Deutsche Welle | Wirtualna Polska

– Wyraźnie widać, że Amerykanie mieli znacznie więcej atutów w tych negocjacjach. Unia Europejska w pewnym stopniu właściwie się poddała – ocenia amerykańsko-unijną umowę ramową ws. handlu dr Tobias Gehrke, starszy analityk ds. geoekonomii i bezpieczeństwa gospodarczego z Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR) – europejskiego think tanku z Brukseli.

– Nad rozmowami wyraźnie wisiał miecz Damoklesa w postaci bezpieczeństwa, Ukrainy i NATO. Wynika z tego, że Europa, jeśli nie będzie mieć większej autonomii obronnej, nie będzie też w stanie osiągnąć takiej niezależności gospodarczej, jakiej by sobie życzyła – dodaje ekspert ECFR.

Eksperci: USA miały atut w postaci bezpieczeństwa

Również zdaniem dr. Cinzii Alcidi, szefowej działu ds. polityki gospodarczej w think-tanku Centre for European Policy Studies (CEPS), w tych negocjacjach chodziło o coś więcej, niż transatlantycki handel.

– Musimy być realistami: wielu unijnych atutów gospodarczych nie wykorzystano w rozmowach, ponieważ Europejczycy wiedzą, że muszą mieć Amerykę po swojej stronie w kwestii wojny w Ukrainie – podkreśla ekspertka CEPS.

Widać to w tych zapisach wspólnego oświadczenia Brukseli i Waszyngtonu, gdzie Europa deklaruje – mimo planów rozwoju własnego przemysłu obronnego – plany kupna broni od USA.

Co jest w porozumieniu ramowym USA-UE?

Porozumienie, które rozwija ustalenia zawarte w lipcu przez przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen i prezydenta USA Donalda Trumpa, zakłada m.in., że USA obniżą cła z 27,5 proc. do 15 proc. na auta i części samochodowe. Warunek? Bagatela: UE ma znieść cła na wszystkie amerykańskie towary przemysłowe, w tym 10 proc. na auta.

USA nałożą też na Europę maksymalnie 15-procentowe cła na leki, drewno i chipy. Cła na stal i aluminium pozostają na poziomie 50 proc. To co łączy tu Waszyngton i Brukselę, to zapowiedź współpracy nad ograniczeniem nadprodukcji zwłaszcza z Chin. UE wywalczyła też szersze zwolnienia celne dla tańszych leków generycznych, ale i tak europejska branża farmaceutyczna ostrzega, że amerykańskie cła mogą ją kosztować nawet 18 mld euro.

Unii nie udało się też utrzymać bezcłowego dostępu dla win i innych alkoholi do amerykańskiego rynku. Wprawdzie komisarz ds. handlu Maros Šefčovič zapowiadał, że rozmowy będą kontynuowane, na tę chwilę jednak europejskich producentów obowiązują piętnastoprocentowe cła.

Umowa handlowa UE-USA. Jakie skutki dla obywateli UE?

Co unijno-amerykański deal oznacza dla europejskiego konsumenta? Zdaniem Cinzii Alcidi z CEPS zwykli obywatele nie odczują zbyt mocno jego bezpośrednich następstw – odczują je za to amerykańscy nabywcy produktów z UE. Tobias Gehrke wskazuje, że po obniżeniu i tak już niskich ceł niektóre towary importowane z USA mogą być tańsze.

Oboje rozmówcy DW wskazują jednak, że nie musi to oznaczać zbytniej konkurencji dla producentów europejskich ze względu na preferencje unijnych konsumentów.

– Wątpię, że prędko zobaczymy mieszkańców małej górskiej wsi we Włoszech jeżdżących Fordem F150 – mówi Tobias Gehrke. Cinzia Alcidi dodaje, że duże, paliwożerne samochody z USA mają zazwyczaj niewielki udział w rynku UE, ponieważ trudno nimi w europejskich miastach zaparkować, a benzyna w UE jest droższa niż w USA , więc nawet zniesienie istniejącego 10-procentowego unijnego cła na nie powinno mieć większego znaczenia. Jedynym wyjątkiem byłaby Tesla, stosunkowo mały samochód elektryczny odpowiedni dla unijnych miast.

Ekspertka CEPS zastrzega, że oczywiście nowe warunki handlu między Europą a USA mogą budzić obawy np. tradycyjnie chronionego w UE sektora rolnego – bo europejscy konsumenci mogą mieć do wyboru na sklepowych półkach więcej tańszych towarów z USA, podczas gdy produkty „made in the EU” staną się droższe w Stanach Zjednoczonych. Jednak jej zdaniem ze względu na różnice preferencji kulinarnych i jakościowych Europejczyków i Amerykanów wątpliwe jest, by produkty zza oceanu stały się nagle poważną konkurencją dla unijnych producentów na rynku wewnętrznym.

Umowa handlowa UE-USA. Jakie skutki dla firm?

Natomiast europejski biznes eksportujący do USA w większości będzie musiał zmierzyć się z wyższymi cłami niż wcześniej. – I to brzmi dość kiepsko, natomiast punktem odniesienia są warunki umów USA z innymi krajami – Japonią, Koreą czy Chinami. Nikt tak naprawdę nie dostał lepszego dealu. Ta umowa nie jest dla Europy dobra, ale wcale nie musi oznaczać, że utracimy ogromną część rynku amerykańskiego – podkreśla Tobias Gehrke.

Zdaniem eksperta z ECFR „wiele amerykańskich firm i wielu amerykańskich konsumentów nadal będzie kupować, tylko drożej, europejskie produkty – z braku alternatywy lub dlatego, że konkurencyjne towary z Chin, Japonii czy Korei Południowej będą jeszcze droższe od tych europejskich. To, co jednak radzi europejskim firmom, to cierpliwa dywersyfikacja rynków zbytu.

Tym bardziej, że unijno-amerykańskie ustalenia objęły też m.in. zasady zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. I znów to UE ustąpiła i obiecała uwzględnić obawy USA dotyczące dyrektyw o sprawozdawczości (CSRD) i należytej staranności (CSDDD) - choć Bruksela sama planuje ograniczanie ich zakresu ze względu na potrzebę wzrostu konkurencyjności gospodarki.

Cyfrowa gospodarka odłożona na później

Wielkim nieobecnym tej rundy negocjacji były Big Techy. To, czego bowiem w porozumieniu UE i USA zabrakło, to ustaleń dotyczących unijnych przepisów cyfrowych. I zdaniem ekspertów to dobra wiadomość.

Amerykanie uważają regulacje Aktu o Usługach Cyfrowych czy Aktu o Rynkach Cyfrowych za dyskryminujące ich branżę technologiczną i największe firmy. – Jeszcze kilka tygodni temu były obawy, że wykorzystają negocjacje do zwalczania naszych przepisów cyfrowych. Tak się nie stało – cieszy się Tobias Gehrke.

Czy najlepszym, co Europa wyciągnie z umowy z USA, jest przewidywalność i gospodarcza stabilność? Dr. Alcidi nie jest o tym przekonana. – Szklanka jest do połowy pełna, a do połowy pusta, a komisarz Sefcović woli podkreślać tę pełną część – kwituje ekspertka CEPS. Podkreśla, że choć niepewność związana z polityką handlową USA być może trochę się zmniejszyła, to ze względu na zmienność Donalda Trumpa trudno mówić o powrocie stabilności. Zaś istotne dla oceny rezultatu negocjacji czynniki to zdaniem Alcidi tempo zmian sytuacji międzynarodowej oraz porównanie warunków, jakie dostała od Białego Domu UE, z warunkami, jakie dostali inni partnerzy.

"Sytuacja jest lepsza niż ta, która Unii groziła"

– W porównaniu ze światem z 2024 r., kiedy cła między USA a Europą były bardzo niskie lub wręcz nieistniejące, sytuacja zmieniła się na niekorzyść dla Unii. Jednak w porównaniu z wczesną wiosną 2025, gdy Trump rozkręcił politykę celnego szantażu świata – sytuacja jest lepsza niż ta, która Unii groziła – uważa dr Alcidi. A Tobias Gehrke konkluduje: „Wiele z tego potrząsania szabelką, które Amerykanie rozkręcili wokół naszych regulacji, zostało na razie nieco stonowane. Uważam, że Europejczycy, pomimo ustępstw gospodarczych, skutecznie usunęli niektóre tematy z dyskusji. Nie liczyłem na to kilka tygodni temu”.

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

Specjalny Agent T.H.U.N.D.E.R. przemierza świat, by walczyć ze złem. Skacze, skrada się, walczy niczym rasowy bohater kina akcji i korzysta z imponującego arsenału gadżetów – od lotu na krótkie dystanse po nowoczesną broń. Ale uwaga: to nie kolejny umięśniony agent w stylu Jamesa Bonda. T.H.U.N.D.E.R. to… pies – nieustraszony, wierny i zaskakująco skuteczny w misjach specjalnych.

Akcja i podchody z ujadającym czworonogiem – na taki pomysł trzeba dopiero wpaść. „Barkour” to gra polskiego studia Varsav Game Studios, która ma się ukazać jeszcze w 2025 roku. Zdaniem szefa studia, Łukasza Rosińskiego, największą siłą polskich deweloperów jest to: – Jesteśmy kreatywni. I to jest obecnie najważniejsze, co dzieje się w Polsce. Gry z Polski są pod wieloma względami wyjątkowe – mówi.

Specjalny gen przetrwania

Łukasz Rosiński uważa, że ma to związek z historią kraju, który przez wieki znajdował się pod panowaniem obcych mocarstw i zbliżał się bardziej raz do Wschodu, raz do Zachodu. Aż do upadku muru berlińskiego i rozpadu bloku wschodniego Polska była państwem socjalistycznym. – Kto walczy i zdoła przeżyć ma w sobie specjalny gen, który zmusza go do działania w inny sposób, by przetrwać – wyjaśnia szef studia Varsaw Game Studios w rozmowie z DW. – Trzeba się ukrywać. Trzeba myśleć inaczej. I właśnie ten specjalny gen pozostał w nas. Jestem o tym przekonany – dodał.

Również młodzi ludzie wciąż szukają nowych sposobów działania – na przykład tańszych rozwiązań. – Koszty pracy w Polsce nie są już tak niskie jak kiedyś, ale wciąż niższe niż w wielu innych krajach. A liczba kreatywnych osób wciąż przewyższa średnią europejską – mówi Łukasz Rosiński.

Rozkwit polskiej branży gier

Według raportu Europejskiej Federacji Twórców Gier (EGDF) w 2022 roku w Polsce działało około 500 studiów. Centrum polskiej branży gier jest Warszawa, gdzie ma siedzibę flagowy deweloper CD Projekt Red, zdobywający międzynarodowe uznanie dzięki grom Cyberpunk 2077 i serii Wiedźmin.

Jednak nowe studia powstają także w Krakowie, Wrocławiu, Gdańsku i innych miastach. W 2022 roku w polskiej branży gier pracowało łącznie około 15 tys. osób, co dało Polsce, obok Francji, dwa pierwsze miejsca pod względem liczby zatrudnionych.

Między 2014 a 2021 rokiem kilka gier z Polski sprzedało się na świecie w nakładzie przekraczającym milion egzemplarzy.

Polska branża gier jest przy tym stosunkowo młoda, powstała dopiero w latach 90. – Wtedy posiadanie komputera było dla wielu Polaków symbolem statusu i szybko się rozpowszechniało – mówi DW Kuba Pałyka, dyrektor kreatywny warszawskiego Zenmaster Studios. Pierwsze gry powstawały na komputerach domowych. Tamte czasy ukształtowały również drogę zawodową Pałyki.

Nowa gra Zenmaster Studios „Blood of the Tyrant” to sentymentalny powrót do czasów darmowych gier Flash, które w końcu lat 90. opanowały przeglądarki internetowe. Wówczas polska branża gier dopiero wchodziła na profesjonalne tory i przypominała Dziki Zachód, wspomina Kuba Pałyka: – Nie było zbyt wielu zasad, czasami trudno było zdobyć wynagrodzenie – mówi. Sukces pierwszych polskich tytułów na świecie zmienił jednak wszystko: pojawili się inwestorzy, a branża zaczęła rosnąć w siłę.

Polską „specjalnością” są symulatory, w których gracze wcielają się w różne postacie – od mechanika samochodowego (Car Mechanic Simulator), przez dilera narkotyków (Drug Dealer Simulator), aż po specjalistę od remontów (House Flipper). Ponadto wiele polskich studiów produkcyjnych zajmuje się grami z gatunków horror, RPG, gry strategiczne i retro-shootery.

Obecnie działają też państwowe programy wsparcia (zdaniem twórców niezależnych są zdecydowanie niewystarczające) oraz liczne placówki edukacyjne, takie jak prywatne szkoły i uniwersytety, gdzie młodzi ludzie mogą rozwijać swoje umiejętności w tworzeniu gier.

Kryzys branży dotyka też Polskę

Kryzys w branży gier nie ominął także Polski. Patrząc na tłumy odwiedzające Gamescom 2025 i słysząc o nowych rekordach frekwencji, trudno w to uwierzyć. Ponad 1500 wystawców z 72 krajów prezentuje swoje produkcje publiczności. Pierwsze wrażenie może jednak mylić – za kulisami branża rzeczywiście zmaga się z problemami.

Po okresie boomu w sektorze rozrywki podczas pandemii koronawirusa, gdy wielu ludzi odkrywało gry wideo, firmy expandowały, a inwestorzy inwestowali w branżę, nadszedł kryzys. Od 2022 roku szacuje się, że ponad 37 tys. osób straciło pracę w branży gier na całym świecie. Duże firmy zwalniały pracowników, a małe studia musiały całkowicie zamknąć działalność.

Po nadmiernym wzroście w okresie lockdownu rynek był przesycony, a ogólna sytuacja gospodarcza na świecie, charakteryzująca się inflacją i rosnącymi stopami procentowymi, spowodowała wzrost kosztów nowych projektów, a silna konkurencja ze strony niezliczonych nowych gier zrobiła swoje. Ponadto inwestorzy zaczęli lokować swoje pieniądze w innych branżach – po rozpoczęciu wojny w Ukrainie m.in. w przemyśle zbrojeniowym. Łukasz Rosiński twierdzi, że inwestorzy wycofali się również z Polski. W rezultacie niektóre niezależne studia są uzależnione od darowizn i pozyskują fundusze poprzez crowdfunding, czyli zbiórki.

Nadzieja na wsparcie państwa

Niektórzy twórcy finansują swoją pierwszą grę w większości z własnych środków finansowych, tak jak Dominik Sojka, założyciel studia Dark Jay, który samodzielnie opracował „Arms of God”. Dobrze zna trudności z jakimi boryka się branża. – O ile kilka lat temu trudno było znaleźć grafika czy projektanta do projektu, dziś zleceniodawcy otrzymują dziesiątku zgłoszeń dziennie – mówi Dominik Sojka. Jak dodaje, w ostatnich latach sztuczna inteligencja wypierała projektantów, tłumaczy i lektorów.

Polscy niezależni twórcy gier apelują o większe wsparcie finansowe w ramach stabilnych, państwowych programów – szczególnie przy pierwszej produkcji danego studia. – Obecnie pomoc jest niewielka – przyznaje Dominik Sojka. Zdania, co do tego czy kryzys już minął czy wciąż trwa, są wśród deweloperów podzielone. Ale teraz chcą przede wszystkim wspólnie zaprezentować swoje gry na stoisku polskiego wydawcy Galaktus podczas Gamescom w Kolonii. Wszyscy mają nadzieję trafić w gusta międzynarodowej publiczności i wyróżnić się wśród setek gier, które każdego dnia rywalizują o uwagę graczy.

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

Przed sądem krajowym w Fuldzie (Hesja) na zachodzie Niemiec rozpoczął się w czwartek (21.08.2025) proces Polki oskarżonej o zabójstwo swojego nowonarodzonego dziecka. Kobieta miała ukryć ciało w zamrażarce. Motyw zbrodni wciąż nie jest jasny.

Ciało schowane w zamrażarce

Według niemieckiej prokuratury przestępstwo miało miejsce między styczniem 2022 a kwietniem 2024 roku w mieszkaniu kobiety w Bad Hersfeld lub po jej przeprowadzce do oddalonego o około 30 km domu w Heringen. Nowonarodzona dziewczynka była „w pełni rozwinięta i zdolna do życia” – poinformowała prokuratura.

Z ustaleń śledczych wynika, że 35-letnia oskarżona uderzyła dziecko w główkę „płaskim przedmiotem” lub uderzyła jego główką o „płaski przedmiot”. Dziewczynka doznała urazu czaszkowo-mózgowego i w wyniku tego urazu zmarła.

Matka miała owinąć ciało w koc, włożyć je do torby i schować w zamrażarce.

Wyrok jesienią

Oskarżona Polka nie odniosła się do zarzutów. Jej obrońca zapowiedział, że kobieta zezna w kolejny dzień procesu, który zaplanowano na czwartek, 29 sierpnia.

Dochodzenie przeciwko ówczesnemu partnerowi Polki, który również był oskarżony, zostało umorzone z powodu braku podejrzeń.

Według prokuratury nie udało się udowodnić, że wiedział on o ciąży lub był obecny przy porodzie. Ma on zeznawać 29 sierpnia – wirtualnie, ponieważ nie przebywa obecnie w Niemczech.

Na proces zaplanowano łącznie osiem dni. Wyrok ma zapaść w październiku br.

(DPA/dom)

Chcesz skomentować nasze artykuły? Dołącz do nas na facebooku! >>

Niemiecka gospodarka skurczyła się w drugim kwartale tego roku bardziej gwałtownie niż przewidywano. Produkt krajowy brutto (PKB) zmniejszył się od kwietnia do czerwca o 0,3 proc. w porównaniu z tym samym kwartałem 2024 roku – podał w piątek (22.08.2025) Federalny Urząd Statystyczny, korygując wcześniejsze szacunki. Wstępne prognozy wskazywały jedynie na minimalny spadek o 0,1 proc.

„W szczególności produkcja przemysłowa wypadła gorzej niż początkowo oczekiwano” – podał urząd statystyczny. W pierwszych trzech miesiącach tego roku był to jeszcze wzrost o 0,3 proc.

Latem bez zmian

Niemiecki Bank Federalny nie przewiduje odwrócenia trendu w kwartale letnim. Według najnowszego raportu miesięcznego największa gospodarka Europy ma ulec stagnacji. „Ponure perspektywy dla handlu międzynarodowego, wciąż słaby zakres zamówień i niskie wykorzystanie istniejących mocy produkcyjnych prawdopodobnie nadal będą wpływać na aktywność inwestycyjną przedsiębiorstw” – czytamy w raporcie.

Również budownictwo raczej nie będzie miało silnego impulsu dla gospodarki. Ponadto słabe perspektywy na rynku pracy i słabnąca dynamika płac spowalniają konsumpcję. Dostawcy usług również mają do czynienia ze stagnacją.

Promyk nadziei

Jest jednak promyk nadziei: indeks menedżerów zakupów dla sektora prywatnego, w tym dla przemysłu i usług, niespodziewanie wzrósł w sierpniu o 0,3 punktu do 50,9 punktów – obliczył dostawca usług finansowych S&P Global. To najlepszy wynik od marca.

Barometr pozostał zatem trzeci miesiąc z rzędu powyżej 50 punktów, co sygnalizuje wzrost. – Nawet jeśli mówimy tu jedynie o umiarkowanym wzroście, postrzegamy ten rozwój jako oznakę odporności – skomentował ekonomista Cyrus de la Rubia z Hamburg Commercial Bank (HCOB). – Nie brakuje bowiem niekorzystnych okoliczności, takich jak cła nałożone przez USA, niepewność geopolityczna i stosunkowo wysokie długoterminowe stopy procentowe – dodał.

(RTR/dom)

Chcesz skomentować nasze artykuły? Dołącz do nas na facebooku! >>

Komentator dziennika "Frankfurter Allgemeine Zeitung" przypomina, że latem 2022 roku Rosja zakręciła Niemcom kurek z gazem, zaprzestając przesyłania tego surowca gazociągiem bałtyckim.

"Zaledwie kilka tygodni później Nord Stream 2 i jedna z gałęzi Nord Stream 1 zostały zniszczone w wyniku eksplozji. Wówczas nie było jasne, kto stał za tym czynem, który wywołał znaczne niepokoje w Europie. Pasowałby on do stylu działania Kremla. Jednak motywy Ukraińców, którzy – jak należy teraz przypuszczać – stali za tym zamachem, są znacznie bardziej zrozumiałe: zastanawiali się, czy Niemcy pozostaną nieugięte wobec rosyjskiej presji. Nieufność nie była bezpodstawna, biorąc pod uwagę wcześniejsze wydarzenia. Nie jest to jednak usprawiedliwienie dla zamachu. (...) Przede wszystkim zamach z użyciem materiałów wybuchowych poza terenem działań wojennych jest poważnym przestępstwem. (...) Wymiar sprawiedliwości musi wyjaśnić tę sprawę i ukarać sprawców bez względu na względy polityczne. Dlatego należy z zadowoleniem przyjąć aresztowanie jednego z domniemanych organizatorów we Włoszech".

Prasa regionalna: kto skorzystał na sabotażu

Temat komentuje także prasa regionalna. Na przykład dziennik "Rhein-Neckar Zeitung":

"Atak, który początkowo przypisywano Rosjanom, leżał w interesie Stanów Zjednoczonych, Ukrainy i innych państw Europy Wschodniej. W interesie Niemiec nie leży on w tej formie. (...) Aresztowanie podejrzanego Ukraińca mogłoby rzucić światło na ten sabotaż. Nie jest to jednak zbyt prawdopodobne. W grze interesów wokół Nord Stream nic się nie zmieniło – oprócz tego, że rosyjsko-niemiecki gazociąg ma być tematem rozmów między Rosją a USA dotyczących Ukrainy. Również z tego powodu wszystko wskazuje na to, że sprawa zostanie wyjaśniona co najwyżej powoli. Chociaż: w gruncie rzeczy Joe Biden powiedział wszystko. Stało się tak, jak przewidział. Jedynie co do szczegółów autorstwa sabotażu panuje – delikatnie mówiąc – zamieszanie.

Komentator "Reutlinger Generalanzeiger" zaznacza, że "sabotaż Nord Stream nie został jeszcze wyjaśniony. Być może niektóre okoliczności pozostaną niejasne. Pewne jest tylko to, że zaprzestanie dostaw gazu z Rosji jest korzystne dla Amerykanów, którzy chcą sprzedawać swój drogi gaz z łupków. UE zobowiązała się do zakupu tego gazu w ramach porozumienia w sporze celnym. Władimir Putin nie był natomiast zainteresowany wyciekiem z rurociągu. Dyktatorowi podobało się ograniczanie dostaw gazu według własnego uznania. Jednak już wtedy Rosja nie była niezawodnym dostawcą energii.

Przymusowe badania medyczne i eksperymenty na ludziach należą do najmroczniejszych rozdziałów historii niemieckiego nazizmu. Przede wszystkim na Żydach, Polakach - więźniach obozów koncentracyjnych (m in. duchownych w obozie w Dachau), jeńcach wojennych, Sintich i Romach, osobach niepełnosprawnych i innych dyskryminowanych grupach testowano patogeny, substancje toksyczne i leki. Pobierano ich organy, skazywano na zamarzanie, poddawano przymusowej sterylizacji, selekcji i zabijano. Skala tych niemieckich okrucieństw jest trudna do wyobrażenia.

Dziesiątki tysięcy osób padło ofiarą tych nieludzkich eksperymentów. Szczegółowe profile 16 tys. z nich znajdują się obecnie w nowej internetowej bazie danych. Zawiera ona również ponad 13 tys. profili osób, których losy nie zostały jeszcze dostatecznie zbadane. Po raz pierwszy istnieje systematyczny dostęp do nazwisk i danych osobowych ofiar, poszczególnych eksperymentów i instytucji, które brały w nich udział.

Ta baza danych została opublikowana przez Akademię Nauk Leopoldina i Towarzystwo Maxa Plancka. To naukowcy z ich poprzednika - Towarzystwa Cesarza Wilhelma - prowadzili w czasach III Rzeszy badania na preparatach ludzkich, które bez wątpienia pochodziły z masowych mordów.

Zbrodnia bez kary

Ponad 200 instytucji w Niemczech i w okupowanej Europie było powiązanych ze zbrodniami medycznymi popełnionymi w czasach nazizmu. Cały zakres tych okrucieństw ujawnił raport opublikowany w 2023 r., opracowany przez Komisję ds. Medycyny, Nazizmu i Holokaustu specjalistycznego brytyjskiego czasopisma medycznego "The Lancet".

Ten szczegółowy raport dowodzi, że niemieccy lekarze usprawiedliwiali swoje czyny ideologią rasową i na tej podstawie przeprowadzali przymusowe sterylizacje, programy eutanazji i selekcje. Tylko nieliczni z nich zostali po wojnie pociągnięci do odpowiedzialności za swoje czyny.

Ślady nazizmu do dziś

Po wojnie niemieccy lekarzy i naukowcy winni zbrodniom medycznym mogli po 1945 roku bez większych przeszkód wykonywać swoje zawody w Republice Federalnej Niemiec. Również w lotnictwie i podczas tworzenia programu medycyny kosmicznej NASA korzystano z wiedzy osób, które zdobyły swoje doświadczenie podczas eksperymentów w obozach koncentracyjnych – twierdzi historyk medycyny prof. dr Herwig Czech z Uniwersytetu Medycznego w Wiedniu, który był jednym z głównych inicjatorów powstania Komisji ds. Medycyny, Nazizmu i Holokaustu czasopisma "The Lancet".

Szczególnie w okresie powojennym niektóre dane zebrane w czasach nazizmu zostały przejęte bez refleksji, również dlatego, że rzadko mówiono o okolicznościach eksperymentów lub ukrywano pochodzenie tych danych. Dane dotyczące np. tolerancji na zimno, leczenia antybiotykami sulfonamidowymi lub działania fosgenu, pochodzące z eksperymentów na ludziach, zostały po wojnie opublikowane w czasopismach medycznych, były wielokrotnie cytowane i wykorzystywane.

Fosgen jest gazem paraliżującym układ oddechowy, który był stosowany jako broń chemiczna podczas I wojny światowej. – Jeszcze w 1988 roku naukowcy z amerykańskiej agencji ochrony środowiska zaproponowali wykorzystanie wyników eksperymentów Otto Bickenbacha z fosgenem przeprowadzonych na więźniach obozu koncentracyjnego Natzweiler-Struthof jako podstawy do nowych badań na zwierzętach w związku z przepisami dotyczącymi narażenia na fosgen. Plan ten został porzucony dopiero po protestach grupy ich kolegów z agencji – przypomina prof. Sabine Hildebrandt z Harvard Medical School w Bostonie.

Bardzo późne rozliczenie

Część badań dotyczących genetyki człowieka, psychiatrii i antropologii medycznej również metodologicznie sięgała po praktyki opracowane i stosowane w czasach nazizmu. – Stosunkowo duża ciągłość miała miejsce w dziedzinie anatomii i neuropatologii, ponieważ w czasach nazistowskich zgromadzono duże zbiory neuropatologiczne, do których badania naukowe odnosiły się jeszcze długo po wojnie – potwierdza prof. Herwig Czech.

„Wartość naukowa” tych nieludzkich badań jest wprawdzie ograniczona i nie ma już żadnego znaczenia dla współczesnej medycyny, twierdzi prof. Czech. Jednak preparaty z czasów nazistowskich, takie jak próbki tkanek, preparaty organów lub wycinki mózgów ofiar, były wykorzystywane jeszcze przez dziesięciolecia po 1945 r. w niemieckojęzycznych instytutach badawczych i do celów dydaktycznych. Systematyczna rewizja i pochówek miały miejsce w wielu przypadkach dopiero w latach 80. i 90. XX wieku (a nawet później), po wywarciu presji politycznej i społecznej. Przegląd zbiorów Towarzystwa Maxa Plancka pod tym kątem rozpoczął się dopiero w 1997 roku.

Bardziej świadome podejście do przeszłości

Także według prof. Hildebrandt techniki i dane z czasów nazistowskich są już prawie nieaktualne i dlatego nie są przynajmniej aktywnie stosowane. – Nie oznacza to jednak, że wyniki tych badań nie wpłynęły na ogólną wiedzę medyczną i nie mają dalszego wpływu, na przykład w podręcznikach poszczególnych dyscyplin medycznych – podkreśla specjalistka od anatomii.

Prof. Hildebrandt twierdzi, że nawet jeśli obecnie krytyczna refleksja i debata etyczna na temat zbrodniczych badań są w medycynie i nauce standardem, nadal potrzebna jest większa świadomość kontekstu, w jakim dane i wyniki tych badań znalazły się w poszczególnych publikacjach naukowych. – Samo oznaczenie i kontekstualizacja nie wystarczą, należy je uzupełnić o nazwiska ofiar, ich biografie i cierpienia – zaznacza.

Przykład dla innych krajów?

Przymusowe badania medyczne i eksperymenty na ludziach były prowadzone nie tylko w czasach nazizmu, ale także przed nim i po nim na całym świecie, zwłaszcza w kontekście kolonialnym. Jednak krytyczna debata na ten temat często nie miała miejsca lub była niewystarczająca. – To jeden z powodów, dla których powołano komisję czasopisma "The Lancet": medycyna w czasach nazizmu stanowi najlepiej zbadany i jak dotąd najbardziej ekstremalny przykład przekraczania granic medycyny w warunkach reżimu bezprawia – mówi Hildebrandt.

Poszczególne kraje, zwłaszcza te z kolonialną przeszłością, mierzą się ze swoją odpowiedzialnością. Inne, takie jak np. Japonia, która również dopuściła się okrucieństw medycznych i eksperymentów na jeńcach wojennych i ludności cywilnej w Chinach, Korei i innych okupowanych terytoriach, jak dotąd tego nie zrobiły.

– Inne kraje i epoki mają inną historię, która często wymaga dokładnych badań, aby można było jasno określić jej wpływ na teraźniejszość – mówi Sabine Hildebrandt z Harvard Medical School w Bostonie. – W Stanach Zjednoczonych w końcu prowadzonych jest więcej badań nad historią medycyny i niewolnictwa, ale nasz obecny rząd próbuje to teraz cofnąć – zaznacza.

Sosnowy las koło Iziumu we wschodniej Ukrainie. Wokół widać puste groby. Wiosną 2022 roku rosyjscy żołnierze pochowali tu ciała setek zamordowanych przez nich cywilów. Ukraińskie władze dokonały ekshumacji ciał ofiar. W trakcie oględzin zwłok okazało się, że niektóre z nich nosiły ślady okrutnych tortur. Obok Buczy jest to jedna z najbardziej znanych i najcięższych rosyjskich zbrodni wojennych dokonanych w Ukrainie.

Petra, jedna z bohaterek filmu dokumentalnego, mówi, że piasek w lesie przypomina plażę, co w tym miejscu jest dziwnym uczuciem. Dodaje, że las pachnie przyjemnie igłami sosny i jest bardzo piękny. Nieco później dodaje, że to, co tu widać, jest fejkiem. Petra krąży po lesie, a kamera podąża za nią. W końcu mówi: „To doskonały materiał dla ukraińskiej propagandy, aby podsycać nienawiść do Rosjan. Jak z podręcznika nacjonalizmu”.

Ta scena pochodzi z filmu „Wielka patriotyczna podróż” („Velký vlastenecký výlet”) czeskiego reżysera Robina Kvapila. Opowiada historię trójki Czechów, którzy reprezentują prorosyjskie i antyukraińskie poglądy i na zaproszenie reżysera jadą do Ukrainy, aby zmierzyć się z rzeczywistością wojny. Są filmowani przez Kvapila i jego ekipę, ale bohaterowie sami również filmują i komentują to, co widzą. Film pokazuje nagrania z tej podróży bez komentarza.

Samozwańczy „niekonwencjonalni myśliciele”

Bohaterowie dokumentu nie są ani podżegaczami, ani aktywnymi propagandystami – reprezentują oni w pewnym sensie mainstream antymainstreamu. Wątpią w prawdziwość większości wiadomości dotyczących wojny Rosji z Ukrainą. Uważają, że jest to wojna Zachodu przeciwko Rosji i czują się zaniepokojeni obecnością ukraińskich uchodźców w swoim kraju.

Ogólnie uważają system w Czechach za niedemokratyczny. Są przeciwni Unii Europejskiej, polityce ekologicznej, kwestiom genderowym, uchodźcom. Jeden z nich określa się pół żartem, pół serio jako „dezolát” – w Czechach jest to negatywnie nacechowane określenie teoretyków spiskowych, w języku polskim można oddać to określeniem „oszołom”. Czy „oszołomy” zmienią swoje poglądy na Rosję i Ukrainę w trakcie podróży?

Szanse dla partii prorosyjskich

Premiera filmu w Czechach nieprzypadkowo odbywa się 21 sierpnia – w rocznicę inwazji radzieckiej na Czechosłowację w 1968 roku, która brutalnie zakończyła „Praską Wiosnę”. Jednak już przed premierą film trafił na pierwsze strony gazet. W ostatnich tygodniach we wszystkich głównych czeskich mediach pojawiły się doniesienia na ten temat, a w sieciach społecznościowych toczą się gorące dyskusje. 40-letni reżyser Kvapil, pochodzący z Brna, spotkał się z dużym poparciem, ale także krytyką i licznymi anonimowymi groźbami skierowanymi przeciwko niemu i jego rodzinie.

Publiczne dyskusje na temat filmu dotyczą tego, jak silne i niebezpieczne są wpływy Rosji w Czechach, czy i w jakim stopniu kraj jest podzielony oraz czy „oszołomy” w filmie są niesprawiedliwie narażeni na pośmiewisko. Film pojawia się w krytycznym momencie politycznym: na początku października w Czechach odbędą się wybory parlamentarne. W sondażach prowadzi prawicowo-populistyczna partia ANO kontrowersyjnego byłego premiera i miliardera Andreja Babisza, który choć nie jest otwartym zwolennikiem Putina, to z pragmatycznych względów reprezentuje prorosyjskie stanowisko. Ponadto w parlamencie prawdopodobnie znajdą się również dwie partie skrajne: prawicowa i komunistyczna, obie o prorosyjskim nastawieniu.

Prezydent Pavel ostrzega

Zaniepokojony nastrojami przed wyborami, w obszernym wywiadzie dla portalu „Aktualne" wypowiedział się również proeuropejski prezydent Czech Petr Pavel. Często podróżuje po kraju, rozmawia z wieloma ludźmi. Pavel jest zdumiony, jak wielu Czechów i Czeszek ocenia stan kraju i ogólne warunki życia negatywnie.

Wśród osób, które najwyraźniej oceniają niemal wszystko negatywnie, są również bohaterowie filmu Robina Kvapila: Ivo, Nikola i Petra, dwóch mężczyzn i kobieta, wszyscy około pięćdziesiątki. Petra, córka komunistycznego funkcjonariusza, studiowała teologię, Nikola jest hodowcą bydła, a Ivo – zapalonym działkowiczem. To on mówi o sobie, że jest „oszołomem” i że w internecie nie sprawdza, czy wiadomości są prawdziwe, ale czy ich treść „brzmi dla niego właściwie”.

Odpowiedzieli na ogłoszenie w gazecie

Robin Kvapil znalazł tę trójkę dzięki ogłoszeniu w gazecie zamieszczonym we wrześniu 2024 roku. Brzmiało ono tak: „Do filmu dokumentalnego poszukujemy mężczyzn i kobiet, którzy mają wątpliwości co do informacji podawanych przez mainstreamowe media na temat wojny w Ukrainie. Ekipa filmowa da wam możliwość poznania prawdy”.

Reżyser nie pozostawia wątpliwości co do swoich poglądów – na początku filmu pokazuje zdjęcia z inwazji radzieckiej na Czechosłowację w 1968 roku, a następnie z pełnej inwazji rosyjskiej na Ukrainę w 2022 roku. Potem jednak całkowicie się wycofuje. Wraz z ekipą i trójką bohaterów filmu jedzie minibusem z Czech do Charkowa, metropolii we wschodniej Ukrainie. Petra śpiewa po drodze rosyjski hymn narodowy.

Od wstrząsających do odrażających

W Charkowie cała trójka widzi ogromne zniszczenia w mieście, zbombardowany szpital, dzielnicę Saltiwka, którą rosyjskie bomby uczyniły niezdatną do zamieszkania. Odwiedzają dzieci uczące się w bunkrach, rozmawiają z mieszkańcami, a później jadą do wsi położonej w pobliżu linii frontu, a następnie do lasu z masowymi grobami pod Izium.

Ivo, Nikola i Petra komentują to, co widzą – obrazy od wstrząsających po odrażające. Rakiety w czasie wojny mogą też chybić celu, ale Rosjanie na pewno nie chcą zabijać cywilów ani chorych, mówią. W jednej ze scen Nikola „wyjaśnia” gwałty na dzieciach przez rosyjskich żołnierzy ich „sytuacją kryzysową” – tak właśnie zachowują się jakoby mężczyźni, którzy chcą jeszcze raz zaznać przyjemności, wiedząc, że pozostało im tylko kilka godzin życia.

Czasami w komentarzach bohaterów pojawiają się wątpliwości, na przykład gdy mężczyzna opowiada o tym, jak stracił żonę, dzieci i wszystkich sąsiadów podczas bombardowania. Petra go obejmuje. Jednak podczas gdy widzowie czekają, aż ta trójka w końcu spojrzy prawdzie w oczy, następuje przygnębiające podsumowanie filmu. W drodze powrotnej Ivo, Nikola i Petra wyjaśniają, że nie chcą walczyć i umierać za Czechy, ponieważ nie ma tam dla nich nic, co warto chronić. Że celem podróży było „przekabacenie” ich. Ale oni pozostaną przy swoich poglądach.

„Żadnego porozumienia za wszelką cenę”

W ostatniej scenie filmu Robin Kvapil siedzi z trójką bohaterów i mówi: „Nauczyłem się, że istnieje świat, w którym zło zwycięża, jeśli ludzie, tacy jak Ivo, Nikola i Petra, po tym wszystkim, co widzieli, nadal będą szerzyć narrację rosyjskiego reżimu, który dopuszcza się ludobójstwa. A jeśli wygrają wybory na wolnym Zachodzie i osłabią nasz system, to niektórych z nas może już tu nie być, ponieważ ktoś po prostu nas zabije”.

Nikola kiwa głową. Potem mówi: „Mój przyjacielu, tak właśnie będzie”. Nie jest jasne, czy mówi to poważnie, czy jest to tylko szczególnie perfidna, sarkastyczna uwaga. Kvapil twierdzi, że zapytał o to Nikolę, a ten odpowiedział, że mówi poważnie.

To ponure zakończenie. Robin Kvapil komentuje to w filmie osobistą konkluzją: „Nauczyłem się, że to ja muszę się zmienić. Próba zrozumienia każdego i osiągnięcia porozumienia za wszelką cenę może być naszym największym źródłem słabości, z powodu której przegramy te wojny – najpierw wojnę informacyjną, a potem prawdziwą”.

Börki, zupy, kiełbaski, makarony, owoce... Każdy, kto kiedykolwiek spędzał wakacje w Turcji, wie, jak różnorodne może być śniadanie w formie bufetu, zwłaszcza w popularnych regionach turystycznych. Wielu urlopowiczów decyduje się na wyjazdy all-inclusive, gdzie jedzenie dla każdego dostępne jest bez ograniczeń niemal przez całą dobę.

Jednocześnie bufety są dla gości małą przygodą: chcą spróbować jak najwięcej, napełniając talerze kilkakrotnie. A potem sporo jedzenia ląduje w koszu.

Tureckie gazety donoszą, że doradcy prezydenta Recepa Tayyipa Erdogana chcą wziąć pod lupę restauracyjne i hotelowe bufety. Jako członkowie Rady ds. Rolnictwa i Żywności, działającej przy Kancelarii Prezydenta, planują w nadchodzących miesiącach opracować koncepcję ograniczenia marnotrawstwa żywności.

Na osobę 102 kg

W Turcji co roku do śmieci trafia około 8,7 mln ton żywności. Liczba ta pochodzi z najnowszego raportu rządowej Fundacji na rzecz Zapobiegania Marnotrawstwu (TISVA), która opiera się na danych Programu Środowiskowego Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP). Według obliczeń TISVA redukcja zaledwie o 2 proc. wystarczyłaby, aby zapewnić 360 tys. rodzinom podstawowe produkty żywnościowe na cały rok.

Szczególnie uderzające jest marnotrawstwo na co dzień: każdy mieszkaniec Turcji wyrzuca średnio 102 kilogramy żywności rocznie – to ogromna ilość jak na kraj, który od lat zmaga się z problemami gospodarczymi i wysoką inflacją. Dla porównania: w Niemczech wskaźnik ten wynosi 78 kilogramów na mieszkańca, podczas gdy średnia światowa to 132 kilogramy.

Ramazan Bingöl, członek Rady ds. Rolnictwa i Żywności przy prezydencie Turcji, szczególnie krytycznie odnosi się do popularnych bufetów śniadaniowych – tzw. serpme kahvaltı. Każdemu gościowi podaje się od 15 do 20 miseczek z serem, kiełbasą, dżemem, miodem, śmietaną, masłem i marynowanymi warzywami. Do tego dochodzą patelnie z frytkami, börki, jaja sadzone i regionalne specjały. Stół zapełnia się tak bardzo, że ledwo starcza miejsca na własny talerz.

Pomysły na śniadanie

Bingöl, który jest również prezesem Związku Przedsiębiorstw Gastronomicznych i Turystycznych (TÜRES), stanowczo potępia tę koncepcję. Jego zdaniem połowa serwowanego jedzenia ląduje w koszu, dlatego potrzebna jest fundamentalna zmiana. W przyszłości nie powinno się zatem oferować jednego standardowego pakietu śniadaniowego na osobę, ale każdy gość powinien mieć możliwość skomponowania własnego śniadania "serpme" z dostępnych produktów. Osoba chora na cukrzycę nie jest w stanie zjeść trzech czy czterech miseczek z konfiturą – mówi Ramazan Bingöl.

Domaga sią też większej elastyczności w rozliczeniach. Obecnie goście płacą za osobę. W związku z czym każdemu zostaje podana na sama ilość. A przecież trzyosobowa grupa może zadowolić się śniadaniem dla dwóch osób. Efektem będzie mniejsza ilość wyrzuconego jedzenia. I nie chodzi tylko o jedzenie, ale także o surowce, energię, czas pracy i szkody dla środowiska. Dlatego – jak podkreśla doradca prezydenta – jest to kwestia bezpieczeństwa narodowego.

All inclusive pod lupą

Również bufety all inclusive w hotelach będą w przyszłości pod lupą. Ramazan Bingöl uważa, że ​​hotele powinny odejść od hojnych bufetów samoobsługowych na rzecz oferty à la carte. Dzięki temu goście sami decydują, co i ile chcą zjeść. Obecnie w restauracjach all inclusive wczasowicze myślą: „wow, jaki wybór, muszę wszystkiego spróbować”. A potem część żywności ląduje w koszu.

Pomimo planowanych ograniczeń w hotelowych bufetach, największym źródłem marnowania żywności na świecie są gospodarstwa domowe. Generują one około 60 proc. odpadów. Pozostałe 40 proc. przypada na sektor usług i handlu detalicznego. Dotyczy to również Turcji.

Wiążące propozycje?

Według różnych doniesień doradcy prezydenta, tacy jak Ramazan Bingöl, zamierzają w ciągu najbliższych dwóch miesięcy opracować swoje propozycje dotyczące ograniczenia marnowania żywności i przedstawić je prezydentowi Erdoganowi. Czy ostatecznie doprowadzi to do uchwalenia nowych przepisów, czas pokaże. Jednak sama propozycja trafiła już na pierwsze strony gazet w Rosji i Niemczech. Większość turystów w Turcji pochodzi bowiem z Rosji, Niemiec i Wielkiej Brytanii.

Stowarzyszenie rosyjskich biur podróży ATOR odpowiedziało szybko i jednoznacznie: to jedynie sugestie członka rady doradczej bez konkretnych uprawnień. Hotele mogą swobodnie organizować catering dla swoich gości. ATOR wskazuje również na konflikt interesów: Bingöl jest równocześnie prezesem Związku Przedsiębiorstw Gastronomicznych i Turystycznych i dopóki hotele oferują hojne pakiety all-inclusive, restauracje mają mniej klientów. Według ATOR sam minister turystyki Mehmet Ersoy jest też właścicielem kilku dużych hoteli działających w systemie ultra-all-inclusive. Byłoby zatem naiwnością wierzyć, że zniesie ten system – stwierdza ATOR.

Według biura prasowego Kancelarii Prezydenta Turcji dochody z turystyki wzrosły w ubiegłym roku o 8,3 proc. do ponad 61 mld dolarów. Największą część zagranicznych turystów stanowiły osoby pochodzenia tureckiego z zagranicy (9,6 mln). Na kolejnych miejscach byli Rosjanie (6,7 mln), Niemcy (6,6 mln) i Brytyjczycy (4,4 mln). W 2024 roku Turcję odwiedziło niemal 1,9 mln Polaków.

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

Włoscy policjanci zatrzymali na polecenie niemieckiej prokuratury Ukraińca podejrzanego o sabotaż gazociągów Nord Stream we wrześniu 2022 roku. Niemiecka prokuratura federalna z siedzibą w Karlsruhe zarzuca mu m.in. współudział w spowodowaniu eksplozji i sabotaż.

Mężczyzna ma być członkiem grupy, która w 2022 roku podłożyła ładunki wybuchowe pod gazociągi Nord Stream 1 i Nord Stream 2 w pobliżu duńskiej wyspy Bornholm na Morzu Bałtyckim. „Podejrzany był prawdopodobnie jednym z koordynatorów operacji” – informuje niemiecka prokuratura.

Ukrainiec został zatrzymany w środę wieczorem (20.08.2025) we włoskiej prowincji Rimini przez funkcjonariuszy z posterunku w Misano Adriatico. Zatrzymanie było efektem międzynarodowej współpracy policyjnej. Podejrzany zostanie wkrótce przewieziony do Niemiec i postawiony przed sędzią śledczym Federalnego Trybunału Sprawiedliwości, który zadecyduje o tymczasowym aresztowaniu.

Wycieki z gazociągu

Pod koniec września 2022 roku kilka eksplozji uszkodziło i zakłóciło pracę gazociągów Nord Stream 1 i Nord Stream 2. Wybuchy odnotowano w pobliżu wyspy Bornholm. Wkrótce potem odkryto cztery wycieki w trzech nitkach gazociągu (nitek jest łącznie cztery).

Wcześniej rosyjski gaz ziemny płynął do Niemiec przezNord Stream 1. Z kolei Nord Stream 2 był już gotowy, ale z powodu rosyjskiej agresji na Ukrainę nie był oddany do użytku.

Śledztwo ws. sabotażu

Po ataku szybko pojawiło się pytanie, w jaki sposób umieszczono na dnie Bałtyku ładunki wybuchowe. Eksperci uznali za prawdopodobne, że mogli to zrobić przeszkoleni nurkowie. Władze kilku krajów wszczęły dochodzenia. Dania i Szwecja umorzyły jednak postępowanie.

Niemiecka prokuratura federalna poinformowała w związku z zatrzymaniem, że podejrzany i jego wspólnicy użyli do transportu jachtu , który wypłynął z Rostocku. Jacht był wcześniej wynajmowany od niemieckiej firmy poprzez pośredników posługujących się sfałszowanymi dokumentami tożsamości.

(DPA/dom)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Podróżując po Europie, bardziej przyjazny dla klimatu pociąg jest często droższy od lotu samolotem. Z porównania cen przeprowadzonego przez organizację ochrony środowiska Greenpeace okazało się, że w przypadku 66 ze 142 przeanalizowanych europejskich tras podróż pociągiem jest droższa od samolotu.

Z analizy wynika, że ​podróż bardziej szkodliwym dla klimatu samolotem wychodzi taniej na 109 trasach prowadzących za granicę (54 proc.). Inaczej jest, kiedy do analizy doda się 33 loty krajowe, wtedy loty są droższe w przypadku 46,5 proc. tras, a w przypadku 7 proc. trudno stwierdzić różnicę w cenie.

Greenpeace: kolej musi być tańsza

Organizacja Greenpeace apeluje o ulgi na podróże koleją i wyższe podatki od podróży lotniczych. – To niesprawiedliwe, że dłuższe podróże koleją są tak drogie, podczas gdy loty są masowo dotowane poprzez zwolnienia z podatku i inne ulgi – mówi ekspertka ds. transportu Lena Donat z Greenpeace. – Podróżowanie koleją jest przyjazne dla klimatu, więc zawsze i wszędzie musi być tańsze niż latanie – dodaje.

W analizie uwzględniono 142 połączenia między miastami o maksymalnej długości 1500 kilometrów. Nie uwzględniono korzyści z abonamentu, takich jak te oferowane w ramach programów lojalnościowych lub abonamentów kolejowych. Organizacja zakłada, że ​​cena biletu jest ważnym kryterium wyboru środka transportu na podróże.

Analiza nie uwzględnia też korzystniejszych warunków przewozu dzieci pociągami, ani kosztów transportu bagażu. W przypadku kolei zazwyczaj nie ma dodatkowych opłat za bagaż, ale w przypadku linii lotniczych już jest inaczej. Zwykle bezpłatny jest przewóz tylko jednej sztuki małego bagażu podręcznego.

W Niemczech taniej koleją

Spośród 31 tras w obrębie Niemiec podróż pociągiem jest tańsza na 15 trasach (48 proc.) – wynika z analizy Greenpeace. Połączenia Hamburg-Monachium i Stuttgart-Berlin są zawsze tańsze koleją niż samolotem.

Międzynarodowe połączenia kolejowe z Niemiec do celów w Europie Zachodniej wypadają niejednokrotnie drożej niż samolotem. Z kolei w przypadku Polski, Czech, Austrii i Belgii podróże pociągiem są prawie zawsze tańsze niż lot.

W porównaniu z analizą z 2023 roku porównanie cen w całej Europie przesunęło się na korzyść podróży koleją. Spośród 111 porównywalnych tras 41 proc. było teraz tańszych przy podróżowaniu pociągiem niż samolotem. Dwa lata wcześniej odsetek ten wynosił tylko 27 proc. Dla Greenpeace jest to „promyk nadziei”.

(DPA/dom)

Chcesz skomentować nasze artykuły? Dołącz do nas na facebooku! >>

„Jedno jest jasne: gdyby Europejczycy musieli wysłać żołnierzy do Ukrainy, by zagwarantować jakikolwiek ‘pokój' z Rosją, Niemcy nie mogłyby się od tego uchylić” – wskazuje „Frankfurter Allgemeine Zeitung”. Zdaniem komentatora udział w takiej misji „byłby nie tylko wyrazem solidarności z naszymi sąsiadami i sojusznikami, lecz także niezbędnym sygnałem zdecydowania i jedności wolnej Europy wobec Putina”.Niemcy mogłyby rozważyć wysłanie własnych żołnierzy do Ukrainy z odpowiednio „mocnym” mandatem jedynie wówczas, gdyby na taki krok zdecydowały się również Stany Zjednoczone – ich nuklearny gwarant bezpieczeństwa. W tej kwestii trudno nie przyznać racji SPD. Problem w tym, że Donald Trump kategorycznie wykluczył wysłanie wojsk lądowych – czytamy.„Niemcy powinny wreszcie dostarczyć Kijowowi system rakietowy Taurus – byłby to czytelny sygnał dla Putina. Tymczasem nawet chadecko-socjaldemokratyczna koalicja woli w razie wątpliwości debatować o misji pokojowej, choć ta pozostaje skrajnie nierealistyczna” – pisze frankfurcki dziennik.

Niemcy nie mogą się ukrywać

W podobnym tonie pisze dziennik „Süddeutsche Zeitung”, konstatując, że Bundeswehra nie ma relanych możliwości, by prowadzić działania bojowe w Ukrainie. „Trzy i pół roku od rosyjskiej napaści oraz po głośnym ostrzeżeniu ówczesnego inspektora wojsk lądowych, że armia jest praktycznie bezbronna, sytuacja poprawiła się jedynie w pewnych obszarach – zasadniczo jednak pozostaje bez większych zmian” – pisze komentator. Bundeswehra już teraz dochodzi do swoich granic przy tworzeniu brygady na Litwie. Na razie nie wiadomo, czy trwające właśnie negocjacje pokojowe przyniosą jakąkolwiek misję zabezpieczającą i jakiego miałaby ona być rodzaju. „Jedno jest jasne, że właśnie największy i najsilniejszy gospodarczo kraj UE nie będzie mógł powiedzieć: ‘przepraszam, nic się nie da zrobić'. Niemcy i ich kanclerz nie mogą się ukrywać” – stwierdza dziennik. I stwierdza: „Wkrótce Friedrich Merz może stanąć przed zadaniem sfinansowania niemieckiego wkładu. A także przed jeszcze większym wyzwaniem, jakim będzie przeforsowanie tego w swojej koalicji i w kraju”.

To byłaby katastrofa

W ocenie „Münchner Merkur” sprzeciw SPD wobec wysłania niemieckich sił pokojowych, jeśli nie pójdą za tym Amerykanie, trafia w newralgiczny punkt Europy. Bez Stanów Zjednoczonych się nie obejdzie. Według dziennika regionalnego „Są one jedynymi, których Putin się boi. Jasne jest jednak również to, że partnerzy nie będą dłużej tolerować typowych narzekań ministra spraw zagranicznych Wadephula, który już wycofał się ze swoich słów, że Bundeswehra ‘jest przeciążona'. Czas, w którym Niemcy po prostu delegowały swoje bezpieczeństwo innym krajom, dobiegł końca. SPD musi uczynić krok w tej sprawie. To ona zablokowała przywrócenie obowiązkowej służby wojskowej. Tymczasem kraj potrzebuje jak najszybciej więcej żołnierzy, zarówno rekrutów, jak i żołnierzy zawodowych, do realizacji bardziej złożonych misji. Model ochotniczej służby wymyślony przez SPD nie może być ostatecznym rozwiązaniem”.

„Dynamika rozmów z ostatnich dni pokazuje, że Niemcy praktycznie nie mają wyboru – musiałyby włączyć się do działania” – komentuje „Kölner Stadt-Anzeiger”. Taki krok przeniósłby kraj na zupełnie nowy poziom. Akceptacja polityczna i społeczna byłaby wyzwaniem w rozmiarze XXL. Być może siły zbrojne musiałyby skapitulować bez walki, przyznając: nie możemy tego zrobić bez stworzenia luk w innych obszarach. „To byłyby absolutna katastrofa. Absurdalność tej sytuacji polega na tym, że wysoce teoretyczna debata może w bardzo krótkim czasie przybrać wymiar praktyczny. Obawy w tym względzie są całkowicie uzasadnione” – czytamy.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

„Dni domowych kawiarni”, czyli po estońsku „Kodukohvikute päevad”, są najważniejszym wydarzeniem lata na wyspie Hiiumaa. Podczas długiego weekendu w sierpniu mieszkańcy drugiej co do wielkości estońskiej wyspy na Bałtyku otwierają na trzy dni swoje domy, serwując sąsiadom domowe ciasta, wędzone ryby, piwo własnej produkcji. Przy śmiechu dzieci i dźwiękach muzyki mieszkańcy Hiiumaa świętują krótkie estońskie lato.

– Jest to niezwykle ważne – uważa Ave Ungro, zwłaszcza w czasach wojny. 44-latka wraz ze swoją sześcioletnią córką właśnie przybyła na „Kodukohvikute päevad”. –To pomaga nam, Estończykom, trzymać się razem: wspólnie świętować, rozmawiać, myśleć o przyszłości – podkreśla Estonka

Letnie wydarzenie na wyspie jest dla niej tak samo ważne, jak zajęcia strzeleckie w kobiecej straży obywatelskiej. Od początku wojny w Ukrainie Ave jest członkinią tej formacji. – Podobnie jak większość Estończyków 24 lutego 2022 roku przeżyłam szok. Przede wszystkim dlatego, że uświadomiłam sobie, że życie, jakie dotychczas prowadziliśmy, nie może toczyć się dalej – wyjaśnia.

Trening w straży obywatelskiej

Od tego czasu logopedka spędza 48 godzin w roku w Naiskodukaitse, czyli kobiecej straży obywatelskiej. Ukończyła już pięć różnych programów: szkolenie z zakresu bezpieczeństwa, pierwszej pomocy, szkolenie wojskowe, wyżywienie polowe i historię estońskiej straży obywatelskiej. – Na szkoleniu wojskowym wzięłam broń do ręki, ale ani razu nie strzelałam – zastrzega się Ave. Ma nadzieję, że nigdy nie będzie musiała wykorzystać swojej wiedzy z tego zakresu i w najgorszym przypadku wolałaby skupić się na ewakuacjach.

Kobieca straż obywatelska Naiskodukaitse została założona w 1927 roku, zakazano ją w czasach sowieckich i przywrócono po odzyskaniu przez Estonię niepodległości w 1991 roku. Straż jest częścią Kaitseliit, większej organizacji obronnej złożonej z uzbrojonych i dobrze wyszkolonych cywilów. Kaitseliit ma za zadanie wspierać regularne siły zbrojne w czasie wojny. Obie jednostki podlegają estońskiemu Ministerstwu Obrony.

Bez atmosfery strachu

Ave twierdzi, że nie obawia się ataku Rosjan. Rozumie wprawdzie, że położenie wyspy Hiiumaa na Morzu Bałtyckim ma znaczenie strategiczne. Rosjanie mogliby zająć ją na drodze z Petersburga do rosyjskiej eksklawy Kaliningrad. Jednak w przeciwieństwie do tego, co przedstawiają zachodnie media, na wyspie nie ma atmosfery strachu.

Również Marek Kohv z Międzynarodowego Centrum Obrony i Bezpieczeństwa nie wierzy, że Hiiumaa może stać się drugim Krymem. Ukraiński półwysep został zaanektowany przez Rosję w 2014 roku. W rozmowie z DW Kohv wyjaśnia w swoim biurze niedaleko miejskiej plaży w Tallinie, dlaczego Hiiumaa i Estonia w 2025 roku nie mogą być porównywane z Krymem i Ukrainą z 2014 roku.

Ogromne wydatki na zbrojenia

Estonia jest wprawdzie małym krajem, ale ważne jest również to, że „inwestujemy bardzo dużo w bezpieczeństwo” – podkreśla Marek Kohv. W rzeczywistości to bałtyckie państwo członkowskie UE przeznacza już obecnie 3,4 procent swojego produktu krajowego brutto na obronność. Do 2029 roku ma to być 5,4 procent. Co byłoby rekordem w ramach NATO.

Jak podsumowuje Kohv, kultura samoobrony jest głęboko zakorzeniona w narodzie estońskim. – Mamy regionalnych sojuszników, takich jak Finlandia – nowy członek NATO, ale również inne kraje bałtyckie, takie jak Litwę i Łotwę, a także Polskę – militarną superpotęgę w Europie – mówi ekspert. I podkreśla decydujące znaczenie członkostwa Estonii w NATO i 5 artykułu, w myśl którego każdy atak na ten kraj spowodowałby interwencję sił zbrojnych innych członków NATO.

Kolejnym ważnym aspektem jest zachodnia technika wojskowa, która znacznie przewyższa rosyjską. Groźba, że Rosja może zaatakować Estonię bronią atomową, jest niczym więcej niż czczą pogróżką, biorąc pod uwagę bliskość Estonii do rosyjskiej metropolii Petersburga, która w przypadku ataku atomowego również zostałby dotknięta radioaktywnością.

Sabotaż realnym problemem

Ważniejsze od teoretycznego ataku Rosjan na kraje bałtyckie są obecnie akty sabotażu przeciwko różnym państwom nadbałtyckim. Eksperci zaliczają do nich wielokrotne uszkodzenia podmorskich kabli komunikacyjnych lub zakłócanie sygnału nawigacyjnego GPS, w wyniku czego samoloty znikają z ekranów radarów.

Stało się to podczas dwóch lotów z Finlandii do Estonii w kwietniu ubiegłego roku. Oba samoloty musiały zawrócić do Helsinek. Ich sygnał GPS został najwyraźniej zablokowany przez systemy zakłócające. Coraz częściej problem ten dotyka również statki na Morzu Bałtyckim. Zachodnie służby wywiadowcze podejrzewają, że działania zakłócające są prowadzone z rosyjskiej eksklawy Kaliningrad.

Kaliningrad – „sztylet wymierzony w Europę”?

Rosja przechowuje tam ogromne ilości sprzętu wojskowego, w tym rakiety Iskander zdolne do przenoszenia broni jądrowej – twierdzi politolog Siergiej Suchankin z Fundacji Saratoga, organizacji non-profit z siedzibą w Stanach Zjednoczonych. W wywiadzie dla DW urodzony w Kaliningradzie ekspert nazywa swoją ojczyznę „sztyletem wymierzonym w Europę”.

Suchankin ostrzega, że Kaliningrad nie tylko znajduje się pomiędzy krajami UE, Litwą i Polską. – Był bastionem radzieckiej armii, jednym z najbardziej zmilitaryzowanych miejsc na świecie. A dziś znów zmierza w tym kierunku – podkreśla politolog.

Ave Ungro z estońskiej wyspy Hiiumaa nie jest zadowolona z takiego sąsiedztwa na Morzu Bałtyckim i oczywiście uważa akty sabotażu za coś złego, ale nawet przez myśl nie przyszło jej, żeby opuścić swoją „magiczną” wyspę.

Po festynie „Kodukohvikute päevad” pokazuje swoje „sekretne miejsce” na wybrzeżu, które jej rodzina najbardziej lubi na wyspie Hiiumaa. Jest to cypel wyspy prawie ze wszystkich stron otoczony wodą. – Spójrz, orzeł morski! – woła Ave. I wzdycha: – Cóż za piękne miejsce! Tak wiele ptaków, taka cisza. I właśnie to jest piękne na Hiiumaa: że takie miejsca w ogóle istnieją. I niech tak pozostanie!

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

Plany zamachu bombowego, wideo z przysięgą wierności i nieudany zamach: niemiecka prokuratura federalna postawiła zarzuty domniemanemu zwolennikowi terrorystycznej milicji tzw. Państwa Islamskiego (ISIS), który miał planować zamach na ambasadę Izraela w Berlinie.

18-letni obywatel Rosji został zatrzymany w lutym na lotnisku Berlin-Brandenburg.

Zatrzymany podczas boardingu

Funkcjonariusze krajowego urzędu kryminalnego Brandenburgii zatrzymali osiemnastolatka 20 lutego podczas boardingu. Z dostępnych informacji wynika, że zamierzał on wyjechać do Pakistanu, aby dołączyć do ISIS i przejść szkolenie wojskowe. Od tego czasu przebywa w areszcie śledczym.

Wyższy sąd krajowy w Berlinie musi zdecydować, czy dopuści akt oskarżenia. Wyznaczy również terminy rozprawy w sprawie niedoszłego zamachu. W komunikacie prokuratury federalnej napisano: „Od początku lutego 2025 roku planował on dokonanie zamachu w Niemczech, na przykład na ambasadę Izraela w Berlinie”.

W tym celu oskarżony zdobył w Internecie między innymi instrukcje dotyczące produkcji materiałów wybuchowych. Realizacja planu nie doszła jednak do skutku, ponieważ nie był on w stanie zdobyć niezbędnych komponentów. Równolegle do planowania zamachu oskarżony miał tłumaczyć materiały propagandowe ISIS na język rosyjski i czeczeński.

Przysięga wierności

Aby sfinansować podróż do Pakistanu osiemnastolatek zawarł dwie umowy na drogie smartfony, które następnie sprzedał z zyskiem, jak poinformowała prokuratura federalna. Tuż przed wyjazdem wysłał do domniemanego członka ISIS za granicą wideo z jego przysięgą na rzecz wierności wobec tzw. Państwa Islamskiego.

Niemiecka prokuratura zarzuca mu, że jako nieletni wspierał zagraniczną organizację terrorystyczną. Ponadto ma być winny między innymi usiłowania przystąpienia do zagranicznej organizacji terrorystycznej, nakłaniania do popełnienia ciężkiego przestępstwa zagrażającego bezpieczeństwu państwa oraz przygotowywania takiego przestępstwa.

Po aresztowaniu oskarżony został umieszczony w areszcie śledczym na podstawie nakazu aresztowania wydanego przez sąd rejonowy w Brandenburgii.

Niemiecka prokuratura federalna przejęła później śledztwo od prokuratury generalnej Brandenburgii. Na początku czerwca podejrzany został przewieziony do Karlsruhe, gdzie sędzia śledczy Federalnego Trybunału Sprawiedliwości wydał nowy nakaz aresztowania.

(DPA/jak)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Minister spraw zagranicznych Niemiec Johann Wadephul potępił zatwierdzenie planów budowy izraelskich osiedli w szczególnie wrażliwym obszarze Zachodniego Brzegu. – Realizacja takich projektów byłaby niezgodna z prawem międzynarodowym i podważałaby perspektywę rozwiązania dwupaństwowego – oświadczył polityk CDU podczas wizyty w Dżakarcie.

Koncepcja dwóch państw zakłada powstanie niepodległego państwa palestyńskiego, funkcjonującego pokojowo obok Izraela. Premier Izraela, Beniamin Netanjahu, sprzeciwia się temu rozwiązaniu, podobnie jak islamski Hamas w Strefie Gazy. Jak podkreślił szef niemieckiego MSZ rząd Niemiec opowiada się za rozwiązaniem dwupaństwowym. „Dlatego stanowczo odradzamy kontynuowanie tej drogi” – zaznaczył Wadephul.

Zatwierdzone plany budowy

Izraelski komitet ds. budowy przy administracji cywilnej zatwierdził plany nowych osiedli – poinformowała obecna na miejscu organizacja Peace Now. Projekt obejmuje około 3,4 tys. mieszkań w rejonie między Jerozolimą Wschodnią a osiedlem Maale Adumim.

Obszar ten uważany jest za wyjątkowo wrażliwy ze względu na położenie geograficzne. Zabudowa mogłaby utrudnić, a nawet uniemożliwić stworzenie spójnego terytorium przyszłego państwa palestyńskiego. Odpowiednie plany zapowiedział niecały tydzień temu prawicowy izraelski minister finansów Bezalel Smotrich.

Według rzecznika niemieckiego MSZ przedsięwzięcie to „de facto oddzieliłoby północną część Zachodniego Brzegu od części południowej”. Wskutek tego znacznie ograniczona zostałaby mobilność Palestyńczyków zarówno na Zachodnim Brzegu, jak i w Jerozolimie Wschodniej.

Wadephul: szansa na zawieszenie broni

Wadephul, odnosząc się do pośrednich rozmów między Izraelem a islamskim Hamasem, zaznaczył, że obecnie „pojawia się ogromna szansa na wspólne osiągnięcie porozumienia. Mogę jedynie stanowczo apelować, by tę szansę wykorzystać”.

Jak podał „Times of Israel”, szef niemieckiego resortu spraw zagranicznych pozostaje w kontakcie ze swoim izraelskim odpowiednikiem, Gideonem Saarem, a także z ministrami z Turcji, Egiptu i Kataru, którzy utrzymują kontakty z Hamasem. Izraelski rządrozważa nową propozycję zawieszenia broni, którą Hamas, jak sam twierdzi, niedawno zaakceptował.

Rząd Niemiec nadal przeciwny sankcjom

W reakcji na zapowiedzianą mobilizację około 60 tys. izraelskich rezerwistów w związku z planowanym zdobyciem miasta Gaza, zastępca rzecznika niemieckiego rządu, Steffen Meyer oświadczył: „Sprzeciwiamy się eskalacji działań wojskowych i wzywamy wszystkie strony oraz społeczność międzynarodową do natychmiastowego i trwałego zawieszenia broni”.

W odpowiedzi na pytanie o niemiecką niechęć wobec ewentualnych sankcji Unii Europejskiej wobec Izraela, Meyer zaznaczył, że nadal wykorzystywane są wszystkie dostępne środki dyplomatycznego oddziaływania.

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Korzystają z miniaturowych kamer lub słuchawek albo wysyłają sobowtóra: aby nie oblać egzaminu teoretycznego, coraz więcej kursantów ucieka się do oszustw. Według stowarzyszenia TÜV próby oszustwa są od kilku lat rosnącym problemem.

Poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa

W pierwszej połowie 2025 roku odnotowano już 2 193 takie przypadki. W całym 2024 roku zarejestrowano prawie 4200 niedozwolonych sztuczek – to wzrost o 12 procent w porównaniu z 2023 rokiem i prawie o 50 procent w porównaniu z rokiem 2020.

Statystycznie rzecz biorąc, na przykład w Berlinie każdego dnia odnotowuje się co najmniej jedną próbę oszustwa. Stowarzyszenie TÜV jednak zakłada znacznie wyższą liczbę przypadków niezgłoszonych, ostrzegając przed konsekwencjami: „Jeśli kursanci oszukują, aby zdać egzamin, i nie posiadają odpowiedniej wiedzy z zakresu ruchu drogowego, stanowi to poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa innych osób”.

Jednak pomimo tych zagrożeń oszustwa podczas egzaminów na prawo jazdy często nie są karane ani jako przestępstwa, ani jako wykroczenia.

Wyspecjalizowane gangi

Stowarzyszenie TÜV zwraca uwagę, że często za tym procederem stoją zorganizowane gangi. Zwłaszcza w przypadku oszustw technicznych – np. z wykorzystaniem minikamer lub miniaturowych słuchawek w uchu – oraz oszustw związanych z fałszowaniem dokumentów tożsamości, można podejrzewać współpracę z działającymi profesjonalnie organizacjami przestępczymi. Kandydat na prawo jazdy nie jest bowiem w stanie działać samodzielnie.

Z obserwacji TÜV wynika, że te formy oszustwa stanowią ponad połowę wszystkich prób. „Współpraca z osobami trzecimi, nadużywanie paszportów lub fałszowanie dokumentów, a także wykorzystanie wyrafinowanych środków technicznych świadczą o wysokim poziomie energii przestępczej” – podkreśliło stowarzyszenie.

Były urzędnik przed sądem

Sprawa oszustwa związanego z prawem jazdy na dużą skalę jest obecnie rozpatrywana przez sąd krajowy w Kassel. Stanęło przed nim dwóch domniemanych członków gangu. Jednym znich jest były urzędnik wydziału komunikacji z Kassel, który miał sprzedać prawa jazdy co najmniej 112 osobom, mimo że nie zdały one egzaminu.

Ten 26-latek musi dziś (20.08.2025) odpowiedzieć przed sądem za podejrzenie szczególnie ciężkiej korupcji i fałszowania dokumentów urzędowych w 112 przypadkach. Prokuratura w Kassel podejrzewa go o wciągnięcie kolejnych osób do tego nielegalnego biznesu w celu zorganizowania dochodowego procederu i stworzenia sieci dystrybucji.

Kolejny domniemany członek gangu jest obecnie sądzony w odrębnym postępowaniu przed sądem krajowym w Kassel za szczególnie ciężką korupcję w 47 przypadkach i podżeganie do fałszowania dokumentów w 44 przypadkach. Jest on podejrzany o aktywne prowadzenie części organizacji dystrybucyjnej.

(DPA/jak)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Pogłębia się kryzys w niemieckiej gastronomii. Restauracje nie tylko obsługują coraz mniej gości, ale też osiągają coraz niższe obroty. Z danych Federalnego Urzędu Statystycznego wynika, że w pierwszym półroczu przychody – po uwzględnieniu inflacji – spadły o 3,7 procent w porównaniu z ubiegłorocznym, słabym już wynikiem.

Ratunkiem dla wielu restauratorów i hotelarzy okazały się podwyżki cen. To dzięki nim przychody nie załamały się jeszcze mocniej. Bez uwzględnienia inflacji były zaledwie o 0,1 procent niższe niż rok wcześniej.

Najbardziej ucierpiała gastronomia – realne obroty spadły tam o 4,1 procent. Dla porównania, hotele i inne obiekty noclegowe odnotowały mniejszy spadek, o 2,6 procent.

Klienci rezygnują z przystawki

Jak podkreśla Niemiecki Związek Hotelarzy i Restauratorów (Dehoga), klienci coraz częściej zaciskają pasa. – Uwrażliwienie na ceny i powściągliwość u konsumentów wyraźnie rosną – stwierdził niedawno prezes organizacji Guido Zöllick. – Wielu gości chodzi do restauracji rzadziej niż dawniej, wybiera tańsze dania i rezygnuje z dodatków, takich jak przystawki czy drugie piwo.

Wzrost kosztów uderzył przede wszystkim w wiele małych i średnich firm rodzinnych. – Branża znajduje się pod dużą presją, a perspektywy na drugą połowę roku nie napawają optymizmem – mówi Zöllick.

Wyższy Vat na potrawy

Do słabszych wyników gastronomii przyczyniła się ponownie pełna stawka VAT wynosząca 19 procent, obowiązująca od początku 2024 roku. Dehoga liczy na interwencję polityków. Rząd chadecko-socjaldemokratyczny zamierza od przyszłego roku obniżyć podatek do poziomu sprzed pandemii, czyli 7 procent, co ma odciążyć branżę.

Po krótkim wzroście w czasie świąt wielkanocnych lato przyniosło dalsze pogorszenie sytuacji. W czerwcu sprzedaż była realnie o 5,9 procent niższa niż w czerwcu ubiegłego roku, a po uwzględnieniu podwyżek cen spadek wyniósł 3,4 procent.

(DPA/jar)

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski i towarzyszący mu europejscy przywódcy państwowi i rządowi powrócili do swoich stolic po wizycie u prezydenta USA Donalda Trumpa. Tematami ich rozmów były gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy, uwolnienie więźniów i odbudowa kraju. Omówiono także ewentualne ustępstwa terytorialne Ukrainy na rzecz Rosji oraz perspektywy rozmów między Zełenskim i prezydentem Rosji Władimirem Putinem.

Przed spotkaniem z Zełenskim Trump wielokrotnie oświadczał, że ustępstwa terytorialne Ukrainy są konieczne, a jej przystąpienie do NATO nie wchodzi w grę. Wiele osób obawiało się zatem, że prezydent Ukrainy może ponownie znaleźć się pod presją w Gabinecie Owalnym, jak miało to miejsce wiosną tego roku. Tym razem udało się uniknąć publicznych skandali. Chociaż rozmowy nie przyniosły konkretnych rezultatów, delegacja ukraińska wyjechała w pozytywnym nastroju.

„Historyczne spotkanie”?

Szef Biura Prezydenta Ukrainy Andrij Jermak określił spotkanie w Waszyngtonie jako historyczne. „Nadzwyczaj ważne jest pełne wdrożenie wszystkich dzisiejszych ustaleń” – napisał na Telegramie. „Od wspólnych, zdecydowanych kroków zależy nie tylko trwały pokój, na który tak bardzo czekają wszyscy Ukraińcy, ale także bezpieczeństwo całej Europy” – dodał.

Jednocześnie w Ukrainie uważa się, że negocjacje w Białym Domu jeszcze nie zostały zakończone, ale wskazują na pozytywny rozwój sytuacji. „Tak, nie było czerwonego dywanu, ale był na nim krąg przyjaciół” – podkreślił Jarosław Jurczyszyn z frakcji parlamentarnej „Holos” (Głos) na Facebooku.

Jurczyszyn nazywa Putina dyktatorem, który (podczas spotkania z Trumpem na Alasce) sprawiał wrażenie osamotnionego. Natomiast zachodni demokraci wystąpili zjednoczeni: „Nie, nie zmuszono nas do oddania terytoriów. Trump poparł propozycję odłożenia tej kwestii na spotkanie z Putinem. Nie należy oczekiwać, że Putin szybko przystąpi do negocjacji, ponieważ osiągnął już dla siebie to, co najważniejsze – proces negocjacyjny bez zawieszenia broni”.

Ostudzony zapał Trumpa

Udało się zapobiec „katastrofie”, jak stwierdził Wołodymyr Horbacz z ukraińskiego Instytutu Transformacji Północnej Eurazji (INET) w rozmowie z DW: „Nie tylko Ukraina, ale także nasi europejscy partnerzy bardzo dobrze się przygotowali. Widoczna była wyraźna koordynacja działań, nawet w doborze słów po stronie europejskiej”.

Wołodymyr Horbacz uważa, że Trump nadal skupia się na szybkim rozwiązaniu konfliktu zgodnie z „planem Putina”. Jego zdaniem spotkanie to nie zmieniło celu Trumpa, ale tymczasowo „zahamowało” prezydenta USA.

– Udało się odwieść Trumpa od szybkiego porozumienia z Rosjanami. Udało się też nieco ostudzić jego dążenie do załatwienia wszystkiego „tu i teraz” – uważa ekspert.

Niejasne gwarancje bezpieczeństwa

Spotkanie w Białym Domu nie przyniosło jednak jasności co do tego, jak miałyby wyglądać ewentualne gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy po zakończeniu wojny. Jednak sam fakt, że Donald Trump wykazał gotowość do udziału w tych gwarancjach, zdaniem ukraińskich ekspertów wskazuje, przynajmniej w pewnym stopniu, na sukces rozmów.

Hanna Szelest z ukraińskiego think tanku „Ukrainian Prism” (Ukraiński pryzmat) podkreśla, że negocjacje w tej sprawie są nadal na bardzo wczesnym etapie. – Już samo to, że dyskutujemy o możliwości stacjonowania zagranicznych sił zbrojnych na terytorium Ukrainy, stanowi duży postęp w porównaniu z rozmowami w Stambule w 2022 roku, w których Rosja domagała się nawet zakazu wspólnych ćwiczeń z zagranicznymi oddziałami – podkreśliła w rozmowie z DW.

Politolog Ołeksij Harań z Akademii Kijowsko-Mohylańskiej zwraca uwagę, że Stany Zjednoczone udzielają gwarancji bezpieczeństwa również krajom spoza NATO. Jako przykłady podaje Izrael, Japonię i Koreę Południową. – Dla nas jednak wszystko wciąż pozostaje niepewne. Nie wiemy, co dokładnie planuje się dla Ukrainy – stwierdził w rozmowie z DW: „Pozostaje pytanie, czy powstanie kolejne 'memorandum budapeszteńskie', czy też Ukraina otrzyma wiarygodne gwarancje, w tym dostawy odpowiedniej broni”.

W 1994 roku, po podpisaniu tzw. memorandum budapeszteńskiego, Ukraina przekazała Rosji wszystkie głowice jądrowe. W zamian za to Stany Zjednoczone i Rosja zagwarantowały Ukrainie suwerenność i integralność terytorialną.

Ołeksij Harań uważa jednak, że spotkanie w Waszyngtonie nie było porażką dla Ukrainy. Wskazuje na wsparcie dla Kijowa ze strony państw europejskich. Na przykład niemiecki kanclerz Friedrich Merz publicznie oświadczył Trumpowi, że przed negocjacjami w sprawie porozumienia pokojowego konieczne jest zawieszenie broni. Według niego Ukrainie udało się stworzyć z Europejczykami jednolity front. – Trump nie będzie mógł po prostu dogadać się z Putinem, a następnie zmusić Ukrainę do zaakceptowania jego warunków. Teraz należy również uwzględnić interesy Ukrainy i partnerów europejskich – powiedział ekspert.

Wątpliwości ws. spotkania Zełenski-Putin

Jednym z najważniejszych wyników rozmów w Waszyngtonie było ogłoszenie możliwości spotkania Wołodymyra Zełenskiego i Putina. Ukraińscy obserwatorzy polityczni wątpią jednak, czy do niego dojdzie.

Hanna Szelest uważa, że takie spotkanie byłoby korzystne dla Ukrainy, ponieważ Kijów mógłby w ten sposób zademonstrować swoją gotowość do dialogu. Należy jednak założyć, że strona rosyjska będzie przeciągać ten proces zgodnie z zasadą „rozmów o rozmowach” i ostatecznie odrzuci spotkanie na szczeblu prezydentów.

Jak dotąd doradca Putina Dmitrij Uszakow oświadczył jedynie, że jest gotowy podnieść rangę uczestników negocjacji. – Rosjanie teraz zaczną grać na czas, tworząc grupy robocze lub długo dyskutując o tym, w którym kraju europejskim należy się spotkać, ponieważ takie spotkanie w gruncie rzeczy nie jest dla nich korzystne – uważa rozmówczyni DW.

Również ukraiński politolog Wadym Denysenko jest przekonany, że spotkanie między Zełenskim a Putinem jest wysoce wątpliwe. Jak napisał na Facebooku: „Dla Putina spotkanie z Zełenskim oznaczałoby utratę jednego z jego najważniejszych atutów, a mianowicie tezy, że Zełenski nie ma legitymacji”.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Niemieckiej DW.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

Według danych Eurostatu w pierwszej połowie 2025 roku Unia Europejska sprowadziła rosyjski LNG za 4,48 miliarda euro, czyli o 29 procent więcej niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Łącznie w tym czasie UE importowała gaz skroplony o wartości około 26,9 miliarda euro. Największa część importu, za 13,7 miliarda euro, pochodziła ze Stanów Zjednoczonych. Jak podaje Komisja Europejska, już w ubiegłym roku USA były największym dostawcą LNG do UE, z udziałem sięgającym prawie 45 procent całkowitego importu.

Dlaczego Unia wciąż odbiera gaz z Rosji?

W odróżnieniu od ropy i węgla, UE nie zdecydowała się dotąd na sankcje wobec gazu z powodu swojej zależności energetycznej. Rosyjski gaz wciąż płynie do państw członkowskich zarówno pod postacią LNG, jak i poprzez gazociąg TurkStream.

W 2024 roku stanowił on niemal 19 procent wszystkich importów do UE, jak wynika z danych Komisji Europejskiej. Eurostat podaje, że łącznie UE sprowadziła z Rosji gaz naturalny i przetworzony o wartości 15,6 miliarda euro.

W obliczu trwającej od lutego 2022 roku rosyjskiej napaści na Ukrainę, Komisja Europejska postanowiła całkowicie odciąć UE od rosyjskiego gazu. Według planów Brukseli od 2028 roku gaz z Rosji nie powinien już trafiać do państw członkowskich.

Co dokładnie planuje Komisja Europejska?

Zgodnie propozycją Komisji z czerwca, od 1 stycznia 2028 roku obowiązywać ma całkowity zakaz długoterminowych kontraktów na rosyjski gaz. Import gazu w ramach krótkoterminowych umów miałby zostać wstrzymany wcześniej – już od 17 czerwca 2026 roku.

W przypadku nowo zawieranych kontraktów, zakaz importu ma obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. Plany Komisji opierają się na przepisach unijnego prawa handlowego i energetycznego. Plany te wymagą jeszcze negocjacji i zatwierdzenia przez kraje członkowskie UE oraz Parlament Europejski. W przypadku państw członkowskich konieczna jest zgoda 15 z 27 krajów, obejmujących przynajmniej 65 procent ludności UE.

Skutki dla niemieckich przedsiębiorstw

W przypadku wprowadzenia przez Komisję ograniczeń w imporcie, ich skutki odczuje także niemieckie państwowe przedsiębiorstwo energetyczne Sefe. Firma nadal importuje skroplony gaz ziemny z Rosji na podstawie obowiązującego długoterminowego kontraktu. Sefe, wcześniej działająca pod nazwą Gazprom Germania, była spółką zależną rosyjskiego Gazpromu. W konsekwencji wojny Rosji przeciwko Ukrainie oraz niemieckiego kryzysu energetycznego firma przeszła pod kontrolę państwa.

Jak dokładnie zakaz importu wpłynie na Sefe, wciąż nie wiadomo. „Pełną ocenę skutków rozporządzenia Komisji Europejskiej dotyczącego fazowego wycofania rosyjskich dostaw energii można będzie przeprowadzić dopiero po jego finalnym przyjęciu” – podała firma.

Co z konsumentami?

Komisja uspokaja konsumentów, zapewniając, że panowane działania mają być realizowane etapami i w ścisłej koordynacji z państwami członkowskimi UE, tak aby ograniczyć potencjalne skutki dla cen energii. Według Komisji ograniczenie pozostałych dostaw rosyjskiego gazu nie wpłynie na bezpieczeństwo zaopatrzenia.

Globalny rynek gazu oferuje wystarczającą liczbę alternatywnych źródeł. Komisja przewidziała jednak tzw. klauzulę bezpieczeństwa: jeśli bezpieczeństwo dostaw w jednym lub kilku państwach członkowskich UE zostałoby zagrożone, możliwe byłoby tymczasowe zawieszenie zakazu importu gazu dla tych krajów.

(DPA/jar)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

„Demonstracyjnie swobodna atmosfera podczas spotkania przywódców w Waszyngtonie nie powinna jednak przesłaniać faktu, że Zachód zrezygnował z fundamentalnych żądań, takich jak zawieszenie broni na czas rozmów pokojowych” – konstatuje dziennik regionalny „Reutlinger General-Anzeiger”. „Zapowiadana głośno groźba ceł karnych wobec handlowych partnerów Rosji została po cichu wycofana. Putin tymczasem ani na krok nie cofnął się w sprawie swoich roszczeń terytorialnych. Podczas gdy Europa debatuje już o tym, jak zagwarantować pokój w Ukrainie, pokoju jednak wciąż brak. Tymczasem armia Putina dzień po dniu przesuwa swoje linie frontu. „Trump kreuje się dziś na hojnego orędownika pokoju, lecz finał wydaje się przesądzony: Putin wywalczy kontrolę nad Ługańskiem i Donieckiem albo siłą militarną, albo dzięki negocjacjom. Nic jednak nie wskazuje na to, by zaspokoiło to jego apetyt na wojnę” – ocenia dziennik.

„Märkische Oderzeitung” komentuje: „Podczas gdy Unia Europejska i Ukraina nalegały na szybkie zawieszenie broni, Trump ripostował jednym z haseł, które ostatnio często powtarza i które wydaje się wspierać jego starania o Pokojową Nagrodę Nobla. Podkreślał, że zakończył sześć konfliktów, nie czekając wcześniej na rozejm. Trzeba przyznać, że jako mediator osiągał już wcześniej wymierne sukcesy. Tyle że spośród sześciu wojen, które Trump przedstawia jako swoje triumfy, co najmniej połowa wcale się nie skończyła albo zakończyła się bez jego realnego udziału. Co istotniejsze i w gorzki sposób ironiczne: Trump całkowicie pomija fakt, że nie wynegocjował traktatów pokojowych, lecz jedynie zawieszenia broni. Przypisuje sobie zasługi za właśnie takie porozumienia, jakie obecnie w odniesieniu do Ukrainy uznaje za niepotrzebne. Przecenia własne możliwości i bagatelizuje trudności w wypracowaniu pokoju w Ukrainie”.

Zdaniem „Hessische/Niedersächsische Allgemeine” z Kassel obrazy, które w ostatnich dniach obiegły świat, są wystarczająco niepokojące i nie dają powodów do optymizmu. „Donald Trump, klaszczący rosyjskiemu dyktatorowi na czerwonym dywanie i pozwalający mu podczas konferencji prasowej na długi monolog bez sprzeciwu, to kolejny dowód jego przerażającego zachwytu wobec autokratów wszelkiej maści. Luźne uwagi w Gabinecie Owalnym na temat garnituru Zełenskiego czy wakacyjnej opalenizny Friedricha Merza są w obliczu dramatycznej sytuacji w Ukrainie całkowicie nie na miejscu. Gadanina Trumpa o tym, że kocha Ukraińców, Rosjan i wszystkich ludzi, przypominała bezradne stękania szefa Stasi, Ericha Mielkego, w 1989 roku w Volkskammer (‘Ja przecież kocham wszystkich ludzi'), a nie wypowiedź dojrzałego polityka. Trzeba to powiedzieć wprost: w swoim bezwzględnym egomańskim show Trumpowi mniej zależy na dramacie ludzi w okopach i schronach, a bardziej na złudzeniu zdobycia Pokojowej Nagrody Nobla”.

„Nawet jeśli Europie udało się dokonać dyplomatycznych akrobacji, miłe gesty nie mogą zakryć głębokiego rozdźwięku między Stanami Zjednoczonymi a Europą w podejściu do Rosji” – wskazuje dziennik „Nürnberger Zeitung”. Jak długo jeszcze Europa zamierza pozostawać zależna od nieprzewidywalnego człowieka w Białym Domu, który traktuje geopolitykę jak biznesowe transakcje? „Stało się jasne, jak bezbronna jest Europa i jak pilna jest potrzeba samodzielnego budowania zdolności obronnych” – pisze komentator i dodaje: Chodzi już nie tylko o Ukrainę, lecz stawką jest bezpieczeństwo całej Europy”.

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

– Chiny z zadowoleniem przyjmują wszelkie wysiłki na rzecz pokojowego rozwiązania kryzysu i bezpośrednich kontaktów między USA a Rosją – powiedziała w poniedziałek (18.08.2025) w Pekinie rzeczniczka chińskiego rządu Mao Ning. Oba kraje muszą zadbać o „polityczne rozwiązanie kryzysu” – dodała.

W rosyjskiej wojnie przeciwko Ukrainie Chiny są uważane za bliskiego sojusznika Moskwy, ale nie biorą aktywnego udziału w ostatnich wydarzeniach. Spotkanie prezydenta USA Donalda Trumpa i prezydenta Rosji Władimira Putina na Alasce jest jednak dobrą okazją dla Chin, jak twierdzi politolog Ja Ian Chong z Narodowego Uniwersytetu Singapuru: „W ten sposób Pekin może obserwować taktykę negocjacyjną Trumpa w sytuacjach stresowych”.

Umowa czy nie?

Prezydent Trump wezwał Ukrainę do ustępstw terytorialnych w zamian za kompleksowe porozumienie pokojowe. Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski zawsze zdecydowanie odrzucał te żądania. Na swojej platformie Truth Social Trump zwiększył presję: „Prezydent Ukrainy Zełenski może niemal natychmiast zakończyć wojnę z Rosją, jeśli tylko tego zechce. Albo może dalej walczyć”. Już wcześniej Trump obarczył Ukrainę współodpowiedzialnością za rosyjską wojnę napastniczą.

Szczegóły ewentualnego kompromisu Trump omówił w poniedziałek (18.08.2025) w Białym Domu z Zełenskim oraz innymi europejskimi przywódcami, takimi jak przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen i kanclerz Niemiec Friedrich Merz.

Dla Trumpa wszystko jest „do negocjacji”

– W Chinach powstało wrażenie, że z USA wszystko jest do negocjacji – mówi Wen-Ti Sung, badacz w projekcie „Global China Hub” w waszyngtońskim think tanku Atlantic Council. – W uszach Chin brzmi to tak: Pekin chętnie odkłada na bok wartości i różnice polityczne, gdy negocjuje z innymi krajami. I wydaje się, że Trump też tak to postrzega.

Jednak „niekonsekwencja” Trumpa oznacza również nieprzewidywalność dla Chin, jak stwierdził politolog w wywiadzie dla DW. – Pekin będzie ostrożnie argumentować podczas spotkania z Trumpem. Donald Trump mógł bowiem już przed tym spotkaniem zajmować określone stanowisko. Ale spontanicznie może zmienić zdanie. I nie jest do końca jasne, w jakim kierunku może podążać.

Elastyczność również ws. Tajwanu?

Istnieje cały szereg kontrowersyjnych sporów, które zajmują polityków w Pekinie i Waszyngtonie: kwestia Tajwanu, Morze Południowochińskie i spory handlowe – to tylko kilka przykładów.

W wywiadzie dla amerykańskiej stacji Fox News w piątek (15.08.2025) Trump zdradził, że chiński prezydent Xi Jinping miał mu kiedyś powiedzieć, że Chiny nie zaatakują Tajwanu podczas jego prezydentury. Niedługo potem chińska ambasada w Waszyngtonie ogłosiła, że kwestia Tajwanu jest „najważniejszym i najbardziej delikatnym tematem” w stosunkach między Chinami a USA, nie odnosząc się bezpośrednio do wypowiedzi Trumpa.

Chiny uważają Tajwan za zbuntowaną prowincję i w 2005 roku uchwaliły ustawę legalizującą użycie siły zbrojnej w przypadku ogłoszenia przez Tajwan niepodległości. Tajwan odrzuca roszczenia do niego ze strony Chińskiej Republiki Ludowej. De iure Tajwan określa się mianem „Republiki Chińskiej”.

Ja Ian Chong podejrzewa jednak, że ostatnia wypowiedź Trumpa na temat Tajwanu była skierowana raczej do międzynarodowej opinii publicznej niż do Pekinu. – Z tego, co do tej pory widzieliśmy wynika, że Trump lubi prezentować się jako swego rodzaju rozjemca – powiedział w rozmowie z DW.

Pekin - przyjaciel i sojusznik Putina

W wojnie w Ukrainie od chwili ataku Rosji na nią Chiny przedstawiają się jako strona neutralna w wysiłkach na rzecz rozwiązania zaistniałego kryzysu. – Nie ma żadnego powodu, aby Chiny odeszły od swojego dotychczasowego stanowiska w sprawie kryzysu ukraińskiego – powiedział DW ekspert Wen-Ti Sung z think tanku Atlantic Council. Pekin nie mówi przy tym o rosyjskiej wojnie napastniczej.

Na Zachodzie Chiny są krytykowane za podtrzymywanie machiny wojennej. Pomimo sankcji Chiny eksportują do Rosji towary podwójnego zastosowania, takie jak elektronika, materiały budowlane i maszyny, które mogą być wykorzystywane zarówno w sektorze cywilnym, jak i wojskowym. Chiny odrzucają te zarzuty.

Biały Dom reaguje na to dodatkowymi cłami karnymi dla krajów importujących rosyjską ropę. Chiny i Indie pozostają jej największymi odbiorcami. Od 27 sierpnia na import z Indii do USA zostaną nałożone dodatkowe cła karne w wysokości 25 procent. Według Trumpa podobne sankcje są również możliwe w przypadku Chin.

„Pekin jest prawdopodobnie przekonany, że ma znacznie większy wpływ niż Indie”, twierdzi Chong. Podczas rozmów handlowych między Chinami a USA termin wejścia w życie ceł karnych został niedawno przedłużony o kolejne 90 dni, do 10 listopada. Chong dodaje, że Chiny nie zamierzają też „w zasadniczy sposób” zmieniać swoich stosunków z Rosją.

Pod koniec sierpnia w Pekinie spodziewana jest wizyta prezydenta Rosji Władimira Putina. Prezydent Chin Xi zaprosił go na uroczystości i paradę wojskową z okazji 80. rocznicy zakończenia II wojny światowej w Azji, które odbędą się 3 września.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Niemieckiej DW.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

Według „Süddeutsche Zeitung” Donald Trump miał zupełną rację, określając tę surrealistyczną scenę w Waszyngtonie jako historycznie wyjątkową. „Przywódcy najpotężniejszych krajów Europy Zachodniej oraz szefowie najważniejszych organizacji europejskich i transatlantyckiego Zachodu zebrani ad hoc przy jednym stole w Białym Domu; coś takiego nigdy wcześniej nie miało miejsca poza tradycyjnymi corocznymi spotkaniami G7 lub NATO” – komentuje dziennik z Monachium. I Trump potraktował to osobiście. Jako wyraz władzy, jaką Ameryka posiada na świecie. I którą on, jako szef tej siły porządkowej, sprawuje. Jak stwierdza autor komentarza Reymer Klüver, Trumpowi w swej egocentryczności nie przyszło wcale do głowy, że sześciu mężczyzn i dwie kobiety z Europy nie przylecieli w pośpiechu przez Atlantyk, aby złożyć mu hołd, ale dlatego, że desperacko próbują zachować układ sił, który przez dziesięciolecia utrzymywał świat w równowadze: z USA na czele Zachodu. „I słusznie, gdyż tylko w ten sposób Ukraina i Europa mają szansę sprostać wyzwaniu stawianemu przez Rosję” – konstatuje Klüver.

Bez zawieszenia broni

Jak pisze dalej, Trump był zachwycony wyrazami lojalności, które przed kamerami składali mu kolejno trzej prezydenci, dwaj premierzy, jeden kanclerz i dwaj szefowie potężnych organizacji. (...) Jednak ich wspólny cel, jakim było skłonienie Trumpa do ponownego zobowiązania się do natychmiastowego zawieszenia broni, nie powiódł się – mimo nacisków kanclerza Friedricha Merza.

Europejczycy zdołali go natomiast przekonać przynajmniej do przyjęcia zobowiązania w sprawie wspólnych gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy po zawieszeniu broni.(..) „Jedno wszak trzeba przyznać zarozumiałemu lokatorowi Białego Domu: jego niefrasobliwe, biznesowe podejście sprawiło, że rozmowy dyplomatyczne o zakończeniu rozlewu krwi w Ukrainie wreszcie nabrały tempa. Występując wspólnie w Białym Domu Europejczycy zrobili wszystko, by całość nie zamieniła się w cyrkową inscenizację” – czytamy.

Złowieszczy wpływ Putina

„Złowieszczy wpływ Putina dał o sobie znać również w wypowiedziach Trumpa podczas rozmów z Zełenskim i europejskimi politykami. Jednak ich wspólna siła polityczna zapobiegła temu, by prezydent Ukrainy ponownie poczuł się, jakby nie siedział w Białym Domu, ale na Kremlu – mimo że Trump po raz kolejny głośno obwieścił, że Zełenski może natychmiast zakończyć wojnę, jeśli tylko tego zechce” – pisze Bertold Kohler we „Frankfurter Allgemeine Zeitung”. Jak konstatuje, Zełenski nauczył się jednak z uśmiechem na twarzy przełykać jednostronność i ignorancję Trumpa, a Europejczycy także schlebiają amerykańskiemu prezydentowi z całych sił. Są bowiem wciąż uzależnieni od tego, by Trump pozostał przynajmniej częściowo po stronie Ukrainy i wspierających ją unijnych polityków. Dlatego teraz wychwalają go pod niebiosa za gotowość do udzielenia jej gwarancji bezpieczeństwa, które są życiowo konieczne dla Ukrainy w jej konfrontacji z Moskwą. (...)

Autor podkreśla, że wciąż jednak nie jest jasne, jak te „gwarancje” i udział w nich Ameryki mogłyby wyglądać – i co na to powie Putin. Gdyż według komentatora Putin nie boi się czołgów NATO, które do czasu jego napaści na Ukrainę były pogrążone w głębokiej śpiączce. (...) Putin boi się postępu idei suwerenności narodu, praw człowieka i państwa prawa na swoich granicach. (...)

„Mimo to słuszne było wciągnięcie go w proces negocjacyjny. W jego trakcie musi on ujawnić swoje prawdziwe oblicze. Jeśli będzie oszukiwał, kłamał i zdradzał, tak jak to robił nie tylko od czasu inwazji 'zielonych ludzików' na Krym, presja na Trumpa, by nie dał się dłużej traktować przez Putina jak jego piesek pokojowy, będzie coraz większa” – stwierdza autor.

W ocenie „Der Spiegel” zbiorowy szczyt w Białym Domu z udziałem Zełenskiego był sukcesem za sprawą wszystkich jego uczestników. „Niepokojące jest jednak to, że europejscy politycy muszą błagać Trumpa o pokój i bezpieczeństwo. Wielka ulga: Donald Trump nie obraził Wołodymyra Zełenskiego. Tym razem nie” – stwierdza tygodnik. I dodaje: „Można ostrożnie stwierdzić, że po zeszłotygodniowym szczycie bez Ukrainy między Trumpem a rosyjskim dyktatorem Władimirem Putinem, prezydent USA przynajmniej nie przyjął całkowicie stanowiska rosyjskiego agresora”. Podobnie jak Putin Trump nie chce zawieszenia broni jako warunku wstępnego rozmów pokojowych, co Europejczycy słusznie odrzucają. Mówi natomiast publicznie o udziale USA w gwarancjach bezpieczeństwa dla Ukrainy.

Donaldowi Trumpowi nie można ufać

Kanclerz Friedrich Merz oświadczył po spotkaniu, że „przekroczyło ono jego oczekiwania”. Dodał też: „Nie ukrywam, że nie byłem pewien, czy tak się to dzisiaj potoczy”. To zdanie jasno pokazuje, że Donaldowi Trumpowi nie można ufać. Cała koncepcja szczytu pokazuje, że Europejczycy i tak mu nie ufają. Siedmiu jego uczestników, będących czymś w rodzaju zwołanej na gwałt grupy G7, musiało dopilnować, aby ich najważniejszy sojusznik nie poniżył ponownie z satysfakcją ich ukraińskich kolegów. Jak podkreśla komentator: To, że "stary kontynent" jest zdolny do takiej jedności, jest budujące, ale upokarzające jest to, że jest to konieczne. Putin rozmawia z Trumpem jak równy z równym. Europejczycy wciąz potrzebują do tego pomocy".

Berliński dziennik „Die Welt” podkreśla: „Choć w Europie Trump często spotyka się z krytyką i kpinami, trudno odmówić mu zasług. Po raz pierwszy od początku rosyjskiego ataku na Ukrainę to właśnie dzięki niemu koniec wojny jawi się jako realna możliwość. Prezydent USA wprowadził bowiem do gry nową dynamikę, która może otworzyć drogę do bezpośrednich rozmów między Wołodymyrem Zełenskim a Władimirem Putinem”.

Nic, co mogłoby zrobić wrażenie na Putinie

Mimo euforii związanej z wizją pokoju warto jednak zachować trzeźwość spojrzenia. O zawieszeniu broni, którego domaga się Merz, na razie nie ma mowy, a Putin wciąż wydaje rozkazy, które każdego dnia kosztują życie żołnierzy, kobiet i dzieci – wszystko po to, by wzmocnić swoją pozycję przy stole negocjacyjnym. „Poza efektownymi obrazkami jedności między USA a Europą i kilkoma dobrze dobranymi frazami, z Waszyngtonu nie wyszło nic, co mogłoby poruszyć Putina” – konstatuje dziennik. „To był błąd: w Białym Domu nikt nie zdecydował się wywrzeć presji na Putina. Ani groźby militarne, ani zdecydowane sankcje nie trafiły na stół, a to one mogłyby zmusić Moskwę do poważniejszego myślenia o pokoju” – czytamy.

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Wszyscy uczestnicy byli zgodni, że spotkanie odbyło się w dobrej atmosferze. Prezydent USA Donald Trump zaprosił do Waszyngtonu prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego oraz wysokich rangą przedstawicieli UE i NATO. Misja: zaprowadzenie pokoju w Ukrainie.

Konkretny wynik jest następujący: Donald Trump dąży do zorganizowania dwustronnego spotkania prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego z prezydentem Rosji Władimirem Putinem. Następnie ma się odbyć trójstronny szczyt, w którym weźmie udział również on sam, jak napisał Trump na swojej platformie internetowej Truth Social.

Kanclerz Merz zadowolony

Kanclerz Friedrich Merz wyraził ogólną satysfakcję z przebiegu szczytu. – Mogło być inaczej, ale moje oczekiwania nie tylko się spełniły, ale zostały nawet przekroczone – powiedział Merz w Waszyngtonie po zakończeniu rozmów.

Kanclerz Niemiec wyjaśnił jednak, że spotkanie Wołodymyra Zełenskiego i Władimira Putina musi być dokładnie przygotowane. – Nie wiemy, czy prezydent Rosji będzie miał odwagę przybyć na taki szczyt. Dlatego potrzebna jest praca nad tym, by go przekonać – dodał Friedrich Merz.

Spotkanie ma się odbyć w ciągu najbliższych dwóch tygodni. Jak dotąd nie ma jednoznacznych sygnałów z Moskwy w tej sprawie. Prezydent Ukrainy wyraził gotowość do takiego spotkania z Putinem „bez warunków”, czyli również bez uprzedniego zawieszenia broni.

W rozmowie z DW Rafael Loss, ekspert ds. bezpieczeństwa z think tanku European Council on Foreign Relations (ECFR), również pozytywnie ocenia sytuację. Chwali przede wszystkim europejską jedność: „Zdecydowanie pozytywnie należy ocenić sposób, w jaki Europejczycy mówili jednym głosem i wcześniej intensywnie starali się skoordynować punkty rozmów i przedstawić je w sposób zrozumiały i przystępny dla Trumpa”.

Rozejm czy natychmiastowe negocjacje?

Szczyt ws. Ukrainy wprawdzie przyniósł pewne zbliżenie między USA a Europą, ale stało się również jasne, że Stany Zjednoczone i Europa mają różne wyobrażenia o drodze do pokoju na Ukrainie. Prezydent Trump od początku dążył do zawarcia kompleksowego porozumienia pokojowego. Uważa on, że zawieszenie broni nie jest konieczne: „Możemy jednak pracować nad porozumieniem, którego celem będzie zawarcie pokoju”.

Zupełnie inaczej postrzegają to Europejczycy. Szczególnie jasno wyraził to kanclerz Friedrich Merzkanclerz Friedrich Merz podczas publicznej rozmowy z Donaldem Trumpem. Zdecydowanie domagał się wstrzmania ognia jako punktu wyjścia do dalszych negocjacji.

– Szczerze mówiąc, wszyscy chcemy zawieszenia broni – powiedział szef niemieckiego rządu, dodając że nie wyobraża sobie, aby kolejne spotkanie odbyło się bez takiego porozumienia. Wiarygodność dalszych negocjacji zależy od tej kwestii.

W rozmowie z DW ekspert ds. bezpieczeństwa Rafael Loss wyjaśnia, że odmienne podejścia Ameryki i UE mogą pozostać punktem spornym: „Najwyraźniej istnieją bardzo różne oczekiwania co do sposobu rozmów. Donald Trump jest w tej kwestii znacznie bliższy Władimirowi Putinowi, mówiąc, że najpierw musimy wyjaśnić wszystkie najważniejsze kwestie”.

Gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy

Ukraina obawia się, że nawet po zawarciu zawieszenia broni lub porozumienia pokojowego Rosja będzie kontynuować ataki. Prezydent USA pozostał raczej enigmatyczny w kwestii gwarancji bezpieczeństwa. Powiedział, że Europejczycy stoją w tej kwestii „na pierwszej linii obrony”, ale dodał, że Waszyngton również wniesie swój wkład.

Rozważane są zapewnienia dla Ukrainy wzorowane na artykule 5 traktatu NATO. Członkowie sojuszu obronnego zobowiązują się w nim do wzajemnego wsparcia w przypadku ataku: „zbrojny atak na jedno lub kilka państw członkowskich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uważany za atak na wszystkich”.

Pomysł ten wysunęła szefowa włoskiego rządu Giorgia Meloni, która utrzymuje bliskie stosunki z prezydentem USA Donaldem Trumpem. Sekretarz generalny NATO Mark Rutte podkreślił w Waszyngtonie, że nie chodzi o pełne członkostwo Ukrainy w sojuszu, ale zapewnienia podobne do tych zawartych w artykule 5 są nadal przedmiotem rozmów.

W Waszyngtonie najwyraźniej nie negocjowano na razie delikatnej kwestii odstąpienia przez Ukrainę części terytorium na rzecz Rosji. Stwierdzono, że decyzja ta może należeć wyłącznie do Ukrainy. Rosja domaga się znacznej części Ukrainy jako swojego terytorium państwowego.

Siły pokojowe dla Ukrainy. Również niemieckie?

Gwarancje bezpieczeństwa – może to również oznaczać, że ukraińskie wojska będą wspierane przez żołnierzy z UE lub NATO lub będą zabezpieczać ewentualne porozumienie pokojowe. Już teraz dyskutuje się, czy Bundeswehra mogłaby włączyć się w działania pokojowe. Francja i Wielka Brytania od dłuższego czasu rozważają udział w europejskich siłach pokojowych.

Na razie nie wiadomo, czy Niemcy wezmą w nich udział. Kanclerz podkreślił, że „jest zbyt wcześnie, aby udzielić ostatecznej odpowiedzi”. Omówi to z koalicją w Berlinie. Chodzi również o to, czy Bundestag będzie musiał podjąć „ewentualnie decyzje wymagające mandatu”. O misjach zagranicznych Bundeswehry zasadniczo decyduje Bundestag.

W UE rozważano różne modele misji bezpieczeństwa, jak wyjaśnia ekspert ds. bezpieczeństwa Rafael Loss. Realistyczne wydaje się szkolenie personelu wojskowego bezpośrednio w Ukrainie oraz wsparcie logistyczne ze strony marynarki wojennej lub sił powietrznych.

Analityk dodaje jednak: „Siły lądowe byłyby logicznym rozwiązaniem, biorąc pod uwagę, że Niemcy są największym krajem w Europie. Niemcy mają tu pewną odpowiedzialność. Uważam, że wykluczenie tego z góry jest błędem”.

Reakcje niemieckich polityków

Również polityk spraw zagranicznych rządzącej partii SPD, Adis Ahmetovic, jest otwarty na opcję udziału Bundeswehry w późniejszej misji pokojowej w Ukrainie.

Inaczej ujęła to szefowa AfD i polityk opozycyjna Alice Weidel. Na platformie X ostrzegła, że Niemcy mogą stać się celem ataków, podczas gdy Stany Zjednoczone wycofują się, i zaapelowała: „Niemcy potrzebują porozumienia z Rosją zamiast ciągłej konfrontacji”.

Szef partii Lewica Jan van Aken zaproponował jako gwarancję bezpieczeństwa dla Ukrainy wysłanie do tego kraju sił pokojowych ONZ w liczbie od 30 000 do 40 000 żołnierzy.

Niemcy – rola w procesie pokojowym

Niemiecki kanclerz Friedrich Merz już na początku swojej kadencji dał jasno do zrozumienia, że polityka zagraniczna i obronna w niespokojnych czasach wojny w Ukrainie ma dla niego znaczenie priorytetowe. To właśnie on zorganizował w ubiegłym tygodniu spotkanie przygotowawcze do szczytu Trumpa i Putina na Alasce.

Wkrótce po wyborze na kanclerza udał się wraz z innymi europejskimi politykami do Kijowa, aby zamanifestować solidarność z Ukrainą, co spotkało się z dużym zainteresowaniem mediów. Również pierwsze spotkanie z prezydentem USA na początku czerwca było sukcesem Friedricha Merza, który najwyraźniej zdołał nawiązać dobry kontakt z amerykańskim prezydentem.

Nawet w kręgach opozycji pojawiło się wiele pochwał dla niego za zdecydowaną politykę zagraniczną Niemiec, której wielu brakowało za rządów jego poprzednika Olafa Scholza.

Ekspert ds. bezpieczeństwa Rafael Loss ocenia działania polityczne Friedricha Merza w zakresie wysiłków na rzecz pokoju w Ukrainie jako zdecydowanie pozytywne: „Z pewnością ma szczególny dostęp do Donalda Trumpa, co można było zaobserwować w ostatnich miesiącach. On jednak widzi się w ścisłej koordynacji z europejskimi kolegami, z którymi wspólnie formułuje europejską linię postępowania”.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Niemieckiej DW.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

Najbardziej namacalnym wynikiem tego szczytu jest zasadnicza zgoda Władimira Putina i Wołodymyra Zełenskiego na ich spotkanie. Donald Trump napisał na swoim portalu społecznościowym Truth Social, że rozmawiał telefonicznie z Putinem i przygotowuje takie dwustronne spotkanie.

Zełenski potwierdził, że jest na nie gotowy. Kreml natomiast poinformował, że Putin jest otwarty na pomysł bezpośrednich rozmów z Ukrainą.

Trójstronny szczyt Putin-Zełenski-Trump

Z informacji podanej przez kanclerza Friedricha Merza wynika, że takie spotkanie może odbyć się „w ciągu najbliższych dwóch tygodni”. Jego dokładna data i miejsce nie były początkowo znane. Prezydent Francji Emmanuel Macron jako miejsce spotkania zaproponował Genewę. Uczestnicy szczytu w Waszyngtonie byli zgodni, że spotkanie powinno odbyć się w Europie. Ostatni raz Putin i Zełenski spotkali się osobiście pod koniec 2019 roku w Paryżu, dzięki mediacji niemiecko-francuskiej.

Po spotkaniu Wołodymyra Zełenskiego i Władimira Putina ma nastąpić trójstronny szczyt z udziałem Trumpa. Ma on dotyczyć dokładnych warunków zawarcia pokoju między Rosją i Ukrainą. Również w tym przypadku miejsce i data takiego spotkania nie są jeszcze znane.

Amerykańskie gwarancje bezpieczeństwa

Kanclerz Merz „bardzo zdecydowanie” z zadowoleniem przyjął fakt, że USA „są gotowe udzielić gwarancji bezpieczeństwa i skoordynować to z Europejczykami”. Z kręgów niemieckiego rządu napłynęły informacje, że sekretarz stanu USA Marco Rubio chce opracować koncepcję w tej sprawie. Ma zostać przyjęta przed trójstronnym spotkaniem Trumpa, Putina i Zełenskiego podczas wideokonferencji z Trumpem i Europejczykami. Według prezydenta Ukrainy plany dotyczące gwarancji bezpieczeństwa dla niej zostaną sformalizowane w ciągu najbliższych siedmiu do dziesięciu dni.

Europejczycy nadal liczą na gwarancje podobne do artykułu 5 Traktatu Północnoatlantyckiego, który stanowi stanowi, że atak na jedno jego państwo członkowskie jest równoznaczny z atakiem na wszystkie. Nie jest jednak jasne, czy Trump naprawdę chce udzielić tak daleko idącej gwarancji. Mogłaby ona oznaczać, że w przypadku późniejszego ataku Rosji na Ukrainę interweniowałyby wojska amerykańskie. Trump, podobnie jak Putin, odrzuca przystąpienie Ukrainy do NATO.

Sekretarz generalny NATO Mark Rutte nazwał wielkim krokiem fakt, że prezydent USA zgodził się uczestniczyć w gwarancjach bezpieczeństwa. „To naprawdę przełom i to właśnie robi różnicę”.

Niemieckie oddziały pokojowe w Ukrainie

Francja i Wielka Brytania od dłuższego czasu dyskutują nad powołaniem europejskich sił pokojowych dla Ukrainy, które miałyby zagwarantować zawieszenie broni. Po szczycie w Waszyngtonie kanclerz Merz nie udzielił jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy Niemcy wezmą w nich udział.

Niemiecki przywódca podkreślił, że „jest zbyt wcześnie, aby udzielić na to ostatecznej odpowiedzi”. Omówi tę kwestię z koalicją rządową w Berlinie. Chodzi tu również o kwestię, czy Bundestag będzie musiał podjąć „ewentualnie decyzje wymagające jego mandatu”.

Merz: Nie ma przymusu ws. ustępstw terytorialnych

Merz ponownie nazwał jednostronne roszczenia terytorialne Rosji czerwoną linią w rozmowach z Putinem. Ukrainie nie można „narzucić cedowania terytoriów”, powiedział. Kanclerz Niemiec podkreślił, że żądanie przez Rosję Donbasu od Ukrainy jest porównywalne z rezygnacją USA z Florydy.

Kwestia ta nie była jednak omawiana podczas szczytu z Trumpem. Z kręgów rządowych napłynęły informacje, że Zełenski może rozmawiać o utracie terytoriów tylko wtedy, gdy otrzyma „wiarygodne gwarancje bezpieczeństwa”.

Sprawa zawieszenia broni

Merz ponownie wezwał podczas szczytu w Białym Domu do natychmiastowego zawieszenia broni i zaapelował do Trumpa o „wywarcie presji na Rosję”, aby Moskwa zaprzestała ataków na Ukrainę.

Apel ten spotkał się jednak z obojętnością ze strony Trumpa. „Możemy pracować nad porozumieniem, podczas gdy oni walczą”, jak podkreślił prezydent USA w Waszyngtonie. Trump już na Alasce podzielił pogląd Putina, że zakończenie walk nie jest warunkiem wstępnym negocjacji pokojowych.

Bez sankcji ze strony USA

Trump nie wykazał również woli wywarcia presji na Putina poprzez nowe sankcje. Przed spotkaniem na Alasce prezydent USA zagroził jednak Putinowi „bardzo poważnymi konsekwencjami”, jeśli ataki na Ukrainę nie ustaną.

(AFP/jak)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

„To zadziwiające, jak często można wypowiedzieć zdanie, nie zwracając tym niczyjej uwagi. A potem powtarza się je jeszcze raz i nagle wszyscy zaczynają słuchać. Tak właśnie wygląda teraz sytuacja w przypadku Larsa Klingbeila” – stwierdza dziennik „Süddeutsche Zeitung”. W letnim wywiadzie dla telewizji ZDF szef SPD głośno rozważał podwyżki podatków dla najlepiej zarabiających i wyraźnie nie wykluczył takiej możliwości. Taka jest linia partii, a Klingbeil wielokrotnie to powtarzał. Ale nie w obecnej sytuacji i nie w roli ministra finansów, który tylko w 2027 roku będzie musiał zlikwidować lukę budżetową w wysokości około 30 miliardów euro. „Dlatego nie może wykluczyć żadnej opcji, ani podwyżek podatków. (...) Klingbeil podejmuje teraz pierwszą próbę, wiedząc, że niektóre ustalenia zawarte w umowie koalicyjnej mogą już nie obowiązywać” – czytamy.

Według dziennika „Frankfurter Allgemeíne Zeitung” przy obecnej polityce budżetowej koalicji rządowej nie ma alternatywy dla wzmocnienia dochodów państwa. „W wywiadzie letnim dla telewizji ZDF Klingbeil wprawdzie przypomniał o planach cięć budżetowych rządu. Zadał nawet pytanie, gdzie należy zreformować systemy zabezpieczeń społecznych, co prawdopodobnie stanowi największe wyzwanie dla budżetu państwa, który z powodu dodatkowych obciążeń związanych z ubezpieczeniem emerytalnym został jednak ‘zreformowany' w niewłaściwym kierunku. Nie tylko polityka zagraniczna, ale także polityka wewnętrzna wymaga jasnych, nowych priorytetów, które nie mogą być takie same jak przez ostatnie dwadzieścia lat. (...) „Klingbeil nadal musi się uwolnić od lekcji, jaką dostał przy wyborze na przewodniczącego partii. W odpowiedzi stawia na rozdawnictwo, a nie na kompetencje gospodarcze”.

Koalicja rządowa powinna wycofać się z kosztownych obietnic

„Przede wszystkim Klingbeil nie powiedział nic innego, jak tylko to, że nie wyklucza żadnej opcji. W obliczu gigantycznych wyzwań, przed którymi stoją Niemcy, byłoby zresztą niepoważne wykluczyć coś na zawsze. Jednak fundamentalne jest zachowanie właściwej kolejności” – wskazuje dziennik regionalny „Stuttgarter Zeitung”. Rząd federalny musi konsekwentnie podjąć się zadania zwiększenia efektywności państwa. Koalicja chadecko-socjaldemokratyczna powinna wycofać się z kosztownych obietnic zawartych w umowie koalicyjnej, takich jak rozszerzenie emerytury dla matek. Klingbeil i kanclerz Merz muszą szybko opracować plan, jak zapewnić systemom ubezpieczeń społecznych trwałą przyszłość. „Dopiero gdy rząd upora się z tym wszystkim, Klingbeil będzie mógł rozmawiać także o podatkach” – konstatuje komentator. „Podsumowując: biorąc pod uwagę rażącą nierówność w podziale majątku w kraju, sprawiedliwe byłoby, gdyby osoby o najwyższych dochodach płaciły nieco wyższe podatki. Jeśli państwo chce więcej pieniędzy, musi najpierw pokazać, że potrafi oszczędzać” – czytamy.

W innym tonie komentuje dziennik „Die Glocke”, twierdząc, że żądanie socjaldemokraty jest czystym populizmem. I dodaje: „Prawda bowiem jest prosta: państwo finansują osoby o średnich i wysokich dochodach. To właśnie klasa średnia pokrywa większość kosztów. „Górne 25 procent podatników – z rocznymi dochodami brutto od 66 560 euro wzwyż – pokrywa 77,3 procent podatku od wynagrodzeń i dochodów. (...) Niemieccy obywatele oczekują od rządu federalnego usprawnienia administracji państwowej. (...) Dzięki temu Niemcy, kraj o najwyższych podatkach, stałyby się bardziej atrakcyjne dla imigrantów. Przy obecnym poziomie obciążeń podatkowych i składek dla pracowników, Niemcy po prostu przestają być konkurencyjne”.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Z powodu rozmów o Ukrainie w Waszyngtonie dyskusja na temat udziału niemieckich żołnierzy w zapewnieniu trwałości ewentualnego rozwiązania pokojowego nabiera tempa. Rząd Niemiec podkreślił przy tym, że należy zapobiec sytuacji, w której byłaby to jedynie chwilowa przerwa, trwająca może kilka lat. „Dlatego Ukraina potrzebuje oczywiście solidnych gwarancji bezpieczeństwa”.

„Kwestia konkretnego kształtu takiego rozwiązania jest niezwykle skomplikowana” – powiedział w Berlinie zastępca rzecznika rządu Steffen Meyer. Chodzi o kwestie polityczne i techniczne, „które muszą być omawiane w bardzo konkretny sposób”.

Jeszcze przed rozmową prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego z prezydentem USA Donaldem Trumpem, minister spraw zagranicznych Johann Wadephul w podcaście „Table.Today” wyraził sceptycyzm wobec wysłania niemieckich żołnierzy do Ukrainy. Wskazał na zwiększoną rolę Bundeswehry w NATO, w tym na brygadę bojową – około 5 000 żołnierzy – stacjonującą obecnie na Litwie. Rozpoczęcie działań w Ukrainie mogłoby „prawdopodobnie przerosnąć możliwości Niemiec” – wskazał polityk CDU. Później, podczas wizyty w Tokio wyjaśnił, że w tej chwili nie jest jeszcze jasne, czy zostaną wysłane niemieckie oddziały. „To naprawdę wymaga negocjacji” – dodał.

Strategiczna pułapka

Od miesięcy planiści wojskowi i naukowcy zajmują się koncepcjami zabezpieczenia ewentualnego nowego rozdziału w wojnie w Ukrainie, który pod względem militarnym może obejmować zarówno zawieszenie broni, jak i traktat pokojowy. Z politycznego punktu widzenia zakres ten obejmuje zarówno faktyczną kontrolę nad terytoriami, jak i wiążącą zgodnie z prawem międzynarodowym rezygnację z terytoriów.

Jedną z obaw planistów wojskowych jest to, że prezydent Rosji Władimir Putin mógłby wciągnąć europejskie państwa NATO w strategiczną pułapkę. Ponieważ utworzenie sił ochronnych dla Ukrainy – w których Bundeswehra mogłaby uczestniczyć tak samo jak inne europejskie armie NATO – wymagałoby odsłonięcia części wschodniej flanki sojuszu, czyli krajów bałtyckich.

Zasygnalizowanie siły może ujawnić słabości

Fundacja Nauki i Polityki (SWP) z Berlina przeanalizowała w lutym modele zapewnienia bezpieczeństwa w przypadku ewentualnego zawieszenia broni w Ukrainie. Badaczka ds. bezpieczeństwa w berlińskim think tanku, Claudia Major, napisała wówczas, że jak dotąd nie ma spójnych koncepcji w tej sprawie.

„Środki, które Europejczycy mogą zaoferować ad hoc, nie stanowiłyby wiarygodnej ochrony” – stwierdziła w swojej analizie. Aby zapewnić odstraszający efekt, konieczne byłoby „dodatkowe siły kontyngentowe Zachodu na poziomie około 150 000 żołnierzy”. Ekspertka ostrzega: „Podejście typu ‘blefuj i módl się', polegające na wysłaniu zbyt małych sił zbrojnych i oparte głównie na nadziei, że Rosja nie sprawdzi ich skuteczności, byłoby lekkomyślne i zwiększyłoby prawdopodobieństwo wybuchu wojny w Europie”.

Z tego powodu oraz w celu zapewnienia wiarygodności militarnej szybko stało się jasne, że bez udziału Stanów Zjednoczonych nie da się tego osiągnąć. Niemcy postawiły ponadto na wzmocnienie militarne Ukrainy i zapewnienie jej zdolności do samoobrony. Ponieważ właśnie o to chodzi Europejczykom, Rosja nie może przeforsować żądań, które osłabiają Ukrainę militarnie. Dotyczy to również rezygnacji z terytoriów, w ramach której Rosja otrzymuje ziemie poza rozbudowaną linią frontu, niszcząc tym samym rozszerzane przez lata pozycje obronne Ukrainy.

Debata nabiera tempa

W Niemczech i Europie debata publiczna długo tkwiła w miejscu. Nie byłby to pierwszy przypadek w polityce bezpieczeństwa, gdy coś wydaje się odległe, a potem niespodziewanie szybko staje się rzeczywistością. Dyskusja trafia w czuły punkt. Niemcy jako wiodące mocarstwo w Europie również muszą uczestniczyć w zapewnieniu bezpieczeństwa dla rozwiązania pokojowego, „zwłaszcza jeśli mają w tym zapewnione wsparcie Amerykanów”, jak powiedział polityk CDU Roderich Kiesewetter dla portalu „Focus Online”.

Polityk SPD ds. polityki zagranicznej Adis Ahmetović w rozmowie z tygodnikiem „Spiegel” otwarcie przyznał, że Bundeswehra mogłaby wziąć udział w późniejszej misji pokojowej w Ukrainie, podczas gdy jego partyjny kolega Ralf Stegner był temu przeciwny.

Szefowa AfD, Alice Weidel, ostrzegła na X, że Niemcy same mogą stać się celem ataków, jeśli USA się wycofają, i zaapelowała: „Niemcy potrzebują porozumienia w stosunkach z Rosją, zamiast ciągłej konfrontacji”.

Natomiast szef partii Lewicy Jan van Aken zaproponował jako gwarancję bezpieczeństwa dla Ukrainy misję obserwacyjną sił pokojowych ONZ w liczbie od 30 000 do 40 000 żołnierzy. „Ważne byłoby, aby w misji uczestniczyły Chiny, ponieważ rosyjscy żołnierze nie strzelaliby do Chińczyków” – powiedział van Aken w Berlinie. Natomiast w przypadku udziału Niemiec w misji odczuwałby on „dyskomfort z powodów historycznych”, ponieważ niemieckie wojska ponownie znalazłyby się „tuż pod Stalingradem”.

(DPA/jar)

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

– Moje oczekiwania nie tylko się spełniły, ale wyniki spotkania nawet przeszły moje oczekiwania – powiedział polityk CDU po rozmowach. Jak dodał, nie był pewien, czy spotkanie przebiegnie w ten sposób. – Mogło być inaczej – zaznaczył.

Są to „dni decydujące dla Ukrainy i dla Europy” – podkreślił Merz. Jak dodał, rozmowa z prezydentem USA Donaldem Trumpem była bardzo otwarta. Jego zdaniem prawdziwe negocjacje mogą odbyć się tylko podczas szczytu, w którym uczestniczyć będzie również Ukraina. – Taki szczyt jest możliwy tylko wtedy, gdy zamilknie broń – zaznaczył kanclerz. Według niego, spotkanie prezydentów Rosji i Ukrainy, Putina i Zełenskiego, w którym udział weźmie prezydent USA Donald Trump, odbędzie się w ciągu najbliższych dwóch tygodni.

Gwarancje bezpieczeństwa

Merz poinformował, że podczas spotkania przywódców Finlandii, Francji, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch, Ukrainy i USA oraz przedstawicieli UE i NATO w Białym Domu intensywnie dyskutowano na temat gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy po zawarciu pokoju. – Z dużym zadowoleniem przyjęliśmy deklarację prezydenta Trumpa o udzieleniu Ukrainie gwarancji bezpieczeństwa – podkreślił Merz.

Dodał, że kwestia tego, kto i w jakim zakresie uczestniczyć będzie w zabezpieczaniu pokoju, musi zostać omówiona między partnerami europejskimi a USA. – Jest całkowicie jasne, że cała Europa powinna w tym uczestniczyć – powiedział Merz. Zadeklarował, że Niemcy poczuwają się do odpowiedzialności, aby to zrobić. W jakim zakresie należy to omówić w Europie i w koalicji w Berlinie – „aż do kwestii, czy być może będziemy musieli podjąć decyzje wymagające mandatu” parlamentu. W Niemczech to Bundestag decyduje o wysłaniu żołnierzy Bundeswehry na Ukrainę.

(DPA/du)

Merz wypowiadał się po spotkaniu z prezydentem Trumpem i przywódcami niektórych państw Europy zachodniej w Białym domu poświęconym Ukrainie. W spotkaniu udział wziął także prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, który wcześniej rozmawiał z Trumpem.

Według sondażu przeprowadzonego przez Stowarzyszenie Przedsiębiorstw Komunalnych (VKU) prawie połowa (45 procent) spośród z 127 ankietowanych przedsiębiorstw zgłosiła wzrost zapotrzebowania na wodę w okresach upałów.

Sieci u granic możliwości

Ponad jedna czwarta z nich (29) borykała się już w ostatnich latach z okresowymi niedoborami wody. W 16 procentach zgłoszonych przypadków instalacje i sieci wodociągowe osiągnęły granice swoich możliwości, a w 13 procentach przypadków ilość dostępnej wody była zbyt mała, aby zaspokoić rosnące na nią zapotrzebowanie.

Dwie trzecie respondentów spodziewa się wzrostu niedoborów wody. W perspektywie długoterminowej spodziewaja się umiarkowanego (57 procent) lub znacznego (18 procent) wzrostu niedoborów.

„Szczególnie w regionach o ograniczonych zasobach wodnych lub infrastrukturze, która nie jest przystosowana do szczytowego zapotrzebowania, latem mogą wystąpić okresowe niedobory w dostawach wody” – pisze stowarzyszenie VKU w komunikacie dotyczącym wyników przeprowadzonego badania.

Jako przykłady regionów dotkniętych niedoborem wody rzecznik Stowarzyszenia Przedsiębiorstw Komunalnych wymienia między innymi część Frankonii i Brandenburgii.

Apel do ludności

Wiele przedsiębiorstw zwraca się również bezpośrednio do ludności. Wiceprezes VKU, Karsten Specht, uważa, że niemieckie przedsiębiorstwa komunalne są w zasadzie zdolne sprostać wyzwaniu zaopatrzenia ludności w wodę, ale podkreśla: „Obciążenie rośnie”. Zwraca także uwagę, że ze względu na zmiany klimatyczne należy spodziewać się częstszych okresów upałów i suszy: „Musimy się do tego dostosować”.

Z badania wynika ponadto, że około 25 procent przedsiębiorstw komunalnych w Niemczech wskazuje na wymogi urzędowe lub inne ograniczenia ich działalności. Prawie co drugie przedsiębiorstwo podczas długotrwałych upałów intensywniej kontaktuje się ze swoimi klientami i wzywa ich do oszczędnego obchodzenia się z wodą.

Potrzebne wsparcie polityczne

Gospodarka wodna na szczeblu gminnym odpowiada przede wszystkim za zaopatrzenie ludności w wodę pitną i prawidłowe odprowadzanie ścieków. Do zrzeszenia VKU należy 754 dostawców wody. Stowarzyszenie domaga się wsparcia politycznego w celu zapewnienia długoterminowego zaopatrzenia w wodę.

Objęte badaniem przedsiębiorstwa najczęściej wyrażały życzenie, aby w przypadku konfliktów dotyczących ich działalności pierwszeństwo miało publiczne zaopatrzenie w wodę. Nie jest to jednak do tej pory zapisane w obowiązującym prawie. Ponadto zdaniem stowarzyszenia VKU należy uprościć procedury planowania i zezwalania na zaopatrywanie jego klientów w wodę w celu dostosowania się do skutków zmian klimatycznych oraz zapewnić mu odpowiednie środki finansowe.

Stowarzyszenie liczy również na środki ze specjalnego funduszu federalnego w wysokości 500 mld euro przeznaczonego na infrastrukturę i neutralność klimatyczną Niemiec i twierdzi, że gospodarka wodna też musi skorzystać z planowanych w jego ramach inwestycji.

(DPA/jak)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Z najnowszych badań wynika, że zakażenie koronawirusem może przyspieszać starzenie się naczyń krwionośnych. Naukowcy podkreślają, że problem w większym stopniu dotyczy kobiet niż mężczyzn, a także osób zmagających się z Long Covid. Takie wnioski przedstawili naukowcy w czasopiśmie specjalistycznym „European Heart Journal”. Wraz z wiekiem naczynia krwionośne stają się sztywniejsze i, jak podkreślają specjaliści, zwiększają ryzyko chorób takich jak udar mózgu czy zawał serca.

Badanie objęło 2390 osób z 16 krajów. Uczestników wybrano w okresie od września 2020 do lutego 2022 roku. Analizie poddano cztery grupy: osoby, które nie przeszły Covid-19, pacjentów z łagodnym przebiegiem choroby, osoby leczone z powodu zakażenia na oddziale ogólnym oraz tych, którzy trafili na oddział intensywnej terapii.

Naukowcy zmierzyli „wiek naczyń krwionośnych” badanych za pomocą urządzenia, które określa prędkość fali tętna między tętnicą szyjną a udową. Im szybsza fala, tym sztywniejsze są naczynia krwionośne, i tym starsze się wydają. Pomiary przeprowadzono sześć oraz dwanaście miesięcy po zakażeniu. Uwzględniono przy tym czynniki wpływające, takie jak wiek czy choroby współistniejące.

Wynik badania potwierdza, że osoby, które przeszły Covid, miały sztywniejsze naczynia krwionośne niż te, które nie były zakażone. Ci, którzy przyjęli szczepionkę przeciw koronawirusowi, wykazywali przeciętnie mniejszą sztywność naczyń niż osoby niezaszczepione.

Odkrywcze badanie

Różnice były szczególnie wyraźne w przypadku kobiet. U mężczyzn natomiast nie odnotowano istotnych statystycznie różnic. Autorzy badania sugerują, że może to wynikać z faktu, iż więcej mężczyzn zmarło w wyniku Covid-19, co mogło spowodować tzw. „błąd przeżywalności” w grupie badanych mężczyzn z infekcją. Ogólnie efekt przyspieszonego starzenia się naczyń u osób zakażonych z czasem częściowo się stabilizował lub słabł.

W opinii Heriberta Schunkerta, wiceprezesa Niemieckiej Fundacji Serca i dyrektora Kliniki Chorób Serca i Układu Krążenia w Niemieckim Centrum Kardiologicznym Uniwersytetu Technicznego w Monachium, badanie to jest „w pewnym sensie bardzo odkrywcze”. Wiele osób bowiem zostało dotkniętych zakażeniem COVID-19. „To naturalnie skłania do skupienia się na tym zagadnieniu”.

Teraz trzeba wyjaśnić, co jest przyczyną tych wyników. „Trzeba dokładnie sprawdzić, czy te grupy były naprawdę takie same, żeby stwierdzić, czy przyczyną przyspieszonego starzenia się był koronawirus” – wskazał ekspert.

Nie jest również jasne, czy w grupach tych u niewielkiej liczby osób wystąpił silny efekt, czy też u wielu osób wystąpił niewielki efekt w procesie starzenia się. Zdaniem Heriberta Schunkerta: „Niemniej jednak badanie to stanowi pewien sygnał alarmowy”. Konieczne są dalsze badania.

Również kardiolog Dominik Rath z Uniwersyteckiego Szpitala w Tybindze uznaje te dane za interesujące. Zastanawia się jednak, czy Covid faktycznie jest przyczyną oraz dlaczego szczególnie dotknięte są tym problemem kobiety. Ciekawe jest również to, że w grupie intensywnej terapii naczynia krwionośne powróciły do normy po dwunastu miesiącach, „co może oznaczać, że hospitalizacja sama w sobie lub pobyt na oddziale intensywnej terapii odgrywają pewną rolę” – dodał kardiolog.

(DPA/jar)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Wycofanie się z przemysłowego regionu Donbasu miałoby dla Ukrainy poważne konsekwencje militarne, humanitarne i gospodarcze. Po szczycie amerykańsko-rosyjskim na Alasce Rosja domaga się całkowitego wycofania ukraińskich wojsk z obwodów donieckiego i ługańskiego w zamian za zamrożenie sytuacji na innych frontach. Również Stany Zjednoczone wywierają na Kijów naciski w tym kierunku.

Militarnie: utrata linii obrony

Rezygnacja Ukrainy z Donbasu oznaczałaby, że Rosja uzyska bez walki terytoria, których nie udało jej się zdobyć nie tylko od 2022, ale także od 2014 roku. Co prawda ukraińskie oddziały kontrolują już tylko kilka kilometrów kwadratowych w obwodzie ługańskim. Jednak w obwodzie donieckim 7600 z 26 tys. 500 kilometrów kwadratowych pozostaje nadal w rękach ukraińskich, czyli około jednej trzeciej. Znajdują się tam duże miasta, takie jak Słowiańsk i Kramatorsk, które tworzą dobrze umocniony pas obronny. Na zachód od nich rozciąga się otwarty step, dzięki czemu w przypadku wznowienia walk Rosja mogłaby bez przeszkód posuwać się w kierunku Charkowa lub Dniepropietrowska.

Humanitarnie: setki tysięcy dotkniętych

Przed wojną Kramatorsk liczył 150 tys. mieszkańców, a Słowiańsk 106 tysiecy. Nawet jeśli obecnie jest ich mniej, to w obwodzie donieckim pod rosyjską okupacją znalazłoby się prawdopodobnie kilkaset tysięcy obywateli Ukrainy lub uciekłoby z tego obszaru.

Ukraina nie poddaje się w rosyjskiej wojnie napastniczej trwającej od prawie trzech i pół roku również dlatego, że nie chce pozostawić swoich rodaków pod moskiewską tyranią. Wszystkie doniesienia z terenów odzyskanych przez Ukrainę w 2022 roku wskazują, że rosyjscy okupanci stosowali wobec ich ludności deportacje, morderstwa i tortury.

Dotknęło to na wschodzie nawet przeważnie rosyjskojęzycznych Ukraińców, których Moskwa rzekomo chce chronić. Wywierana jest na nich presja, aby przyjęli obywatelstwo rosyjskie. Język ukraiński i kultura są tłumione.

Gospodarczo: zasoby pod kontrolą Moskwy

Przed 2014 rokiem region przemysłowy Donbasu liczył około 6,5 mln mieszkańców i był sercem ukraińskiego przemysłu ciężkiego dzięki wydobyciu węgla i rud żelaza. Jednak wiele kopalń i fabryk już wtedy było przestarzałych.

Na mistrzostwa Europy w piłce nożnej w 2012 roku milionowe miasto Donieck zostało odnowione i otrzymało elegancki stadion Donbass Arena. Jednak gdy w 2014 roku Donieck i inne ważne części Donbasu znalazły się pod kontrolą Rosji, kontakty gospodarcze z kontrolowaną przez Kijów częścią Ukrainy zostały w większości zerwane.

Wskutek walk wiele kopalń zostało porzuconych i zalała je woda. Tego lata w okupowanym Doniecku pojawiły się problemy z wodą pitną, ponieważ kanał Siewierski Doniec-Donbas został zniszczony w kilku miejscach.

W Donbasie znajduje się wiele zasobów naturalnych, za które Ukraina zgodnie z umową chce kupić pomoc wojskową od Stanów Zjednoczonych. Jednak w wyniku postępów armii rosyjskiej w ostatnich miesiącach Kijów stracił kolejne ważne złoża.

(DPA/jak)

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

Pomoc społeczna to coś więcej niż tylko zasiłki dla obywateli. Obejmuje również zabezpieczenie podstawowe dla osób starszych lub pomoc w opiece. Koszty tych świadczeń rosną.

Wzrost wszystkich świadczeń

Wydatki instytucji pomocy społecznej w Niemczech znacznie wzrosły w 2024 roku. Jak poinformował w poniedziałek (18.08.2025) Federalny Urząd Statystyczny w Wiesbaden, w ubiegłym roku wypłaciły 20,2 mld euro netto na świadczenia socjalne. Było to o 14,8 procent więcej niż w roku poprzednim. Wydatki wzrosły zatem na wszystkie świadczenia socjalne.

Większość wydatków na świadczenia socjalne, bo aż 56,5 procent, przeznaczono na zabezpieczenie podstawowe dla osób starszych i osób z ograniczoną zdolnością do pracy zarobkowej. Według danych Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych w 2024 roku na świadczenia te, finansowane w całości ze środków federalnych przekazywanych krajom związkowym, przeznaczono 11,4 miliarda euro, czyli o 13,3 procent więcej niż w 2023 roku.

Opieka i integracja

Wydatki netto na pomoc w opiece wzrosły o 17,7 procent do 5,3 miliarda euro. Na pomoc w codziennym utrzymaniu wydano 1,6 mld euro, czyli o ponad 11 procent więcej niż w roku poprzednim.

Na pomoc zdrowotną, pomoc w pokonywaniu szczególnych trudności społecznych oraz pomoc w innych sytuacjach życiowych przeznaczono łącznie 1,9 mld euro, czyli prawie o jedną piątą więcej niż w 2023 roku.

Wydatki na pomoc integracyjną dla osób niepełnosprawnych i zagrożonych niepełnosprawnością wyniosły 28,7 mld euro, czyli o 12,9 procent więcej niż w 2023 roku.

Opublikowane dane nie obejmują między innymi zabezpieczenia podstawowego dla osób poszukujących pracy, czyli tzw. zasiłku obywatelskiego.

(KNA, AFP, DPA/jak)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski będzie dziś (18.08.2025) rozmawiał w Waszyngtonie z prezydentem USA Donaldem Trumpem na temat możliwości zakończenia rosyjskiej wojny przeciwko jego krajowi. W miniony piątek Trump rozmawiał o tym na Alasce z rosyjskim przywódcą Władimirem Putinem.

W podróży do Waszyngtonu Zełeńskiemi towarzyszy kilkoro europejskich polityków, m.in kanclerz Niemiec, prezydent Francji, premier Wielkiej Brytanii i szef NATO. Niemiecka prasa komentuje.

W dzienniku „Frankfurter Allgemeine Zeitung” czytamy: „Teraz Zełenski ma rozmawiać z Putinem o pokoju, podczas gdy Rosja dzień po dniu i noc po nocy nadal niszczy Ukrainę i zabija jej obywateli. Ciekawe, jakie stanowisko zajmą w tej sprawie Europejczycy, którzy muszą odegrać większą rolę niż dotychczas. Merz zachowuje się odpowiednio. On i inni politycy będą wspierać Zełenskiego w Gabinecie Owalnym, również po to, aby zapobiec sytuacji, w której spotkanie ponownie wymknie się spod kontroli. Jedność z Ameryką, w którą Putin ponownie próbuje wbić klin, ma ogromne znaczenie. Aby utrzymać Waszyngton na właściwej drodze, również kanclerz musi chwalić Trumpa, gdy ten zmierza w dobrym kierunku. W przyszłym tygodniu może to być oczywiście znowu zły kierunek. Przynajmniej Merz nie ma tego problemu z Putinem. W jego przypadku zawsze jest jasne, czego naprawdę chce”.

Komentator dziennika „Sueddeutsche Zeitung” pisze: „Trump, co nie jest oczywiste, dotrzymał swojej obietnicy zaangażowania Europejczyków. Wraz z Merzem i innymi Europejczykami przyjmuje w poniedziałek w Waszyngtonie prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego. Europa nie jest teraz przynajmniej w gorszej sytuacji niż wcześniej. Zasługę za to należy przypisać również kanclerzowi Friedrichowi Merzowi, który opowiedział się za jasnym stanowiskiem Europy i wyraził je podczas swojego cyfrowego szczytu poprzedzającego spotkanie. Z drugiej strony, Zełenski i Europejczycy zostali już uznani za winnych, jeśli nie uda się zakończyć wojny (...) Europejczycy nie są w stanie naprawić ogromnych szkód, jakie spowodowało podniesienie rangi dyplomatycznej Putina na Alasce. Muszą pogodzić się z faktem – i tu kończy się sukces Merza – że Trump zignorował żądanie wywarcia wyraźnej presji na rosyjskiego despotę. Putin będzie nadal mordował i nie zostanie za to ukarany przez Trumpa kolejnymi sankcjami. Na tym polega prawdziwa katastrofa z Anchorage”.

Regionalny dziennik „Rhein Zeitung” ocenia: „Trump i Putin realizują swoje własne interesy. Trump chce zasobów naturalnych Ukrainy, korzyści gospodarczych dla USA i jak najniższych kosztów militarnych. Putin chce całej Ukrainy, ale wie również, że podporządkowanie sobie na stałe i odbudowa tego kraju przerosłyby możliwości Rosji. Bez przekazania terytoriów Putinowi Ukraina najwyraźniej jednak nie uzyska pokoju. Takie wrażenie pozostawiają te historyczne dni światowej dyplomacji. Jeśli Ukraina i Europa otrzymają trwałe gwarancje bezpieczeństwa od Putina i USA, ustępstwa terytorialne Ukrainy mogą nie być już możliwe do uniknięcia”.

Gazeta „Augsburger Allgemeine” ocenia zaś: „To właśnie Friedrich Merz przed spotkaniem na Alasce w decydujący sposób przyczynił się do tego, że głos Europy został przynajmniej wysłuchany. Wyraźnie widać to na dwóch przykładach: Trump najwyraźniej poważnie potraktował ostrzeżenie Europejczyków, aby nie uznawać rosyjskich podbojów bez dalszej dyskusji. Jednocześnie po spotkaniu z Putinem powiedział podczas telekonferencji, że Stany Zjednoczone mogą jednak udzielić Ukrainie solidnych, czyli militarnych gwarancji bezpieczeństwa. To nowe, pozytywne sygnały – nawet jeśli nie jest jasne, czy Trump wygłosił swoją ofertę tylko pod wpływem kaprysu” – czytamy.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Prezydent USA Donald Trump po spotkaniu z rosyjskim przywódcą Władimirem Putinem na Alasce odstąpił, ku uciesze Moskwy, od żądania zawieszenia broni w wojnie Rosji przeciwko Ukrainie. Teraz chce osiągnąć sukces i wynegocjować porozumienie pokojowe dla Ukrainy.

W tym celu spotka się w poniedziałek (18.08.2025) w Białym Domu z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim, który przywiezie ze sobą liczne wsparcie z Europy, w tym m.in kanclerza Niemiec Friedricha Merza, przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen i sekretarza generalnego NATO Marka Rutte.

Co planuje Trump?

Prezydent USA realizuje plan posadzenia Putina i Zełenskiego przy jednym stole. Spotkanie Trumpa z ukraińskim prezydentem może – jeśli przebiegnie pomyślnie – być decydującym krokiem pośrednim w tym kierunku. Celem jest zakończenie rosyjskiej wojny i powstrzymanie rozlewu krwi w Ukrainie. Trump widzi siebie w roli mediatora, chce być rozjemcą. Podczas kampanii wyborczej republikanin wielokrotnie powtarzał, że jest w stanie zakończyć tę wojnę.

A potem jest jeszcze Trump-biznesmen. Republikanin nieustannie podkreśla, że stosunki zagraniczne uważa za udane przede wszystkim wtedy, gdy przynoszą korzyści gospodarcze dla USA. Jeśli Rosja zakończy wojnę, sankcje być może zostaną zniesione, a USA ponownie będą prowadzić więcej interesów z potęgą surowcową, jaką jest Rosja.

O czym będzie mowa w Białym Domu?

W okresie poprzedzającym szczyt na Alasce Trump domagał się natychmiastowego zawieszenia broni. Zełenski i europejscy sojusznicy od dawna stawiali to jako warunek wstępny dalszych negocjacji. Jednak po spotkaniu z Putinem prezydent USA znacznie zmienił swoją retorykę. Obecnie mówi o porozumieniu pokojowym bez pośredniego etapu zawieszenia broni. Prawdopodobnie będzie chciał skłonić Zełenskiego do ustępstw w tej sprawie.

Kluczową kwestią podczas poniedziałkowego spotkania będzie temat cesji terytorialnych, które Zełenski wielokrotnie kategorycznie odrzucał. Ostrzegł przed oddawaniem Rosji czegokolwiek, co mogłoby zachęcić sąsiada do dalszej agresji. Rosja natomiast nalega, aby Ukraina uznała utratę terytoriów.

Zełenski i Europejczycy przede wszystkim chcą utrzymać presję sankcji na Rosję i uzyskać gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy; przy udziale USA, aby chronić ją przed przyszłymi atakami. Nie chodzi jednak o przystąpienie Ukrainy do NATO.

Zełeński już raz był u Trumpa w Białym Domu

Wizyta Zełenskiego pod koniec lutego zakończyła się fiaskiem. Po tym jak Trump i jego zastępca JD Vance zganili go przed kamerami, opuścił Waszyngton przed czasem. Ukrainiec spotkał się również z zarzutem braku gotowości do kompromisu w walce o pokój w swoim kraju.

Uwagę zwrócił nie tylko strój Zełenskiego: pojawił się jak zwykle w prostym swetrze – symbolu jego roli jako głównodowodzącego sił zbrojnych Ukrainy, który jednak ze strony USA został skrytykowany jako brak szacunku. Po tym skandalu nastąpiło co prawda ponowne zbliżenie, ale od tego czasu Zełenski nie pojawił się już w Białym Domu.

Czy uda się uniknąć kolejnej awantury?

Istotna różnica w stosunku do lutego: tym razem Zełenski nie przyjedzie do Waszyngtonu tylko z ukraińską delegacją. Przywiezie ze sobą posiłki z Europy. Już sama ich obecność powinna zmienić dynamikę spotkania z Trumpem i nieco ostudzić potencjalnie podgrzaną atmosferę rozmów.

Przebieg wydarzeń zależy jednak nadal od postawy ukraińskiego prezydenta i od tego, czy będzie on gotowy do ustępstw. Najpóźniej podczas szczytu na Alasce stało się jasne, że prezydent USA postrzega Putina, przywódcę mocarstwa atomowego, jako równego sobie partnera. Ukrainiec natomiast znajduje się w pozycji petenta, który jest uzależniony od wsparcia Amerykanów.

Trump prawdopodobnie nie będzie miał zbyt wiele cierpliwości wobec ukraińskiego partnera, który upiera się przy maksymalnych żądaniach i chce pokonać Rosję przy pomocy Zachodu. Zełenski stoi zatem przed trudnym wyzwaniem: musi bronić interesów Ukrainy, a jednocześnie dać Trumpowi poczucie, że jego wysiłki mediacyjne są traktowane poważnie. Jeśli Zełenski publicznie zrezygnuje z terytoriów, ryzykuje utratę stanowiska w kraju po długiej i kosztownej wojnie.

Na jakie gwarancje może liczyć Ukraina?

Gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy – to jednen z głównych postulatów Kijowa i Europejczyków. Jak dotąd nie jest jasne, jak mają wyglądać. Jednak również Trump, a nawet Putin mówili o takich gwarancjach dla Ukrainy. Premier Włoch Giorgia Meloni zaproponowała wariant klauzuli bezpieczeństwa zbiorowego dla Ukrainy wzorowany na artykule 5. traktatu NATO, ale bez przyjęcia Ukrainy do NATO. Inną możliwością byłyby dwustronne gwarancje bezpieczeństwa poszczególnych państw.

Dla Europejczyków ważne jest, aby w gwarancjach bezpieczeństwa uczestniczyły Stany Zjednoczone. Z ich punktu widzenia kluczowe znaczenie ma również możliwość nieograniczonego uzbrajania i finansowego wspierania ukraińskich sił zbrojnych. Jednostronne zobowiązania Rosji dotyczące bezpieczeństwa Ukrainy nie byłyby dla nich wystarczające. Z punktu widzenia Zachodu Rosja jest całkowicie niewiarygodna.

Dlaczego skład trójstronny?

Zełenski od dawna nalega na osobiste spotkanie z Putinem – w obecności Trumpa – w celu omówienia kwestii pokoju. Przywódca Rosji wielokrotnie powtarzał, że jest gotowy na takie spotkanie. Jednak jego zdaniem, aby do niego doszło, konieczne są uprzednie ogólne założenia rozwiązania konfliktu, na przykład rezygnacja z terytoriów.

Putin nie wykazuje jednak zainteresowania spotkaniem i powątpiewa w to, że Zełenski jest legalnym prezydentem Ukrainy. Chodzi o to, że jego kadencja dobiegła końca już w ubiegłym roku. Z powodu trwającej wojny kraj nie przeprowadza nowych wyborów, a uprawnienia Zełenskiego zostały przedłużone na mocy stanu wojennego.

Dla Niemiec i Europejczyków od samego początku ważne było, aby podczas negocjacji pokojowych nie podejmowano żadnych decyzji ponad głowami Ukraińców.

Czy Putin zatriumfuje?

Trump rozłożył przed nim czerwony dywan w Stanach Zjednoczonych, które wielu Rosjan uważa za głównego sprawcę konfliktu, i oklaskiwał go, przywracając Putina po długiej izolacji na Zachodzie na scenę światową. Za największy sukces Kremla uważa się jednak ustępstwo Trumpa, który zgodził się najpierw rozmawiać o pokoju, a następnie doprowadzić do zawieszenia broni. Dzięki temu Putin zyskuje czas na polu bitwy.

Moskwa dąży więc do zawarcia porozumienia pokojowego, ale na swoich warunkach. Rosja domaga się na przykład, aby Ukraina zrezygnowała z przystąpienia do NATO i zapewniła prawa ludności rosyjskojęzycznej, a także zniosła zakaz działalności Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej.

Treść ewentualnego porozumienia pokojowego z rosyjskiego punktu widzenia jest znana od dawna. Zgodnie z nią Ukraina ma wycofać się z niekontrolowanych dotychczas w pełni przez Moskwę terytoriów Doniecka i Ługańska w zamian za zakończenie działań wojennych. Ukraina ma również uznać za rosyjski półwysep Krymski nad Morzem Czarnym, zaanektowany przez Moskwę już w 2014 roku.

(DPA/szym)

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

DW: Polska gospodarka trafia ostatnio na czołówki. Media donosiły o nadzwyczajnym wzroście Polski, informowały, że Polska wkrótce wyprzedzi Szwajcarię i stanie się 20. gospodarką świata. Pan już dwa lata temu napisał książkę o sukcesie Polski…

Rainer Zitelmann*: – Wybrałem nie najlepszy tytuł: „Wzlot smoka i białego orła. Jak narody wydobywają się z ubóstwa”. Niemcy nie wiedzieli, ani co ma znaczyć ów smok, ani co biały orzeł. Dlatego przekład angielski nosi już po prostu tytuł „How Nations escape poverty” („Jak narody wydobywają się z ubóstwa” – red.).

W polskiej, skróconej wersji pozostał tylko biały orzeł. Ale każdy Polak wie, o co chodzi.

– Orzeł to Polska, a smok to Wietnam.

Zanim przeczytałem tę książkę, myślałem, że smok to Chiny, które w tej dziedzinie dokonały przecież największego skoku w dziejach ludzkości.

– To zadziwiające, jeśli pomyśleć, że jeszcze w 1981 roku 88 procent Chińczyków żyło w skrajnym ubóstwie, a dziś jest to mniej niż jeden procent. Chiny zawdzięczają to reformom ekonomicznym Denga Xiaopinga.

Jednak Wietnam ma wiele wspólnego z Polską, dlatego oba te kraje opisałem w jednej książce. Po pierwsze, oba były ofiarami strasznych wojen. W przeliczeniu na liczbę ludności Polska straciła podczas II wojny światowej więcej ludzi niż jakiekolwiek inne państwo. Wielu o tym nie wie. Wietnam zaś prowadził wojnę nie tylko z USA, ale także z Francją, Chinami i Japonią.

W latach 80. oba kraje znajdowały się w podobnej sytuacji: wielkie długi, wysoka inflacja, zbyt wiele państwa. W podobnym czasie, pod koniec lat 80., oba rozpoczęły reformy rynkowe. Index of Economic Freedom pokazuje, że niemal żaden kraj na świecie nie zyskał w ostatnich trzech dekadach tak wiele na wolności gospodarczej, jak Polska i Wietnam.

Jak to się stało, że historyk tak dogłębnie zajmuje się ekonomią?

– Zawsze interesowały mnie tematy gospodarcze. Moja pierwsza praca doktorska dotyczyła socjalnych i ekonomicznych koncepcji politycznych Hitlera, już wtedy zajmowałem się więc ekonomią. Druga praca doktorska, z socjologii, zajmowała się psychologią najbogatszych. Jako historyka i socjologa interesowały mnie przed wszystkim kwestie gospodarcze.

W tej książce – pozostańmy przy tym okrojonym wydaniu polskim, w którym Wietnam został pominięty – pokazał pan, że ankietowani w Polsce byli nastawieni zdecydowanie bardziej prokapitalistycznie niż we wszystkich innych krajach.

– Stosunek do gospodarki rynkowej i kapitalizmu badałem w 35 krajach, a w trzynastu również nastawienie wobec ludzi bogatych. Przeprowadzenie ankiet zleciłem firmie IPSOS Mori. Tak, wynik był taki, że w żadnym kraju stosunek do kapitalizmu nie był tak pozytywny jak w Polsce. USA i Korea Południowa znalazły się dopiero na kolejnych miejscach. Jeśli chodzi o nastawienie wobec bogatych, to i w Polsce również nie brak zazdrośników. Jednak w Niemczech lub we Francji jest ich znacznie więcej. Spytaliśmy na przykład, czy bogaci to oszuści podatkowi. W Niemczech twierdząco odpowiedziała ponad połowa respondentów, w Polsce tylko co czwarty.

Polska ma niewiele doświadczeń z prawdziwymi oligarchami. Inaczej niż jej sąsiedzi. Nie tylko Rosja czy Ukraina, ale i Słowacja lub Czechy…

– …i była Jugosławia, i Albania. Udanych transformacji od socjalizmu do kapitalizmu nie było wiele. Właściwie tylko Polska, Czechy i kraje bałtyckie. Polska od trzech dekad jest czempionem wzrostu gospodarczego w Europie.

W pozostałych krajach transformacja zakończyła się porażką: w Rosji, Ukrainie, w państwach byłej Jugosławii, takich jak Serbia czy Czarnogóra. W Bułgarii i Rumunii sytuacja wygląda lepiej niż w tych ostatnich krajach, ale nie tak dobrze jak w Polsce. To, co w Rosji nazywają kapitalizmem, nie ma z nim nic wspólnego. Nazwałbym to kleptokracją, w której nieliczni okradają całe społeczeństwo. Na początku XXI wieku sytuacja w Rosji wcale nie była taka zła. Potem Putin zaczął krucjatę przeciw Chodorkowskiemu. Od tego czasu nie ma już bezpieczeństwa prawnego w Rosji. Każdy musi się tam obawiać, że państwo w każdej chwili może odebrać mu firmę.

Czym wyróżnili się Polacy?

– Badałem stosunek do gospodarki rynkowej i kapitalizmu, a także do bogatych oraz zazdrość społeczną. Jeśli ludzie odnoszący sukcesy ekonomiczne są w społeczeństwie przede wszystkim kozłami ofiarnymi, na których wyładowuje się całą swoją złość, to nie jest to dla niego dobre. Te kwestie mentalne są często niedoceniane. W Polsce myślenie w kategoriach kozłów ofiarnych i zazdrości wobec bogatych nie jest aż tak powszechne, jak we Francji i w Niemczech. Tu Polska jest bliższa Azji, gdzie przedsiębiorcy mający sukcesy są bardzo cenieni.

Jak ważni byli ci, którzy prowadzili swe kraje przez transformację?

– Bardzo ważni. O tym, jak to będzie wyglądało, decyduje się już na początku. Dla Polski szczęśliwym wyborem był Leszek Balcerowicz, ponieważ jest to człowiek uczciwy. Wcześniej był profesorem i po tym wszystkim wciąż jest profesorem. W wielu krajach Europy Wschodniej robili to ludzie, którzy chcieli nabić sobie kieszenie.

„Balcerowicz musi wrócić!” – apeluje jego fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju.

– Dlaczego nie? On ma 78 lat, ale Konrad Adenauer miał 87 lat, kiedy opuszczał urząd kanclerski. Dlaczego więc nie miałby spróbować raz jeszcze? Tak, Balcerowicz musi wrócić. Byłbym bardzo za.

Czy nie jest on jednak lepszy w roli eksperta obserwującego i krytykującego z dystansu?

– Jasne, myślę, że teraz nie wróciłby do polityki. Wolałbym zobaczyć go w Argentynie, u boku Javiera Mileia. Obaj są profesorami ekonomii, obaj kierują się tymi samymi ideami, tymi samymi zasadami, obaj pokazują, że kapitalistyczna terapia szokowa działa.

Choć jest pan historykiem, poproszę pana o prognozę. Czy Polska może utrzymać dotychczasowy kurs i stać się jednym z czołowych państw Europy?

– W tej chwili nie widzę tego ani całkiem sceptycznie, ani całkiem pozytywnie. Dobrze, że PiS już nie rządzi, chociaż nie we wszystkim popełniał błędy. Jego polityka migracyjna nie wydawała mi się zła. Jednak w sprawach gospodarki jest to partia bardzo lewicowa.

Tyle tylko, że nadal nie widzę żadnych prawdziwych reform, żadnych ruchów w tym kierunku. Polska wciąż ma bardzo wysoki udział państwa w gospodarce, bardzo wiele przedsiębiorstw, które powinny zostać sprywatyzowane.

Jedno chciałbym jednak bardzo pochwalić: Polska zapowiedziała dobrą reformę. Opodatkowanie dochodów z lokat i inwestycji kapitałowych do 100 tys. złotych rocznie ma zostać ograniczone. Dzięki temu Polacy zyskają możliwości znacznie lepszego niż dotychczas prywatnego zabezpieczenia na starość.

Dlaczego to ważne? Ze względu na zmiany demograficzne oparte na systemie repartycyjnym państwowe ubezpieczenie emerytalne nie będzie funkcjonować. Już nie funkcjonuje. Dlatego ważne jest, żeby znacząco wzmocnić prywatne zabezpieczenie emerytalne. To się chyba teraz dzieje w Polsce. Politykom w Niemczech brak takiej odwagi. Dobrze by było, gdyby ta kwota w Polsce była nawet trzy- lub czterokrotnie wyższa, żeby skorzystali z tego również lepiej zarabiający.

Powiedział pan podczas ubiegłorocznych Igrzysk Wolności w Łodzi, że Polska ma problem, który nazywa się Niemcy. Dlaczego?

– Jeśli sąsiad, który siedzi obok pana, ma katar i cały czas kaszle panu w twarz, to i pan nie może pozostać zdrowy. Bez względu na to, jak silna jest pańska odporność, w końcu pan też zachoruje. Od żadnego innego kraju Polska nie jest tak uzależniona gospodarczo, jak od Niemiec. Jeśli więc niemieckiej gospodarce wiedzie się źle, automatycznie nie może wieść się dobrze gospodarce polskiej. Niestety, niemieckiej gospodarce wiedzie się bardzo źle, także w porównaniu z Polską. Pani Merkel zaczęła wyprowadzać części przemysłu, na przykład w działach energetycznym i motoryzacyjnym, w kierunku gospodarki planowej. Rząd koalicyjny z udziałem Zielonych kontynuował tę politykę. Niemcy od kilku lat znajdują się w recesji.

Czy zmiana rządu w Berlinie nie zmieniła tej perspektywy?

– Nie, również Merz nie podejmuje niezbędnych reform. Powinien wziąć przykład z Polski, gdzie nie uczestniczy się w całym tym nonsensie ideologicznej „transformacji energetycznej”. A do tego, jak już wspomniałem, polska reforma emerytalna zmierza we właściwym kierunku. Merz nie ma zaś odwagi podjąć niezbędnych reform.

A czy Unia Europejska ma szanse na sukces?

– Mamy dużo biurokracji. Istnieje ustawa o łańcuchu dostaw, zgodnie z którą każda większa europejska firma musi dowieść, że w jej produkcji przestrzegane są standardy społeczne i to wszędzie na świecie. Od 2035 roku zostaną zakazane silniki spalinowe. Ale przede wszystkim przesypiamy szanse, jakie stwarza przemysł przyszłości.

Podam tylko jeden przykład: przemysł kosmiczny, który będzie miał kluczowe znaczenie w przyszłości. W zeszłym roku prywatna firma Elona Muska SpaceX przeprowadziła 138 udanych startów rakiet – Europie udało się to zaledwie trzy razy, a Iranowi – nawiasem mówiąc – cztery. W tej dziedzinie jesteśmy więc daleko w tyle za Nową Zelandią. Za to w regulacjach jesteśmy najlepsi. Właśnie przeczytałem 144 strony dotyczące planowanych regulacji unijnych w przemyśle kosmicznym. Podobnie jest ze sztuczną inteligencją: Stany Zjednoczone i Chiny działają, a my jesteśmy mistrzami świata w regulacjach.

Chciałbym się mylić, ale przyszłości Europy nie widzę zbyt optymistycznie.

Pozostańmy więc z nadzieją, że jednak się pan myli.

– Dokładnie. To moja największa nadzieja, że się mylę.

Rozmawiał Aureliusz M. Pędziwol

*Historyk, socjolog, dziennikarz i przedsiębiorca Rainer Zitelmann (rocznik 1957) zajmuje się m.in. historią nazizmu i badaniami nad bogactwem. Jest autorem 30 książek, które ukazały się w 35 językach. Książka „Wzlot Białego Orła. O tym, jak Polska wydobyła się z ubóstwa” ukazała się w 2023 roku. Zitelmann jest członkiem niemieckiej liberalnej partii FDP.

Prawie nigdzie indziej w Niemczech różnica w oczekiwanej długości życia nie jest tak duża jak między Badenią-Wirtembergią a Saksonią-Anhalt. Mężczyźni w południowo-zachodniej części kraju statystycznie mogą liczyć na cztery lata życia więcej niż w tym wschodnim landzie.

Zdaniem ekspertów różnica ta nie zmieni się w najbliższym czasie. Zgodnie z odpowiedzią rządu federalnego na zapytanie poselskie partii Lewica w Bundestagu, średnia długość życia mężczyzn w Saksonii-Anhalt wynosi 75,49 lat – jest to najniższy wynik w całym kraju. Natomiast w Badenii-Wirtembergii wynosi ona 79,64 lat.

W przypadku kobiet w obu tych krajach związkowych różnica nie była tak duża i wynosiła dwa lata.

Co oznacza średnia długość życia?

Ważna informacja: „Średnia długość życia w chwili urodzenia” obejmuje śmiertelność w każdym wieku w jednej wartości. Wartość ta jest niezależna od struktury wiekowej i wielkości populacji. Pomimo swej nazwy nie jest to prognoza dla dzisiejszych noworodków.

Wartości z obu wspomnianych wyżej niemieckich krajów związkowych odnoszą się do średniej długości życia ujętej w oficjalnych statystykach za lata 2021–2023. Nowsze statystyki również potwierdzają tę różnicę między Badenią-Wirtembergią a Saksonią-Anhalt.

Według Federalnego Urzędu Statystycznego w 2024 roku średnia długość życia w momencie urodzenia wynosiła w Niemczech 78,9 lat dla mężczyzn i 83,5 lat dla kobiet.

Jakich zmian oczekują eksperci?

Z informacji podanych przez Federalny Instytut Badań Demograficznych (BiB) po zjednoczeniu Niemiec w obu tych krajach związkowych wystąpiła faza silnego zbliżania się średniej długości życia kobiet, która zakończyła się na początku XXI wieku.

– W przypadku mężczyzn trendy w tych dwóch landach wydają się rozbieżne. Nie ma więc żadnych przesłanek, aby sądzić, że w najbliższej przyszłości regiony te zbliżą się do siebie – powiedział Pavel Grigoriev, kierownik grupy badawczej ds. śmiertelności w BiB.

– Aby dogonić Badenię-Wirtembergię, nie wystarczy, że wzrośnie średnia długość życia w Saksonii-Anhalt – wyjaśnił Pavel Grigoriev Niemieckiej Agencji Prasowej. – Postęp w zakresie średniej długości życia w Saksonii-Anhalt musiałby być znacznie szybszy niż w Badenii-Wirtembergii – dodał.

Skąd takie różnice?

Przyczyny tego, jak długo ludzie żyją w poszczególnych regionach Niemiec, są różne. Federalny Instytut Badań Demograficznych wskazuje na skład populacji pod kątem wykształcenia, uwarunkowań kulturowych i struktury wiekowej.

Ale ważną rolę odgrywają tu również takie czynniki, jak poziom rozwoju gospodarczego, opieka zdrowotna i warunki ekologiczne. Porównanie produktu krajowego brutto, czyli łącznej wartości wszystkich wyprodukowanych towarów i usług, pokazuje na przykład, że w zeszłym roku w Badenii-Wirtembergii wyprodukowano towary i usługi o wartości około 650,2 mld euro, a w Saksonii-Anhalt tylko 79,4 mld euro.

Jednak zdaniem Pavla Grigorieva ważną rolę odegrały także zachowania zdrowotne ludności, takie jak palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, sposb odżywiania się i aktywność fizyczna. – Jak się okazało Badenia-Wirtembergia była regionem o jednym z najniższych wskaźników śmiertelności spowodowanej paleniem tytoniu w Niemczech – powiedział.

Jakie wnioski wyciągają z tego politycy?

Pochodząca z Saksonii-Anhalt posłanka do Bundestagu Janina Boettger z partii Lewica zauważyła: – Podczas gdy zamożni ludzie w Badenii-Wirtembergii lub Bawarii często żyją o wiele lat dłużej, mieszkańcy biedniejszych regionów mają gorsze warunki zdrowotne, społeczne i ekonomiczne.

Ta nierówność jest mierzalna i nie do przyjęcia z politycznego punktu widzenia. Janina Boettger stwierdziła, że zadaniem państwa jest zapewnienie równowagi społecznej, zwłaszcza w uboższych regionach. – Miejsce zamieszkania nie może decydować o długości życia i szansach życiowych – zaznaczyła.

W opinii Pavla Grigorieva, regionalne różnice w śmiertelności występują ogólnie we wszystkich krajach: – W porównaniu międzynarodowym różnice regionalne w Niemczech są raczej niewielkie – powiedział.

Mimo to są znaczne, zwłaszcza jeśli porównuje się ze sobą tak zwane nowe i stare kraje związkowe, takie jak Saksonia-Anhalt i Badenia-Wirtembergia”.

(DPA/jak)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

– Trump nie jest zainteresowany zwiększeniem zaangażowania USA w sprawie Ukrainy – uważa ekspert CDU ds. polityki zagranicznej Roderich Kiesewetter. – Europa musi zatem zrobić wszystko, co w jej mocy.

Anton Hofreiter, polityk partii Zielonych odpowiedzialny za politykę europejską, zaapelował natomiast o europejskie gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy.

W poniedziałek (18.08.2025) w Waszyngtonie spotkają się prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski i prezydent USA Donald Trump. Nie będzie to rozmowa w cztery oczy: towarzyszyć im będzie liczna delegacja UE, w tym kanclerz Friedrich Merz, oraz przedstawiciele NATO.

Kiesewetter: „Putin zrehabilitowany”

Trump i Putin spotkali się w piątek (15.08.2025) w Anchorage na Alasce, by omówić wojnę w Ukrainie. Obaj przywódcy nazwali spotkanie produktywnym, ale nie ujawnili szczegółów swoich ustaleń.

Kanclerz Friedrich Merz był mimo to optymistyczny. Trump powiedział podczas rozmowy telefonicznej z europejskimi sojusznikami USA, że „Ameryka jest gotowa udzielić gwarancji bezpieczeństwa Ukrainie”. Merz nazwał to „dużym postępem”.

Inni niemieccy politycy krytycznie oceniają spotkanie Trumpa z Putinem. – Szef Kremla nie jest zainteresowany negocjacjami, a jedynie ponownym zaprezentowaniem się na arenie międzynarodowej jako równorzędny partner – podkreślił Roderich Kiesewetter w telewizji ARD. Putinowi „najwyraźniej się to udało”. – Wydaje się zrehabilitowany, podczas gdy wojna trwa – stwierdził.

– Nie ma zawieszenia broni ani żadnych poważnych konsekwencji dla Rosji. W tym sensie nie był to dobry wynik, ale raczej „czarny piątek" – kontynuował ekspert CDU ds. polityki zagranicznej. Wezwał UE do przekazania Ukrainie zamrożonych aktywów rosyjskich oligarchów, a także do jej bardzo intensywnego wsparcia w postaci dostaw broni.

„Dyplomatyczne uznanie i nic w zamian”

„Europa musi wreszcie sama zadbać o pokój i bezpieczeństwo” – ostrzegł przewodniczący Komisji ds. europejskich Bundestagu Anton Hofreiter. W gazetach grupy medialnek Funke zażądał od UE i Wielkiej Brytanii wiarygodnych gwarancji bezpieczeństwa dla Ukrainy. Ukraina musi ponadto „w końcu otrzymać cały potrzebny jej sprzęt wojskowy”.

Trump „okazał Putinowi dyplomatyczne uznanie na najwyższym szczeblu, nie otrzymując nic w zamian” – powiedział gazetom grupy medialnek Funke Norbert Roettgen, wiceprzewodniczący klubu poselskiego unii CDU/CSU w Bundestagu. Spotkanie na Alasce „pokazało, że bezpieczeństwo Europy musi być zorganizowane przez nas, Europejczyków” – dodał.

Ostre słowa padły również z ust przewodniczącej klubu poselskiego partii Zielonych w Bundestagu, Britty Haßelmann. Mówiła ona o „pozornych negocjacjach” i nazwała to spotkanie „mile widzianą dla Putina taktyką odwracającą uwagę”. Teraz wszystko zależy od Europy, „chodzi również o nasze bezpieczeństwo i naszą ochronę”. Britta Haßelmann zażądała twardych sankcji wobec Rosji i „konsekwentnego wsparcia militarnego dla Ukrainy”.

Szef partii Lewica Jan van Aken po szczycie na Alasce już nie wierzy w USA. Najpóźniej teraz „wszyscy w Europie powinni zrozumieć, że Donald Trump nie dba o Ukrainę” – powiedział w telewizji ARD: „Donald Trump myśli tylko o Donaldzie Trumpie i interesach USA”. Dlatego, zdaniem polityka Lewicy, potrzebne są nowe pomysły, aby skłonić Kreml do poważnych negocjacji. Jan van Aken proponuje zaangażowanie Chin. – Chiny są partnerem Rosji i chcą zakończenia wojny. Europejczycy powinni zatem spróbować zadzwonić do Pekinu, a nie do Waszyngtonu – stwierdził.

Marie-Agnes Strack-Zimmermann z FDP krytykuje szczyt na Alasce jako „wielkie show”. Jego „wyraźnym zwycięzcą” jest Putin. Trump traktował go „jak szanowanego głowę państwa, a nie zbrodniarza wojennego i masowego mordercy”, powiedziała.

Głosy optymizmu

Natomiast przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Bundestagu Armin Laschet z CDU wyraził się optymistycznie o spotkaniu prezydentów USA i Rosji. „W dyplomacji pojawiła się dynamika” – powiedział w wywiadzie dla dziennika „Tagesspiegel”. Niepokoi go przy tym jednostronny sceptycyzm i krytyka ze strony europejskiej wobec tego spotkania.

Rozmowa Trumpa i Putina pozostaje „jak dotąd największą nadzieją na to, że wojna na Ukrainie, wraz z jej codziennymi ofiarami, może wkrótce się zakończyć” – zauważył w dzienniku „Rheinische Post” Ralf Stegner, polityk SPD zajmujący się polityką zagraniczną. Wszystko inne nie przyniosło dotychczas „żadnego ruchu” w tym kierunku, dodał.

Szefowa AfD Alice Weidel określiła szczyt na Alasce na platformie X jako „ważny krok w kierunku deeskalacji”. „Tak wygląda polityka realna”, podkreśliła.

Zełenski nie pojedzie sam

Sekretarz generalny NATO Mark Rutte zamierza wziąć udział w poniedziałkowych rozmowach prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego z prezydentem USA Donaldem Trumpem. Tematem rozmów z Trumpem będzie zakończenie rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie. Rutte uda się w tym celu do Waszyngtonu, poinformowało NATO.

Jak podała włoska agencja informacyjna Ansa, w spotkaniu weźmie również udział szefowa włoskiego rządu Giorgia Meloni. W spotkaniu w Białym Domu wezmą również udział kanclerz Niemiec Friedrich Merz, przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, prezydent Francji Emmanuel Macron i prezydent Finlandii Alexander Stubb.

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

W pięciu niemieckich krajach związkowych (landach) w 2026 roku odbędą się wybory do lokalnych parlamentów. Ponad połowa mieszkańców kraju spodziewa się, że Alternatywa dla Niemiec po raz pierwszy obsadzi stanowisko premiera przynajmniej w jednym z landów. Tak wynika z aktualnego sondażu, który instytut badania opinii publicznej Insa przeprowadza co tydzień dla gazety „Bild am Sonntag”.

Przełomowe wybory w landach

W 2026 roku wybory do parlamentów krajowych odbędą się w Badenii-Wirtembergii, Nadrenii-Palatynacie, Saksonii-Anhalt, Berlinie i Meklemburgii-Pomorzu Przednim.

Według sondażu 43 procent respondentów spodziewa się, że AfD wyłoni premiera w co najmniej jednym kraju związkowym. 25 procent stwierdziło, że spodziewa się, iż AfD wyłoni premiera w kilku krajach związkowych.

19 procent nie wierzy w szefa rządu z AfD, a 13 procent tego nie wie lub nie wyraziło swojej opinii w tej sprawie.

47 procent respondentów stwierdziło, że konserwatywna CDU/CSU powinna nadal konsekwentnie wykluczać współpracę z AfD. 40 procent opowiada się przeciwko tak zwanej zaporze ogniowej wobec AfD, 6 procent nie ma zdania na ten temat, a 7 procent nie udzieliło odpowiedzi na to pytanie.

CDU odrzuca koalicje i podobne formy współpracy zarówno z AfD, jak i z partią Lewica.

Przewidywany sukces w Bundestagu

Praca koalicji rządowej pod przewodnictwem kanclerza Friedricha Merza jest oceniana przez 56 procent respondentów jako czynnik zwiększający potencjał wyborczy AfD na szczeblu federalnym. 43 procent respondentów uważa, że AfD będzie najsilniejszą partią w wyborach do Bundestagu w 2029 roku. 39 procent uważa to za mało prawdopodobne.

AfD zmniejsza dystans do CDU/CSU w sondażach wyborczych. CDU/CSU traci w nich jeden punkt procentowy i osiąga 26 procent, jak podaje „Bild am Sonntag”, powołując się na sondaź Insa.

Wynika z niego, że AfD plasuje się tuż za CDU ze stałym wynikiem 25 procent, a SPD pozostaje na poziomie 15 procent. Zieloni utrzymują 11 procent. Partia Lewica ma 9 procent, a Sojusz Sahry Wagenknecht (BSW) osiąga 4 procent, podobnie jak FDP.

(DPA/jak)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Warszawska korespondentka gazety „Tageszeitung” (TAZ) Gabriele Lesser w opublikowanym w sobotę artykule odniosła się do konfliktu między dyrektorem Instytutu Pileckiego (IP) Krzysztofem Ruchniewiczem a kierowniczką berlińskiej filii Hanną Radziejowską.

Konflikt doprowadził do zwolnienia Radziejowskiej oraz do likwidacji przez polski MSZ stanowiska pełnomocnika do spraw polsko-niemieckiej współpracy społecznej i przygranicznej, również sprawowanej przez Ruchniewicza. „To uderzenie w niemiecko-polską przyjaźń” – oceniła Lesser.

Zwrot czy badanie pochodzenia?

W „TAZ” czytamy, że powodem konfliktu był list wysłany przez Radziejowską do ministerstwa kultury, o którym poinformowała także MSZ. Protestowała w nim przeciwko zaproponowanemu przez Ruchniewicza cyklowi seminariów, mających być rzekomo poświęconym między innymi „zwrotom dóbr kultury przez Polskę na rzecz Niemiec, Ukrainy, Białorusi, Litwy” oraz „mienia prywatnego należącego do osób pochodzenia żydowskiego”.

W rzeczywistości, zaznaczyła Lesser, tematem seminariów miały być, jak wyjaśnił Ruchniewicz, „badania proweniencji różnych dóbr kultury”.

Nagonka na Ruchniewicza

Jak pisze TAZ, „dziwnym trafem” list wraz ze szczegółowymi informacjami z życia wewnętrznego IP wylądował w redakcji dziennika „Rzeczpospolita”, który natychmiast opublikował zarzuty wobec Ruchniewicza. Prawicowi politycy i media wykorzystali okazję, rozpoczynając nagonkę na historyka za rzekomą „zdradę dyplomatyczną”.

Szef MSZ Radosław Sikorski zareagował na konflikt likwidacją urzędu pełnomocnika, „bez jednego słowa uzasadnienia” – oceniła krytycznie Lesser. Jak pisze, dla strony niemieckiej było to całkowite zaskoczenie. Pełnomocnik po stronie niemieckiej Knut Abraham stracił partnera do rozmów po stronie polskiej.

„Sprawa poważnie zaszkodziła relacjom polsko-niemieckim” – uważa niemiecka dziennikarka.

Jak pisze Lesser, kierująca od 2019 r. berlińską filią Instytutu Pileckiego Radziejowska nie mogła znaleźć wspólnego języka z Ruchniewiczem, nominowanym na szefa przez rząd Donalda Tuska. Ruchniewicz miał odpolitycznić Instytut, którego profil wyznaczony był w znacznym stopniu przez „narodowo-populistyczną ideologię” PiS.

„Kto przeprosi Ruchniewicza i Niemców za cios w niemiecko-polską przyjaźń?” – pyta w konkluzji dziennikarka „Tageszeitung”.

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Powyższy tekst jest omówieniem artykułu z prasy niemieckiej. Redakcja Polska DW nie bierze odpowiedzialności za przedstawione tam fakty oraz wyrażone poglądy.

Takie są wnioski opublikowanego badania Instytutu Dialogu Strategicznego (ISD), londyńskiego think tanku. Autorzy wezwali Komisję Europejską do bardziej rygorystycznego egzekwowania sankcji nałożonych w związku z rosyjską napaścią na Ukrainę.

Do zakazanych w UE mediów należą grupa Sputnik i strona internetowa RT, znana wcześniej jako Russia Today. Według badania strony internetowe RT w Niemczech nadal odwiedza ponad 100 000 użytkowników miesięcznie. Autorzy znaleźli również liczne profile w serwisie internetowym X, które tylko w maju zamieściły prawie 50 000 linków do stron RT, z czego wiele w języku niemieckim.

Przeciwdziałanie dezinformacji

Poprzez sankcje UE chce przeciwdziałać dezinformacji i „wojnie informacyjnej” prowadzonej przez Rosję. „Rosyjskie media państwowe nadal mają silną pozycję w sieci i stanowią stałe wyzwanie dla zachodnich demokracji” – czytamy w badaniu. Planowane blokady rosyjskich dostawców internetowych są „w większości nieskuteczne”.

Z punktu widzenia autorów problem polega na tym, że Komisja Europejska podaje wprawdzie, które media są zakazane w 27 państwach członkowskich, ale nie podaje dokładnych adresów internetowych. Dzięki liście dokładnych adresów „państwom członkowskim i dostawcom usług internetowych byłoby znacznie łatwiej egzekwować blokady” – ocenił jeden z autorów badania, Pablo Maristany de las Casas.

Rosja także próbuje obejść blokady. „Niektóre media, takie jak RT, używają tzw. domen lustrzanych” – wyjaśnił Maristany de las Casas. „Po prostu kopiują treści zablokowanej strony do nowego linku, aby ominąć sankcje”.

Obowiązek dostawców

Bruksela nie poczuwa się do odpowiedzialności. Jak powiedział we wtorek (12.08.2025) rzecznik Komisji Europejskiej agencji informacyjnej AFP: „To dostawcy mają obowiązek zablokować dostęp do stron internetowych sankcjonowanych mediów, w tym do podrzędnych lub nowo utworzonych adresów internetowych”.

Oprócz Niemiec autorzy badania przeanalizowali dostęp do rosyjskich mediów we Francji, Włoszech, Polsce, Czechach i Słowacji. Próbowali uzyskać dostęp do 58 stron internetowych powiązanych z 26 zakazanymi dostawcami – w 76 procentach przypadków blokada nie zadziałała. Pomimo licznych prób uzyskania dostępu do RT Niemcy wypadły dobrze w porównaniu z innymi krajami, podobnie jak Francja.

Inaczej wygląda sytuacja na Słowacji, gdzie rządzi prorosyjski premier Roberto Fico. Słowacka ustawa zakazująca dostępu do rosyjskich mediów państwowych wygasła w 2022 roku. Od tego czasu na Słowacji nie ma żadnych blokad, pomimo obowiązujących sankcji.

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

– Przeżyliśmy katastrofalne pożary w Mati i nie pozwolimy, aby ignorowano systemy ostrzegawcze, takie jak numer alarmowy 112, które mogą ratować życie – powiedział w czwartek (14.08.2025) grecki minister ds. kryzysu klimatycznego Giannis Kefalogiannis. Tłem tej wypowiedzi jest spór z władzami miasta Patras, którego burmistrz publicznie odradzał stosowanie się do poleceń ewakuacyjnych wydawanych przez numer alarmowy 112, choć to samo miasto wcześniej domagało się uruchomienia tego systemu.

Nadzór z powietrza

Grecki rząd w ostatnich latach znacznie rozszerzył działania mające na celu zwalczanie pożarów: w 2025 roku straż pożarna dysponuje większą liczbą strażaków niż kiedykolwiek wcześniej: 18 tys. strażaków – w tym 2500 pracowników sezonowych – jest gotowych do gaszenia pożarów lasów, zabezpieczania dróg i ochrony wsi. Wielu obywateli im w tym pomaga, często jako wolontariusze. Władze aktywnie ich angażują, szkolą ochotników i rozdają niezbędny sprzęt.

Równolegle rząd stawia na nadzór z powietrza. Ponad 50 samolotów gaśniczych i helikopterów jest gotowych do akcji, wiele z nich zostało niedawno wydzierżawionych lub zmodernizowanych. Od 2028 roku ma dołączyć do nich siedem kolejnych ultranowoczesnych samolotów gaśniczych typu DHC-515.

Ponad 80 dronów codziennie przelatuje nad lasami, wybrzeżami i górami. Rejestrują dane dotyczące temperatury, wcześnie wykrywają dym i kierują straż pożarną na miejsce za pomocą transmisji na żywo. Służba ochrony cywilnej ponadto codziennie tworzy aktualną mapę zagrożenia pożarowego, która pokazuje, gdzie sytuacja jest szczególnie niebezpieczna, zależnie od wiatru, temperatury, wilgotności powietrza i roślinności. W razie potrzeby władze zamykają lasy i szlaki turystyczne. Zwiększają gotowość straży pożarnej i wysyłają dodatkowe zespoły do zagrożonych obszarów.

Zapobieganie przez odpowiedzialność własną

Kluczową rolę odgrywa system wczesnego ostrzegania 112: w ciągu kilku sekund telefony komórkowe w zagrożonych regionach otrzymują SMS-y z dokładnymi wskazówkami dotyczącymi właściwego postępowania. Metoda ta sprawdziła się; umożliwia ewakuację w odpowiednim czasie i zapobiega panice.

Obywatele jednak muszą również wykazać się odpowiedzialnością. Ich działki muszą być wolne od suchej trawy, śmieci i materiałów łatwopalnych. Osoby naruszające te przepisy narażają się na kary grzywny. W pobliżu lasów obowiązuje zakaz grillowania i palenia tytoniu. Sama technika tu nie wystarczy, decydujące znaczenie ma zachowanie się każdego mieszkańca.

Sytuacja w tym roku jest napięta: w ciągu 48 godzin trzeba było ugasić ponad 150 nowych pożarów; głównie w zachodniej Grecji i na wyspach takich jak Zakintos, Kefalonia i Chios. Według danych satelitarnych pożary objęły około 100 tys. hektarów, z czego tylko niewielka część to lasy, mimo to akcja ratunkowa była ogromna. Silne wiatry, ekstremalna susza i wysokie temperatury utrudniają pracę straży pożarnej i innych służb.

W regionie Achaja wokół miasta Patras policja prowadzi dochodzenie w sprawie podpalenia, między innymi w miejscowościach Isoma, Platanos i Voudeni. – Ktoś najwyraźniej chciał, aby ogień dotarł do miasta Patras – powiedział Giannis Kefalogiannis. Tylko dzięki szybkiej interwencji służb udało się zapobiec najgorszemu.

Duże pożary i pomoc UE

Pomimo wyzwań, rząd wskazuje na postępy: Grecja ma trzeci najwyższy wskaźnik liczby strażaków na jednego mieszkańca w UE. Programy takie jak AIGIS promują zapobieganie i modernizację techniczną jednostek straży pożarnej, a na rok 2025 przeznaczono na ten cel 210 mln euro.

Zaostrzono również kary, za nieumyślne lub umyślne spowodowanie pożaru grozi wysoki wymiar pozbawienia wolności. Pierwsze ekipy zajmujące się odbudową już są aktywne w dotkniętych katastrofą gminach. Rząd w Atenach zapowiedział też ulgi podatkowe dla właścicieli zniszczonych nieruchomości.

Jeśli krajowe możliwości są niewystarczające, Grecja może liczyć na pomoc z UE: w ramach programu rescEU przybędą samoloty gaśnicze i ekipy strażackie z innych krajów, takich jak Francja, Rumunia czy Niemcy. Również w tym roku do Grecji ponownie zostaną wysłani europejscy ratownicy. Tego lata cała południowa Europa zmaga się z klęską pożarów, dlatego Grecja chce w jeszcze większym stopniu postawić na szybką i skuteczną, własną ochronę.

Wnioski z tragedii w Mati

23 lipca 2018 roku w Mati, miejscowości położonej na wschód od Aten, w jednej z najtragiczniejszych katastrof pożarowych w Europie zginęły 104 osoby. Silny wiatr, upał, brak ostrzeżeń i chaotyczna ewakuacja doprowadziły do tragedii, która głęboko zapisała się w zbiorowej pamięci. Zwęglone samochody, zawalone domy i zdesperowani ludzie szykający ratunku w morzu stały się symbolem porażki działań greckiego państwa.

Tragedia ta ma wpływ do dziś. Bezpośrednim jej skutkiem była reorganizacja zarządzania kryzysowego, wprowadzenie numeru alarmowego 112, zwiększenie liczby służb ratowniczych oraz cyfryzacja systemów ostrzegawczych. Dzisiaj greckie państwo reaguje szybciej, bardziej zdecydowanie i przejrzyściej; również dlatego, że jest świadome powracającego zagrożenia.

Grecja walczy na wielu frontach, za pomocą technologii, zespołów ratunkowych i przejrzystości. Decydującym czynnikiem w walce z ogniem jednak pozostaje nadal człowiek.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Niemieckiej DW.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>