρτιση ενός ακόμη κρίσιμου προϋπολογισμού για το 2025. Θα πρέπει να τηρηθεί ο κανόνας του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, τον οποίο επιτάσσει εδώ και 15 χρόνια το Γερμανικό Σύνταγμα επιτρέποντας ανάληψη χρεών μόνο σε ποσοστό 0,35% του ΑΕΠ;

"Το δόγμα των μηδενικών ελλειμμάτων σημαίνει ακινησία"

Αυτή τη φορά ο καμβάς είναι διαφορετικός, γιατί η συζήτηση γίνεται υπό το φως των εκλογικών αποτελεσμάτων των ευρωεκλογών, των μοναδικών σε παγγερμανική εμβέλεια που ανέδειξαν μια κυβέρνηση συνασπισμού "σκιά" του εαυτού της. Με τους Σοσιαλδημοκράτες να έχουν επιτύχει το χειρότερο εκλογικό τους αποτέλεσμα, τους Πράσινους να έχουν υποστεί πραγματική καθίζηση με απώλεια 8% της δύναμής τους σε σχέση με πριν από 5 χρόνια, και τους Φιλελεύθερους του υπουργού Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ, θεματοφύλακα της δημοσιονομικής "αρετής", να τη γλυτώνει στο παρατρίχα. Και τα τρία κόμματα φοβούνται ότι στις επόμενες βουλευτικές εκλογές του χρόνου η πολιτική τους φθορά θα πάρει μεγαλύτερες διαστάσεις, με κερδισμένες ακροδεξιές και εθνολαϊκιστικές δυνάμεις.

Υπάρχει όμως και η ασθενούσα γερμανική οικονομία, η οποία αναμένεται να συρρικνωθεί φέτος κατά 0,3%, σύμφωνα με πρόβλεψη του Ινστιτούτου Μακροοικονομίας και Επιχειρηματικής Έρευνας του Ιδρύματος Χανς Μπλέκερ, το οποίο πρόσκειται στα συνδικάτα. Κι αυτό λόγω μεταξύ άλλων παραγόντων και της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής της κυβέρνησης. Έτσι η "εξέγερση" κατά την ανάγνωση της Bild ίσως να ήταν αναμενόμενη και εκδηλώθηκε από όλες τις πτέρυγες της Κ.Ο. του SPD κατά του ίδιου του Όλαφ Σολτς. Σε κοινή ανακοίνωση ζητούν να γίνει επίκληση των εξαιρέσεων που προβλέπει το Σύνταγμα και να κηρυχθεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης, για να μπορεί η χώρα να προσφύγει σε δανεισμό. "Το δόγμα των μηδενικών ελλειμμάτων σημαίνει ακινησία και οικονομικό ανορθολογισμό", αναφέρεται σε ανακοίνωση του Seeheimer Kreis, μιας ομάδας εργασίας βουλευτών του κόμματος που τάσσεται υπέρ μιας ρεαλιστικής πολιτικής, του Netzwerk Berlin, ενός δικτύου προοδευτικών σοσιαλδημοκρατών βουλευτών, και της αριστερής πτέρυγας του κόμματος.

"Λόγω της κατάστασης ανάγκης στην Ουκρανία και των πλημμυρών θα πρέπει να κάνουμε χρήση της εξαίρεσης για το φρένο χρέους και φέτος", τονίζεται στην ανακοίνωση. Εκείνο που ζητούν είναι να δημιουργηθούν νέα περιθώρια για "ειδικές επενδύσεις", προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της Γερμανίας ως τόπου εγκατάστασης επιχειρήσεων, επαρκή κρατική χρηματοδότηση για την ασφάλεια και τις κοινωνικές δαπάνες και μεταρρύθμιση του φρένου χρέους, ώστε το κράτος να μπορεί γενικά να είναι πιο ευλύγιστο στην ανάληψη χρέους

Τήρηση του Συντάγματος ή διάλυση του συνασπισμού;

Η πίεση προς τον Κρίστιαν Λίντνερ αλλά και τον ίδιο τον καγκελάριο εντείνεται. Μόλις την Κυριακή, στη θερινή συνέντευξη στο πρώτο κανάλι της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ARD με φόντο την ηλιόλουστη Μπούντεσταγκ, ο Σολτς στήριξε τον υπουργό του. "Πρέπει να τα βγάλουμε πέρα με τα χρήματα που έχουμε. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να το αποφύγουμε αυτό" είπε με ύφος που δεν επιδέχεται αμφισβήτησης. Στην κοινοβουλευτική ομάδα του SPD δεν αποκλείουν τώρα διάσπαση του συνασπισμού, σε περίπτωση που ο Λίντνερ τραβήξει την πολιτική του και επιμείνει στην εξοικονόμηση 25 έως 30 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Για "λαϊκισμό των Σοσιαλδημοκρατών" έκανε αμέσως λόγο ο Γενικός Γραμματέας του FDP, Μπιτζάν Τζιρ-Σαράι απορρίπτοντας μετά βδελυγμίας τις σοσιαλδημοκρατικές αξιώσεις. "Πολιτική δανεισμού θα έβλαπτε τη Γερμανία λόγω της αύξησης των επιτοκίων και του πληθωρισμού. Οι εκκλήσεις για έκτακτη ανάγκη είναι επί του παρόντος πληθωριστικές", δήλωσε. Παρατηρητές διαγιγνώσκουν εκνευρισμό στις τάξεις των Φιλελευθέρων. "Το Σύνταγμα υπερισχύει των ευσεβών πόθων των Σοσιαλδημοκρατών" δήλωσε ο Κρίστοφ Μάιερ, το νούμερο δύο της Κ.Ο. Και πέταξε το γάντι. "Το SPD πρέπει να αποφασίσει εάν θα τηρήσει το Σύνταγμα ή αν θα διαλύσει τον συνασπισμό". Τον μέσο δρόμο επέλεξε ο επικεφαλής της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών (BDI), Ζίγκφριντ Ρούσβουρμ. Ζήτησε σημαντικά περισσότερες δημόσιες επενδύσεις με ταυτόχρονη τήρηση του φρένου χρέους.

"Δεν ζητάμε πρόσθετες κρατικές δαπάνες", δήλωσε χθες, Ημέρα της Βιομηχανίας, στο Βερολίνο. "Αντίθετα, χρειαζόμαστε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ψηφιακή διοίκηση και "το θάρρος να πάρουμε άβολες και επώδυνες αποφάσεις" κατά την ιεράρχηση των κονδυλίων του προϋπολογισμού". Ο "ατάραχος" καγκελάριος είναι πάντως πεπεισμένος ότι η κυβέρνηση θα μπορέσει να καταθέσει κοινό σχέδιο προϋπολογισμού τον Ιούλιο με στόχο το υπουργικό συμβούλιο στις 3 Ιουλίου, αλλά το διόρθωσε για τις 17 Ιουλίου. Πώς αυτό θα γίνει χωρίς να κάνει πίσω η μία ή η άλλη πλευρά, είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς. Μια ιδέα που διαβάζει κανείς σε πολλά δημοσιεύματα είναι το ενδεχόμενο να δοθεί ως αντάλλαγμα κάτι στο FDP που να είναι "επώδυνο" για το SPD, όπως κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης ακόμη και για υψηλόμισθους και επιχειρήσεις, προκειμένου να δοθεί νέα οικονομική ώθηση. Tελικά τι είναι προτιμότερο: ο δημοσιονομικός "κορσές", ή στρατιωτική νίκη της Ουκρανίας;

Η Lufthansa Technik πριν από λίγο καιρό ανακοίνωσε την πρόθεσή της να εισέλθει στον κλάδο της πολεμικής αεροπορίας και να συμπράξει με τη Luftwaffe. Σημάδι των καιρών ή προάγγελος χειρότερων εξελίξεων; Ίσως και τα δύο, λένε ειδικοί. Πάντως σίγουρα δεν είναι η μόνη εταιρεία που επιχειρεί το τελευταίο διάστημα στη Γερμανία αυτό το άνοιγμα προς τον εξοπλιστικό τομέα.

Η ιστορική κατασκευάστρια τρακτέρ, θεριζοαλωνιστικών μηχανών και άλλων αγροτικών μηχανημάτων, η εταιρεία Deutz με έδρα την Κολωνία, επιθυμεί επίσης να επιχειρήσει προσεχώς παρόμοια στροφή.

Πρόκεται για μια εταιρεία ιδιαίτερα γνωστή και στους Έλληνες αγρότες εδώ και δεκαετίες. Ορισμένοι μάλιστα, που είχαν ζήσει ως οικονομικοί μετανάστες στη Γερμανία και επέστρεψαν στην πατρίδα για να ασχοληθούν εκ νέου με τον αγροτικό τομέα, είχαν όνειρο ζωής να επενδύσουν σε αυτά τα φημισμένα για την απόδοση και ποιότητά τους γερμανικά αγροτικά «εργαλεία».

Η εταιρεία Deutz με ιστορία πάνω από 150 χρόνια φαίνεται ότι δεν έχει πάντως άλλη επιλογή από το να ακολουθήσει το πνεύμα της εποχής, την περίφημη «Zeitenwende» της γερμανικής κυβέρνησης και την ευρύτερη γερμανική στροφή στην κούρσα των στρατιωτικών εξοπλισμών με φόντο κυρίως τον πόλεμο στην Ουκρανία. Σε συνέντευξή του στην κυριακάτικη Welt ο επικεφαλής της Deutz, Ζεμπάστιαν Σούλτε, ανακοίνωσε ρητά ότι η εταιρεία σκοπεύει να επεκταθεί από εδώ και πέρα σε νέους «επιχειρηματικούς τομείς» όπως η «εξοπλιστική βιομηχανία».

Από την αγροτική στην πολεμική οικονομία

Σύμφωνα με πληροφορίες στον γερμανικό Τύπο η Deutz είναι σε θέση να κατασκευάσει κινητήρες όχι μόνο για αγροτικά οχήματα, αλλά και για στρατιωτικά οχήματα, από τεθωρακισμένα άρματα μάχης μέχρι οχήματα μεταφοράς προσωπικού. Αλλά και μπαταρίες για κρίσιμες στρατιωτικές εφαρμογές, π.χ. για την τροφοδοσία νοσοκομείων, αναφέρει το ειδησεογραφικό δίκτυο n-tv.

Και δεν είναι μόνο αυτά. Η Deutz κατασκευάζει ήδη συστήματα γεννητριών που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, π.χ. για τη συντήρηση μηχανημάτων σε νοσοκομεία ή ακόμη για συστήματα ψύξης.

Την ίδια ώρα και ο γερμανικός κολοσσός της εξοπλιστικής βιομηχανίας, η Rheinmetall από το Ντίσελντορφ στη Βόρεια-Ρηνανία Βεστφαλία,ανακοίνωσε ρεκόρ εσόδων το 2023, αλλά και τη μεγαλύτερη εξοπλιστική συμφωνία με τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις στην ιστορία της. Πρόκειται για παραγγελίες πυρομαχικής ύλης ύψους 8,5 δις ευρώ.

Ο σκοπός είναι διπλός: από τη μια πλευρά ενίσχυση των αποθεμάτων των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων και από την άλλη στήριξη της αμυντικής γραμμής της Ουκρανίας έναντι της Ρωσίας. Μάλιστα σύμφωνα με ανακοίνωσή της, οι παραδόσεις έχουν ήδη προγραμματιστεί για τις αρχές του 2025.

Εξοπλιστικό ράλι παγκοσμίως

Η τάση αυτή που παρατηρείται σε καίριους τομείς της γερμανικής βαριάς βιομηχανίας δεν είναι τυχαία. Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη, το σουηδικό SIPRI, οι στρατιωτικές δαπάνες διεθνώς αυξήθηκαν κατά 7% το 2023.

Η Γερμανία βρίσκεται στην 7η θέση παγκοσμίως, με σχεδόν 69 δις δολάρια 9% περισσότερα από το 2022, ενώ ταυτόχρονα βρίσκεται σε μια περίοδο, όπου η άμυνα αποτελεί πρωταρχικό στόχο προκειμένου να καταστεί η Γερμανία «ετοιμοπόλεμη» έως το 2029, κατά τα λεγόμενα του υπ. Άμυνας Μπόρις Πιστόριους.

Η Microsoft και η Nvidia αποτελούν ηγέτιδες δυνάμεις στον κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης (AI). Επιπλέον, με συνδυαστική χρηματιστηριακή αξία στα 6,6 τρισεκατομμύρια δολάρια οι δύο εταιρείες συγκαταλέγονται μαζί με την Apple στις επιχειρήσεις με τη μεγαλύτερη αξία παγκοσμίως.

Η Microsoft έχει επενδύσει συνολικά 13 δισεκατομμύρια δολάρια στην OpenAI, την εταιρεία πίσω από το chatbot ChatGPT, ενώ η Nvidia, η οποία ειδικεύεται στις κάρτες γραφικών, κατασκευάζει τσιπ που είναι απαραίτητα για τα κορυφαία συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.

Η επιτυχία που σημειώνουν οι δύο εταιρείες είναι τέτοια, ώστε οι αρχές των ΗΠΑ – το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης (DoJ) και η Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου (FTC) – αποφάσισαν να ξεκινήσουν έρευνες σχετικά με την ισχύ των δύο επιχειρήσεων στον κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης. Η FTC εστιάζει στις στενές σχέσεις μεταξύ Microsoft και OpenAI, η οποία είναι θυγατρική εταιρεία μίας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης, και το DoJ ερευνά τα ενδεχόμενα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που ίσως έχει η Nvidia. Η τελευταία διαθέτει μερίδιο 80% στην αγορά ημιαγωγών που αφορούν ειδικώς τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης – και μέσα σε δύο μόλις χρόνια η χρηματιστηριακή αξία της εκτοξεύτηκε από 364 δισεκατομμύρια σε 3,32 τρισεκατομμύρια δολάρια.

«Τα τελευταία 15 χρόνια περίπου οι Big Tech έχουν αποκτήσει υπερβολική δύναμη, με τις ρυθμιστικές αρχές απλώς να παρατηρούν αμέτοχες την ενίσχυσή τους», δηλώνει στην DW η Σιμονέτα Βετσόζο, νομικός και οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Τρέντο της Ιταλίας. «Και τώρα στόχος είναι να μην επαναληφθεί το ίδιο παιχνίδι και στον κλάδο της τεχνητής νοημοσύνης».

Οι startups εξαρτώνται από τις Big Tech

Οι startups που δραστηριοποιούνται στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης είναι πολλές. Και προκειμένου να βελτιώσουν και να εξελίξουν τα λογισμικά τους χρειάζονται πάρα πολλά δεδομένα, αποθηκευτικό χώρο και τσιπ. Οι ρυθμιστικές αρχές εκτιμούν πως οι τεχνολογικοί γίγαντες, όπως η Microsoft και η Nvidia, αναγκάζουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις να συνάψουν μαζί τους αδιαφανείς και αποκλειστικές συμβάσεις – με αντάλλαγμα την τεχνολογία τους.

«Οι αρχές ανταγωνισμού θέλουν να προστατεύσουν τις καινοτομίες των startups», λέει η Βετσόζο. «Τέτοιες συμφωνίες περιλαμβάνουν πολλούς όρους, με τους οποίους οι Big Tech μπορούν να παρεμποδίσουν τον ανταγωνισμό».

Σε πρόσφατο συνέδριο του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ με θέμα την τεχνητή νοημοσύνη ο Τζόναθαν Κάντερ, διευθυντής του τμήματος αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας του αμερικανικού Υπουργείου Δικαιοσύνης, δήλωσε πως τα ισχυρά δίκτυα των κυρίαρχων εταιρειών θα μπορούσαν να τους επιτρέψουν να ελέγξουν και τις νέες αγορές.

Έρευνα για τις πρόσφατες συγχωνεύσεις

Τον Μάρτιο η Microsoft εξαγόρασε τη startup Inflection, εταιρεία που είχε αναπτύξει ένα app προσωπικό βοηθό με το όνομα PI. Ωστόσο η συμφωνία ύψους 650 εκατομμυρίων δολαρίων τράβηξε τα βλέμματα, καθώς τα συμβαλλόμενα μέρη ενδέχεται να παρέκαμψαν ορισμένες διατάξεις σχετικά με τις συγχωνεύσεις.

«Η Microsoft αγόρασε την Inflection χωρίς να την αγοράσει», δηλώνει στην DW ο Πέδρο Ντομίνγκος, ομότιμος καθηγητής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον. «Διαμέλισαν την εταιρεία στα επί μέρους τμήματά της, προσέλαβαν τους περισσότερους υπαλλήλους της και αποπλήρωσαν τους επενδυτές».

Αρκετοί παρατηρητές θεωρούν πως εξαιτίας των περιορισμένων ελέγχων οι Big Tech έχουν αγοράσει εκατοντάδες startups, που θα μπορούσαν ειδάλλως να αλλάξουν εκ βάθρων τον τεχνολογικό κλάδο. Γι’ αυτό και κατά τις έρευνες οι αρχές πρόκειται να εστιάσουν στην επίδραση αυτών των εξαγορών στην καινοτομία.

Προκειμένου να επανορθωθούν τα λάθη του παρελθόντος, πρέπει τώρα να υπάρχει πολύ πιο άμεση δράση. Θα πρέπει δηλαδή να ληφθούν «πολύ αποφασιστικά μέτρα ενάντια στις Big Tech», όπως λέει η Βετσόζο. «Θα ήταν καλό [οι ρυθμιστικές αρχές] να δρούσαν με δυναμισμό. Όταν δηλαδή μία μεγάλη τεχνολογική εταιρεία θέλει να αγοράσει μία μικρή startup, θα πρέπει τότε να αποδεικνύει κιόλας πως δεν παρακωλύεται ο ανταγωνισμός», προσθέτει η ειδικός.

Ο Ντομίνγκος αντιθέτως βλέπει ως «παράξενο» το να ασκούνται αντιμονοπωλιακές αγωγές «όχι βάσει κάποιας πραγματικής ζημίας» αλλά επειδή «υπάρχει ζημία που θα μπορούσε να επέλθει στο μέλλον».

Ο CEO της Meta Μαρκ Ζάκερμπεργκ έχει τονίσει πολλές φορές πως το Instagram δεν θα είχε γίνει ποτέ τόσο πετυχημένο, εάν δεν είχε εξαγοραστεί από το Facebook, όπως επισημαίνει ο Ντομίνγκος. «Το Facebook προσέφερε μία τεράστια υποδομή και τεχνογνωσία στο Instagram, την οποία δεν είχε. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και στις περιπτώσεις της Microsoft και της Nvidia και των startups που ενδεχομένως να αγοράσουν».

Συνεργασία των αμερικανικών αρχών

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν έχει υποσχεθεί να θέσει σε προτεραιότητα τον έλεγχο των Big Tech – εξ ου και η στενότερη συνεργασία μεταξύ της FTC και του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

«Παλαιότερα οι αρχές διαμοίραζαν τις υποθέσεις βάσει κλάδου. Καθώς όμως η αγορά είναι τόσο μεγάλη αλλά και ιδιαιτέρως σημαντική για τον ανταγωνισμό, οι αρχές τώρα συνεργάζονται», επισημαίνει η Ρεμπέκα Χόου Άλενσγουορθ, καθηγήτρια στο Vanderbilt Law School.

Από την άλλη πλευρά ο Ντομίνγκος παρατηρεί πως από τότε που εμφανίστηκε το ChatGPT στις ΗΠΑ έχουν προκύψει χιλιάδες νομοσχέδια γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη. Κατά τον ίδιο ορισμένοι πολιτικοί είναι «πολύ εχθρικοί απέναντι στις τεχνολογικές εταιρείες και θέλουν να χρησιμοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη ως εργαλείο για να τις πλήξουν».

Η αυστηρότερη εποπτεία φαίνεται πως ασκεί ήδη μία αποτρεπτική επίδραση στον αμερικανικό τεχνολογικό κλάδο, με τον αριθμό των εξαγορών να έχουν μειωθεί. Σύμφωνα με την εταιρεία ανάλυσης 451 Research το περασμένο έτος οι συγχωνεύσεις και οι εξαγορές έφτασαν συνολικά σε αξία μόλις τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια – ένα ποσό αρκετά χαμηλότερο από εκείνα που καταγράφονται τα τελευταία χρόνια. Συγκριτικά, το 2022 η συνολική αξία των εξαγορών έφτασε περίπου τα 800 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες, όπως οι Meta, Salesforce, Alphabet, Apple και Amazon, πραγματοποίησαν πέρυσι μόλις τέσσερις εξαγορές, ενώ το 2022 είχαν προβεί σε 18 εξαγορές, όπως δείχνουν τα στοιχεία της Capital IQ Pro.

«Τώρα οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες φοβούνται να κάνουν εξαγορές και αυτό βλάπτει τον κλάδο συνολικά», δηλώνει ο Ντομίνγκος. «Στην πραγματικότητα το πεπρωμένο πολλών startups είναι το να εξαγοραστούν. Και αυτό είναι κάτι από το οποίο επωφελούνται όλοι».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Οι εικόνες από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σοκαριστικές. Άνθρωποι ντυμένοι με την παραδοσιακή λευκή κελεμπία του προσκυνητή και το κεφάλι καλυμμένο καταρρέουν στην άκρη του δρόμου ή έχουν σωριαστεί σε αναπηρικά αμαξίδια, ημιθανείς ή και νεκροί. Σε πολλές περιπτώσεις οι σωροί δεν έχουν καν μετακινηθεί. Εκατοντάδες προσκυνητές στη Μέκκα έχασαν φέτος τη ζωή τους λόγω των εξαιρετικά υψηλών θερμοκρασιών, έλλειψης νερού και καταφυγίων. Οι θερμοκρασίες στη Μέκκα, την πιο ιερή πόλη του Ισλάμ, έφτασαν στους 51,8 βαθμούς Κελσίου. Πόσοι πέθαναν, κανείς δεν ξέρει με ακρίβεια. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από τη Σαουδική Αραβία οι νεκροί έχουν ξεπεράσει τους 1.300, το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters κάνει λόγο για 2.700 περιπτώσεις θερμοπληξίας.

Άδεια από τη Σαουδική Αραβία

Οι νεκροί είναι από την Αίγυπτο, την Ινδονησία, την Ιορδανία, το Ιράν, το Ιράκ, τη Σενεγάλη, την Ινδία και την Τυνησία, αλλά οι μισοί είναι από την Αίγυπτο. Πρόκειται πιθανότατα για ηλικιωμένους. Πολλοί προσκυνητές κάνουν το ετήσιο προσκύνημα Χατζ, υποχρεωτικό καθήκον των μουσουλμάνων, πριν πεθάνουν. "Ειλικρινά, το φετινό Χατζ ήταν ντροπιαστικό", είπε στην Deutsche Welle μέσω WhatsApp ο Ίλσχα, προσκυνητής από το Ασουάν της νότιας Αιγύπτου, που προτίμησε να μην δώσει το πλήρες όνομά του. "Ήταν πολύ δύσκολο, ιδίως κατά τη διάρκεια του λιθοβολισμού. Οι άνθρωποι απλά κατέρρεαν στο έδαφος". Μέρος του τελετουργικού του Χατζ περιλαμβάνει τη ρίψη λίθων από τους προσκυνητές σε τρεις τοίχους, μια συμβολική μορφή λιθοβολισμού του διαβόλου. "Αρκετές φορές είπα στο προσωπικό ασφαλείας για έναν προσκυνητή που είχε πέσει στο έδαφος. Η απόσταση για να πετάξουμε τις πέτρες ήταν πραγματικά πολύ μεγάλη και ταυτόχρονα ο ήλιος ήταν ψηλά και έκανε τόση ζέστη".

Για να αντιληφθεί κανείς καλύτερα γιατί ένας τόσος μεγάλος αριθμός νεκρών, θα πρέπει να ξέρει ότι ένας προσκυνητής στη Μέκκα πρέπει να έχει επίσημη άδεια από τη Σαουδική Αραβία. Και επειδή συνήθως θέλουν να μπουν περισσότεροι από όσο υπάρχει χώρος, η Σαουδική Αραβία εφαρμόζει ένα σύστημα ποσοστώσεων. Το ταξίδι στη Μέκκα διευκολύνεται συνήθως από ταξιδιωτικά γραφεία, τα οποία συχνά συνδέονται με οργανώσεις μουσουλμανικών κοινοτήτων ή τζαμιά στην πατρίδα τους. Οργανώνουν τη διαμονή, τη σίτιση και τη μεταφορά στη Μέκκα. Ορισμένες οικογένειες θυμάτων κατηγορούν τις αρχές της Σαουδικής Αραβίας ή τις αρχές των χωρών τους ότι δεν ήταν αρκετά οργανωμένες ή ότι δεν παρείχαν αρκετή προστασία από την υπερβολική ζέστη με τέντες ή καταφύγια. Άλλοι κατηγόρησαν όσους έφτασαν στη Μέκκα χωρίς άδεια. "Περισσότεροι από 171.000 μη καταγεγραμμένοι προσκυνητές εντοπίστηκαν στη χώρα πριν από την έναρξη του Χατζ", δήλωσε ο Σαουδάραβας Διευθυντής Δημόσιας Ασφάλειας Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλάχ αλ Μπασάμι. Οι σαουδαραβικές υπηρεσίες ασφαλείας είχαν ξεκινήσει εκστρατεία για τη σύλληψη οποιουδήποτε πραγματοποιούσε παράνομα το Χατζ.

Κάθε χρόνο και περισσότερη ζέστη

Οι μη εγγεγραμμένοι προσκυνητές δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στα ίδια είδη εγκαταστάσεων - κλιματισμό, νερό, σκιά, ομίχλη ή κέντρα ψύξης - που έχουν οι εγγεγραμμένοι προσκυνητές, γεγονός που μπορεί επίσης να οδήγησε στον μεγάλο αριθμό νεκρών. Η DW μίλησε με έναν διευθυντή ιδιωτικής αιγυπτιακής τουριστικής εταιρείας που φέρνει Αιγύπτιους προσκυνητές στη Μέκκα εδώ και αρκετά χρόνια, ο οποίος βρισκόταν στη Σαουδική Αραβία αυτή την εβδομάδα. Δεν θέλησε να δώσει το όνομά του. "Οι θερμοκρασίες ήταν υψηλές και ο κόσμος δεν συμμορφώθηκε, και επίσης δεν γνώριζε πόσο επικίνδυνη ήταν η ζέστη", είπε, "όλοι έκαναν απλώς ό,τι ήθελαν και το όλο ήταν κακοσχεδιασμένο. Δεν υπήρχαν αρκετές σκηνές για όλους. Αλλά σίγουρα δεν δημιουργήθηκε πανικός, ο κόσμος ήταν ευτυχής που στεκόταν στο όρος Αραφάτ".

Μελέτη του 2019 για το αν οι προσπάθειες της Σαουδικής Αραβίας να δροσίσει τους προσκυνητές κατά τη διάρκεια του Χατζ ήταν επιτυχείς, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ενώ τα επίσημα μέτρα βοήθησαν, δεν μπορούσε να διαφύγει το γεγονός ότι η κλιματική αλλαγή θα κάνει το Χατζ κάθε χρόνο πιο ζεστό και, επομένως, πιο επικίνδυνο. "Αλλά και οι προσκυνητές πρέπει να είναι καλύτερα εκπαιδευμένοι, πιο ευαισθητοποιημένοι", επισημαίνει ο Αιγύπτιος τουρ οπερέιτορ. "Το κράτος έχει οπωσδήποτε υποχρεώσεις και φέρει ευθύνη. Αλλά η συμπεριφορά ορισμένων από τους προσκυνητές έδειξε έλλειψη ευαισθητοποίησης. Και με αυτό, εννοώ την ευαισθητοποίηση όσον αφορά τον τρόπο εκτέλεσης των τελετουργιών του Χατζ. Για παράδειγμα, πολλοί προσκυνητές δεν συνειδητοποιούν ότι μπορείς απλά να σταθείς σε μια χαμηλότερη πλαγιά για να εκτελέσεις το τελετουργικό".

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Το τείχος, η πύλη εισόδου και τα συρματοπλέγματα του πρώην στρατοπέδου ξεχωρίζουν στη μέση του άγονου τοπίου. Εκεί όπου, μόλις μισή ώρα οδήγηση από το αστικό κέντρο της Αθήνας, βρίσκεται σήμερα ο προσφυγικός καταυλισμός Σχιστού.

Νωρίς το πρωί ο υδράργυρος έχει ξεπεράσει τους 30 βαθμούς Κελσίου και ένας ζεστός, ξηρός άνεμος φυσάει αδύναμα. Αψηφώντας τη ζέστη ένα παιδάκι περίπου πέντε ετών τρέχει ξυπόλυτο στα χαλίκια και χαζεύει μία ομάδα πυροσβεστών που κάνουν μία άσκηση ασφαλείας.

Στο Σχιστό ζουν σήμερα 193 παιδιά, από νεογέννητα έως και 17 ετών, μαζί με τις οικογένειές τους. Τα περισσότερα έχουν έρθει από τη Συρία, το Αφγανιστάν, τη Σομαλία και το Ιράκ. Πλέον δεν υπάρχουν ασυνόδευτοι ανήλικοι στη δομή. Στις ελληνικές προσφυγικές δομές υπήρχαν παλαιότερα και οι λεγόμενες “safe zones” για τη φιλοξενία των παιδιών χωρίς οικογένεια. Λόγω των ειδικών αναγκών των ασυνόδευτων ανηλίκων όμως αυτοί φιλοξενούνται σήμερα σε ξεχωριστούς καταυλισμούς.

«Ταξιδεύαμε για τρεις μέρες»

Ο Αϊχάμ Αλμπάχς, 11 ετών, ζει στο Σχιστό εδώ και επτά μήνες με τη μικρότερη αδερφή του, την 8χρονη Λιν, και τους γονείς του.

Εγκαταλείποντας τη Συρία η οικογένεια του Αϊχάμ διέφυγε στην Τουρκία και έζησε για οκτώ χρόνια στη Μερσίνη, στις τουρκικές ακτές της Μεσογείου. Το 2023 ήρθαν στην Κω και μετά από έναν μήνα στο Σχιστό. «Τρεις μέρες ταξιδεύαμε, αυτό το ξέρω», διηγείται ο Αϊχάμ. Για το ταξίδι τους προς την Ελλάδα όμως δεν θυμάται άλλες λεπτομέρειες.

Άσχημες εμπειρίες στην Τουρκία

«Τα όσα ζήσαμε στην Τουρκία ήταν άσχημα. Είναι τρομακτικό να έρχονται τα παιδιά σου απ’ το σχολείο και να σου διηγούνται πως τους επιτέθηκαν. Η Τουρκία δεν είναι ασφαλής χώρα», λέει η Αλάα Αλχατάμπ (34), μητέρα του Αϊχάμ.

Στην Ελλάδα νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια, οι εργαζόμενοι του Σχιστού συμπεριφέρθηκαν καλά στην ίδια και την οικογένειά της. Ωστόσο δεν μπορούν να βοηθήσουν πραγματικά. Η αίτηση ασύλου της οικογένειας απορρίφθηκε δύο φορές. Η Αλχατάμπ δεν ξέρει τι μέλλει γενέσθαι – το μόνο που μπορούν να κάνουν σε αυτή τη φάση είναι να περιμένουν. Το σίγουρο είναι πως δεν θέλει σε καμία περίπτωση να γυρίσει στη Συρία. «Θέλω το καλύτερο για τα παιδιά μου, η ελπίδα είναι το μόνο που έχω αυτή τη στιγμή».

Πολλοί θέλουν να συνεχίσουν για τον Καναδά, τη Μεγάλη Βρετανία ή τη Γερμανία. Τα παιδιά στο Σχιστό ξέρουν από τους γονείς τους πως η Ελλάδα είναι ουσιαστικά μία ενδιάμεση στάση – άγνωστο όμως το για πόσον καιρό θα πρέπει τελικά να μείνουν στη χώρα.

Οι καθημερινές ερωτήσεις των παιδιών

Κάθε οικογένεια στο Σχιστό μένει στο δικό της κοντέινερ, το οποίο αποτελείται από δύο ξεχωριστά υπνοδωμάτια με μονά κρεβάτια και κουκέτες, έχει κουζίνα με ηλεκτρικά μάτια, ψυγείο και ένα μπάνιο, ενώ υπάρχει επιπλέον ζεστό νερό και κλιματισμός. Πέρα από τα κοντέινερ αυτά υπάρχει και ένα ειδικό κτήριο για τα άτομα με αναπηρία, το οποίο διαθέτει και ράμπα.

Μιας και οι καλοκαιρινές διακοπές έχουν ξεκινήσει και τα παιδιά δεν πηγαίνουν σχολείο, περνούν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους στα κλιματιζόμενα κοντέινερ. Μονάχα το απόγευμα, όταν η ζέστη γίνεται κάπως πιο υποφερτή, βγαίνουν να παίξουν έξω στην παιδική χαρά της δομής και στο μικρό γηπεδάκι ποδοσφαίρου. Αυτό βέβαια που αρέσει περισσότερο απ’ όλα στον Αϊχάμ και τη Λιν είναι οι εκδρομές σε διάφορες εκδηλώσεις εκτός του καταυλισμού.

Προσφάτως η Αλάα Αλχατάμπ συνόδευσε τα παιδιά της σε μία εκδρομή στην Εβδομάδα Προσφύγων, στο κέντρο της Αθήνας. Μαζί με τα υπόλοιπα παιδιά που βρίσκονταν εκεί τα δύο αδέρφια ζωγράφισαν ένα σπίτι από χαρτόνι στα πλαίσια ενός διαδραστικού workshop με θέμα «το σπίτι μου». «Το πιο δύσκολο για μένα είναι οι σχεδόν καθημερινές ερωτήσεις των παιδιών μου για το πότε θα πάμε επιτέλους στο δικό μας σπίτι», λέει η Αλχατάμπ.

Προετοιμασία για τη ζωή «έξω»

Τα περισσότερα παιδιά μπορούν ήδη να συνεννοηθούν στα ελληνικά, πολλά μιλούν και αγγλικά. Τα παιδιά που πρέπει να παρακολουθούν σχολικά μαθήματα είναι όλα εγγεγραμμένα σε ελληνικά σχολεία. Υπάρχουν όμως και κάποια που δεν πηγαίνουν σχολείο. «Δεν μπορούμε και δεν θέλουμε να αναγκάσουμε τα παιδιά αυτά και τους γονείς τους να πάνε σχολείο», λέει ο Θωμάς Παπακωνσταντίνου, διευθυντής της δομής Σχιστού.

Ο Παπακωνσταντίνου διευθύνει τον καταυλισμό από το 2020. Ο ίδιος δεν θεωρεί πως δουλειά του είναι μονάχα η μέριμνα για τη στέγαση και τη φαρμακευτική περίθαλψη των προσφύγων, αλλά πως πρέπει πρωτίστως να προσπαθεί διαρκώς και με διάφορους τρόπους να βελτιώνει τη ζωή στη δομή.

Ο Παπακωνσταντίνου και η ομάδα του εστιάζουν ιδιαιτέρως στο να δίνουν διαφορετικά ερεθίσματα στα παιδιά, όπως και να τους προσφέρουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν σε δραστηριότητες εκτός Σχιστού. Γι’ αυτό και διοργανώνουν συχνά εκδρομές σε αθλητικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Μόλις πριν έναν μήνα ο Αϊχάμ και η Λιν βρέθηκαν στον τελικό του UEFA Conference League και στην Τελετή Αφής της Ολυμπιακής Φλόγας ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων 2024.

Ο Αϊχάμ φέρνει μία μπάλα βόλεϊ από το κοντέινέρ του και μιλάει με ενθουσιασμό για την επίσκεψή του στον τελικό του Conference League. 12 παιδιά από το Σχιστό – μεταξύ αυτών και ο Αϊχάμ και η Λιν – συνόδευσαν τους παίκτες του Ολυμπιακού κατά την είσοδό τους στο γήπεδο. Ο 13χρονος Χουσεΐν έδωσε μάλιστα στον διαιτητή την μπάλα του αγώνα. «Για μία βδομάδα μετά τον τελικό τα παιδιά εξακολουθούσαν να φοράνε τις εμφανίσεις από το παιχνίδι», μας λέει μια εργαζόμενη στη δομή.

«Συνόδευσα τον παίκτη που σκόραρε το γκολ!», διηγείται όλο περηφάνια ο Αϊχάμ. Ο ίδιος βέβαια δεν θέλει να γίνει ποδοσφαιριστής, αλλά γιατρός ή πιλότος. Η Λιν αγαπάει και εκείνη το ποδόσφαιρο, όπως και ο αδερφός της. Όταν μεγαλώσει, θα ήθελε να γίνει παιδίατρος.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

«Όταν προκαλούνται ολοένα και μεγαλύτερες ζημιές, κάποιος πρέπει να τις πληρώσει», λέει ο Ερνστ Ράουχ, ειδικός για το κλίμα στην αντασφαλιστική εταιρεία Munich Re. Είτε η ασφάλεια, είτε το κράτος, είτε αυτός που έχει υποστεί τις ζημιές.

Η λογική της ασφάλισης έχει ως εξής: πολλοί αγοράζουν μία ασφάλεια, λίγοι υφίστανται ζημιές και στη συνέχεια αυτοί αποζημιώνονται. Όταν όμως αυξάνεται ολοένα και περισσότερο ο αριθμός εκείνων που υφίστανται κάποια ζημιά, τότε η ασφαλιστική εταιρεία θα μετακυλήσει το υψηλότερο ρίσκο στους ασφαλιζόμενους – δηλαδή το κόστος της ασφάλειας θα αυξηθεί. Διότι η προσφορά ασφαλειών έχει νόημα για μία ασφαλιστική εταιρεία μόνο εάν αυτή μπορεί να είναι κερδόφόρα.

Καθώς στο παρελθόν οι ασφαλιστικές εταιρείες είχαν αντιμετωπίσει προβλήματα εξαιτίας ορισμένων ακραίων συνθηκών, τώρα πολλές στρέφονται στις λεγόμενες αντασφαλιστικές εταιρείες. Μία από τις μεγαλύτερες είναι η Munich Re – η οποία προς εξυπηρέτηση των επιχειρηματικών της συμφερόντων ερευνά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής εδώ και 50 χρόνια.

Ορισμένες ασφαλιστικές αποσύρονται

Τι γίνεται όμως όταν οι συνυφασμένοι με το περιβάλλον κίνδυνοι μεγεθύνονται τόσο, ώστε οι ασφαλιστικές δεν θέλουν πλέον να ασφαλίσουν ορισμένες περιοχές; Ή όταν αυξάνουν τόσο το κόστος ασφάλισης, ώστε κανείς δεν μπορεί πλέον να το καλύψει οικονομικά;

Στην Καλιφόρνια μία από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές, η State Farm, αποσύρθηκε. Ο λόγος: ο κίνδυνος φυσικών καταστροφών αυξάνεται συνεχώς, το κόστος οικοδόμησης είναι υψηλό και η αγορά αντασφάλισης περιορισμένη.

Ενώ οι υλικές ζημιές για την ασφαλιστική οικονομία στην Καλιφόρνια ανέρχονταν σε ένα με τρία δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως τις τελευταίες δεκαετίες, πρόκειται σύντομα να ξεπεράσουν αισθητά τα δέκα δισεκατομμύρια δολάρια, παρατηρεί ο Ράουχ. Πρόκειται για αλματώδη αύξηση.

Ζημιές ύψους 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων

Και αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Καλιφόρνια. Και στη Γερμανία γίνονται πλημμύρες, καταιγίδες, ξηρασίες και πυρκαγιές – και τέτοια φαινόμενα αναμένεται να εμφανίζονται ολοένα και πιο συχνά σύμφωνα με τη Γερμανική Μετεωρολογική Υπηρεσία. Επομένως, θα αυξηθεί και το κόστος σε υλικές ζημιές, αλλά και ο αριθμός των ανθρώπων που θα πλήττονται.

«Το ύψος των ασφαλισμένων ζημιών από φυσικές καταστροφές σε παγκόσμιο επίπεδο φτάνει γύρω στα 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως», λέει ο Ερνστ Ράουχ. «80-90% αυτών των ζημιών σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες».

Μπορεί να περιοριστεί το ύψος των ζημιών;

Ο ειδικός τονίζει πάντως πως το γεγονός ότι οι ζημιές αυξάνονται συνεχώς οφείλεται κυρίως σε κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες και όχι μόνο στην αυξανόμενη συχνότητα των σφοδρών καιρικών φαινομένων. Η αξία των κτηρίων και των υποδομών αυξάνεται, ο πληθυσμός επίσης και χτίζονται κτήρια σε περιοχές όπου μία φυσική καταστροφή είναι πιθανότερη, όπως για παράδειγμα σε παράκτιες περιοχές ή κοντά σε ποταμούς, όπου υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος για πλημμύρες.

Έτσι το ύψος των ζημιών φαίνεται πολύ μεγαλύτερο, καθώς δεν είναι και όλα τα κτήρια ασφαλισμένα για παν ενδεχόμενο. Αυτό ισχύει τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και συγκεκριμένα στη Γερμανία, όπου παραδείγματος χάριν μόλις περίπου τα μισά κτήρια είναι ασφαλισμένα για την περίπτωση πλημμύρας.

Τα ακραία καιρικά φαινόμενα κατά τα πολύ θερμά και ξηρά καλοκαίρια των προηγούμενων ετών και οι καταστροφικές πλημμύρες του 2021 προκάλεσαν στη Γερμανία ζημιές που ανήλθαν συνολικά στα 80 δισεκατομμύρια ευρώ σύμφωνα με τα στοιχεία του γερμανικού Υπουργείου Περιβάλλοντος.

Το ασφάλιστρο να αναλογεί στους κινδύνους

Ο Ράουχ θεωρεί πιθανό στο μέλλον να μην ασφαλίζονται ορισμένες περιοχές. Αυτό ωστόσο δεν πιστεύει πως θα συμβεί άμεσα, δηλαδή μέσα στα επόμενα πέντε με δέκα χρόνια.

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση αναφέρει πως το συνολικό οικονομικό κόστος της κλιματικής αλλαγής στη Γερμανία θα εκτοξευτεί μακροπρόθεσμα – μέχρι το 2050 υπολογίζονται, σε αναλογία και με την έκταση και την ένταση της κλιματικής αλλαγής, σε 280 με 900 δισεκατομμύρια ευρώ. Και σε αυτά δεν συνυπολογίζονται οι περιπτώσεις θανάτων, η μείωση του βιοτικού επιπέδου, η εξαφάνιση ορισμένων ειδών φυτών και ζώων ή οι επιπτώσεις στο υδατικό ισοζύγιο.

Κρίσιμη η πρόληψη

Ένας παράγοντας «κλειδί», πέραν της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, είναι και η πρόληψη των ζημιών – η οποία είναι κρίσιμη για να μπορούν οι ασφαλιστικές να συνεχίσουν να προσφέρουν οικονομικά προσιτά ασφάλιστρα στις περιοχές υψηλού κινδύνου για φυσικές καταστροφές, όπως τονίζει ο Ράουχ.

Μετά τις μεγάλες πλημμύρες που συνέβησαν στους μεγάλους ποταμούς της Γερμανίας το 2002 και το 2013, η προστασία από τις πλημμύρες στις περιοχές αυτές βελτιώθηκε σημαντικά, προσθέτει ο ειδικός. Παρόμοια προληπτικά μέτρα προστασίας θα πρέπει επομένως να ληφθούν και παγκοσμίως, ιδίως σε παράκτιες περιοχές.

Αυτό είναι το αίτημα και της Γερμανικής Ένωσης Ασφαλιστών: «Ύψιστη προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η προσαρμογή των σχεδίων, των κατασκευών και των ανακαινίσεων στις κλιματικές συνθήκες».

Δεν υπάρχει καιρός για δισταγμούς

Κομβικής σημασίας είναι επίσης η άμεση δράση. «Εάν δεν λάβουμε προληπτικά μέτρα και δεν προσαρμοστούμε στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής άμεσα και αποτελεσματικά, εκτιμούμε πως μέσα στην επόμενη δεκαετία τα ασφάλιστρα για κατοικιών πιθανώς θα έχουν διπλασιαστεί – και αυτό μόνο λόγω των κλιματικών καταστροφών», προειδοποιούσε ήδη πέρυσι ο διευθύνων σύμβουλος της Γερμανικής Ένωσης Ασφαλιστών (GDV), Γιεργκ Άζμουσεν.

Η Ευρώπη κινείται επίσης πολύ αργά όσον αφορά στη λήψη προληπτικών μέτρων σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), ο οποίος καλεί τους αρμόδιος σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο να δράσουν άμεσα. Μόνο έτσι θα μπορούσαν να περιοριστούν οι κλιματικοί κίνδυνοι – με την ταχύτερη μείωση των εκπομπών αερίων, τη χάραξη συγκεκριμένων στρατηγικών και τη λήψη μέτρων για τη προσαρμογή στις κλιματικές συνθήκες.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Ο γιατρός Όλιβερ Όπατς είναι ειδικός στην αντιμετώπιση των ακραίων συνθηκών. Εργάζεται στο Ινστιτούτο Φυσιολογίας στο Charité, όπου μελετά τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν οι άνθρωποι σε ένα ακραίο περιβάλλον, όπως για παράδειγμα στο διάστημα ή στην έρημο.

Στο Βερολίνο βέβαια η κατάσταση δεν έχει ξεφύγει τόσο πολύ. Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες όμως, ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής, ενδέχεται να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία πολλών ανθρώπων. Κατά τις πιο ζεστές ημέρες του καλοκαιριού αυτό γίνεται εμφανές και στην κλινική του Charité, όπου η κατάσταση πολλών ασθενών επιδεινώνεται, όπως λέει ο Όπατς. Τον μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν οι ασθενείς με καρδιαγγειακά προβλήματα, νεφροπάθεια ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), η οποία επηρεάζει πολλούς καπνιστές μεγαλύτερης ηλικίας.

«Το σώμα μπαίνει σε έναν φαύλο κύκλο»

Στους ανθρώπους με ΧΑΠ οι αεραγωγοί στενεύουν και η αναπνοή τους δεν είναι καλή. «Όταν έχει πολλή ζέστη, το κυκλοφορικό σύστημα πρέπει να “δουλέψει” πιο σκληρά, ενώ οι άνθρωποι αυτοί δυσκολεύονται ακόμη περισσότερο να αναπνεύσουν, τα όργανα οξυγονώνονται ακόμη χειρότερα και ως εκ τούτου λειτουργούν και χειρότερα. Ολόκληρο το σώμα μπαίνει έτσι σε έναν φαύλο κύκλο», εξηγεί ο ειδικός.

Σε περίπτωση νεφροπάθειας θα μπορούσε να διαταραχθεί η πρόσληψη υγρών του ασθενούς, επειδή αυτός είτε πίνει πολύ λίγα υγρά είτε πάρα πολλά. Και τότε η ασθένειά του θα χειροτέρευε αναλόγως. Τέλος, σε ανθρώπους με καρδιαγγειακές παθήσεις η καρδιά δυσκολεύεται ή και αποτυγχάνει σε συνθήκες καύσωνα να τροφοδοτήσει επαρκώς με αίμα όλα τα όργανα.

Μεγαλύτερος κίνδυνος για εγκεφαλικό επεισόδιο

Σύμφωνα με τη Γερμανική Εταιρεία Νευρολογίας (DGN) ο καύσωνας αυξάνει τον κίνδυνο νευρολογικών παθήσεων. Μία έρευνα Γερμανών νευρολόγων που δημοσιεύτηκε στο European Heart Journal διαπίστωσε πως η άνοδος των νυχτερινών θερμοκρασιών έχει αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων – αλλά και το πόσο επικίνδυνα είναι αυτά για τη ζωή του ασθενούς.

Η DGN τονίζει ακόμη πως μία επίσης πιθανή επίπτωση του καύσωνα είναι και το ντελίριο. Πρόκειται για μία κατάσταση σύγχυσης, η οποία προκαλείται από την έλλειψη υγρών και εμφανίζεται ιδίως στις μεγαλύτερες ηλικίες – και που μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις, εάν για παράδειγμα ο ασθενής πέσει άτσαλα και καταλήξει να σπάσει κάποιο κόκκαλο.

«Τεράστια προβλήματα» για τους ηλικιωμένους

Ο καύσωνας επηρεάζει ιδίως τους ευάλωτους ανθρώπους: «Υπάρχει τεράστιο πρόβλημα για τους ηλικιωμένους», λέει ο Όπατς. Και κρίσιμη δεν είναι η πραγματική, αλλά η βιολογική ηλικία. «Ηλικιωμένος είναι κάποιος του οποίου το σώμα δεν λειτουργεί πλέον πολύ καλά. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί στα 60 χρόνια ενός ανθρώπου, σε άλλους στα 70 ή 80 χρόνια ζωής. Αλλά ακόμη και ένας 40χρονος μπορεί να ασθμαίνει σαν αμαξοστοιχία», εξηγεί ο γιατρός.

Οι καύσωνες επιβαρύνουν σημαντικά και την υγεία των ασθενών με χρόνιες νευρολογικές παθήσεις, επιδεινώνοντας για παράδειγμα την κατάσταση ασθενών με ημικρανίες, σκλήρυνση κατά πλάκας ή παραπληγία. Άνθρωποι με τραυματισμούς του νωτιαίου μυελού και παραπληγία δεν έχουν μονάχα προβλήματα κινητικότητας, αλλά συχνά υποφέρουν και επειδή το σώμα τους δεν ρυθμίζει σωστά τη θερμοκρασία του.

Διαφορετική ανάγκη για φάρμακα στον καύσωνα

Την ίδια στιγμή ο Όπατς επισημαίνει ακόμη ότι τα φάρμακα που λαμβάνουν οι ασθενείς συχνά δεν είναι προσαρμοσμένα βάσει και των συνθηκών καύσωνα που μπορεί να επικρατούν. Ο γιατρός διηγείται πως πολλοί ασθενείς τους οποίους επισκέπτεται έχουν πρησμένα πόδια, η καρδιά τους δεν λειτουργεί σωστά και δυσκολεύονται να αναπνεύσουν. Και σε αυτές τις περιπτώσεις είναι κρίσιμη η διαρκής επικοινωνία με τον οικογενειακό γιατρό σχετικά με το είδος και την ποσότητα των φαρμάκων που καταναλώνει ο εκάστοτε ασθενής. Εξαιτίας όμως της έλλειψης γιατρών κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, αναφέρει ο Όπατς. Τώρα γίνεται προσπάθεια για τη δημιουργία ενός app για κινητά τηλέφωνα, το οποίο θα μπορεί να προσφέρει ενός είδους βοήθεια στους ασθενείς, έως ότου αυτοί μπορέσουν να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους.

Πέραν των σωματικών προβλημάτων ο καύσωνας ενδέχεται να έχει πάντως και ψυχολογικές επιπτώσεις. Όπως εξηγεί ο Όπατς, «όταν τη νύχτα η θερμοκρασία παραμένει υψηλή και οι άνθρωποι δεν μπορούν να χαλαρώσουν και να κοιμηθούν, τότε υπάρχει πρόβλημα». Τότε μπαίνει στο παιχνίδι και το αυτόνομο νευρικό σύστημα, το οποίο διατηρεί το άτομο σε κατάσταση εγρήγορσης, ακόμη και κατάσταση μάχης. «Κάποια στιγμή ο άνθρωπος φτάνει στα όριά του και έτσι μπορεί να προβεί και σε κάποια σύγκρουση ή σε ένα βίαιο ξέσπασμα», λέει ο Όπατς.

Περισσότερες πρόωρες γεννήσεις εν μέσω καύσωνα

Άλλοι ειδικοί προσθέτουν πως οι καύσωνες ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις και στις εγκύους. «Κάθε μέρα ακραίου καύσωνα και με κάθε βαθμό που ανεβαίνει η θερμοκρασία, αυξάνεται και ο κίνδυνος πρόωρης γέννησης», παρατηρεί η Πέτρα Αρκ από την Πανεπιστημιακή Κλινική Αμβούργου-Έπεντορφ (UKE).

Μία έρευνα με δεδομένα από 42.000 εγκύους σε βάθος είκοσι ετών έδειξε πως ακόμη και μία θερμοκρασία ύψους 30 βαθμών Κελσίου μπορεί να αυξήσει έως και 20% τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού. Εάν η ζέστη κρατήσει μία ή δύο μέρες, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα. Εάν όμως ακολουθήσει και μία τρίτη, μία τέταρτη ή μία πέμπτη μέρα χωρίς να πέσει η θερμοκρασία, είναι πιθανό ο τοκετός να γίνει πρόωρα.

Σύμφωνα με περσινή έκθεση του Ινστιτούτου Robert Koch (RKI) στη Γερμανία εκδηλώνονται ετησίως δύο με τρία κύματα καύσωνα. Δεδομένης της υπερθέρμανσης του πλανήτη αυτά θα μπορούσαν να αυξηθούν σε τέσσερα ή και έξι ανά έτος μέχρι το τέλος του αιώνα. Η Γερμανική Μετεωρολογική Υπηρεσία (DWD) χαρακτηρίζει ως κύματα καύσωνα τις θερμοκρασίες άνω των 28 βαθμών Κελσίου που διαρκούν για τουλάχιστον τρεις συναπτές ημέρες.

«Χρειάζονται νομοθετικές πρωτοβουλίες»

Οι ειδικοί ζητούν από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να λάβει μέτρα για την προστασία των πολιτών από τους καύσωνες. «Ο κίνδυνος αυξάνεται ραγδαία και συνολικά δεν είμαστε καλά προετοιμασμένοι», δηλώνει ο πρόεδρος της Γερμανικής Συμμαχίας για την Κλιματική Αλλαγή και την Υγεία (KLUG), Μάρτιν Χέρμαν. Οι κίνδυνοι που ενέχουν οι καύσωνες είναι τόσο μεγάλοι, ώστε δεν αρκεί να βασιζόμαστε στην ελεύθερη βούληση του καθενός να προστατευτεί. «Χρειάζονται νομοθετικές πρωτοβουλίες γι’ αυτό». Σύμφωνα με εκτιμήσεις του RKI πέρυσι ο καύσωνας στη Γερμανία κόστισε τη ζωή περίπου 3.200 ανθρώπων.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Και ξαφνικά πίσω από τις θίνες ξεπροβάλλει ένας υπερήλικας. Υποβασταζόμενος από δύο μαυροφορεμένους άνδρες προχωρά με αργόσυρτα βήματα προς την παραλία. Εκεί όπου ως 19χρονος Αμερικανός στρατιώτης του 456ου κινητού τάγματος αντιαεροπορικού πυροβολικού των ΗΠΑ αποβιβάστηκε στην Utah Beach της Νορμανδίας, όπως ονομάζεται, τις πρωινές ώρες της 6ης Ιουνίου του 1944. “Πώς σας λένε, κύριε;” του φωνάζω. “Ντένις, Ντένις Μπολντ, 99 χρονών από το Μιζούρι”. Δεν τον κρατούν τα πόδια του, αλλά δεν σταματά, θέλει να πατήσει την άμμο της ιστορικής παραλίας 5 χιλιομέτρων. Λαχανιάζει, κοντοστέκεται και συνεχίζει.

Οι μαυροφορεμένοι άνδρες γύρω του ανήκουν στην Walk Among Heroes, μια οργάνωση που προσφέρει ταξίδια σε Αμερικανούς βετεράνους του Β' Παγκοσμίου Πολέμου για να μοιραστούν με άλλους τις ηρωικές τους ιστορίες. Καθισμένο στο αναπηρικό καροτσάκι τον περιτριγυρίζουμε, τον ρωτάμε, θέλουμε να μάθουμε τι έγινε τότε, εκείνες τις κρίσιμες ώρες, να ρουφήξουμε ό,τι περισσότερο μπορούμε σε αυτήν την τόσο αναπάντεχη συνάντηση με την ιστορία. Κι αυτός με ένα κόμπο στο λαιμό σκύβει και πιάνει μια χούφτα άμμο κουνώντας το κεφάλι.

„Συναισθηματικό αποκορύφωμα”

Γύρω του η Έλενα από το Ουζμπεκιστάν, η Μιργιάνα από τη Σερβία, ο Σίνγκο από την Ιαπωνία, η Ιβόνα από την Πολωνία, η Ίνα από την Ουκρανία, ο Φραντσίσκο από την Ουραγουάη, Η Άνκα απο τη Ρουμανία, η Ράνα από τη Νότιο Κορέα, ο Φραντς από τη Γερμανία και άλλοι πολλοί, όλοι μέλη της διεθνούς χορωδίας της Deutsche Welle. Έχουν περάσει λίγες ημέρες μετά τη συμπλήρωση των 80 χρόνων από την απόβαση των Συμμάχων και η χορωδία συμμετέχει στο πρώτο χορωδιακό φεστιβάλ της Νορμανδίας στο πλαίσιο αυτού του ιστορικού ιωβηλαίου. Ο Ντένις Μπολντ ρωτά τον καθένα από ποια χώρα είναι και δεν κουράζεται να φωτογραφίζεται μαζί μας πάντα χαμογελώντας. Κι όταν έρχεται η ώρα να φύγει, τον συνοδεύει το παρατεταμένο χειροκρότημά μας. Ελάχιστος φόρος τιμής για ό,τι πρόσφερε αυτός και οι συμπολεμιστές του στην υπόθεση της παγκόσμιας ειρήνης. Είναι και το μήνυμα που φέρνουμε κι εμείς, τα μέλη της Διεθνούς Χορωδίας της Deutsche Welle, σε άλλο ένα από τα ταξίδια μας. Μήνυμα που “μεταδίδουμε” με τραγούδια από όλον τον κόσμο, στη γλώσσα που γράφτηκαν και σε μιαν άλλη γλώσσα που διαπερνά εμπόδια, χτίζει γέφυρες, μεταφέρει μηνύματα και δημιουργεί φιλίες, τη γλώσσα της μουσικής, του τραγουδιού.

“Για μένα το συναισθηματικό αποκορύφωμα του ταξιδιού μας ήταν η συνάντηση με τον βετεράνο στην Utah Beach” λέει η Μάγια Μπράουν, μαέστρος της χορωδίας. “Γιατί κατάφερα να γνωρίσω από κοντά κάποιον που ρίσκαρε τη ζωή του για να απελευθερώσει την Ευρώπη, κι εμάς τους Γερμανούς, την οικογένειά μου, από τον εθνικοσοσιαλισμό”. Αργότερα την ίδια ημέρα στο Αμερικανικό Κοιμητήριο δίπλα στους ατέλειωτους λευκούς σταυρούς στην Colleville-sur-Mer η χορωδία της DW τραγούδησε á capella το Von guten Mächten, ένα θρησκευτικό τραγούδι που έγραψε το 1944, τη χρονιά της απόβασης στη Νορμανδία και λίγο πριν τον εκτελέσουν οι Ναζί, ο προτεστάντης θεολόγος Ντίτριχ Μπονχέφερ. Την επόμενη ημέρα στην πόλη Caen επισκεφθήκαμε το μουσείο Memorial της πόλης όπου παρουσιάζεται αναλυτικά όλη η επιχείρηση της απόβασης με την κωδική ονομασία Overlord. Το χορωδιακό ταξίδι συνεχίστηκε στις εκκλησίες Sainte Croix του Saint-Lo και Saint Nicolas της πόλης Granville.

“Πανανθρώπινα, διαχρονικά μηνύματα” μέσω της μουσικής

Και γνωρίσαμε κι άλλες χορωδίες, την γαλλική Hostofollia με μέλη από το νοσοκομείο του Saint-Lo και την ιρλανδική Akhali Talr´a. Αλλά το αποκορύφωμα ήταν στον Καθεδρικό Notre Dame της Coutances, σε αυτήν την υπέροχη γοτθική εκκλησία του 8ου αιώνα, όπου όλες οι χορωδίες μαζί, επαγγελματικές και ερασιτεχνικές, 250 χορωδοί, ως Χορωδία της Ειρήνης, τραγουδήσαμε το We are the World που έγραψαν το 1985 ο Μάικλ Τζάκσον και ο Λάιονελ Ρίτσι. “’Ηταν μια μοναδική βραδιά με όλες αυτές τις χορωδίες” είπε στο μικρόφωνο της DW ο Γκιγιόμ ΄Εμ, εκτελεστικός διευθυντής της Choral Events, μιας ένωσης που διοργανώνει χορωδιακά φεστιβάλ εδώ και 27 χρόνια. “Συνεργαζόμαστε με πολλές χορωδίες όλη τη χρονιά, ίσως και 80, 90, αλλά δεν συμβαίνει πάντα να συναντάμε χορωδίες με τόση θετική ενέργεια. Περάσαμε μαζί 5 ημέρες εντατικά, αλλά πολύ ευχάριστα γιατί το ρεπερτόριό σας, από την Αφρική, στην Ασία, μετά στην Αμερική, τα πανανθρώπινα και διαχρονικά μηνύματά σας, και η ευγένειά σας, θα μας μείνουν αξέχαστα, σας ευχαριστούμε πολύ!”.

“Το μουσικό αποκορύφωμα για μένα ήταν το κοντσέρτο στον Καθεδρικό” μας είπε η Μάγια, “πιασμένοι χέρι-χέρι να τραγουδάμε όλοι μαζί για την ειρήνη, σαν αδέλφια, αυτό μας δείχνει ότι με το τραγούδι όλοι μαζί μπορούμε να αλλάξουμε πολλά”. “Πρώτα μια επιστροφή στις σκοτεινές σελίδες της ιστορίας και μετά αυτή η συγκλονιστική συνάντηση με τα μέλη της χορωδίας υπό άλλες συνθήκες από ό,τι στις πρόβες” λέει ο Ανδρέας Γκρίγκο, που εργάζεται στην Ακαδημία της DW. “Για μένα αυτό ήταν το αποκορύφωμα γιατί γνώρισα τους χορωδούς υπό άλλες συνθήκες, κι αυτό ενισχύει το συναίσθημα ότι ανήκεις σε μια ομάδα”. Και μετά το κοινό βραδινό φαγητό στη μεγάλη αίθουσα της ενορίας οι Ιρλανδοί χορωδοί, όλοι τους συνταξιούχοι, αποδείχθηκαν πιο “ανθεκτικοί” όχι μόνο στα τραγούδια του δικού μας αφρικανικού ρεπερτορίου αλλά και στον ...χορό. “Από τα πιο συγκινητικά ταξίδια για μένα” συνοψίζει η Μάγια στο ταξίδι της επιστροφής, “γιατί είχαμε την ίδια ιδιαίτερη κατάσταση με το ταξίδι μας στην Ελλάδα, στα Καλάβρυτα, που ως Γερμανοί ήρθαμε αντιμέτωποι με το παρελθόν μας ως δράστες, αλλά από την άλλη πλευρά μου έκανε μεγάλη εντύπωση η κατανόηση που έδειξαν». Χάρη στο λυτρωτικό τραγούδι…

Τρεις φορές περνά ο Κρίστιαν Στέκο το πράσινο σαπούνι πάνω από έναν κόφτη από κάθε πλευρά. Στη συνέχεια δίνει τη ράβδο στον συνάδελφό του, ο οποίος επεξεργάζεται τις άκρες σχολαστικά με έναν αποφλοιωτή λαχανικών. Ένας άλλος συνάδελφός του ελέγχει το αποτέλεσμα κάτω από έναν μεγάλο μεγεθυντικό φακό. Δεν πρέπει να έχει μείνει καμία βρωμιά ή τρίχα στο σαπούνι. Αυτό συμβαίνει επειδή τα σαπούνια που βρίσκονται στο τραπέζι προέρχονται από ξενοδοχεία, έχουν όλα χρησιμοποιηθεί. Το εργοστάσιο σαπουνιών Lebenshilfe στη Νυρεμβέργη θέλει να τα μετατρέψει σε καινούργια.

Εργασία για άτομα με αναπηρία

Σε πολλά δωμάτια ξενοδοχείων υπάρχουν μικρά συσκευασμένα σαπούνια. Οι επισκέπτες τα χρησιμοποιούν συνήθως μόνο λίγες φορές πριν καταλήξουν στα σκουπίδια. Για λόγους υγιεινής, τα σαπούνια δεν πρέπει να αφήνονται στον νιπτήρα για τους επόμενους επισκέπτες. Σε αυτό το σημείο αναλαμβάνει δράση η μη κερδοσκοπική οργάνωση SapoCycle. Την ίδρυσαν η Μπερνίζ Ριβιέρ και η Άστριντ Λόιτνερ στις αρχές του χρόνου κοντά στο Μόναχο ως γερμανικό παρακλάδι της ομώνυμης μη κερδοσκοπικής οργάνωσης στην Ελβετία. Υπάρχει επίσης ένα παρακλάδι στη Γαλλία. Στόχος των δύο γυναικών είναι να προστατεύσουν το περιβάλλον και να βοηθήσουν ταυτόχρονα όσους έχουν ανάγκη. "Κάθε μέρα, περισσότερα από 5 εκατομμύρια σαπούνια ξενοδοχείων σε στερεή κατάσταση πετιούνται στην πραγματικότητα σε όλον τον κόσμο", λέει η Άστριντ Λόιτνερ. Σύμφωνα με τη Γερμανική ΄Ενωση Ξενοδοχείων και Εστιατορίων Dehoga δεν υπάρχουν αντίστοιχα στοιχεία για τη Γερμανία. Ωστόσο, με περίπου 44.000 καταλύματα στη Γερμανία ο αριθμός σαπουνιών που καταλήγουν στα σκουπίδια δεν πρέπει να είναι αμελητέος.

"Περίπου 30 ξενοδοχεία στη Γερμανία συνεργάζονται ήδη με τη SapoCycle", εξηγεί η Μπερνίζ Ριβιέρ. Περίπου 700 κιλά σαπούνι έχουν ανακυκλωθεί τους τελευταίους έξι μήνες, με χρηματοδότηση από ξενοδοχεία και δωρεές. Αυτό ωφελεί επίσης τους εργαζόμενους στο εργαστήριο σαπουνιού στη Νυρεμβέργη, το οποίο απασχολεί άτομα με αναπηρία. "Η ομάδα που είναι υπεύθυνη για την ανακύκλωση εργάζεται έκτοτε πολύ εντατικά", λέει ο διευθυντής πωλήσεων Χέλμουτ Μάκερτ. Προηγουμένως οι εργαζόμενοι για να γεμίσουν το ωράριό τους έπρεπε να αναλάβουν άλλες εργασίες ενδιάμεσα. Αλλά τώρα υπάρχουν τόσα πολλά να κάνουν, που σκέφτονται να αναπτύξουν ένα ειδικό μηχάνημα για την υποστήριξη της ομάδας". Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκαν πάνω από 500 νέα σαπούνια, που η SapoCycle διανέμει σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη μέσω κοινωνικών παντοπωλείων ή της δημοτικής κοινωνικής υπηρεσίας της Νυρεμβέργης.

Τέλος στα σαπούνια σε στερεή μορφή στα ξενοδοχεία;

Ο Κρίστιαν Στέκο λέει ότι είναι ευχαριστημένος που η δουλειά του τού επιτρέπει να κάνει κάτι καλό για τους ανθρώπους που δεν μπορούν να αγοράσουν σαπούνι. "Αυτό με κάνει ευτυχισμένο". Το να μην μπορεί να πλύνει κανείς τα χέρια ή το σώμα του με σαπούνι είναι κάτι που συνήθως συνδέεται με τις φτωχότερες χώρες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο οργανισμός Clean The World έχει κατά νου αυτές τις χώρες. Σύμφωνα με δικά της στοιχεία, ανακυκλώνει σαπούνια από περισσότερα από 8.000 ξενοδοχεία παγκοσμίως και τα δωρίζει μέσω οργανώσεων βοήθειας σε ανθρώπους σε χώρες όπου πολλοί πεθαίνουν από λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος, όπως η πνευμονία, ή από διαρροϊκές ασθένειες, όπως η χολέρα. Η SapoCycle, από την άλλη πλευρά, εστιάζει σκόπιμα σε τοπικά προγράμματα βοήθειας για να ελαχιστοποιήσει το αποτύπωμα άνθρακα μέσω των σύντομων διαδρομών μεταφοράς και επειδή η ανάγκη είναι μεγάλη και στη Γερμανία, όπως εξηγούν οι ιδρυτές. "Μόνο στο Μόναχο υπάρχουν 17 κέντρα διανομής τροφίμων, όπου διανέμονται επίσης προϊόντα υγιεινής", λέει η Άστριντ Λόιτνερ. "Είναι ένας παράγων που πάντα υποτιμάται και οι άνθρωποι δεν τολμούν να πουν ότι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν σαπούνι".

Βέβαια σύμφωνα με την Dehoga, πολλά ξενοδοχεία βάζουν ως προτεραιότητα τη βιωσιμότητα και χρησιμοποιούν πλέον μεγάλες συσκευασίες για προϊόντα καθαριότητας και περιποίησης. Ωστόσο, είναι απίθανο τα ξενοδοχεία να τα καταργήσουν εντελώς στα δωμάτιά τους για περιβαλλοντικούς λόγους. Τουλάχιστον σαμπουάν και υγρό σαπούνι είναι υποχρεωτικά για τα ξενοδοχεία ενός αστέρα και πάνω, εξηγεί κάποια εκπρόσωπος της Dehoga. Σύμφωνα με την ίδια, σαπούνι σε στερεή μορφή κι άλλα καλλυντικά προϊόντα που προορίζονται μόνο για δωμάτια ξενοδοχείων θα αποτελέσουν σύντομα παρελθόν. Από το 2030 ο κανονισμός της ΕΕ για τις συσκευασίες θα το απαγορεύει. Η Λόιτνερ δεν ανησυχεί ότι η SapoCycle θα μείνει τότε χωρίς δουλειά. "Όπου οι άνθρωποι πλένονται, χρειάζονται και σαπούνι. Πάντα θα υπάρχουν υπολείμματα για ανακύκλωση - σε οποιαδήποτε μορφή".

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Καλοδουλεμένα προσωπεία της αρχαϊκής και κλασικής εποχής φτιαγμένα από τερακότα, από βωμούς και ιερά αφιερωμένα στη Θεά Αφροδίτη, την απόλυτη θεότητα που λατρευόταν μυσταγωγικά στην Κύπρο, αλλά και στον Απόλλωνα ή τον Δία. Ειδώλια από ασβεστόλιθο, διακοσμημένα με κοσμήματα ή άλλα που κρατούν δέλτους, πινακίδια στα οποία αναγράφονταν ευχές. Η Κύπρος δεν είχε μάρμαρο, γι’ αυτό τα αγάλματα είναι φτιαγμένα από τερακότα και ασβεστόλιθο, μοναδικά στο είδος τους.

Λίγο πιο μακριά ξεπροβάλλει επιβλητικά ένα τεράστιο κυπριακό χάλκινο τάλαντο σε σχήμα δοράς βοδιού, που βρέθηκε σε ένα ναυάγιο νότια της Τουρκίας αλλά και η Αφροδίτη του Ιδαλίου, αγέρωχη, κρατώντας ένα περιστέρι. Αγγεία και κρατήρες καλοδιατηρημένοι στο πέρασμα των αιώνων, όπως ο κύλιξ με τον περίτεχνο, μικροσκοπικό ταύρο στο στόμιο. Και βέβαια ο εντυπωσιακός τετράπλευρος χάλκινος υποστάτης με τροχούς, ο μεγαλύτερος που έχει βρεθεί σε ανασκαφές.

Αυτά είναι μερικά μόνο από τα σπάνια αρχαιολογικά ευρήματα που μπορεί κανείς να ανακαλύψει στην πτέρυγα της κυπριακής αρχαιολογίας στο Νέο Μουσείο του Βερολίνου, μια από τις σημαντικότερες συλλογές με κυπριακές αρχαιότητες στον κόσμο, όπως μας εξηγεί βήμα-βήμα, σε μια αυθόρμητη ξενάγηση η υφυπουργός Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας Βασιλική Κασσιανίδου. Τη συναντήσαμε στο περιθώριο των εμβληματικών εγκαινίων της «Αίθουσας της Κύπρου», η οποία ξανάνοιξε τις θύρες της για πρώτη φορά μετά το 2009 με νέα πνοή.

Αμάλγαμα πολιτισμών: Ελλάδα, Αίγυπτος, Εγγύς Ανατολή

Η ίδια, Καθηγήτρια Περιβαλλοντικής Αρχαιολογίας και Αρχαιομετρίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου με ειδίκευση στην Αρχαιομεταλλουργία, μας ξεναγεί στην έκθεση με τη ματιά αλλά και τον αυθόρμητο ενθουσιασμό της αρχαιολόγου, όχι μόνο μιας πολιτικού που εγκαινιάζει εθιμοτυπικά μια έκθεση. Τον ίδιο ενθουσιασμό προκαλεί όμως και στον απλό επισκέπτη, τον μην ειδικό, αυτή η ξαφνική κατάδυση σε έναν άλλο κόσμο, 2.500 χρόνια πριν, καταμεσής της Μεσογείου, αν και βρισκόμαστε στο Νησί των Μουσείων, στην καρδιά του Βερολίνου.

Όπως εξηγεί η Βασιλική Κασσιανίδου μιλώντας στην DW: «Η Κυπριακή Συλλογή στο Νέο Μουσείο Βερολίνου δημιουργήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, όπως πολλές άλλες συλλογές σε άλλα μεγάλα μουσεία του κόσμου. Έχει σπουδαία αντικείμενα, γλυπτά, κεραμεικά, μεταλλικά και είναι σε ένα μουσείο που δέχεται τους περισσότερους επισκέπτες από όλα τα μουσεία της γερμανικής πρωτεύουσας». Ταυτόχρονα «αυτή η έκθεση αποτελεί και αντικείμενο έρευνας αρχαιολόγων από το Πανεπιστήμιο του Χούμπολντ, από άλλα Πανεπιστήμια, από Κύπριους αρχαιολόγους και σύντομα θα έχουμε ακόμη περισσότερες πληροφορίες γι' αυτά τα αντικείμενα σε επιστημονικά άρθρα».

Αιθέρια στοιχεία μιας αρχέγονης Μεσογείου

Πολλά από τα αρχαιολογικά ευρήματα προέρχονται από ανασκαφές του Γερμανού αρχαιοδίφη Μαξ Όνεφαλς Ρίχτερ, ο οποίος όπως και ο Ερρίκος Σλήμαν, επιδόθηκε σε ανασκαφές στην Κύπρο τον 19ο αιώνα, αναζητώντας τα ίχνη των αρχέγονων πολιτισμών της Μεσογείου. Πολλά από τα ευρήματα της συλλογής μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο μεταφέρθηκαν στη Ρωσία από τον σοβιετικό στρατό.

Για τη Βασιλική Κασσιανίδου το ιδιαίτερο στοιχείο της συλλογής είναι ότι διατρέχει διάφορες εποχές και τεχνοτροπίες, ανασυνθέτοντας τα βασικά στοιχεία του «κυπριακού στιλ», αν μπορεί να χαρακτηρισθεί σχηματικά έτσι, το οποίο είναι ουσιαστικά κράμα ελληνικών, αιγυπτιακών στοιχείων με επιρροές από την Εγγύς Ανατολή. Όλα αυτά απαντώνται στην κυπριακή αρχαιολογία συνθέτοντας κάτι νέο και ιδιαίτερο.

Σε αυτό συμφωνεί και ο Ματίας Βέμχοφ, Διευθυντής του Μουσείου Προϊστορίας και Πρώιμης Ιστορίας, γνώστης της προϊστορίας της Μεσογείου, ο οποίος επίσης μίλησε στην DW. «Αυτό το νησί, η Κύπρος, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Εκεί συναντώνται επιρροές από όλη τη λεκάνη της Μεσογείου. Μπορεί κάποιος να πει ότι η θάλασσα χωρίζει, αλλά εδώ η θάλασσα συνενώνει. Με τα πλοία στην αρχαιότητα γίνονταν ανταλλαγές εμπορευμάτων και πολιτιστικών στοιχείων. Στην Κύπρο βλέπει κανείς επιρροές από την Αίγυπτο, τον Λεβάντε, ακόμη και από την Ασία. Αυτό είναι που συνθέτει τον πολιτισμικό πλούτο του νησιού». Κι όλα αυτά σε ένα τεράστιο βάθος χρόνου που ξεκινά από την εποχή του Χαλκού και φτάνει μέχρι το Βυζάντιο.

Ακριβώς αυτές τις καταβολές της κυπριακής συλλογής, η οποία χαρακτηρίζεται από στοιχεία «αιθέρια» και μια απαράμιλλη στιλιστικά μεσογειακή «ελαφρότητα» που αναδύει φως, γήινα χρώματα και θάλασσα θέλησε να αναδείξει το Μουσείο με τη τη νέα αρχιτεκτονική προσέγγιση της «Αίθουσας της Κύπρου», η οποία βρίσκεται κοντά στη Συλλογή της Αιγύπτου αλλά και στην Πτέρυγα με τα εκθέματα της Τροίας.

Εμβληματικά εκθέματα σε μια χρονιά ορόσημο

Για τη Βασιλική Κασσιανίδου όμως δεν είναι μόνο η σημασία της έκθεσης από μουσειακής και αρχαιολογικής άποψης που πρέπει να τονιστεί. «Το άνοιγμα της έκθεσης συμπίπτει με δύο επετείους, η μία είναι τα εικοσάχρονα της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ, ένα ιστορικό γεγονός που άλλαξε την πορεία της Κύπρου, ίσως το πιο σημαντικό στον 21ο αιώνα. Επίσης φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή, μια τραγική επέτειος, που δεν πρέπει να ξεχνούμε. Πάντα προσπαθούμε για μια δίκαιη λύση για την Κύπρο, δεν έχουμε χάσει την ελπίδα ότι ο τόπος μας θα ενωθεί ξανά» αναφέρει στην DW.

Για τον Ματίας Βέμχοφ, όπως μας λέει, αυτή η πτέρυγα του μουσείου είναι βαρύνουσας σημασίας και για έναν άλλον λόγο: «Γιατί δείχνει ότι κάθε πολιτισμός ζει από την επαφή και ανταλλαγή με άλλους πολιτισμούς. Αυτό και μόνο αποτελεί ξεκάθαρη τοποθέτηση ενάντια σε κάθε εθνικισμό. Το βλέπουμε και στην Κύπρο με την ιστορία χιλιάδων ετών. Από αρχαιολογική άποψη βλέπει κανείς μια διαρκή κίνηση, διαρκείς οσμώσεις. Αυτές ακριβώς οι σχέσεις μεταξύ πολιτισμών είναι δημιουργικές. Είναι σημαντικό να το κατανοήσουμε και για τον ευρωπαϊκό πολιτισμό μας, ότι έχουμε τόπους στους οποίους βλέπει κανείς αυτόν τον διάλογο μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών αλλά και τον επιστημονικό διάλογο μεταξύ αρχαιολόγων. Άρα η έκθεση αυτή είναι πολύ ταιριαστή, ειδικά φέτος, με την Κύπρο να γιορτάζει είκοσι χρόνια στην ΕΕ».

Στην εκδήλωση για την «Αίθουσα της Κύπρου», μεταξύ σημαντικών ιστορικών και αρχαιολόγων που μίλησαν γι' αυτή, παρούσα ήταν και η Γερμανίδα υφυπουργός Πολιτισμού και ΜΜΕ Κλαούντια Ροτ, ενθουσιασμένη με τα εκθέματα αλλά και με την τιμώμενη χώρα. Θέλησε μάλιστα να υπογραμμίσει τη στενή σχέση των δύο χωρών στον τομέα του πολιτισμού, της αρχαιολογίας αλλά και σε δύσκολα ζητήματα όπως οι λεηλατημένες αρχαιότητες, κάτι που έθιξε ιδιαίτερα και η υφυπ. Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας,

Την «ανάγκη περαιτέρω εμβάθυνσης» της συνεργασίας των δύο χωρών και στον τομέα του πολιτισμού τόνισε και η Πρέσβης της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Βερολίνο Μαρία Παπακυριακού. «Οι ρίζες της Κύπρου είναι βαθιές» ανέφερε. «Παρά τους πολέμους και τις λεηλασίες η Κύπρος παραμένει φάρος σταθερότητας μεταξύ Ευρώπης και Ασίας» συμπλήρωσε τονίζοντας και τη σημασία των φετινών ιστορικών επετείων. Στα highlight της βραδιάς η μουσική από τη χορωδία ΗΧΟΣ υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Στέλιου Χατζηκτωρή και της Εlenis Era, με παραδοσιακούς ήχους από την Κύπρο, με δωρικότητα και σεβασμό, ένα ταξίδι στην μακραίωνη ιστορία του τόπου «σ’ Ανατολή και Δύση». Μέχρι τις 23 Ιουνίου προβάλλονται επίσης στο Νέο Μουσείο ταινίες Κυπρίων δημιουργών.

Τέσσερις φορές κάτοχος του Τσάμπιονς Λιγκ, τέσσερις φορές πρωταθλήτρια Γερμανίας – η Γιοζεφίνε Χένινγκ είχε μία σπουδαία καριέρα. Η πρώην διεθνής με την Εθνική Γερμανίας όμως αποφάσισε να αφήσει τα γήπεδα για χάρη της τέχνης. Και σήμερα, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος στη Γερμανία, έχει δημιουργήσει διάφορα διαδραστικά καλλιτεχνικά έργα και δημιουργικά εργαστήρια, τα οποία μπορεί κανείς να επισκεφτεί στο Γερμανικό Μουσείο Ποδοσφαίρου στο Ντόρτμουντ.

Η έκθεση “In Motion – Art & Football” καταφέρνει να «παντρέψει» το ποδόσφαιρο με την τέχνη, παρουσιάζοντας πολλά ευρωπαϊκά έργα τέχνης με κεντρικό θέμα τον βασιλιά των σπορ, σε μία εμπειρία καθηλωτική για κάθε επισκέπτη.

Τι σχέση έχουν οι Νταλί, Πόλκε και Λάγκερφελντ με το ποδόσφαιρο;

Πολλοί διάσημοι καλλιτέχνες έχουν φτιάξει έργα με ποδοσφαιρικά στοιχεία. Ο σουρεαλιστής Σαλβαδόρ Νταλί είχε ζωγραφίσει τον συγγραφέα και φίλο του Ζάουμε Μιραβίλιες ως μυώδη ποδοσφαιριστή, ο πασίγνωστος σχεδιαστής μόδας Καρλ Λάγκερφελντ είχε σχεδιάσει μία καρικατούρα του πρώην διεθνή με τη Δυτική Γερμανίας Ούλι Χένες, όταν έγινε γνωστό το σκάνδαλο φοροδιαφυγής του, ενώ ο καλλιτέχνης του γκράφιτι Banksy, ο οποίος διατηρεί την ανωνυμία του, έχει ζωγραφίσει τον “Football Terrorist”, έναν τρομοκράτη που κάνει ανάποδο ψαλιδάκι. Και όλα αυτά τα έργα προβάλλονται ψηφιακά στο Μουσείο Ποδοσφαίρου.

Κάθε χώρα που συμμετέχει στο EURO 2024 εκπροσωπείται με τουλάχιστον έναν καλλιτέχνη στην έκθεση του μουσείου του Ντόρτμουντ, η οποία περιλαμβάνει και πολλά σπάνια έργα που δεν έχουν τύχει ιδιαίτερης προβολής.

Κατά τον προηγούμενο αιώνα το ποδόσφαιρο ήταν κάτι το καινούριο. «Οι καλλιτέχνες ήταν εντυπωσιασμένοι από το πώς το ποδόσφαιρο άρχισε να έχει επίδραση στις ζωές των ανθρώπων. Αν και σήμερα αποτελεί κομμάτι της ζωής μας, τον 20ό αιώνα το ποδόσφαιρο ήταν ένα νέο επίτευγμα», εξηγεί ο διευθυντής του μουσείου Μάνουελ Νόικιρχνερ.

Η παράλληλη ανάπτυξη των τεχνών και του ποδοσφαίρου

Η έκθεση του Μουσείου Ποδοσφαίρου παρουσιάζει την τέχνη και το ποδόσφαιρο ως δύο φαινόμενα που έχουν περισσότερα κοινά στοιχεία απ’ όσα νομίζει κανείς εκ πρώτης όψεως. Οι καλλιτέχνες βρίσκουν πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία στο ποδόσφαιρο, όπως την κίνηση και την αθλητικότητα των παικτών. Ιδίως ο φουτουρισμός στις αρχές του 20ού αιώνα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα ορισμένους πίνακες του Ουμπέρτο Μποτσιόνι, εστίασε πολύ στις κινήσεις των σωμάτων στον χώρο που μοιάζουν με μεγάλες χορογραφίες.

Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι το ποδόσφαιρο έχει εμπορευματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, συνεχίζει να προκαλεί πολύ έντονα συναισθήματα και ψυχολογικές μεταπτώσεις. Μάχες σώμα με σώμα, μάγοι που «μιλούν» στην μπάλα και μονάχα μία λεπτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην ταπείνωση και τον απόλυτο θρίαμβο – και μέσα σε μόλις 90 λεπτά. Πού αλλού υπάρχουν όλα αυτά; Μόνο στο θέατρο και τον κινηματογράφο.

Η έκθεση του μουσείου προσπαθεί να ρίξει φως σε όλες τις πτυχές του ποδοσφαίρου. Όπως και στην πραγματικότητα όμως, έτσι και στην έκθεση οι γυναίκες δεν εκπροσωπούνται όσο οι άνδρες. Ακόμη και στην τέχνη το ποδόσφαιρο είναι περισσότερο… ανδρικό παιχνίδι. Αυτό ωστόσο πρόκειται να αλλάξει, με το Γερμανικό Μουσείο Ποδοσφαίρου να σχεδιάζει ήδη σημαντικές αλλαγές στη μόνιμη έκθεση, προκειμένου να ενισχύσει την παρουσία του γυναικείου ποδοσφαίρου. Η Χένινγκ είναι αισιόδοξη για τη μακροπρόθεσμη εξέλιξη του γυναικείου ποδοσφαίρου.

Στο μουσείο υπάρχει τέλος και μία διαφορετική αίθουσα, στην οποία βρίσκονται τα αυθεντικά τρόπαια των τεσσάρων Παγκοσμίων Κυπέλλων και των τριών Ευρωπαϊκών Πρωταθλημάτων που έχει κατακτήσει η Νατσιονάλμανσαφτ – τα οποία οι επισκέπτες μπορούν να παρατηρήσουν από απόσταση αναπνοής!

Μπορείτε να επισκεφθείτε την έκθεση στο Γερμανικό Μουσείο Ποδοσφαίρου στο Ντόρτμουντ μέχρι τις 25 Ιανουαρίου 2025.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε σήμερα την έναρξη διαδικασίας περί υπερβολικού ελλείμματος εναντίον επτά κρατών-μελών της ΕΕ, εκ των οποίων πέντε της Ευρωζώνης, στο πλαίσιο της λεγόμενης διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

Στην ομάδα των επτά χωρών με υπερβολικό έλλειμμα βρίσκονται η Γαλλία και η Ιταλία, δηλαδή η δεύτερη και η τρίτη σε μέγεθος οικονομία της Ευρωζώνης. Στην περίπτωση της Γαλλίας πρόκειται για μια εξέλιξη που έρχεται σε μια δύσκολη πολιτικά περίοδο, αφού στις 30 Ιουνίου θα πραγματοποιηθεί ο πρώτος γύρος των βουλευτικών εκλογών και η οικονομία βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων.

Η σημερινή απόφαση στην ουσία σηματοδοτεί την ενεργοποίηση στην πράξη του νέου αναθεωρημένου Συμφώνου Σταθερότητας. Το προηγούμενο είχε τεθεί εκτός λειτουργίας με την εμφάνιση της πανδημίας COVID-19, προκειμένου τα κράτη μέλη να μπορέσουν να αυξήσουν τις δημόσιες δαπάνες και να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κρίσης. Με την έναρξη της διαδικασίας πέντες χώρες της Ευρωζώνης, η Γαλλία, η Ιταλία, το Βέλγιο, η Σλοβακία και η Μάλτα θα πρέπει να προσαρμόσουν τους προϋπολογισμούς, ώστε να περιορίσουν σταδιακά το δημόσιο έλλειμμα κάτω του 3% του ΑΕΠ, που είναι και το ανώτατο αποδεκτό όριο από τη Συνθήκη. Εκτός Ευρωζώνης, υπερβολικό έλλειμμα εμφανίζουν η Πολωνία και η Ουγγαρία. Στο τέλος του 2023, που είναι και το έτος αναφοράς, το δημόσιο έλλειμμα στη Γαλλία ανήλθε στο 5,5% του ΑΕΠ και στην Ιταλία στο 7,4%.

Η Ελλάδα που στο παρελθόν ήταν δημοσιονομικά η πιο προβληματική χώρα της ΕΕ, τα τελευταία δύο χρόνια βρίσκεται στην ομάδα των χωρών με τις καλύτερες επιδόσεις στη μείωση των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους. Μάλιστα, όπως αναφέρεται στο κείμενο, η Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 2023 βελτίωσε τη θέση της, με αποτέλεσμα οι υπερβολικές διαρθρωτικές ανισορροπίες που υπήρχαν σε ορισμένους τομείς να μετατραπούν σε απλές ανισορροπίες.

Άδηλο παραμένει αν και με ποιον τρόπο τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών -και κυρίως η αισθητή υποχώρηση των Πρασίνων στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων- θα επηρεάσουν τις πολιτικές αποφάσεις της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ένα είναι σίγουρο, ωστόσο: Η καλύτερη αξιοποίηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας θεωρείται βασική παράμετρος για την επίτευξη των φιλόδοξων «κλιματικών στόχων» που έχει θέσει η προηγούμενη Επιτροπή.

Πολλές περιφέρειες στην Ευρώπη είναι πλούσιες σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ωστόσο, η Ευρώπη ως σύνολο δεν μπορεί να επωφεληθεί από την αυξημένη παραγωγή αιολικής ή ηλιακής ενέργειας, καθώς δεν υπάρχουν ακόμη επαρκείς δυνατότητες για την αποθήκευση και τη μεταφορά της ενέργειας. Η Επίτροπος για την Ενέργεια, Κάντρι Σίμσον, έχει επισημάνει ότι «σήμερα το ενεργειακό δίκτυο θεωρείται ανεπτυγμένο, αλλά στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης εκτιμάται ότι θα διπλασιαστούν οι ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης. Πρέπει λοιπόν να εκσυγχρονίσουμε το δίκτυό μας, ώστε στο μέλλον να τροφοδοτείται με περισσότερη ενέργεια, προερχόμενη από ανανεώσιμες πηγές».

Ευρωπαϊκή «ποικιλομορφία» και στην ενέργεια

Στη Βόρεια Ευρώπη, αλλά και στις χώρες που βρέχονται από τη Βαλτική Θάλασσα, η αιολική ενέργεια αποτελεί κύρια προτεραιότητα. Στον ηλιόλουστο Νότο της Ευρώπης προέχει η παραγωγή ηλιακής ενέργειας. Όπως εξηγεί ο Χάραλντ Μπράντκε, διευθυντής του Κέντρου Ενεργειακής Τεχνολογίας στο Ινστιτούτο Φράουνχοφερ της Καρλσρούης, «τα δύο αυτά στοιχεία αλληλοσυμπληρώνονται θαυμάσια. Τον χειμώνα έχουμε αυξημένη παραγωγή αιολικής ενέργειας, το καλοκαίρι περισσότερα φωτοβολταϊκά…».

Από και και πέρα όμως, πρέπει να αποθηκευθούν και να μεταφερθούν εκεί που χρειάζεται οι απαραίτητες ποσότητες. Δεξαμενές ενέργειας, που λειτουργούν ως εφεδρείες, έχουν ήδη κατασκευαστεί στη Σκανδιναβία, στην Ιταλία, την Αυστρία και την Ελβετία. Όμως η κατασκευή ενός αξιόπιστου ευρωπαϊκού δικτύου καθυστερεί. Όπως εξηγεί ο ειδικός Χάραλντ Μπράνtκε, «αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα. Έχουμε μείνει επτά χρόνια πίσω, θεωρητικά θα έπρεπε να έχουμε ήδη κατασκευάσει 6.000 χιλιόμετρα δικτύου». Παλαιότερα η ΕΕ είχε εξετάσει σενάρια για τη μεταφορά ηλιακής ενέργειας από τρίτες χώρες.

Οικολογικές και …αισθητικές ενστάσεις

Το πρόβλημα για την Ευρώπη δεν είναι μόνο οικονομικό. Πολλοί αντιδρούν όταν μαθαίνουν ότι στη γειτονιά τους εγκαθίστανται στύλοι ηλεκτρικού δικτύου και προσφεύγουν στη δικαιοσύνη, με αποτέλεσμα να καθυστερούν οι διαδικασίες. Κάποιοι θεωρούν ότι κινδυνεύει η υγεία τους, άλλοι φοβούνται ότι χάνει αξία η περιουσία τους. Η εναλλακτική λύση θα ήταν να τοποθετηθούν υπόγειες καλωδιώσεις, αλλά και αυτό δεν είναι απλή υπόθεση.

Όπως αναφέρει ο Χάραλντ Μπράντκε, «αυτές οι καλωδιώσεις είναι πολύ πιο ακριβές και επιπλέον έχουν κάποιες επιπτώσεις για τους αγρότες. Το έδαφος ξηραίνεται. Σε απόσταση 20-25 μέτρων από αυτά τα καλώδια ο αγρότης δεν μπορεί να καλλιεργήσει τίποτα, άρα πρέπει και να αποζημιωθεί αντιστοίχως…».

Η ΕΕ γνωρίζει όλες αυτές τις δυσκολίες. Ρεαλιστική λύση θα ήταν η συγχρηματοδότηση με κοινοτικούς πόρους, μετά από τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Ενέργειας (TEN-E). Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Στρογγυλής Τράπεζας για τη Βιομηχανία, το κόστος των απαραίτητων επενδύσεων μέχρι το 2030 εκτιμάται σε 800 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ποσό είναι τεράστιο. Αλλά και η συμβατική ενέργεια έχει επίσης τεράστιο κόστος, τονίζει η Επίτροπος Κάντρι Σίμσον. «Σημειώστε ότι μόνο το 2022 οι Ευρωπαίοι καταναλωτές πλήρωσαν πάνω από 600 δισ. ευρώ για εισαγωγές ορυκτών καυσίμων από τρίτες χώρες», επισημαίνει. «Μπορεί λοιπόν να χρειαζόμαστε μεγάλες επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά ούτε και οι συμβατικές πηγές μας έρχονται δωρεάν…».

Λύσεις για ιδιωτική χρηματοδότηση

Υπάρχει βέβαια και το σενάριο της χρηματοδότησης με ιδιωτικά κεφάλαια. Ως υπόδειγμα αναφέρεται η ενεργειακή διασύνδεση που σχεδιάζεται αυτή τη στιγμή μεταξύ Γερμανίας και Μεγάλης Βρετανίας. Όπως υποστηρίζει ο Γερμανός ειδικός Χάραλντ Μπράντκε «υπάρχουν ασφαλιστικές εταιρείες ή συνταξιοδοτικά ταμεία που αναζητούν ασφαλείς επενδύσεις, με αποδόσεις που κυμαίνονται γύρω στο 4-6%. Πρέπει όμως αυτές οι επενδύσεις να έχουν μακροχρόνιο ορίζοντα. Ας μην είναι τόσο υψηλή η απόδοση, αρκεί να είναι ασφαλής και μακροχρόνια…».

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

Αντιδρώντας στις απειλές της ΕΕ για επιβολή δασμών στις εισαγωγές κινεζικών ηλεκτρικών αυτοκινήτων, το Πεκίνο ανακοίνωσε έρευνα αντιντάμπινγκ για τις εισαγωγές ευρωπαϊκού χοιρινού κρέατος. Tο χοιρινό είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στην Κίνα. Ενδεικτικό είναι ότι το 2023 η Κίνα προμηθεύτηκε από το εξωτερικό χοιρινό αξίας 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με περισσότερες από τις μισές εισαγωγές να προέρχονται από την ΕΕ.

Οι διαπραγματεύσεις ΕΕ-Κίνας για την εξεύρεση λύσης στον επαπειλούμενο εμπορικό πόλεμο αναμένεται να συνεχιστούν μέχρι τις αρχές Ιουλίου. Οι συνομιλίες επικεντρώνονται στις αιτιάσεις των Ευρωπαίων ότι οι επιδοτήσεις σε κινεζικά προϊόντα στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό.

ΕΕ: Να τηρηθούν οι ισχύοντες κανόνες

Η Ισπανία είναι ο μεγαλύτερος ευρωπαίος προμηθευτής χοιρινού της Κίνας, με εξαγωγές περίπου 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ ακολουθούν Κάτω Χώρες και Δανία. Τα κινεζικά σχέδια για έρευνα αντιντάμπινγκ δεν φαίνεται να ανησυχούν τους ισπανούς παραγωγούς. Ο επικεφαλής του συνδέσμου Interporc Αλμπέρτο Χεράνθ δηλώνει στο Reuters TV: «Όταν έκλεισε η ρωσική αγορά δεν διαμαρτυρηθήκαμε στην ΕΕ ή τον αρμόδιο υπουργό. Αντίθετα, προχωρήσαμε παρακάτω επιδιώκοντας τη διαφοροποίηση. Είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε και τις νέες προκλήσεις, να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες και να μετατρέψουμε τις δυσκολίες σε ευκαιρίες».

Ψύχραιμα αντιμετωπίζουν την κατάσταση και οι ιταλοί παραγωγοί χοιρινού κρέατος και υποπροϊόντων. Πωλητές σε ντελικατέσεν και καταστήματα, τα οποία ειδικεύονται σε χοιρινά δηλώνουν στο Reuters TV πως δεν αγωνιούν για τις εξαγωγές στην Κίνα. Ανάμεσά τους και ο πωλητής Μπρούνο, ο οποίος εργάζεται σε κατάστημα στη Ρώμη: «Δεν νομίζω ότι θα έβλαπταν τις ιταλικές εξαγωγές οποιαδήποτε μέτρα από την πλευρά του Πεκίνου. Και αυτό γιατί πωλούμε σημαντικές ποσότητες χοιρινού κρέατος και κονσερβοποιημένων προϊόντων σε πολλές χώρες του κόσμου».

Με ηρεμία αντιδρούν και οι Βρυξέλλεςστις ανακοινώσεις της Κίνας. Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι η ΕΕ θα διασφαλίσει ότι η όποια έρευνα θα διεξαχθεί σύμφωνα με όλους τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ).

Reuters TV, dpa

Τον περασμένο Ιούνιο, τα νέα διαδόθηκαν σε όλο τον κόσμο πολύ γρήγορα: ένα βαθυσκάφος με πέντε επιβαίνοντες που είχε ξεκινήσει να εξερευνήσει το ναυάγιο του «Τιτανικού» στον Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανόαγνοείται. Για αρκετές ημέρες, άνθρωποι σε όλο τον κόσμο φοβούνταν για τις ζωές των αγνοουμένων. Ταυτόχρονα γίνονταν πολλές και ζωηρές συζητήσεις για το νόημα τέτοιων επικίνδυνων και εξαιρετικά δαπανηρών περιηγήσεων εξερεύνησης .

Μετά από μια μεγάλης κλίμακας έρευνα γύρω στα 700 χιλιόμετρα νότια της Νέας Γης του Καναδά, τέσσερις ημέρες αργότερα υπήρχε βεβαιότητα: είχαν βρεθεί συντρίμμια από το υποβρύχιο «Τιτάν» και οι επιβαίνοντες έπρεπε να θεωρηθούν νεκροί, ανακοίνωσε η Ακτοφυλακή των ΗΠΑ. Τα συντρίμμια βρίσκονταν μόλις 500 μέτρα από την πλώρη του ναυαγίου του Τιτανικού.

Το «Τιτάν» δεν εγκρίθηκε ποτέ επίσημα

Πέντε άτομα κάθονταν στο καταδυόμενο σκάφος μήκους περίπου επτά μέτρων και ύψους 2,5 μέτρων, το οποίο ήταν εξοπλισμένο μόνο με ένα φινιστρίνι και μια απλή τουαλέτα: ο Βρετανοπακιστανός επιχειρηματίας Σαχζάντα Νταούντ και ο γιος του Σουλέμαν, ο Βρετανός δισεκατομμυριούχος Χάμις Χάρντιγκ, ο Γάλλος ναυτιλιακός ειδικός Πολ-Ανρί Ναρζολέ και ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Oceangate, Στόκτον Ρας.

Η Oceangate προσέφερε αποστολές βαθέων υδάτων στον Τιτανικό έναντι περίπου 250.000 δολαρίων ανά άτομο και τις είχε ήδη πραγματοποιήσει έξι φορές, αλλά βρέθηκε αντιμέτωπη με ενστάσεις για τις προδιαγραφές ασφαλείας από πολλούς ειδικούς, όπως έγινε γνωστό αργότερα. Το «Τιτάν» δεν είχε επιθεωρηθεί, πιστοποιηθεί ή εγκριθεί επίσημα από καμία αρχή ή ίδρυμα για επανδρωμένη κατάδυση βαθιάς θάλασσας. Τα πρότυπα καταστρατηγήθηκαν και οι προειδοποιήσεις αγνοήθηκαν, είπαν οι ειδικοί.

Τι συνέβη μετά το δυστύχημα;

Ποια είναι η κατάσταση ένα χρόνο μετά το δυστύχημα; «Η Oceangate έχει σταματήσει όλες τις εξερευνητικές και εμπορικές δραστηριότητες», αναφέρει σήμερα ο ιστότοπος της εταιρείας. Οι έρευνες για το περιστατικό βρίσκονται σε εξέλιξη από την αμερικανική Ακτοφυλακή και το Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών του Καναδά.

Εξετάζονται επίσης τα συντρίμμια και τα ανθρώπινα υπολείμματα που βρέθηκαν από ρομπότ καταδύσεων σχεδόν 500 μέτρα από την πλώρη του ναυαγίου «Τιτανικός» και τα οποία στη συνέχεια ανασύρθηκαν. Σύμφωνα με τα ευρήματα, όλα δείχνουν ότι ο σκελετός του σκάφους συνεθλίβη από την τεράστια πίεση του νερού.

Η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε «φάση συγκέντρωσης δεδομένων», δήλωσε η αμερικανική Ακτοφυλακή κατόπιν ερωτήματος του Γερμανικού Πρακτορείου Ειδήσεων (dpa). Συλλέχθηκαν όλα τα σχετικά στοιχεία και πληροφορίες. Προγραμματίζεται επίσης δημόσια ακρόαση, αν και δεν έχει οριστεί ημερομηνία. Δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί πότε θα ολοκληρωθεί η έρευνα.

Νέες περιηγήσεις στον «Τιτανικό»

Φαίνεται ότι παραμένει η γοητεία για τον «Τιτανικό», του οποίου η βύθιση το 1912 παρέσυρε στον θάνατο περισσότερους από 1.500 ανθρώπους. Το ναυάγιο βρίσκεται σε βάθος περίπου 3.800 μέτρων. Το Explorers Club, του οποίου ήταν μέλη τόσο ο Ναρζολέ όσο και ο Χάρντινγκ, μόλις γιόρτασε την 120η επέτειό του με μια κομψή εκδήλωση, που κράτησε αρκετές ημέρες.

Η μικρή εξειδικευμένη βιομηχανία ιδιωτικών κατασκευαστών υποβρυχίων και παρόχων περιηγήσεων εξερεύνησης, των οποίων οι πελάτες περιλαμβάνουν σχεδόν αποκλειστικά άτομα με πολλά χρήματα, έχει υποστεί πλήγμα. Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι ενεργή, ανέφερε πρόσφατα η Wall Street Journal. Η ολλανδική εταιρεία U-Boat Worx λέει ότι αναγκάστηκε να απολύσει περίπου τους μισούς υπαλλήλους της μετά την τραγωδία, λόγω έλλειψης ζήτησης. Ωστόσο, οι εταιρείες αυτές τονίζουν ότι δεν είναι σαν την Oceangate, η ασφάλεια είναι η πρώτη τους προτεραιότητα και όλα τα βαθυσκάφη που κατασκευάζουν δοκιμάζονται και εγκρίνονται από τις επίσημες αρχές πριν χρησιμοποιηθούν.

Δισεκατομμυριούχος σε νέα αποστολή

Σύμφωνα μάλιστα με την Wall Street Journal, ένας δισεκατομμυριούχος σχεδιάζει να εξευρενήσει ξανά τον Τιτανικό. Η αποστολή θα πρέπει να πραγματοποιηθεί σε μια ημερομηνία έναρξης που δεν έχει οριστεί ακόμη, δήλωσε ο Λάρι Κόνορ, ένας επιχειρηματίας από την πολιτεία του Οχάιο των ΗΠΑ, ο οποίος έχει ήδη ολοκληρώσει πολλές καταδυτικές αποστολές και επιπλέον μια διαστημική πτήση προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό ISS. «Θέλω να δείξω στους ανθρώπους σε όλον τον κόσμο ότι, ενώ ο ωκεανός είναι πολύ ισχυρός, μπορεί επίσης να είναι υπέροχος και όμορφος και πραγματικά να σου αλλάξει τη ζωή - αν το κάνεις σωστά».

Επιμέλεια: Ευθύμης Αγγελούδης

Το Χρηματιστήριο των Παρισίων έστειλε το δικό του μήνυμα στις πολιτικές ελίτ της Γαλλίας. Την περασμένη εβδομάδα ο δείκτης υψηλής κεφαλαιοποίησης CAC 40 έκανε «βουτιά» κατά 6% (τη μεγαλύτερη των τελευταίων δύο ετών) και βρέθηκε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων έξι μηνών. Ιδιαίτερα οδυνηρό ήταν το πλήγμα για τις γαλλικές τράπεζες. Όπως σημειώνει το Reuters με βάση στοιχεία του βρετανικού data provider LSEG, οι BNP Paribas, Credit Agricole και Societe Generale έχασαν συνολικά 19 δισεκατομμύρια μέσα σε μία εβδομάδα, δηλαδή σε σύγκριση με το «κλείσιμο» της προπερασμένης Παρασκευής.

Είναι εμφανής η ανησυχία των αγορών ότι εάν επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις και η Ακροδεξιά επικρατήσει στις βουλευτικές εκλογές του Ιουλίου, τις οποίες εσπευσμένα προκήρυξε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν μετά τις ευρωεκλογές, τότε η νέα γαλλική κυβέρνηση κατά πάσα πιθανότητα θα δώσει προτεραιότητα σε μία προστατευτική και δαπανηρή οικονομική πολιτική που θα υπακούει στη λογική «France first». Πιθανό αποτέλεσμα: να εκτοξευθεί σε ακόμη πιο δυσθεώρητα ύψη το δημόσιο χρέος.

Όπως σημειώνει στο πρακτορείο AP ο Ματιέ Πλέιν, αναλυτής του οικονομικού ινστιτούτου OFCE, «τα επιτόκια δανεισμού για τη γαλλική κυβέρνηση αρχίζουν πλέον να αυξάνονται σε σχέση με τα αντίστοιχα της Γερμανίας. Τους περασμένους μήνες δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο, τα σπρεντ ήταν λίγο πολύ σταθερά, αλλά τώρα αρχίζουν να ανεβαίνουν. Πρόκειται για έναν νέο παράγοντα επενδυτικού κινδύνου, που δεν υπήρχε προηγουμένως…».

«Στάση αναμονής» από τους επενδυτές

Συγκεκριμένα, μέχρι την περασμένη Παρασκευή το γαλλικό σπρεντ είχε αυξηθεί κατά 78 μονάδες βάσης σε σχέση με το γερμανικό επιτόκιο, που θεωρείται σημείο αναφοράς για την ευρωζώνη. Αναλυτές της ελβετικής τράπεζας UBS δηλώνουν στο Reuters ότι δεν αποκλείεται αυτή η εξέλιξη να οφείλεται σε τακτικούς ελιγμούς για μεγιστοποίηση μελλοντικών αποδόσεων, αλλά σε γενικές γραμμές «εκτιμούμε ότι οι επενδυτές θα τηρήσουν μία στάση αναμονής, εως ότου υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια για τις πολιτικές συμμαχίες και τις δημοσιονομικές πολιτικές σε περίπτωση που προκύψει στη Γαλλία η περίφημη 'συγκατοίκηση' (cohabitation), δηλαδή η αναγκαστική πολιτική συνύπαρξη και συμβίωση προέδρου και πρωθυπουργού από διαφορετικές πολιτικές παρατάξεις».

Είναι τόσο σημαντική η επίδραση των πολιτικών εξελίξεων; Ο Γάλλος οικονομολόγος Ματιέ Πλέιν ανησυχεί και επισημαίνει ότι «η ικανότητα αποπληρωμής του χρέους είναι ένδειξη για την αξιοπιστία μίας κυβέρνησης, την ικανότητά της να ανταποκρίνεται στις συμπεφωνημένες προθεσμίες, τη σταθερότητά της. Ριζοσπαστικές πολιτικές αλλαγές μπορεί να προκαλέσουν αμφιβολίες για τη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, για την ικανότητά μας να αποπληρώσουμε το χρέος ή ακόμη και να παραμείνουμε σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο».

Γεγονός είναι ότι, σύμφωνα με στοιχεία του βρετανικού LSEG, αυτή τη στιγμή για τη γαλλική κυβέρνηση το κόστος δανεισμού μέσω της έκδοσης δεκαετούς ομολόγου είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο κόστος για την κυβέρνηση της Πορτογαλίας! «Τρόμος στο Βερολίνο και στις Βρυξέλλες» είναι ο τίτλος της γερμανικής οικονομικής επιθεώρησης Handelsblatt για τις εξελίξεις στη Γαλλία. Πρόσφατη είναι άλλωστε η υποβάθμιση της γαλλικής οικονομίας από τον οίκο αξιολόγησης S&P.

Μάλλον απίθανη η παρέμβαση της ΕΚΤ

Μήπως όμως σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσε να παρέμβει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), για παράδειγμα με αγορές στη δευτερογενή αγορά ομολόγων, όπως είχε συμβεί άλλωστε και στην περίοδο της ευρωκρίσης; Οι πρώτες ενδείξεις δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές για μία τέτοια εξέλιξη.

Μιλώντας στο Reuters την Κυριακή, πέντε κεντρικοί τραπεζίτες στη Φρανκφούρτη, που δεν κατονομάζονται, υποστηρίζουν ότι «δεν υπάρχουν σχέδια για αγορά γαλλικών ομολόγων» και ότι «εναπόκειται στη γαλλική πολιτική να καθησυχάσει τους επενδυτές».

Δεν θα παρίσταται ο πρόεδρος Ερντογάν στην Διάσκεψη για την Ειρήνη στην Ουκρανία που πραγματοπείται αυτό το Σαββατοκύριακο στο θέρετρο του Μπούργκενστοκ στην Ελβετία. Σύμφωνα με την ανακοίνωση του τουρκικού υπ. Εξωτερικών, την Τουρκία θα εκπροσωπήσει ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν ο οποίος, όπως αναφέρουν διπλωματικές πηγές, θα εκφράσει την ετοιμότητα της Άγκυρας να υποστηρίξει τις διεθνείς προσπάθειες για μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Οι ίδιες πηγές ανέφεραν μάλιστα ότι ο Φιντάν κατά την εναρκτήρια συνεδρίαση της Διάσκεψης θα υποστήριζε ότι ο καταστροφικός αντίκτυπος της σύγκρουσης στην Ουκρανία αυξάνεται και ότι οι αρνητικές συνέπειές της σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο βαθαίνουν.

Η τουρκική πλευρά τονίζει δε ότι ο κίνδυνος εξάπλωσης του πολέμου και προσφυγής σε όπλα μαζικής καταστροφής αυξάνεται και ότι η Τουρκία υποστηρίζει την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.

Φιντάν: Εξαιρετικά καλή η σχέση με τη Ρωσία

Η Άγκυρα θεωρεί ότι λόγω του διαμεσολαβητικού της ρόλου με τη Ρωσία υλοποιήθηκε η Πρωτοβουλία για τα Σιτηρά το 2022 και ζητά άμεσο τέλος του πολέμου μέσω διπλωματίας διαπραγματεύσεων.

Πάντως ο Χακάν Φιντάν, που είχε συνάντηση με τον πρόεδρο Πούτιν πριν από λίγες ημέρες στη Μόσχα, δήλωσε ότι οι τουρκορωσκές σχέσεις πηγαίνουν «εξαιρετικά καλά» και ότι Πουτιν και Ερντογάν θα συναντηθούν τον Ιούλιο στη Σύνοδο Κορυφής του Οργανισμού της Σαγκάης.

Ο Τούρκος πρόεδρος επέστρεψε στο μεταξύ από την Σύνοδο των G7 στην Απουλία, όπου κάθισε δίπλα από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπάιντεν χωρίς να υπάρξει πάντως κανονική συζήτηση. Συζήτησε το θέμα της Γαζας και με τον Σεΐχη των Εμιράτων αλλά και με τον πρόεδρο της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα και ζήτησε από τις χώρες των G7 μια πιο δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς και ρεαλιστική προσέγγιση για την επίλυση παγκόσμιων προβλημάτων και περιφερειακών συγκρούσεων.

Τον περασμένο Μάρτιο η Εθνική Γερμανίας προκάλεσε αντιδράσεις, όχι για την αγωνιστική της συμπεριφορά, αλλά για την …εμφάνισή της. Για πρώτη φορά μετά από 70 χρόνια η Γερμανική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (DFB) αποφάσισε να εγκαταλείψει την Adidas και από το 2027 να ντύνεται, για τα επόμενα επτά χρόνια, από την αμερικανική Nike. Λέγεται ότι γι αυτή την εμπορική συμφωνία η DFB θα πληρωθεί το διπλάσιο αντίτιμο από εκείνο που έδινε η Adidas.

Πρόκειται για μία τομή καθώς, αν μη τι άλλο, η Adidas αποτελεί κομμάτι της σύγχρονης ποδοσφαιρικής ιστορίας στη Γερμανία. Πολλοί θυμούνται ότι το 1954 η γερμανική επιχείρηση αθλητικών ειδών είχε συμβάλει αποφασιστικά στην κατάκτηση του Μουντιάλ από την «Νατσιοναλμάνσαφτ» στα λασπώδη (λόγω καιρικών συνθηκών) γήπεδα της Ελβετίας, καθώς είχε προσφέρει στους Γερμανούς παίκτες ποδοσφαιρικά παπούτσια με βιδωτές τάπες που εξασφαλίζουν καλύτερο «κράτημα» σε βαρύ τερέν. Με τη βοήθεια της πρωτοποριακής για την εποχή εκείνη τεχνολογίας, η Γερμανία απέκτησε πλεονέκτημα απέναντι στην Ουγγαρίατου Πούσκας, που θεωρητικά ήταν το φαβορί στον τελικό της Βέρνης. Στις επόμενες δεκαετίες η συνεργασία της Εθνικής Γερμανίας με την Adidas εξελίχθηκε σε μόνιμη συμβίωση.

Nike και BYD κυρίαρχοι του παιχνιδιού

Και τώρα έρχεται ξαφνικά η Nike; Πολλοί ποδοσφαιρόφιλοι, αλλά ακόμη και εν ενεργεία πολιτικοί εξέφρασαν την αγανάκτησή τους για τα νέα ήθη. «Είναι λάθος να καταστρέφονται οι παραδόσεις από το εμπόριο» έλεγε ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός Υγείας Καρλ Λάουτερμπαχ, ενώ ακόμη και ο «πράσινος» υπουργός Οικονομίας και αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ θέλησε να παρέμβει για να υπενθυμίσει ότι «η Adidas και τα εθνικά χρώματα πάνε μαζί, αποτελούν στοιχείο της γερμανικής ταυτότητας».

Δεν πέρασαν παρά μόνο λίγες εβδομάδες, μέχρι να έρθει το επόμενο «σοκ»: Κύριος χορηγός για την αυτοκίνηση στο Euro 2004 της Γερμανίας θα είναι η κινεζική αυτοκινητοβιομηχανία BYD, που διαθέτει στους διοργανωτές έναν ολόκληρο στόλο ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Η κινεζική BYD αντί για την Mercedes ή την Volkswagen; Κανονικά η είδηση δεν θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη. Άλλωστε υπάρχει το προηγούμενο του Μουντιάλ 2006, πάλι σε γερμανικό έδαφος, όταν την αντίστοιχη χορηγία είχε αναλάβει η κορεατική Hyundai. Παρά ταύτα όλοι τηρούν σιγή ιχθύος για τη συμφωνία με την BYD. Η Γερμανική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία δεν θέλησε να απαντήσει σε σχετικό ερώτημα της DW, παραπέμποντας στην έδρα της Παγκόσμιας Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (FIFA) στη Νιόν της Ελβετίας.

Αλλά και εκεί δεν απαντήθηκε το ερώτημα. Η μόνη απάντηση ήταν μία σύντομη λίστα με πέντε χορηγούς της διοργάνωσης: Την Adidas που «θα διαθέσει μπάλες και αθλητικές εμφανίσεις για εθελοντές και συνεργάτες», την Atos που αναλαμβάνει τον τομέα του ΙΤ, την BYD με τα ηλεκτροκίνητα οχήματα, την Coca Cola «που θα προφυλάξει τους οπαδούς, τους εθελοντές και τους αξιωματούχους από την αφυδάτωση» και τους Γερμανικούς Σιδηρόδρομους (DB), που διαθέτουν εισιτήρια «σε ειδικές τιμές» για μετακινήσεις εντός Γερμανίας.

Adidas, ο πιο γνωστός χορηγός

Έρευνα του Πανεπιστημίου του Χόφενχαϊμ υπό την αιγίδα του καθηγητή Μάρκους Βοτ, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, επισημαίνει ότι ο πιο γνωστός χορηγός είναι η Adidas. Το 56% των ερωτηθέντων στη Γερμανία γνωρίζει ότι η εταιρεία στηρίζει τη διοργάνωση. Αντιθέτως, λέει ο καθηγητής Βοτ, «μόλις το 3% των ερωτηθέντων γνωρίζει τη χορηγική δράση επιχειρήσεων όπως η Betano και η Atos».

H προσδοκία ότι μία μεγάλη αθλητική διοργάνωση στη Γερμανία θα πρέπει να έχει και χορηγούς που προέρχονται από τη Γερμανία είναι μάλλον «εκτός πραγματικότητας», λέει στην DW ο οικονομολόγος Χένινγκ Φέπελ, διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής με έδρα το Φράιμπουργκ. Όπως λέει ο ίδιος, «η αγορά καταναλωτικών αγαθών εκτείνεται σε όλον τον κόσμο και το Euro είναι μία αθλητική διοργάνωση παγκόσμιας εμβέλειας, κατά συνέπεια είναι λογικό να απευθύνονται και οι χορηγοί σε μία παγκόσμια αγορά. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας και η εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου πηγαίνουν χέρι-χέρι».

Με ποια κριτήρια όμως λαμβάνεται η απόφαση, με την οποία εγκρίνεται ή απορρίπτεται ένας χορηγός; Όπως εξηγεί ο Γερμανός οικονομολόγος, «εδώ αποφασίζει η UEFA με δύο βασικά κριτήρια: Ποιος προσφέρει τα περισσότερα; Και ποιος έχει για εμάς στρατηγικό ενδιαφέρον;» Η λογική συνέπεια είναι ότι πέντε χορηγοί της διοργάνωσης προέρχονται από την Κίνα. Βέβαια ο χορηγός δεν προσβλέπει σε άμεση είσπραξη, αλλά σε μία στρατηγική επένδυση, η οποία ενισχύει την αναγνωρισιμότητά του στην αγορά που τον ενδιαφέρει.

Πώς σχολιάζει ο Χένινγκ Φέπελ την «αλλαγή φρουράς» από την Adidas στην Nike για την Εθνική Γερμανίας; «Ασφαλώς έχει νόημα μία πιο μακροχρόνια δέσμευση, προκειμένου να αναπτυχθεί εμπιστοσύνη και να εμπεδωθεί η αξία της μάρκας» επισημαίνει. «Από ένα σημείο και μετά, ωστόσο, τα οφέλη εξανεμίζονται και τότε είναι που παρατηρείται κινητικότητα στην αγορά».

Εχεμύθεια για τα χρήματα

Γιατί όμως επικρατεί τόση εχεμύθεια όσον αφορά το οικονομικό αντίτιμο μίας χορηγίας; Υπάρχουν πολλοί πιθανοί λόγοι. Κατ' αρχάς, πολλοί αθλητικοί σύλλογοι έχουν οργανωθεί ως σωματεία κοινωφελούς σκοπού και γι αυτό καταβάλλουν ελάχιστους φόρους. Συχνά προβάλλουν ως προϋπόθεση για τη συμμετοχή σε μεγάλες διοργανώσεις, όπως το Euro 2004 στη Γερμανία, να μην φορολογούνται τα έσοδά τους στη χώρα του διοργανωτή.

Ένας άλλος λόγος είναι ότι πολλοί φίλαθλοι ίσως ενοχλούνται από τα τεράστια ποσά που αποφέρουν οι χορηγίες. Ακόμη και οι τιμές για τα αναμνηστικά των φιλάθλων είναι ιδιαίτερα υψηλές, γιατί, όπως εξηγεί στην τηλεόραση του WDR ο ειδικός του μάρκετινγκ Πέτερ Ρόλμαν, «η συναισθηματική φόρτιση είναι τόσο έντονη, που απωθεί την ορθολογική σκέψη για την τιμολόγηση του προϊόντος».

Συμφέρει όμως τις επιχειρήσεις να διαθέτουν τόσα πολλά χρήματα για χορηγίες; Εδώ ισχύει η ρήση του θρυλικού Χένρι Φορντ, ο οποίος έλεγε ότι «το 50% από όσα ξοδεύω για διαφήμιση είναι πεταμένα λεφτά. Μόνο που δεν ξέρω ποιο 50% είναι αυτό…» Πάντως ο Μάρκους Βοτ, ο οποίος έχει διενεργήσει σχετική έρευνα, υποστηρίζει ότι «μόνο το 12% των ερωτηθέντων αγοράζει προϊόντα και υπηρεσίες με κριτήριο τη χορηγία στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου».

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

Οι Ιταλοί μπορούν και αύριο Κυριακή από 07:00 π.μ. μέχρι τις 11:00 μ.μ να ψηφίζουν. Είναι η πρώτη φορά που για τις Ευρωεκλογές, η όλη διαδικασία αρχίζει από το Σάββατο. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, η συντηρητική συμμαχία που κυβερνά την χώρα, αναμένεται να εξασφαλίσει συνολικά περίπου το 45% των ψήφων. Το κόμμα της Μελόνι, «Αδέλφια της Ιταλίας», σύμφωνα με τους δημοσκόπους είναι πρώτο και «πείθει» το 27% των εκλογέων. Όσο για την αντιπολίτευση, η κεντροαριστερά του «Δημοκρατικού Κόμματος» στα γκάλοπ βρίσκεται στο 21%, τα «Πέντε Αστέρια» στο 16,5% και η Αριστερά με τους Οικολόγους στο 4,3%.

Η κυριαρχία της Τζόρτζια Μελόνι δεν φαίνεται να απειλείται. Η Ιταλίδα πρωθυπουργός έχει χαρακτηρίσει «ενδιαφέρουσες» κάποιες θέσεις της Μαρίν Λε Πεν και από την Δευτέρα ελπίζει να παίξει ουσιαστικό ρόλο, στη διαμόρφωση των νέων ισορροπιών στις Βρυξέλλες. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, ανήρτησε και βίντεο στο Instagram. Μια έμμεση όσο και σαφής πολιτική διαφήμιση της τελευταίας στιγμής: βρίσκεται σε οπωροπωλείο και ρωτά τον ιδιοκτήτη «πώς λέγονται τα κεράσια που έχει στον πάγκο». Εκείνος δεν μιλά αλλά δείχνει μια μικρή ταμπέλα η οποία γράφει «ποικιλία Τζόρτζια». Παρόμοιες μέθοδοι, δηλαδή, με εκείνες που είχε χρησιμοποιήσει και στις βουλευτικές εκλογές του 2022.

Τις τελευταίες ώρες της προεκλογικής εκστρατείας πάντως οι τόνοι ανέβηκαν αισθητά. Από την Λέγκα, ο Ματέο Σαλβίνι επιτέθηκε με σφοδρότητα κατά του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Τον χαρακτήρισε «εγκληματία» και πρόσθεσε: «ας φορέσει εκείνος, στρατιωτικό κράνος για να πάει στην Ουκρανία. Εμείς δεν στέλνουμε τα παιδιά μας». Ο πόλεμος στην Μέση Ανατολή και ιδιαίτερα στην Ουκρανία ήταν κύριο θέμα στην ιταλική προεκλογική εκστρατεία. Τα κόμματα που συγκυβερνούν, εδώ στην Ρώμη, επέμειναν ότι δεν πρόκειται να σταλούν στην Ιταλοί στρατιώτες στο μέτωπο, και ούτε να χρησιμοποιηθούν ιταλικά όπλα για επιθέσεις κατά της Ρωσίας.

Υπάρχει, τέλος, μεγάλη ανησυχία για πιθανή αύξηση της αποχής λόγω και των εξαιρετικών καιρικών συνθηκών που μπορεί να βάλουν σε πειρασμό τους Ιταλούς, για σύντομες «αποδράσεις». Να προτιμήσουν δηλαδή παραλίες και προορισμούς στην εξοχή και όχι το κάλεσμα της κάλπης.

Οι παλαιότεροι στη Γερμανία ίσως να το θυμούνται. Ο θάνατος των δασών ήταν μια από τις πρώτες ειδήσεις στην τότε Δυτική Γερμανία. Μάλιστα το 1984, η έκφραση «θάνατος των δασών» ψηφίστηκε ως η λέξη της χρονιάς. Ήταν κυρίως τα καυσαέρια από τις μεταφορές και τη βιομηχανία που είχαν επηρεάσει τα δέντρα. Αυτό ήταν πλήγμα για τους Γερμανούς, που είχαν πάντα και συνεχίζουν να έχουν μια ιδιαίτερη, ρομαντική σχέση με τα δάση τους. Σήμερα, περίπου το 30% της έκτασης της ενωμένης Γερμανίας καλύπτεται από δάση, αλλά τα δέντρα δεν είναι σε καλύτερη κατάσταση από ό,τι ήταν πριν από 40 χρόνια - το αντίθετο μάλιστα. Η έκθεση για την κατάσταση των δασών του υπουργού Γεωργίας Τζεμ Έζντεμιρ αναφέρει ότι όταν το μακρινό 1984 όλοι μιλούσαν για άρρωστα δάση, το 54% από τις βελανιδιές ήταν υγιείς, σήμερα ωστόσο είναι μόνο το 19%.

Να κάνουμε το δάσος ανθεκτικό στην κλιματική αλλαγή

«Το δάσος βρίσκεται σήμερα σε χειρότερη κατάσταση από ό,τι όταν όλοι μιλούσαν για τον θάνατο των δασών» επιβεβαιώνει στη Deutsche Welle o Ζβεν Ζέλμπερτ, ειδικός σε θέματα δασών στη Γερμανική Ένωση Προστασίας της Φύσης και της Βιοποικιλότητας (NABU). «Και τότε η κοινωνία αντέδρασε με μεγάλη ενεργητικότητα. Γιατί τότε τοποθετήθηκαν φίλτρα στις καμινάδες των εργοστασίων σε μεγάλη κλίμακα, το θείο απομακρύνθηκε από τον αέρα και αυτό βοήθησε πολύ το δάσος». Σήμερα υπάρχουν διαφορετικοί παράγοντες που επηρεάζουν τα δέντρα. Και άλλα πρωτοσέλιδα, μεταξύ άλλων στον τομέα της περιβαλλοντικής πολιτικής, που εξηγούν το «σιωπηλό» θάνατο του δάσους. Όπως η κλιματική αλλαγή με τον καταστροφικό τρόπο που την βιώνουμε σήμερα με την υπερχείλιση των ποταμών ή την αποξήρανσή τους.

«Έχουμε την κλιματική αλλαγή, η οποία επηρεάζει πλέον σαφώς τα δάση» λέει ο Ζβεν Ζέλμπερτ. «Εκτός από τις ξηρασίες, τις καταιγίδες και την έλλειψη νερού, υπάρχουν νέες ασθένειες, οι περισσότερες από τις οποίες προκαλούνται από γνωστούς παθογόνους μικροοργανισμούς που ξαφνικά προκαλούν πολύ περισσότερες ζημιές στα δάση από ό,τι έχουμε δει στο παρελθόν». Η νυν κυβέρνηση συνασπισμού έχει δεσμευτεί στη κυβερνητική συμφωνία να αντιμετωπίσει αυτήν την τάση. Ηκλιματική κρίση, οι υψηλές θερμοκρασίες των τελευταίων χρόνων έχουν προκαλέσει μόνιμες ζημιές. «Μόνο ένα στα πέντε δέντρα εξακολουθεί είναι υγιές, το δάσος μετατρέπεται σε χρόνιο ασθενή, άρα χρειάζεται και μια μακροχρόνια θεραπεία» είπε χαρακτηριστικά ο Έζντεμιρ.

Οικονομικά συμφέροντα ή προστασία της φύσης

Άρα η λέξη-κλειδί είναι η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και για τα δέντρα. «Πρέπει να κάνουμε τα δάση, τα οικοσυστήματα, συμπεριλαμβανομένων των πόλεων, ανθεκτικά στις καταιγίδες. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να κατανοήσουμε το δασικό οικοσύστημα ως τέτοιο, όχι μόνο ως δασική έκταση. Πρέπει να πλέξουμε τον ιστό της ζωής στα δάση λίγο πιο σφιχτά. Να φέρουμε περισσότερα είδη, για παράδειγμα». Ωστόσο, το υπό ψήφιση σχέδιο νόμου για τα δάση δέχεται ήδη επικρίσεις. Οι ιδιοκτήτες δασών το θεωρούν ως «ψήφο δυσπιστίας» και διαμαρτύρονται για το ότι η εκχέρσωση χωρίς άδεια πρόκειται να καταστεί ποινικό αδίκημα. «Αντί για δασικό νόμο πρόκειται περισσότερο για νόμο για την προστασία της φύσης που έχει επεκταθεί στο δασικό τοπίο» καταγγέλλει η Ένωση Οικογενειακών Αγροτικών και Δασικών Εκμεταλλεύσεων και ζητά λιγότερη αυστηρότητα και περισσότερη ελευθερία στη διαχείριση. «Το δάσος θεωρείται από πολλούς ως πηγή ξυλείας, που είναι και πρέπει να παραμείνει έτσι, αλλά μπορεί να το κάνει μόνο αν η υγεία των δασών βελτιώνεται και δεν χειροτερεύει συνεχώς» λέει ο Ζβεν Ζέλμπερτ.

Σχεδόν τα μισά από τα δάση της Γερμανίας ανήκουν σε ιδιώτες, με τον εντυπωσιακό αριθμό των 760.000 δασοκτημόνων. Η ξυλεία είναι ένα περιζήτητο προϊόν, οι τιμές έχουν αυξηθεί απότομα στην παγκόσμια αγορά τα τελευταία χρόνια και οι εξαγωγές ακατέργαστης ξυλείας υπερτριπλασιάστηκαν ανάμεσα στο 2015 και το 2020, ιδίως προς την Κίνακαι τις ΗΠΑ. Επομένως η πίεση που ασκείται στα δάση είναι η ίδια παντού στον κόσμο, σύμφωνα με τον Ζέλμπερτ: «Έχουμε τα ίδια προβλήματα με άλλες περιοχές του κόσμου. Ο Αμαζόνιος υποφέρει πολύ από την κλιματική κρίση και υπάρχουν φόβοι ότι αυτό το υγρό κύτταρο της γης στεγνώνει. Αλλά και τα δάση στη Σκανδιναβία δέχονται μεγάλες πιέσεις. Τα δάση εκεί πρέπει να ξαναφυτευτούν με πολλά κωνοφόρα». Τώρα το πότε και με ποιο περιεχόμενη θα τεθεί σε ισχύ ο νέος γερμανικός νόμος για τα δάση είναι ακόμη γραμμένο στα άστρα.

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου

Κατά τους περασμένους μήνες η Γαλλία βρισκόταν σε καλό φεγγάρι όσον αφορά την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ). Στα πλαίσια μίας συνόδου επενδυτών στο Παρίσι η Microsoft ανακοίνωσε νέες επενδύσεις σε κέντρα δεδομένων και στην ΤΝ, οι οποίες θα φτάσουν τα τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2027.

«Με το [νέο] κέντρο δεδομένων, που θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, θα βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων στην αποθήκευση δεδομένων και την ΤΝ», δήλωσε ο πρόεδρος Μακρόν. Το 2023 είχε ανακοινώσει την έναρξη ενός κρατικού σχεδίου για την τεχνητή νοημοσύνη, βάσει του οποίου προβλέπονται δαπάνες ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ έως το 2030 για την προώθηση της σχετικής με την ΤΝ έρευνας. Επιπλέον, τον περασμένο Δεκέμβριο η startup εταιρεία Mistral AI με έδρα στο Παρίσι προχώρησε σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και απέκτησε τον τίτλο “unicorn”, ο οποίος αποδίδεται σε επιχειρήσεις με αξία που υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Η Mistral AI θεωρείται ανταγωνίστρια της OpenAI, της εταιρείας που ανέπτυξε το ChatGPT.

Σύμφωνα με τους ειδικούς ωστόσο η Γαλλία και η Ευρώπη έχουν ακόμη πολύ δρόμο να καλύψουν στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. «Η γαλλική κυβέρνηση αποφάσισε να γυρίσει τον διακόπτη, προκειμένου η χώρα να πρωταγωνιστήσει στον κλάδο της ΤΝ – εν αντιθέσει με τη Γερμανία», δηλώνει στην DW ο Νόα Γκριν, βοηθός ερευνητής στην αρμόδια για την τεχνητή νοημοσύνη ομάδα του Center for a New American Security. «Παρ’ όλα αυτά στην πρώτη θέση βρίσκονται επί του παρόντος οι ΗΠΑ, ακολουθεί η Κίνα, με κάποια απόσταση η Μεγάλη Βρετανία και τέλος η Γαλλία και η Γερμανία», εξηγεί ο Γκριν.

Το γεγονός αυτό δεν οφείλεται αποκλειστικά σε τεχνολογικά αίτια: «Οι ΗΠΑ ηγούνται της αγοράς για τόσο καιρό, ώστε πολλοί επενδυτές προτιμούν να επενδύσουν τα χρήματά τους εκεί, διότι γνωρίζουν πως εδώ υπάρχει το απαραίτητο ταλέντο και οι κατάλληλες υποδομές», προσθέτει ο Γκριν. «Η Γαλλία αντιθέτως είναι γνωστή για το πώς επιδιώκει να περιορίσει την αγορά μέσω του νομικού της πλαισίου, με το οποίο έχουν βρεθεί αντιμέτωποι στο παρελθόν τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Google».

Η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερους υπερυπολογιστές

Η Βερονίκ Βεντό, συνιδρύτρια της παριζιάνικης startup NukkAI, ήταν πάντως ανέκαθεν βέβαιη πως η εταιρεία της θα διατηρούσε την έδρα της στη Γαλλία. «Εδώ υπάρχουν εξαιρετικοί ερευνητές, όπως και πολυάριθμα κρατικά προγράμματα χρηματοδότησης», τονίζει η Βεντό στην DW.

«Η τεχνητή νοημοσύνη μας είναι διαφορετική από άλλες, επειδή οι άνθρωποι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του συστήματος – μπορούν να ακολουθήσουν τις διαδικασίες και να λάβουν ακριβείς εξηγήσεις από την ΤΝ για τις προτάσεις της», λέει η ειδικός. «Επίσης χρησιμοποιούμε πολύ λιγότερα δεδομένα, με αποτέλεσμα να εξοικονομείται ενέργεια». Πάνω από δέκα πελάτες αξιοποιούν την τεχνολογία της NukkAI για τον υλικοτεχνικό τους σχεδιασμό, μεταξύ των οποίων και το ΝΑΤΟ. Επιπλέον, η NukkAI συνεργάζεται στενά με τα γαλλικά πανεπιστήμια, μέσω των οποίων η εταιρεία αποκτά πρόσβαση στον υπερυπολογιστή Jean Zay στο Σακλαί της Γαλλίας – ο οποίος αποτελεί έναν από τους πιο αποδοτικούς υπερυπολογιστές στην Ευρώπη.

Η Κριστίν Ντουγκουάν, πανεπιστημιακή λέκτορας και ερευνήτρια στο Παρατηρητήριο Τεχνητής Νοημοσύνης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, εκτιμά πως η Γαλλία και η Ευρώπη θα χρειαστούν σύντομα περισσότερους και καλύτερους υπερυπολογιστές. «Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να συμβαδίσουμε με τις εξελίξεις στον κλάδο της ΤΝ», δηλώνει στην DW.

Αν και προβλέπεται ήδη η εγκατάσταση δύο νέων υπερυπολογιστών στη Γαλλία και τη Γερμανία μέσα στην επόμενη διετία, η Ντουγκουάν επισημαίνει πως οι Αμερικάνοι εξακολουθούν να προπορεύονται και μάλιστα φαίνεται πως τώρα θα τους προσπεράσουν οι Κινέζοι – οι οποίοι ενδέχεται να έχουν στη διάθεσή τους τον πιο αποδοτικό υπερυπολογιστή παγκοσμίως.

Εξ ου και είναι ιδιαιτέρως σημαντική μία ευρωπαϊκή συνεργασία και αυτό όχι μονάχα εξαιτίας του ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ και την Κίνα, αλλά και για έναν ακόμη λόγο: «Από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 η Μόσχα διεξάγει μία εκστρατεία παραπληροφόρησης εναντίον της Ευρώπης, η οποία βασίζεται σε τεχνολογίες ΤΝ – επομένως πρέπει να μπορούμε να αμυνθούμε από κοινού και απέναντι σε αυτό», παρατηρεί η Ντουγκουάν.

Απαραίτητη η αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης

Ο Άντουαν Μπορντ, αντιπρόεδρος για την τεχνητή νοημοσύνη στη Helsing, μία “unicorn” εταιρεία της αμυντικής βιομηχανίας με έδρα στη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Μεγάλη Βρετανία, υπογραμμίζει από την πλευρά του πως ενόψει και του πολέμου στην Ουκρανία «η Ευρώπη και οι δυτικές δημοκρατίες βρίσκονται μπροστά σε έναν κίνδυνο που απειλεί την ίδια τους την ύπαρξη. Γι’ αυτό πρέπει να εδραιώσουμε την κοινή τεχνολογική και αμυντική κυριαρχία μας – και σε αυτό η ΤΝ θα διαδραματίσει κομβικό ρόλο». Προκειμένου η Ευρώπη να μπορεί να κοιτάξει κατάματα τις ΗΠΑ και την Κίνα, «χρειαζόμαστε ένα πανευρωπαϊκό σχέδιο επενδύσεων στην τεχνητή νοημοσύνη».

Σε αυτό συμφωνεί και ο Φιλίπ Αγκιόν, καθηγητής οικονομικών μεταξύ άλλων στη Διεθνή Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Παρίσι και στο London School of Economics. Εξάλλου, «μέσα στην επόμενη δεκαετία ο κλάδος της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να αυξήσει την ετήσια οικονομική ανάπτυξη κατά 0,8%», προσθέτει στην DW. «Για να συμβεί αυτό όμως, η Γαλλία χρειάζεται να χαράξει μία συγκεκριμένη βιομηχανική πολιτική και να επενδύσει τουλάχιστον 25 δισεκατομμύρια ευρώ».

Θα πάρει μερίδιο από την πίτα η Ευρώπη;

Ο Νόα Γκριν πιστεύει στη δυναμική της ΤΝ. Ωστόσο δεν είναι βέβαιος για το κατά πόσο θα ωφεληθεί η Ευρώπη από τις εξελίξεις στον κλάδο. «Οι ΗΠΑ ακολουθούν μία laissez-faire πολιτική και θέτουν όσο το δυνατόν λιγότερα εμπόδια στον κλάδο, με στόχο να ενισχύσουν τον ανταγωνισμό. Η ΕΕ αντιθέτως θέλει να γίνει πρωταθλήτρια στις ρυθμίσεις γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη, αποσκοπώντας στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων», εξηγεί ο ερευνητής – πριν λίγες ημέρες τα κράτη-μέλη της ΕΕ κατέληξαν στο ρυθμιστικό πλαίσιο για την ΤΝ, το οποίο μεταξύ άλλων απαγορεύει την ανάπτυξη ορισμένων εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης που χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνες.

Για τη Βεντό της NukkAI η συνταγή για την επιτυχία του γαλλικού – και ευρωπαϊκού – τομέα τεχνητής νοημοσύνης είναι η εξής: «Αντί να προσπαθούμε να συμβαδίσουμε με γίγαντες όπως η Google, που παίζει σε εντελώς άλλο επίπεδο όσον αφορά την αποθήκευση δεδομένων, θα πρέπει να εστιάσουμε στα δικά μας δυνατά σημεία – όπως είναι για παράδειγμα στη Γαλλία η ρομποτική που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Eδώ και πολλά χρόνια η Τουρκία είναι ένας από τους πιο αγαπημένους τουριστικός προορισμός των γερμανών παραθεριστών. Από ότι όλα δείχνουν οι επισκέπτες από τη Γερμανία θα είναι φέτος περισσότεροι από την περίοδο προ πανδημίας.«Το συνολικό μερίδιο αγοράς για Ελλάδα και Τουρκία θα αυξηθεί φέτος σε σύγκριση με το 2019 από 36% σε 44%», ανακοινώνει ο Γερμανικός Σύνδεσμος Ταξιδίων (DRV). Στα τέλη Μαρτίου η Τουρκία είχε ήδη πετύχει εντυπωσιακή αύξηση τζίρου της τάξης του 45% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο το 2023.

«Η Τουρκία διαθέτει μια ολοκληρωμένη προσφορά ιδίως όσον αφορά τα πακέτα διακοπών all-inclusive, τα οποία είναι ιδιαίτερα ελκυστικά σε περιόδους πληθωριστικών αυξήσεων και υψηλού κόστους ζωής», αναφέρει ο DRV. «Η πλειοψηφία των Γερμανών στην Αττάλεια επιλέγει ξενοδοχεία που προσφέρουν πακέτα all inclusive», δηλώνει μια εκπρόσωπος του τοπικού Τουριστικού Συνδέσμου Türsab.

Για τους Γερμανούς οι αυξήσεις δεν είναι πρόβλημα

«Όσον αφορά τις διαδικτυακές αναζητήσεις, η Τουρκία ξεπέρασε φέτος ακόμη και τη Γαλλία», λέει η Σουζάνε Ντοπ, εκπρόσωπος της ταξιδιωτικής πλατφόρμας Expedia. Η Τουρκία είναι εύκολα προσβάσιμη από τη Γερμανία: «Υπάρχουν πολυάριθμες απευθείας πτήσεις, ακόμη και από μικρότερα αεροδρόμια όπως της Βρέμης, του Σααρμπρίκεν και της Δρέσδης». Παράλληλα οι παραθεριστές έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν ένα ευρύ φάσμα καταλυμάτων.

Οι συχνότερες λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιούν οι ενδιαφερόμενοι από τη Γερμανία για ένα ταξίδι στην Τουρκία στη πλατφόρμα Expedia είναι: «all-inclusive», «5 αστέρων» και «με πρωινό». Υπάρχει όμως και ένας ακόμα παράγοντας, για τον οποίο γερμανοί τουρίστες ψηφίζουν το 2024 Τουρκία: η υψηλή αγοραστική δύναμη του ευρώ.

Φέτος η Τουρκία ευελπιστεί ότι θα φιλοξενήσει επτά εκατομμύρια Γερμανούς παραθεριστές, παρά το γεγονός ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί. Τον Μάιο ο πληθωρισμός κυμαίνονταν γύρω στο 75% σε σχέση με το 2023. Οι τιμές στα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια ήταν κατά μέσο όρο σχεδόν 92% υψηλότερες σε τουρκικές λίρες από ό,τι τον Μάιο του 2023. Την ίδια περίοδο, ωστόσο, η λίρα έχασε περίπου το ήμισυ της αξίας της σε σχέση με το ευρώ. Κατά συνέπεια οι τιμές μπορεί να αυξήθηκαν και σε ευρώ, αλλά σημαντικά λιγότερο από ό,τι στο τουρκικό εθνικό νόμισμα.

«Για τους Τούρκους αυτό σημαίνει ότι οι διακοπές σε πολλά ξενοδοχεία στην Αττάλεια έχουν γίνει απλησίαστες», λέει ο Κεμάλ Μπιρντίρ, καθηγητής στη Σχολή Τουρισμού στο Πανεπιστήμιο της Μερσίνης. Για τους Ρώσους και τους Γερμανούς παραθεριστές ωστόσο, οι αυξήσεις δεν αποτελούν πρόβλημα και έτσι αναμένεται να γεμίσουν τα ξενοδοχεία.

Κανείς δεν μιλά, ακόμα, για υπερτουρισμό

Ο τούρκος υπουργός Τουρισμού Νούρι Ερσόι έθεσε ως στόχο για φέτος την προσέλκυση επτά εκατομμύρια τουριστών από τη Γερμανία στη χώρα. Το 2023 έκαναν διακοπές στην Τουρκία 6,2 εκατομμύρια Γερμανοί, από τους οποίους τα 3,3 εκατομμύρια στην Αττάλεια, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu. Φέτος ο τουρκικός τουριστικός σύνδεσμος Aktob αναμένει τέσσερα εκατομμύρια Γερμανούς στην Αττάλεια.

Το ζήτημα του υπερτουρισμού δεν δείχνει να παίζει σημαντικό ρόλο στην σημερινή Τουρκία. Ο καθηγητής Κεμάλ Μπιρντίρ εκτιμά ωστόσο ότι μεσοπρόθεσμα είναι αναπόφευκτες ριζικές αλλαγές στην ιδιαίτερα απαιτητική σε χρήση πόρων τουριστική βιομηχανία: «Σε ολόκληρο τον κόσμο εντείνονται οι φωνές κατά του μαζικού τουρισμού», λέει. Και η Τουρκία θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες υπέρ της βιωσιμότητας, συνεχίζει ο ειδικός, «διαφορετικά στο μέλλον, πολύ σύντομα, πολλοί από τους τουριστικούς προορισμούς δεν θα είναι πια προσβάσιμοι».

Ορισμένα ξενοδοχεία συμμετέχουν ήδη σε πρωτοβουλίες βιωσιμότητας. Ειδικά όμως σε περίοδο οικονομικής κρίσης, με αδύναμη τουρκική λίρα και υψηλό πληθωρισμό στη χώρα, ο τουρισμός παραμένει μια εξαιρετικά δημοφιλής πηγή εισοδήματος για πολλούς Τούρκους. «Ας μη ξεχνάμε ότι λειτουργεί εντελώς χωρίς εισαγωγές και με τοπικούς πόρους», εξηγεί ο καθηγητής Κεμάλ Μπιρντίρ.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Πλημμυρισμένοι δρόμοι, χαλάσματα, εκκενωμένα σπίτια βυθισμένα στο νερό: Μέσα σε λίγες μέρες έβρεξε τόσο πολύ και τόσο έντονα στη νότια Γερμανία, ώστε οι ποταμοί υπερχείλισαν και τα φράγματα κατέρρευσαν. Οι τεράστιες ποσότητες νερού άφησαν πίσω τους μεγάλες ζημιές.

Μέσα στο 2024 είχαν ήδη σημειωθεί κι άλλες σφοδρές βροχοπτώσεις, χαλάζι και ισχυρές καταιγίδες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γερμανίας.

Εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής τα ακραία καιρικά φαινόμενα είναι συχνότερα. Και η αποκατάσταση των ζημιών έχει πολύ μεγάλο κόστος. Στις καταστροφικές πλημμύρες στην κοιλάδα του Αρ του 2021, στις οποίες σκοτώθηκαν 135 άνθρωποι, οι υλικές ζημιές εκτιμάται πως ξεπερνούν τα 30 δισεκατομμύρια ευρώ.

Από αυτές μονάχα ένα μέρος καλύφθηκε από τις ασφαλιστικές εταιρείες – η Γερμανική Ένωση Ασφαλιστών (GdV) κάνει λόγο για 8,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Επρόκειτο για το μεγαλύτερο ποσό ζημιών από φυσικές καταστροφές που έχει καλυφθεί ασφαλιστικά στην ιστορία.

Τα μισά σπίτια δεν είναι ασφαλισμένα για πλημμύρες

Στη Γερμανία μπορεί κανείς να ασφαλιστεί έναντι πολλών και διαφόρων κινδύνων. Ορισμένες ασφαλίσεις είναι υποχρεωτικές – όπως η ασφάλιση υγείας.

Η ασφάλιση έναντι ζημιών που μπορεί να υποστεί ένα κτήριο όμως δεν είναι υποχρεωτική. Και ακόμη και αν ο ιδιοκτήτης ενός ακινήτου το έχει ασφαλίσει, ενδέχεται να μην καλύπτονται όλες οι ζημιές από την ασφάλιση. Συνήθως καλύπτονται ζημιές από καταιγίδες ή χαλάζι, όχι όμως και από τις πλημμύρες.

Για τις πλημμύρες και τις καταστροφές που θα προκαλέσει το νερό ή τα χαλάσματα που παρασέρνονται πρέπει κανείς να επιλέξει και μία άλλη, πρόσθετη ασφάλιση. Το ασφάλιστρο όμως ενδέχεται να είναι πολύ υψηλό αναλόγως με το πού βρίσκεται το εκάστοτε κτήριο. Σε ορισμένες περιοχές μάλιστα ο κίνδυνος πλημμύρας θεωρείται τόσο υψηλός, ώστε οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν προσφέρουν πλέον σχετικές ασφάλειες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της GdV μόλις το 50% των σπιτιών στη Γερμανία είναι ασφαλισμένο για τις ζημιές από πλημμύρες.

Όποιος δεν έχει ασφάλιση, δεν παίρνει καμία αποζημίωση και βρίσκεται ενδεχομένως έτσι στα πρόθυρα της οικονομικής καταστροφής. Σε ορισμένες περιπτώσεις βέβαια το κράτος αναλαμβάνει να αποζημιώσει τους πληγέντες – μονάχα εν μέρει όμως.

Υποχρεωτική ασφάλιση από τις φυσικές καταστροφές;

Μετά την καταστροφή στην κοιλάδα του Αρ η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δημιούργησε ένα ειδικό πακέτο οικονομικής βοήθειας, στο οποίο διατίθενται σταδιακά περισσότερα από 30 δισεκατομμύρια ευρώ. Τα πληγέντα κρατίδια λαμβάνουν οικονομική βοήθεια υπό την προϋπόθεση να βάλουν και εκείνα χρήματα για την κάλυψη των ζημιών. Στους δημόσιους προϋπολογισμούς των κρατιδίων ωστόσο δεν υπάρχουν και πολλά περιθώρια για δαπάνες.

Αντί για τη δημιουργία «τεράστιων ειδικών ταμείων από τους δημόσιους προϋπολογισμούς» για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών, ο Στέφαν Βάιλ (SPD), πρωθυπουργός της Κάτω Σαξονίας, προτείνει την υποχρεωτική ασφάλιση όλων των κτηρίων έναντι φυσικών καταστροφών.

Το FDP όμως διαφωνεί με αυτήν την προσέγγιση. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Μάρκο Μπούσμαν δήλωσε το 2022 πως «σε μία εποχή που τα νοικοκυριά υφίστανται ήδη τεράστιες οικονομικές επιβαρύνσεις, δεν θα πρέπει με κανέναν τρόπο να κάνουμε πιο ακριβή τη στέγαση και τη ζωή στη Γερμανία».

Βάσει Συντάγματος τα κρατίδια έχουν πάντως τη δυνατότητα να θεσπίσουν ένα κανονιστικό πλαίσιο για ζητήματα που δεν έχει ρυθμίσει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Και αυτό ακριβώς σχεδιάζουν να κάνουν και σε αυτήν την περίπτωση: στην επόμενη σύσκεψη των πρωθυπουργών πρόκειται να αποφασιστεί η θέσπιση μίας υποχρεωτικής ασφάλισης, όπως ανακοίνωσε ο Βαυαρός πρωθυπουργός Μάρκους Ζέντερ.

Και αν τα ασφάλιστρα είναι πολύ υψηλά;

Οι εξελίξεις αυτές δεν χαροποιούν ιδιαιτέρως τις ασφαλιστικές εταιρείες. Η υποχρεωτική ασφάλιση θα μπορούσε να λειτουργήσει μονάχα εάν το κράτος αναλάμβανε την ευθύνη να καλύψει εκείνο το κόστος, σε περίπτωση που συμβεί μία τόσο μεγάλη καταστροφή, ώστε οι ασφαλιστικές να μην μπορούν να καλύψουν τις οικονομικές ζημιές.

Η Αριστερά (Die Linke) επιφυλάσσεται από την πλευρά της για το ύψος των ασφαλίστρων, οι εισφορές για τα οποία θα πρέπει να είναι οικονομικά προσιτές, αλλά και να επιδοτούνται εν μέρει από το κράτος. Σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να ανασταλεί και η ισχύς του προβλεπόμενου στο Σύνταγμα χρεόφρενου.

Οικονομική αρωγή από την κυβέρνηση Σολτς

Για τις περιοχές που επλήγησαν προσφάτως από τις πλημμύρες ο καγκελάριος Σολτς (SPD) ανακοίνωσε από τη Βαυαρία πως θα υπάρξει οικονομική βοήθεια.

Δεδομένου ότι είναι η τέταρτη φορά φέτος που ο καγκελάριος ταξιδεύει σε περιοχή που έχει πληγεί από πλημμύρες, είναι εμφανές πως δεν πρόκειται για μεμονωμένα φαινόμενα. Γι’ αυτό και πρέπει να ληφθούν σημαντικά μέτρα. «Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να παραμελήσουμε την καθυστέρηση και αντιμετώπιση της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής», επεσήμανε ο Σολτς.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Όπως αποφάσισε την Πέμπτη το Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στη Φρανκφούρτη, τα επιτόκια μειώνονται κατά 50 μονάδες βάσης. Συγκεκριμένα, τα επιτόκια των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης, της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων διαμορφώνονται σε 4,25%, 4,50% και 3,75% αντιστοίχως.

Κάποιοι κάνουν λόγο για «ιστορική απόφαση». Όχι μόνο γιατί πρόκειται για την πρώτη μείωση στο κόστος του χρήματος από το 2019 μετά από πολλές αναβολές και ενώ είχαν προηγηθεί δέκα διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων, αλλά και επειδή με τη σημερινή απόφαση η Φρανκφούρτη «χειραφετείται» από την Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα (Fed), που ακόμη διστάζει να μειώσει τα επιτόκια. Σε συνέντευξη τύπου μετά τη συνεδρίαση η επικεφαλής της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ ανέφερε ότι η σημερινή απόφαση δεν ήταν ομόφωνη και διευκρίνισε ότι «από συνεδρίαση σε συνεδρίαση» θα συζητείται η πιθανότητα για περαιτέρω μείωση.

Ανάμεικτες οι πρώτες αντιδράσεις

Ο Ούλριχ Κάτερ, επικεφαλής οικονομολόγος της Dekabank δηλώνει στο Reuters ότι η απόφαση της Φρανκφούρτης «είναι δικαιολογημένη, με βάση τη σαφή υποχώρηση του πληθωρισμού». Στο ίδιο μήκος κύματος ο Ούλριχ Ρόιτερ, επικεφαλής της Ένωσης Γερμανικών Ταμιευτηρίων (DGSV) εκτιμά ότι «ήταν σωστό να υλοποιηθεί το συγκεκριμένο βήμα, το οποίο είχαν προεξοφλήσει ουσιαστικά οι αγορές», αλλά διατηρεί κάποιες επιφυλάξεις, γιατί «χρειάζεται ακόμη προσοχή. Το χειρότερο σενάριο θα ήταν μία επάνοδος του πληθωρισμού, που θα ανάγκαζε την ΕΚΤ να ανακαλέσει μία υπερβολική μείωση επιτοκίων».

Διαμετρικά αντίθετη άποψη εκφράζει ο Γιεργκ Κρέμερ, επικεφαλής οικονομολόγος της Commerzbank. «Θεωρώ πρώιμη τη μείωση επιτοκίων από την ΕΚΤ, η οποία δυστυχώς είχε ντε φάκτο δεσμευθεί εκ των προτέρων να προχωρήσει σε αυτή τη μείωση, αντί να λαμβάνει υπόψη της τα οικονομικά στοιχεία, που υποδεικνύουν ότι θα ήταν καλύτερα να τηρεί στάση αναμονής» λέει ο Γερμανός οικονομολόγος στο Reuters. Κατά την άποψή του η νέα άνοδος του δομικού πληθωρισμού στην ευρωζώνη, αλλά και οι υπερβολικές αυξήσεις που προβλέπουν οι νέες συλλογικές συμβάσεις για συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας δεν δικαιολογούν αισιοδοξία για την εξέλιξη των τιμών.

«Η μείωση των επιτοκίων έχει προετοιμαστεί με εξαιρετικό τρόπο και τεκμηριώνεται με όρους νομισματικής πολιτικής» υποστηρίζει από την πλευρά του ο Φρίντριχ Χάινεμαν, επικεφαλής οικονομολόγος του Κέντρου Ευρωπαϊκών και Οικονομικών Ερευνών (ZEW) στο Μάνχαϊμ της Γερμανίας. «Ωστόσο», σημειώνει, «το γεγονός ότι ο πληθωρισμός επιμένει, αποτελεί αρνητική έκπληξη. Από δω και πέρα το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ θα πρέπει να επιδείξει εγκράτεια στις εξαγγελίες του για περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων».

«Ξεφεύγει» πάλι ο πληθωρισμός;

Το φαινομενικά οξύμωρο είναι ότι, την ίδια στιγμή που μειώνει τα επιτόκια, η ΕΚΤ αναθεωρεί επί τα χείρω τις προβλέψεις της για την εξέλιξη του πληθωρισμού. Εκτιμά δηλαδή ότι ο πληθωρισμός θα φτάσει το 2,5% το 2024 και το 2,2% το 2025 (ενώ η προηγούμενη πρόβλεψη, τον Μάρτιο, έκανε λόγο για 2,3% και 2,0% αντιστοίχως). Η Κριστίν Λαγκάρντ υποστηρίζει ότι όλα αυτά δεν αποτελούν αντίφαση. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο στόχος του 2% για τον πληθωρισμό θα επιτευχθεί», δηλώνει η ίδια.

«Το γεγονός ότι αναθεωρείται η πρόβλεψη για τον πληθωρισμό σημαίνει ίσως ότι οι περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων δεν θα είναι τόσο σημαντικές, όσο είχε αρχικά εκτιμηθεί» υποστηρίζει η ανταποκρίτρια του γερμανικού δικτύου N-TV στη Φρανκφούρτη. Η επόμενη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, κατά την οποία η πορεία των επιτοκίων θα βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη, έχει προγραμματιστεί για τις 18 Ιουλίου.

(dpa, Reuters, HB)

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) δέχθηκε πάνω από 1 εκατομμύριο πρόσφυγες το 2023. Ο διαβόητος καταυλισμός προσφύγων της Μόριας στη Λέσβο, ο οποίος είχε σχεδιαστεί για 2.800 άτομα, έγινε σύμβολο της αποτυχημένης προσφυγικής πολιτικής: Μέχρι και 20.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά φιλοξενούνταν εκεί, ζώντας σε καταστροφικές συνθήκες υγιεινής με συνέπειες για την υγεία τους.

Η πρόληψη τέτοιων καταστάσεων πρέπει να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα, δήλωσε ο ερευνητής μετανάστευσης Φρανκ Ντύβελ από το Πανεπιστήμιο του Όσναμπρυκ κατά την παρουσίαση της μελέτης «Παγκόσμια Έκθεση για τους Πρόσφυγες» (Report Globale Flucht 2024) στο Βερολίνο. Ο ίδιος επεσήμανε ότι οι άνθρωποι σε πολλούς καταυλισμούς εξακολουθούν να ζουν σε «φρικτές συνθήκες». «Οι θεμελιώδεις κανόνες προστασίας των προσφύγων εξακολουθούν να αγνοούνται», είπε.

Μεταρρύθμιση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου

Η μελέτη συντάσσεται ετησίως από το πρόγραμμα «Flight and Refugee Research» που αποτελείται από ερευνητές της μετανάστευσης από τα Πανεπιστήμια Έρλανγκεν-Νυρεμβέργης και Όσναμπρυκ, το Διεθνές Κέντρο Μελετών Συγκρούσεων στη Βόννη και το Γερμανικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης και Αειφορίας (IDOS), μια δεξαμενή σκέψης για την πολιτική βιώσιμης ανάπτυξης.

Η φετινή έκθεση εξετάζει τον αντίκτυπο του μεταρρυθμισμένου Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου (ΚΕΣΑ), στο πλαίσιο του οποίου οι αιτούντες άσυλο θα κρατούνται και θα καταγράφονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Οι αιτούντες άσυλο θα πρέπει να περιμένουν έως και 12 εβδομάδες σε στρατόπεδα υποδοχής προτού ληφθεί απόφαση σχετικά με την αίτησή τους για άσυλο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου θα στεγάζονται σε συλλογικά καταλύματα χωρητικότητας έως και 30.000 ατόμων και αιτούντες άσυλο. Όσοι προέρχονται από μια χώρα, από την οποία μόνο το 20% των αιτούντων έχει λάβει άσυλο κατά μέσο όρο στο παρελθόν, θα υπόκεινται σε μια επιταχυνόμενη συνοριακή διαδικασία με περιορισμένα δικαιώματα προσφυγής και θα απελαύνονται άμεσα σε περίπτωση απόρριψης. Αυτό ισχύει και για οικογένειες με παιδιά. Εξαιρέσεις προβλέπονται μόνο για ασυνόδευτους ανηλίκους.

Η συνερευνήτρια του Ντύβελ, Πέτρα Μπάντελ από το Πανεπιστήμιο Έρλανγκεν-Νυρεμβέργης, εξέφρασε την ανησυχία της ότι τα εν λόγω στρατόπεδα θα είναι υπερπλήρη και οι συνθήκες απάνθρωπες, ιδίως για τα παιδιά και τις οικογένειες. «Η κακομεταχείριση επικρατεί σε πολλές εγκαταστάσεις υποδοχής στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ. Το αν αυτό θα εξελιχθεί σε αποτελεσματικές διαδικασίες θα πρέπει να το δούμε στην πράξη», δήλωσε η ίδια.

Ο Ντύβελ επικρίνει τις συνθήκες με κράτη εκτός ΕΕ που αποσκοπούν στο να τα πείσουν να υποδεχθούν αιτούντες άσυλο από την ΕΕ. Το 2023, για παράδειγμα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπέγραψαν μια τέτοια συμφωνία με την Τυνησία, προσφέροντας στους ηγέτες της βορειοαφρικανικής χώρας πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ (109 εκατ. δολάρια) για τη «διαχείριση των συνόρων» και σχεδόν 1 δισεκατομμύριο ευρώ σε οικονομική στήριξη για την καταπολέμηση της οικονομικής κρίσης της χώρας. Τον Ιούλιο, υπήρξαν αναφορές ότι οι δυνάμεις ασφαλείας της Τυνησίας συγκέντρωσαν εκατοντάδες πρόσφυγες με προορισμό την Ευρώπη και τους μετέφεραν στην έρημη συνοριακή περιοχή της χώρας με τη Λιβύη, όπου εγκαταλείφθηκαν χωρίς πρόσβαση σε τρόφιμα, νερό ή καταφύγιο.

Ο Ντύβελ προειδοποίησε ότι οι συμφωνίες με αυταρχικά κράτη υπονομεύουν τις διαδικασίες εκδημοκρατισμού στις χώρες αυτές. «Η Ευρώπη καθιστά τον εαυτό της σε μεγάλο βαθμό εξαρτημένο από δεσπότες».

Πρόσφυγες από την Ουκρανία

Οι ερευνητές εξέφρασαν τόσο ανακούφιση όσο και ανησυχία για τον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ αντιμετωπίζει τους πρόσφυγες πολέμου από την Ουκρανία. Ο Ντύβελ δήλωσε ότι η επίθεση της Ρωσίας στη γειτονική της χώρα έχει προκαλέσει το μεγαλύτερο προσφυγικό κίνημα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά η κατάσταση θα μπορούσε να γίνει ακόμη χειρότερη. «Εάν η Ρωσία δεν εμποδιστεί να κλιμακώσει περαιτέρω τον πόλεμο ή ακόμη και να κερδίσει, εμείς στη Δύση θα πρέπει στην πραγματικότητα να υπολογίζουμε με εκατομμύρια περισσότερους πρόσφυγες», δήλωσε.

Η Γερμανία έχει δεχθεί περίπου 1 εκατομμύριο πρόσφυγες από την Ουκρανία. Οι ειδικοί σε θέματα μετανάστευσης επικρότησαν την κυβέρνηση που δεν επέμεινε να τους φιλοξενήσει σε κεντρικά καταλύματα. Η κοινωνία των πολιτών έχει βοηθήσει μαζικά, δήλωσε ο Ντύβελ προσθέτοντας πως «διαφορετικά, το σύστημα υποδοχής θα είχε καταρρεύσει ήδη από την άνοιξη του 2022».

Οι ερευνητές εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τη μη γραφειοκρατική προσέγγιση της ΕΕ, αλλά προειδοποίησαν ότι το καθεστώς παραμονής των Ουκρανών προσφύγων είχε χορηγηθεί μόνο προσωρινά και θα λήξει το 2025. Ο Ντύβελ προειδοποίησε ότι η ΕΕ πρέπει να λάβει μέτρα για το διάστημα που ακολουθεί. «Διαφορετικά, σύντομα θα έχουμε ένα τεράστιο πρόβλημα στην ΕΕ», δήλωσε.

Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι τα σχέδια της ΕΕ θα έχουν αντίκτυπο και στις φτωχότερες χώρες του κόσμου, οι οποίες έχουν δεχθεί πολύ περισσότερους πρόσφυγες από την Ευρώπη. Η μεταρρύθμιση του ΚΕΣΑ θα οδηγήσει σε «παράταση και παγίωση των καταστάσεων εκτοπισμού εκτός Ευρώπης», είπαν, προειδοποιώντας ότι οι μακροχρόνιες καταστάσεις εκτοπισμού θα γίνουν μόνιμη κατάσταση, όπως η κατάσταση των Ροχίνγκια στο Μπαγκλαντές ή των Σύρων στην Τουρκία, οι οποίες, όπως είπε ο Ντύβελ, «αγνοούνται σε μεγάλο βαθμό» στη Γερμανία.

Οι ερευνητές εξέφρασαν επίσης την ανησυχία τους για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, οι οποίες, όπως είπαν, επιδεινώθηκαν από την τρομοκρατική επίθεση κατά του Ισραήλ από την ισλαμιστική τρομοκρατική οργάνωση Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 και την επακόλουθη στρατιωτική δράση του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας. Οι εκτοπισμένοι στην περιοχή της Γάζας είναι πρόσφυγες που δεν μπορούν να φύγουν, επεσήμανε ο Ντύβελ.

Ο ερευνητής συγκρούσεων Μπένιαμιν Έτσολντ από το Διεθνές Κέντρο Μελετών Συγκρούσεων της Βόννης (BICC ) περιέγραψε την κατάσταση των Παλαιστινίων που ζουν στην περιοχή της Γάζας ως «χειρότερο σενάριο». Ο Έτσολντ δήλωσε ότι η ΕΕ και η γερμανική κυβέρνηση πρέπει να δεσμευτούν περισσότερο για τη βελτίωση της κατάστασης των προσφύγων παγκοσμίως. Επέκρινε την εστίαση στη μείωση της πρόσβασης στην Ευρώπη. «Το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο προσφέρει ελάχιστα προς την κατεύθυνση συνολικών λύσεων στο επίπεδο της ΕΕ», δήλωσε ο Έτσολντ.

Επιμέλεια: Σοφία Κλεφτάκη

Πριν από τρία χρόνια ο Boji έγινε η μασκότ της Κωνσταντινούπολης, τραβώντας την προσοχή των μέσων ενημέρωσης και των κατοίκων με τις βόλτες του σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της πόλης. Ο Boji ήταν από τα τυχερά αδέσποτα σκυλιά της Κωνσταντινούπολης: λίγο αφ’ ότου έγινε διάσημος, ένας γνωστός επιχειρηματίας αποφάσισε να υιοθετήσει το σκυλάκι. Με το νέο νομοσχέδιο του AKP όμως πολλά αδέσποτα στην τουρκική μητρόπολη πιθανώς να έχουν πολύ χειρότερη μοίρα – τώρα κινδυνεύουν με ευθανασία.

Το σχέδιο νόμου δεν έχει δοθεί ακόμη στη δημοσιότητα. Όσες σχετικές λεπτομέρειες όμως αναφέρονται στα μέσα ενημέρωσης ανησυχούν πολύ τους ακτιβιστές υπέρ των δικαιωμάτων των ζώων. Σύμφωνα με τον σταθμό NTV τα καταφύγια ζώων θα υποχρεωθούν να κάνουν ευθανασία ακόμη και σε υγιή σκυλιά, εφ’ όσον δεν βρεθεί κάποιος να τα υιοθετήσει μέσα σε 30 ημέρες. Επιπλέον, οι αρχές θα μαζέψουν και άλλα σκυλιά από τους δρόμους, τα οποία θα υπάγονται στην ίδια διαδικασία. Για να γίνουν όμως όλα αυτά θα πρέπει πρώτα να αναθεωρηθεί ο νόμος περί προστασίας των ζώων, τον οποίο είχε θεσπίσει το 2004 το ίδιο το AKP.

Οι κτηνίατροι αντιδρούν έντονα

Η τουρκική ένωση κτηνιάτρων ξεκαθάρισε πως το σχέδιο είναι ασυμβίβαστο με την επαγγελματική δεοντολογία των κτηνιάτρων, καθώς και ότι οι κτηνίατροι θα αρνηθούν να εκτελέσουν τις ευθανασίες. «Η ευθανασία μπορεί να εκτελεστεί μόνο από έναν κτηνίατρο και το να επιβληθεί σε ένα υγιές ζώο ισοδυναμεί με σφαγή».

Στην Τουρκία υπολογίζεται πως υπάρχουν περίπου 4 εκατομμύρια αδέσποτοι σκύλοι. Αν και οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης είναι συνήθως πολύ φιλικοί με τα αδέσποτα, σημειώνονται πολλοί τραυματισμοί παιδιών από τα σκυλιά, όπως συνέβη στην περίπτωση του Τουναχάν: ο 10χρονος δέχθηκε επίθεση από δύο αδέσποτα σκυλιά και τραυματίστηκε σοβαρά. Αναφερόμενος στο συμβάν ο πρόεδρος Ερντογάν τόνισε πως το πρόβλημα με τα αδέσποτα αφορά «την ασφάλεια του λαού». Εξάλλου υπάρχουν και ορισμένες περιοχές στην επαρχία ή σε δασικές εκτάσεις που οι σκύλοι σχηματίζουν αγέλες – με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να αναγκάζονται να τις αποφεύγουν.

Διάσταση απόψεων για την κατάλληλη μέθοδο

Όλοι φαίνεται να συμφωνούν πως ο πληθυσμός των σκύλων πρέπει να μειωθεί, αλλά υπάρχει διάσταση απόψεων σχετικά με το πώς θα γίνει αυτό.

Ο πρόεδρος του αντιπολιτευόμενου CHP Οζγκιούρ Εζέλ αντιτίθεται στο σχέδιο της κυβέρνησης, προτείνοντας αντ’ αυτού τον ευνουχισμό περισσότερων ζώων και τη βελτίωση των υποδομών στα καταφύγια ζώων.

Κατά τους ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ζώων η μακροπρόθεσμη λύση είναι να πιάνονται τα αδέσποτα, να γίνονται στοχευμένοι ευνουχισμοί, να εμβολιάζονται και μετά να ελευθερώνονται και πάλι στην περιοχή όπου βρίσκονταν. Πρόκειται για μία πρακτική δοκιμασμένη για παράδειγμα στη Ρουμανία, όπως λέει η Λούκα Ζέκερ, σύμβουλος στη Γερμανική Ένωση για την Προστασία των Ζώων. Παρ’ ότι η πρακτική αυτή προβλέπεται και στο τουρκικό δίκαιο, δεν εφαρμόζεται όπως θα έπρεπε.

Όπως δηλώνει από την πλευρά του ο Αχμέτ Κεμάλ Σενπολάτ, πρόεδρος της οργάνωσης Haytap για την προστασία των ζώων, η εμπειρία έχει δείξει πως ο αριθμός των αδέσποτων δεν μειώνεται ούτε με το να μαζεύονται αυτά από τους δρόμους ούτε με το να θανατώνονται – κάτι στο οποίο συμφωνεί και η Ζέκερ. Ούτως ή άλλως είναι αδύνατον να πιάσει κανείς ταυτοχρόνως όλα τα αδέσποτα και ως εκ τούτου ο αριθμός τους θα εξακολουθήσει να αυξάνεται. Σε αυτό συμβάλλουν επίσης οι ιδιοκτήτες που αποφασίζουν να παρατήσουν τα σκυλιά τους, όπως και το γεγονός ότι πολλά καταφύγια ζώων αναγκάζονται να κλείσουν.

Περιορισμένη εφαρμογή του ισχύοντος νόμου

Το 2021 η νομοθεσία στην Τουρκία άλλαξε και πλέον οι περιοχές ενός συγκεκριμένου μεγέθους και άνω υποχρεούνται να έχουν ένα καταφύγιο ζώων. Σε περίπτωση μη εφαρμογής των σχετικών διατάξεων όμως δεν προβλέπονται κυρώσεις, επικρίνει ο Σενπολάτ.

Σε όλη τη χώρα υπάρχουν περίπου 1.200 τέτοιες κοινότητες – όπου λειτουργούν μόλις περίπου 200 καταφύγια ζώων και μονάχα στο 10% οι συνθήκες διαβίωσης των ζώων είναι αξιοπρεπείς. Τα σκυλιά βρίσκονται συχνά αλυσοδεμένα σε στενά κλουβιά ή ζουν ακόμη και πολλά μαζί στο ίδιο κλουβί. Και διαρκώς προκύπτουν αναφορές πως τα ζώα κακοποιούνται ή λιμοκτονούν. Την ίδια στιγμή, σε μία δύσκολη οικονομική συγκυρία για τη χώρα, πολλά καταφύγια βασίζονται αποκλειστικά σε δωρεές.

Φιλόζωοι και ειδικοί ανησυχούν

Δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν στα καταφύγια αλλά και του υψηλού κόστους της ευθανασίας ο Σενπολάτ φοβάται πως τα σκυλιά θα σκοτώνονται εν τέλει με φρικτούς τρόπους.

Η Ζέκερ ανησυχεί και αυτή πως τα σκυλιά θα υποφέρουν, όπως έχει δείξει η ιστορία και σε άλλες χώρες: στην Ουκρανία για παράδειγμα τα ζώα θανατώνονταν παλιότερα με αέρια, ενώ στη Ρωσία υπήρχαν φορές που τα έκαιγαν.

Μακροπρόθεσμα οι υποδομές για την ευθανασία των ζώων είναι πολύ δαπανηρές. Επιπλέον, τα ζώα πιάνονται συχνά με βίαιο τρόπο, ενώ προκύπτουν σταδιακά και… «επαγγελματίες» μπόγιες ή εταιρείες που θα αναλαμβάνουν επί πληρωμή την απόρριψη των πτωμάτων των ζώων. Ακόμη, ενδέχεται τα αδέσποτα να μην εμβολιάζονται πια – εν αντιθέσει με την περίπτωση του ευνουχισμού, οπότε και τα σκυλιά εμβολιάζονται και με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται μία ανοσία της αγέλης.

Επέμβαση της συζύγου του προέδρου;

Σύμφωνα με τουρκικά μέσα ενημέρωσης η Εμινέ Ερντογάν φέρεται να παρενέβη για την αλλαγή του σχεδίου νόμου. Οι εσωκομματικές διαβουλεύσεις πάντως συνεχίζονται στο AKP, με τον πρόεδρο της κοινοβουλευτικής ομάδας Αμπντουλάχ Γκιουλέρ να επιδιώκει να ρίξει τους τόνους σχολιάζοντας πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με τους ήρεμους σκύλους αλλά μόνο με τα αδέσποτα που συμπεριφέρονται με τρόπο «επιθετικό».

Ο Ερντογάν τόνισε δε πως με την αλλαγή της νομοθεσίας η κυβέρνηση θέλει να προωθήσει την υιοθεσία αδέσποτων σκύλων: «Θέλουμε όλα τα ζώα που βρίσκονται στα καταφύγια να υιοθετηθούν», δήλωσε. Τότε δεν θα χρειάζεται και να ληφθούν περαιτέρω μέτρα.

Τα πράγματα όμως όσον αφορά την υιοθεσία αδέσποτων φαίνονται δυσοίωνα: μόνο στο καταφύγιο Yedikule της Κωνσταντινούπολης υπάρχουν 3.000 σκυλιά. Και μέσα στο 2023 υιοθετήθηκαν μόλις 831 αδέσποτα (σκυλιά και γάτες) σε ολόκληρη τη μεγαλούπολη. Επιπλέον, τα στοιχεία των καταφυγίων δείχνουν πως πολλά σκυλιά μένουν εκεί για αρκετά μεγαλύτερο διάστημα από 30 ημέρες.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Καθησυχαστικοί, αλλά με «αστερίσκους», εμφανίζονται οι αρμόδιοι για τους πελάτες του ομίλου FTI. Όπως επισημαίνει στην ιστοσελίδα του το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών, όσοι έχουν κλείσει στον FTI πλήρες «πακέτο διακοπών» (πτήσεις, διαμονή και πιθανόν διατροφή ή ενοικίαση αυτοκινήτου), θα αποζημιωθούν από το Ταμείο Ταξιδιωτικής Ασφάλισης. Το Ταμείο είχε συσταθεί το 2021, μετά τη χρεοκοπία του Thomas Cook, του μεγαλύτερου την εποχή εκείνη τουρ-οπερέιτορ στην Ευρώπη.

Η ακύρωση με παράλληλη παρέμβαση του Ταμείου ισχύει, σε πρώτο στάδιο, για όσους επρόκειτο να αναχωρήσουν για διακοπές μεταξύ 3 και 5 Ιουνίου. Για αναχωρήσεις από τις 6 Ιουνίου και μετά, εκπρόσωπος του FTI δηλώνει στο πρώτο πρόγραμμα της γερμανικής τηλεόρασης (ARD) ότι «καταβάλλεται προσπάθεια, στο μέτρο του δυνατού, να βρεθεί μία εναλλακτικη λύση» ώστε οι ενδιαφερόμενοι να κάνουν κανονικά τις διακοπές τους.

Δεν επηρεάζονται όσοι έκλεισαν μέσω FTI πακέτα διακοπών σε άλλους, συνεργαζόμενους ομίλους, καθώς σε αυτή την περίπτωση ο FTI είναι απλώς διαμεσολαβητής και όχι αντισυμβαλλόμενος. Ωστόσο, δυσκολίες θα αντιμετωπίσουν όσοι έχουν κλείσει μόνο πτήση ή μόνο ξενοδοχείο στον FTI δεδομένου ότι το Ταμείο Ταξιδιωτικής Ασφάλισης δεν καλύπτει «μεμονωμένα» ταξιδιωτικά προϊόντα και υπηρεσίες. Σημειωτέον επίσης ότι για τους πελάτες του FTI δεν προβλέπεται αλλαγή κράτησης (rebooking) σε άλλους τουρ-οπερέιτορ.

Πάντως, το γεγονός ότι η χρεοκοπία ανακοινώθηκε μόλις λίγες ημέρες πριν αρχίσουν οι καλοκαιρινές διακοπές στη Γερμανία (στις 20 Ιουνίου κλείνουν τα σχολεία σε Σαξονία και Θουριγγία, ακολουθούν Βρέμη και Κάτω Σαξονία) όχι μόνο δεν θεωρείται πρόβλημα, αλλά μάλλον αποτελεί θετική εξέλιξη. Και αυτό γιατί όπως εκτιμά το Spiegel Online, οι περισσότεροι δεν έχουν αρχίσει καν τις διακοπές τους, άρα δεν πρόκειται να εγκλωβιστούν σε κάποιον μακρινό προορισμό. Επιπλέον δε, πολλοί δεν έχουν προπληρώσει ολόκληρο το αντίτιμο του «πακέτου», παρά μόνο μία προκαταβολή.

Οι οφειλές προς τους ξενοδόχους

Διαχειριστής της πτώχευσης ορίστηκε δικηγορικό γραφείο του Μονάχου με εμπειρία σε ανάλογες περιπτώσεις. Οι λεπτομέρειες της υπόθεσης δεν έχουν γίνει ακόμη γνωστές. Πάντως η γενική αρχή του πτωχευτικού δικαίου είναι ότι τηρείται μία συγκεκριμένη σειρά προτεραιότητας, μέχρι να ικανοποιηθούν όλοι οι πιστωτές και οι έχοντες έννομο συμφέρον. Σε αυτή τη σειρά πρώτο είναι το κράτος.

Εδώ υπάρχει ένα σοβαρό ζήτημα, καθώς το γερμανικό Δημόσιο στην περίοδο της πανδημίας είχε χορηγήσει στον όμιλο FTI οικονομική βοήθεια ύψους 595 εκατομμυρίων ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας δεν έχει ακόμη επιστραφεί. «Υπάρχουν δημοσιονομικοί, νομικοί και οικονομικοί λόγοι για τους οποίους δεν μπορεί να δοθεί περαιτέρω βοήθεια», δήλωσε τη Δευτέρα στο Βερολίνο ο εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομίας Στέφαν Χάουφε. Πρόσφατα, πάντως, γερμανικά ΜΜΕ έκαναν λόγο για διαπραγματεύσεις μεταξύ του FTI του γερμανικού Δημοσίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με στόχο το «κούρεμα» του χρέους της επιχείρησης.

Δύσκολες ημέρες για τους εργαζόμενους

Τί γίνεται όμως με τους 11.000 εργαζόμενους του ομίλου; Σύμφωνα με το Spiegel Online το πιθανότερο σενάριο είναι να παραλάβουν την απόλυσή τους. Για μία μεταβατική περίοδο τριών μηνών θα λαμβάνουν από το κράτος μία οικονομική βοήθεια, αλλά αυτή η ρύθμιση ισχύει μόνο για τους εργαζόμενους εντός Γερμανίας.

Θεωρητικά υπάρχει βέβαια η δυνατότητα εξαγοράς του FTI από την DER Touristik, δεύτερο σε μέγεθος τουρ-οπερέιτορ στην Ευρώπη, ο οποίος είχε εκδηλώσει και παλαιότερα ενδιαφέρον. Υπό τις παρούσες συνθήκες ωστόσο δεν αποκλείεται ένας πιθανός αγοραστής να εστιάσει μόνο στα πλέον επικερδή τμήματα του ομίλου FTI, όπως για παράδειγμα η εταιρεία παροχής ταξιδιωτικών υπηρεσιών Meeting Point.

(dpa, HB, Spiegel Online, ARD)

Η FTI Touristik GmbH, μητρική εταιρεία του ομίλου FTI Group, του τρίτου σε μέγεθος τουριστικού ομίλου στην Ευρώπη, κατέθεσε τη Δευτέρα αίτηση πτώχευσης στις δικαστικές αρχές του Μονάχου. Σε ανακοίνωση του tour operator αναφέρεται ότι «καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να διασφαλίσουμε ότι ταξίδια που έχουν ήδη ξεκινήσει να ολοκληρωθούν όπως έχει προγραμματιστεί». Ο όμιλος προσθέτει ωστόσο ότι τα ταξίδια που έχουν προγραμματιστεί από αύριο 4 Ιουνίου αναμένεται να ακυρωθούν ή να πραγματοποιηθούν μόνο εν μέρει. Βάσει των μέχρι στιγμής πληροφοριών η αίτηση πτώχευσης αφορά προς το παρόν μόνο τον ταξιδιωτικό πράκτορα FTI Touristik. Στη συνέχεια αναμένεται να υποβληθούν αιτήσεις πτώχευσης και για άλλες εταιρείες του ομίλου.

Το μέλλον της εταιρείας, η οποία είχε λάβει συνολικά 595 εκατ. ευρώ σε κρατικές ενισχύσεις από το γερμανικό Ταμείο Οικονομικής Σταθεροποίησης (WSF) κατά τη διάρκεια της πανδημίαςτου κορωνοϊού, θεωρούνταν μέχρι πρόσφατα διασφαλισμένο. Μια κοινοπραξία με επικεφαλής τον αμερικανικό χρηματοοικονομικό επενδυτή Certares ήθελε να εξαγοράσει την FTI Group έναντι ενός ευρώ και να ενισχύσει τα ταμεία του ομίλου με 125 εκατ. ευρώ. Εκκρεμούσε ωστόσο το πράσινο φως των αρμόδιων αρχών ανταγωνισμού.

Μοιραίο το «όχι» του Βερολίνου σε νέα οικονομική βοήθεια

Το τελευταίο διάστημα ωστόσο οι κρατήσεις κινούνταν πολύ κάτω των προσδοκιών. «Σε αυτό προστέθηκε το γεγονός ότι πολλοί προμηθευτές επέμεναν σε προκαταβολές με αποτέλεσμα να υπάρξουν υψηλές ανάγκες για ρευστότητα, οι οποίες δεν ήταν δυνατόν να γεφυρωθούν μέχρι να ολοκληρωθεί η σχεδιαζόμενη επενδυτική διαδικασία», ανακοίνωσε ο γερμανικός τουριστικός όμιλος. Σύμφωνα με την οικονομική εφημερίδα Handelsblatt, ο FTI φέρεται να κατέγραφε έλλειμμα διψήφιου αριθμού εκατομμυρίων ευρώ. Παράλληλα η γερμανική κυβέρνηση απέρριψε τη χορήγηση νέων κρατικών ενισχύσεων στον ταξιδιωτικό όμιλο. Εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομίας δήλωσε τη Δευτέρα στο Βερολίνο ότι υπάρχουν δημοσιονομικοί, νομικοί και οικονομικοί λόγοι για τους οποίους δεν ήταν εφικτή η περαιτέρω ενίσχυση του ομίλου πέραν «της πολύ ψηλής οικονομικής βοήθειας» την εποχή της πανδημίας.

Κυβερνητικοί κύκλοι αναφέρουν ότι στις διαπραγματεύσεις για τις απαιτήσεις του γερμανικού δημοσίου έναντι του τουριστικού ομίλου σχετικά με την επιστροφή της οικονομικής στήριξης από την εποχή της πανδημίας επήλθε συμφωνία, η οποία προέβλεπε ότι ο επενδυτής θα εξαγόραζε της απαιτήσεις του δημοσίου σε τιμές αγοράς. Αυτό θα σήμαινε απώλειες για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Τώρα όμως μετά την αίτηση πτώχευσης δεν αποκλείεται να επιστραφούν περισσότερα χρήματα στα δημόσια ταμεία. Κυβερνητικοί κύκλοι υπολογίζουν τις ζημίες γύρω στο 84%.

Ο ρόλος του Ταμείου Ταξιδιωτικής Ασφάλειας

Τον λόγο έχει τώρα το γερμανικό Ταμείο Ταξιδιωτικής Ασφάλειας, το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 2021. Σε περίπτωση που ένας ταξιδιωτικός όμιλος χρεοκοπήσει, φροντίζει για την επιστροφή των προκαταβολών, την παραμονή στον τόπο διακοπών και, εάν κριθεί απαραίτητο, τον επαναπατρισμό των παραθεριστών. Το γερμανικό Ταμείο Ταξιδιωτικής Ασφάλειας ιδρύθηκε μετά την πτώχευση του ταξιδιωτικού ομίλου Thomas Cook τον Σεπτέμβριο του 2019 με πρωτοβουλία της γερμανικής τουριστικής βιομηχανίας και υπό την εποπτεία του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Τότε οι ασφαλιστικές εταιρίες είχαν αναλάβει μόνο ένα μέρος του κόστους, λόγω περιορισμού ευθύνης.

Ο τουριστικός όμιλος FTI, ο οποίος απασχολεί περίπου 11.000 εργαζόμενους, επλήγη από την πανδημία, η οποία βύθισε τον τουριστικό κλάδο παγκοσμίως σε μια χωρίς προηγούμενο κρίση. Το τελευταίο διάστημα ο FTI, τρίτος σε μέγεθος στην Ευρώπη μετά την TUI και την DER Touristik, έδειχνε να βρίσκεται σε τροχιά εξόδου από την κρίση. Ενδεικτικό ότι το οικονομικό έτος 2022/2023 ο τουριστικός όμιλος κατέγραψε αύξηση του κύκλου εργασιών 10% με τον τζίρο να φθάνει τα 4,1 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο γερμανικός τουριστικός όμιλος δεν έδωσε ωστόσο στη δημοσιότητα περισσότερα οικονομικά στοιχεία. Κύριος μέτοχος του ομίλου ήταν τελευταία η αιγυπτιακή οικογένεια επενδυτών Σαουίρις.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος

Για πρώτη φορά από την «Επανάσταση» στη δεκαετία του 1950 Κουβανοί επιχειρηματίες μπορούν να ανοίξουν αμερικανικό τραπεζικό λογαριασμό και να έχουν πρόσβαση σε αυτόν από την Κούβα.

Όπως αναφέρεται σε δελτίο Τύπου του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών, η αλλαγή αυτή αποφασίστηκε με σκοπό «την προώθηση της ελευθερίας στο διαδίκτυο στην Κούβα, τη στήριξη των ανεξάρτητων Κουβανών επιχειρηματιών του ιδιωτικού τομέα και τη διεύρυνση της πρόσβασης σε συγκεκριμένες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες για τον κουβανικό πληθυσμό».

Ο ιδιωτικός τομέας της Κούβας έχει παρουσιάσει ισχυρή ανάπτυξη, απ’ όταν η κυβέρνηση στην Αβάνα αναγνώρισε το 2021, για πρώτη φορά, τη νομική υπόσταση μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Έκτοτε ιδρύθηκαν περισσότερες από 11.000 ιδιωτικές επιχειρήσεις, από μικρά καταστήματα της γειτονιάς μέχρι μεγαλύτερες εταιρείες στους κλάδους των μεταφορών και των κατασκευών. Και με τις εισαγωγές που έκαναν οι επιχειρήσεις αυτές, βελτιώθηκε σημαντικά και το επίπεδο των αγαθών στο νησί.

Αναμένεται μείωση της μετανάστευσης

Τα μέτρα που ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ τις προάλλες επιτρέπουν στους Κουβανούς επιχειρηματίες όχι μόνο να ανοίγουν τραπεζικούς λογαριασμούς στις ΗΠΑ, αλλά και να χρησιμοποιούν μεταξύ άλλων πλατφόρμες μέσων δικτύωσης με έδρα στις ΗΠΑ, διαδικτυακές σελίδες πληρωμών και υπηρεσίες που βασίζονται στο cloud. Έτσι, μπορούν για παράδειγμα μελλοντικά να εκτελούν χρηματικές συναλλαγές μέσω διαδικτυακών πλατφορμών, γεγονός που θα διευκολύνει σημαντικά τους επιχειρηματίες.

Οι νέες ρυθμίσεις επιτρέπουν δε και στους Κουβανούς που αναπτύσσουν software να διαθέτουν τα apps τους για κατέβασμα από το App-Store της Apple ή το αντίστοιχο της Google, κάτι επίσης αδύνατο μέχρι πρότινος.

Το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών αντιστρέφει και ένα μέτρο της εποχής Τραμπ, που απαγόρευε στις αμερικανικές τράπεζες να επεξεργάζονται συναλλαγές μεταξύ της Κούβας και τραπεζών σε τρίτες χώρες. Πρόκειται για συναλλαγές “U-Turn”. Οι Κουβανοί υπήκοοι θα μπορούν να κάνουν μεταφορές χρημάτων, εφ’ όσον τόσο ο αποστολέας όσο και ο παραλήπτης δεν υπάγονται στο αμερικανικό δίκαιο. Αυτό συνεπάγεται βέβαια πως η χρηματοδότηση, οι επενδύσεις και οι πληρωμές θα πρέπει να γίνονται ακόμη μέσω τρίτων κρατών, γιατί οι απευθείας τραπεζικές συναλλαγές με τις ΗΠΑ εξακολουθούν να απαγορεύονται.

«Η υποστήριξη του κουβανικού ιδιωτικού τομέα θα συμβάλλει διαχρονικά στον περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης από το νησί, καθώς οι άνθρωποι έχουν περισσότερες οικονομικές δυνατότητες» δήλωσε ένας κυβερνητικός αξιωματούχος των ΗΠΑ. Επιπλέον, κατά τη διαμόρφωση των μέτρων, επιδίωξη ήταν να βρεθεί μία ισορροπία μεταξύ της υποστήριξης του κουβανικού ιδιωτικού τομέα και της επιθυμίας να μην ωφεληθούν οι κουβανικές αρχές.

Οι δραστηριότητες των αμερικανικών επιχειρήσεων με την κυβέρνηση και τις ένοπλες δυνάμεις της Κούβας θα παραμείνουν περιορισμένες. Από το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο δεν θα επωφεληθούν ούτε και οι κουβανικές επιχειρήσεις που έχουν δεσμούς με την κουβανική κυβέρνηση.

Αντιδράσεις απέναντι στα νέα μέτρα

Τα αμερικανικά μέσα αναφέρουν πως το πακέτο με τα νέα μέτρα ήταν έτοιμο ήδη από τον Σεπτέμβριο, ωστόσο υπήρξαν αντιδράσεις στο Κογκρέσο. Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές υποστήριξαν πως στην Κούβα δεν υφίσταται ελεύθερη επιχειρηματική δραστηριότητα, καθώς ο ιδιωτικός τομέας τελεί υπό κρατικό έλεγχο.

Η βουλευτής Μαρία Ελβίρα Σάλαζαρ, με καταγωγή από την Κούβα, επέκρινε τα μέτρα, τονίζοντας σε ανάρτησή της στο Χ πως «η κυβέρνηση Μπάιντεν δίνει τώρα στον ‘κουβανικό ιδιωτικό τομέα’ πρόσβαση στο αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα» και αυτό «χωρίς να έχει γίνει κάποια πρόοδος στο πόσο ελεύθεροι είναι οι πολίτες, ενώ οι πρακτικές καταπίεσης έχουν ενταθεί». Ο πρώην βουλευτής του Κογκρέσου, Τζο Γκαρσία, τασσέται υπέρ της μεγαλύτερης στήριξης προς την κουβανική ιδιωτική οικονομία και ως εκ τούτου επαίνεσε την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Κούβας, Μπρούνο Ροντρίγκες, επέκρινε και αυτός τις νέες ρυθμίσεις ως «περιορισμένες». «Δεν βελτιώνουν τίποτα όσον αφορά στις φοβερές συνέπειες και την οικονομική ασφυξία που επιβλήθηκαν στις κουβανικές οικογένειες μέσω της εφαρμογής του εμπάργκο και της ένταξης της χώρας στη λίστα με τα κράτη που στηρίζουν οικονομικά την τρομοκρατία», έγραψε ο Κουβανός πολιτικός στο Χ. «Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν στη διάσπαση της κουβανικής κοινωνίας».

Πολλοί παραμένουν επιφυλακτικοί

Ο Κουβανός οικονομολόγος Ρικάρντο Τόρες από το American University της Ουάσινγκτον χαρακτήρισε στην DW τις νέες ρυθμίσεις ως ένα πακέτο «θετικών μέτρων», καθώς αυτά «είναι προσαρμοσμένα στη διαφορετική πραγματικότητα της Κούβας». Ορισμένοι τομείς, όπως αυτός της ανάπτυξης λογισμικού, είναι βέβαιο πως θα επωφεληθούν, εκτιμά ο Τόρες. Θετικές είναι φυσικά και οι διευκολύνσεις στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές. «Είναι ωστόσο άλλο πράγμα η πρόθεση και άλλο η πρακτική εφαρμογή», παρατηρεί ο ειδικός.

Ο οικονομολόγος αναφέρεται στους πολλούς περιορισμούς που εξακολουθούν να υφίστανται. Οι τράπεζες και οι επιχειρήσεις από τις ΗΠΑ εξάλλου θα θέλουν να προστατευθούν νομικά, καθώς δεν αποκλείεται η επόμενη αμερικανική κυβέρνηση να μη διατηρήσει τα μέτρα. Γι’ αυτό και ο Τόρες πιστεύει πως η εφαρμογή των μέτρων στην πράξη θα είναι αρκετά περιορισμένη.

Με επιφυλακτικότητα αντιδρά και μία νεαρή επιχειρηματίας από την Αβάνα, η οποία θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία της. Λέει ότι το πιθανό άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών στις ΗΠΑ και η χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών πληρωμών θα ήταν «ένα μεγάλο βήμα». Και εκείνη όμως προτιμά να περιμένει να διαπιστώσει πώς θα εφαρμοστούν τα μέτρα στην πράξη.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Η Τουρκία θα είναι ο πρώτος σταθμός του αμερικανού διπλωμάτη σε μια περιοδεία που θα κρατήσει μια εβδομάδα και που θα τον οδηγήσει από την Τουρκία στην Ελλάδα, και σε άλλες 7 χώρες της περιοχής.Βασικά θέματα στις επαφές του θα είναι, όπως ανέφερε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «η συνεχιζόμενη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ κατά της Χαμάς μετά την 7η Οκτωβρίου, τα επείγοντα μέτρα για την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα και η απελευθέρωση των υπόλοιπων ομήρων»

Η επίσκεψη στην Τουρκία εκ των πραγμάτων είναι περίπλοκη, καθώς γύρω από τον πόλεμο στη Γάζα, περιστρέφεται μια σειρά από διμερή θέματα μεταξύ Άγκυρας και Ουάσινγκτον που βρίσκονται σε διαδικασία μιας δύσκολης διαπραγμάτευσης, όπως η αργή διαδικασία έγκρισης της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, αλλά και η επίσης αργή διαδικασία για την προμήθεια τω F-16. Όπως αναφέρει ο τουρκικός τύπος σήμερα, «ασφαλώς, στο τραπέζι των συζητήσεων με τον Μπλίνκεν θα τεθούν και θέματα, όπως το να μην διαταράξουν οι ΗΠΑ την ισορροπία των εξοπλισμών στο Αιγαίο.» Οι κυρίως συζητήσεις του Μπλίνκεν και της αντιπροσωπείας του, με την τουρκική πλευρά θα γίνουν αύριο Σάββατο. Για την πιθανή συνάντηση με τον τούρκο πρόεδρο δεν υπάρχει επιβεβαίωση ωστόσο, ο Ερντογάν θα βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη για να παραστεί σε δυο εκδηλώσεις.

Επόμενος σταθμός του Μπλίνκεν τα Χανιά

Πάντως το παζάρι της Άγκυρας για τη Σουηδία θα συνεχιστεί. Ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος κόμματος, Ομέρ Τσελίκ, δήλωσε χθες ότι το επόμενο βήμα για τη Σουηδία έγκειται στη βούληση του τουρκικού Κοινοβουλίου προσθέτοντας ότι το θέμα της Σουηδίας δεν πρέπει να έχει καμία σχέση με τα F-16. Οι σύμμαχοι μας στο ΝΑΤΟ θα πρέπει να συμβάλουν στην άμυνά μας και να μην υιοθετούν μια στάση που θα δημιουργούσε κενό στην άμυνα ολόκληρου του ΝΑΤΟ».

Τούρκοι αναλυτές βλέπουν στο ταξίδι του Μπλίνκεν στην περιοχή το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί με την πιθανότητα επέκτασης της κρίσης στη Γάζα στις χώρες της περιοχής και στο ζήτημα της Ουκρανίας. Ειδικά για την παρουσία του Μπλίνκεν στην Άγκυρα βλέπουν την πρόθεση των Αμερικανών να εμποδίσουν την ευθυγράμμιση της Άγκυρας με την Τεχεράνη. Ωστόσο επισημαίνουν επίσης ότι η επίσκεψη Μπλίνκεν από την Τουρκία στην Ελλάδα σηματοδοτεί επίσης την πρόθεση των ΗΠΑ να συνεχίσουν τη διαδικασία εξομάλυνσης τόσο στο Κυπριακό όσο και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Ουσιαστικά απούσα από την έστω και προσωρινή ειρηνευτική διαδικασία για τη Λωρίδα της Γάζας, η Τουρκία συνεχίζει να διατηρεί την ακραία επιθετική ρητορική της έναντι του Ισραήλ.

Κι αυτό παρά το γεγονός ότι από χθες, Παρασκευή, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η διαδικασία απελευθέρωσης και ανταλλαγής ομήρων μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Για κάθε έναν όμηρο που απελευθερώνει η Χαμάς, το Ισραήλ αποφυλακίζει τρεις Παλαιστινίους.

«To Ισραήλ διαπράττει έγκλημα πολέμου στη Γάζα, εμποδίζοντας την πρόσβαση σε ηλεκτρισμό, νερό και τρόφιμα στους κατοίκους του πολιορκημένου θύλακα. Προσπαθεί να αποτρέψει τον λαό στη Γάζα να ακουστεί, διακόπτοντας την επικοινωνία του με το εξωτερικό», ακούγεται στο μεταξύ να λέει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε βιντεοσκοπημένο μήνυμά του για την Σύνοδο Κορυφής Διεθνούς Στρατηγικής Επικοινωνίας, που διοργάνωσε η Διεύθυνση Επικοινωνίας της Τουρκικής Προεδρίας στην Κωνσταντινούπολη.

Με φόντο τις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου

Στον ίδιο τόνο κινείται και ο Τούρκος υπ. Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο οποίος σε ομιλία του στην ίδια εκδήλωση παρότρυνε τη Δύση να μείνει μακριά από τα εγκλήματα πολέμου του Ισραήλ. Όπως τόνισε: «οποιαδήποτε υπό όρους ή άνευ όρων υποστήριξη στο Ισραήλ είναι μια λευκή επιταγή για τη δολοφονία περισσότερων Παλαιστινίων»

Αναλυτές επισημαίνουν ότι ο Τούρκος πρόεδρος εν όψει των κρίσιμων δημοτικών εκλογών που θα διεξαχθούν τον Μάρτιο, θα διατηρήσει τους υψηλούς τόνους κατά του Ισραήλ, ανεξάρτητα από τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, προκειμένου να ενισχύσει την συσπείρωση του μουσουλμανικού ακροατηρίου του στο εσωτερικό.

Την ίδια ώρα ομως, σύμφωνα με εκτιμήσεις, μετά τις δημοτικές εκλογές δεν αποκλείεται να σταματήσει την επιθετική ρητορική του κατά του Ισραήλ, χώρας με την οποία η Τουρκία έχει έρθει κοντά τα τελευταία χρόνια για γεωστρατηγικούς αλλά και ενεργειακούς λόγους.

Το 11,6% των εκλογών του 2009 φαντάζει πολύ μακρινό για το γερμανικό Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke). Τα χαμηλά ποσοστά στις δημοσκοπήσεις ακολούθησε πρόσφατα η διάσπαση, με την αποχώρηση της Σάρας Βάγκενκνεχτ και άλλων ηγετικών στελεχών, που αναμένεται να προχωρήσουν στην ίδρυση νέου πολιτικού φορέα στις αρχές του 2024, με ορίζοντα τις ευρωεκλογές του Ιουνίου. Όμως και η Linke δραστηριοποιείται από τώρα για τις επόμενες ευρωεκλογές και δηλώνει αισιόδοξη.

Το Σαββατοκύριακο το Κόμμα της Αριστεράς ολοκλήρωσε το συνέδριό του στο Άουγκσμπουργκ της Βαυαρίας με μία επίδειξη ενότητας. Οι δημοσιογράφοι της γερμανικής τηλεόρασης (ARD) υπολόγισαν ότι πέρασαν …έξι ολόκληρες ώρες συνεδρίου μέχρι να ακουστεί, έστω, το όνομα «Σάρα Βάγκενκνεχτ». Ο Μάρτιν Σίρντεβαν, συμπρόεδρος του κόμματος αλλά και της Ευρωπαϊκής Αριστεράς στις Βρυξέλλες και στο Στρασβούργο, δηλώνει ότι μπορεί να αποχώρησαν περίπου 300 στελέχη μαζί με τη Βάγκενκνεχτ, αλλά από την άλλη πλευρά τις τελευταίες ημέρες προσήλθαν περισσότερα από 1.000 νέα μέλη.

Στις Βρυξέλλες η Καρόλα Ρακέτε

Στο συνέδριο ανακοινώθηκε και το ευρω-ψηφοδέλτιο του κόμματος. Στη δεύτερη θέση της λίστας εμφανίζεται η ακτιβίστρια Καρόλα Ρακέτε, που είχε δραστηριοποιηθεί στη διάσωση μεταναστών στη Μεσόγειο με αποτέλεσμα να αντιμετωπίσει ποινική δίωξη στην Ιταλία. Στην τέταρτη θέση τοποθετείται ο Γκέρχαρντ Τράμπερτ, γιατρός με κοινωνική δράση, αλλά χωρίς καμία σχέση με το Κόμμα της Αριστεράς μέχρι σήμερα. Πρόκειται για ένα πρωτοφανές άνοιγμα στην κοινωνία και τον ακτιβισμό, μακριά από τις καθιερωμένες κομματικές ιεραρχίες. Είναι αυτή η νέα συνταγή που επιλέγει η Linke;

«Η κατάρτιση των ψηφοδελτίων μας για τις ευρωεκλογές ήταν μία μεγάλη επιτυχία», δηλώνει ο Μάρτιν Σίρντεβαν στην Deutsche Welle. «Καταφέραμε να κάνουμε ένα νέο άνοιγμα στην κοινωνία, να κερδίσουμε νέους ανθρώπους που θέλουν να ασχοληθούν με την πολιτική, όπως ο Γκέρχαρντ Τράμπερτ και η Καρόλα Ρακέτε. Οι συγκεκριμένες επιλογές προσελκύουν όσους θέλουν να στηρίξουν τις προσπάθειες για μία πιο δίκαιη κοινωνία. Για εμάς το αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη και κοινωνική Ευρώπη θα βρίσκεται στο επίκεντρο του προεκλογικού αγώνα». Ο συμπρόεδρος της Linke τονίζει ότι, όσον αφορά τη Γερμανία, τα περί κοινωνικής δικαιοσύνης συνοδεύονται από συγκεκριμένες προγραμματικές θέσεις, όπως η αυτόματη τιμαριθμική αναπροσαρμογή μισθών (στα πρότυπα του Βελγίου ή του Λουξεμβούργου), καθώς και ένα ελάχιστο ωρομίσθιο 15 ευρώ.

Πάντα υπάρχουν κάποιες διαφωνίες…

Συναντήσαμε τον Μάρτιν Σίρντεβαν σε ένα διάλειμμα της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο. Εμφανώς ικανοποιημένος με τα όσα έγιναν στο Άουγκσμπουργκ, τονίζει ότι η Linke κοιτάζει μπροστά. Πάντως τη Δευτέρα η αριστερή εφημερίδα Tageszeitung (taz) του Βερολίνου σχολίαζε το συνέδριο με σκωπτική διάθεση και με τίτλο «Μία υπερ-ευτυχής Αριστερά: τρεις ημέρες χωρίς καυγάδες». Ήταν λοιπόν τόσο κρίσιμη η κατάσταση;

«Προγραμματικές αντιπαραθέσεις είχαμε και στη διάρκεια αυτών των τριών ημερών», λέει ο Μάρτιν Σίρντεβαν. «Πρέπει να συμβαίνει αυτό σε ένα πολιτικό κόμμα. Κατά συνέπεια αντιλαμβάνομαι την ειρωνεία της taz ως ευμενές σχόλιο και ως διαπίστωση ότι ολοκληρώνουμε το συνέδριο με μεγαλύτερη ενότητα, αποφασιστικότητα και αγωνιστική διάθεση. Ότι αφήνουμε πίσω μας διαφωνίες του παρελθόντος και σηκώνουμε τα μανίκια για να πάμε πιο μπροστά αυτό το κόμμα».

Ενώ όμως η Linke επιμένει στις διακηρύξεις περί κοινωνικής δικαιοσύνης, το εθνολαϊκιστικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) προσεγγίζει όλο και περισσότερο τους οικονομικά αδύναμους και κερδίζει έδαφος, όπως αποδεικνύουν τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων σε τοπικό επίπεδο. Μήπως έχουν κάνει κάποιο λάθος οι πολιτικές δυνάμεις της Αριστεράς;

«Η AfD είναι αντίθετη στην αύξηση του ελάχιστου ωρομισθίου, για να πω ένα παράδειγμα, άρα δεν ακολουθεί κοινωνική, αλλά μάλλον αντι-κοινωνική πολιτική» επισημαίνει ο Μάρτιν Σίρντεβαν στην Deutsche Welle. «Στην πραγματικότητα είναι ένα αντι-δημοκρατικό κόμμα. Εμείς αγωνιζόμαστε για κοινωνική δικαιοσύνη. Και για να γίνει αυτό πρέπει να τερματιστεί η διαίρεση της κοινωνίας και η διεύρυνση των ανισοτήτων, γιατί εκεί οφείλεται η άνοδος της AfD μέχρι στιγμής».

Ιδιαίτερα έντονες διαφωνίες είχαν εκδηλωθεί τα τελευταία χρόνια για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και τις συνέπειές της. Ποια είναι σήμερα η στάση του κόμματος στο συγκεκριμένο ζήτημα; «Ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας έχει προκαλέσει πολλά ερωτήματα και για τη Linke» τονίζει ο συμπρόεδρος του κόμματος. «Το συζητήσαμε, εκφράστηκαν πολλές απόψεις, εν μέρει και αντιμαχόμενες απόψεις. Είμαστε όμως ένα κόμμα που επιμένει ότι η διπλωματία πρέπει να έχει πάντοτε τον πρώτο λόγο απέναντι στον πόλεμο. Μέχρι σήμερα ούτε η γερμανική κυβέρνηση, ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν αναλάβει οποιαδήποτε πρωτοβουλία για ειρήνευση, ενώ αυτός ο τρομακτικός πόλεμος διαρκεί ήδη ενάμιση χρόνο. Θεωρώ ότι πρόκειται για μία μεγάλη αποτυχία».

«Χρειάζεται ισχυρή αντιπολίτευση στην Ελλάδα»

Όσο για τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ, είναι προφανές και μάλλον αναμενόμενο ότι ο συμπρόεδρος της Linke δεν θέλει να σχολιάσει με λεπτομέρειες τις αναταράξεις σε ένα «αδελφό κόμμα». Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ενημερώνεται για τις εξελίξεις. «Παρακολουθώ βέβαια τα όσα συμβαίνουν και βλέπω ότι, όπως λέτε κι εσείς, υπάρχουν αναταράξεις στην ελληνική Αριστερά. Ελπίζω να ξεπεραστούν γρήγορα. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη πρέπει να βρει απέναντί της μία ισχυρή αριστερή αντιπολίτευση. Τόσο ισχυρή, ώστε να μπορεί σύντομα να εκδιώξει την κυβέρνηση».

Νοέμβριος 2013, Βερολίνο. Ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς συναντά τη «σιδηρά» καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ από τους Χριστιανοδημοκράτες με θέμα τη λήψη δημοσιονομικών μέτρων και την πορεία του «ελληνικού προγράμματος». Τα δύσκολα χρόνια της οικονομικής κρίσης έφεραν τις ελληνογερμανικές σχέσεις στο ναδίρ. Έχουν μεσολαβήσει έκτοτε πολλά: παρολίγον Grexit, άνοδος και πτώση του ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα, δημοψήφισμα, σκληρή προσαρμογή και έξοδος από τα μνημόνια, δύο κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας. Πολλά έχουν αλλάξει έκτοτε και στη Γερμανία. Από την περίοδο Μέρκελ, η Γερμανία πέρασε σε μια εποχή συγκυβέρνησης Σοσιαλημοκρατών-Πρασίνων, Φιλελευθέρων με προσφυγικό, πανδημία, δύο πολέμους στη γειτονιά της Ευρώπης και μια πολυεπίπεδη Zeitenwende (αλλαγή εποχής).

Νοέμβριος 2023, Βερολίνο. «Η Ελλάδα μοιάζει να είναι μια άλλη χώρα». Αυτό ήταν το μήνυμα που εξέπεμψαν από το Ίδρυμα Κόνραντ Αντενάουερ των Χριστιανοδημοκρατών τόσο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο πρώην πρόεδρος της γερμανικής βουλής Νόρμπερτ Λάμερτ και ο επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών Φρίντριχ Μερτς. Η Ελλάδα «είναι από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες οικονομίες στην Ευρώπη πλέον», μια χώρα «εξαιρετικά ενδιαφέρουσα για επενδύσεις» όπως είπε ο Λάμερτ, στην οποία αξίζουν συγχαρητήρια κατά τον Μερτς. Η επανεκλογή του Κυριάκου Μητσοτάκη «αποτελεί μεγάλη επιτυχία, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά για τους Χριστιανοδημοκράτες και για την Ευρώπη», ανέφερε χαρακτηριστικά με το βλέμμα στραμμένο στις ευρωεκλογές της άνοιξης. Ειλικρινή συγχαρητήρια, τα οποία πριν από δέκα χρόνια σπάνιζαν ακόμη και μεταξύ αδελφών κομμάτων.

«Συγγνώμη» για τα περί Grexit

Ενδιαφέρον όμως από ιστορική άποψη είχε χθες βράδυ και η εκ των υστέρων «συγγνώμη» του Φρίντριχ Μερτς, όταν παραδέχθηκε ότι δεν θα απέκλειε στο παρελθόν μια προσωρινή έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, σύμφωνα με πρόταση του τότε υπ. Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αν και ο ίδιος δεν είχε τότε ενεργό ρόλο στην πολιτική. «Θα ήταν όμως λάθος», παραδέχθηκε. Ως προς την τότε κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, θυμάται ότι «έκανε τα πράγματα εξαιρετικά περίπλοκα» προκειμένου να επανέλθει η Ελλάδα σε τροχιά σταθερότητας.

Το 2015, από το οποίο δεν απέχουμε πολύ, «η Ελλάδα βρισκόταν στο χείλος μιας τεράστιας καταστροφής» σημείωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κάνοντας λόγο για μια «χαμένη δεκαετία», η οποία θα πρέπει να αναπληρωθεί. Για τη δική του διακυβέρνηση από το 2019, ανέφερε ότι έχουν γίνει σημαντικά βήματα ως προς τον αρχικό στόχο που ήταν η επιστροφή στην κανονικότητα. «Επόμενος στόχος μας είναι πώς θα επιτευχθεί περισσότερη σύγκλιση με την Ευρώπη».

Αιχμές για τις συνθήκες διαβίωσης μεταναστών

Από τη συζήτηση στο Βερολίνο δεν θα μπορούσε να λείψει το μεταναστευτικό. Άλλωστε και στη Γερμανία το θέμα βρίσκεται στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας.Ο Έλληνας πρωθυπουργός παρουσίασε τη δική του προσέγγιση για το μεταναστευτικό, μιλώντας για «καταστροφική κατάσταση» που παρέλαβε όταν ανήλθε στην εξουσία με το κόμμα του», για «εργαλειοποίηση» του μεταναστευτικού στον Έβρο από την Τουρκία αλλά και για «διαχείριση» πλέον των μεταναστευτικών ροών, ζητώντας «νόμιμες οδούς», «συμφωνίες με τρίτες χώρες» και «μια πολιτική επιστροφών». Και πρωτίστως ευρωπαϊκά χρήματα.

Σημεία στα οποία δεν διαφώνησε καθόλου ο Φρίντριχ Μερτς, σημειώνοντας μάλιστα ότι χρειάζεται περαιτέρω ενίσχυση της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της ΕΕκαθώς και ενίσχυση της Frontex. Ωστόσο ως προς τις ελληνικές πρακτικές αρκέστηκε να σχολιάσει ότι η «Ελλάδα πράττει κάτι που είναι καλό για την ίδια», αποφεύγοντας οποιαδήποτε αναφορά σε «παράνομες επαναπροωθήσεις» ή «pushback» προσφύγων και μεταναστών στα ανοιχτά του Αιγαίου, για τα οποία γράφονται πολλά τα τελευταία χρόνια στον διεθνή και γερμανικό Τύπο. Υπογράμμισε όμως ότι οι υψηλοί αριθμοί αφίξεων, «δεν επιτρέπουν στη Γερμανία» να προχωρήσει σε «επιστροφές» μεταναστών στην Ελλάδα, εξαιτίας των συνθηκών διαβίωσης («humanitarian standards») που επικρατούν στα προσφυγικά κέντρα. Μια φιλική αλλά σαφής υπόμνηση για τους γερμανικούς ενδοιασμούς – και της αξιωματικής αντιπολίτευσης- ως προς ζητήματα που σχετίζονται με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έναντι προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα.

«Σημαντικό για το ΝΑΤΟ Ελλάδα και Τουρκία να συνομιλούν»

Από το Βερολίνο όμως ακούστηκαν το βράδυ της Δευτέρας και σημαντικές διατυπώσεις προς την Άγκυρα και όχι μόνο: «Διαφωνώ απολύτως με τα σχόλια του Προέδρου Ερντογάν για τη Χαμάς», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας ταυτόχρονα όμως, ότι όλο αυτό «δεν αποτελεί λόγο για να μην τον υποδεχτούμε στην Ελλάδα», ενόψει της επικείμενής συνάντησής τους για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στις 7 Δεκεμβρίου. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε την ανάγκη καλών διμερών σχέσεων με την Τουρκία.

«Στο τέλος της ημέρας όλοι έχουμε συμφέρον ώστε αυτή η διαμάχη να μην οδηγηθεί σε κλιμάκωση» ανέφερε, με τον Φρίντριχ Μερτς να είναι απολύτως σύμφωνος και συμπληρώνοντας από την πλευρά του ότι ακριβώς με το ίδιο σκεπτικό «είναι λογική μια συνάντηση Σολτς-Ερντογάν» στο τέλος της εβδομάδας στο Βερολίνο. Όπως είπε, ούτε η Τουρκία «έχει συμφέρον για μια κλιμάκωση στην περιοχή», δεδομένου ότι «υποφέρει» από εσωτερικά οικονομικά προβλήματα. Από εκεί και πέρα σε κάθε περίπτωση χαρακτήρισε την περιοχή της ΝΑ Μεσογείου ως «περίπλοκη γειτονιά» με δύο νατοϊκούς εταίρους, την Ελλάδα και την Τουρκία «που πρέπει να συνομιλούν και να επικοινωνούν».

Ο καύσωνας συνεχίζει να πλήττει την Ιταλία. Σύμφωνα με την εφημερίδα La Stampa, η Ρώμη είχε ζήσει ανάλογες, θερμότατες ημέρες μόνο το 1905. Παρά την άπνοια και το τεράστιο ποσοστό υγρασίας όμως, οι τουρίστες συνεχίζουν να σχηματίζουν ουρές μπροστά από μνημεία και αξιοθέατα της Αιώνιας Πόλης.

Στο Κολοσσαίο κατά την τελευταία εβδομάδα ένιωσαν έντονη δύσπνοια και ζαλάδα περίπου ογδόντα επισκέπτες την ημέρα. Αιτία είναι η σχεδόν ατέλειωτη αναμονή και φυσικά η ζέστη. Επιπλέον υπάρχουν και κάποιοι ασυνείδητοι πωλητές, οι οποίοι ζητούν τέσσερα ευρώ για ένα μικρό μπουκαλάκι εμφιαλωμένο νερό. Παρά την ασύλληπτη τιμή, αρκετοί τουρίστες δεν αντέχουν την δίψα και τελικά τα αγοράζουν. Μόνη παρηγοριά οι τρεις μεγάλοι ανεμιστήρες που έχουν τοποθετηθεί έξω από τις πύλες εισόδου του ρωμαϊκού, πασίγνωστου αμφιθεάτρου Φλάβιο.

Θερμοκρασίες ρεκόρ, χαλάζι και… κατολισθήσεις

Στο μεταξύ θερμοκρασίες-ρεκόρ αναμένεται να καταγραφούν και το σαββατοκύριακο σε όλη την κεντρική και νότια Ιταλία, ενώ στις βόρειες περιφέρειες σύμφωνα με τις προβλέψεις η αφόρητη ζέστη πρόκειται κάπως να υποχωρήσει λόγω των αναμενόμενων βροχοπτώσεων.

Σύμφωνα με τους ειδικούς όμως, πρόκειται σε κάθε περίπτωση για τροπικού είδους φαινόμενα, μία συνέπεια της κλιματικής αλλαγής: σε περίοδο καύσωνα, για παράδειγμα, περνά περισσότερος χρόνος από ό,τι συμβαίνει συνήθως πριν οι χαλαζόκοκκοι πέσουν στο έδαφος. Και εκείνοι στο μεταξύ αποκτούν τεράστιες διαστάσεις. Όπως συνέβη στην περιφέρεια Βένετο: Με κόκκους χαλαζιού που ξεπέρασαν σε διάμετρο τα δέκα εκατοστά και τραυμάτισαν πάνω από 110 ανθρώπους. Πολλά χωριά και πόλεις του Βένετο κηρύχθηκαν από τον περιφερειάρχη Λούκα Τζάια σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Καταστράφηκαν θερμοκήπια, φρούτα, αλλά και εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών.

Τώρα πεπειραμένοι αλπινιστές σημαίνουν συναγερμό για τις ορεινές περιοχές της βόρειας Ιταλίας. Με τα καιρικά φαινόμενα των τελευταίων ημερών αυξάνεται και ο κίνδυνος κατολισθήσεων, καθώς και αποκόλλησης βουνοπλαγιών. Έτσι, χρειάζεται και εκεί τεράστια προσοχή και αίσθηση του μέτρου.

Χωρίς την ανακοίνωση της υπεσχημένης προς τους Τουρκοκύπριους «χαρμόσυνης είδησης» και χωρίς την ανακοίνωση της έναρξης του πολυδιαφημιζόμενου έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Τουρκίας-κατεχομένων ολοκληρώθηκε η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν στη βόρεια Κύπρο. Ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος έφτασε στο νησί εμφανώς καταβεβλημένος λόγω της περιοδείας του σε Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ανάλωσε όλες του τις δυνάμεις στα εγκαίνια των νέων χώρων του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου στη βόρεια Λευκωσία, για τους οποίους η Τουρκία ξόδεψε πάνω από 400 εκατ. ευρώ, με την φιλοδοξία το έργο να συμβάλει στην ανάδειξη της εμπορίκής ονομασίας του μη αναγνωρισμένου κράτους της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου».

Νέο αεροδρόμιο - παλιά ρητορική

Μιλώντας μόλις για 13 λεπτά στα εγκαίνια του αεροδρομίου Ερτζάν, ο Πρόεδρος Ερντογάν επανέλαβε τα όσα δήλωσε τον περασμένο Σεπτέμβριο από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών. Κάλεσε δηλαδή την διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει τις πραγματικότητες στο νησί και κατ’ επέκτασιν την «Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου», επαναλαμβάνοντας τη θέση, πως η όποια νέα διαπραγμάτευση για το Κυπριακό πρέπει να έπεται της αναγνώρισης της κυριαρχικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων. Η πρόθεση του Τούρκου προέδρου να επιμείνει στο αφήγημα της αναγνώρισης προοικονομήθηκε από δηλώσεις του Ερσίν Τατάρ πριν την προσγείωση του προεδρικού αεροσκάφους, με τον ηγέτη των Τουρκοκυπρίων να ανακοινώνει την άφιξη του Ταγίπ Ερντογάν με απευθείας πτήση από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Λίγες ώρες αργότερα η Λευκωσία θα ξεκαθάριζε πως τα περί απευθείας πτήσης δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα, καθώς πριν την προσγείωση του, το προεδρικό αεροσκάφος αναγκάστηκε να εισέλθει στον τουρκικό εναέριο χώρο προκειμένου η πτήση να έχει ως τυπικό προορισμό την Άγκυρα. Η εκδοχή της Λευκωσίας επιβεβαιώθηκε από τον ίδιο τον Ταγίπ Ερτογάν, ο οποίος εγκαινιάζοντας το νέο πολυδιαφημισμένο τερματικό του αεροδρομίου Ερτζάν, παραδέχθηκε πως εκεί θα πραγματοποιούνται μόνο πτήσεις από και προς την Τουρκία. Μιλώντας σε πανηγυρικό τόνο για την τουρκική επένδυση, ο Τούρκος πρόεδρος δήλωσε πως το αεροδρόμιο Ερτζάν είναι το μεγαλύτερο από πλευράς χωρητικότητας επιβατών αεροδρόμιο της Κύπρου, καθότι θα μπορεί να εξυπηρετεί 10 εκατομμύρια ταξιδιώτες ετησίως.

Στο απυρόβλητο ΕΕ και ΟΗΕ

Στην ομιλία του ο κ. Ερντογάν έκανε μια ιστορική αναδρομή στο Κυπριακό υπό την τουρκική οπτική, στο πλαίσιο της οποίας είπε ότι «η περίοδος 1960-1974 δυστυχώς σήμαινε αίμα, δάκρυα και σφαγές για τους Τουρκοκύπριους». Υποστήριξε πως η ιστορία έχει δείξει ότι Ελληνοκύπριοι δεν μπορούν να ανεχθούν τους Τουρκοκύπριους αφού θεωρούν εαυτούς τους μοναδικούς ιδιοκτήτες της Κύπρου και πως αυτός είναι λόγος που οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν αποφέρει αποτέλεσμα. Κατηγόρησε επίσης την ελληνοκυπριακή πλευρά, ότι αφού σφετερίστηκε το όνομα της Κυπριακής Δημοκρατίας, καταγγέλλει την Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αποκρύπτοντας τα δικά της παραπτώματα.

Από την ομιλία Ερντογάν απουσίαζαν αυτή τη φορά οι κατηγορίες κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Εθνών με την οργή του Τούρκου προέδρου να στρέφεται αποκλειστικά κατά της ελληνοκυπριακής στάσης αλλά και του ίδιου του Προέδρου Χριστοδουλίδη τον οποίο κατηγόρησε ονομαστικά ότι ποζάρει κάτω από σημαίες της Ένωσης και της ΕΟΚΑ.

"Επικοινωνιακά παιχνίδια" εκτιμά η Λευκωσία

Απαντώντας στις αναφορές του Τούρκου προέδρου, ο Κύπριος πρόεδρος έκανε λόγο για επικοινωνιακά παιχνίδια. Μιλώντας σε εκδήλωση για την επέτειο της Τουρκικής εισβολής του 1974, ο Νίκος Χριστοδουλίδης αρκέστηκε στο να αναφέρει πως επιλέγει να μην εμπλακεί σε ένα δημόσιο διάλογο επίρριψης ευθυνών, αλληλοκατηγοριών και δημιουργίας εντυπώσεων καθώς όπως είπε δεν τον ενδιαφέρει η επικοινωνιακή διαχείριση του κυπριακού προβλήματος. Η στάση του Προέδρου Χριστοδουλίδη σχετίζεται με την εκτίμηση της Λευκωσίας πως οι πραγματικές προθέσεις της Άγκυρας θα διαφανούν τον Σεπτέμβρη στην γενική συνέλευση του ΟΗΕ. Διπλωματικοί κύκλοι μάλιστα σημειώνουν πως θετικές κινήσεις για το Κυπριακό δεν πρέπει να αποκλείονται, δεδομένης της νέας προσπάθειας εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά και της αναθέρμανσης του ενδιαφέροντος της Άγκυρας για τα ευρωτουρκικά. Φαίνεται μάλιστα πως η εν λόγω συγκυρία αναγιγνώσκεται με θετικό τρόπο και από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, ο οποίος προτίθεται να στείλει στις αρχές Σεπτεμβρίου στην Κύπρο, τον βοηθό γενικό γραμματέα Μίροσλαβ Γιέτζια για να βολιδοσκοπήσει τις πλευρές.

Μερικές εκατοντάδες διαδηλωτές κουνώντας περήφανα τις σημαίες στα χρώματα του ουράνιου τόξου αψήφησαν και φέτος τις απαγορεύσεις για τη διεξαγωγή του ετήσιου rPide parade στην Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με την τουρκική αστυνομία κατά τη διάρκεια της παρέλασης συνελήφθησαν τουλάχιστον 93 άτομα. Προτού ξεκινήσει η παρέλαση η αστυνομία απέκλεισε μεγάλο τμήμα του κέντρου, ώστε να την αποτρέψουν, αλλά οι εκατοντάδες συμμετέχοντες έκαναν απλά παράκαμψη και συνέχισαν προς άλλο σημείο της πόλης.

Κάτι αντίστοιχο συνέβη και στη Σμύρνη, όπου η αστυνομία συνέλαβε τουλάχιστον 48 άτομα κατά τη διάρκεια του τοπικού Pride, σύμφωνα με τους διαδηλωτές. Ένα μήνα μετά τις τουρκικές εκλογές και την επανεκλογή του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα φοβάται για το τι μέλλει γενέσθαι. Ήδη κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας ο Ερντογάν είχε δημιουργήσει ένα εχθρικό κλίμα απέναντι στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και στα queer άτομα αποκαλώντας τους δημόσια «διεστραμμένους». Επίσης είχε κατηγορήσει το κόμμα του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου και τους συμμάχους του πως τάσσονται υπέρ της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, υποσχόμενος στους δικούς του υποστηρικτές ότι η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα δεν θα αποκτήσει ποτέ θέση στο ισλαμικό του κόμμα.

Εδώ και χρόνια το ετήσιο Pride parade στην Κωνσταντινούπολη αντιμετωπίζει προβλήματα με τις αρχές.Φέτος ο νέος περιφερειάρχης Κωνσταντινούπολης Νταβούτ Γκιουλ είχε ήδη προαναγγείλει ότι δεν θα επιτρέψει εκδηλώσεις που «απειλούν την οικογένεια». Πολλές εκδηλώσεις που αφορούν τον λεγόμενο «μήνα υπερηφάνειας» με σκοπό την ευαισθητοποίηση έναντι των ΛΟΑΤΚΙ+ απαγορεύτηκαν συμπεριλαμβανομένου ενός πικνίκ και της προβολής μιας ταινίας.

Διεθνής Αμνηστία: Τροφοδοτούνται οι προκαταλήψεις

Συγκεκριμένα ο Κιουνεΐτ Γιλμάς, ακτιβιστής υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επρόκειτο να κάνει εναρκτήρια ομιλία την ημέρα που είχε προγραμματιστεί η προβολή της ταινίας, όταν βρέθηκε παγιδευμένος μέσα στο κτίριο. Όπως ο ίδιος ανέφερε, οι αστυνομικοί απείλησαν να τον συλλάβουν μαζί με άλλους τρεις όταν θέλησαν να βγουν έξω από το κτίριο. Ο Νταβούτ Γκιουλ δήλωσε ότι η προβολή της ταινίας ήταν ενάντια στις «εθνικές και ηθικές αξίες» και θα μπορούσε να βλάψει τη δημόσια ειρήνη.

Μιλώντας στο πρακτορείο Reuters, ο 21χρονος ομοφυλόφιλος φοιτητής νομικής Μπεκίρ δήλωσε πως αντίθετα με προηγούμενα χρόνια ο ίδιος και ο σύντροφός του ζουν με τον φόβο πως ένα παράπονο για εκείνους από τους γείτονες μπορεί να οδηγήσει σε έφοδο της αστυνομίας. Οι διακρίσεις που δέχεται η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα έχει πείσει το ζευγάρι να φύγει από τη χώρα.

«Με την κλιμάκωση της αντι-ΛΟΑΤΚΙ ρητορικής, η κυβέρνηση τροφοδότησε τις προκαταλήψεις και ενθάρρυνε τις αντι-ΛΟΑΤΚΙ ομάδες στη Τουρκία να δρουν με βία κατά των ΛΟΑΤΚΙ κοινοτήτων», είχε δηλώσει πριν από την παρέλαση ο διευθυντής της Διεθνούς Αμνηστίας για την Ευρώπη, Νιλς Μουίζνιεκς.

Παρά τις συλλήψεις η φετινή παρέλαση υπερηφάνειας ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε νωρίτερα από το αναμενόμενο χωρίς συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομίας, όπως μετέδωσε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Πηγές DW/ Reuters/ dpa/ Afp

Τον Ιούλιο του 2017 το Λονδίνο είχε φιλοξενήσει τη πρώτη Διάσκεψη για την Ουκρανία. Η μόνη -αλλά σημαντική- διαφορά με το σήμερα είναι ότι τότε γινόταν για την μεταρρύθμιση της χώρας σε μια δυνατή και αξιόπιστη Δημοκρατία, ενώ τώρα αφορά την ανάκαμψή της από τις καταστροφές του πολέμου με τη Ρωσία. Για αυτό και από ‘Ukraine Reform Conference' μετονομάστηκε σε ‘Ukraine Recovery Conference'.

Σήμερα λοιπόν, στο ξενοδοχείο InterContinental O2 του Ανατολικού Λονδίνου ξεκίνησε στις 9:00 τοπική ώρα η διήμερη Διάσκεψη Δωρητών για την Ουκρανία. Εκπρόσωποι από εταιρείες, διεθνείς οργανισμούς αλλά και παγκόσμιοι ηγέτες βρίσκονται ήδη στην πρωτεύουσα του Ηνωμένου Βασιλείου. Ανάμεσά τους ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Κύριος στόχος να συγκεντρωθούν και να συμφωνηθούν διεθνείς επενδύσεις, που θα βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Ταυτόχρονα εστιάζουν στο ποιος θα είναι ο καλύτερος τρόπος για να στηριχθεί αυτή η προσπάθεια, ενώ στοχεύουν και στη μεταρρύθμιση της ίδιας της Ουκρανίας, ώστε να γίνει πιο ανοιχτή και με μεγαλύτερη διαφάνεια χώρα.

Η συγκέντρωση βοήθειας αναμένεται να είναι μεγάλη, καθώς ήδη έχουν γίνει γνωστές οι προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι οποίες υπολογίζουν πως το κόστος της ανοικοδόμησης θα κοστίσει παραπάνω από 400 δισεκατομμύρια δολάρια, μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Ζελένσκι: «Παγκόσμιο καθήκον» η βοήθεια προς την Ουκρανία

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ άνοιξε τη συζήτηση, ανακοινώνοντας τη δέσμευση της Βρετανίας να μπει εγγυήτρια, ώστε η Ουκρανία να εξασφαλίσει δάνεια ύψους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την Παγκόσμια Τράπεζα. Από τα «βέλη» του δεν γλύτωσε βέβαια η Ρωσία η οποία, όπως ξεκαθάρισε, «πρέπει να πληρώσει για την καταστροφή που έχει προκαλέσει». Όπως επεσήμανε, το ΑΕΠ της Ουκρανίας μειώθηκε κατά 29% όμως «ευτυχώς η Ουκρανία είναι μια ευρωπαϊκή χώρα που αρνείται να υποταχθεί».

Μετά το τέλος της ομιλίας του Βρετανού πρωθυπουργού, τον λόγο πήρε ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι. Ο ίδιος δεν κατάφερε να βρεθεί δια ζώσης στο Λονδίνο, έδωσε ωστόσο το παρόν μέσω βιντεοκλήσης. Ζήτησε για ακόμα μία φορά διεθνή βοήθεια, καθώς, όπως δήλωσε, «πρόκειται για ένα παγκόσμιο καθήκον». Παράλληλα, υπενθύμισε τη δύναμη που έχει η χώρα του και τόνισε πως μπορεί να γίνει ένας από τους βασικούς προμηθευτές καθαρής πράσινης ενέργειας, «κάτι το οποίο θα φέρει μια πραγματική ενεργειακή σταθερότητα».

Η ευρωπαϊκή πλευρά, με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επανέλαβε ότι «επιθυμεί η Ουκρανία να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια χώρα πόλος έλξης για τους ξένους επενδυτές, μία χώρα κυρίαρχος του μέλλοντός της».

Λίγο πριν την αρχή της Διάσκεψης, το δικό της μήνυμα απέστειλε και η υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Αναλένα Μπέρμποοκ, επαναλαμβάνοντας ότι «η Γερμανία σταθερή σαν βράχος θα συνεχίσει να παρέχει τη βοήθειά της προς στην Ουκρανία» ενώ τόνισε ότι «μεσοπρόθεσμα ο στόχος είναι να βοηθηθεί η χρηματοδότηση για ανοικοδόμηση, αλλά μακροπρόθεσμα η είσοδος στην ΕΕ θα είναι εκείνη που θα βάλει τα θεμέλια για μια βιώσιμη και ευημερούσα ουκρανική οικονομία».

Σε αυτό το κλίμα, ανακοινώθηκε σήμερα από τον Ρίσι Σούνακ η δημιουργία ενός ασφαλιστικού ταμείου, Framework for War Risk Insurance, το οποίο θα υποστηρίζεται από τις χώρες των G7 και θα προσφέρει στις ιδιωτικές εταιρείες περισσότερη ασφάλεια για τις επενδύσεις τους προς στην Ουκρανία.

Η εκτόνωση των εντάσεων, διάρκειας ήδη επτά μηνών, στις γάλλοιταλικές σχέσεις γύρω από το ακανθώδες θέμα της μετανάστευσης κυριαρχεί στη σημερινή επίσκεψη της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι στο Παρίσι. Οι σχέσεις των δυο χωρών είναι επιβαρυμένες, ιδίως μετά τη δήλωση του Γάλλου υπουργού Εσωτερικών Ζεράρ Νταρμανέν στις 4 Μαϊου, ο οποίος έκρινε τη Μελόνι ως «ανίκανη να επιλύσει τα μεταναστευτικά προβλήματα για τα οποία εξελέγη».

Ωστόσο και οι δύο, Μακρόν και Μελόνι, θα πρέπει να βρουν τρόπους αγαστής συνεργασίας με κοινούς στόχους. Για παράδειγμα, η Γαλλία ανησυχεί ιδιαίτερα για την κατάσταση που επικρατεί στην Τυνησία, λόγω του κινδύνου πτώχευσης και χρεοκοπίας, αλλά και το φόβο για νέα κύματα μεταναστών. Η ιταλική συνεργασία θεωρείται σημαντική. Η σημερινή συνάντηση θα είναι μια ευκαιρία και για την εφαρμογή της «Συνθήκης Κιρινάλ» που υπογράφηκε το 2021 και που δομεί τις σχέσεις των δύο χωρών. Παράλληλα οι συζητήσεις των δύο ηγετών θα στραφούν γύρω από την προετοιμασία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στης 29 Ιουνίου στις Βρυξέλλες, τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους στις 11-12 Ιουλίου, καθώς και την επαναβεβαίωση της υποστήριξης της Ουκρανίας.

Για τη Μελόνι ένας επιπλέον στόχος είναι η υποστήριξη της Ρώμης στην υποψηφιότητά της για την Παγκόσμια Έκθεση του 2030. Το Διεθνές Γραφείο των Ενθέσεων (ΒΙΕ) που διοργανώνει την Παγκόσμια Έκθεση, θα έχει τη Γενική Συνέλευση στο Παρίσι στις 20-21 Ιουνίου. Οι άλλες πόλεις που διεκδικούν είναι το Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, η Οδησσός της Ουκρανίας και η Μπυσαν της Νότιας Κορέας.

Η διολίσθηση της λίρας συνεχίζεται και σήμερα, ενώ έχει χάσει ήδη πάνω από 1,60% της αξίας της. Μέσα σε μία εβδομάδα η λίρα διολίσθησε πάνω από 12%. Αυτό ωστόσο είχε προεξοφληθεί και από τις αγορές και από τις τιμές εντός της χώρας. Όλοι περίμεναν μία πολύ γρήγορη υποτίμηση της λίρας την επόμενη μέρα των εκλογών. Ο Μεχμετ Σιμσεκ, ο οποίος ανέλαβε στο τιμόνι της οικονομίας ήδη δήλωσε ότι θα εφαρμοστεί μία πραγματιστική οικονομική πολιτική. Έτσι, η διολίσθηση της λίρας θεωρείται ελεγχόμενη.

Οι εξαγωγείς της Τουρκίας εδώ και καιρό υποστήριζαν πως η ισοτιμία της λίρας σήμερα πρέπει να βρίσκεται στο 1/28. Οι εξαγωγείς την θεωρούσαν υπερτιμημένη και διαμαρτυρόταν ότι δημιουργούσε προβλήματα στις εξαγωγές της χώρας. Σήμερα οι ισοτιμίες τείνουν να αγγίξουν το 1/26 σε σχέση με το ευρώ και 1/ 25 σε σχέση με το δολάριο.

Στόχος η σταδιακή καταπολέμηση του πληθωρισμού

Παράλληλα σήμερα ανέλαβε και επίσημα κεντρική τραπεζίτης η Χαφιζε Γκαγιέ Ερκαν. Έτσι ολοκληρώνεται το οικονομικό επιτελείο του Μεχμέτ Σιμσεκ χωρίς εκπλήξεις. Ο Σιμσέκ φαίνεται να εξασφάλισε το ελεύθερο από τον Ταγιπ Ερντογάν να ακολουθήσει διαφορετική επιτοκιακή πολιτική. Στόχος του, αφού σε βαθος χρόνου σταθεροποιήσει σε πιο ρεαλιστική ισοτιμία την λίρα, να καταπολεμίσει σταδιακά τον πληθωρισμό.

Ακολουθούν νέες αυξήσεις στους μισθούς, όπως είχε υποσχεθεί ο Πρόεδρος της Τουρκίας. Το μεγάλο στοίχημα για τον Ερντογάν σε αυτή την θητεία είναι η επιστροφή στην επιτυχημένη οικονομική πολιτική των πρώτων χρόνων της εξουσίας του.

Κατά κάποιον τρόπο είναι μία ...χώρα-φάντασμα: Το Κόσοβο έχει κηρύξει την ανεξαρτησία του από το 2008, αναγνωρίζεται από 111 χώρες, κι όμως δεν έχει αναγνωριστεί από πέντε κράτη-μέλη της ΕΕ. Πρόκειται για την Ελλάδα, την Κύπρο, την Ισπανία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία. Παρόλα αυτά, το Κόσοβο πλησιάζει στην Ευρώπη με γρήγορο ρυθμό. Ήδη από το 2024 καταργείται η θεώρηση διαβατηρίων για τους πολίτες του που ταξιδεύουν στην ΕΕ. Την περασμένη εβδομάδα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε ψήφισμά του, ενέκρινε την «έκθεση προόδου» για το 2022 στο Κόσοβο, πιστοποιώντας σημαντική πρόοδο για το «νεότερο κράτος της Ευρώπης». Οι ευρωβουλευτές τονίζουν ιδιαίτερα τη «μακρά περίοδο πολιτικής σταθερότητας» μετά τις εκλογές του 2021, καθώς και τη «διαρκή ευθυγράμμιση με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ».

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «παροτρύνει» την Ελλάδα, την Κύπρο και τα άλλα κράτη-μέλη που ακόμη δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο «να το πράξουν χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση και ως εκ τούτου να του επιτρέψουν να προχωρήσει στην ευρωπαϊκή του πορεία». Ο Αυστριακός ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) Λούκας Μαντλ, επικεφαλής της ομάδας παρατηρητών του Ευρωκοινοβουλίου στις εκλογές του 2021 στο Κόσοβο, έχει απευθύνει σχετική έκκληση στις πέντε κυβερνήσεις, την οποία σήμερα επαναλαμβάνει μιλώντας στην Deutsche Welle.

« Θα ήθελα να απευθύνω έκκληση στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών που δεν έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο να επανεξετάσουν τους λόγους αυτής της άρνησης», επισημαίνει. «Ας δουν ποια είναι η πραγματική κατάσταση που επικρατεί στο Κόσοβο. Θα διαπιστώσουν ότι από τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, είναι η χώρα στην οποία κατ' εξοχήν τηρούνται οι προδιαγραφές του κράτους δικαίου, για παράδειγμα γίνεται σεβαστή η ελευθερία της γνώμης».

Κριτική στη Σερβία

Μία βασική - αλλά ασφαλώς όχι αποκλειστική - παράμετρος που θα καθορίσει τις κινήσεις των «πέντε» είναι οι διπλωματικές ισορροπίες με τη Σερβία, με δεδομένο το δύσκολο παρελθόν των δύο χωρών. Μέχρι στιγμής το Βελιγράδι δεν αναγνωρίζει το Κόσοβο και επιπλέον επιχειρεί να αποτρέψει την αναγνώρισή του από άλλες χώρες, εντός και εκτός ΕΕ. Γι αυτό ο Λούκας Μαντλ, αναφερόμενος στις πέντε χώρες που δεν αναγνωρίζουν το Κόσοβο, δηλώνει ότι «σε καμία από τις πέντε περιπτώσεις η άρνηση δεν οφείλεται σε λόγους που έχουν να κάνουν με το ίδιο το Κόσοβο. Έχουν να κάνουν με την εσωτερική πολιτική των κρατών-μελών και συνδέονται με τον βόρειο γείτονα του Κοσόβου. Που όχι μόνο δεν αναγνωρίζει ο ίδιος το Κόσοβο, αλλά έχει ξεκινήσει μία διεθνή καμπάνια για τη μη αναγνώρισή του. Πρόκειται για παράλογη εξέλιξη, το αποκορύφωμα της οποίας είναι ότι η Σερβία παρέχει είσοδο χωρίς βίζα στους πολίτες της Ινδίας, της μεγαλύτερης χώρας του κόσμου, για να την ανταμείψει επειδή δεν αναγνωρίζει το Κόσοβο».

Δεν είναι τυχαίο ότι για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο η έκθεση προόδου για τη Σερβία πηγαίνει πλέον «πακέτο» με την αντίστοιχη έκθεση για το Κόσοβο. Στο τελευταίο κείμενο για το έτος 2022, που επίσης εγκρίθηκε την περασμένη εβδομάδα, οι ευρωβουλευτές στηρίζουν την ευρωπαϊκή προοπτική της Σερβίας, αλλά καλούν το Βελιγράδι να εξομαλύνει τις σχέσεις του με την Πρίστινα και επιπλέον να συνεχίσει την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στο εσωτερικό της χώρας. Ως ιδιαίτερα θετικό στοιχείο πάντως, ο Σλοβάκος ευρωβουλευτής Βλάντιμιρ Μπλίτσικ, εισηγητής του Κοινοβουλίου για τη Σερβία, αναφέρει την επιστροφή της αντιπολίτευσης στη Σερβική Εθνοσυνέλευση.

Οι ισορροπίες της ελληνικής διπλωματίας

Μόλις τον περασμένο Μάρτιο ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε πραγματοποιήσει επίσκεψη στο Κόσοβο για συνομιλίες με την πολιτική ηγεσία της χώρας. Η Ελλάδα φαίνεται ότι ενδιαφέρεται για σταθερές σχέσεις με το Κόσοβο, χωρίς όμως να προκαλεί κλυδωνισμούς στις παραδοσιακά καλές διμερείς σχέσεις με τη Σερβία, αλλά ούτε και να συνυπογράφει «τετελεσμένα» αλλαγής συνόρων στην ήδη εύφλεκτη περιοχή των Βαλκανίων.

Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Κοσόβου έλεγαν παλαιότερα στην Deutsche Welle ότι εκτιμούν το γεγονός πως η Ελλάδα μπορεί να μην αναγνωρίζει επισήμως το Κόσοβο, αλλά ντε φάκτο αναγνωρίζει τα διαβατήριά του, με αποτέλεσμα οι πολίτες της χώρας να μπορούν να εισέλθουν σε ελληνικό έδαφος χωρίς εξαιρετικά περίπλοκες διατυπώσεις.

«Πράγματι δεν είναι όλα άσπρο-μαυρο, υπάρχουν και οι αποχρώσεις του γκρι», λέει ο Αυστριακός ευρωβουλευτής Λούκας Μαντλ στην Deutsche Welle. «Ακόμη και αν πέντε κράτη-μέλη δεν αναγνωρίζουν το Κόσοβο, αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν εχθρική στάση απέναντί του. Έχω κι εγώ την εντύπωση ότι η Ελλάδα και η Σλοβακία - σε κάποιον βαθμό επίσης η Κύπρος και η Ρουμανίαν- διατηρούν καλές επαφές. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν κράτη, όπως η Νότια Κορέα, που θεωρητικά έχουν αναγνωρίσει το Κόσοβο, αλλά δεν έχουν ουσιαστικές σχέσεις. Αλλά και το Ισραήλ έχει αναγνωρίσει το Κόσοβο και θεωρώ ότι αυτή η απόφαση ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς το Ισραήλ είναι βασικός εταίρος μας στη Μέση Ανατολή».