Deutsche Welle | Wirtualna Polska

„George Orwell w swojej powieści „1984” opisał świat składający się z antydemokratycznych supermocarstw, w którym Europa jest jedynie prowincją rosyjskiej Euroazji. Niektórzy uważają, że rzeczywiście może do tego dojść” – pisze Konrad Schuller w analizie „Rosyjska Europa Orwella: witamy w Euroazji” opublikowanej w niedzielę na portalu „Frankfurter Allgemeine Zeitung”.

Autor przypomniał, że pisząc swoją powieść krótko po wojnie, Orwell przepowiedział podział świata między trzy totalitarne, uzbrojone w broń atomową superpaństwa. Pierwsze, którego jądrem jest Rosja, miało wchłonąć Europę i stać się imperialną „Euroazją”. Drugie – Oceania miało powstać z Ameryki i Wielkiej Brytanii oraz pozostałości po brytyjskim imperium. Trzecim graczem miały być Chiny (Wschodnia Azja).

Po 1945 r. USA nie dopuściły do realizacji scenariusza z „1984”

Głównym powodem, dzięki któremu czarny scenariusz nie spełnił się, była zdaniem Schullera postawa Ameryki. Stany Zjednoczone oparły się autorytarnym tendencjom wewnątrz kraju i nie pozwoliły Związkowi Sowieckiemu na zaanektowanie całej Europy. Po upadku rosyjskiej dominacji w 1989 r., globalne zwycięstwo demokracji wydawało się nieuniknione.

Jednak obecnie elementy globalnego porządku opisanego przez Orwella stają się zdaniem autora rzeczywistością. Próby demokratyzacji Rosji spaliły na panewce, faktem są też autorytarne Chiny. Ameryka Donalda Trumpa też zdaje się dryfować w kierunku autorytaryzmu. Trump flirtuje z despotami, przekształca demokratycznie rządzone amerykańskie miasta w miejsca manewrów wojsk, próbuje rozszerzać terytorium państwa – wylicza autor.

Nie oznacza to, że przepowiednia Orwella musi się spełnić. Ale wielu ekspertów wskazuje na pojawiające się elementy nowego porządku. Schuller zwraca uwagę na artykuł opublikowany we wrześniu w „Foreign Affairs” – „organie centralnym amerykańskiej elity zajmującej się polityką zagraniczną”. Historyk Phillips P. O’Brien dostrzegł w działaniach Trumpa logikę prowadzącą do powstania trzech stref wpływów – Amerykę Północną i Południową wraz z Grenlandią, Chiny oraz „Rosję i Europę”. To, co dziś jest Unią Europejską, traktowane jest w tej analizie jako „potencjalna część jednolitego, kierowanego przez Moskwę obszaru”.

Putinizm i trumpizm są ze sobą spokrewnione

Warunkiem realizacji tego scenariusza jest wycofanie przez Waszyngton parasola ochronnego nad Europą wskutek porozumienia z Putinem. „Putinizm i trumpizm są spokrewnionymi ze sobą antyliberalnymi i populistycznymi ideologiami” – pisze Johannes Regenbrecht, szef sztabu do spraw Ukrainy w niemieckim MSZ. Oba – kontynuuje niemiecki dyplomata – stawiają na autorytarne kierownictwo i tradycyjne wartości.

Zdaniem Schullera, po obu stronach dostrzec można „gesty zbliżenia”. Steve Bannon, doradca Trumpa podczas pierwszej kadencji, w wywiadzie w 2018 r. nazwał Rosję partnerem w „walce o jedność żydowsko-chrześcijańskiego świata”.

Sojusz Moskwy i Waszyngtonu przeciwko liberalnemu upadkowi?

Alexander Dugin, główny ideolog rosyjskiego imperializmu, mówił w wywiadzie dla CNN o „nowej Ameryce”, która zwraca się, tak jak Rosja, w kierunku „tradycyjnych wartości”. Zdaniem Dugina Amerykę Trumpa i Rosję Putina łączy „wiele wspólnego”. Dugin i bliscy mu ideolodzy rozwinęli ideę „euroazjatyckiego imperium”, którego narody – od Lizbony do Władywostoku – mają „walczyć o swoją tożsamość przeciwko liberalnemu upadkowi”.

„U Putina ta retoryka podczas wojny stała się mesjanizmem” – ocenił Schuller przypominając, że prezydent Rosji nazwał dyktaturę Zachodu „czystym satanizmem”.

Celem politycznym Putina było wypchnięcie Ameryki z Europy. Po objęciu władzy przez Trumpa, USA może stać się partnerem dla Rosji. Antyliberalny zwrot w Ameryce sprawił, że Europa stała się głównym przeciwnikiem Rosji. Dugin widzi to podobnie – Rosja może wreszcie zwalczać europejskich globalistów i liberałów bez oglądania się na Amerykę.

Zamiast demokracji CEO jak w koncernie

Do najbardziej wpływowych amerykańskich „neoreakcjonistów” należy Curtis Yarvin. Jego celem jest zastąpienie systemów demokratycznych systemami skopiowanymi z wielkich koncernów. Yarvin uważa, że Ameryka i Rosja przestały być przeciwnikami, lecz stały się partnerami w walce przeciwko liberalnej Europie. „Misją Rosji jest zaprowadzenie porządku w Europie” napisał Yarvin na krótko przed atakiem na Ukrainę.

Zdaniem Regenbrechta z niemieckiego MSZ, Rosja i USA też widocznie dążą do zmiany władzy (regime change) w krajach europejskich. Trump „otworzył okno możliwości dla wrogów Europy” – pisze Schuller wskazując na wybory we Francji za dwa lata.

Autor przypomniał, że w 2027 r. w Polsce odbędą się wybory parlamentarne, w których eurosceptyczne PiS może powrócić do władzy, być może w koalicji ze skrajnie prawicową Konfederacją. W 2029 r. planowane są wybory w Niemczech, Wielkiej Brytanii i do Parlamentu Europejskiego. Poparcie dla trumpistów i putinistów rośnie – podkreślił autor. Sytuację komplikuje jego zdaniem fakt, iż zdaniem zachodnich służb Rosja będzie w 2028 lub 2029 r. gotowa do ataku zbrojnego na NATO.

Europie potrzebne własne nuklearne odstraszanie

O’Brien na łamach „Foreign Affairs” proponuje Europie „Strategię demokratycznego przeżycia”. Europejczycy powinni rozwijać współpracę gospodarczą i zbrojeniową z otwartymi społeczeństwami na innych kontynentach – z Australią, Japonią, Kanadą, Nową Zelandią, Filipinami, Południową Koreą czy Tajwanem – państwami, które tak jak Europa, zagrożone są polityką Trumpa „America first”. Konieczne jest też tworzenie własnego atomowego odstraszania.

Europa dopiero rozpoczęła tę drogę – Francja, mocarstwo nuklearne rozpoczęła dialog o wspólnym odstraszaniu, a prezydent Emmanuel Macron zapowiedział, że na początku roku wygłosi mowę programową o francuskiej doktrynie nuklearnej.

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

„Podczas gdy Niemcy wysadzają w powietrze swoją atomową przeszłość, w innych krajach myśli się głośno o atomowej przyszłości.

W Polsce powstaje właśnie pierwsza w historii kraju elektrownia atomowa – projekt szeroko wspierany przez właściwie wszystkie siły polityczne” – pisze Dirk Mueller-Thederan na stronie internetowej gazety „Bild”.

Pierwsza polska elektrownia atomowa

Autor zwrócił uwagę na zbieżność czasową wydarzeń ilustrującą odmienne podejście w Niemczech i Polsce do energetyki atomowej. W tym samym czasie, gdy w bawarskim Gundremmingen przygotowywano wysadzenie w powietrze dwóch wieży wyłączonej cztery lata temu elektrowni atomowej, w Polsce premier Donald Tusk zamieścił na platformie X „dumny wpis” informujący o rozpoczęciu prac nad pierwszą polską elektrownią atomową, dodając „RobimyNieGadamy”.

Do wysadzenia dwóch wysokich na 160 metrów wież chłodniczych elektrowni, w których wywiercono 1800 otworów, użyto 600 kg materiałów wybuchowych.

„Bild” podkreślił, że polska elektrownia, położona ok. 100 km na północny zachód od Gdańska, zapewni prąd dla 12 mln odbiorców. Inwestycja związana jest z wycięciem lasu na wybrzeżu w gminie Choczewo, co wywołało protesty mieszkańców. Inwestycja ma kosztować 45 mld euro. Rząd liczy na impuls dla wzrostu gospodarczego oraz bezpieczeństwo energetyczne.

Sprzeciw nie powstrzyma projektu

Autor przypomniał, że przeciwko projektowi w Polsce protestowali niemieccy Zieloni. Ministra ochrony środowiska Steffi Lemke podczas wizyty w Warszawie w 2022 r. krytykowała plany budowy elektrowni, argumentując, że energia atomowa nie jest „ani dobra, ani bezpieczna”. Ministra z partii Zieloni zapowiadała wdrożenie przeciwko projektowi „odpowiednich środków prawnych na płaszczyźnie europejskiej”.

„Bild” zaznaczył, że Unia Europejska uważa energię atomową za energię zieloną i nie będzie przeszkadzać Polsce w realizacji projektu. Nową elektrownię atomową planuje także Słowacja. Odejście od zakazu energii atomowej rozważają także Dania i Włochy.

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Clemens Fuest, dyrektor Instytutu Badań Ekonomicznych Ifo w Monachium, wskazuje na dalszy regres niemieckiej gospodarki i podkreśla konieczność wprowadzenia rozbudowanego programu reform. „Od kilku lat Niemcy przechodzą gospodarczy spadek. Obecna sytuacja jest dramatyczna” – zaznaczył Fuest w wywiadzie dla „Bild am Sonntag”.

„Wydatki państwa rosną w zastraszającym tempie, a prywatne inwestycje maleją” – alarmuje szef Ifo. „To bezpośrednie zagrożenie dla niemieckiego dobrobytu. Mniej inwestycji prywatnych oznacza w okresie średnioterminowym wolniejszy wzrost gospodarczy, mniejsze wpływy z podatków i mniej środków na świadczenia dla obywateli”.

Spadek poziomu życia

Już od dłuższego czasu daje się zaobserwować zastój średniego standardu życia w Niemczech. „Miliony obywateli już odczuwają, że ich poziom życia spada” – ostrzega ekonomista i wzywa obecny rząd chadecji i socjaldemokracji do szybkiego działania. Zdaniem eksperta w ciągu sześciu miesięcy musi powstać obszerny plan reform, wykraczający daleko poza zapisy koalicyjnego porozumienia. Całość powinna być gotowa najpóźniej do wiosny 2026 roku.

Potrzebne reformy

Szef Ifo postuluje także gruntowne reformy społeczne. W jego opinii należy wstrzymać kontrowersyjną emeryturę dla matek oraz zapewnić, by składki na ubezpieczenia społeczne nie ulegały dalszemu wzrostowi.

Należy systematycznie odciążyć firmy od nadmiaru biurokracji, np. poprzez zniesienie obowiązków dokumentacyjnych dotyczących emisji CO2, łańcuchów dostaw czy płacy minimalnej. „Te regulacje generują jedynie koszty, nie przynosząc przy tym korzyści” – wskazał Fuest. Szacuje, że takie działania mogłyby rocznie przyczynić się do wzrostu niemieckiego dobrobytu o maksymalnie 146 miliardów euro.

(DPA/jar)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Do Bożego Narodzenia pozostało jeszcze kilka tygodni, ale niemieckie supermarkety już teraz są pełne pierników, kalendarzy adwentowych i świątecznych dekoracji. Do otwarcia szykują się kultowe niemieckie jarmarki bożonarodzeniowe. Tymczasem w mediach społecznościowych krąży viralowe twierdzenie, że wszystkie tegoroczne jarmarki bożonarodzeniowe w Niemczech zostały odwołane. Deutsche Welle sprawdziła tę informację.

Twierdzenie:

Film na TikToku z podpisem „Święta tuż-tuż, Niemcy ODWOŁUJĄ swoje jarmarki… i wygląda na to, że inne miejsca w Europie zrobią to samo” zdobył ponad 600 tys. odsłon.

Inny szeroko udostępniany post na X głosi: „SETKI JARMARKÓW BOŻONARODZENIOWYCH W NIEMCZECH ODWOŁANE” – i ma prawie 450 tys. odsłon.

Niektórzy użytkownicy posunęli się nawet do stwierdzenia: „Niemcy odwołują Boże Narodzenie” – twierdzenie to pojawiło się w poczytnych postach na Instagramie i X, które mają ponad pół miliona odsłon.

DW sprawdza: to nieprawda

Niemcy organizują co roku ponad 2500 jarmarków bożonarodzeniowych, znanych lokalnie jako „Adventsmarkt”, „Christkindlmarkt” lub „Weihnachtsmarkt”. Sam Striezelmarkt w Dreźnie przyciąga rocznie 2,5 miliona odwiedzających. Choć zdarzają się pojedyncze odwołania mniejszych lokalnych jarmarków nie ma żadnych dowodów ani oficjalnych potwierdzeń na temat masowych zamknięć w całym kraju.

Większość jarmarków zostanie otwarta pod koniec listopada. Sam Berlin zorganizuje w tym roku ponad 60 jarmarków, a wiele innych odbędzie się m.in. w Lipsku, Dreźnie, Kolonii, Frankfurcie i Hamburgu. Wiele z nich już jest w trakcie przygotowań.

Niemieckie media doniosły dotąd tylko o kilku potwierdzonych odwołaniach:

• W Rostocku historyczny jarmark bożonarodzeniowy – odwołany już w ubiegłym roku – nie powróci także i w tym roku.
• W hamburskiej dzielnicy Rahlstedt odwołano lokalny jarmark, ponieważ wystawcy nie zdecydowali się na udział w tym roku z powodu niskich dochodów w poprzednim sezonie.
• Malowniczy, choć lokalny, jarmark bożonarodzeniowy przy zabytkowym zamku Bodelschwingh w Dortmundzie został odwołany zarówno w tym, jak i przyszłym roku z powodu renowacji zamku.

Viralowy post

Post na platformie X, w którym twierdzi się, że „setki jarmarków bożonarodzeniowych w Niemczech zostały odwołane”, powołuje się na jedno źródło: „Duna Press”. Artykuł zatytułowany „Germany Cancels Christmas Markets 2025” został opublikowany 18 października 2025 roku przez „J&M Duna Press”, które opisuje się jako niezależna grupa komunikacyjna i edukacyjna.

Artykuł twierdzi, że organizatorzy w mniejszych miastach wskazują jako główny powód odwołania „ogromne koszty bezpieczeństwa” wynikające z ostatnich ataków terrorystycznych. Wspomniane są jednak tylko dwa konkretne przykłady: Rheinfeld i Schongau.

DW skontaktowała się z urzędnikami w Schongau, Dormagen (które obejmuje dzielnicę Rheinfeld) oraz Rheinfelden – na wypadek, gdyby „Duna Press” błędnie zapisało nazwę miasta. Schongau odpowiedziało jednoznacznie: „Jarmark bożonarodzeniowy 2025 odbędzie się zgodnie z planem.”

Miasto Dormagen poinformowało nas: „W poprzednich latach w dzielnicy Rheinfeld w Dormagen nie było jarmarku bożonarodzeniowego i żaden nie jest planowany na rok 2025 rok”.

Rheinfelden nie odpowiedziało do momentu publikacji, jednak na oficjalnej stronie internetowej miasta widnieje informacja, że tegoroczny jarmark bożonarodzeniowy odbędzie się.

Zdjęcia generowane przez AI

W artykule „Duna Press” twierdzi się również, że sklepy i miejsca publiczne „wycofują produkty wieprzowe”, aby nie urazić muzułmańskich mieszkańców. Twierdzenie to nie ma żadnego potwierdzenia w faktach. Artykuł kończy się stwierdzeniem, że strach i ustępstwa „niszczą tkankę niemieckiego dziedzictwa”.

Autorka artykułu, Bianca Firenze, nie ma żadnej zweryfikowanej biografii ani profilu w mediach społecznościowych powiązanego ze stroną. Zaczęła pisać dla „Duna Press” w sierpniu 2024 roku, głównie o zdrowiu i horoskopach. W październiku br. opublikowała kilka artykułów skupiających się na rzekomym upadku Niemiec, używając sensacyjnego języka i nie podając wiarygodnych źródeł:

• „Real Germany's Security Challenges about Cancels Christmas Markets 2025”
• „Germany's Economic Meltdown: How EU Policies and Geopolitical Gambles Are Crushing Europe's Powerhouse”
• „Echoes of a Golden Era: My Nostalgic Journey Through Prosperous, Secure Germany”
• „Economic Fallout: How Canceled Christmas Markets Are Hitting Germany's Local Economies in 2025”

Wszystkie te artykuły przedstawiają bardzo pesymistyczny obraz Niemiec. Wszystkie zdjęcia, w tym portrety autorki, zostały wygenerowane przez sztuczną inteligencję, co rodzi pytania o autentyczność treści. Jedynym współpracownikiem z prawdziwym zdjęciem i profilami w mediach społecznościowych jest Paulo Fernando de Barros, wymieniany jako redaktor naczelny.

Profile społecznościowe magazynu „Duna Press” mają bardzo mało obserwujących, a ich posty otrzymują minimalną liczbę interakcji, co sugeruje ograniczoną wiarygodność lub zaufanie odbiorców.

Rosnące koszty, nie odwołania

Dział fack-checkingu DW zweryfikował również twierdzenie „Niemcy odwołują Boże Narodzenie”. Ustaliliśmy, że zdjęcie pochodzi z niemieckojęzycznego posta na Facebooku. Post ten jedynie stwierdza, że niektórzy organizatorzy obawiają się rosnących kosztów związanych z bezpieczeństwem po atakach w Berlinie w 2016 roku i Magdeburgu w 2024 roku. Autor dodaje: „Niektóre jarmarki mogą zostać całkowicie odwołane w tym roku”.

Od czasu ataków na jarmark bożonarodzeniowy w Berlinie i w Magdeburgu koszty bezpieczeństwa rzeczywiście wzrosły. W Magdeburgu wydatki mają wzrosnąć niemal dwukrotnie – z 80 tys. do 150 tys. euro.

Choć nie ma ogólnokrajowych regulacji, standardowe środki bezpieczeństwa obejmują obecnie betonowe bariery, kontrolę toreb, monitoring wideo i wysuwane zapory drogowe. Są one opracowywane przez organizatorów i zatwierdzane przez lokalne władze.

W mniejszych miastach gminy mogą pomagać w pokryciu kosztów. Mimo rosnących wydatków i konieczności zmniejszenia rozmiaru niektórych jarmarków, aby dostosować je do wymogów bezpieczeństwa, nie ma w Niemczech żadnych oznak masowego odwołania jarmarków bożonarodzeniowych.

Artykuł ukazał się pierwotnie w serwisie Redakcji Angielskiej DW.

Dzisiaj, w niedzielę 26 października, mieszkańcy Monachium zdecydują, czy w ich mieście mają się ponownie odbyć igrzyska olimpijskie.

Głosowanie potrwa do godziny 18:00, ale co najmniej jedna trzecia osób uprawnionych do głosowania oddała już swój głos drogą korespondencyjną – poinformowała rzeczniczka wydziału administracji powiatowej.

Igrzyska olimpijskie: tak czy nie?

Według władz miasta frekwencja w lokalach wyborczych wynosiła o godzinie 10:00, czyli dwie godziny po otwarciu lokali wyborczych, zaledwie 0,5 procenta.

Na kartach do głosowania znajduje się jedno pytanie z dwiema możliwymi odpowiedziami: „Czy opowiada się Pan/Pani za tym, aby miasto Monachium ubiegało się o organizację Letnich Igrzysk Olimpijskich i Paraolimpijskich, które odbędą się w roku 2036, 2040 lub 2044?”. Możliwe odpowiedzi to „tak” lub „nie”.

Potrzebne kworum

W referendum liczy się ostatecznie, czy zwolennicy lub przeciwnicy uzyskają większość – ale tylko wtedy, gdy co najmniej dziesięć procent wszystkich uprawnionych do głosowania monachijczyków odda głos na daną odpowiedź. Jeśli kworum nie zostanie osiągnięte, rada miejska nie musi stosować się do wyniku głosowania.

Wysoka frekwencja wyborcza leży więc w interesie wszystkich, którzy promują swoje stanowisko – za lub przeciw kandydowaniu stolicy Bawarii do roli gospodarza igrzysk olimpijskich.

Jeśli liczba głosów na „tak” i „nie” będzie dokładnie taka sama, pytanie zostanie uznane za odpowiedziane negatywnie i miasto nie będzie na razie starać się o kandydowanie.

Nie tylko Monachium

Monachium chce ubiegać się o organizację igrzysk – podobnie jak Berlin, Hamburg oraz region nad Renem i Ruhrą – w latach 2036, 2040 lub 2044.

Monachium, a także cała Bawaria i liczni sportowcy mają nadzieję, że przyniesie to duży impuls dla rozwoju sportu w Bawarii i Niemczech. Krytycy argumentują z kolei, że tak wielka impreza pochłania zbyt wiele pieniędzy z podatków, które można by lepiej wykorzystać w innych obszarach.

Tylko jeśli większość w referendum obywatelskim zagłosuje na „tak”, Monachium będzie dalej dążyć do kandydatury.

Lokale wyborcze pozostaną otwarte do godziny 18:00. Spośród ok. 1,6 miliona mieszkańców Monachium ok. 1,1 miliona jest uprawnionych do głosowania.

Tragiczne Monachium 1972

Monachium było gospodarzem igrzysk olimpijskich w 1972 roku. W ich trakcie doszło do zamachu terrorystycznego. 5 września grupa Palestyńczyków z organizacji „Czarny Wrzesień” wdarła się do wioski olimpijskiej, biorąc izraelskich sportowców jako zakładników. Terroryści domagali się uwolnienia Palestyńczyków, przetrzymywanych w Izraelu.

W zamachu zginęło jedenastu sportowców i trenerów izraelskich, pięciu terrorystów oraz niemiecki policjant. Igrzyska zostały przerwanie, ale po jednym dniu żałoby wznowione.

(DPA/dom)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

W graniczącej z Polską Brandenburgii masowo padają żurawie z powodu ptasiej grypy. Miejscowe władze reagują rygorystycznymi środkami w hodowlach drobiu.

W dwóch gospodarstwach w brandenburskim powiecie Märkisch-Oderland z powodu ptasiej grypy trzeba będzie zabić około 130 tys. zwierząt – poinformowała w niedzielę rano (26.10.2025) rzeczniczka powiatowej administracji. Wcześniej mowa była o 35-50 tys. zwierząt.

Dziesiątki tysięcy kaczek

W pierwszej kolejności dotyczy to ok. 80 tys. kaczek w Neuhardenbergu. Zabijanie ich rozpocznie się jeszcze w niedzielę – poinformowała rzeczniczka.

W całych Niemczech ptasia grypa rozprzestrzeniła się w hodowlach drobiu. Za roznosicieli uważa się chore dzikie ptaki, które zatrzymują się w drodze do swoich zimowych siedlisk w południowej Europie.

Tej jesieni dotyczy to przede wszystkim żurawii. Szczególnie w rejonie Linumer Teichland na północnym zachodzie Brandenburgii dochodzi do masowego wymierania tych dzikich ptaków.

(DPA/dom)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na facebooku! >>

W UE trwa debata nad możliwością przeznaczenia zamrożonych rosyjskich aktywów na reparacje wojenne dla Ukrainy. Poza rezerwami Centralnego Banku Rosji w europejskich depozytach znajdują się też zamrożone papiery wartościowe milionów rosyjskich inwestorów prywatnych, którzy nie są objęci sankcjami. Choć formalnie mogą je odzyskać, w praktyce udaje się to tylko nielicznym.

Żanna Niemcowa, córka zamordowanego rosyjskiego opozycjonisty Borisa Niemcowa i współzałożycielka jego fundacji, od miesięcy alarmuje o tym problemie. Jej zdaniem aktywa prywatnych inwestorów powinny zostać uwolnione. I dlatego proponuje szereg konkretnych działań.

Zamrożone aktywa. Jak do tego doszło?

Przechowywanie rosyjskich papierów wartościowych w bankach depozytowych jest realizowane przez rosyjską centralną instytucję depozytową – Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (NSD), która jest spółką zależną Moskiewskiej Giełdy. W przypadku zagranicznych papierów wartościowych, które przed wojną Rosjanie mogli nabyć za pośrednictwem aplikacji brokerskich w Ukrainie NSD pełniła wyłącznie rolę pośrednika, a papiery wartościowe były kierowane przede wszystkim do dwóch europejskich instytucji depozytowych: belgijskiego Euroclear oraz luksemburskiego Clearstream. Właśnie przez te instytucje obsługiwane były wszystkie rosyjskie transakcje zagranicznymi papierami wartościowymi, zarówno europejskimi, jak i amerykańskimi oraz pochodzącymi z innych zagranicznych rynków.

Dopiero wiosną 2022 roku wielu rosyjskich prywatnych inwestorów zdało sobie sprawę, jak funkcjonuje przechowywanie papierów wartościowych, gdy nagle stracili możliwość przeprowadzania transakcji. Ich aktywa zostały zamrożone na równi z rezerwami państwowymi Rosji oraz majątkiem osób i organizacji objętych sankcjami. Prywatni inwestorzy stali się w efekcie zakładnikami tej sytuacji.

Krótko po rozpoczęciu wojny w Ukrainie, w marcu 2022 roku, Euroclear i Clearstream zerwały współpracę z NSD w odpowiedzi na zakaz, jaki rosyjski Bank Centralny nałożył na rosyjskich brokerów w sprawie sprzedaży papierów wartościowych dla zagranicznych klientów. W czerwcu decyzje te zostały prawnie zatwierdzone przez Komisję Europejską. Szósty unijny pakiet sankcji jasno zabrania instytucjom europejskim współpracy z NSD.

Prywatni inwestorzy ofiarą sankcji

Ani w źródłach rosyjskich, ani europejskich nie są dostępne dane dotyczące zamrożonych aktywów prywatnych inwestorów rosyjskich. Wiadomo jedynie, że łączna wartość zamrożonych aktywów w Europie, w tym rezerw państwowych Rosji, wynosi według agencji Reuters około 210 miliardów euro, z czego 185 miliardów euro znajduje się w belgijskim Euroclear.

Według szacunków władz rosyjskich zamrożone aktywa osób prawnych i fizycznych na całym świecie wynoszą około 5,7 biliona rubli. 20 procent tej kwoty przypada na osoby prywatne, co przy aktualnym kursie 95 rubli za euro odpowiada około 12 miliardom euro.

Dokładna liczba rosyjskich inwestorów nie jest znana. Minister finansów Anton Siłuanow mówi o 3,5 mln osób, podczas gdy przedstawiciele Rosyjskiego Banku Centralnego podają pięć milionów. Różnica wynika prawdopodobnie z tego, że wyższa liczba obejmuje nie tylko bezpośrednich posiadaczy zagranicznych papierów wartościowych, lecz także osoby inwestujące pośrednio, na przykład przez fundusze inwestycyjne.

Podział 12 miliardów euro pomiędzy pięć milionów osób daje średnio 2400 euro na osobę. Według rosyjskiego brokera, z którym rozmawiała Żanna Niemcowa, większość jego klientów posiada zamrożone aktywa o takiej właśnie wartości – co odpowiada kwocie około 200 tys. rubli, czyli nieco ponad dwóm aktualnym miesięcznym wynagrodzeniom w Rosji.

Jak odzyskać zamrożone aktywa?

Inwestorzy mogą starać się o zwrot swoich aktywów, o ile nie figurują oni na listach sankcyjnych. W przypadku Euroclear wymagana jest licencja belgijskiego ministerstwa finansów, natomiast w przypadku Clearstream należy zwrócić się do luksemburskich organów finansowych. Bez pomocy prawnej jest to praktycznie niemożliwe. Ponadto koszty postępowania zazwyczaj wielokrotnie przekraczają średnią wartość zamrożonych aktywów. Żanna Niemcowa opowiedziała DW o jednym z inwestorów, który uzyskał zwolnienie swoich środków zarówno w Euroclear, jak i Clearstream, ale poniósł koszty w wysokości 60 tys. euro.

Według Alekseja Klimiuka, doradcy inwestycyjnego w Alfa Capital, prawnik musi znaleźć poręczyciela lub sam pełnić tę rolę. Poręczyciel ma potwierdzić, że wnioskodawca posiada aktywa, nie podlega sankcjom i żadna osoba objęta sankcjami nie korzysta z transakcji, dla której ubiega się o licencję. Dodatkowo wnioskodawca musi mieć rachunek inwestycyjny w UE, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii lub USA, ponieważ przeprowadzenie transakcji na rosyjskie konto nie jest możliwe. A otwarcie takiego konta bez zezwolenia na pobyt nie jest dopuszczalne.

Jak podaje belgijska platforma informacyjna Brussels Signal, w ubiegłym roku złożono 1214 wniosków o licencję, z czego 232 zostały przyznane. Najczęściej dotyczyły one inwestorów z podwójnym obywatelstwem – rosyjskim i europejskim. – Można by pomyśleć, że działam na rzecz osób zamożnych, jednak nie jest to prawdą. Obecne procedury faktycznie chronią ich interesy. Ja chcę, aby były bardziej dostępne – mówi Żanna Niemcowa.

Szanse dla poszkodowanych

Dziennikarka podkreśla, że najważniejsze jest uświadomienie skali problemu. Jej zdaniem europejscy urzędnicy często nie dostrzegają pełnych konsekwencji polityki sankcyjnej, a temat ten jest w mediach europejskich praktycznie pomijany.

Jako następny krok Niemcowa sugeruje, by przeprowadzić dokładną inwentaryzację zamrożonych aktywów i ustalić, które należą do prywatnych inwestorów nieobjętych sankcjami. Kolejnym krokiem powinno być wprowadzenie przez władze w Belgii i Luksemburgu uproszczonej procedury dla inwestorów, którzy nie posiadają środków na drogie wsparcie prawne. Niemcowa przyznaje jednocześnie, że prawdopodobnie skorzystają z tego jedynie osoby posiadające zezwolenie na pobyt lub obywatelstwo na Zachodzie. Wszyscy pozostali będą musieli czekać, aż wojna w Ukrainie się zakończy, zostaną zniesione sankcje, co może jeszcze długo potrwać.

Odpowiedzialność za zarządzanie zamrożonymi aktywami Centralnego Banku Rosji spoczywa na Komisji Europejskiej. Na pytanie DW dotyczące perspektyw majątku prywatnych inwestorów, przedstawiciel Komisji odmówił odpowiedzi, podkreślając jedynie, że mowa jest o „hipotetycznym scenariuszu”.

Wdrożenie takich środków byłoby trudne, ponieważ wymagałoby współpracy nie tylko z europejskimi, ale i amerykańskimi instytucjami. Choć zamrożone aktywa nie zostały ujawnione, wiadomo, że głównie chodzi o popularne wśród indywidualnych rosyjskich inwestorów amerykańskie papiery wartościowe. Według danych brokerów pod koniec 2021 roku największym zainteresowaniem cieszyły się akcje amerykańskich firm: Alphabet, Apple, Boeing, Intel, MetaTrader, Microsoft i Tesla oraz chińskich przedsiębiorstw Alibaba i Baidu.

Zwolnienie amerykańskich akcji wymaga uzyskania licencji od Office of Foreign Assets Control (OFAC) wchodzącego w skład amerykańskiego ministerstwa finansów, które nałożyło blokady na moskiewską giełdę oraz NSD. Według prawników reprezentujących rosyjskich inwestorów OFAC nie wydał dotychczas żadnej takiej licencji - podaje portal informacyjny RBC.

Artykuł ukazał się pierwotnie w Redakcji Rosyjskiej DW.

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Tuż przed unijnym szczytem w Brukseli kanclerz Niemiec Friedrich Merz był optymistą co do potencjalnego poparcia przez Radę UE planu zakładającego udzielenie Ukrainie 140-miliardowej pożyczki z zamrożonych rosyjskich aktywów. Ukraina musiałaby spłacić ją dopiero wtedy, gdy Rosja wypłaciłaby jej odszkodowania za szkody wojenne.

Ale po szczycie w niemieckich mediach dominuje rozczarowanie, pytany zaś o tę kwestię na konferencji po szczycie kanclerz mógł tylko powiedzieć, że aktywa pozostaną unieruchomione, a UE będzie dalej szukać sposobu, aby je wykorzystać, ale najważniejsze jest zapewnienie bezpiecznego finansowania Ukrainy w kolejnym roku.

Ekspert: Przejęcie rosyjskich aktywów to prawne ryzyko

Przywódcy UE potwierdzili bowiem wprawdzie gotowość wsparcia dla Ukrainy w latach 2026-2027 oraz przyjęli 19. pakiet sankcji na Rosję, ale porozumienia ws. aktywów nie ma. Sprawę odłożono do grudnia, kiedy to na kolejnym szczycie Rady przedstawiciele Komisji Europejskiej mają przedstawić rozwiązania wsparcia finansowego Ukrainy przez UE, w tym te uwzględniające dobranie się do rosyjskich pieniędzy leżących na kontach belgijskich instytucji finansowych.

To właśnie Belgia była dotychczas krajem hamującym te pomysły. I nie bez powodu.

– Zajęcie aktywów wiąże się z bardzo poważnym ryzykiem prawnym dla wiarygodności Belgii jako centrum finansowego. Dlatego premier Bart de Wever mówi: „Słuchajcie, nie jestem temu przeciwny, ale chcę mieć gwarancję, że jest to ryzyko, które podejmujemy wspólnie”. Ponadto nie chodzi tylko o aktywa zamrożone w Belgii, ale i w innych krajach. Jakoś nie słychać, żeby mówiły one coś o ich zajęciu – mówi DW Jim Cloos, były wysoki rangą urzędnik UE, który przez lata brał udział w przygotowywaniu szczytów Rady.

Pytany o moralny imperatyw odebrania pieniędzy agresorowi, aby pomóc ofierze, zgadza się, ale ostrzega, że szybkie decyzje, które na poziomie ludzkich emocji wydają się znakomite, później okazują się problemem.

– Nikt nie powiedział, że sam pomysł jest zły. Musimy jednak zastanowić się, jak to zrobić w inteligentny sposób, aby nie spowodować długoterminowego negatywnego efektu na naszą pozycję finansową nie w stosunku do Rosji, ale np. krajów Ameryki Łacińskiej lub Afryki – mówi Cloos. Dodaje, że, że patrzy na spotkania przywódców UE bardziej długoterminowo.

Ekspert: “Węgierskie ‘nie” bardziej problematyczne niż aktywa”

– To, że na jednym spotkaniu Rady nie załatwia się wszystkiego, a niektóre rzeczy się przesuwa, by później do nich powrócić, jest normalne. Każda Rada to etap ciągłego procesu i bardzo często coś, co się nie udało na jednym posiedzeniu, okazuje się sukcesem kolejnego. Liderzy mają zdecydować ws. aktywów Rosji w grudniu. Grudzień przyjdzie szybko – kwituje Cloos. Jego zdaniem problem aktywów zostanie rozwiązany, bo tak „działa Unia”.

– Raz za razem widzę, jak UE decyduje się przyjrzeć jakiejś sprawie po raz drugi, ale nigdy nie odstąpiła od swoich zobowiązań. Nie ma nic w konkluzjach Rady, co naprawdę mnie rozczarowuje. Bardziej problematyczny jest fakt, że jedno państwo członkowskie, Węgry, ponownie nie zgadza się z konkluzjami szczytu w sprawie Ukrainy – wskazuje weteran unijnej polityki, obecnie sekretarz generalny akademickiego think-tanku TEPSA.

Sankcje na Rosję: „w dobrym momencie”

Czy Wołodymyr Zełenski wyjechał z Brukseli zadowolony? Ukraiński prezydent ocenił sankcje – i europejskie, i amerykańskie – jako „kluczowe decyzje”. Od eksperta z jednego z czołowych brukselskich think-tanków słuszę w Brukseli, że choć USA i UE raczej sankcji nie koordynowały to ich niemal równoległe wprowadzenie zbiegło się z wizytą Zełenskiego w Brukseli i odwołaniem planowanego spotkania Trump-Putin w Budapeszcie.

Spotkania nie będzie, co oszczędzi Unii wewnętrznych walk – wskazuje rozmówca DW, świetnie zorientowany w meandrach unijnych instytucji i dynamice spotkań Rady. Ale mówiąc o 19. pakiecie sankcji, wskazuje na jego jasną i ciemną stronę.

UE znów pokazała, że przez trzy lata potrafi pozostać zjednoczona i podejmować jednomyślne decyzje w sprawie precyzyjnych uderzeń w rosyjską gospodarkę i jej aktorów. Z drugiej strony jednak wdrożenie 19. pakietu pokazuje, że osiemnaście poprzednich nie wywarło wystarczających efektów. Ekspert przyznaje jednak, że sankcje z samej swojej natury są elementem, w którym UE będzie zawsze o jeden krok za Rosją, która wszelkimi sposobami będzie próbowała ich unikać. Presja na Rosję wciąż jest zatem niewystarczająca, choć krok po kroku na jej gospodarce zaciskana jest pętla.

Klimat kontra gospodarka: przesunięcie wajchy na szczycie UE

UE na szczycie zajmowała się nie tylko rosyjską, ale i własną gospodarką. Zarówno kanclerz Niemiec, jak i polski premier Donald Tusk wspominali na swoich konferencjach o rozmowach w sprawie systemu handlu emisjami ETS-2. Pośrednio dotyczy on także gospodarstw domowych.

– Nie możemy dopuścić do silnego wzrostu cen na początku 2027 r. dla przemysłu europejskiego. Oznacza to, że będziemy szukać rozwiązań wraz z Komisją – mówił Friedrich Merz. Zaś premier Polski, który od dłuższego czasu walczył o spowolnienie wdrażania ETS-2, wyraźnie cieszył się z ustaleń szczytu – w dokumentach pojawiło się bowiem słowo „rewizja”. Państwa UE mogą teraz starać się zmienić, opóźnić lub złagodzić wejście w życie systemu. Jak wynika z rozmów DW na szczycie i z ekspertami ds. polityki UE, klimat w europejskich stolicach przechyla się na korzyść „wybicia zębów” temu systemowi.

Zdaniem jednego z naszych rozmówców nikt nie kwestionuje ostatecznego celu, jakim jest zeroemisyjność UE, panuje jednak zrozumienie, gdy kraje takie jak Polska pytają, jak dojść do tego celu rozsądnym kosztem. I pomysł rewizji, która umożliwi państwom członkowskim ocenę tego, na jakim są etapie w kontekście celu klimatycznego na 2040 rok, jest rozsądny.

ETS 2 do rewizji

Od ubiegłego roku w decyzjach UE widać strategiczne przesunięcie akcentów jeśli chodzi o relację celów klimatycznych i potrzeby zwiększania konkurencyjności unijnej gospodarki. Zielona transformacja jest zdaniem jednego z naszych rozmówców wciąż potrzebna, ale Europejczyków musi być na nią stać, a obecnie najwyraźniej tak nie jest, przede wszystkim ze względu na koszty społeczne, na co wskazywała choćby Polska.

Indagowany przez DW ekspert dodaje, że system ETS2 był od początku kontrowersyjny ze względu na prognozowane koszty dla gospodarstw domowych i przemysłu, czego dobrym przykładem jest planowany zakaz produkcji aut z silnikiem benzynowym w 2035 roku. Nasz rozmówca wskazuje, że na ten dobry sam w sobie cel europejski przemysł nie był gotowy – częściowo z winy polityków, a częściowo z winy własnej. Zielony Ład jest według naszego rozmówcy wciąż potrzebny, ale trzeba zaadaptować go do nowej sytuacji – jego koszty muszą być dla wszystkich akceptowalne.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

Samolot rozpoznawczy „Poseidon” lub „P-8”, jak nazywa się w żargonie wojskowym ten pozbawiony okien, pomalowany na szaro Boeing 737, ma przede wszystkim wykrywać rosyjskie okręty podwodne, które często wypływają z rosyjskiego portu Murmańsk na Północny Atlantyk. Podczas tego lotu demonstracyjnego nie zauważono żadnego okrętu podwodnego, ale niemiecki minister mógł zobaczyć, jak z Boeinga zrzucane są boje sonarowe, które mogą wykrywać odgłosy silników statków z odległości wielu kilometrów.

Minister obrony Boris Pistorius odwiedził (24.10.2025) eskadrę samolotów rozpoznawczych w północnej Szkocji. Z Lossiemouth wyruszył na lot rozpoznawczy nad północnym Atlantykiem. Będąc na pokładzie Boeinga 737 Royal Air Force niemiecki minister obrony mógł zobaczyć, jak za pomocą bardzo czułych radarów i sonarów wykrywa się rosyjskie okręty podwodne i podejrzane statki.

– Znajdujemy się dość nisko, na wysokości około 300 metrów, i widzieliśmy statki kołyszące się na wysokich falach – relacjonował dla DW po dwugodzinnym locie z niemieckim pilotem w kokpicie.

Polowanie na rosyjskie okręty podwodne

Marynarka wojenna Niemiec otrzyma osiem takich nowoczesnych latających systemów rozpoznania i monitorowania. Brytyjskie Królewskie Siły Powietrzne, norweska marynarka wojenna i amerykańska marynarka wojenna są już w nie wyposażone. Państwa NATO chcą wspólnie patrolować północny Atlantyk i Morze Bałtyckie z baz lotniczych Lossiemouth, Keflavik na Islandii i Nordholz w Niemczech.

– Ustaliliśmy, że Royal Air Force i niemieckie siły morskie będą w przyszłości wspólnie ścigać rosyjskie okręty podwodne. Z Lossiemouth będzie chronione bezpieczeństwo europejskie i NATO – powiedział brytyjski minister obrony John Healey po rozmowie ze swoim niemieckim kolegą.

Według przekazanych przez oficerów NATO informacji w ostatnich latach znacznie wzrosła aktywność rosyjskich okrętów podwodnych, z których część jest napędzana energią atomową i uzbrojona w broń jądrową. – Stanowi to zagrożenie strategiczne – powiedział oficer, który pragnie pozostać anonimowy. W czasie pokoju okręty podwodne mogą pływać w wodach międzynarodowych. Ponieważ nie mają one na pokładzie transponderów, trudno jest ustalić ich położenie.

W związku z tym sojusz NATO utworzył sieć systemów nadzoru, której podstawą są samoloty rozpoznawcze. Chodzi przede wszystkim o ustalenie, jak blisko do wybrzeży państw NATO zbliżają się Rosjanie, a także o przepływanie przez ich okręty przez wody terytorialne. W czasie wojny samoloty P-8 mogą być również wykorzystywane do zwalczania okrętów podwodnych. Mogą one wystrzeliwać torpedy brytyjskiej konstrukcji.

Rosja dysponuje podobnymi, ale przestarzałymi systemami wykrywania okrętów podwodnych państw NATO pływających po Północnym Atlantyku lub Morzu Bałtyckim. Jak twierdzi ów oficer, podobnie jak w wielu innych dziedzinach wojskowości, jest to niekończąca się „gra w kotka i myszkę” z zastosowaniem coraz nowszych środków.

Więcej zadań dla Europejczyków w NATO

W Islandii stacjonują amerykańskie okręty podwodne. Na razie. Pozostałe kraje nadbrzeżne Atlantyku Północnego obawiają się, że Stany Zjednoczone mogą w przyszłości zmniejszyć liczbę swoich jednostek. Zadanie to mają przejąć europejskie państwa NATO.

– NATO musi stać się bardziej europejskie, aby pozostać transatlantyckie – takie przesłanie przekazał Boris Pistorius w Lossiemouth. – To nasze przesłanie skierowane zarówno do Donalda Trumpa, jak i do Władimira Putina, ale o różnym charakterze. Prezydentowi USA należy dać do zrozumienia, że Europejczycy przejmują większą odpowiedzialność, a prezydentowi Rosji, że NATO zawsze może znaleźć jego okręty.

Po locie próbnym niemiecki minister obrony zwrócił uwagę, że nie chodzi tu tylko o rosyjskie okręty podwodne. Można również wykrywać frachtowce, tankowce i kutry rybackie zbliżające się do podmorskich kabli, rurociągów lub morskich farm wiatrowych.

– Chodzi również o infrastrukturę krytyczną, o wykrywanie podejrzanych statków. Dzisiaj na pokładzie samolotu mogłem się przekonać, jak wysoka jest rozdzielczość i jakość aparatury, w jaką jest on wyposażony – zaznaczył Boris Pistorius. – Tak więc nie jest to tylko coś, co warto jest mieć do dyspozycji, ale coś, co oznacza większe bezpieczeństwo dla naszego kraju i terytorium całego sojuszu.

Więcej wysiłków na rzecz Ukrainy i własnej obrony

Obaj ministrowie obrony zapowiedzieli, że Niemcy i Wielka Brytania rozszerzą współpracę w zakresie sił powietrznych w dziedzinie technologii dronów jak również w wyposażeniu sił lądowych. W ramach inicjatywy NATO wspólnie opracowywana jest precyzyjna rakieta dalekiego zasięgu, która ma być w stanie odpowiednio wcześnie odeprzeć rosyjskie ataki rakietowe i lotnicze.

Wielka Brytania i Niemcy chcą nadal wspierać Ukrainę, szkolić jej żołnierzy i dostarczać broń, jak jasno stwierdził brytyjski minister Healey. Oba te kraje przodują obecnie w „koalicji chętnych”. – Mamy zobowiązania o wartości 50 miliardów funtów (57 miliardów euro), ale to musi być więcej – powiedział minister Healey w Lossiemouth.

Boris Pistorius z zadowoleniem przyjął nowe sankcje nałożone na Rosję przez Unię Europejską i Stany Zjednoczone. Niemiecki minister podchodzi jednak sceptycznie do zapowiedzi Donalda Trumpa. Takie zapowiedzi były już w przeszłości, ale nic się nie wydarzyło.

– Nie boimy się. Pilnie musimy zintensyfikować nasze wysiłki, zjednoczyć się i dać jasno do zrozumienia, że jesteśmy zdolni i gotowi do obrony – podkreślił. Zakup samolotów Poseidon dla niemieckiej marynarki wojennej to tylko niewielka część tych działań. Budżet niemieckiego ministerstwa obrony ma wzrosnąć do 2029 roku do 150 miliardów euro, czyli ponad dwukrotnie.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Niemieckiej DW.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

W obliczu szybkiego rozprzestrzeniania się ptasiej grypy i narastających obaw o szkody gospodarcze, hodowcy drobiu naciskają na skuteczniejszą ochronę swoich stad. „Najważniejsze jest powstrzymanie wirusa, ochrona zwierząt i ograniczenie strat” – podkreślił Georg Heitlinger z Badenii-Wirtembergii, przedstawiciel lokalnego związku hodowców drobiu. Zaapelował o wprowadzenie ogólnokrajowego obowiązku trzymania drobiu w zamknięciu. Oznaczałoby to, że zwierzęta hodowlane, takie jak drób z wolnego wybiegu, musiałyby być przetrzymywane w zamkniętych kurnikach.

Rosną obawy przed brakami w zaopatrzeniu

Centralny Związek Niemieckiego Drobiarstwa (ZDG) ostrzega, że w przypadku nieskutecznego powstrzymania wirusa ptasiej grypy mogą pojawić się braki w dostawach jaj i mięsa drobiowego. Prezes ZDG, Hans-Peter Goldnick, wskazał w rozmowie z siecią redakcji RND, że konieczne są obecnie: debata nad strategiami szczepień, ujednolicone zmiany w prawie UE dotyczącym chorób zwierząt oraz jasne zasady w zakresie handlu międzynarodowego. Aktualnie inne kraje nie zgadzają się na import produktów z drobiu poddanego szczepieniom.

„Jeśli liczba przypadków ptasiej grypy pozostanie wysoka, a władze nie podejmą działań, konsekwencje mogą być tak poważne, że w kraju zabraknie jaj i mięsa drobiowego” – ostrzegał rzecznik związku. Podkreślił jednak, że sytuacja na razie nie osiągnęła poziomu krytycznego.

Zabite ponad 200 tys. ptaków

Ptasia grypa w Niemczech występuje przez cały rok, ale wraz z jesienną migracją ptaków rozprzestrzenianie się wirusa nabiera tempa. Według oceny Instytutu Friedricha Loefflera (FLI), federalnego instytutu badawczego ds. zdrowia zwierząt, rozprzestrzenianie się ptasiej grypy osiągnęło w Niemczech dotąd niespotykany poziom, szczególnie u żurawi.

Instytut szacuje, że tej jesieni w wyniku ognisk ptasiej grypy w gospodarstwach uśpiono i zutylizowano już ponad 200 tys. kur, gęsi, kaczek i indyków. FLI nie wyklucza, że rozprzestrzenianie się wirusa może osiągnąć podobną skalę jak cztery lata temu. Podczas jednej z dotychczas najcięższych epidemii w Niemczech zimą 2020/21, według doniesień fachowej prasy, w całym kraju uśpiono ponad dwa miliony zwierząt.

Kolejne doniesienia o ogniskach choroby

W tym roku, według rzeczniczki FLI, w całych Niemczech odnotowano ogniska ptasiej grypy w 50 farmach drobiu, z czego 26 tylko w październiku. Liczba prewencyjnie uśpionych zwierząt wahała się od 5 tys. do 93 tys. Regularnie napływały nowe raporty. „Prawdopodobnie potrwa to jeszcze przez pewien czas, ponieważ szczyt migracji ptaków jeszcze przed nami” – dodała rzeczniczka.

Za nosicieli ptasiej grypy uważa się chore dzikie ptaki, które zatrzymują się po drodze do zimowisk na południu. Choroba ta często kończy się śmiercią u zakażonych zwierząt.

W tym roku szczególnie dotknięte chorobą są żurawie, ale wirus wysoce zjadliwego typu H5N1 został również potwierdzony u innych gatunków, takich jak dzikie gęsi i kaczki.

Brandenburgia: dramatyczne wymieranie żurawi

Tymczasem nieprzerwanie trwa wymieranie żurawi w północno-zachodniej części Brandenburgii. Szacuje się, że do tej pory padło około 1200 ptaków – powiedział starosta powiatu Ostprignitz-Ruppin, Rald Reinhardt w radiu RBB-Inforadio.

„Producentom w regionie wprowadzono zakazy handlu: ani jaja, ani mięso nie mogą trafić do sprzedaży” – podkreślił. W skrajnym przypadku może to skutkować wyższymi cenami jaj i mięsa dla konsumentów.

Według niego obecna sytuacja „jest przygnębiająca”. Wolontariusze na miejscu są bezradni. Zbieranie padłych ptaków nie tylko prowadzi do fizycznego wyczerpania, lecz jest też dużym obciążeniem psychicznym.

Strukturalne niedociągnięcia

Zdaniem frakcji Zielonych w Bundestagu epidemia ptasiej grypy obnaża słabości masowej hodowli zwierząt.

„To, że wirus stanowi tak poważne zagrożenie ekonomiczne dla wielu gospodarstw drobiowych, pokazuje fundamentalny, strukturalny problem: kurniki są zbyt duże i przeludnione” – podkreśliła Zoe Mayer, rzeczniczka ds. żywności, rolnictwa i regionalnych spraw oraz pełnomocniczka ds. ochrony zwierząt.

Obecnie na bardzo ograniczonej przestrzeni może być utrzymywanych łącznie kilkadziesiąt tysięcy zwierząt. W przypadku wystąpienia zarazy konieczne może być wówczas uśmiercenie ogromnej liczby osobników.

(DPA,ARD/jar)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Od stycznia do września tego roku do ich krajów pochodzenia deportowano 17 651 osób – poinformowało niemieckie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych w odpowiedzi na zapytanie klubu poselskiego Lewicy.

W pierwszych trzech kwartałach 2024 roku liczba deportacji wyniosła 14 706. W tym samym okresie w 2023 roku odnotowano 12 042 przypadków oraz 9567 w 2022 roku.

Zgodnie z informacjami zawartymi w odpowiedzi rządu w bieżącym roku najczęściej deportowani byli obywatele Turcji i Gruzji – odpowiednio 1614 i 1379 osób. W dalszej kolejności znalazły się kraje takie jak Hiszpania, Francja, Serbia, Bułgaria i Albania. Jako pierwsza poinformowała o tym gazeta „Neue Osnabrücker Zeitung”.

Około 20 procent deportowanych stanowiły dzieci i młodzież (3095 z 17 651). W grupie osób starszych jedynie 54 osoby miały więcej niż 70 lat.

Bez zahamowań

Clara Bünger, posłanka partii Lewica, ostro skrytykowała obecną sytuację, nazywając ją konsekwencją nieludzkiej polityki. „Władze niemal już prawie nie mają zahamowań, gdy chodzi o podnoszenie liczby deportacji” – mówiła. W Turcji, jak przypomina posłanka, „represjonowani są lewicowcy, Kurdowie i opozycjoniści”, a mimo to niemiecki rząd nie widzi przeszkód w odsyłaniu tam osób. „Ta polityka uderza w godność człowieka, sieje strach wśród osób z niepewnym statusem pobytu i w żaden sposób nie sprawia, by życie w Niemczech było lepsze lub bezpieczniejsze” – podkreśliła Bünger.

Partie CDU/CSU i SPD w swojej umowie koalicyjnej postawiły sobie za cel znaczne zwiększenie liczby deportacji. W tym kontekście planowane są zmiany prawne, które budzą kontrowersje. Koalicja zamierza m.in. zlikwidować obowiązkowego adwokata przy zatrzymaniach w związku z deportacją. Policja ma dostać więcej uprawnień, a osoby uznane za zagrożenie lub sprawcy poważnych przestępstw będą mogli trafiać do stałego aresztu do momentu wydalenia. W związku z tym planowane jest też znaczące zwiększenie liczby miejsc w ośrodkach deportacyjnych.

Wkrótce deportacje do Afganistanu?

Rząd planuje w najbliższym czasie deportację afgańskich sprawców przestępstw. Według informacji ministra spraw wewnętrznych, Alexandra Dobrindta, negocjacje z władzami talibskimi w Afganistanie dotyczące deportacji są niemal zakończone. Negocjacje z talibami budzą jednak kontrowersje, ponieważ rząd federalny nie utrzymuje z nimi oficjalnych stosunków dyplomatycznych.

Talibowie sprawują władzę w Afganistanie od sierpnia 2021 roku i pozostają w międzynarodowej izolacji ze względu na naruszanie praw człowieka, w szczególności praw kobiet.

(AFP/ARD Tagesschau/jar)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Od momentu wejścia w życie ustawy o samostanowieniu rok temu ponad 11 tys. osób w największych niemieckich miastach zmieniło wpis dotyczący płci. Wynika to z ankiety przeprowadzonej przez agencję prasową EPD wśród 20 największych miast i stolic krajów związkowych w Niemczech. Ustawa o samostanowieniu obowiązuje w Niemczech od 1 listopada 2024 roku.

Niepełne dane

W kwietniu 2024 roku Bundestag przyjął ustawę o samostanowieniu, ułatwiającą osobom transpłciowym i interseksualnym zmianę wpisu o płci w metryce. Nowa ustawa – która zastąpiła tę o transseksualizmie, postrzeganą jako dyskryminującą – weszła w życie 1 listopada 2024. Jednak już w sierpniu można było złożyć wniosek o zmianę wpisu dotyczącego płci, który nabierał mocy prawnej natychmiast po wejściu przepisów w życie.

Większość wniosków została zarejestrowana w Berlinie, gdzie około 2400 osób zmieniło wpis dotyczący płci. W Hamburgu wprowadzono łącznie około 900 zmian, w Monachium i Kolonii po prawie 700. We Frankfurcie ponad 440 osób zdecydowało się na zmianę płci, w Düsseldorfie 300.

W stosunku do liczby mieszkańców najwięcej zmian dokonano w Lipsku. Tutaj, przy ponad 900 skutecznych wnioskach, odnotowano 151 zmian na 100 tys. mieszkańców. Następne są Hanower (98) i Bonn (86).

Nie wszystkie miasta mogły podać dane dotyczące częstotliwości wniosków o zmianę. Jednak z odpowiedzi na ankietę EPD wynika, że istnieje niewielka tendencja, zgodnie z którą osoby wcześniej określane jako kobiety częściej zmieniają wpis dotyczący płci. Najczęściej występowała zmiana z płci żeńskiej na męską. Rzadziej osoby zmieniały wpis na „różnorodny” lub „bez wpisu”.

Wnioski są rzadko odrzucane

Od sierpnia 2024 roku osoby, które chcą zmienić wpis dotyczący płci, mogą złożyć wniosek w urzędzie stanu cywilnego. Po upływie trzech miesięcy i maksymalnie sześciu miesięcy od złożenia wniosku osoby zainteresowane mogą złożyć w urzędzie stanu cywilnego oświadczenie, które zostanie poświadczone. Oświadczenia muszą być przekazane do urzędu stanu cywilnego miejsca urodzenia.

Liczba oświadczeń w prawie wszystkich miastach jest jeszcze wyższa, ponieważ właściwy był inny urząd stanu cywilnego. Na przykład w urzędzie stanu cywilnego w Norymberdze weszło w życie 290 oświadczeń, ale tylko 138 osób złożyło tam swoje oświadczenie. Jednocześnie w Norymberdze przyjęto 259 oświadczeń i przekazano je do innych urzędów stanu cywilnego.

Zgłoszenia są rzadko odrzucane. Fakt, że nie wszystkie zgłoszone zmiany zostają wprowadzone, wynika częściowo z tego, że wnioskodawcy nie dotrzymują terminu. Urzędy stanu cywilnego rzadko odrzucają zgłoszenia; na przykład dlatego, że nowe imiona nie pasowały do zmienionej płci, zawierały niedozwolone znaki specjalne lub brakowało zgody przedstawiciela ustawowego.

Rząd zamierza poddać ocenie ustawę o samostanowieniu. Ministerstwo Rodziny poinformowało agencję epd, że obecnie przeprowadzana jest ankieta wśród wszystkich niemieckich urzędów stanu cywilnego. Rząd szacuje liczbę wniosków na średnio 4000 rocznie. Należy się spodziewać początkowego wzrostu liczby zgłoszeń, ponieważ wiele osób czekało na wejście ustawy w życie.

Ustawa o samostanowieniu ułatwia osobom transpłciowym, interseksualnym i niebinarnym zmianę wpisu dotyczącego płci w rejestrze stanu cywilnego oraz imion. Ustawa zastąpiła ustawę o transseksualizmie z 1980 roku, która była częściowo postrzegana jako dyskryminująca.

(EPD/jak)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Związki Niemców z Kościołem słabną – wynika z badania przeprowadzonego przez grupę badawczą Weltanschauungen in Deutschland (fowid), które zostało przedstawione w sobotę (25.10.2025) w Berlinie i zostanie opublikowane w przyszłym tygodniu. Tylko 39 procent członków Kościoła – obecnie już jako dorośli – ponownie przystąpiłoby do Kościoła. W 2005 roku było to jeszcze 62 procent. W ramach badania instytut Mentefactum przeprowadził ankietę wśród około 1000 członków Kościoła.

Życie bez Kościoła

Podczas gdy w 2005 roku 36 procent respondentów twierdziło, że „na pewno” przystąpi do Kościoła w wieku dorosłym, w 2025 roku odsetek ten spadł do zaledwie 16 procent. Zamiast tego przeważa sceptycyzm: ponad połowa (53 procent) wiernych skłania się obecnie ku życiu bez Kościoła; 33 procent uważa za „prawdopodobne”, a 20 procent za „pewne”, że nie przystąpi ponownie do Kościoła.

Ludzie stają się członkami Kościoła poprzez chrzest. Zarówno w Kościele katolickim, jak i ewangelickim w Niemczech chrzest dzieci w pierwszych miesiącach życia jest regułą.

Między wyznaniami występują niewielkie różnice w przywiązaniu do Kościoła. Katolicy są nieco bardziej przywiązani do swojego Kościoła: 41 procent ponownie przystąpiłoby do niego, podczas gdy wśród członków Kościoła Ewangelickiego w Niemczech (EKD) odsetek ten wynosi 36 procent.

Uderzająca jest zmiana między płciami: podczas gdy w 2005 roku dwie trzecie kobiet (66 procent) i 56 procent mężczyzn ponownie wybrałoby swój Kościół, w 2025 roku odsetek ten wynosi tylko 36 procent kobiet i 43 procent mężczyzn.

Bez Caritas i Diakonii: większość opuściłaby Kościół

Bez działalności społecznej Caritas i Diakonii wielu wiernych odwróciłoby się od Kościoła. Nowe badanie pokazuje, że dla większości osób zaangażowanie na rzecz potrzebujących ma duże znaczenie dla ich przynależności do Kościoła.

Gdyby kościoły nie wykorzystywały swoich dochodów z podatku kościelnego lub wykorzystywały je w niewielkim stopniu na cele społeczne, takie jak Caritas i Diakonia, dla zdecydowanej większości niemieckich członków kościoła byłby to powód do opuszczenia kościoła.

Według wyników badania dwie trzecie (66 procent) członków Kościoła twierdzi, że byłby to dla nich powód do wystąpienia z Kościoła – dla połowy z nich „na pewno”, dla drugiej połowy „prawdopodobnie”. Około jedna czwarta (24 procent) pozostałaby w takim przypadku wierna Kościołowi.

Dla porównania, w podobnym badaniu przeprowadzonym w 2005 r. 50 proc. respondentów stwierdziło, że pozostaną członkami swojego kościoła, nawet jeśli wydatki na cele socjalne zostaną wyeliminowane. 47 proc. stwierdziło, że odejdą, jeśli kościół będzie zapewniał niewielkie wsparcie na cele socjalne.

(KNA/jak)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Unia Europejska zamierza skończyć z importem rosyjskiego gazu skroplonego 1 stycznia 2027 r. To dobra i zła wiadomość. Dobrze, że finansowanie rosyjskiego imperializmu zostanie mocno zredukowane. Źle, że Władimir Putin będzie mógł przez jeszcze 14 miesięcy finansować swoje ludobójstwo w Ukrainie” – pisze Konrad Schuller w komentarzu „Pieniądze, krew i gaz Putina”, opublikowanym w gazecie „Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung” (FAS).

UE: największy odbiorca gazu

Import gazu z Rosji spadł co prawda od 2022 r. o 89 proc., ale opłaty za pozostałe dostawy, przede wszystkim za gaz skroplony dostarczany statkami z Syberii, nadal zasilają rosyjski budżet. UE pozostaje do dziś największym odbiorcą skroplonego gazu z Rosji, wyprzedzając Chiny i Japonię. W pierwszej połowie 2025 r. europejscy klienci kupili znacznie więcej tego gazu z Rosji niż przed rokiem.

Powołując się na dane Greenpeace, „FAS” podał, że rosyjski eksporter Jamal LNG sprzedał w pierwszych trzech latach wojny z Ukrainą gaz skroplony za 34 mld euro, odprowadzając do kasy państwa w formie podatków 8,15 mld euro. Można za to kupić 271000 dronów dalekiego zasięgu, prawie 2700 czołgów T-90M lub 9,5 mln pocisków artyleryjskich kalibru 152 milimetry.

Autor zastrzegł, że podane liczby dotyczą łącznych wpływów Rosji z importu gazu. Jednak co najmniej dwie trzecie tej sumy przypada na Europę.

„Przede wszystkim Francja, Hiszpania, Belgia i Holandia sprawiają wrażenie uzależnionych od rosyjskiego gazu. Z danych podanych przez Greenpeace wynika, że te kraje od 2022 r. przekazały więcej pieniędzy Rosji, niż wydały na bilateralną pomoc dla Ukrainy” – podkreślił Konrad Schuller.

„Krwawy paradoks”

Zdaniem „FAS” rola Niemiec wcale nie jest lepsza; przedsiębiorstwo państwowe SEFE, które zastąpiło upaństwowiony w 2022 r. rosyjski koncern Gazprom Germania, tylko w tym roku zorganizowało 50 dostaw rosyjskiego gazu skroplonego z Arktyki, o szacowanej wartości dwóch miliardów euro.

Rządy krajów UE, ze strachu przed krótkoterminowymi problemami – wzrostem cen energii, inflacją, recesją i ewentualnymi karami za zerwanie umów – są przeciwne natychmiastowemu przerwaniu dostaw.

„Klienci rosyjskiego gazu w UE opłacają nie tylko żołnierzy Putina, ale również tych, którzy torturują i gwałcą, a także drony i armie trolli prowadzących wojnę hybrydową przeciwko Europie” – pisze Konrad Schuller.

Kraje UE przeznaczają równocześnie miliardy euro na pomoc dla Ukrainy. „Krwawym paradoksem” jest to, że UE finansuje zarówno sprawców jak i ofiary tej przestępczej wojny. Każde euro, które Europa kupując nadal tani rosyjski gaz rzekomo oszczędza, wydawane jest natychmiast na powstrzymanie terroru, który możliwy jest tylko dzięki tym pieniądzom – pisze w konkluzji Konrad Schuller w „FAS”.

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

W agendzie ostatniego szczytu UE (22.10.2025) znalazła się kwestia wykorzystania zamrożonych w Brukseli rosyjskich aktywów. Pytany o to kanclerz Niemiec Friedrich Merz wyraził optymizm co do potencjalnego poparcia przez Radę UE jego planu, który zakłada udzielenie Ukrainie 140-miliardowej pożyczki z tych zamrożonych aktywów. Ukraina musiałaby spłacić ją dopiero wtedy, gdy Rosja wypłaciłaby jej odszkodowania za szkody wojenne. Plan się jednak nie powiódł.

„Po kilku miesiącach urzędowania kanclerz Niemiec na europejskiej scenie prezentuje model zachowań dobrze znany z polityki krajowej. Friedrich Merz przyciąga uwagę mediów, inicjuje nowe projekty i nie zapomina podkreślać, że to jego zasługa. Ale efekty są jednak niewielkie” – konstatuje „Frankfurter Allgemeine Zeitung”. Gdy Merz miesiąc temu zaproponował skomplikowany pomysł wykorzystania rezerw rosyjskiego banku centralnego na pomoc dla Ukrainy, miał on zostać na ostatnim szczycie przekształcony w jasny mandat dla Komisji Europejskiej. Tymczasem UE jest o wiele dalej od osiągnięcia tego celu niż jeszcze cztery tygodnie temu. (…) Jak pisze dalej dziennik z Frankfurtu: „Oczekuje się, że Niemcy, a zatem Merz, będą odgrywać rolę przywódczą w UE. Jeżeli jednak jego aktywność ogranicza się do pozornych gestów pozbawionych konkretnych efektów, w Brukseli zyskuje on opinię kanclerza od ogłoszeń, a nie działań”.

Zmarnowana szansa

Jak ocenia dziennik regionalny „Kölner Stadt-Anzeiger”: „Wielka szkoda, że UE w tym tygodniu nie udało się znaleźć sposobu na uwolnienie zamrożonych rosyjskich aktywów. To mogłoby być mocne przesłanie dla Kremla. UE miała szansę jasno pokazać, że kontynent europejski nie zgadza się na rewizjonistyczne i imperialne poczynania Władimira Putina i stawia im zdecydowany opór. Szansa ta została zmarnowana, przynajmniej na razie. Po szeregu niejednoznacznych i zmiennych działań w próbach mediacji pokojowej, prezydent USA Donald Trump najwyraźniej stracił cierpliwość – ogłosił sankcje wobec największych rosyjskich koncernów naftowych, Rosnieftu i Łukoilu. To był zdecydowany krok ze strony Trumpa. Tym boleśniejsze jest to, że UE zawiodła w momencie, gdy prezydent USA podejmuje działania przeciwko Putinowi”.

W innym tonie komentuje „Reutlinger General-Anzeiger” pisząc: „Globalny system finansowy opiera się w dużej mierze na zaufaniu, że powierzone bankom środki są tam bezpiecznie przechowywane. Politycznie motywowane wywłaszczenie zagranicznego majątku państwowego mogłoby poważnie zachwiać tym zaufaniem. Gdyby Unia Europejska, jako obrończyni zasad praworządności na arenie międzynarodowej, otworzyła tę puszkę Pandory, mogłoby to stać się niebezpiecznym precedensem. Obawy przed ingerencją państwa mogłyby znacząco osłabić gotowość zagranicznych firm do inwestowania w Unii Europejskiej. Szczególnie niemiecka gospodarka, silnie powiązana z rynkami międzynarodowymi, musiałaby w przyszłości obawiać się ryzyka utraty miliardowych inwestycji w krajach, z którymi mogłoby dojść do napięć dyplomatycznych. Po uruchomieniu określonego procesu politycznego lub gospodarczego jego zatrzymanie staje się niezwykle trudne”.

Obawy nie tylko w Berlinie i Paryżu

Z kolei dziennik „Rhein-Neckar-Zeitung” z Heidelbergu jest zdania, że „Jeśli wywłaszczenie okaże się niemożliwe z przyczyn prawnych, albo z obawy przed ogromnym ryzykiem gospodarczym, koszt odbudowy zniszczonej wojną Ukrainy spadnie na barki Europy. I właśnie tego najbardziej boją się rządy w Berlinie, Paryżu, a już szczególnie w mniejszych krajach Unii. Wojna Putina ze wszystkimi jej konsekwencjami poważnie osłabiła wzrost gospodarczy w Europie. Ceny energii gwałtownie wzrosły, doszło do załamania rynków, trzeba było przyjąć uchodźców wojennych, a także zamówić broń w dotąd niewyobrażalnych ilościach. Chociaż Putin może w wyniku kolejnych pakietów sankcji znaleźć się w kłopotach gospodarczych, Europa jest nimi dotknięta już teraz”.

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na Facebooku! >>

DW: Kiedyś niemiecka gospodarka była wzorem, ale od jakiegoś czasu stanęła w miejscu, a kłopoty z tego powodu mają nie tylko Niemcy. Pojawiają się wątpliwości, co do ich wiodącej roli w Europie. Skąd to się wzięło?

Matthias Bauer*: – Rzeczywiście, eksperci spoza Niemiec patrzą raczej pesymistycznie na rolę Niemiec w Europie w nadchodzących latach.

Ja sam też uważam, że w Niemczech sporo zasługuje na krytykę. Mamy bardzo rozbudowany sektor publiczny, który przez ostatnich dziesięć lat więcej konsumował niż inwestował. Widzimy duże luki inwestycyjne na obszarach infrastruktury drogowej i kolejowej, ale także edukacji, budownictwa mieszkaniowego, czy w takich kluczowych dziedzinach, jak cyfryzacja, ochrona klimatu i polityka środowiskowa. Rządzący będą musieli stawić czoła tym wyzwaniom, ale dojść do konsensusu i osiągnąć sukces nie będzie łatwo, bo konieczne jest podjęcie bolesnych działań.

Innym ważnym tematem jest polityka społeczna. W Niemczech mamy państwo socjalne. Przez wiele lat żyliśmy ponad stan. Teraz trwa jego korekta i pozostaje odczekać, jaki będzie ostateczny wynik.

Czy kanclerz Friedrich Merz może znacząco zmienić politykę gospodarczą Niemiec, skoro rządzi razem z SPD?

Mechanizm korygujący już istnieje. Ma ograniczyć biurokrację, zmniejszyć ulgi podatkowe i doprowadzić do przebudowy systemu opieki społecznej. Otwartym pozostaje pytanie, czy to wystarczy, żeby powstrzymać odpływ krwi z niemieckiego przemysłu.

Obawiam się, że tak raczej nie będzie, ponieważ mamy do czynienia z wielkimi, globalnymi zawirowaniami. Ludzie i przedsiębiorstwa w Azji i Ameryce Łacińskiej są gotowi pracować więcej za mniejsze pieniądze. Dlatego spora część rozwoju gospodarczego i technologicznego rozgrywa się poza Europą.

Bo w Niemczech byłoby to zbyt drogie?

Niemcy jako miejsce prowadzenia działalności gospodarczej charakteryzują wysokie wynagrodzenia i pozapłacowe koszty pracy, po części droga energia, a także biurokracja, która wynika nie tylko z uwarunkowań krajowych, ale i z niezwykle silnej fragmentacji prawnej na europejskim rynku wewnętrznym.

Ten rynek opiera się na trzech zasadach: swobodzie przedsiębiorczości (czyli wyboru kraju prowadzenia działalności gospodarczej – przyp.), braku ceł i daleko idącym uznawaniu produktów, co znaczy, że jeśli jakiś produkt jest dopuszczony do obrotu w jednym kraju członkowskim Unii, może być również sprzedawany w innym kraju unijnym. Poza tym nie mamy zbyt wiele wspólnego rynku wewnętrznego.

Ma pan na myśli usługi?

Tak, to ten klasyczny obszar. Prawie wszystkie usługi podlegają regulacjom krajowym. Ale jeszcze gorzej jest z przepisami, które dotyczą wszystkich przedsiębiorstw, niezależnie od tego, gdzie prowadzą działalność. Mam na myśli kwestie opodatkowania, rynku pracy, ochrony danych osobowych czy ogólnej ochrony konsumentów. W tym zakresie obowiązują z reguły przepisy krajowe, chronione przez państwa członkowskie, niezależnie od tego, czy są to kraje małe, czy duże. To obejmuje również zachowanie kompetencji.

Zaliczyłby pan również do tego Zielony Ład?

Przepisy dotyczące ochrony środowiska i klimatu są także przeważnie krajowe. Mamy wiele dyrektyw, które muszą zostać wdrożone do prawa narodowego. To ma nawet sens. Ale jednocześnie wszystkie państwa członkowskie trwają przy swoich własnych regulacjach. A ja siebie pytam, czy to jest jeszcze uzasadnione.

Dlaczego?

Myślę, że ludziom w Europie jest wszystko jedno, czy robią zakupy zgodnie z polską ustawą o ochronie konsumentów, czy z niemiecką. To samo dotyczy ochrony danych. Preferencje są tu raczej takie same, inaczej niż na obszarach, które nie mają bezpośredniego znaczenia dla gospodarki, jak prawo karne czy aborcyjne. To obszary mające silne zabarwienie polityczne, gdzie być może nie należy dążyć do harmonizacji. Dotyczy to również stawek podatkowych pobieranych w państwach członkowskich.

Jednak już przy obliczaniu jednolitej podstawy opodatkowania można by współpracować znacznie bliżej i zgodzić się na jakąś regulację europejską. Istnieje interesująca inicjatywa o nazwie 28. system prawny. Z nią wiążę pewne nadzieje. Chodzi bowiem o harmonizację i ułatwienia przy zakładaniu przedsiębiorstw w całej Europie.

Co na tym polu mogłyby zrobić kraje Europy Środkowej i Wschodniej?

Mogą próbować tworzyć warunki ramowe, które stymulowałyby konkurencję. Na przykład niskie podatki nie tylko dla przedsiębiorstw, ale i pracowników, żeby zatrzymać w kraju lub do niego przyciągnąć ludzi naprawdę zdolnych.

Byłbym też zdecydowanie za tym, żeby dążyć do harmonizacji prawnej na wszystkich obszarach, które są ważne dla firm zajmujących się handlem transgranicznym. Czyli zharmonizować wszystkie horyzontalne przepisy dotyczące podatków, rynku pracy, prawa kontraktowego, które dotyczą wszystkich przedsiębiorstw. Można to zrobić elegancko, poprzez 28. system prawny.

Jeśli dobrze rozumiem, mówi pan „więcej Europy, mniej państw narodowych”?

Opowiadam się za większą rolą Europy i zmniejszeniem kompetencji państw narodowych we wszystkich obszarach, które są ważne dla przedsiębiorstw chcących prowadzić działalność transgraniczną lub inwestować za granicą.

Wróćmy jeszcze do polityki klimatycznej. Coraz głośniej słychać żądania, by Unia Europejska zrewidowała jej cele. Ale czy wtedy nie zagrozi to całemu europejskiemu przemysłowi, tak jak chińska konkurencja w branży samochodów elektrycznych?

Być może. Nie widzę powodu, dla którego rząd miałby chronić stare gałęzie przemysłu. Należy zapewnić jak największą swobodę gospodarczą i starać się nie dyskryminować żadnej branży, jak miało to po części zdarzyło się w przemyśle motoryzacyjnym. Ja bym tego jednak nie potępiał.

Obserwujemy ogromny postęp w rozwoju energii odnawialnej w Niemczech. Koszty energii są wysokie, to prawda. Ale wcześniej były sztucznie zaniżane, ponieważ dostawaliśmy ogromne ilości taniego gazu z Rosji.

Poza tym koszty energii są wielkim tematem dla branż energochłonnych: hutniczej, chemicznej, papierniczej czy cementowej. Jednak dla dużej części gospodarki nie odgrywają one większej roli. Ważniejsze są raczej płace i pozapłacowe koszty pracy.

Druga kwestia: nie potrzebujemy polityki energetycznej, która chroni klimat. Potrzebujemy polityki energetycznej niezależnej od takich bogatych w surowce i autokratycznie rządzonych krajów, jak Rosja.

A gdy ją będziemy mieli, pomożemy też klimatowi?

Tu będę raczej sceptyczny. Jeśli bowiem spojrzeć na wielkość emisji, to jak tu wyglądają Niemcy?

Jednak niezależnie od tego osiągnęliśmy w Niemczech ogromny postęp w dziedzinie odnawialnych źródeł energii. Myślę, że za pięć do dziesięciu lat struktura energetyczna będzie wyglądać zupełnie inaczej, na ich korzyść.

A co z chińską konkurencją? Chińczycy dużo o tym nie mówią, ale prowadzą politykę coraz bardziej przyjazną dla klimatu. W produkcji elektrycznych aut i energetyce słonecznej wyprzedzili już wszystkich innych.

Tak, robią to całkiem nieźle. Bardzo wiele dzieje się w dziedzinie energii odnawialnej, w produkcji baterii, a także aut elektrycznych. Moim zdaniem to dobrze. Pytanie brzmi oczywiście, jak my na to zareagujemy.

Nie jestem zwolennikiem ceł, ani tak zwanych pozataryfowych barier handlowych. Nie możemy jednak zapominać, że chińska gospodarka jest ekstremalnie silnie subsydiowana, a my nie mamy nawet pojęcia, jak bardzo. Tam subsydiuje się na każdym rogu. Subsydiowana jest energia. Subsydiowana jest praca. Subsydiowany jest kapitał. Do tego dochodzą wszelkiego rodzaju dotacje, od szczebla centralnego po prowincje i gminy. Chiny subsydiują jak szalone, a my nie wiemy, kto ile pieniędzy dostaje.

Ale czy w ostatecznym rozrachunku nie jest tak, że to pomaga klimatowi? Niezależnie od tego, czy jest dotowane, czy nie?

Polityka klimatyczna nie musi bezwzględnie należeć do unijnych kompetencji. Nie trzeba zabierać pieniędzy z państw członkowskich po to, by je następnie drogą okrężną wysyłać z powrotem do tych państw, żeby budowały wiatraki czy finansowały zielone NGO'sy.

Obszar, na którym potrzebna jest współpraca, to ustawodawstwo dotyczące ochrony środowiska i klimatu. Dobrze byłoby, gdyby udało się osiągnąć porozumienie w sprawie zharmonizowanych reguł. To jednak nie musi dziać się w klubie 27 państw. Wystarczy 5 lub 12. Kto nie chce w tym uczestniczyć, może zostać na zewnątrz.

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

*Ekonomista Matthias Bauer jest dyrektorem ECIPE, Europejskiego Centrum Międzynarodowej Ekonomii Politycznej, brukselskiego think tanku zajmującego się polityką gospodarczą, handlową i technologiczną, a także rozwojem gospodarczym i działaniami politycznymi w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

W 2024 roku służby odkryły 37 nielegalnych laboratoriów narkotykowych, w tym 11 dużych zakładów produkcyjnych. Szczególnie niepokojący jest wzrost liczby zgonów po zażyciu syntetycznych opioidów – z 4 w 2023 roku do 32 w 2024. Nowe Psychoaktywne Substancje (NPS) również zyskują na popularności – ujawnił podczas prezentacji raportu w Federalnym Urzędzie Kryminalnym (BKA) w Wiesbaden minister spraw wewnętrznych Niemiec Alexander Dobrindt.

Spadek przestępstw? Efekt legalizacji

Choć liczba przestępstw narkotykowych spadła o 34,2 procent (do 228 104 przypadków), eksperci tłumaczą to częściową legalizacją marihuany w kwietniu 2024. Minister Dobrindt skrytykował tę regulację wprowadzoną przez rząd Olafa Scholza: – To otwarcie drzwi do większego spożycia narkotyków. Rzecz jasna – fatalne prawo.

Pomimo monitoringu w portach, kokaina nadal trafia do Niemiec – m.in. przez nowe trasy z południowo-zachodniej Europy. Przykładem jest 630 kg kokainy, która przypadkowo dotarła na wyspę Borkum – prawdopodobnie przez błąd przemytników.

Nowe metody rekrutacji

Zorganizowane grupy przestępcze coraz częściej rekrutują dzieci i młodzież przez gry online, komunikatory i media społecznościowe. Model „Violence as a Service” obejmuje zlecanie ataków, a nawet zabójstw. W niektórych przypadkach młodzi sprawcy sami giną – np. przy nieumiejętnej obsłudze materiałów wybuchowych.

Gangsterzy oferują coraz więcej „usług kryminalnych”, w tym profesjonalne pranie pieniędzy. Legalizacja nielegalnych dochodów staje się coraz łatwiejsza, choć kosztowna – grupy przestępcze płacą wysokie prowizje za takie usługi. Minister Dobrindt zapowiada zmiany w prawie, w tym odwrócenie ciężaru dowodu przy podejrzanych transakcjach.

Wzmocnienie służb i modernizacja

Minister zapowiada wzmocnienie BKA – także kadrowe. Niemiecki minister finansów Lars Klingbeil podkreśla rolę celników, którzy w 2024 roku prowadzili najwięcej spraw związanych z przestępczością zorganizowaną. Strategia „Zoll 2030” ma uczynić służby jeszcze bardziej skutecznymi.

Związek Zawodowy Policji (GdP) od dawna domaga się lepszego wyposażenia i zwiększenia kadr funkcjonariuszy, by mogli skutecznie walczyć z nowoczesną przestępczością narkotykową.

(DPA/du)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na Facebooku! >>

W nocy z 28 na 29 września 1994 roku prom MS „Estonia” zatonął podczas sztormu w drodze z Tallina do Sztokholmu. Zginęło 852 osób, a wiele ciał nigdy nie zostało odnalezionych. Wrak spoczywa na głębokości około 80 metrów, 35 kilometrów od fińskiej wyspy Utö, i jest uznawany za miejsce spoczynku ofiar.

W 1995 roku Estonia,Szwecja i Finlandia podpisały porozumienie zakazujące nurkowania w rejonie wraku, w celu ochrony spokoju zmarłych. Pomysł zamknięcia wraku w betonowym sarkofagu został porzucony po protestach rodzin ofiar i obawach o utrudnienie dalszych badań.

Podsłuch na dnie morza?

Jednak według ustaleń dziennikarzy WDR, NDR i „Süddeutsche Zeitung”, NATO posiada informacje, że Rosja może wykorzystywać wrak jako teren ćwiczeń dla podwodnych operacji wojskowych. W pobliżu wraku miały być umieszczane urządzenia umożliwiające precyzyjne nawigowanie dronów i robotów podwodnych.

Podejrzewa się, że Rosja mogła instalować sensory rejestrujące charakterystyczne odgłosy okrętów NATO, co pozwalałoby na ich identyfikację i śledzenie. Lokalizacja wraku, pomiędzy Szwecją, Finlandią a państwami bałtyckimi, czyni go strategicznym punktem do prowadzenia takich działań.

Za operacje tego typu odpowiada rosyjska jednostka GUGI – Główna Dyrekcja Badań Głębinowych, podlegająca bezpośrednio Ministerstwu Obrony. GUGI dysponuje flotą specjalistycznych statków, miniaturowych okrętów podwodnych i zaawansowanych sonarów. Jednym z jej najbardziej aktywnych statków jest „Yantar”, który wielokrotnie pojawiał się w rejonach infrastruktury podwodnej NATO.

Globalna sieć szpiegowska

Dziennikarskie śledztwo ujawniło, że rosyjscy biznesmeni przez lata pozyskiwali na Zachodzie sprzęt do obserwacji podwodnej, m.in. przez firmy zarejestrowane na Cyprze. Część tej technologii miała trafić do projektu „Harmonia” – systemu podwodnych czujników w Arktyce, chroniącego rosyjski arsenał nuklearny.

W ostatnich latach podobne urządzenia wykryto także w innych częściach Europy, m.in. w Litwie, Wielkiej Brytanii i Irlandii. NATO nie wyklucza, że Rosja instaluje tego typu systemy również w innych rejonach światowych mórz.

Fińskie i estońskie władze potwierdziły, że monitorują sytuację na Morzu Bałtyckim, szczególnie po rozpoczęciu rosyjskiej agresji na Ukrainę. Jednocześnie zaznaczają, że ze względów operacyjnych nie mogą ujawniać szczegółów dotyczących działań wywiadowczych.

Niemcy monitorują

Eksperci spodziewają się, że takie rosyjskie czujniki są zainstalowane również w niemieckich wodach i być może zostały już znalezione. Rzecznik niemieckiego Ministerstwa Obrony Narodowej odpowiedział jedynie ogólnie, że monitoruje się działania podwodne, które „mogą być skierowane przeciwko krytycznej infrastrukturze morskiej lub służyć szpiegostwu”.

MON odmówił udzielenia konkretnych informacji na ten temat, ponieważ „umożliwia to wyciągnięcie wniosków na temat naszych zdolności w zakresie podwodnego rozpoznania, lokalizacji i wykrywania” – zaznaczył rzecznik cytowany przez portal ARD tagesschau.de.

(ARD, tagesschau.de / du)

Chcesz skomentować nasze artykuły? Dołącz do nas na facebooku! >>

Próba sprzedaży rzekomych obrazów Picassa, Rembrandta i Rubensa zakończyła się fiaskiem, gdyż podejrzanych wytropili eksperci sztuki. Jak poinformowało Landowe Biuro Kryminalne (LKA) w Bawarii, zabezpieczono 20 podejrzanych dzieł, które były oferowane pod nazwiskami światowej sławy artystów.

Głównym podejrzanym jest 77-letni mężczyzna z okolic Schwandorf w Górnym Palatynacie. Oferował on rzekomo dzieła Rembrandta, Rubensa, Pablo Picassa, Juan Miró i Fridy Kahlo. Domniemani fałszerze żądali za obrazy od 400 tysięcy do 14 milionów euro.

W proceder zaangażowany był również 74-letni mężczyzna z Nadrenii-Palatynatu, który sporządzał ekspertyzy mające „poświadczać” autentyczność obrazów. Wobec dwóch głównych podejrzanych wydano nakazy aresztowania, lecz ze względu na ich zaawansowany wiek pozostają obecnie na wolności. Śledztwo obejmuje łącznie jedenastu podejrzanych. Podejrzanym przedstawiono zarzuty usiłowania oszustwa o charakterze gospodarczym oraz przynależności do zorganizowanej grupy przestępczej zajmującej się fałszowaniem dzieł sztuki.

Prosto z bagażnika samochodu

Śledczy zaczęli dokładniej przyglądać się sprawie, gdy główny podejrzany wystawił na rynek sztuki dwa dzieła rzekomo autorstwa Pabla Picassa. Na sprzedaż wystawił również światowej sławy obraz Rembrandta „Syndycy cechu sukienników” („Staalmeesters”) za 120 mln franków.

Eksperci szybko zauważyli, że coś jest nie tak, gdyż obraz „Staalmeesters” znajduje się już w Rijksmuseum w Amsterdamie. Oferowane do sprzedaży dzieło nie było oryginałem z XVII wieku, lecz kopią, prawdopodobnie wykonaną w XX wieku.

Jak podało bawarskie LKA, podejrzani starali się przekonać potencjalnych nabywców, że oferowane przez nich obrazy są autentycznymi, starszymi oryginałami, podczas gdy egzemplarz w Rijksmuseum jest jedynie młodszą kopią. Inne rzekome dzieła światowych artystów były oferowane prosto z bagażnika samochodu.

Chcesz skomentować nasze artykuły? Dołącz do nas na facebooku! >>

Przeszukania w trzech krajach

W ubiegłym tygodniu, przy wsparciu 100 funkcjonariuszy, przeszukano kilkadziesiąt lokalizacji w Niemczech, Szwajcarii i Liechtensteinie. Znaleziono przy tym liczne fasyfikaty.

Nie jest obecnie jasne czy główni podejrzani sami tworzyli podróbki, czy działali wyłącznie jako pośrednicy. Bawarskie LKA nie potwierdziło istnienia warsztatu fałszerzy. Dotychczas nie stwierdzono, aby mężczyźni osiągnęli sukces w sprzedaży falsyfikatów, ale śledztwo nadal trwa.

(DPA/jar)

Minęły czasy, gdy Węgrzy mogli podczas świąt narodowych choć na chwilę zapomnieć o politycznych podziałach. Viktor Orban od dawna te dni, które powinny jednoczyć naród, przemienia w scenę ataków na krytyków, oczerniania i politycznego niszczenia przeciwników. Obecnie każde narodowe święto węgierskie staje się areną politycznych starć.

23 października przebił tym razem wszystkie dotychczasowe wydarzenia. W rocznicę krwawo stłumionej przez Sowietów antykomunistycznej rewolucji z 1956 roku, ulice Budapesztu zapełniły dziesiątki tysięcy ludzi. Wzięli oni udział w dwóch gigantycznych manifestacjach, organizowanych przez zwolenników dwóch głównych obozów politycznych. Wydarzenia te są odzwierciedleniem podziału Węgier przed nadchodzącymi wyborami parlamentarnymi w kwietniu 2026 roku.

Gorszy sort

23 października stał się dla premiera Węgier okazją, by kwestionować prawo przeciwników i osób o odmiennych poglądach do przynależności do kraju i narodu. „Kto jest Węgrem, stoi po naszej stronie” – głosił ogromny napis przed parlamentem, gdzie Orban wygłaszał swoje przemówienie. Każdy, kto nie popierał jego ani jego partii Fidesz, został przez Orbana określony jako pozbawiony prawa do uznania za pełnoprawnego członka narodu.

Tymczasem rywal Orbana, Peter Magyar, którego partia Tisza (Respekt i Wolność) ma realną szansę zagrozić długoletniemu premierowi, starał się zachować pojednawczy ton w przemówieniu na Placu Bohaterów. Gdy pośród jego zwolenników zaczęły pojawić się okrzyki „Brudny Fidesz”, natychmiast podnosił głos, by zagłuszyć protesty. W większej części swojego wystąpienia Magyar kreował siebie i swoją partię na zwycięzców przyszłych wyborów i zapowiadał radykalną zmianę systemu.

Pokaz siły obu obozów

Orban określił swoją demonstrację mianem „Marszu Pokoju”, natomiast Peter Magyar – „Marszu Narodowego”. Niezależne media węgierskie od samego początku traktowały tegoroczne święto narodowe jako „symboliczny pojedynek” i „pokaz siły” dwóch głównych obozów politycznych.

Publiczne media węgierskie, od których oczekuje się formalnie zachowania bezstronności w relacjonowaniu wydarzeń, w praktyce pozostają lojalne wobec Orbana i nadmieniły jedynie pobieżnie o manifestacji opozycyjnej partii Tisza. Z kolei prywatne media sprzyjające premierowi nie szczędziły ostyrych ataków pod adresem Magyara, określając go mianem „marionetki Brukseli” i „podżegacza wojennego”. Zgodnie z ocenami niezależnych ekspertów, demonstracja Fideszu zgromadziła od 85 do 90 tysięcy uczestników, natomiast marsz partii Tisza przyciągnął od 160 do 170 tysięcy osób.

Przemilczana agresja

Węgierska rewolucja z 1956 roku była antykomunistycznym powstaniem, które jednoznacznie skierowane było również przeciwko Rosji jako imperium i państwu kolonialnemu. Wyrazem tego było m.in. legendarne hasło „Ruszkik haza!” („Rosjanie, do domu!”), malowane na murach budynków i sowieckich czołgach. Hasło to zostało ponownie użyte w latach 1989/90 jako slogan wyborczy Orbana i jego partii Fidesz, w okresie, gdy polityk ten jeszcze reprezentował poglądy liberalne. Orban stał się szeroko znany w czerwcu 1989 roku, gdy w publicznym przemówieniu domagał się wycofania armii sowieckiej z Węgier

Podczas tegorocznych obchodów Orban zastosował specjalny zabieg retoryczny. Gloryfikował węgierski ruch wolnościowy z 1956 roku, nie odnosząc się ani do Moskwy, brutalnej sowieckiej inwazji w tym pamiętnym roku, ani do współczesnej agresji Rosji na Ukrainę. Jednocześnie obarczył świat odpowiedzialnością za „porzucenie Węgier”. W tym samym czasie dyskredytował aktualną walkę Ukrainy o wolność, twierdząc, że Węgry są jedynym krajem w Europie stojącym po stronie pokoju.

Orban oświadczył również, że „Bruksela postanowiła wciągnąć nas w wojnę”. Twierdził, że finansowe wsparcie Ukrainy przez Unię Europejską to „inwestycja Brukseli”. Ponieważ Bruksela nie ma pieniędzy, chce je „wyciągnąć z kieszeni” obywateli UE, w tym także Węgrów.

Po raz pierwszy w swoim przemówieniu premier pośrednio uznał, że w kraju pojawiły się nastroje zapowiadające zmiany. Stwierdził, że „jest wielu Węgrów, którzy wierzą, że działają w dobrej sprawie, wspierając Brukselę i kandydatów rządu – marionetki Brukseli”. Nawiązał w ten sposób do swojego rywala, Petera Magyara. Według Orbana należy uświadomić „wprowadzanej w błąd ludności”, że Bruksela nie oferuje pomocy, lecz stanowi zagrożenie.

Populizm bez podżegania do nienawiści

Konserwatywny opozycjonista Peter Magyar potrafi podważyć narrację Orbana i jego partii Fidesz przy użyciu ich własnych narzędzi – populizmu, ale bez stosowania retoryki nienawiści wobec innych. W podkreśla jego podwójne standardy, wskazując na paradoks, że Orban krytykuje migrantów i gloryfikuje etnicznie jednorodne Węgry, a jednocześnie dopuszcza napływ dziesiątek tysięcy pracowników spoza Europy.

W pewnym sensie Peter Magyar jawi się jako demokratyczna wersja Fideszu. Zbiega się to z powszechnym niezadowoleniem z rządów Orbana, afer korupcyjnych oraz zmęczeniem społeczeństwa permanentnie podsycaną polaryzacją.

W swoim przemówieniu 23 października Peter Magyar zestawił wydarzenia z 1956 roku z obecną sytuacją i już teraz, z dużą pewnością siebie, ogłosił swoje zwycięstwo wyborcze. Jednocześnie obiecał całkowite zerwanie z reżimem Orbana oraz z postkomunistyczną erą rządów socjalno-liberalnych. Na Węgrzech miałyby dominować: „uczciwość, przyzwoitość, szacunek i solidarność”. Miałoby to być państwo wolne od oligarchów, które nie zwraca się na Wschód, lecz pozostaje w strukturach UE i NATO. Za tę deklarację w tłumie rozległy się najgłośniejsze brawa oraz potężne okrzyki „Ruszkik haza!”.

Wyraźny sukces

Peter Magyar, który wcześniej należał do Fideszu, zadebiutował na scenie politycznej Węgier dopiero półtora roku temu. Od tego czasu on i jego partia Tisza szybko awansowali na pozycję lidera w sondażach. W ocenie niektórych ekspertów wyborczych możliwe jest nawet, że z partią Tisza Magyar uzyskałby większość dwóch trzecich w parlamencie, co mogłoby znacząco zmienić polityczny układ sił w kraju.

Magyar prowadził intensywną, 80-dniową kampanię wyborczą w całych Węgrzech. Teraz ogłasza, że od 5 listopada aż do dnia wyborów wyruszy w kolejny krajowy maraton. „Droga do zwycięstwa” – tak nazywa swój polityczny wyścig.

Zdaniem obserwatorów czwartkowe marsze w Budapeszcie były przede wszystkim sukcesem Petera Magyara i jego partii Tisza. Politolog Gabor Török ocenił, że rywal Orbana wykazał zdolność do masowej mobilizacji na poziomie porównywalnym z Fideszem, co wcześniej nie udało się żadnej innej partii opozycyjnej. Portal HVG podsumował wydarzenia w nagłówku: „Węgry to nie Fidesz”, sygnalizując możliwą zmianę dynamiki politycznej w kraju.

Chcesz skomentować nasze artykuły? Dołącz do nas na facebooku! >>

Kościół katolicki w Niemczech stara się pozyskać osoby z innych zawodów jako przyszłych duszpasterzy i nauczycieli religii. W Katolickiej Wyższej Szkole w Monachium (KSH) ruszyły drugi rok z rzędu nietypowe w skali całego kraju studia dualne.

Cieszą się one coraz większym zainteresowaniem. Jak podaje Katolicka Agencja Informacyjna (KNA), w tym roku naukę na kierunku rozpoczęło dwanaście osób. Jesienią 2024 roku, kiedy te studia ruszyły po raz pierwszy, było ich pięć.

Studia online

Nowi studenci mają od 25 do 45 lat. Są wśród nich osoby zmieniające kierunek studiów oraz chcące zmienić zawód – mówi agencji KNA pedagog Ralf Gaus. Większość z nich angażowała się wcześniej w pracę parafialną jako wolontariusze. Wśród studentów są także osoby z parafii obcojęzycznych istniejących w Niemczech.

Studia, które odbywają się głównie online, trwają siedem semestrów i przygotowują do pracy w charakterze referenta parafialnego lub nauczyciela religii. Aby się dostać, nie jest wymagana ogólna matura – wystarczy matura zawodowa lub co najmniej dwuletnie doświadczenie zawodowe po ukończeniu kształcenia zawodowego.

Praca i studia w jednym

Szczególną cechą programu jest to, że przyszli duszpasterze są już w trakcie studiów zatrudnieni w jednej z diecezji na pół etatu. Otrzymują też wynagrodzenie za naukę. Nie muszą zmieniać miejsca zamieszkania, bo w każdym semestrze przewidziany jest tylko dwutygodniowy blok zajęć stacjonarnych w Monachium lub Benediktbeuern na Bawarii.

Obecnie osiem południowoniemieckich diecezji podpisało umowę o współpracy z uczelnią. Trwają negocjacje z kolejnymi diecezjami.

Aby uczynić nową ścieżkę dostępu do zawodu duszpasterza jeszcze bardziej atrakcyjną, niektóre diecezje znacznie skróciły okres szkolenia po ukończeniu dualnych studiów. Wynika to również z chęci jak najszybszego obsadzenia powstałych w diecezjach wakatów.

(KNA/dom)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

O tym, że ówczesna kanclerz Niemiec Angela Merkel miała w 2014 roku naciskać na Ukraińców, mówi były głównodowodzący sił zbrojnych Litwy Jonas Vytautas Zukas.

Wypowiedź ta znalazła się w wydanej w tym roku książce Zukasa, o której pisze w piątek (24.10.2025) niemiecki dziennik „Die Welt”. Gazeta podaje, że sprawa wywołała oburzenie na Litwie, ale jak dotąd nie była znana poza tym krajem.

Telefon z Berlina

Pytany przez „Die Welt” o szczegóły Jonas Vytautas Zukas odpowiada, że jako litewski dowódca przebywał w przeszłości w Kijowie. Miał tam rozmawiać z Ołeksandrem Turczynowem – byłym szefem ukraińskich służb specjalnych i byłym przewodniczącym parlamentu.

Na pytanie Zukasa, dlaczego w 2014 roku Ukraińcy nie bronili przed zajęciem przez Rosjan gmachu parlamentu na Krymie, Turczynow miał stwierdzić, że takie było zalecenie Angeli Merkel wyrażone w rozmowie telefonicznej.

„Die Welt” ocenia, że byłoby to skandaliczne. Gazeta poprosiła biuro Merkel o komentarz, ale w odpowiedzi usłyszała, że była kanclerz nie komentuje pojawiających się w przestrzeni medialnej pojedynczych opinii.

Trzy błędy Merkel

Niemiecki dziennik ocenia, że kraje Europy Środkowej i Wschodniej mają złe zdanie o rządach kanclerz Angeli Merkel, nie tylko od czasu jej wywiadu dla węgierskiego portalu Partizan, w którym sugerowała pośredni związek między wybuchem wojny w Ukrainie, a niechęcią krajów regionu do negocjacji z Rosją.

„Za surowymi ocenami Merkel w Europie Środkowo-Wschodniej stoi zasadnicze założenie, że kanclerz wyrządziła Niemcom i Europie znaczną i przede wszystkim trwałą szkodę w trzech ważnych obszarach polityki, umożliwiając w ten sposób wojnę Putina lub przynajmniej sprzyjając jej” - piszą autorzy artykuł Philipp Fritz i Pavel Lokshin.

Chodzi o uzależnienie Niemiec od rosyjskich dostaw energii, ogólną naiwność w podejściu do Rosji i niedocenienie skutków, jakie dla Europy niosła ze sobą masowa imigracja – czytamy w „Die Welt”.

Kanclerz Niemiec Friedrich Merz wywołał konsternację swoją wypowiedzią o rzekomym porozumieniu w sprawie umowy o wolnym handlu z czterema państwami Mercosur w Ameryce Łacińskiej.

Po dwunastogodzinnych obradach na szczycie UE w czwartek, 23 października, powiedział, że wszystkie 27 państw członkowskich Unii, w tym dotychczas szczególnie sceptyczna Francja, opowiedziały się za podpisaniem umowy w głosowaniu zwołanym przez przewodniczącego Rady Europejskiej Antonio Costę. – Państwa członkowskie nie mają już zastrzeżeń. Sprawa załatwiona. Przeszło. Droga do umowy jest otwarta – powiedział Merz.

Jest data podpisania umowy

Costa doprecyzował później, że poprosił jedynie szefów państw i rządów o rozmowę ze swoimi ambasadorami, aby rozwiązać techniczne problemy z tłumaczeniami, tak by umowa mogła zostać podpisana na czas. – Ale to wszystko. Nie dyskutowaliśmy o tym. Nie podjęliśmy żadnych decyzji – powiedział przewodniczący Rady Europejskiej.

Przynajmniej w jednym punkcie Costa i Merz byli zgodni: umowa ma zostać podpisana do końca roku. Merz podał nawet konkretną datę – 19 grudnia.

Macron zaskoczony, Austria na „nie”

Zaskoczony wypowiedziami kanclerza był prezydent Francji Emmanuel Macron. Na konferencji prasowej powiedział, że ostateczna odpowiedź może pojawić się dopiero w ciągu najbliższych tygodni. – Praca trwa – odparł Macron, dodając, że wszystko zmierza w dobrym kierunku i nadal dąży się do zawarcia porozumienia.

Kanclerz Austrii Christian Stocker powiedział jasno, że obecnie nie może on poprzeć umowy. – Jeśli dojdzie do głosowania w obecnej sytuacji, nie będę miał innego wyjścia, jak tylko zagłosować na nie, ponieważ jestem związany decyzją parlamentu – wyjaśnił.

Negocjacje od 26 lat

Negocjacje w sprawie umowy między UE a czterema państwami Mercosur – Brazylią, Argentyną, Urugwajem i Paragwajem – trwają od 1999 roku. Nowa strefa wolnego handlu, obejmująca ponad 700 milionów mieszkańców, byłaby według Komisji Europejskiej największą tego typu na świecie i miałaby być znakiem sprzeciwu wobec protekcjonistycznej polityki celnej prezydenta USA Donalda Trumpa. Plan zakłada obszerne zniesienie ceł i barier handlowych między UE a państwami Mercosur.

Komisja Europejska zakończyła negocjacje w grudniu ubiegłego roku, mimo utrzymującej się krytyki m.in. ze strony Francji i Polski. Nadal jednak brakuje zgody państw członkowskich UE.

Ostatnio spór celny UE z USA nadał procesowi nową dynamikę. Wiele krajów – wśród nich Niemcy – chce teraz pokazać, że czasy uczciwego handlu jeszcze się nie skończyły. Krytycy obawiają się jednak, że europejscy rolnicy zostaną zmuszeni do bezwzględnej walki cenowej, a niszczenie lasów deszczowych w Ameryce Południowej się nasili.

(DPA, AFP/dom)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Rosja nie może ostatnio pochwalić się żadnymi sukcesami na froncie, rosyjskie oddziały praktycznie nie posuwają się do przodu – zauważa w piątek (24.10.2025) niemiecki dziennik „Sueddeutsche Zeitung“.

„Kluczowe pytanie brzmi zatem: jak długo prezydent Rosji będzie w stanie utrzymać swoją machinę wojenną? Odpowiedź: tak długo, jak długo rosyjska gospodarka się nie załamie“ - pisze komentator gazety Sebastian Gierke.

Dziura w budżecie

Autor zauważa, że Władimirowi Putinowi udaje się utrzymać w ryzach inflację, a wzrost gospodarzy – choć niewielki – pozostaje stabilny. Prawdziwym problemem dla rosyjskiego przywódcy może jednak okazać się rosnąca dziura w budżecie.

„Wojna powoduje, że wydatki eksplodowały. Aby zrekompensować straty w siłach zbrojnych, Rosja musi co miesiąc wysyłać na front 30 tys. nowych żołnierzy. Tylko na ten cel w pierwszej połowie 2025 r. wydano 22 mld euro. To około dwóch razy więcej niż w 2024 r.“ - czytamy.

Gazeta podkreśla, że deficyt budżetowy wzrósł w tym okresie o 40 mld dolarów, zamiast planowanych 10 mld.

„W związku z tym Putin plądruje rosyjski fundusz dobrobytu. Jednak ekonomiści obliczyli, że rezerwy te mogą się wyczerpać już w przyszłym roku. Jeśli więc nic się nie zmieni, Putinowi skończą się pieniądze“.

Putin trafiony, ale jeszcze niezatopiony

Dlatego – jak pisze Gierke – ogłoszone właśnie przez USA sankcje wobec rosyjskich koncernów naftowych Lukoil i Rosnieft trafiają Rosję w czuły punkt, o czym świadczyć mogą także nerwowe reakcje z Moskwy. Wpływy do budżetu, które już są nadwyrężone przez ukraińskie ataki na rosyjskie rafinerie, mogą spaść jeszcze bardziej.

„Jednak nie grozi to szybkim upadkiem rosyjskiej gospodarki. Sankcje te nie są wystarczające. Nawet łącznie z sankcjami europejskimi, które w ramach 19. pakietu w końcu zakazują importu rosyjskiego skroplonego gazu ziemnego“.

Jak czytamy, amerykańskie sankcje są jednak znaczącym pierwszym krokiem, a jeśli Donald Trump naprawdę chce zakończyć wojnę powinien wprowadzić cła na wszystkie importowane towary z krajów, które świadomie kupują rosyjską ropę. Odpowiednia ustawa od miesięcy czeka w amerykańskim Kongresie.

„Byłby to game changer, który mogłaby w końcu zmusić Putina do podjęcia negocjacji. Wszystko zależy więc od Donalda Trumpa“ - pisze Gierke.

Putin pod presją

Komentator dziennika „Frankfurter Allgemeine Zeitung" Nikolas Busse pisze z kolei, że polityka Donalda Trumpa wobec Rosji to dla Europy i Ukrainy jak jazda kolejką górską. Jeszcze niedawno Trump chciał ponoć zmusić prezydenta Ukrainy do oddania Rosji części terytoriów, a teraz wprowadza sankcje, na które nie zdecydował się nawet jego poprzednik.

„Wszystko to nie zakończy wojny z dnia na dzień, ale są to ważne sygnały dla Putina: dopóki będzie on trzymał się swoich maksymalnych żądań, jego koszty będą rosły. Nie należy dać się zwieść pewnej siebie retoryce Kremla. Sytuacja gospodarcza w Rosji staje się coraz trudniejsza, a Putin w rzeczywistości znajduje się pod znaczną presją“ - czytamy.

Busse pisze, że Trump chce zakończyć wojnę, ale pragnie również utrzymać dobre stosunki z Rosją. W niedalekiej przyszłości może to doprowadzić do nowych tarć transatlantyckich. Dlatego Europa powinna skoncentrować się na tym, aby przyczynić się do osłabienia rosyjskiej machiny wojennej.

„UE oszukuje samą siebie, uznając przyspieszenie o rok wprowadzenia zakazu importu rosyjskiego gazu płynnego za wielki krok naprzód. Oznacza to przede wszystkim, że Putin będzie mógł nadal finansować swoją wojnę pieniędzmi z Europy do końca 2026 roku“.

Kanclerz Niemiec Friedrich Merz uważa naruszenie przestrzeni powietrznej Litwy za celową prowokację ze strony Rosji. – To kolejne poważne naruszenie przestrzeni powietrznej, które nie wydarzyło się przypadkowo, i które również nie wydarzyło się przypadkowo właśnie dziś – powiedział Merz po szczycie UE w Brukseli. Rosja prowokuje w ten sposób całą Unię Europejską, ocenił.

Szefowie państw i rządów podczas unijnego szczytu w czwartek, 23 października, omawiali dalsze wsparcie dla zaatakowanej przez Rosję Ukrainy. Wcześniej zatwierdzono 19. pakiet sankcji wobec Moskwy.

Rosyjskie samoloty nad Litwą

Według informacji litewskiej armii w czwartek wieczorem dwa rosyjskie samoloty wojskowe wtargnęły w przestrzeń powietrzną Litwy. Siły powietrzne stwierdziły około godziny 18:00 czasu lokalnego naruszenie granicy państwowej w pobliżu Kybartów przez rosyjski myśliwiec SU-30 oraz samolot tankujący typu Ił-78 – podała litewska armia.

W odpowiedzi w powietrze wzbiły się hiszpańskie myśliwce Eurofighter, należące do sił nadzoru przestrzeni powietrznej NATO nad Bałtykiem.

Moskwa odrzuca zarzuty

Kanclerz Niemiec dodał, że na incydent zareaguje się „z rozwagą, jak w ostatnich tygodniach”. W odpowiedzi na ostatnie naruszenia przestrzeni powietrznej przez rosyjskie myśliwce i drony kamikadze, NATO rozpoczęło we wrześniu br. operację „Eastern Sentry”, której celem jest mobilizacja dodatkowych zdolności w zakresie nadzoru i obrony przeciwlotniczej.

Friedrich Merz zapowiedział, że będzie rozmawiał o najnowszym incydencie z ministrem obrony Niemiec Borisem Pistoriusem. Zakłada również, że sprawą zajmie się Rada Północnoatlantycka NATO.

Rosyjskie ministerstwo obrony odrzuciło wersję wydarzeń przedstawioną przez Litwę i poinformowało za pośrednictwem Telegrama, że myśliwce SU-30 odbywały planowe loty treningowe nad rosyjską eksklawą Królewiec. Według Moskwy granice innych państw nie zostały przy tym naruszone, co miały potwierdzić „obiektywne środki kontroli”.

Niemcy wątpią w zdolność do obrony

Tymczasem po powtarzających się naruszeniach przestrzeni powietrznej państw NATO prawie trzy czwarte Niemców wątpi w zdolność Europy do obrony przed Rosją – wynika z sondażu „Politbarometer” dla niemieckiej telewizji ZDF. Aż 73 proc. ankietowanych uważa, że państwa UE robią zbyt mało dla swojej obrony. Tylko 19 proc. uważa, że obecny stan jest wystarczający.

W sondażu większość opowiedziała się także za przywróceniem obowiązkowej służby wojskowej. Według 19 proc. powinna ona dotyczyć tylko mężczyzn, 50 proc. popiera obowiązek dla mężczyzn i kobiet. Przeciwko obowiązkowej służbie wojskowej opowiedziało się 29 proc. ankietowanych, w tym ponadprzeciętnie dużo osób w wieku 18–34 lat.

W sondażu od 21 do 23 października uczestniczyło około 1300 osób reprezentujących wyborców w Niemczech.

(DPA, Reuters/dom)

Chcesz skomentować nasze artykuły? Dołącz do nas na facebooku! >>

„Sueddeutsche Zeitung” zaznacza: „W pewnych okolicznościach katoliccy i ewangeliccy pracodawcy mogą wymagać od swoich pracowników określonej przynależności wyznaniowej. Jednak Federalny Trybunał Konstytucyjny ogranicza swobodę ich działania w zakresie kościelnego prawa pracy. Prawo to od dawna stanowi trudną dziedzinę, po prostu dlatego, że zderzają się w nim dwie sfery wolności. Z jednej strony w liberalnym państwie nikt nie chce, aby jego obywatelom narzucano konieczność przystąpienia do jakiegoś Kościoła tylko po to, aby uzyskać daną pracę. Z drugiej strony Kościoły twierdzą, że nie mogą wiarygodnie pełnić swojej misji, jeśli nie mogą wybierać pracowników spośród wiernych. Można powiedzieć, że w tym wypadku jakaś wolność staje w sprzeczności z inną wolnością. Teraz jednak Federalny Trybunał Konstytucyjny podjął długo oczekiwaną decyzję zasadniczą w tej sprawie. Jego orzeczenie opiera się na prawie Kościołów do samostanowienia; w tym konkretnym przypadku uwzględnił on skargę konstytucyjną diakonii, która ogłosiła nabór na pewne stanowisko tylko dla członków danego Kościoła. Mimo to wymagania, jakie Kościoły mogą stawiać kandydatom do pracy, nie są w żadnym wypadku wyłączone spod jurysdykcji świeckiego wymiaru sprawiedliwości, wręcz przeciwnie. Sądy mogą kontrolować, czy Kościoły nie przesadziły z wymaganiami dotyczącymi przynależności do danego Kościoła wobec kandydatów ubiegających się o pracę”.

„Frankfurter Allgemeine Zeitung” podkreśla: „Silny sygnał w czasach obsesji na punkcie równości. Na rzecz prawa do samostanowienia w kwestiach religijnych, ale nie tylko. Uzasadniony wybór nie jest aktem dyskryminacji. Niedopuszczalne jest nieuzasadnione nierówne traktowanie. Ale oczywiście strony umowy muszą mieć możliwość wyboru swoich partnerów zgodnie z określonymi wymaganiami; to również jest chronione przez prawa podstawowe. Podmiotami praw podstawowych są również pracodawcy kościelni. Znaczące jest to, że Federalny Trybunał Konstytucyjny musiał udzielić Federalnemu Trybunałowi Pracy dodatkowych wskazówek, nie tylko w zakresie swobody działania niemieckiego ustawodawcy przy wdrażaniu jednej z unijnych dyrektyw, ale przede wszystkim w odniesieniu do sensu prawa Kościoła do samostanowienia”.

Zdaniem „Frankfurter Rundschau”: „Pomimo radości Kościołów, które widzą wzmocnienie swojego prawa do samostanowienia, wyrok sądu w Karlsruhe po raz pierwszy poddaje ich praktykę zatrudniania pracowników kontroli sądowej w ostatniej instancji. Nie jest to wyłącznie uściślenie interpretacji prawa, ale także ostrzeżenie dla Kościołów, aby nie działały według własnego uznania. Członkostwo w danym Kościele może być warunkiem zatrudnienia tylko tam, gdzie jest to 'konieczne i ważne', na przykład w duszpasterstwie lub edukacji. Nie odnosi się zatem do zatrudniania katolickiego lub ewangelickiego dozorcy. Ale musimy mieć na uwadze także to, że bez niechrześcijańskich wychowawczyń w przedszkolach, opiekunów w domach spokojnej starości lub sióstr w szpitalach wiele instytucji kościelnych już dziś nie mogłoby funkcjonować. Realia życia na co dzień wyprzedziły w ten sposób orzecznictwo sądu najwyższego”.

„Reutlinger General-Anzeiger” zauważa: „Czasami obywatele naprawdę muszą się dziwić, o czym decydują ludzie w czerwonych togach w Karlsruhe. Obecny wyrok dotyczący Kościoła ponownie wpisuje się w kategorię, że prawo i sprawiedliwość to często dwie różne pary kaloszy. To, co eksperci prawni chwalą jako słuszne z prawnego punktu widzenia, budzi kontrowersje w społeczeństwie i wywołuje niezrozumienie u wielu zwykłych ludzi. Każdy pracodawca, który wprowadziłby u siebie jakieś różnice ze względu na wyznanie swoich pracowników, miałby od razu na karku nie tylko wymiar sprawiedliwości, ale także szerokie koalicje społeczne. Wyobraźmy sobie tylko, że Mercedes z dnia na dzień przestałby zatrudniać katolików; to przecież nie do pomyślenia”.

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Pustynia piaszczysta nie jest ze swej natury miejscem szczególnie przytulnym, ale ta scena wygląda jednak dość sympatycznie: zdjęcie opublikowane w grudniu 2024 roku na Telegramie pokazuje czyjeś nogi skrzyżowane w relaksującej pozycji na czymś w rodzaju łóżka polowego, obok leży pakiet żywnościowy armii malijskiej i paczka papierosów. Nogi należą prawdopodobnie do najemnika z oficjalnie pozbawionej części władzy rosyjskiej prywatnej armii, znanej jako Grupa Wagnera. Zdjęcie to zostało zamieszczone na kanale Grupy Wagnera działającym w serwisie Telegram.

Nieco dalej na pustynnym piasku stoi zaparkowany samochód terenowy, taki sam jak te używane przez armię malijską. Na jego skrzyni widać zamontowany wielkokalibrowy karabin maszynowy W85 chińskiego producenta NORINCO. I właśnie w tym momencie to zdjęcie z chwili przerwy nabiera znaczenia politycznego.

Zarówno Chiny, jak i Mali są bowiem stronami porozumienia ONZ w sprawie międzynarodowego Traktatu o Handlu Bronią (Arms Trade Treaty – w skrócie: ATT) zawartego w 2013 roku. Zobowiązuje on eksporterów i importerów broni do przestrzegania daleko idących obowiązków staranności. Gdyby malijskie siły zbrojne przekazały rosyjskim najemnikom sprzęt, byłoby to wyraźnym naruszeniem tego traktatu, który na jego państwa-sygnatariuszy nakłada nakaz zapewnienia, że eksport broni nie przyczynia się do łamania praw człowieka, zbrodni wojennych lub destabilizacji jakichś regionów.

Ewentualne naruszenie ATT przez Mali podważyłoby identyfikowalność w globalnym handlu bronią, a ponadto Mali groziłyby konsekwencje dyplomatyczne i sankcje, gdyby takie podejrzenia się potwierdziły. Gdyby malijskie siły zbrojne przekazały sprzęt rosyjskim najemnikom, byłoby to wyraźnym naruszeniem tej umowy.

Sprzęt malijskich sił zbrojnych

Właśnie to sugeruje jednak nowe badanie Globalnej Inicjatywy przeciwko Transnarodowej Przestępczości Zorganizowanej. Wynika z niego, że najemnicy z Grupy Wagnera w dużym stopniu korzystali z zasobów armii malijskiej. Chodzi tu o pojazdy opancerzone, karabiny maszynowe zamontowane na samochodach terenowych, jak w powyższym przykładzie, a może nawet o drony bojowe.

Eksperci Globalnej Inicjatywy przeciwko Transnarodowej Przestępczości Zorganizowanej przeprowadzili anonimowe wywiady z członkami malijskich sił zbrojnych i porównali ich zeznania z publicznie dostępnymi źródłami, takimi jak zdjęcia z kanału Telegram. – Udało nam się ustalić powiązania między zeznaniami z wywiadów, zgodnie z którymi Grupa Wagnera wykorzystuje pojazdy wojskowe i karabiny maszynowe zamontowane na samochodach malijskiej armii. Potwierdziliśmy to niezależnymi dowodami – wyjaśnia analityk Julia Stanyard w wywiadzie dla DW.

Kiedyś najemnicy, dziś Korpus Afrykański

Pierwsi najemnicy z Grupy Wagnera są obecni w Mali od końca 2021 roku. Po dwóch wojskowych zamachach stanu nowi władcy tego kraju zakończyli współpracę w zakresie bezpieczeństwa z zachodnimi armiami, przede wszystkim z byłą potęgą kolonialną Francją, ale także z Niemcami. Najemnicy z Rosji mieli wypełnić tę lukę i wesprzeć przeciążoną armię malijską w walce z terrorystami i rebeliantami. Odnotowano przy tym liczne przypadki łamania przez nich praw człowieka.

W 2023 roku założyciel Grupy Wagnera, Dmitrij Utkin, używający Pseudonimu „Wagner”, popadł w konflikt z rosyjskimi władzami. W rezultacie oddziały Grupy Wagnera działające w wielu krajach afrykańskich zostały w dużym stopniu rozwiązane, a ich jednostki podporządkowano nowo utworzonemu Korpusowi Afrykańskiemu w rosyjskim Ministerstwie Obrony. W czerwcu 2023 roku oficjalnie zakończyła się również misja Grupy Wagnera w Mali, zastąpił ją tam Korpus Afrykański.

Dowody z przeprowadzonego badania odnoszą się wyłącznie do Grupy Wagnera. Jednak według Julii Stanyard istnieją przesłanki wskazujące, że Korpus Afrykański działa w podobny sposób. – W jego skład wchodzą nawet te same osoby. Wiele sił stacjonujących w Mali wraz z Korpusem Afrykańskim to byli najemnicy z Grupy Wagnera. Chociaż rzekomo jest to nowa organizacja, wiele pozostało tu po staremu – mówi Stanyard.

Wraz z przybyciem Korpusu Afrykańskiego do Mali dostarczono mu z Gwinei pojazdy opancerzone oraz inny sprzęt. Nie oznacza to jednak, że nie korzysta on już ze sprzętu malijskiego. – Zastąpienie Grupy Wagnera przez Korpus Afrykański nie oznacza automatycznie, że państwo rosyjskie będzie w większym stopniu przestrzegać międzynarodowych norm. Raczej wręcz przeciwnie – twierdzi Julia Stanyard.

ONZ o broni dla Grupy Wagnera

Irina Fiłatowa, rosyjska historyczka z Uniwersytetu w Kapsztadzie w Republice Południowej Afryki i emerytowana profesor Uniwersytetu KwaZulu-Natal, zwraca uwagę, że Grupa Wagnera od początku otrzymywała broń z Rosji. W rozmowie z DW zaznaczyła, że nie ma własnych informacji na temat Mali. – Jednak biorąc pod uwagę trwającą wojnę w Ukrainie, która wyczerpuje zasoby Rosji, logiczne byłoby po prostu wykorzystanie tego, co jest dostępne. Zwłaszcza że Grupa Wagnera czy dziś Korpus Afrykański szkolą w Afryce lokalne siły zbrojne – mówi.

We wspomnianym wyżej raporcie Globalnej Inicjatywy przeciwko Transnarodowej Przestępczości Zorganizowanej wymieniono pięć typów pojazdów opancerzonych używanych przez najemników z Grupy Wagnera i Korpusu Afrykańskiego: dwa modele ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich oraz po jednym modelu z Chin, Francji i Nigerii. Do tego dochodzą karabiny maszynowe z Chin oraz drony z Turcji. Z wyjątkiem Zjednoczonych Emiratów Arabskich, kraje te są państwami-sygnatariuszami ATT; w Zjednoczonych Emiratach Arabskich tamtejsze przepisy wymagają tzw. deklaracji końcowego użytkownika. W deklaracji tej państwo będące odbiorcą broni zobowiązuje się nie przekazywać jej dalej bez zezwolenia.

Raport ONZ z 2021 roku dotyczący Republiki Środkowoafrykańskiej sugeruje, że uzbrojenie najemników z Grupy Wagnera nie zawsze jest zgodne z takimi zasadami. Przejmowali bowiem w Republice Środkowoafrykańskiej broń z rosyjskich dostaw na własny użytek, mimo że zgodnie z umową mogła ona być wykorzystywana wyłącznie przez wojsko środkowoafrykańskie. Komitet ONZ uznał to za „naruszenie deklaracji końcowego użytkownika".

Reżim wojskowy Mali milczy

Raport ten zawiera poważne zarzuty wobec dowództwa wojskowego Mali, państwa-sygnatariusza traktatu ATT: czy wojsko tego kraju przekazało sprzęt Grupie Wagnera, naruszając w ten sposób deklarację końcowego użytkownika?

Deutsche Welle skontaktowała się z kilkoma członkami parlamentu przejściowego oraz malijskiego kierownictwa. Odmówili jednak swojego komentarza lub nie odpowiedzieli na nasze pytania do chwili publikacji tego artykułu.

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Franz Kafka, obok Samuela Becketta prawdopodobnie najczęściej interpretowany pisarz XX wieku, jest w filmie „Franz K.” również „nieustannie tłumaczony, interpretowany, komentowany i obserwowany”. „Postacie drugoplanowe bez przerwy zwracają się prosto do kamery i ujawniają, co o nim myślą” – pisze Peter Kuemmel w recenzji zamieszczonej w najnowszym wydaniu tygodnika.

„Franz zdecydował się na odniesienie sukcesu jako ofiara po tym, gdy zawiódł jako syn, mężczyzna i pisarz, mówi jego przyjaciel i wydawca Max Brod i zwraca się do nas, dzisiejszych widzów” – kontynuuje recenzent.

Odnosząc się do sceny w domu publicznym, autor pisze: Kafka jest z prostytutką, która odpręża się, gdy widzi, że klient chce ją tylko głaskać. Franz nagle podrywa się, coś go zaalarmowało, spogląda w górę. Widzimy, że rzekomo intymne pomieszczenie jest otwarte na górze, a na galerii z betonu stoją współcześnie ubrani ludzie i spoglądają w dół na Kafkę i kobietę.

Kafka stale obserwowany

Polska reżyserka inscenizuje ten „sytuacyjny dylemat” – gapiów, zwolenników sensacji, podglądaczy – wszystkich, którzy rekonstruują „przypadek Kafki”.

Gdy Kafka wprowadza się do swojego mieszkania, oddycha z ulgą i wzdycha, „nareszcie spokój”. Ale szybko dostrzega, że jest obserwowany z zewnątrz, poprzez szpary i judasze, i wtedy nagle przeskakujemy przestrzeń i czas, znajdujemy się w Muzeum Kafki w Pradze, ze zwiedzającymi, którzy obserwują Franza.

Gdy Felice Bauer ogląda mieszkanie, w którym chce założyć z Franzem rodzinę, i mówi o tym, że najchętniej pomalowałaby pokój dziecinny na biało, Kafka „spogląda prosto w kamerę, jakby zastanawiał się nad ucieczką z filmu i prosił o azyl u nas”. „Często sprawia wrażenie osoby uwięzionej w swoim czasie, w kostiumie, w pokoju, osoby, którą trzeba jak najszybciej uwolnić” – pisze recenzent.

Ojciec-potwór pogardza pisarzem

Jego zdaniem „potworem filmu” jest Hermann Kafka, ojciec Franza, grany przez „wzbudzającego strach” Petera Kurtha. Ten ojciec nigdy się nie uspokaja, żyje w ciągłej złości na syna. Wrzuca małego Franza do wody, gdy ten nie umie jeszcze pływać, upokarza go, kwestionuje jego męskość, pogardza nim za jego „głupią pisaninę” – pisze Kuemmel. „Należy wątpić, czy to cała prawda o Hermannie Kafce, ale Peter Kurth jest w tej roli wspaniały” – ocenił recenzent „Die Zeit”.

Kuemmel zaznaczył, że film rozwija się dzięki mocnym scenom. „Widzimy cierpienie Kafki, ale nie tłumaczy to cudu jego twórczości” – zauważył recenzent.

Franz, którego gra niemiecko-izraelski aktor Idan Weiss, ma „subtelny uśmiech, zamykający twarz jak aparat ortodontyczny”. Ten uśmiech jest równocześnie niewinny i winny.

Rodzina wymazana z pamięci

Dziennikarz „Die Zeit” przypomniał, że siostry Franza Kafki – Elli, Valli i Ottla – zostały zamordowane w niemieckich obozach zagłady. Nieśmiertelny pisarz Franz Kafka, jeden z największych stylistów swojego języka, też zapewne zostałby tam zabity, gdyby wcześniej nie umarł.

„Franz K”. pokazuje, że nieśmiertelność Kafki jest straszna. „To film o rodzinie, która nie tylko została zgładzona, lecz byłaby także całkowicie zapomniana, gdyby nie ich nieszczęśliwy genialny syn” – czytamy w „Die Zeit”. Recenzent zwrócił uwagę, że problem choroby pisarza pojawia się dopiero pod koniec filmu. Dopiero w trzeciej części filmu Franz zaczyna kasłać, ciężko i krwawo, co zapowiada koniec. Jego siostra Ottla pojawia się z żółtą Gwiazdą Dawida.

Kafka umiera w wieku 40 lat, 3 czerwca 1924 r. Trzy lata wcześniej Hitler został wybrany na przewodniczącego NSDAP. Film tego nie pokazuje, ale pokazuje następstwa: ucieczkę rodziców, samobójstwo wujka. „A siostry Kafki, przynajmniej w półmroku, sprawiają wrażenie, że są jego siostrami, widzimy w wyłożonym kafelkami pomieszczeniu, gdy rozbierają się, pełne nadziei, że wyjdą bez szwanku, jeśli zrobią wszystko zgodnie z poleceniami. Potem wieszają swoje ubrania i wchodzą do komory gazowej” – kończy recenzję z filmu „Franz K.” Peter Kuemmel w tygodniku „Die Zeit”.

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na Facebooku! >>

Jak podaje Instytut Friedricha Loefflera (FLI), rozprzestrzenianie się ptasiej grypy wśród żurawi osiągnęło skalę nieznaną dotąd w Niemczech. Jak poinformowała rzeczniczka instytutu ds. chorób zwierzęcych, dotychczas nie odnotowano tak dużej liczby padłych osobników, jak tej jesieni. FLI, jako krajowe laboratorium referencyjne, potwierdziło zakażenie szczególnie zakaźną odmianą wirusa ptasiej grypy H5N1 w przesłanych szczątkach zwierząt. Wstępne szacunki wskazują, że dotychczas około 2000 żurawi podczas corocznej migracji na południe zdechło na niemieckich obszarach odpoczynku z powodu ptasiej grypy.

Według danych urzędowych, tylko w północnej Brandenburgii znaleziono dotychczas prawie 1000 martwych żurawi, a poszukiwania trwają nadal. Ponad 500 martwych zwierząt znaleziono nad zbiornikiem wodnym na granicy Turyngii i Saksonii-Anhalt, a ponad 100 w regionie Pojezierza Meklemburskiego. Szczyt sezonu wędrówek żurawi dopiero się zbliża, więc eksperci spodziewają się znacznie większej liczby martwych ptaków.

Skala zjawiska przypomina przypadki, które w ostatnich latach miały miejsce za granicą. Jak poinformowała rzeczniczka FLI podczas epidemii w zimie 2023 r. na Węgrzech ofiarą ptasiej grypy padło ponad 10 000 żurawi. W 2021 r. w Izraelu naliczono ich 8000.

Ofiarą również inne dzikie ptaki i drób hodowlany

Wirus atakuje jednak również inne gatunki dzikiego ptactwa. Według Instytutu Loefflera w ciągu ostatnich 15 lat szczególnie dotknięte zostały czernice, mewy śmieszki, rybitwy i głuptaki.

Jednak wysoce zakaźny wirus nie oszczędza również drobiu hodowlanego, takiego jak kury nioski, gęsi rzeźne czy indyki. Ostatnio ptasia grypa wybuchła między innymi w dwóch dużych gospodarstwach hodujących kury nioski na Pomorzu Przednim. Według danych Ministerstwa Rolnictwa w Schwerinie, w ramach środków zapobiegawczych trzeba było zabić prawie 150 000 zwierząt. Już w połowie października w powiecie Cloppenburg w Dolnej Saksonii ubito 20 500 indyków.

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na Facebooku! >>

Wysoki poziom zakażeń

Od początku roku liczba zabitego ptactwa hodowlanego dramatycznie rośnie. W obliczu coraz większej liczby potwierdzonych zakażeń Instytut Friedricha Loefflera podniósł ocenę ryzyka dalszych ognisk choroby w hodowlach drobiu i wśród dzikich ptaków z poziomu niskiego do wysokiego.

Eksperci alarmują, by unikać kontaktu z martwymi ptakami. Według Instytutu szczególnie ważne jest szybkie zebranie i bezpieczne usunięcie padłych dzikich ptaków, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa. Chorobę mogą przenosić także padlinożerne gatunki, m.in. wrony, kruki i bieliki.

Zaleca się, aby hodowcy dokładnie przestrzegali obowiązujących przepisów higienicznych, utrzymywali drób w pomieszczeniach zamkniętych oraz minimalizowali kontakty zwierząt z dzikimi ptakami i ich odchodami.

Ptasia grypa, znana też jako ptasia ospa, rozprzestrzenia się błyskawicznie i często jest śmiertelna dla wielu gatunków ptaków. Dla ludzi wirus nie stanowi jednak większego zagrożenia – uspokaja Instytut Friedricha Loefflera. Należy jednak unikać kontaktu z martwymi zwierzętami. W przeszłości wirus w Niemczech pojawiał się jedynie zimą w związku z migracjami ptaków. Obecnie potwierdza się jego obecność przez cały rok, choć z wyraźnymi wahaniami sezonowymi.

(DPA/jar)

Według analizy Instytutu Badań Rynku Pracy i Zawodów w Norymberdze niemal 2/3 pracowników o niskich dochodach w Niemczech uważa, że świadczenia socjalne sprzyjają bierności. Są również zdania, że wsparcie państwowe prowadzi do tego, że ludzie „wylegują się na hamaku socjalnym”. Za osoby o niskich dochodach uznaje się te, które znajdują się w dolnej 1/4 przedziału dochodów.

Również wśród osób aktywnych zawodowo, które oprócz dochodów otrzymywały świadczenia socjalne, 50 procent respondentów zgodziło się z tymi stwierdzeniami. Szczególnie osoby, które pomimo zatrudnienia zarabiają niewiele, odczuwają wyraźnie konflikt między pracą a poczuciem bezpieczeństwa.

– W tej grupie ludzi odczuwalna jest szczególnie silna potrzeba sprawiedliwości w pracy – komentuje socjolog Jens Stegmaier, jeden z autorów badania. Poglądy te podziela połowa niemieckiego społeczeństwa.

Państwo socjalne nie zbyt skuteczne.

Z badania wynika, że około trzy czwarte Niemców uważa, iż osoby, które więcej pracują, powinny też więcej zarabiać. Pogląd ten podziela również większość osób pobierających zasiłek dla bezrobotnych lub zasiłek obywatelski. Respondenci podkreślali, że sprawiedliwe społeczeństwo to takie, w którym pomoc trafia do potrzebujących.

– Poparcie dla reform pojawia się wtedy, gdy państwo opiekuńcze pozostaje silne, a praca i wysiłek są nagradzane – tłumaczy socjolog Jonas Weik, współautor badania. – Wśród osób o niskich dochodach coraz częściej jednak pojawia się zwątpienie w to, że wysiłek rzeczywiście się opłaca.

Ponad siedmiu na dziesięciu ankietowanych uważa, że świadczenia socjalne spełniają swoje zadanie. Jednocześnie 64 procent badanych sądzi, że stanowią one zbyt duże obciążenie dla społeczeństwa i przedsiębiorstw.

40 procent ankietowanych dostrzega równowagę między korzyściami a kosztami świadczeń. Około jedna czwarta z nich uważa, że państwo socjalne nie jest zbyt skuteczne.

Wyniki badania opierają się na danych uzyskanych w ramach ankiety internetowej „Praca i życie w Niemczech”. Przeanalizowano ponad 5000 odpowiedzi osób zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze godzin oraz osób pobierających świadczenia. Respondenci byli w wieku od 18 do 65 lat.

(KNA/jar)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na Facebooku! >>

Jak poinformowało w Getyndze Niemieckie Centrum Prymatologiczne (zajmujące się ssakami naczelnymi), pawiany dzielą się mięsem zgodnie ze ściśle ustalonymi zasadami społecznymi.

Życzliwe przekazywanie mięsa

Z informacji podanych przez Niemieckie Centrum Prymatologiczne wynika, że jego zespół badawczy przeanalizował 109 przypadków podziału mięsa wśród pawianów gwinejskich w Senegalu. Ważną rolę odgrywała przy tym jakość relacji między uczestniczącymi w podziale pawianami: im bliższe były więzi społeczne między dwoma zwierzętami, tym większa była szansa na otrzymanie mięsa.

Szczególnie życzliwe przekazywanie mięsa, podczas którego zwierzęta bez kłótni przyjmowały jego kawałki, występowało niemal wyłącznie w obrębie własnych grup. Wyżej w hierarchii – między różnymi jednostkami lub w obrębie grupy – przekazywanie mięsa było rzadsze i mniej wielkoduszne.

Jak podano dalej, podział mięsa wśród pawianów nie odbywa się aktywnie. Żadno zwierzę nie oferuje go innym. Zamiast tego mięso jest zazwyczaj przekazywane biernie: „Jedno zwierzę je, zostawia innym część swojej zdobyczy, a następne inne, blisko z nim związane społecznie, przejmuje posiłek”.

Zaufanie i tolerancja warunkują współpracę

Zdaniem naukowców z Niemieckiego Centrum Prymatologicznego obserwacja ta sugeruje, że również wśród pawianów wzajemne zaufanie i tolerancja społeczna są decydującymi warunkami współpracy.

– Udało nam się wykazać, że pawiany gwinejskie przekazują mięso zgodnie z ich więziami społecznymi – powiedział William J. O Hearn, główny autor badania.

Ta forma tolerancyjnego dzielenia się przypomina zachowanie ludzkich grup łowców-zbieraczy, w których mięso jest najpierw rozdzielane w obrębie rodziny, a dopiero potem trafia do dalszych znajomych lub sąsiadów.

(EPD/jak)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na Facebooku! >>

Według Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) uczestnikom wycieczek zorganizowanych przysługuje pełny zwrot kosztów za urlop, jeśli wskutek wad „obiektywnie wypoczynek nie był dla klienta interesujący”. Ma to nastąpić nawet wtedy, jeśli oferta została zrealizowana.

Czy tak było w przypadku dwojga polskich turystów, którzy podczas swojego urlopu w hotelu w Albanii musieli słuchać licznych prac rozbiórkowych? Ostatecznie zadecyduje polski sąd, jak stwierdził w wydanym w czwartek (23.10.2025) wyroku TSUE.

Hałas i długie kolejki po jedzenie

Dwoje turystów z Polski podczas swojego urlopu all inclusive w pięciogwiazdkowym hotelu w Albanii w pierwszy dzień swojego pobytu zostali obudzeni przez hałas. Trwały zarządzone przez albańskich urzędników prace rozbiórkowe hotelowych basenów. Hałasowano przez cztery dni od wczesnego rana do wieczora: wyburzano basen, promenadę i brukowane zejście do morza.

Ponadto, jak podaje TSUE, urlopowicze skarżyli się, że musieli czekać w długich kolejkach po posiłek. W ostatnie trzy dni ich pobytu rozpoczęły się kolejne prace budowlane – dobudowa piątego piętra.

Turyści poszli do sądu

Urlopowicze domagali się w polskim sądzie pełnego zwrotu kosztów wycieczki oraz odszkodowania. Polski sąd poprosił TSUE o wyjaśnienie, jakie prawa przysługują wycieczkowiczom według obowiązujących w Unii Europejskiej przepisów dotyczących podróży zorganizowanych.

TSUE w odpowiedzi stwierdził, że w przypadku niewywiązania się z umowy urlopowiczom może przysługiwać pełen zwrot kosztów, nawet jeśli zostały zapewnione im pewne świadczenia. Dzieje się tak wtedy, gdy „niewłaściwe wykonanie usług turystycznych jest tak poważne, że podróż staje się nieprzyjemnością”. Polski sąd powinien ocenić, czy tak jest w przypadku feralnych wakacji Polaków w Albanii.

„Nieuniknione okoliczności”

Wszystko zależy od tego, czy organizator był poinformowany wcześniej o pracach budowlanych powodujących hałas- ustalił TSUE.

Na pytanie, czy prace rozbiórkowe mogą być postrzegane jako „nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności”, które zwalniałyby organizatora wycieczki od obowiązku wypłaty odszkodowania, TSUE wskazał, że te prace były przeprowadzone na zlecenie władzy publicznej.

Polski sąd musi więc sprawdzić, czy organizator wycieczki był poinformowany wcześniej o powodujących hałas pracach budowlanych. Jeśli tak, prace rozbiórkowe nie mogą być rozpatrywane jako nieprzewidziane, przez co organizator nie byłby zwolniony z obowiązku odszkodowawczego wobec niezadowolonych podróżnych.

(AFP/dum)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

W przypadku co najmniej dwóch z siedmiu instrumentów smyczkowych będących własnością niemieckiego państwa eksperci ustalili, że mogły zostać zrabowane w czasie drugiej wojny światowej. Projekt badawczy wykazał „możliwe przejęcia wynikające z prześladowań nazistowskich lub problematyczne okoliczności nabycia”.

W przypadku żadnego z badanych obiektów nie można było uznać ich pochodzenia za niebudzące zastrzeżeń – poinformował w czwartek (23.10.2025) w Berlinie minister stanu ds. kultury Wolfram Weimer.

„Znaczne luki”

W ekspertyzie zbadano pięć skrzypiec, altówkę i wiolonczelę, nabyte po 1941 roku jako „instrumenty mistrzowskie” przez ministerstwo propagandy Trzeciej Rzeszy.

Choć w kilku przypadkach możliwa była „wiarygodna rekonstrukcja kontekstu nabycia”, jednak w historii pochodzenia niektórych instrumentów smyczkowych występują znaczne luki.

Celem jest teraz „jak najlepsze wyjaśnienie pochodzenia tych instrumentów” – wskazał Wolfram Weimer, zapowiadając dalsze badania proweniencji. Badanie pochodzenia potencjalnie zrabowanego przez nazistów mienia to „znacznie więcej niż gest – to ważny krok na drodze do sprawiedliwości i pojednania” – powiedział niemiecki minister stanu.

Majątek Niemiec

Zgodnie z podanymi informacjami w 1951 roku pochodzenie instrumentów smyczkowych zostało zbadane przez niemiecką administrację i włączone do majątku Republiki Federalnej Niemiec.

Obecnie sześć z siedmiu instrumentów jest wypożyczonych młodym muzykom za pośrednictwem Funduszu Instrumentów Muzycznych Niemieckiej Fundacji Życia Muzycznego. Ponadto jedne ze skrzypiec są eksponatem w Muzeum Instrumentów Muzycznych w Berlinie.

(EPD/dom)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Postkomunistyczne gospodarki w Europie Wschodniej nadal dynamicznie rosną. W tym roku wzrost PKB w regionie może wynieść 2,2 proc., a w przyszłym 2,6 proc. – szacuje Wiedeński Instytut Międzynarodowych Porównań Gospodarczych (WIIW) w analizie, którą omawia w czwartek (23.10.25) niemiecki dziennik „Frankfurter Allgemeine Zeitung“.

Jak czytamy, wzrost jest wyraźnie wyższy niż w strefie euro, gdzie instytut prognozuje 0,9 proc. w tym roku i 1,4 proc. w następnym.

Polska prymusem

Instytut zaznacza, że prymusem w regionie pozostaje Polska, ze wzrostem sięgającym 3,5 procent.

Problemem dla Polski, ale też innych krajów, może okazać się trapiona kryzysami niemiecka branża motoryzacyjna. Pozytywny wpływ na gospodarkę mogą za to mieć wzrastające wydatki obronne: „Według szacunków WIIW kraje te powinny osiągnąć dodatkowy efekt wzrostu gospodarczego rzędu 0,2–0,3 punktu procentowego, a Polska i kraje bałtyckie nawet więcej”.

Gazeta cytuje zastępcę dyrektora instytutu Richarda Grievesona, który ocenił, że mieszkańcy Europy Wschodniej skorzystają na ponownym zbrojeniu Europy, bo dysponują silnym przemysłem zbrojeniowym. „Może to pomóc im w przeprowadzeniu niezbędnych zmian w kierunku modelu wzrostu opartego na innowacjach” – mówił.

Mniej inwestycji bezpośrednich

Warty odnotowania jest wyraźny spadek bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach regionu, zauważa gazeta. „Jeszcze w 2021 r. napływ środków do wschodnich państw członkowskich UE wynosił 6,4 proc. produktu krajowego brutto, a od tego czasu spadł do poziomu 2 procent“.

Jak czytamy we „Frankfurter Allgemeine Zeitung", inwestorzy stali się ostrożniejsi z powodu wojny w Ukrainie, rosyjskich ataków hybrydowych i amerykańskich ceł. Dyrektor WIIW Mario Holzner zwrócił uwagę, że niepewność jest trucizną dla inwestycji.

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Późnym wieczorem w przeddzień szczytu Rady UE Deutsche Welle otrzymała informację, że ostatni kraj mający zastrzeżenia do pakietu sankcji – Słowacja – wycofał swój sprzeciw. Informację tę potwierdziła też duńska prezydencja. Słowaccy dyplomaci, cytowani przez agencję Reutera, oświadczyli, że nowe zapisy, dodane do przygotowywanych konkluzji szczytu, spełniają warunki, które postawił premier Robert Fico. Dotyczyły one cen energii i godzenia celów klimatycznych z interesami producentów samochodów oraz przemysłu ciężkiego.

Zgoda Słowacji oznaczała uruchomienie pisemnej procedury formalnego przyjęcia pakietu sankcji przez całą Radę. Formalne przyjęcie sankcji – które są odnawiane co pół roku i wymagają jednomyślności w Radzie – nastąpiło dosłownie kilka godzin po ogłoszeniu przez Stany Zjednoczone ich własnych sankcji na dwie potężne rosyjskie firmy naftowe – Rosnieft i Łukoil.

Co jest w 19. pakiecie sankcji na Rosję?

Dania, sprawująca obecnie półroczną rotacyjną prezydencję w Radzie UE, oceniła, że 19. pakiet sankcji uderza w główne źródła dochodów Rosji poprzez środki wymierzone w obszary energii, finansów i handlu. Jednym z najistotniejszych elementów sankcji jest zakaz importu rosyjskiego skroplonego gazu LNG – i to o rok wcześniej, niż przewidywała mapa drogowa odejścia od rosyjskich paliw kopalnych, przygotowana przez Komisję Europejską. Krótkoterminowe kontrakty na import gazu wygasną po 6 miesiącach, a długoterminowe – od 1 stycznia 2027 r. Szef duńskiej dyplomacji Lars Løkke Rasmussen ocenił, że jest to „ważny krok” na drodze do kompletnego odcięcia się Unii Europejskiej od rosyjskiej energii.

Sankcje UE są bardzo precyzyjne: uderzą w rosyjską flotę cieni, porty krajów trzecich, ruch lotniczy, kryptowaluty i łańcuchy dostaw. Wprowadzają też nowy mechanizm mający na celu ograniczenie przemieszczania się rosyjskich dyplomatów w obszarze UE.

Zakaz wpływania do portów i transferu towarów bezpośrednio między statkami obejmie 117 jednostek, które zostały dodane do unijnej czarnej listy tak zwanej floty cieni – statków handlowych pod tanią banderą, w rzeczywistości przewożących towary z Rosji. Łącznie na tej liście jest już 558 jednostek.

UE rozszerzyła też kryteria umieszczania w wykazie portów państw trzecich wykorzystywanych do transferów bezzałogowych statków powietrznych/pocisków lub obchodzenia sankcji związanych z ropą naftową. Zakazała też udzielania reasekuracji dla używanych samolotów i statków rosyjskich przez pierwsze pięć lat po ich sprzedaży do państwa trzeciego – co skutecznie utrudnia obrót takimi jednostkami.

UE uderza w instytucje finansowe

W pakiecie znalazł się też pełny zakaz transakcji dla pięciu rosyjskich banków, rozszerzono też zakaz transakcji na rosyjskie systemy płatności elektronicznych (Mir, Fast Payment System), sankcjami obłożono też m.in. niektóre banki z Białorusi i Kazachstanu oraz instytucje finansowe z Tadżykistanu, Kirgistanu, Paragwaju, Zjednoczonych Emiratów Arabskich czy Hongkongu. Operatorzy z UE nie będą mogli też zawierać nowych umów z dziewięcioma rosyjskimi specjalnymi strefami ekonomicznymi.

Sankcje przewidują też zakaz świadczenia usług związanych z kryptowalutami na rzecz obywateli, rezydentów i podmiotów rosyjskich. UE nie zapomniała też o podmiotach wspomagających Rosję w obchodzeniu sankcji, m.in. z Indii, Tajlandii, Chin czy Hongkongu – na przykład tych zajmujących się rozwojem technologii dronów.

Zełenski o sankcjach: kluczowe

- Decyzja o wprowadzeniu 19. pakietu sankcji ma dla nas kluczowe znaczenie. Towarzyszy jej wczorajsza decyzja prezydenta Trumpa o nałożeniu sankcji na rosyjskie firmy energetyczne. Bardzo na to czekaliśmy, niech z Bożą pomocą zadziałają – ocenił sankcje uczestniczący w pierwszej części szczytu Rady prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.

– Atakują przedszkola, szkoły, cywilów – i zwiększają presję. A to oznacza, że musimy się nie tylko z pomocą Europy i USA bronić, ale też wywierać [w odpowiedzi] presję na Putina. A presja oznacza pakiety sankcji, obronę przeciwlotniczą dalekiego zasięgu i oczywiście wsparcie finansowe [dla Ukrainy] – dodał.

Przewodniczący Rady Europejskiej Antonio Costa powitał Zełenskiego w Brukseli jako reprezentanta „przyszłej członkini Unii Europejskiej”. – Witaj w swoim domu, Wołodymyrze – podkreślił. Ocenił, że sankcje są elementem dalszego, koniecznego w obliczu działań Rosji wsparcia dla walki Ukrainy o „sprawiedliwy, długoterminowy pokój”.

Costa podkreślił, że inicjatywy pokojowe Donalda Trumpa rozbudziły oczekiwania, ale zabrakło dobrej woli Władimira Putina, Rosja kontynuuje ataki na Ukrainę, a to oznacza, że Europa musi kontynuować wsparcie Kijowa. Podkreślił, że oprócz przyjętego dziś pakietu sankcji, Rada podejmie decyzję polityczną dotyczącą zabezpieczenia potrzeb finansowych Ukrainy na lata 2026-2027, w tym zakupów sprzętu wojskowego.

Bez koncesji terytorialnych

Wołodymyr Zełenski, dopytywany przez dziennikarzy, czy wierzy w skuteczność sankcji, ocenił je – zarówno te europejskie, jak i amerykańskie – jako ważny sygnał do innych krajów na świecie, aby do tych działań przeciwko Rosji dołączyć. Dopytywany o rozmowy z Donaldem Trumpem, w tym o szanse na dostarczenie Ukrainie przez USA rakiet Tomahawk, podkreślił, że nie może ujawnić wszystkich szczegółów spotkania z amerykańskim prezydentem, natomiast o kwestii rakiet mówił już sam Trump.

Zełenski przyznał, że to „delikatna decyzja”, zaznaczył jednak, że w przeszłości także [amerykańskie] sankcje na Rosję wydawały się niemożliwe, a teraz są decyzje. – I dlatego myślę, że będziemy w przyszłości mieli podobną decyzję dotyczącą rakiet, ale to zależy od strony amerykańskiej – podkreślił prezydent Ukrainy. Odpowiadając na kolejne pytania dziennikarzy, podkreślił też, że Ukraina chce trwałego pokoju, wykluczył jednak koncesje terytorialne na rzecz Rosji.

Merz liczy na postęp ws. aktywów

W tym kontekście w agendzie szczytu UE znalazła się kwestia wykorzystania zamrożonych w Brukseli rosyjskich aktywów. Pytany o to kanclerz Niemiec Friedrich Merz wyraził optymizm co do potencjalnego poparcia przez Radę UE jego planu, który zakłada udzielenie Ukrainie 140-miliardowej pożyczki z tych zamrożonych aktywów. Ukraina musiałaby spłacić ją dopiero wtedy, gdy Rosja wypłaciłaby jej odszkodowania za szkody wojenne.

Merz przyznał, że jest „kilka bardzo poważnych zastrzeżeń, które Rada musi omówić”. Większość rosyjskich aktywów znajduje się pod nadzorem instytucji finansowych w Belgii. Merz zaznaczył, że rozmawiał kilkakrotnie z premierem Belgii Bartem De Weverem. Jego zdaniem premier Belgii jest „zainteresowany znalezieniem wspólnego rozwiązania”. – Dlatego spodziewam się, że dzisiaj osiągniemy postęp – dodał.

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Od ponad 10 lat Rosja rozwija na Morzu Barentsa wysoce nowoczesną podwodną sieć hydroakustycznych systemów lokalizacji. Wiele jej elementów pochodzi od zachodnich dostawców.

Informuje o tym w czwartek (23.10.25) niemiecki dziennik „Sueddeutsche Zeitung” oraz telewizje NRD i WDR, których dziennikarze byli częścią międzynarodowego zespołu śledczego.

Rosyjska „Harmonia”

Dziennikarze przyjrzeli się tajnemu projektowi rosyjskiego Ministerstwa Obrony o kryptonimie „Harmonia”. Jak czytamy, od 2014 roku Rosja łączy siecią kabli światłowodowych i sonarów porty swojej floty okrętów podwodnych wyposażonych w rakiety atomowe oraz inne bazy wojskowe na dalekiej północy.

Sieć czujników na dnie morza rozciąga się łukiem od Murmańska przez Morze Barentsa, wzdłuż Nowej Ziemi aż wyspy Ziemia Aleksandry.

„Realne zagrożenie dla Zachodu”

„Pierwotnie projekt »Harmonia« został zaplanowany ponad dziesięć lat temu w celu ochrony własnej floty północnej przed amerykańskimi i brytyjskimi atomowymi okrętami podwodnymi. Według niedawno sporządzonego poufnego rosyjskiego dokumentu »Harmonia« ma być również wykorzystywana do »wykrywania, klasyfikacji i śledzenia wrogich okrętów nawodnych«. Oznacza to wprost: do zwalczania ich za pomocą okrętów podwodnych i okrętów wojennych – co stanowi realne zagrożenie dla Zachodu” – czytamy.

Problem w tym, że większość komponentów systemu pochodzi od zachodnich – także niemieckich producentów.

„W ten sposób do Rosji trafiły nie tylko kable podmorskie, ale także inne zaawansowane technologie z Europy, Stanów Zjednoczonych i Japonii. Należą do nich między innymi podwodne anteny norweskiego koncernu zbrojeniowego, zaawansowany technologicznie sonar z USA do głębokości morskich do sześciu kilometrów, podwodny robot brytyjskiego producenta oraz kilka statków o łącznej wartości prawie 57 milionów dolarów – wylicza „Sueddeutsche Zeitung”.

Podwójne zastosowanie

Dziennikarze podają, że mamy tu do czynienia z tak zwanymi produktami podwójnego zastosowania. Chodzi o produkty, które są przeznaczone do cywilnych zastosowań naukowych i przemysłowych, ale mogą być również wykorzystywane do celów wojskowych.

Niemieccy producenci tego typu materiałów są zobowiązani prawem Unii Europejskiej do uzyskania pozwolenia władz na ich eksport, a w przypadku eksportu poza UE do zapewnienia, że wiedzą, gdzie produkty się znajdą i w jakim celu, wyjaśnia gazeta.

Wygląda jednak na to, że w przypadku projektu „Harmonia” dołożono starań, aby producenci stracili orientację. Gazeta cytuje pełnomocnika Unii Europejskiej ds. wdrażania sankcji Davida O'Sullivana, który ocenia, że sieć zaopatrzeniowa była wyrafinowanym systemem, w którym dostawcy mieli dostęp tylko do pojedynczych informacji, a nie do pełnego obrazu sytuacji.

Cypryjska firma

Jak czytamy, w centrum sieci zaopatrzeniowej znajduje się cypryjska firma Mostrello Commercial Ltd, która przedstawia się jako młoda, szybko rozwijająca się firma działająca w branży podwodnych kabli światłowodowych. Okazuje się jednak, że za Mostrello stoi rosyjski biznesmen, którego firma pomagała już w realizacji projektu „Harmonia”.

„Do sieci należało również kilkanaście spółek offshore zarejestrowanych na Seszelach, Brytyjskich Wyspach Dziewiczych lub w Belize, z których w latach 2013–2019 do Mostrello wpłynęło ponad 22 miliony dolarów amerykańskich. Złożoność sieci miała najwyraźniej celowo zaciemniać rzeczywiste stosunki własnościowe i powiązania z Rosją” – czytamy.

W dziennikarskie śledztwo zaangażowane były redakacje Sueddeutsche Zeitung, NDR, WDR i międzynarodowych partnerów, takich jak Washington Post, Le Monde, Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) czy The Times w ramach projektu „Russian Secrets”.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Coraz więcej firm w Niemczech uważa, że fatalny stan dróg i kolei utrudnia im prowadzenie działalności. Jak wynika z badania Instytutu Gospodarki Niemieckiej w Kolonii (IW) przeprowadzonego wśród niemal 1100 przedsiębiorstw, 84 proc. z nich obwinia infrastrukturę za zakłócenia w funkcjonowaniu firmy. W 2013 r. odsetek ten wynosił 60 proc. Według autorów raportu dawny atut Niemiec – dobrze rozwinięta infrastruktura – stał się dziś dla gospodarki czynnikiem hamującym rozwój.

Sygnał ostrzegawczy

W porównaniu z badaniem z 2022 roku odsetek przedsiębiorstw zgłaszających negatywny wpływ infrastruktury wzrósł o blisko pięć punktów procentowych. Wówczas na funkcjonowanie łańcuchów dostaw wciąż oddziaływały następstwa pandemii COVID-19, a rosyjska agresja na Ukrainę powodowała wzrost kosztów energii. Jak zauważa IW, fakt, że trzy lata później oceny ponownie się pogorszyły, należy traktować jako kolejny sygnał ostrzegawczy dla niemieckiej gospodarki.

W ankiecie 92 proc. przedsiębiorstw, które odczuły negatywne skutki, oraz 77 proc. wszystkich przedsiębiorstw biorących udział w badaniu stwierdziło, że braki w infrastrukturze drogowej utrudniają im prowadzenie działalności gospodarczej.

Również kolej budzi coraz większe obawy: 71 procent przedsiębiorstw dotkniętych tym problemem i 60 procent wszystkich przedsiębiorstw uważa ją obecnie za problem dla miejsca ich działalności.

Jak podał IW, „po raz pierwszy ponad połowa wszystkich ankietowanych przedsiębiorstw uznała stan torów kolejowych za utrudniający ich ogólną działalność gospodarczą”. Może to mieć również związek z rozpoczętymi obecnie szeroko zakrojonymi pracami remontowymi, które powodują rozległe objazdy i zwiększone prawdopodobieństwo odwołań połączeń.

IW: Fundusz specjalny sposobem na przełom

Pogorszenie infrastruktury dotyka wszystkie przedsiębiorstwa, ale najmocniej uderza w małe firmy. Prawdopodobnie wzmożona debata w mediach i polityce sprawiła, że przedsiębiorcy dostrzegają problem jeszcze wyraźniej niż wcześniej.

Według IW fundusz specjalny na infrastrukturę, uchwalony w marcu z całkowitym budżetem 500 miliardów euro, może umożliwić przeprowadzenie transformacji sektora transportu. „Bez systematycznych, większych nakładów sytuacja się nie poprawi” – przestrzega koloński instytut.

Optymizm budzą jednak liczne obiecujące inicjatywy mające przyspieszyć procesy planowania. IW wskazuje jednocześnie, że „pozostają wątpliwości, czy polityczne zamierzenia nowego rządu przełożą się na znaczący wzrost nakładów inwestycyjnych”. Z obecnego budżetu ministerstwa transportu do specjalnego funduszu przesunięto już ponad 10 miliardów euro. W praktyce oznacza to złamanie obietnicy dodatkowych środków, a całkowity wzrost nakładów inwestycyjnych prawdopodobnie znacznie odbiegnie od oczekiwań.

(RTR/jar)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>