Deutsche Welle | Wirtualna Polska

1600 przejazdów, 520 tysięcy przejechanych kilometrów, ponad 115 tysięcy pasażerów i ok. 1300 artystów i gości – bilans dziesięciu sezonów kursowania Pociągu do Kultry jest imponujący. Mimo to, 28 grudnia odbędzie się ostatni jego przejazd – przynajmniej w dotychczasowej formule. Powodem jest brak finansowania na przyszły rok. Dotąd „Kulturzug”, czyli Pociąg do Kultury finansowany był ze środków Berlina i Brandenburgii.

- Najbardziej chcielibyśmy oczywiście, żeby pociąg nadal jeździł tak jak dotychczas, ale w tym momencie mamy na to niewielki wpływ – mówi DW Natalie Wasserman, jedna z koordynatorek projektu. – Wrocław jest bardzo zainteresowany, aby w przyszłym roku Pociąg do Kultury był w jakiś sposób obecny, nawet jeśli nie na torach, to w innej formie. – Jesteśmy najbardziej trwałym projektem Europejskiej Stolicy Kultury 2016.

Kultura na torach

To właśnie z tytułem Europejskiej Stolicy Kultury (ESK) cała inicjatywa jest związana. Kiedy w 2016 roku Wrocław piastował ten tytuł, do stolicy Dolnego Śląska z Berlina nie kursował żaden bezpośredni pociąg. Pociąg do Kultury miał więc na czas obchodów ESK zapewnić pasażerom nieskomplikowany dojazd ze stolicy Niemiec, a także – poprzez wydarzenia kulturalne na pokładzie pociągu – zbliżyć do siebie oba miasta i ich mieszkańców. Z czasem na trasie Berlin-Wrocław pojawiły się bezpośrednie połączenia kolejowe. Kursujący w weekendy Pociąg do Kultury, mimo iż zdecydowanie nie był najszybszym połączeniem, pozostał właśnie ze względu na ofertę kulturalną.

- Po dziesięciu sezonach wspólnych spotkań nie chcemy się całkowicie rozstać – przyznaje w rozmowie z DW Aleksandra Pierścińska-Lichwa, zastępca dyrektora w Biurze Współpracy z Zagranicą Urzędu Miejskiego we Wrocławiu. – Szukamy nowej formuły, choć oczywiście nie będzie ona już tak intensywna. Rozmowy są na razie na etapie mocno roboczym.

Nowa formuła

Nowa formuła berlińsko-wrocławskiej współpracy kulturalnej, będąca jeszcze w opracowaniu, zakłada artystyczną wymianę już nie na pokładzie pociągu lecz bardziej stacjonarnie. W grę wchodzi reaktywacja Wrocławskiego Forum Kultury, podczas którego artyści z obu krajów wspólnie pracują nad danym tematem. Niewykluczone, że forum rozszerzone zostanie o Poznań.

Koniec Pociągu do Kultury w dotychczasowej formie ma miejsce w chwili, gdy Berlin i Brandenburgia, z których środków finansowany był projekt, zmuszone są do oszczędzania i cięcia wydatków w niemal każdej dziedzinie. Z polskiej strony nigdy nie udało się pozyskać długotrwałego finansowania projektu.

– W 2016 roku częściowe finansowanie ze strony Wrocławia było, później koszty całkowicie przejęły Niemcy – wyjaśnia Pierścińska-Lichwa. Dodaje, że pasażerowie pociągu, legitymując się biletem kolejowym, mogli korzystać z darmowej komunikacji miejskiej po Wrocławiu. – Ten ekwiwalent za bilety pokrywało miasto. Natomiast finansowanie funkcjonowania Pociągu do Kultury byłoby dla nas nie do udźwignięcia – mówi. – Przy czym nie wszystkie decyzje leżą tylko i wyłącznie w gestii Urzędu Miejskiego.

Jubileusze szansą dla projektu

Przyszły rok zapowiada się rekordowo pod względem polsko-niemieckich jubileuszy. W czerwcu obchodzone będzie 35-lecie polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie, tyle samo lat skończy partnerstwo miast Berlin-Warszawa, również w czerwcu 20-lecie obchodzić będzie Partnerstwo Odry – nieformalna sieć kooperacyjna czterech zachodnich województw Polski oraz Berlina i trzech landów niemieckich graniczących z Polską.

I wiele wskazuje na to, że Pociąg do Kultury przynajmniej częściowo wpisze się w jubileuszowe obchody. Także wracając na tory.

- Pracujemy aktualnie nad tym, aby w ramach 35-lecia polsko-niemieckiego traktatu, na trasie Berlin-Poznań-Warszawa kursował wagon kulturalny doczepiany do składu pociągu – wyjaśnia Natalie Wasserman. – Mamy w tym zakresie duże wsparcie, także polskich instytucji, które są zainteresowane, aby korzystać z tego formatu. W ten sposób można dotrzeć ze swoją ofertą do zupełnie innych grup docelowych.

Warszawa zamiast Wrocławia?

Format artystycznej salonki doczepianej do ekspresu kursującego między Berlinem a Warszawą testowany był już w lutym br. i – zdaniem organizatorów – sprawdził się znakomicie. – Dzięki temu, że przejazd między stolicami trwa dłużej, jest więcej czasu na program. Chcemy też współpracować z miastami leżącymi na tej trasie, aby nie tylko prezentować „nasz” program, ale dać im możliwość jego współtworzenia – mówi berlińska koordynatorka projektu.

Artystyczna salonka na trasie Berlin-Warszawa kursowałaby nie tylko w weekendy, jak Pociąg do Kultury między Berlinem a Wrocławiem. Daje to organizatorom więcej czasu na przedstawienie pasażerom różnorodnej oferty – a nie tylko skoncentrowanie się na jednym wybranym temacie. – W lutym wagon był permanentnie wypełniony ludźmi, wprowadziliśmy „zapisy” w formie naklejek na wybrane punkty programu. W przeciwnym razie nie pomieścilibyśmy wszystkich na raz – opowiada Natalie Wasserman.

Dopinanie szczegółów

Szczegóły przyszłorocznego projektu na pokładzie pociągu ekspresowego Berlin-Warszawa są jeszcze w trakcie omawiania, ale jak twierdzą organizatorzy, zainteresowanie taką formą projektu jest spore. Pierwsze instytucje ze strony niemieckiej wyraziły już chęć wsparcia. – Mamy też oznaki zainteresowania z polskiej strony – mówi DW Oliver Spatz, kierownik projektu.

Jeśli uda się dopiąć wszystkie szczegóły, kulturalny wagon między stolicami obu państw mógłby kursować między sierpniem a listopadem. Wcześniejsze uruchomienie projektu nie będzie raczej możliwe i to nie tylko z przyczyn finansowo-organizacyjnych, ale także z powodu planowanych remontów na torach. Być może podobne rozwiązanie – wagonu doczepianego do regularnych pociągów – uda się wypracować także dla trasy Berlin-Wrocław.

Niemal co szósty pracownik w Niemczech jest zatrudniony w sektorze niskich wynagrodzeń. Według danych Federalnego Urzędu Statystycznego, opartych na najnowszym badaniu wynagrodzeń, kategoria ta obejmowała ostatnio około 6,3 mln miejsc pracy. Pracownicy tego sektora otrzymywali według tych danych wynagrodzenie brutto w maksymalnej wysokości 14,32 euro za godzinę.

Odsetek nie spada

W przeciwieństwie do poprzednich lat, odsetek niskich wynagrodzeń w stosunku do wszystkich miejsc pracy nie zmniejsza się, ale pozostaje na niezmienionym poziomie 16 procent, podobnie jak w poprzednim roku. W latach ubiegłych odsetek niskich wynagrodzeń spadł w ciągu dekady z 21 procent w kwietniu 2014 roku do obecnego poziomu, przy czym największy spadek odnotowano między kwietniem 2022 a kwietniem 2023 roku.

W tym okresie odsetek miejsc pracy poniżej progu niskich wynagrodzeń w stosunku do wszystkich miejsc pracy spadł o 3 punkty procentowe, z 19 do 16 procent. Statystycy upatrują możliwe wyjaśnienie tego spadku w tym czasie „w podwyższeniu w nim ustawowej płacy minimalnej z 9,82 euro do 12,00 euro”, jak podano w komunikacie Federalnego Urzędu Statystycznego.

Dorothee Spannagel z Instytutu Nauk Ekonomicznych i Społecznych fundacji Hans-Boeckler-Stiftung, powiązanej ze związkami zawodowymi, również uważa, że spadek udziału sektora niskich wynagrodzeń od 2014 roku jest przede wszystkim zasługą płacy minimalnej. „Dzięki niej wiele osób ma więcej pieniędzy w kieszeni, a nierówności płacowe uległy zmniejszeniu”.

Zmiany w zakresie nierówności płacowych

Wydaje się jednak, że fen efekt ostatnio osłabł. Statystycy z Wiesbaden w swoich regularnych badaniach zarobków też zwracają uwagę na zmiany w zakresie nierówności płacowych. Rozpiętość płac definiuje się jako różnicę między średnimi godzinowymi wynagrodzeniami brutto dolnych dziesięciu procent w skali płacowej a wynagrodzeniami górnych dziesięciu procent.

Aktualny wynik: różnica między osobami o niskich dochodach a tzw. lepiej zarabiającymi nie zmniejszyła się ostatnio. Ustalona rozpiętość płac pozostała niezmieniona w porównaniu z rokiem poprzednim. W przeliczeniu na godzinę lepiej zarabiający otrzymywali 39,65 euro, czyli 2,95 razy więcej niż osoby o niskich dochodach, które zarabiały średnio 13,46 euro na godzinę.

Wartości takie jak próg niskich wynagrodzeń nie są niezmienne: statystycy obliczają ich poziom na podstawie średniego wynagrodzenia brutto na godzinę wszystkich pracowników najemnych w Niemczech. Do sektora niskich wynagrodzeń zaliczają się wszystkie stosunki pracy, w których wynagrodzenie wynosi mniej niż dwie trzecie średniego wynagrodzenia godzinowego, nie uwzględniając płatności specjalnych.

W badaniu nie uwzględniono również osób odbywających szkolenia i praktyki zawodowe. W 2025 roku średnia płaca wynosiła 21,48 euro brutto za godzinę, a próg niskich wynagrodzeń wynosił 14,32 euro. W 2024 roku wynosił on 13,79 euro.

Różnice między branżami

Istnieją duże różnice w sektorze niskich wynagrodzeń między poszczególnymi branżami. Na przykład w branży hotelarskiej i gastronomicznej obecnie ponad połowa wszystkich miejsc pracy (51 procent) znajduje się w sektorze niskich wynagrodzeń. Znacznie powyżej średniej utrzymywał się także odsetek niskich wynagrodzeń w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie (45 procent) oraz w sektorze sztuki, rozrywki i rekreacji (36 procent).

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w administracji publicznej. Obecnie tylko około 2 procent wszystkich miejsc pracy w niej przypada na sektor niskich wynagrodzeń. Oprócz służby publicznej, z takiego rozwoju korzystają również pracownicy posiadający wiedzę specjalistyczną.

W sektorze „woda, ścieki i usuwanie zanieczyszczeń” oficjalne statystyki wykazują tylko 6 procent miejsc pracy o niskich wynagrodzeniach – podobnie jak w sektorach „wychowanie i nauczanie” oraz „finanse i ubezpieczenia”.

(DPA/jak)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Niemiecka Federacja Sportowa (DOSB) ustanowiła ambitny plan na najbliższą dekadę. Jako możliwe wskaźniki pomiaru sukcesu przyjęto miejsce w tabeli medalowej igrzysk olimpijskich oraz wyniki na podstawie tzw. olimpijskich punktów rankingowych. Obejmują one więcej niż tylko kwalifikację medalową.

Zwiększenie aktywności fizycznej

W ciągu najbliższych dziesięciu lat DOSB chce również zwiększyć czas ruchu dzieci i młodzieży do co najmniej 90 minut dziennie, a dorosłych do 150 minut dziennie. – Proszę sobie wyobrazić, jak wpłynie to na jakość życia: oznacza to lepszą kondycję fizyczną, lepsze zdrowie i po prostu lepsze samopoczucie – powiedział prezes DOSB Thomas Weikert.

Według danych organizacji obecnie tylko około 20 procent dzieci i młodzieży oraz około 60 procent dorosłych spełnia te wymagania. W polityce DOSB chce się zaangażować, aby mieszkańcy Niemiec potrzebowali maksymalnie 15 minut, aby dotrzeć do wybranego nowoczesnego obiektu sportowego. – Ambitne? Tak. Wykonalne? Tak. Przynajmniej, jeśli będziemy działać wspólnie – podkreślił Weikert.

Obecne zaległości w remontach wynoszą ponad 30 miliardów euro.

Cel: 35 milionów członków

Organizacja postawiła sobie za cel osiągnięcie do 2035 roku liczby 35 milionów członków w zorganizowanym sporcie. 1 stycznia 2025 roku liczba członków różnego rodzaju związków sportowych wynosiła około 29,3 miliona.

Zwiększona ma zostać liczba tzw. licencji DOSB. Potwierdzają one trenerom solidne wykształcenie i wiedzę specjalistyczną w danej dziedzinie sportu. Konkretnie, do 2035 r. ma być 1,5 miliona ważnych licencji DOSB zamiast dotychczasowych około 500 tysięcy.

DOSB chce, aby wszyscy ludzie w środowisku klubów sportowychczuli się bezpiecznie i mile widziani. Można to zmierzyć za pomocą reprezentatywnych ankiet oraz wskaźnika integracji i różnorodności.

(DPA/stef)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Bilans tegorocznych polsko-niemieckich konsultacji międzyrządowych jest całkiem dobry – ocenił polski publicysta Adam Krzemiński w analizie opublikowanej w „Welt am Sonntag” zastrzegając, że przy bliższym spojrzeniu, rzeczywistość nie wygląda jednak tak różowo.

Autor przypomniał, że kanclerz Friedrich Merz w kampanii wyborczej podkreślał rolę Polski w polityce bezpieczeństwa i obrony, nie ustępującej roli Francji, najważniejszego sojusznika.

Zdaniem Krzemińskiego różnica w potencjale przemysłów obronnych obu krajów sprawia, że niewiele polskich firm zbrojeniowych mogłoby podjąć ryzyko kooperacji. Testem dla współpracy miało być przejęcie niemieckich łodzi podwodnych, jednak oferta Szwecji okazała się bardziej atrakcyjna. „Pozostaje rozbudowa infrastruktury istotnej z wojskowego punktu widzenia – mosty na Odrze, drogi i linie kolejowe” – czytamy w „WamS”.

Przeszłość cieniem na teraźniejszości

Krzemiński podkreślił, że cieniem na teraźniejszości i przyszłości kładzie się przeszłość. Autor przytacza dane z najnowszego Barometru Polsko-Niemieckiego, z którego wynika, że aż 70 proc. Niemców, ale tylko 48 proc. Polaków chce koncentrować się na problemach współczesnych i przyszłych. 34 proc. Polaków uważa, że kwestie historyczne przeszkadzają w realizacji projektów skierowanych w przyszłość. Autor zwraca uwagę na rekordowo niski odsetek Polaków deklarujących sympatię do Niemców.

„Teraźniejszość i przyszłość popychają oba kraje do współpracy, ale przeszłość nie mija” – podkreślił Krzemiński.

Publicysta przypomina nastroje w Polsce po zakończeniu wojny, gdy nawet katolickie czasopisma pisały o prawie do nienawiści i zemsty. Wspomina o liście polskich biskupów w 1965 r. i uklęknięciu kanclerza Willy Brandta pod pomnikiem Bohaterów Getta w Warszawie w 1970 r., jako kamieniach milowych normalizacji. Po 1985 r. rozpoczęło się urzeczywistnianie polsko-niemieckiej wspólnoty interesów, ukoronowane traktatem granicznym (1990) oraz Traktatem o przyjaznych stosunkachw 1991 r.

Epoka renacjonalizacji trwa

Rok 2005 – zwycięstwo PiS i wybór Lecha Kaczyńskiego na prezydenta, zapoczątkował epokę „renacjonalizacji”, która trwa do dzisiaj – pisze Krzemiński. Autor zarzuca PiS-owi stawianie w kampanii wyborczej na antyniemieckie akcenty i oskarżanie Donalda Tuska o proniemiecką postawę.

Tusk wygrał w 2023 r. wybory parlamentarne, ale po sukcesie Karola Nawrockiego w wyborach prezydenckich jego rząd znalazł się w kłopotliwej sytuacji. Nawrocki buduje własny obóz polityczny puszczając oko do Konfederacji, partii, której odpowiednikiem w Niemczech jest Alternatywa dla Niemiec.

„Przeszłość zajmuje centralne miejsce w debacie, ale równocześnie polsko-niemieckie sąsiedztwo musi stawić czoło nowym czasom, których główną cechą są rosyjska wojna przeciwko Ukrainie i kruchy pokój w Europie” - pisze w konkluzji Adam Krzemiński.

Od chwili objęcia urzędu kanclerza przez Friedricha Merza stosunki niemiecko-izraelskie nabrały szczególnego charakteru. Kilkakrotnie dochodziło do sporów między Berlinem a Jerozolimą w sprawie działań Izraela w Strefie Gazy, które spowodowały śmierć dziesiątek tysięcy osób. Izrael uzasadnia je odpowiedzią na atak terrorystyczny Hamasu, w wyniku którego 7 października 2023 r. zginęło ponad 1200 osób.

Pierwsza wizyta Merza w Jerozolimie jest więc trudną misją. Niektóre czynniki przemawiają za kontynuacją, inne za zmianą.

Kanclerz i ambasador

Widać to wyraźnie w komentarzach ambasadora Izraela w Niemczech, Rona Prosora, na temat wypowiedzi kanclerza. Gdy Friedrich Merz, pełniący swoją funkcję zaledwie od dwóch tygodni, pod koniec maja wyraził irytację działaniami Izraela w Strefie Gazy i mówił o naruszeniu międzynarodowego prawa humanitarnego, Prosor zachował spokój: „Gdy Friedrich Merz krytykuje Izrael, słuchamy go bardzo uważnie, ponieważ jest naszym przyjacielem” – powiedział dyplomata w niemieckiej stacji telewizyjnej (ZDF).

Jedenaście tygodni później sytuacja wyglądała zupełnie inaczej: na początku sierpnia, w związku z sytuacją humanitarną w Strefie Gazy, kanclerz podjął decyzję o wstrzymaniu „do odwołania” dostaw określonego sprzętu wojskowego do Izraela. Konkretnie chodziło o broń, która mogłaby zostać wykorzystana w wojnie w Strefie Gazy. Według Merza rząd nie może dostarczać broni do konfliktu, który może pochłonąć „setki tysięcy ofiar cywilnych”.

Wywołało to niezwykle ostrą krytykę ze strony Rona Prosora. – Ten krok kanclerza nie przybliżył ani uwolnienia izraelskich zakładników z rąk Hamasu, ani zawieszenia broni – powiedział w „WELT TV”. Według ambasadora dyskutuje się raczej o „rozbrojeniu Izraela”: „To święto dla Hamasu”. Również premier Izraela Benjamin Netanjahu mówił o nagrodzeniu Hamasu przez Merza. Dopiero w połowie listopada rząd w Berlinie znów zniósł ograniczenia dotyczące eksportu broni ze skutkiem od 24 listopada. Jako uzasadnienie rzecznik rządu Stefan Kornelius powołał się na zawieszenie broni w Strefie Gazy, które weszło w życie 10 października.

Rozejm ten jest raczej niestabilny. Wciąż dochodzi do walk między bojownikami Hamasu a izraelskimi żołnierzami, a także do ataków rakietowych ze strony Izraela. Według danych palestyńskich władz w Strefie Gazy kontrolowanych przez Hamas, które są uznawane za wiarygodne przez ONZ i międzynarodowe organizacje pozarządowe, od początku rozejmu w Strefie Gazy w wyniku izraelskich ostrzałów zginęło ponad 300 osób, w tym wiele dzieci.

Premier i kanclerz często rozmawiają przez telefon

W niedzielę (07.12.2025) Merz ponownie zagości u Netanjahu. Częściej niż jego poprzednicy, kanclerz wspomina w swoich aktualnych wypowiedziach o długich rozmowach telefonicznych z szefem izraelskiego rządu – czy to na temat ogólnej sytuacji na Bliskim Wschodzie, kryzysu humanitarnego w Strefie Gazy, czy też dwunastodniowej wojny między Izraelem a Iranem.

Oprócz rozmów politycznych z Netanjahu i prezydentem Izraela Izchakiem Herzogiem, z pewnością znacząca będzie wizyta kanclerza w Jad Waszem (Instytucie Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu). Miejsce to jest czymś więcej niż tylko symbolem. Podtrzymuje bowiem pamięć o sześciu milionach Żydów zamordowanych przez nazistowskie Niemcy podczas Holokaustu.

Również w Izraelu odnotowano, jak Merz walczył ze łzami podczas przemówienia wygłoszonego w połowie września z okazji ponownego otwarcia synagogi w Monachium, zniszczonej 87 lat temu przez nazistów. Wyraził również wstyd z powodu ponownego nasilenia się antysemityzmu w Niemczech.

„Przyjaźń” zamiast „racji stanu”?

Po sporze dotyczącym eksportu broni Merz zapewnił, że niemiecko-izraelska przyjaźń wytrzyma spór w konkretnej kwestii: „Nic się w tej sprawie nie zmieniło i nic się nie zmieni”.

Kanclerz natomiast, jak sam przyznaje, ma trudności z pojęciem „racja stanu”, ponieważ „nigdy nie zostało ono wyjaśnione we wszystkich swoich konsekwencjach”, jak powiedział w październiku w wywiadzie prasowym. Termin ten ukuła kanclerz Angela Merkel (podobnie jak Merz pochodząca z CDU) w 2008 roku, gdy jako pierwsza zagraniczna szefowa rządu mogła przemawiać przed Knesetem, izraelskim parlamentem.

Angela Merkel stwierdziła wówczas: „Każdy rząd i każdy kanclerz przede mną byli zobowiązani do wypełniania szczególnej historycznej odpowiedzialności Niemiec za bezpieczeństwo Izraela. Ta historyczna odpowiedzialność Niemiec jest częścią racji stanu mojego kraju”.

Jeszcze w czerwcu Friedrich Merz również używał tego słowa, ale potem prawie całkowicie tego zaprzestał. Podczas jesiennej uroczystości przemawiał bezpośrednio po przewodniczącym Centralnej Rady Żydów w Niemczech, Josefie Schusterze. Ten ostatni wielokrotnie używał terminu „racja stanu”. Merz tylko w jednym miejscu swojego przemówienia spontanicznie zwrócił się do Schustera i zacytował jego słowa. Ze swojej strony kanclerz nazwał szczególną odpowiedzialność Niemiec za Izrael, jego istnienie i bezpieczeństwo „niepodlegającą negocjacjom częścią normatywnych fundamentów naszej konstytucji”.

Objazd przez Jordanię

Teraz, ponad siedem miesięcy po wyborach na kanclerza, Friedrich Merz udaje się do Jerozolimy. Jego dwaj poprzednicy, Olaf Scholz i Angela Merkel, złożyli wizytę inauguracyjną u izraelskiego szefa rządu w ciągu pierwszych trzech miesięcy od objęcia urzędu. Żadne z nich nie miało dalszych etapów podróży.

Merz natomiast leci najpierw do Jordanii, aby spotkać się z królem w Ammanie, a następnie udaje się do Izraela.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Niemieckiej DW.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

W najnowszej Strategii Bezpieczeństwa Narodowego (NSS) Stany Zjednoczone ostrzegają przed "cywilizacyjną zagładą" Europy wskutek migracji, cenzury, ucisku i "wściekłej regulacji" – czytamy w weekendowym wydaniu niemieckiego dziennika „Sueddeutsche Zeitung”.

Brukselski korespondent gazety Hubert Wetzel zwrócił uwagę, że Stany Zjednoczone nie definiują Rosji jako zagrożenia, lecz stawiają się na pozycji neutralnej. Autorzy strategii piszą, że relacje Europy z Rosją są złe, tak jakby nie dotyczyło to Ameryki, która jest przecież wiodącą siłą polityczną i wojskową NATO.

Ameryka przestaje uważać Rosji za zagrożenie

NSS przypisuje Ameryce rolę pośrednika, a nie siły chroniącej Europę, i wyznacza jako cel pośredniczenie w stosunkach między Europą a Rosją, aby zapewnić „strategiczną stabilność” i ograniczyć ryzyko wojny.

W ocenie „SZ” stawia to pod znakiem zapytania art. 5 Traktatu NATO i kwestionuje znaczenie oświadczenia końcowego ze szczytu NATO w Hadze w lecie tego roku.

Autorzy dokumentu zarzucają europejskim rządom chęć kontynuowania wojny w Ukrainie w celu uzyskania „nierealistycznych celów”. Ich działania stoją w sprzeczności z rządem USA, który dąży do pokoju.

Wizerunek Europy nakreślony w NSS nie różni się od wypaczonego obrazu propagowanego przezprawicowo-populistyczne, wrogie wobec UE, ksenofobiczne partie europejskie będące politycznym partnerem ruchu popierającego Trumpa. Identyczne poglądy ma premier Węgier Viktor Orban.

Europie grozi „cywilizacyjna zagłada”

Europie grozi „cywilizacyjna zagłada”, swoją wolą regulacji UE niszczy polityczną wolność i suwerenność krajów europejskich, migracje zmieniają kontynent i wywołują niepokoje, partie opozycyjne są cenzurowane i prześladowane, a zasady demokracji deptane. „Europejczycy tracą swoją narodową tożsamość i świadomość” – ostrzegają autorzy Strategii Bezpieczeństwa Narodowego.

Pomimo krytyki, amerykańscy stratedzy przyznają, że Europa jest dla Ameryki z ekonomicznych i historycznych powodów strategicznie i kulturowo ważna. „Nie możemy sobie pozwolić na spisanie Europy na straty” – czytamy w NSS. Dlatego celem Ameryki jest popieranie wszelkich form sprzeciwu wobec obecnego kursu politycznego Europy.

Amerykańskie wsparcie dla prawicowych populistów

Ameryka wzywa swoich politycznych sojuszników w Europie do forsowania „duchowej odnowy”. Rosnące wpływy patriotycznych partii europejskich jest z amerykańskiego punktu widzenia powodem do optymizmu.

"Dla przywódców prawicowo-populistycznych partii i ruchów w UE NSS brzmi jak obietnica pomocy z Waszyngtonu. Dla większości rządów europejskich jest to raczej zapowiedź brutalnego mieszania się w wewnętrzne sprawy suwerennych krajów partnerskich, czy wręcz jak wypowiedzenie wojny” – pisze w konkluzji dziennikarz „Sueddeutsche Zeitung”.

W Polsce mieszka obecnie prawie milion uchodźców wojennych z Ukrainy. Wraz z Ukraińcami, którzy przyjechali do Polski przed 2022 r. jest ich około 1,5 miliona. Polska należy obok Niemiec i Czech do trzech krajów, które przyjęły najwięcej Ukraińców uciekających przed rosyjską agresją – czytamy w relacji opublikowanej w weekendowym wydaniu dziennika „Sueddeutsche Zeitung”.

Nastawienie wobec Ukraińców zmieniło się

„W przeciwieństwie do wielkiej gotowości do pomocy występującej trzy lata temu, obecnie nastroje wyraźnie zmieniły się” – oceniła Grossmann. Zdaniem autorki jednym z powodów jest rosyjska kampania dezinformacyjna oskarżająca Ukraińców o chęć wciągnięcia Polski do wojny. Po ataku dronów na Polskę czy aktów sabotażu na kolei padają oskarżenia pod adresem Ukrainy, a nie Rosji.

Rząd próbuje zwalczać nieprawdziwe informacje, jednak – jak pisze autorka – „sam znajduje się pod presją ze strony krytyków pomocy dla Ukrainy”.

Konfederacja i prezydent Nawrocki przeciwko uchodźcom

Zdaniem Grossmann partią, która „szczuje szczególnie” na Ukraińców jest Konfederacja, a także prezydent Karol Nawrocki. Konfederacja zarzuca rządowi premiera Tuska, że działa bardziej w interesie Ukrainy niż własnego kraju. Partia ostrzega przed infiltracją ze strony Ukraińców masowo przyjmujących polskie obywatelstwo, a w przyszłości mogących zdobyć wiele miejsc w parlamencie.

Prawicowo-nacjonalistyczny PiS zabiega natomiast o „zakotwiczenie w świadomości Polaków” masakry wołyńskiej. Ukraińcy oskarżani są zbiorową gloryfikację Stepana Bandery. Nawet ukraińskie dzieci wyzywane są od zwolenników Bandery – pisze Grossmann.

Rośnie niechęć do imigrantów z Ukrainy

Jej zdaniem rząd Donalda Tuska też przyczynia się do umocnienia antyukraińskich nastrojów akceptując wysuwany przez prawicę postulat ograniczenia świadczeń dla uchodźców. Nawrocki domaga się jeszcze surowszego postępowania wobec uchodźców – przypomina autorka nawiązując do jego hasła wyborczego – „Najpierw Polska”.

W lutym i marcu 2022 r. Polacy „otworzyli przed Ukraińcami swoje serca i mieszkania, odbierali ich z dworców, oferowali jedzenie i picie, umożliwili dostęp do rynku pracy – czytamy w „SZ”. Wtedy sympatię do Ukraińców deklarowało 83 proc. Polaków, obecnie ten odsetek spadł do 30 proc. , a 38 proc. odczuwa niechęć do imigrantów z Ukrainy.

Niemiecka dziennikarka przedstawia w swojej relacji działalność Fundacji „Ukraiński Dom” pomagającym uchodźcom w sprawach administracyjnych i bytowych. Przytacza opinię pracownicy fundacji, Tetiany Kucharenko, która porównała obecne nastroje panujące w Polsce z nastrojami wobec Polaków w Wielkiej Brytanii przed Brexitem. „Wielu Polaków ciągle nas wspiera, ale inni stali się głośniejsi” – mówi Kucharenko.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

– Dziś mamy stabilność finansową, której nigdy nie mieliśmy. Przez 34 lata dziewczyny, bo to są głównie dziewczyny, nauczycieli mamy dwóch, pracowały właściwie społecznie i szybko od nas odchodziły – mówi DW pedagog Jakub Nowak, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Szkolnego „Oświata” w Berlinie. – Dziś chcą pracować i zostają.

Nowak był jednym z kilkudziesięciu uczestników dorocznej konferencji Centrum Kompetencji i Koordynacji Języka Polskiego KoKoPol, w ten czwartek i piątek w Międzynarodowym Centrum Spotkań IBZ w klasztorze Marienthal nad Nysą Łużycką. Tam właśnie świętujący w tym roku pięciolecie istnienia KoKoPol ma swą siedzibę.

Milowy postęp

Z finansowaniem nauczania był według Nowaka „zawsze największy problem”. – Przychodziły młode, fajne, zaangażowane dziewczyny, a po trzech miesiącach, po pół roku, po roku, mówiły: „Przepraszam, dostałam pracę w biurze, muszę odejść” – wspomina przewodniczący „Oświaty” i dodaje, że może pokazać zmianę, do której doszło w ostatnich dwóch, trzech latach, na konkretnych liczbach. W 2022 roku za trzy godziny lekcyjne z przerwami miały 27 euro. Dziś dostają 35 euro za 45 minut. – To jest milowy postęp – podkreśla. Jak to podliczyć, wychodzi, że jest to ponad pięć razy więcej.

Sytuacja zmieniła się tak radykalnie po decyzji posłów Bundestagu, którzy w 2022 roku przeznaczyli 5 milionów euro do wydania do 2025 roku na naukę języka polskiego dla dzieci i młodzieży (do 25 roku życia), które tym językiem posługują się w domu. W takim wypadku mówi się o języku pochodzenia (po niemiecku Herkunftssprache). Drugim warunkiem było, że dofinansowanie będzie dotyczyć wyłącznie nauczania pozaszkolnego, gdyż to, co robią szkoły, nie należy do kompetencji federacji (bundu), lecz krajów związkowych (landów).

– Dzieci z małżeństw, w których z Polski wywodzi się matka, to 90 procent tych, które mogą skorzystać z tych możliwości – mówi Gunnar Hille, twórca i dyrektor KoKoPolu, która to instytucja decyzją Bundestagu stała się koordynatorem i nadzorcą rozdziału federalnych pieniędzy dla polonijnych organizacji zajmujących się nauczaniem dzieci polskiego.

Kolejny przełom?

Wtedy, gdy Bundestag decydował o tym wsparciu, mało kto z działaczy polonijnych w ogóle słyszał o istnieniu KoKoPolu, a tym bardziej jego szefie. Na dodatek wieść o milionach, z których mogliby dostać jakąś cząstkę, docierała do nich bardzo różnymi, niejednokrotnie przypadkowymi kanałami. Gdy więc zjechali wtedy na konferencją do leżącego dla większości z nich niemalże na końcu świata Ostrowca (Ostritz) nad Nysą Łużycką, który też był raczej nieznanym miejscem, emocje mocno w nich buzowały. Wyczuwalna była nieufność, na co tak naprawdę pójdą te pieniądze.

Skoro więc teraz nikt nie protestował, gdy szef „Oświaty” opowiadał, jak bardzo się to wszystko zmieniło od tamtego spotkania, to może znaczy, że doszło jednak rzeczywiście do jakiegoś przełomu? Zresztą drugiego z rzędu, bo już sama decyzja Bundestagu była przełomowa. Po 30 latach Niemcy postanowili mianowicie zrealizować zobowiązania potwierdzone podpisami Helmuta Kohla i Hansa-Dietricha Genschera pod Polsko-Niemieckim Traktatem o Dobrym Sąsiedztwie.

Skuteczne działania

O ile w Niemczech mało kto wie coś o KoKoPolu, choć zapewne ta nazwa znaczy już coś dla wielu polonijnych działaczy, o tyle w Polsce jest to instytucja niemal kompletnie nieznana, może z wyjątkiem obszarów nadgraniczych. – Co mnie naturalnie dziwi, bo kilka lat temu po polskiej stronie toczyła się duża debata, co należy zrobić z nauczaniem niemieckiego w Polsce i polskiego w Niemczech, w której nie brakowało zarzutów pod adresem Berlina – mówi w rozmowie z DW niemcoznawca i historyk z Uniwersytetu Wrocławskiego, profesor Krzysztof Ruchniewicz, który także wziął udział w tegorocznej konferencji KoKoPolu. I przypomina, że rząd PiS zdecydował wtedy o zmniejszeniu liczby godzin nauki języka niemieckiego dla dzieci z mniejszości niemieckiej.

– Trzeba przyznać, że te działania polityków poprzedniej władzy skłoniły posłów Bundestagu do zwiększenia finansowania nauczania języka polskiego – mówi naukowiec, którego przedstawiciele „poprzedniej władzy” zwalczali za głoszone przezeń opinie, zwłaszcza w odniesieniu do ich żądań reparacji.

Nie tylko pieniądze

Tam, gdzie chodzi o uczenie się, pieniądze są niewątpliwie ważne, choćby właśnie dla nauczycieli, ale także na podręczniki i wszystko inne, co do tego jest potrzebne, choćby czynsz za wynajem pomieszczeń, gdzie ta nauka ma miejsce.

Ale są jeszcze inne czynniki, które mogą mieć kapitalne znaczenie, jak chęć dzieci, by się uczyć. A także ich rodziców, bo nie wszystkim na tym zależy. A zdarzają się i tacy, którzy są zdecydowani przeciwni, by ich dzieci mówiły po polsku. W małżeństwach mieszanych takie postawy mogą występować zarówno po polskiej, jak i niemieckiej stronie.

Zdarzają się i takie sytuacje, że polskiej mamie niezbyt zależy, by jej dziecko mówiło po polsku, ale chce tego niemiecki tato, który nauczył się polskiego i wciąż się interesuje Polską. To przypadek Jonasa Koleckiego, jednego z młodych uczestników fascynującej wieczornej dyskusji w Sankt Marienthalu o dwujęzyczności, odnajdywaniu swojej tożsamości i o wszystkich zjawiskach temu towarzyszących, nie zawsze zresztą miłych.

„Dwujęzyczność to moja rodzina”

– Dwujęzyczność, to jest po prostu moja rodzina – mówi 26-letni Jonas, który studiuje kulturoznawstwo wschodnioeuropejskie na Uniwersytecie w Poczdamie. – To moja matka, która urodziła się w Polsce. I choć nie nauczyła mnie swojego języka, to jednak przekazała mi pewne jego wyczucie – mówi.

Kim jest? Polakiem? Niemcem? – Obywatelem Niemiec o polskich korzeniach – odpowiada. Nie dziwi go, że niemieccy koledzy widzą w nim po prostu Niemca. – Problemem jest, że przez Polaków jestem postrzegany tylko i wyłącznie jako Niemiec – podkreśla. Dzieje się tak pewnie dlatego, że nie mówi perfekcyjnie po polsku. Boli go, że Polacy, którzy chwalą się historią I Rzeczypospolitej, odmawiają uczestnictwa w kulturze polskiej takim jak on przedstawicielom niemieckiej Polonii.

– Gente Ruthenus, natione Polonus (z pochodzenia Rusin, z narodowości Polak – przyp.). W I Rzeczpospolitej magnat z Ukrainy mógł nie mówić po polsku, ale miał prawo czuć się Polakiem. Dlaczego w przeszłości było to coś normalnego, a teraz już nie? – pyta retorycznie i dodaje, że to dla niego niezrozumiałe.

Umowa o współpracy

Debatę z młodymi, urodzonymi w Niemczech ludźmi, którzy odnajdują w sobie i polskość, i niemieckość, prowadził Robert Żurek, dyrektor Fundacji „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego. Kilka godzin wcześniej w tej samej sali podpisał umowę o współpracy z gospodarzem konferencji, szefem fundacji Stiftung IBZ St. Marienthal Gregorem Schaaf-Schuchardtem.

– Stwierdziliśmy, że warto połączyć siły i stworzyć wspólną ofertę skierowaną przede wszystkim do społeczności Dolnego Śląska i Saksonii – mówi w rozmowie DW. Mają to być i spotkania młodzieży, i nauczycieli z obu regionów, ale także „pewne projekty aktywujące seniorów”.

Jednym ze szczególnych tematów wspólnych działań ma być popularyzacja polsko-niemieckiego podręcznika do historii. – Wydaje nam się, że to jest świetne narzędzie pozwalające zrozumieć, jak druga strona myśli o historii – mówi Robert Żurek.

Z kolei Gregor Schaaf-Schuchardt już teraz mówi o rozszerzeniu tej współpracy na Czechy. W tej chwili trwa poszukiwanie partnerów. – Chodzi o to, by razem znajdować odpowiedzi na pytania, co nas łączy i pozwala się przyjaźnić – mówi szef IBZ.

Polski jest fajny. Ist cool

Tymczasem KoKoPol szykuje się do kampanii, która ma pokazać Niemcom, że nie taki diabeł straszny, jak się go maluje. Że polski nie taki trudny, żeby nie można było się go nauczyć.

– Najpierw szefowa naszego działu naukowego Magda Telus przyszła z hasłem „Polski jest fajny” – mówi Gunnar Hille. Wydawało się, że te trzy słowa powinien zrozumieć każdy Niemiec, ale okazało się, że wcale tak nie jest. – W końcu zdecydowaliśmy się na hasło w trójjęzyczne: „Polski ist cool”. Myślę, że pierwsze słowo da się łatwo rozszyfrować jako „Polnisch”, a pozostałe dwa nie powinny już dla nikogo stwarzać problemu – uważa szef KoKoPolu. I dodaje, że nie wie, kto to hasło w końcu wymyślił: – To była praca zbiorowa, nie ma jednej osoby, która by miała prawa autorskie – zaznacza.

„Polski ist cool” widnieje już na plakatach KoKoPolu. Hille chodzi już w sweterku z takim napisem, są już koszulki z nim, niebawem będzie można je kupić.

– Chcemy też dodać odwagi żyjącym tutaj Polakom. Powiedzieć im, że ten język, który wynoszą z domu, jest w Niemczech, dość ważny. Musicie nim mówić i go rozpowszechniać – przekonuje szef KoKoPolu. Stąd też kampania na platformach społecznościowych, do której zatrudnieni już zostali znani influencerzy. – Mamy już milion kliknięć – cieszy się Gunnar Hille.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

„Frankfurter Allgemeine Zeitung” komentuje: „To nieformalne wotum nieufności zostało przez posłów koalicji rozstrzygnięte po myśli kanclerza Friedricha Merza, chociaż w szeregach chadecji niektórzy robili to z zaciśniętymi zębami. (...) A także socjaldemokraci, którzy mogą teraz chwalić się, że złamali zasadę, iż żadna ustawa nie opuszcza Bundestagu w takiej formie, w jakiej weszła – po ostatnich tygodniach walki nie myślą zbyt czule o niezawodności chadeków. (...) Teraz jednak z większą uwagą ludzie będą patrzeć, czy kanclerz i SPD dowiozą to, co obiecali na nadchodzący rok: reformę systemu zabezpieczeń emerytalnych z prawdziwego zdarzenia. To ich test zaufania.”

„Handelsblatt” podkreśla: „Obietnica szefów koalicji, że w nadchodzącym roku zostaną podjęte działania i opracowana wielka reforma państwa socjalnego, jest bezwartościowa. Koalicja dotychczas jedynie wydaje pieniądze, a na reformy jest gotowa tylko w ograniczonym zakresie. Ignoruje również konieczność budowania sojuszy. Udowodnił to niedawny atak Bärbel Bas (minister pracy, SPD – red.) na pracodawców. Kto w tak trudnych czasach walczy przeciwko przedsiębiorcom, zamiast próbować pozyskać ich dla zrównoważonej reformy państwa socjalnego, chcąc nie chcąc pokazuje, dlaczego w tej koalicji nie ma możliwości postępu. Taki kurs może zmobilizować kongresy młodzieżówki SPD, ale z pewnością nie zainicjuje wielkich reform. Obwinianie wyłącznie SPD byłoby jednak zbyt proste. CSU z jej emeryturą matczyną (dodatek dla matek – red.) i CDU z emeryturą aktywną (ułatwienia dla emerytów pracujących)– choć pomysły te są godne uznania, aby nagradzać emerytów – są partnerami w tym nieefektywnym fragmentarycznym podejściu do reform.”

„Muenchner Merkur” nie szczędzi krytyki obu ugrupowaniom koalicyjnym: „Nawet ci, którzy nie głosowali na Merza, powinni dziś cieszyć się z jego sukcesu: Mikołaj przyniósł mu większość kanclerską przy głosowaniu nad reformą emerytalną. Dzięki temu zarówno kanclerz i jego rząd, jak i całe państwo uniknęło zapadnięcia się w chaos. Zapowiedziana przez przewodniczącego frakcji chadeków Jensa Spahna „krytyka manewrów” jest pilnie potrzebna. Po emerytalnym teatrze koalicja stoi jak bokser z dwoma podbitymi oczami, chwiejnie w ringu. Po raz kolejny liderzy CDU i CSU nie zdołali osiągnąć obiecanej SPD większości w wiarygodny sposób. Jednak SPD byłaby mądrzejsza, gdyby również posprzątała przed własnym progiem. Autorytarny występ Bärbel Bas na kongresie Jusos (młodzieżówka SPD – red.), jej obraźliwe słowa wobec pracodawców, by przypodobać się lewicy w partii, będą miały konsekwencje. Powinna jasno przeprosić, zamiast szukać wymówek.”

W „Nuernberger Zeitung” czytamy: „Rząd federalny oraz wspierające go frakcje mogą odetchnąć z ulgą, ale nie mogą się zrelaksować. Badania pokazują, że debata wiele osiągnęła, ale nie doprowadziła do wzrostu zaufania wyborców do koalicji CDU/CSU i SPD, ani nawet do utrzymania go na tym samym poziomie. W zasadzie kanclerz Friedrich Merz pośrednio sięgnął po wniosek o wotum zaufania. Chadecja i SPD powinny wyciągnąć kilka kluczowych wniosków z wydarzeń wokół pakietu emerytalnego. Co dwa miesiące doświadczanie „zmierzchu kanclerza” to trochę za dużo.”

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Czy jest coś, czego politycy węgierskiego rządu i partii rządzącej Fidesz nie zarzucaliby opozycji? Peter Magyar, lider opozycji, szef partii Tisza i faworyt w wyborach parlamentarnych na wiosnę 2026, rzekomo jest niewolnikiem i najemnikiem Brukseli. Agentem Ukrainy i podżegaczem wojennym, który chce na Węgrzech przymusowo rekrutować mężczyzn zdolnych do walki. Skorumpowanym szarlatanem, który niszczy Węgry, przemocowcem wobec kobiet i w ogóle oszustem i kłamcą.

Może to wszystko brzmi zbyt absurdalnie, by wzburzyć węgierską opinię publiczną przeciwko Magyarowi. Faktem jest, że pomimo prowadzonej od ponad roku kampanii rządu Orbána i Fideszu przeciwko konserwatywnemu liderowi opozycji, stał się on najpopularniejszym politykiem w kraju. Jego partia Tisza do niedawna osiągała coraz lepsze wyniki w sondażach.

Kosztowne obietnice wyborcze

Jednak teraz trend ten osłabia się. Cztery miesiące przed wyborami partia Magyara Tisza stagnuje, podczas gdy partia Viktora Orbána Fidesz powoli zyskuje. W niektórych sondażach przewaga Tiszy zmniejszyła się z dziesięciu do pięciu procent. Obserwatorzy tłumaczą to częściową zmianą strategii w kampanii Orbána. Premier Węgier od pewnego czasu zasypuje społeczeństwo obietnicami finansowymi, podatkowymi i socjalnymi. Węgierscy komentatorzy medialni nazywają to „tsunami obietnic".

Jednak Orbán nie ogranicza się do zapowiedzi w przypadku zwycięstwa wyborczego. Już teraz składa kosztowne obietnice wyborcze, mimo że węgierski deficyt budżetowy rośnie i wynosi obecnie około pięciu procent – przy stagnującym wzroście gospodarczym, spadających dochodach podatkowych i zamrożonych miliardach dotacji z UE.

Na przykład na początku 2026 roku wejdzie w życie całkowite zwolnienie z podatku dochodowego dla matek z dwójką dzieci, najpierw dla tych poniżej 40 roku życia, a później także dla starszych matek. Emeryci z kolei otrzymają w lutym 2026 roku nie tylko 13., ale nawet 14. emeryturę – zaledwie osiem tygodni przed wyborami. Kilka innych ulg podatkowych dla rodzin oraz zasiłków dla emerytów już weszło w życie.

Długoterminowe zadłużenie

Viktor Orbán ukuł chwytliwe sformułowanie dla swojej polityki: „Zyskują na tym także ci, którzy na nas nie głosują." Co ciekawe: podczas gdy Orbán zadłuża kraj swoimi wyborczymi prezentami, regularnie oskarża pozostałe państwa UE o marnotrawienie pieniędzy przyszłych pokoleń poprzez wsparcie dla Ukrainy.

„Tsunami obietnic" Orbána idzie w parze z nową kampanią negatywną oraz kolejnymi absurdalnymi oskarżeniami przeciwko Peterowi Magyarowi. Jeśli wygra wybory i Tisza dojdzie do władzy, standard życia Węgrów miałby drastycznie spaść. Bowiem zostaną obciążeni kosztami finansowania wojny w Ukrainie. Dodatkowo Magyar miałby na przykład wprowadzić wysoki podatek od psów i kotów.

Emeryci – najważniejszymi wyborcami Orbána

Politolog Zoltan Pogatsa mówi w rozmowie z DW, że Fidesz Orbána zbliżył się do Tiszy w sondażach prawdopodobnie dlatego, że ostatnia kampania rządowa działa szczególnie na niezdecydowanych wyborców. – Boją się, że ich standard życia spadnie – mówi Pogatsa. Podobnie uważa politolog Andras Biro-Nagy z Instytutu Policy Solutions. Fidesz chce w pewnym sensie podnieść odczuwany koszt zmiany rządu wśród niezdecydowanych wyborców, powiedział portalowi Telex.

Ekspert wyborczy Matyas Bodi mówi w rozmowie z DW, że szczególnie obietnice wyborcze dla emerytów są ważne dla Fideszu. – To najważniejsza grupa wyborców partii. Jeśli ta grupa zniknie, Fidesz ma poważny problem. Dlatego starają się dostosować emerytury do poziomu wynagrodzeń realnych, dlatego wprowadzają 14. emeryturę, która odpowiada podwyżce emerytur o siedem do ośmiu procent – tłumaczy.

To, że z polityki Orbána korzystają również wyborcy spoza Fideszu, jest oczywiście połowiczną prawdą, która zaciemnia fakt, że w autokratycznym systemie węgierskiego premiera lojalność jest nagradzana, a opozycja, niezależność czy inne myślenie są karane – również finansowo.

Silna centralizacja

Jednym z narzędzi w tym procesie jest to, że silna samorządność węgierskich gmin i miast została stopniowo ograniczona od momentu przejęcia władzy przez Orbána w 2010 roku, na rzecz silnej centralizacji. Dzięki temu rząd może podejmować szczegółowe decyzje dotyczące przydzielania środków. Empiryczne analizy naukowców pokazują, że miejsca kierowane przez Fidesz lub bliskie Orbánowi otrzymują znacznie więcej wsparcia finansowego, a opozycyjne gminy i miasta są w pewnym sensie „głodzone" przez arbitralne działania.

Szczególnie drastycznym przykładem była sprawa małego miasta Göd, o którym w 2020 roku było nawet głośno w zagranicznych mediach. Tam Fidesz przegrał wybory w październiku 2019 roku. Wiosną 2020 roku rząd w taki sposób przekształcił część obszaru przemysłowego w Göd – w oparciu o ustawodawstwo dotyczące pandemii – że miasto straciło przez to dużą część swoich dochodów podatkowych.

Budapeszt w obliczu plajty

Ta polityka odbija się teraz na węgierskiej stolicy, Budapeszcie. Od 2019 roku rządzi tam lewicowo-zielony prezydent Gergely Karácsony. Od tego czasu rząd Orbána nie ustaje w wysiłkach, aby doprowadzić stolicę do finansowej ruiny – częściowo poprzez tzw. „wkład solidarnościowy", na podstawie którego Budapeszt musi przekazywać nieproporcjonalnie dużą sumę do budżetu państwa. Odbywa się to częściowo poprzez cięcia środków, a częściowo poprzez niewypłacanie pieniędzy, które Budapesztowi prawnie się należą. Premier Węgier Orbán wydaje się prowadzić osobistą vendettę przeciwko Budapesztowi – tak to wygląda, gdy słyszy się, jak mówi z pogardą o stolicy i jej przywództwie.

Tymczasem Budapeszt, który w ostatnich latach był zmuszony wykorzystać wszystkie swoje rezerwy finansowe, stanął w obliczu bankructwa. W ubiegłym tygodniu prezydent Karácsony osobiście udał się do klasztoru karmelitów w budapeszteńskiej dzielnicy zamkowej, siedziby Viktora Orbána, aby wręczyć premierowi list, w którym prosił o wyjaśnienie i pomoc. Orbán wysłał jednak tylko swoją sekretarkę, aby przyjęła dokument. Potem nastała cisza. Na początku tego tygodnia Karácsony ponownie pomaszerowal z kilkuset pracownikami i zwolennikami do biura Orbána – znów nie osiągając nic.

Nie wiadomo, jak daleko sięgnie jeszcze w Budapeszcie ta polityka blokady i bojkotu. W innych przypadkach Viktor Orbán ma inne podejście – wydaje się uważać, że lepiej jest udzielać miastom i gminom pomocy bez biurokracji. W połowie listopada premier Węgier wydał dekret, w którym zatwierdził szybkie wsparcie finansowe dla 70 miejscowości w kwestii projektów inwestycyjnych. Portal 444 odkrył, że to właśnie te małe miasta i gminy, w których lider opozycji Peter Magyar występował niedawno na wydarzeniach wyborczych.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Rząd Niemiec z zadowoleniem przyjął decyzję Europejskiej Unii Nadawców (EBU) ws. udziału Izraela w Konkursie Piosenki Eurowizji (ESC) w 2026 roku. Państwo to zawsze było uczestnikiem konkursów Eurowizji, a fakt, że inne kraje wycofują się z powodu jego obecności, jest godny ubolewania – powiedział w piątek w Berlinie zastępca rzecznika niemieckiego rządu.

Po decyzji EBU Izrael weźmie udział w ESC w maju 2026 roku w Wiedniu. Członkowie EBU większością głosów przyjęli nową zasadę, zgodnie z którą wszystkie państwa członkowskie mogą uczestniczyć w konkursie na własne życzenie, bez konieczności oddzielnego głosowania nad ich udziałem.

Po ogłoszeniu decyzji nadawcy z kilku krajów zapowiedzieli bojkot Eurowizji z powodu działań Izraela w wojnie w Gazie po ataku Hamasu 7 października 2023 roku.

Niemcy krytykują bojkot: „To fatalny sygnał”

Felix Klein, pełnomocnik rządu Niemiec ds. walki z antysemityzmem, nazwał zapowiedziany bojkot "fatalnym krokiem". – To błędny odruch – bojkotować całe państwo zamiast wyrażać krytykę w sposób zróżnicowany – powiedział w rozmowie z mediami. Podkreślił, że kultura nie powinna być instrumentalizowana politycznie, a takie działania uderzają w głosy nawołujące do pokoju i pojednania.

Podobne stanowisko zajął Volker Beck, prezes Towarzystwa Niemiecko-Izraelskiego, który stwierdził, że „upolitycznienie konkursów muzycznych i sportowych jest trudne do zniesienia”. Jego zdaniem jeszcze gorsze byłoby wykluczenie Izraela przez EBU, ponieważ „takie decyzje mają zawsze symboliczny wymiar wykluczenia żydowskiego”.

„Cieszymy się na Eurowizję 2026 jako święto kultury, różnorodności i jedności” – oświadczył niemiecki nadawca regionalny SWR. Niemiecki minister stanu ds. kultury Wolfram Weimer podkreślił, że „Izrael należy do ESC tak jak Niemcy do Europy”.

Jednak Hiszpania, Irlandia, Holandia i Słowenia ogłosiły bojkot konkursu. Islandia, Belgia, Szwecja i Finlandia rozważają podobny krok. – To bezprecedensowa sytuacja w historii ESC – ocenił ekspert Daniel Kähler.

EBU zapowiedziała, że do świąt ogłosi pełną listę uczestników. Wiadomo już, że do rywalizacji wrócą Bułgaria, Mołdawia i Rumunia. Finał odbędzie się 16 maja 2026 roku.

(KNA/du)

Doradca prezydenta Rosji, Kirił Dmitriew, zareagował na doniesienia, że kanclerz Friedrich Merz podczas telekonferencji z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim i zachodnimi politykami wyraził poważne wątpliwości co do szczerości amerykańskich starań o zakończenie wojny w Ukrainie. „Drogi Merz, ty nawet nie grasz w tej grze” – napisał Dmitrijew w czwartek wieczorem na platformie X.

Dmitriew dodał we wpisie, że kanclerz „sam się zdyskwalifikował przez podżeganie do wojny, sabotowanie pokoju, nierealistyczne propozycje, samobójstwo zachodniej cywilizacji, migrację i upartą głupotę”.

Według magazynu „Der Spiegel” Merz i prezydent Francji Emmanuel Macron podczas rozmowy z Zełenskim wyrazili nieufność wobec roli amerykańskich negocjatorów w rozmowach pokojowych. Magazyn powołuje się na pisemne notatki z poufnej telekonferencji.

Merz miał ostrzec Zełenskiego: „W najbliższych dniach musisz być bardzo ostrożny. Oni grają w gierki – zarówno z wami, jak i z nami”, mówiąc o USA. Macron z kolei stwierdził, że istnieje ryzyko, iż „USA zdradzą Ukrainę w kwestii terytorium, bez jasnych gwarancji bezpieczeństwa”.

Reakcja Berlina i kontekst rozmów

Minister spraw zagranicznych Niemiec Johann Wadephul zareagował spokojnie na ataki z Moskwy: – To nas nie dziwi. Mamy jasny kurs: stoimy po stronie Ukrainy – powiedział w Berlinie.

Tymczasem wysłannik USA Steve Witkoff oraz Jared Kushner, doradca i zięć Donalda Trumpa, we wtorek rozmawiali w Moskwie z Władimirem Putinem. Trump dzień później stwierdził, że Putin „chce zakończyć wojnę”, powołując się na wnioski swoich emisariuszy.

Wadephul ocenił jednak, że Rosja wciąż nie wykazuje woli pokoju. – Putin kontynuuje wojnę i nie jest gotów do rozmów – stwierdził szef niemieckiej dyplomacji. Wyraził jednak nadzieję, że w przyszłości Moskwa będzie skłonna negocjować. Dodał, że Europa będzie w pewnym momencie musiała koordynować rozmowy z Rosją, bo „sytuacja, w której negocjacje prowadzą wyłącznie USA, nie jest dla Europy dobra”.

Plan pokojowy USA i spotkanie z Indiami

Podstawą rozmów jest plan pokojowy USA. Pierwotny projekt, uznany za prorosyjski, został zmieniony pod naciskiem Ukrainy i jej europejskich sojuszników. W wersji początkowej Ukraina miała zrezygnować z członkostwa w NATO, zmniejszyć armię i oddać Rosji cały Donbas – także tereny, których Moskwa jeszcze nie zajęła.

Wojna w Ukrainie była też tematem spotkania Putina z premierem Indii Narendrą Modim w Nowym Delhi. Putin poinformował, że przekazał Modi'emu „szczegóły wydarzeń w Ukrainie” i wysiłki Moskwy na rzecz „możliwego pokojowego rozwiązania” wraz z partnerami, w tym USA.

Putin zaoferował Indiom dalsze dostawy rosyjskiej ropy, podkreślając, że Rosja jest „gotowa kontynuować stałe dostawy dla szybko rozwijającej się gospodarki Indii”. Zachód krytykuje Indie za kupowanie taniej rosyjskiej ropy mimo wojny. W sierpniu Trump nałożył 50-procentowe cła na większość importu z Indii.

(AFP/du)

Koalicja chadeków i socjaldemokratów zdołała uniknąć poważnego kryzysu rządowego: w piątek Bundestag przyjął ustawę emerytalną przedstawioną przez minister pracy Bärbel Bas (SPD). Stało się to także dzięki wstrzymaniu się od głosu przez opozycyjną partię Lewicy. W ławach rządowych odczuwalne było westchnienie ulgi.

Niektórzy obserwatorzy przewidywali nawet koniec rządu Niemiec, urzędującego zaledwie od maja – w przypadku, gdyby pakiet został odrzucony w Bundestagu.

Od kilku dni kluczowe pytanie w politycznym Berlinie brzmiało: Czy kanclerz Friedrich Merz (CDU) przekona swoich przede wszystkim młodych deputowanych z CDU i CSU do pakietu emerytalnego? 18 z nich sygnalizowało, że nie zamierza poprzeć emerytalnego kompromisu wypracowanego wspólnie z koalicjantami z SPD (socjaldemokraci). Rząd dysponuje w parlamencie przewagą wynoszącą zaledwie 12 głosów, zatem głosy młodych konserwatystów z CDU i CSU były tu absolutnie kluczowe. Przynajmniej do momentu, gdy Lewica ogłosiła swoje wstrzymanie się od głosu.

Oferta Merza: komisja emerytalna

Na początku tygodnia grupa młodych posłów z CDU i CSU po raz kolejny podniosła sprzeciw wobec pakietu proponowanego przez Merza. Nie zabroniła jednak swoim członkom głosowania „za", aby uniknąć poważnego kryzysu rządowego lub nawet jego rozpadu. Merz wcześniej zaproponował przeciwnikom pakietu emerytalnego udział w komisji, która do połowy przyszłego roku miałaby przedstawić propozycje dotyczące zasadniczej reformy systemu emerytalnego.

W ramach tej komisji ma być mowa o wydłużeniu życia zawodowego i wzmocnieniu prywatnego zabezpieczenia. Kluczowe pytanie brzmiało, czy młodym krytykom wystarczy zapewnienie kanclerza, że komisja rzeczywiście zajmie się w przyszłym roku gruntowną reformą systemu.

Czy młodzi posłowie ufają swojemu kanclerzowi?

Zaufania najwyraźniej jest za mało. Powód: socjaldemokraci wielokrotnie odcinali się od zmian w uzgodnionej już reformie emerytalnej. Szef frakcji CDU i CSU w Bundestagu Jens Spahn wywierał presję na rebeliantów, by nie zostawiali rządu na lodzie i głosowali „za”. W prywatnych rozmowach Spahn miał grozić konsekwencjami dla politycznej kariery niektórych osób, jak wynikało z nieoficjalnych informacji.

On sam temu zaprzeczył. „Nie byłem tak konkretny", powiedział w niedzielę w telewizji ARD. „Prowadzę po prostu przyjazne, jasne rozmowy, nie grożę", wyjaśniał i dodał, że rozmawiał z młodymi kolegami o możliwych konsekwencjach odrzucenia reformy emerytalnej w Bundestagu. Po posiedzeniu frakcji we wtorek ostrzegł, że nieuchwalenie pakietu reform emerytalnych spotka się z niezrozumieniem wśród ludzi w kraju: „90 procent wyborców Unii zapyta, co wy robicie?" Mimo to wielu młodych posłów pozostało przy swoim „nie".

Emerytura: od wielu lat kontrowersyjny temat

Przyszłość państwowej emerytury w Niemczech jest wyzwaniem: od dawna wiadomo, że ludzie żyją coraz dłużej i odpowiednio dłużej pobierają emerytury. Już kilka lat temu polityka zareagowała, stopniowo podnosząc wiek rozpoczęcia pobierania emerytury z 65 do 67 lat, aby zwiększyć liczbę lat, w których wpłacane są składki. Ale to nie rozwiązało kryzysowej sytuacji funduszu emerytalnego.

Przykład: Cały budżet na nadchodzący rok wynosi około 524 miliardów euro, z czego 128 miliardów zaplanowano jako dotację dla systemu emerytalnego. Ma to zrównoważyć deficyt w systemie emerytur. Bez tej kwoty, wynoszącej prawie jedną czwartą całkowitego budżetu, system by się załamał.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Stabilne emerytury: ważny temat dla socjaldemokratów

Z grubsza rzecz biorąc, system polega na tym, że pracujący ludzie w Niemczech wpłacają około 9 procent swojego miesięcznego wynagrodzenia do funduszu emerytalnego, a pracodawcy wpłacają jeszcze tę samą kwotę. Aby ustabilizować emerytury, można by oczywiście podnieść tę kwotę. Ale nikt nie chce narzucać przede wszystkim młodym wpłacającym takiego obciążenia.

Zwłaszcza dla socjaldemokratów emerytura jest tematem kluczowym. Udało im się podczas rozmów koalicyjnych o utworzeniu rządu z konserwatystami uzgodnić, że do 2031 roku wysokość średniej emerytury - przy okresie wpłacania składek wynoszącym 45 lat na podstawie średniego wynagrodzenia - zostanie ustabilizowana na poziomie 48 procent średniego wynagrodzenia. Dzięki temu zachowany zostanie dotychczasowy poziom emerytur.

W telewizji ARD szef SPD i minister finansów Lars Klingbeil powiedział w czwartek, że jest wdzięczny za odpowiedzialne zachowanie Lewicy, która ogłosiła swoje wstrzymanie się od głosu: „Ale moje oczekiwanie jest takie, byśmy mieli własną większość."

Podkreślił, że aktualnie rządząca koalicja CDU/CSU i SPD będzie musiała podjąć wiele decyzji w ciągu najbliższych trzech i pół roku, a „nie możemy zawsze zakładać, że Lewica lub Zieloni nam w tym pomogą", ostrzegał Klingbeil.

Lodowate powitanie dla kanclerza w „Młodej Unii"

Natomiast konserwatyści obawiają się, że emerytura pozostanie miliardowym problemem także po 2031 roku. To rozgrzało nastroje zwłaszcza w organizacji młodzieżowej konserwatystów, „Młodej Unii". Ponad dwa tygodnie temu Merz został zimno powitany na ich „Dniu Niemiec" w Badenii-Wirtembergii.

Młodzi konserwatyści jednogłośnie zdecydowali wcześniej, że nie zgadzają się na pakiet emerytalny w tej formie. To z kolei zdenerwowało Merza. Głośno zawołał do sali: „Proszę, weźcie aktywny i konstruktywny udział w tej debacie - ale nie tylko mówiąc, co jest niemożliwe." Sala zareagowała milczeniem.

Spór emerytalny pokazuje niezadowolenie w CDU i CSU

W ten sposób w sporze o emerytury ujawnia się również niezadowolenie niektórych zwolenników i członków CDU i CSU z nowego rządu: już miliardy nowych długów na zbrojenie Bundeswehry i na naprawy zniszczonej infrastruktury wielu z nich uznało za złamanie wyborczej obietnicy Merza o zakończeniu zadłużania.

Ponadto kulejąca gospodarka nie rozkręca się. Przynajmniej na razie głosowanie nad emeryturą powinno uspokoić nerwy.

X (dawny Twitter) zapłaci karę za „wprowadzający w błąd” system przyznawania oznaczeń autentyczności – niebieskiego „ptaszka” przy nazwie użytkownika. Przed przejęciem X przez południowoafrykańskiego miliardera i sojusznika Donalda Trumpa, Elona Muska, funkcja ta służyła do weryfikacji tego, że dany użytkownik jest tym, za kogo się podaje. Dziś „ptaszka” można po prostu kupić, co otwiera pole dla oszustów i propagandystów.

Druga część zarzutów Komisji wobec firmy Muska dotyczy braku przejrzystości bibliotek reklamowych – co na przykład utrudnia dziennikarzom i badaczom analizę potencjalnych manipulacji, kontrolę reklam politycznych, wskazywanie dezinformacji czy udowodnienie mikro-targetowania. Trzeci zarzut dotyczy tego, że firma nie udostępniała publicznych danych dla analityków mediów i rynku.

X ma dwa miesiące na reakcję

Co dalej? X ma 60 dni na poinformowanie Komisji, jakie środki zamierza podjąć, aby zakończyć łamanie art. 25 (1) DSA – czyli dotyczącego wprowadzających w błąd niebieskich znaczników. Na przygotowanie działań mających zmienić zasady dotyczące biblioteki reklam i dostępu do danych dla badaczy platforma ma trochę więcej czasu – 90 dni. Unijna Rada ds. Usług Cyfrowych będzie miała miesiąc na reakcję po tym, jak X przyśle swoje propozycje, zaś Komisja będzie miała kolejny miesiąc na wydanie decyzji.

Jeśli X nie zastosuje się do decyzji KE, mogą mu grozić kolejne kary. I to nie koniec sporów Brukseli z medialnym imperium Elona Muska. Wciąż na rozstrzygnięcie czekają sprawy dotyczące tego, jak X walczy z rozprzestrzenianiem nielegalnych treści i manipulacji informacjami – to postępowanie trwa od 18 grudnia 2023 r.

UE nie uniknie politycznego tła sprawy X

Dla UE ta decyzja w mniejszym stopniu ma wartość finansową – 120 mln euro to nie jest gigantyczna kwota biorąc pod uwagę skalę biznesów Elona Muska – ale ma znaczną wagę polityczną i prestiżową. Oficjalnie wiceprzewodnicząca KE ds. suwerenności technologicznej Henna Virkkunen podkreśla przede wszystkim, że zadaniem DSA jest ochrona użytkowników. Ale tło sprawy jest więcej niż polityczne.

Bruksela jest pod presją ze strony liderów państw członkowskich i posłów do Parlamentu Europejskiego, aby pokazać, że nie boi się chronić swoich obywateli w sieci nawet mimo gniewnych pomruków amerykańskiej administracji, która ostro broni interesów swoich wielkich korporacji w Europie.

Od początku kadencji Donalda Trumpa Amerykanie wielokrotnie usiłowali wywrzeć presję na UE, aby rozwodniła regulacje cyfrowe - uderzające w praktyce w dużej mierze w amerykańskie Big Techy, zarzucali Unii cenzurę i grozili, że odpowiedzą cłami. Nie dalej jak we wtorek 2 grudnia wiceprezydent USA J.D. Vance wyprzedził unijną decyzję i oświadczył, że KE nie powinna atakować amerykańskich firm za „bzdury”, a zamiast tego „wspierać wolność słowa” (tak, jak rozumie ją obecna konserwatywna administracja Trumpa: zgodnie z literalną interpretacją Pierwszej Poprawki do konstytucji USA pisać i mówić wolno po prostu wszystko.

Podejście chińskie jest inne od amerykańskiego

Dopytywana o słowa wiceprezydenta Vance’a komisarz Virkkunen stwierdziła krótko, że DSA nie ma nic wspólnego z cenzurą, a decyzja dotyczy przejrzystości platformy X. Zaś na codziennym briefingu prasowym Komisji jej rzeczniczka Paula Pinto podkreśiła, że w tym temacie UE nie zgadza się z „tym, jak niektórzy w USA widzą unijną legislację” i nie chodzi tu o cenzurę.

Decyzja dotycząca X kontrastuje z równoległym rozstrzygnięciem ws. TikToka. Chińska firma w przeszłości oberwała już unijnymi karami. Tym razem Chińczycy zobowiązali się do dostosowania biblioteki reklam do wymogów DSA tak, aby zapewnić ich przejrzystość. Zdaniem Komisji Bytedance – właściciel TikToka – przedstawił zobowiązania, które „uwzględniają wszystkie obawy wyrażone przez Komisję w jej dochodzeniu i wstępnych ustaleniach z maja 2025 roku”.

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

W Niemczech magazyny gazu wchodzą w zimę z tak niskimi poziomami napełnienia, jakich nie notowano od dawna – pisze w piątek, 5 grudnia, dziennik „Berliner Zeitung”.

Przytacza dane zrzeszenia operatorów infrastruktury gazowej w Europie GIE, według których na dzień 30 listopada br. były one wypełnione jedynie w 67,14 proc. Odpowiada to ok. 168,6 terawatogodzinom (TWh) gazu ziemnego. W 2024 roku o tej samej porze poziom wynosił prawie 90 proc.

Polskie magazyny wypełnione

Tymczasem Polska osiąga poziom ok. 91 proc. – zauważa dziennik. I dodaje, że jako kraj przemysłowy, który odczuł skutki wstrzymania dostaw gazu z Rosji, Polska stanowi istotny punkt odniesienia dla Niemiec. Choć polskie magazyny są mniejsze niż niemieckie (91 proc. odpowiada 33,1 TWh gazu), pojawia się pytanie: czy Niemcy mogłyby się czegoś nauczyć od sąsiada? – czytamy.

W Niemczech – jak podaje Federalna Agencja ds. Sieci – napełnianie magazynów gazu należy przede wszystkim do rynku – czyli handlujących i użytkowników magazynów. Dopiero w ostateczności ministerstwo gospodarki rozważa dodatkowe działania.

Polski rynek gazu jest natomiast silnie kontrolowany przez państwo i spółkę skarbu państwa Orlen. Od 2022 roku kraj stawia konsekwentnie na dywersyfikację – zauważa „Berliner Zeitung”. Do Polski drogą morską trafia skroplony gaz LNG, ponadto gaz z Norwegii, a Polska (inaczej niż Niemcy) nie jest dużym krajem tranzytowym, więc większa część importu pozostaje w krajowym systemie.

Berlin szykuje zmiany

Jak tłumaczy dziennikowi ekonomistka i ekspertka w sprawach związanych z rynkiem energetycznym Claudia Kemfert, Polska „wcześnie i strategicznie dokonywała zakupów, mocno stawiała na obowiązkowe poziomy napełnienia i konsekwentnie dywersyfikowała źródła po wstrzymaniu dostaw z Rosji”. Kontrolowanie magazynów przez państwo ułatwia ich napełnianie. W Niemczech z kolei „bardziej rynkowy proces napełniania działa wolniej”.

W tym roku różnica cen była tak niewielka, że wczesne magazynowanie gazu nie opłacało się niemieckim operatorom. Jednak ministerstwo gospodarki w Berlinie rozpoczęło już ewentualną reorganizację i rozważa rozwój strategicznej, państwowo organizowanej rezerwy, która byłaby napełniana niezależnie od cen gazu – podobnie jak w Polsce. „Rząd sygnalizuje tym samym, że dotychczasowy model nie jest wystarczająco niezawodny” – czytamy.

Na najbliższą zimę nie przyniesie to już państwowych rezerw, ale „wyznaczy kierunek, który zdecyduje o tym, czy Niemcy będą w przyszłości stabilniej magazynować latem niż w tym roku” – zauważa „Berliner Zeitung”.

Chcesz skomentować nasze artykuły? Dołącz do nas na facebooku! >>

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) orzekł w ubiegłym tygodniu, że Polska musi uznawać małżeństwa jednopłciowe zawarte w innym państwie UE. Czy Polska wdroży ten wyrok i czy wkrótce nastąpi turystyka ślubna z Polski do Niemiec? – pyta niemiecka stacja MDR w artykule zamieszczonym na swojej stronie internetowej.

Korespondent MDR Cezary Bazydło przypomina, że wyrok TSUE w sprawie małżeństw jednopłciowych wywołał poruszenie także w Niemczech, niektórzy określali go jako „historyczny”, „mówili o rewolucji czy nowym początku”.

Bez rewolucji

„Jednak prawdziwej rewolucji tu nie ma. Prawnicy podkreślają przede wszystkim, czego w tym wyroku NIE ma: Polska wcale nie jest zobowiązana do wprowadzenia ‘małżeństw dla wszystkich' do swojego prawa krajowego – nadal obowiązuje model ‘mąż i żona'. Polska administracja musi jedynie uznać te małżeństwa jednopłciowe, które zostały zawarte w innym kraju UE” – pisze.

Dotyczy to więc niewielkiej grupy, ale „polscy konserwatyści biją na alarm”, obawiając się „turystyki ślubnej” polskich obywateli do Niemiec i innych krajów, aby tą drogą wymusić uznanie małżeństw jednopłciowych – czytamy.

Polska wdroży wyrok?

Jak zauważa korespondent MDR, na razie nie wiadomo, jak polski rząd podejdzie do wyroku, bo sygnały są sprzeczne. Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek stwierdził, że wyrok musi być wykonany, podczas gdy premier Donald Tusk powiedział, że nikt nie może Polski do niczego zmusić, ale jednocześnie podkreślił, że Polska respektuje europejskie orzecznictwo – także w tej sprawie.

„Jak interpretować te sprzeczne sygnały?” – zastanawia się dziennikarz MDR. I pisze, że wyrok był od dawna oczekiwany i przygotowywano się do niego. Wszystko wskazuje na to, że Polska wdroży wyrok TSUE, ale bez rozgłosu. „Rząd, dostrzegając ‘skręt w prawo' w części społeczeństwa, chce uniknąć sytuacji, w której temat stałby się orężem dla PiS i Konfederacji. Krytyczne wypowiedzi – że nikt nie zmusi Polski i że małżeństwo heteroseksualne jest szczególnie chronione – to zapewne czysta retoryka, mająca rozbroić polityczną ‘minę'”. Wyrok zostanie wykonany – także dlatego, że inaczej trudno byłoby to wytłumaczyć liberalnym wyborcom rządzącej Koalicji Obywatelskiej. Nie wiadomo jednak, jakie konkretnie prawa będą przysługiwać tym parom – być może rozstrzygną to sądy” – sugeruje MDR.

Turystyka ślubna?

I stwierdza, że masowej turystyki ślubnej, której obawiają się konserwatyści, raczej nie będzie. Formalności związane z zawarciem małżeństwa za granicą są dość skomplikowane. Poza tym nie wiadomo, czy Polska uzna małżeństwa osób, które wyjechały tylko na ślub, bez stałego pobytu.

Jednocześnie – jak zauważa MDR – polski rząd pracuje nad ustawą o związkach partnerskich, która ma trafić do Sejmu jeszcze w tym roku. „Być może nawet prezydent Nawrocki się zgodzi – w kampanii obiecywał, że nie zamknie się całkowicie na prawne uregulowanie związków jednopłciowych. Ale wiadomo, co się obiecuje, żeby wygrać wybory!” – kończy korespondent MDR.

(MDR/dom)

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

Posłowie niemieckiego Bundestagu uchwalili w piątek (5.12.2025) budzącą kontrowersje reformę służby wojskowej. Służba w wojsku pozostanie dobrowolna, ale wszyscy 18-letni mężczyźni będą mieli obowiązek stawienia się na badania lekarskie przed komisją poborową oraz wypełnienia ankiety na temat motywacji i zdolności do służby wojskowej. Dla młodych kobiet wypełnienie ankiety będzie dobrowolne.

W przypadku braku rekrutów Bundestag będzie mógł jednak w razie potrzeby wprowadzić obowiązek służby wojskowej na mocy kolejnej ustawy. Dopiero na tym etapie zostałaby rozstrzygnięta budząca kontrowersje kwestia, kogo dotyczyłoby przymusowe powołanie do służby i jak można je sprawiedliwie zorganizować.

Ustawa to część starań na rzecz wzmocnienia Bundeswehry. Do 2035 roku Niemcy chcą zwiększyć liczbę aktywnych żołnierzy ze 183 tys. do poziomu od 255 tys. do 270 tys.

Nowe zasady poboru do wojska musi jeszcze zatwierdzić druga izba parlamentu, Bundesrat, w której zasiadają przedstawiciele rządów krajów związkowych. Jeżeli wyrazi zgodę, to ustawa zacznie obowiązywać już od stycznia 2026 roku. Jednak obowiązkowe badania lekarskie całych roczników młodych mężczyzn mają ruszyć dopiero od 1 lipca 2027 roku. Do tego czasu badania obejmą w pierwszej kolejności tych, którzy dobrowolnie zgłoszą się do odbycia służby wojskowej.

Poprzedni obowiązek służby wojskowej w Niemczech został zawieszony w 2011 r.

Szkolne strajki przeciwko służbie wojskowej

Podczas debaty przed głosowaniem minister obrony Boris Pistorius mówił, że reforma to decydujący krok dla zdolności obronnych Niemiec. Przyznał, że ustawa wywoływała wiele sporów, a porozumienie nie było łatwe. O kontrowersjach świadczą również ogłoszone na dziś strajki uczniów przeciwko służbie wojskowej. Organizacje uczniowskie wezwały do strajków w 90 miastach Niemiec.

Jak mówił Pistorius, to „wspaniale”, że uczniowie i młodzi ludzie strajkują i demonstrują, a tym samym angażują się. – Jednocześnie wiem z niezliczonych rozmów z młodymi ludźmi w kraju, z grupami odwiedzających i klasami szkolnymi, że tych, którzy są gotowi wziąć na siebie odpowiedzialność, jest o wiele więcej niż przekonują nas niektórzy w parlamencie albo w opinii publicznej – powiedział Pistorius.

Prowadzenie tej dyskusji jest konieczne, dodał. Podkreślił, że służba w wojsku powinna być początkowo dobrowolna, ale jasne jest również, że „jeśli to nie wystarczy, nie unikniemy częściowego obowiązku służby wojskowej”. – Ten kraj, ta demokracja na to zasługują – mówił.

Opozycja przeciw

Nowa służba wojskowa ma trwać od sześciu do jedenastu miesięcy. Aby zachęcić młodych ludzi do wstępowania do wojska, przewidziano żołd w wys. 2600 euro miesięcznie oraz dofinansowanie na uzyskanie prawa jazdy. Jeżeli odpowiednich chętnych będzie więcej niż zapotrzebowanie Bundeswehry, to kandydaci mogą zostać wybrani losowo.

Przeciwko ustawie były partie opozycyjne. Desiree Becker z Lewicy mówiła, że młodzi ludzie mają „inne plany niż narażanie życia w reżimie Merza dla kapitału bogatych”. Przedstawicielka Zielonych Sara Nanni oceniła, że ustawa nie jest odpowiedzią na pytania związane z obronnością kraju i nie uwzględnia wszystkich pokoleń i płci. Z kolei poseł skrajnie prawicowej AfD Jörg Zirwes uznał ustawę za nie dość odważną.

DPA, RTR, EPD/ widz

Niemieckie słowo roku 2025 jest „zwięzłe, zrozumiałe i nacechowane emocjonalnie” – powiedziała szefowa Towarzystwa Języka Niemieckiego (GfdS) Andrea Ewels, ogłaszając w piątek (5.12.2025) najnowszy ranking słów, które w największym stopniu kształtowały debaty społeczne i polityczne.

W tym roku na pierwszym miejscu znalazło się wyrażenie „KI-Ära” (czyt. KI ejra), które po polsku brzmiałoby: „era AI” i oznacza erę sztucznej inteligencji. W języku niemieckim skrót „KI” oznacza właśnie sztuczną inteligencję – künstliche Intelligenz.

Jak podało w Wiesbaden jury konkursu, termin ten odzwierciedla rosnący wpływ sztucznej inteligencji, stanowiący „epokową zmianę, porównywalną z rewolucją przemysłową”. Jednocześnie symbolizuje on ryzyka związane z tą technologią, a zatem idealnie oddaje nastroje i tematy 2025 roku – dodała Ewels.

Ulubione słowo Trumpa

Na drugim miejscu rankingu złożone z naukowców jury umieściło angielskie wyrażenie „deal”, jedno z ulubionych słów prezydenta USA Donalda Trumpa. – Używa on tego słowa w odniesieniu do umów handlowych, celnych lub zagranicznych, które przedstawia jako sukcesy – wyjaśniła dyrektor GfdS. Dla jego zwolenników oznacza to energię do działania, a krytycy widzą w tym raczej powierzchowność i popisywanie się, dodała.

Na trzecim miejscu uplasowało się wyrażenie „ziemia za pokój”. Oznacza żądania, aby Ukraina zaakceptowała utratę terytoriów na rzecz Rosji w celu osiągnięcia porozumienia pokojowego.

Z kolei czwarte miejsce w rankingu „słów roku” zajął „Sondervermögen” (fundusz specjalny). Termin ten został ukuty przez polityków. W tym roku niemiecki rząd podjął decyzję o utworzeniu finansowanego z długu funduszu specjalnego o wartości 500 miliardów euro na infrastrukturę i ochronę klimatu. Ma pobudzić on dodatkowe inwestycje.

Częstotliwość nie ma znaczenia

Aby stworzyć ranking, obejmujący w sumie dziesięć słów, jury przeanalizowało kilka tysięcy propozycji z mediów oraz listów. – Słowa roku wybieramy według jasnych kryteriów: muszą być istotne społecznie, odzwierciedlać kluczowe debaty polityczne i społeczne oraz wyróżniać się pod względem językowym – wyjaśniła Ewels. – Decydujące znaczenie ma nie to, czy termin występuje szczególnie często, ale czy szczególnie trafnie odzwierciedla rok – jego nastrój, konflikty i publiczne dyskusje.

GfdS jest niezależnym politycznie stowarzyszeniem zajmującym się pielęgnowaniem i badaniem języka niemieckiego z siedzibą w Wiesbaden. „Słowo roku” zostało po raz pierwszy wybrane w 1971 roku, a od 1977 roku wybierane jest regularnie.

Jury składa się z lingwistów, ekspertów medialnych i zarządu stowarzyszenia.

(DPA/widz)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Gdyby w najbliższą niedzielę w Niemczech odbyły się wybory parlamentarne, rządząca koalicja chadeków i socjaldemokratów nie uzyskałaby już większości – wynika z najnowszego sondażu Deutschlandtrend dla telewizji publicznej ARD. Niezadowolenie z kanclerza Friedricha Merza i jego rządu narasta.

Największe poparcie nadal ma chadecja CDU/CSU, na którą głosowałoby 27 proc. wyborców. Tuż za nią jest skrajnie prawicowa Alternatywa dla Niemiec (AfD), która mogłaby liczyć na 25 proc. głosów – pokazuje sondaż, przeprowadzony przez ośrodek Infratest-dimap. W porównaniu do badania z listopada br. AfD straciła jeden punkt procentowy.

Współrządząca Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD) uzyskuje 14 proc. Opozycyjni Zieloni – 12 proc., a Lewica – 10 proc. Oznacza to zatem, że partie koalicji CDU/CSU i SPD miałyby razem 41 proc. głosów: za mało, by uzyskać większość w Bundestagu. Partie opozycyjne mają łącznie 47 proc. poparcia

Popularny minister obrony

Szczególnie dotkliwe dla liderów koalicji – kanclerza Merza i wicekanclerza oraz ministra finansów Larsa Klingbeila z SPD – jest to, że zaledwie 20 proc. respondentów jest zadowolonych lub bardzo zadowolonych z pracy koalicyjnego rządu, który jest u władzy zaledwie od maja tego roku. Stanowi to spadek o kolejne dwa punkty procentowe w porównaniu z listopadem. Już wcześniej, w październiku br., rząd był oceniany tak samo źle, jak obecnie.

Najpopularniejszym politykiem w Niemczech pozostaje minister obrony Boris Pistorius z SPD, którego pracę pozytywnie ocenia 58 proc. ankietowanych. Friedrich Merz osiąga wynik 23 proc. – i traci kolejne trzy punkty procentowe w porównaniu z poprzednim sondażem Deutschlandtrend. Generalnie żaden z pozostałych polityków obecnego rządu nie jest zbyt dobrze oceniany.

Pesymizm w sprawie Ukrainy

Ankieterzy zapytali także badanych, jak oceniają szanse na zakończenie wojny w Ukrainie w świetle prowadzonych aktualnie negocjacji z udziałem przedstawicieli Kijowa, Moskwy i Waszyngtonu na podstawie planu Donalda Trumpa. Niemcy nie są optymistami w tej sprawie.

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Dwie trzecie ankietowanych nie wierzy w zakończenie wojny w najbliższych miesiącach. Chociaż przedstawienie planu przez prezydenta USA zostało przyjęte z zadowoleniem (69 proc. wierzy w intencje Trumpa ws. zakończenia wojny), to jednocześnie większość twierdzi, że amerykańska inicjatywa idzie zbyt daleko na rękę władzom w Moskwie (uważa tak 65 proc. pytanych)

Wśród Niemców sporne jest to, czy Ukraina powinna oddać Rosji część terytorium, aby umożliwić zawarcie pokoju. Wynik: w tej sprawie liczba zwolenników i przeciwników jest podobna, przy czym przeważają ci, którzy sądzą, że dla zakończenia wojny konieczne będą ustępstwa terytorialne Ukrainy (48 proc. wobec 43 proc.).

Emerytury do zmiany

Najważniejszym tematem w polityce wewnętrznej w Niemczech są obecnie emerytury. Rząd przedstawił pakiet emerytalny, który ma na celu ustabilizowanie wysokości państwowych świadczeń emerytalnych do 2031 roku. Sondaż pokazuje, że mieszkańcy Niemiec krytycznie oceniają system emerytalny. Tylko 18 proc. ankietowanych ocenia wysokość świadczeń bardzo dobrze lub dobrze, zaś 79 proc. krytykuje podział obciążeń między osobami starszymi a młodymi. Jeszcze więcej osób (81 proc.) uważa, że podział obciążeń pomiędzy osoby dobrze zarabiające i osoby o niskich zarobkach nie jest sprawiedliwy. Zaledwie 7 proc. ankietowanych wierzy, że państwowe emerytury będą do sfinansowania na dłuższą metę.

Instytut badania opinii publicznej Infratest-dimap przeprowadził ankietę Deutschlandtrend od 1 do 3 grudnia 2025 r. wśród około 1300 reprezentatywnie wybranych obywateli.

Projekt ustawy emerytalnej, który ma być głosowany, przewiduje zagwarantowanie do 2031 r. stopy zastąpienia na poziomie 48 proc. Gdyby doszło do sytuacji, że składek byłoby za mało, luka miałaby być pokrywana z budżetu federalnego. Chodzi także o gwarancję wysokości emerytur do 2031 roku. Młodzieżówka partii kanclerza Friedricha Merza, CDU, grozi, że nie poprze reformy. Obawia się, że proponowane zmiany mogą prowadzić do nadmiernych obciążeń finansowych dla przyszłych pokoleń. Z pomocą może przyjść Lewica, która zamierza wstrzymać się od głosu.

"Pyrrursowe zwycięstwo"

Jak pisze „Frankfurter Allgemeine Zeitung", jeśli posłowiePartii Lewica wstrzymają się od głosu, nowelizacja nie zostałaby odrzucona, nawet gdyby wszystkich 18 młodych chadeków zagłosowało przeciwko niej. „W ten sposób bunt nie zakończyłby się bez echa, ale z hukiem. Byłoby to pyrrusowe zwycięstwo dla kanclerza, gdyby udało mu się przeforsować popieraną przez siebie ustawę tylko dzięki łasce Lewicy. Przebiegli lewicowcy oczywiście nie wstrzymują się od głosu, by pomóc Merzowi, ale aby zadać mu jak największą szkodę swoim poparciem. Uzależnienie się nie tylko od SPD, ale także od Lewicy mogłoby doprowadzić do wtórnych wybuchów w i tak już sfrustrowanej Unii (chadecji - red.), które doprowadziłyby do upadku niestabilnej koalicji” – pisze dziennik.

O powodach krytyki reformy przez młodzieżówkę CDU pisze „Sueddeutsche Zeitung”: „Po raz pierwszy młodsi politycy odważyli się zakwestionować projekt ustawy swojego rządu dotyczący ważnej decyzji politycznej dotyczącej przyszłości niemieckiego systemu emerytalnego, który zdaniem ekspertów ds. emerytur wyraźnie narusza zasadę sprawiedliwości międzypokoleniowej” – czytamy. Dziennik dodaje, że młodzi chadecy wyrażają to, co wielu młodych ludzi w całym kraju myśli i mówi już od dłuższego czasu: „nie chcą płacić za niesprawiedliwą politykę emerytalną tylko dlatego, że osoby starsze mają coraz większy wpływ na wyniki wyborów”.

Zdaniem „Sueddeutsche Zeitung” im więcej „buntowników" nie zmieni zdania w piątek, tym bardziej zachwiana zostanie wiara w koalicję CDU/CSU i SPD, a także w zdolności przywódcze kanclerza. „Szczególnie w tej niezwykle niestabilnej sytuacji gospodarczej i politycznej na świecie byłaby to niezwykle niepokojąca wiadomość, która w polityce wewnętrznej oznaczałaby dalsze wzmocnienie AfD. Buntownicy emerytalni również muszą mieć tego świadomość” – podsumowuje „SZ”.

"Hydraulika władzy"

O sprawie piszą także regionalne dzienniki. Krytycznie o kanclerzu Merzu w kontekście zamieszania z emeryturami wypowiada się „Maerkische Oderzeitung” („MOZ”) z Brandenburgii. „Prawie dokładnie dwa lata temu ówczesny lider opozycji Friedrich Merz nazwał w Bundestagu ówczesnego kanclerza Olafa Scholza „hydraulikiem władzy”. Szyderczy osąd – i taki, który się przyjął. Bo Merz trafił w sedno. (...) Tymczasem nasuwa się pytanie, czy sam Merz nie potrzebowałby pilnie odrobiny wiedzy na temat ‘hydrauliki władzy' Trybiki w machinie jego koalicji z pewnością skrzypią i zgrzytają. Fakt, że kwestia emerytur wpędziła sojusz w taki chaos, jest tego kolejnym przykładem” – uważa „MOZ”.

Natomiast „Koelner Stadtanzeiger” pisze, że konsekwencje w wyniku głosowania, mogą być niezwykle poważne. „Możliwe, że koalicja CDU/CSU-SPD nie zdoła uzyskać własnej większości i w ten sposób ulegnie rozpadowi. Ostatecznie jednak odpowiedzialność za to ponosiłby rząd, a nie opozycja” – czytamy. Gazeta dodaje, że Partia Lewica określa poziom emerytur w wysokości 48 procent jako „minimum”. „48 procent to już coś dla partii, która od dziesięcioleci postrzega się jako partia emerytów i nie może pokazać się w nadchodzących wyborach do parlamentów krajowych, zwłaszcza we wschodnich Niemczech, z zarzutem, że uniemożliwiła stabilizację poziomu emerytur. Mogłoby to stać się bumerangiem” – podsumowuje dziennik z Kolonii.

To właśnie Szwecja, uważana za kraj postępowy, bije na alarm: według krajowej agencji ds. równości płci dramatycznie wzrosła liczba przypadków nienawiści, gróźb i nękania wobec polityczek. Coraz więcej kobiet wycofuje się z życia publicznego lub stosuje autocenzurę, aby się chronić, donosi brytyjski dziennik „Guardian”, powołując się na agencję, według której istnieje „duże zagrożenie dla demokracji”.

Już w październiku bezpieczeństwo kobiet w polityce ponownie znalazło się w centrum uwagi tego skandynawskiego kraju: Anna-Karin Hatt zrezygnowała ze stanowiska przewodniczącej Partii Centrum po zaledwie pięciu miesiącach. Jako powód podałanienawiść i groźby. Trzy lata wcześniej Szwecją wstrząsnęło zabójstwo polityczne: 33-letni mężczyzna, podczas wydarzenia politycznego, dźgnął nożem koordynatorkę ds. psychiatrii szwedzkich gmin i regionów Ing-Marie Wieselgren. Śledztwo wykazało, że zamierzał on również zamordować ówczesną przewodniczącą Partii Centrum Annie Lööf. Sprawca został skazany za morderstwo i planowanie aktu terroru.

W Niemczech ostatnio na pierwszych stronach gazet pojawiły się informacje o rezygnacji kobiety działającej w partii Zielonych, Tessy Ganserer, oraz wiceprzewodniczącej Bundestagu Yvonne Magwas z partii CDU. Obie zrezygnowały z powodu wrogości i pełnych oszczerstw kampanii.

Jedna czwarta kobiet rozważa rezygnację

Liczne badania wskazują, że również w innych krajach europejskich kobiety piastujące wysokie stanowiska są w szczególnym stopniu narażone na nagonkę. Na przykład w Holandii była minister finansów i wicepremier Sigrid Kaag wycofała się z polityki krajowej po tym, jak jej oraz członkom jej rodziny wielokrotnie grożono przemocą.

Chociaż nienawiść dotyka również mężczyzn sprawujących funkcje publiczne, to jednak jej forma i skala wydają się być inne. W ubiegłym roku organizacja non-profit HateAid z siedzibą w Berlinie we współpracy z Uniwersytetem Technicznym w Monachium przeprowadziła ankietę wśród 1114 osób aktywnych m.in. w polityce, nauce lub mediach. Według HateAid wyniki nie są reprezentatywne, ale pozwalają nakreślić ogólny obraz sytuacji.

Nocne telefony i stalking

Według badania prawie jedna czwarta kobiet stwierdziła, że otrzymała groźby przemocy seksualnej, takie jak gwałt – to prawie osiem razy częściej niż ich koledzy (trzy procent). Ponadto ponad dwie trzecie kobiet, których dotyczyła ta kwestia, zgłosiło przemoc ze względu na płeć, taką jak seksizm i nienawiść do kobiet.

Kilka przykładów z badania, których autorki chciały pozostać anonimowe, daje pewne wyobrażenie: „W nocy otrzymuję telefony z ukrytym numerem” (polityczka lokalna); „Najczęściej dotyczy to mojego wyglądu: mojej wagi, fryzury” (polityczka regionalna); „Opublikowano moje zdjęcia z wydarzeń z wezwaniem do zabicia mnie” (dziennikarka). Inne z kolei zgłaszają przypadki stalkingu, czyli osób, które je śledzą i nękają.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Według HateAid znacznie więcej kobiet (66 procent) ograniczyło korzystanie z mediów społecznościowych po doświadczeniu przemocy cyfrowej. W przypadku mężczyzn odsetek ten wyniósł 53 procent. Dotknięte tym osoby zmieniły ton i treść swoich wypowiedzi, rozważały ograniczenie publicznych wystąpień, a nawet zrobienie sobie przerwy w działalności politycznej, jak podano w raporcie.

Podobne wnioski wyciąga się również na szczeblu UE. W briefingu z końca listopada 2025 r. Parlament Europejski stwierdza, że kobiety w krajach UE są nadal niedostatecznie reprezentowane na wszystkich szczeblach podejmowania decyzji politycznych, a także w partiach politycznych. Przyczyny tej sytuacji są złożone, ale jedna z nich wyróżnia się szczególnie: przemoc wobec kobiet aktywnych politycznie powstrzymuje wiele z nich przed zaangażowaniem się w politykę.

Migrantki szczególnie dotknięte problemem

Organizacja pożytku publicznego EAF Berlin również poświęciła tej kwestii analizę – i to nie tylko w Niemczech, ale także w Czechach, na Węgrzech, w Irlandii i na Słowacji. – Szczególnie dotknięte tym problemem są kobiety poniżej 40. roku życia, kobiety o innym niż biały kolorze skóry lub kobiety z doświadczeniem migracyjnym. Często spotykają się one nie tylko z seksizmem, ale także z rasizmem lub wrogością ze względu na swój wiek i doświadczenie czy kompetencje – powiedziała DW Sarah Robinson, starsza ekspertka ds. płci i polityki w EAF Berlin.

Z jej punktu widzenia problemem jest to, że przemoc na tle płciowym wobec kobiet w polityce nie jest uznawana jako odrębna kategoria przez badane systemy prawne. Dyrektywa UE wymaga jednak do 2027 r. „konsekwentnego wdrażania środków zapobiegawczych i ochronnych dla kobiet w życiu publicznym – takich jak polityczki, dziennikarki i obrończynie praw człowieka – ponieważ są one szczególnie narażone”.

Lepiej na przykład powinny być chronione prywatne adresy. W niektórych miejscach brakuje również punktów doradczych, zwłaszcza na szczeblu lokalnym. Nienawiść i przemoc nie powinny być akceptowane jako „część pracy w polityce” – twierdzi Robinson. – Nikt z nas nie powinien akceptować jako normy sytuacji, w której atakuje się nas za zaangażowanie na rzecz społeczeństwa.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Niemieckiej DW

Co roku na świecie diagnozuje się około 2,3 mln nowych przypadków raka piersi, a około 670 tys. kobiet umiera z jego powodu. – Rak piersi jest najczęstszą przyczyną zgonów z powodu nowotworów u kobiet – mimo mammograficznych badań przesiewowych – mówi Christiane Kuhl, dyrektorka Kliniki Radiologii Diagnostycznej i Interwencyjnej w Szpitalu Uniwersyteckim RWTH w Akwizgranie.

– Powodem jest to, że za pomocą mammografii zbyt wiele przypadków raka piersi pozostaje nierozpoznanych lub jest wykrywanych zbyt późno. Szczególnie szybko rosnące, agresywne guzy są w mammografii często niewidoczne – dodaje Kuhl. – To właśnie na te nowotwory mogą umrzeć kobiety.

Nowy algorytm obiecuje zmianę podejścia do wczesnego wykrywania raka piersi. Model sztucznej inteligencji (AI) potrafi wyłącznie na podstawie analizy obrazów mammograficznych bardzo precyzyjnie określić ryzyko zachorowania w ciągu najbliższych pięciu lat.

AI przewiduje z „bardzo dużą dokładnością”

W pracy badawczej kobiety, którym algorytm przypisał wysokie ryzyko, chorowały na raka piersi znacznie częściej niż te, które miały „normalne ryzyko”.

– Konkretne dane pokazują, że w tej grupie rak piersi występował czterokrotnie częściej niż u kobiet z niskim wynikiem podanym przez AI – podkreśla Christiane Kuhl. – Dzięki nowo opracowanej sztucznej inteligencji możemy z bardzo dużą dokładnością przewidzieć, że dana kobieta w ciągu najbliższych pięciu lat zachoruje na raka piersi – i to na podstawie mammografii, która w danym momencie nie wykazuje żadnych zmian nowotworowych – wyjaśnia badaczka.

Indywidualne ryzyko

Obecnie w Niemczech kobietom w wieku 50-75 lat oferuje się mammografię co dwa lata. W Polsce badania przesiewowe mammograficzne są skierowane do kobiet w wieku 45-74 lat. Jednak indywidualne ryzyko – a tym samym potrzeba skuteczniejszej diagnostyki – różni się znacząco w zależności od osoby.

Dotyczy to także skuteczności mammografii: im większa gęstość tkanki gruczołowej, tym trudniej mammografia wykrywa raka piersi. Wiele kobiet – jak przyznaje Christiane Kuhl – nie zdaje sobie z tego sprawy. W USA od lat obowiązek informowania o gęstości tkanki i związanych z tym ryzykach jest standardem.

Rezonans magnetyczny skuteczniejszy

Od kilku lat zaleca się, aby kobietom z bardzo dużą gęstością tkanki gruczołowej oferować rezonans magnetyczny (MRI), ponieważ jest on znacznie skuteczniejszy w wykrywaniu raka piersi na wczesnym etapie.

MRI to metoda obrazowania wykorzystująca silne pola magnetyczne i fale radiowe, bez promieniowania rentgenowskiego, pozwalająca uzyskać bardzo szczegółowe obrazy wnętrza ciała. Jest jednak wielokrotnie droższa niż mammografia czy USG. – Mimo to wczesne wykrywanie za pomocą MRI może w efekcie przynieść oszczędności – zauważa Kuhl. – Skuteczna diagnostyka oznacza, że nie trzeba ponosić kosztów drogiego leczenia, takiego jak chemioterapia.

Celowe stosowanie MRI u kobiet, u których mammografia nie jest wystarczająco skuteczna, chroniłoby przed późnym rozpoznaniem raka piersi. – To mogłoby nawet obniżyć koszty w porównaniu z samym programem badań przesiewowych, co potwierdzają liczne analizy – dodaje Kuhl.

Aby zidentyfikować kobiety wymagające MRI, konsorcjum Clairity – międzynarodowe zrzeszenie 46 instytucji badawczych z USA, Kanady, Ameryki Południowej i Niemiec – opracowało system AI „Clairity Breast”.

Precyzyjna diagnostyka dzięki AI

Algorytm został wytrenowany na setkach tysięcy mammografii przesiewowych z obu Ameryk i Europy. W przeciwieństwie do klasycznych modeli ryzyka nie potrzebuje on danych o historii rodzinnej, genetyce czy stylu życia. Oblicza prawdopodobieństwo raka piersi wyłącznie na podstawie mammografii i przypisuje kobiety do kategorii ryzyka według określonych progów.

AI analizuje nie tylko ilość tkanki gruczołowej, ale także jej strukturę – kolejny istotny parametr ryzyka. – Tylko około 10 proc. kobiet ma ekstremalnie gęstą tkankę gruczołową. Większość przypadków raka piersi i późnych diagnoz dotyczy kobiet z mniej gęstą tkanką – wyjaśnia Kuhl. I dodaje, że kluczowy postęp polega na tym, że sztuczna inteligencja potrafi w kilka sekund zdecydować, czy dana kobieta potrzebuje MRI w ramach profilaktyki, czy nie.

Profilaktyka: dla kogo?

Programy przesiewowe zaczynają się w większości krajów od 50. roku życia, ponieważ ryzyko zachorowania na raka piersi rośnie z wiekiem, a korzyści z badań przesiewowych są naukowo udowodnione. Młodsze kobiety chorują rzadziej, ale częściej mają agresywne guzy. – Tak naprawdę młodsze kobiety skorzystałyby na skutecznej diagnostyce – podkreśla Kuhl.

Problem w tym, że u młodszych kobiet mammografia jest mniej skuteczna. – Mają one częściej gęstą tkankę gruczołową, co utrudnia wykrycie raka – podkreśla badaczka. Uważa, że obecny model „jeden dla wszystkich” jest przestarzały i proponuje dwustopniowe podejście. – Najpierw mammografia, a następnie analiza AI w celu określenia ryzyka na najbliższe pięć lat.

Jeśli algorytm wskaże wysokie ryzyko, należy oferować MRI. – W takim przypadku mammografia nie jest już potrzebna – wskazuje Christiane Kuhl.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Niemieckiej DW.

Niemcy wypadają fatalnie w porównaniu z innymi krajami europejskimi pod względem profilaktyki chorób przewlekłych. Spośród 18 badanych państw w Europie Północnej i Środkowej Niemcy zajmują przedostatnie miejsce. Takie wnioski płyną z opublikowanego w czwartek, 4 grudnia, pierwszego indeksu zdrowia publicznego Federalnego Związku AOK we współpracy z Niemieckim Centrum Badań nad Rakiem.

Zbadano stan wdrożenia środków zapobiegawczych zalecanych przez naukowców. Impulsem do przeprowadzenia badania była znajdująca się poniżej średniej długość życia w Niemczech, ale także rosnąca liczba chorób sercowo-naczyniowych i nowotworowych. W indywidualnej ocenie czterech badanych obszarów działania Niemcy zajmują ostatnie miejsca w zakresie palenia tytoniu, spożywania alkoholu i odżywiania, a w zakresie aktywności fizycznej plasują się w dolnej połowie tabeli.

Niezłe miejsce Polski

Według rankingu liderami w zakresie środków zapobiegawczych są Wielka Brytania, Finlandia i Irlandia, a tuż za nimi plasują się Norwegia i Francja. Zdaniem autorów raportu w krajach tych wdrażanych jest szczególnie wiele środków zalecanych przez naukowców w celu promowania zdrowego stylu życia. Państwa te starają się w miarę możliwości robić wszystko, aby palenie tytoniu i spożywanie alkoholu były nieatrakcyjne. Przykładami mogą być opłaty producentów za słodzone napoje bezalkoholowe, zdrowe środowisko żywieniowe w szkołach, ograniczenia reklamowe lub wyższe ceny tytoniu i alkoholu. Polska zajęła w rankingu siódme miejsce.

Chociaż Niemcy mają najwyższe wydatki na zdrowie w przeliczeniu na mieszkańca, to pod względem średniej długości życia plasują się na ostatnim miejscu w porównaniu z innymi krajami europejskimi – ubolewa Carola Reimann, przewodnicząca kasy chorych AOK. Ponadto wśród młodszych dorosłych występuje więcej chorób przewlekłych, które pojawiają się w coraz młodszym wieku. Czynnikami sprzyjającymi ich rozwojowi są między innymi nadwaga, brak ruchu lub alkohol. – Najwyraźniej same wysokie wydatki na zdrowie nie są gwarancją sukcesu – powiedziała Reimann.

Alkohol dla 14-latków

Według Olivera Huizinga, kierownika działu profilaktyki w AOK, nie ma sprzeczności w tym, że kraje będące pionierami w tej dziedzinie nadal osiągają słabe wyniki w zakresie stanu zdrowia. Na przykład w Wielkiej Brytanii nadwaga jest powszechna, również wśród dzieci. W Irlandii odnotowuje się natomiast szczególnie wysoki wskaźnik zachorowań na raka. Obecna sytuacja jest powodem do podjęcia krajowych działań profilaktycznych, stwierdził Huizinga. Jednak zanim przyniosą one efekty, minie trochę czasu, być może lata lub dziesięciolecia.

W zakresie spożycia alkoholu Norwegia szczególnie dobrze wdraża działania profilaktyczne, powiedział Huizinga. Alkohol jest drogi, nie może być reklamowany, jest dostępny w ograniczonym zakresie i można go spożywać dopiero od 20 roku życia. W Niemczech natomiast już 14-latkowie mogą po niego sięgać pod nadzorem dorosłych. Dodatkowo alkohol jest dostępny praktycznie przez całą dobę i jest tani. – Niemcy są krajem UE, w którym alkohol jest najtańszy – powiedział Huizinga. Irlandia natomiast szczególnie dobrze radzi sobie z profilaktyką palenia tytoniu. – Nawet słynne irlandzkie puby są wolne od dymu tytoniowego – i ogólnie nie zaszkodziło to lokalom.

Rakotwórczy tytoń

Prezes Niemieckiego Centrum Badań nad Rakiem, Michael Baumann, przypomniał o około 500 tysiącach nowych przypadków raka rocznie w Niemczech. Według aktualnego stanu wiedzy 40 procent z nich można całkowicie uniknąć, a może nawet więcej. Aż 20 procent to nowotwory związane z paleniem tytoniu.

– Wszyscy jesteśmy zobowiązani do działania – zaapelował Baumann, zwłaszcza że wiele czynników ryzyka, takich jak palenie tytoniu, nadwaga czy spożywanie alkoholu, jest powszechnie znanych. Istnieją jednak również środki zapobiegawcze, takie jak szczepienia, które są zbyt rzadko stosowane. – Szczepionka przeciwko HPV została wynaleziona w Niemczech, ale to właśnie tam jest najrzadziej stosowana – ubolewa Baumann. Jak dodał, szczególnie dzieci i młodzież potrzebują lepszej wiedzy na temat zdrowia i profilaktyki.

Apel o edukację zdrowotną

Prezes Federalnej Izby Lekarskiej Klaus Reinhardt zaapelował o wprowadzenie obowiązkowej edukacji profilaktycznej w przedszkolach i szkołach w całym kraju. Zdrowie musi stać się przedmiotem nauczania w szkole. W przeciwnym razie Niemcom grozi długotrwała sytuacja podobna do tej w Stanach Zjednoczonych, ostrzega Reinhardt: spadająca średnia długość życia pomimo postępu medycznego.

(KNA/stef)

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Petycję pod hasłem „Ogólnokrajowy zakaz fajerwerków,TERAZ!” podpisało ponad 2,2 miliona osób. Berliński związek zawodowy policji przekazał dokument przewodniczącemu konferencji ministrów spraw wewnętrznych, Ulrichowi Mäurerowi w trakcie obrad w Bremie.

– To największa petycja w Niemczech – podkreślił Stephan Weh, przewodniczący berlińskiej GdP, przekazując socjaldemokracie nośnik danych zawierający wszystkie podpisy. „Musimy zapewnić służbom bezpieczną noc sylwestrową” – dodał. W petycji postulowany jest szeroki zakaz odpalania fajerwerków przez osoby prywatne.

Ministrowie spraw wewnętrznych landów prowadzą obrady w mieście hanzeatyckim do piątku, z udziałem gościnnym federalnego ministra spraw wewnętrznych Alexandra Dobrindta. Jednym z poruszanych zagadnień jest regulacja prywatnego użycia fajerwerków w sylwestra.

Jest jednak mało prawdopodobne, aby w Bremie osiągnięto w tej kwestii jednomyślną decyzję. Senator ds. wewnętrznych Bremy, Ulrich Mäurer, już od dłuższego czasu popiera wprowadzenie zakazu, podobnie jak berlińska senator ds. wewnętrznych, Iris Spranger.

Prawdziwy koszmar

Jak oboje podkreślili w Bremie, w ostateczności przynajmniej landy i gminy powinny mieć możliwość uchwalenia stosownych przepisów. Odpalanie fajerwerków jest szkodliwe dla ludzi, zwierząt oraz środowiska.

–To, czego doświadczają funkcjonariusze policji i strażacy, to prawdziwy koszmar – powiedział socjaldemokrata. I dodał: – Mam nadzieję, że konferencja ministrów spraw wewnętrznych w końcu da konkretny sygnał do działania.

Senator ds. wewnętrznych Bremy planuje ustąpić ze stanowiska jeszcze w bieżącym roku. Na jego miejsce przewidziano byłą pełnomocniczkę Bundestagu ds. obrony, Evę Högl.

(DPA/jar)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

W ramach zwiększenia zabezpieczenia wschodniej flanki NATO, niemiecka Luftwaffe przesunęła myśliwce bojowe do Polski. Z lotniska wojskowego Nörvenich wystartowało kilka Eurofighterów do polskiej bazy wojskowej w Malborku – jak poinformowały władze sił powietrznych.

Decyzja o stacjonowaniu myśliwców to odpowiedź na niedawne naruszenia przestrzeni powietrznej przez rosyjskie samoloty w rejonie Morza Bałtyckiego oraz na przypadki wtargnięcia dronów-kamikadze na teren państw NATO.

Minister obrony Niemiec Boris Pistorius zapowiedział ten krok w połowie października.

Sygnał wsparcia

– Dzięki tej misji nasi żołnierze, obok naszej grupy alarmowej stacjonującej od sierpnia w Rumunii, wnoszą kolejny cenny wkład w ochronę wschodniej części terytorium sojuszu. W ten sposób dajemy kolejny wyraźny sygnał wsparcia dla naszego sąsiada, Polski, oraz dla całego NATO – wyjaśnia inspektor sił powietrznych, generał broni Holger Neumann.

Już w sierpniu i wrześniu niemieckie siły powietrzne stacjonowały z samolotami bojowymi na polskim lotnisku wojskowym w Malborku. Znajduje się ono około 60 kilometrów na południowy wschód od Gdańska i 80 kilometrów od rosyjskiej eksklawy nad Bałtykiem – Kaliningradu.

Razem z samolotami Bundeswehra wysyła około 150 osób, w tym pilotów, techników, logistyków, ochroniarzy i żołnierzy straży polowej. Według wstępnych planów mają tam pozostać do marca.

(DPA/jar)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Monachijski dziennik „Münchner Merkur” pisze w swoim portalu internetowym o porażce niemieckiego koncernu TKMS w polskim przetargu na zakup łodzi podwodnych.

Polska planuje zakup trzech nowych okrętów podwodnych i zdecydowała się na szwedzki model Saab A26 Blekinge. „Tym samym Szwecja nie tylko wyprzedza Thyssenkrupp Marine Systems (TKMS), ale wysyła również sygnał dotyczący współpracy w zakresie bezpieczeństwa w Europie” – pisze autor artykułu Patrick Freiwah.

Przypomina, że polski minister obrony Władysław Kosiniak-Kamysz uzasadnił decyzję, mówiąc, że „oferta szwedzka jest jedyną, która spełniła wszystkie oczekiwania Marynarki Wojennej”.

Niemiecki u-boot – „nowoczesny i sprawdzony”

Thyssenkrupp Marine Systems z Kilonii, wydzielony latem 2025 roku, jest jednym z wiodących producentów okrętów podwodnych na świecie – czytamy. W polskim przetargu firma wystawiła „nowoczesny i sprawdzony model U212 CD, który został już zamówiony przez marynarki Niemiec i Norwegii”. „Mimo to TKMS nie zdołał wygrać w polskim przetargu”.

Warszawa wybrała szwedzkiego konkurenta Saab, a eksperci wskazują, że decydujące były dopasowanie operacyjne, harmonogram oraz włączenie w ofertę przemysłu” – cytuje „Münchner Merkur”. „Klasa Saab A26 Blekinge oferuje zdolności, które Polska uznaje za istotne dla swojej strategii morskiej wzdłuż wschodniej flanki NATO.

Według autora przegrany kontrakt rzuca światło na niemiecki przemysł zbrojeniowy. Z TKMS Niemcy mają globalnego gracza w sektorze morskim, który jest w dobrej sytuacji i ma zlecenia aż do lat 40. Tego stulecia. „Jednak decyzja Polski pokazuje, że oprócz samej inżynierii kluczowe są także czynniki geopolityczne i operacyjne” – stwierdza autor.

Okręty Saab zamiast TKMS

„Dla północnoniemieckiego przemysłu utrata kontraktu oznacza niepowodzenie i utraconą szansę na pogłębienie współpracy w zakresie bezpieczeństwa z Polską. Bałtyk jest strategicznie ważnym obszarem, w którym Niemcy i Polska będą musiały ściślej współpracować, aby stawić czoła wyzwaniom ze strony Rosji i innych podmiotów” – czytamy.

Szwedzki okręt umożliwia prowadzenie rozpoznania, wojny minowej, ścigania okrętów podwodnych i skryte operacje – wymienia niemiecki dziennik.

W końcowej fazie postępowania przetargowego TKMS nie złożył własnej oferty komercyjnej polskiej agencji zakupowej. Zamiast tego niemieckie rozwiązanie oparte na klasie U212CD było reprezentowane w ramach procedury „Government-to-Government", czyli między rządami Polski i Niemiec. „Czy te okoliczności doprowadziły do niekorzystnej sytuacji przy zamówieniu, nie wiadomo”.

Bezpieczeństwo na Bałtyku

Decyzja na korzyść Saaba jest również sygnałem dla współpracy w zakresie bezpieczeństwa między Polską a Skandynawią. Premier Szwecji Ulf Kristersson podkreślił na platformie X: „Szwecja i Polska są zgodne co do wyzwań dla bezpieczeństwa Europy. Wspólnie weźmiemy większą odpowiedzialność za bezpieczeństwo na Bałtyku.”

„Również dla Niemiec Bałtyk pozostaje ważnym obszarem zainteresowania w obliczu napięć geopolitycznych. Współpraca z Polską i Szwecją będzie istotna także po tym kontrakcie – ponieważ zadania w regionie wymagają wspólnych rozwiązań” – konstatuje „Münchner Merkur”.

Według ankiety przeprowadzonej w dziewięciu państwach 51 procent respondentów uważa, że prawdopodobieństwo wojny ich kraju z Rosją w nadchodzących latach jest wysokie lub bardzo wysokie. Analiza opublikowana w czwartek (4.12.2025) przez francuskie czasopismo „Le Grand Continent” wskazuje też na istotne różnice w postrzeganiu ryzyka między poszczególnymi państwami.

W Polsce, graniczącej z Rosją i sprzymierzoną z nią Białorusią, 77 procent respondentów oceniło ryzyko wojny jako wysokie lub bardzo wysokie. We Francji obawy te podziela 54 procent, a w Niemczech 51 procent ankietowanych. We Włoszech natomiast większość, bo 65 procent, uważa ryzyko za niewielkie lub w ogóle nieistniejące.

Rosja największym zagrożeniem

Łącznie we wszystkich dziewięciu krajach 81 procent respondentów ocenia prawdopodobieństwo wojny ich państwa z Chinami jako niskie lub zerowe. „W europejskiej opinii publicznej Rosja wciąż jawi się jako zdecydowanie największe zagrożenie” – stwierdza „Le Grand Continent”.

Respondenci wyrażają również wątpliwości co do zdolności swojego kraju do obrony przed Moskwą. Ponad dwie trzecie ocenia, że ich państwo „w ogóle” lub „raczej” nie byłoby zdolne do skutecznej obrony przed rosyjską agresją.

We Francji, będącej wśród badanych jedynym krajem dysponującym bronią atomową, odsetek osób przekonanych o zdolnościach obronnych swojego państwa jest najwyższy – 44 procent ocenia, że ich kraj „całkowicie” lub „raczej” byłby w stanie się obronić.

Na przeciwległym biegunie znajdują się Belgowie, Włosi i Portugalczycy, wśród których od 80 do 90 procent respondentów ocenia, że ich kraj nie byłby zdolny do skutecznej obrony.

Zagrożenie terroryzmem

Równocześnie jako poważne zagrożenie Europejczycy nadal postrzegają terroryzm. Około 63 procent ankietowanych w dziewięciu krajach ocenia ryzyko konfliktu z organizacją terrorystyczną jako podwyższone lub wysokie.

Badanie zostało przeprowadzone przez instytut opinii publicznej Cluster w dziewięciu krajach: Francji, Niemczech, Włoszech, Hiszpanii, Polsce, Portugalii, Chorwacji, Belgii i Holandii, na próbie około 9 500 osób wybranych metodą kwotową.

(AFP/jar)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na facebooku! >>

Związek zawodowy Verdi zorganizował w poniedziałek, 1 grudnia, kolejny strajk ostrzegawczy w centrach logistycznych i przed outletami niemieckiego internetowego sklepu Zalando. To jedna z największych w Europie platform specjalizujących się w sprzedaży odzieży, obuwia i akcesoriów.

Związkowcy wybrali celowo okres przedświąteczny. „Podczas gdy Zalando werbuje klientów rabatami, odnotowując rekordową sprzedaż, a jego centra logistyczne w Mönchengladbach, Erfurcie i Ludwigsfelde mają działać na pełnych obrotach, pracownicy jasno dali do zrozumienia: ‘Bez dobrych warunków pracy nie ma mowy o płynnej wysyłce'” – pisze berliński dziennik.

Polacy w Zalando

Jak czytamy, w Ludwigsfelde w graniczącej z Polską Brandenburgii Zalando zatrudnia ok. 180 pracowników. Jakieś 80 proc. pochodzi z Polski, a połowa z nich codziennie dojeżdża do pracy przez granicę, żeby pracować w systemie zmianowym od godziny 5:55 do 23:35. „I to bez dodatków za pracę w późnych godzinach lub w nocy” – mówi gazecie związkowiec z Verdi.

„Czy były modowy start-up, a dzisiaj multimilionowa firma z Berlina wykorzystuje polską siłę roboczą?” – pyta „Berliner Zeitung”. Dziennik zapytał w Zalando o płace, a w związkach zawodowych o procesy logistyczne. Verdi pomaga pracownikom Zalando w zorganizowaniu swoich rad zakładowych, ale natrafia to na przeszkody. „Szczególna struktura utrudnia organizację: jest wielu dojeżdżających, praca na zmiany jest monotonna, a ponieważ wielu pracowników ledwo mówi po niemiecku, stanowi to dodatkową przeszkodę w ciężkiej codziennej pracy” – czytamy.

Ile za godzinę?

Problemem jest też płaca. W Ludwigsfelde ogromna większość pracowników zarabia 2518 euro brutto, co daje 14,53 euro za godzinę – nieco więcej niż obowiązująca obecnie w Niemczech płaca minimalna (12,82 euro).

Tymczasem w Brandenburgii w handlu detalicznym stawka godzinowa w umowach zbiorowych wynosi 17,76 euro. To miesięcznie – bez dodatków – około 400 euro brutto więcej, przy dwóch godzinach pracy tygodniowo mniej – wyliczył autor artykułu. A związkowcy zwracają uwagę, że w tym roku Zalando spodziewa się zysku przed opodatkowaniem w wysokości 550-600 mln euro, czyli około 36 tys. na pracownika. „Pieniądze są, muszą tylko trafić do tych, którzy je wypracowują. Pracownicy zasługują na swój sprawiedliwy udział” – podkreśla związkowiec.

Zalando tłumaczy z kolei, że orientuje się na „powszechnych w branży logistycznej wynagrodzeniach”, nie odpowiada jednak na pytanie o różnice płac między berlińską centralą koncernu a centrami logistycznymi. Według Verdi pracownicy berlińskiej centrali zarabiają o wiele lepiej niż zatrudnieni w centrach logistycznych.

Na zapytanie dziennika Zalando wskazuje na kilkunastoprocentowe podwyżki w Mönchengladbach na zachodzie Niemiec i wschodnioniemieckim Erfurcie (do których firma i tak byłaby zobowiązana ze względu na wzrost płacy minimalnej), na zwiększenie urlopu do 30 dni, dodatek świąteczny i wakacyjny oraz inne dodatki pracownicze.

Skutki strajku umiarkowane

Obecnie Verdi wzmacnia presję na duże internetowe platformy handlowe. Skutki strajku w Zalando wypadły jednak umiarkowanie. W Mönchengladbach firma zatrudnia ok. 1800 osób, a w Erfurcie –– ok. 2700. „Zdecydowana większość nie brała udziału w strajku, dlatego praca była kontynuowana” – przekazała firma. Dzięki ogólnoeuropejskiej sieci logistycznej Zalando nie przewiduje żadnych utrudnień dla klientów.

„Pozostaje zatem pytanie, czy koncern może na razie utrzymać obecny model z wysokim odsetkiem pracowników dojeżdżających z Polski” – konkluduje autor. I przypomina, że Zalando jest sponsorem reprezentacji Niemiec w piłce nożnej i powinien „być w społeczeństwie wzorem w zakresie uczciwości i odpowiedzialności”.

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Z opublikowanej w czwartek (4.12.2025) analizy Instytutu Stosowanych Badań Ekonomicznych (IAW) w Tybindze, przygotowanej na zlecenie Fundacji Bertelsmanna, wynika, że wielu długotrwałych beneficjentów zasiłku obywatelskiego (Bürgergeld) nie poszukuje aktywnie zatrudnienia. W grupie respondentów w wieku od 25 do 50 lat, którzy pobierają świadczenie od co najmniej roku, 57 procent przyznało, że w ciągu ostatnich czterech tygodni nie szukało pracy.

Jako główną przeszkodę wiele osób podaje problemy zdrowotne – 45 procent badanych zgłasza choroby psychiczne lub przewlekłe. W grupie osób, które w ogóle nie poszukiwały pracy, odsetek ten wzrasta do 74 procent.

Według badania znaczna część beneficjentów uskarża się na niewystarczające wsparcie ze strony urzędów pracy – niemal 43 procent respondentów nigdy nie otrzymało propozycji zatrudnienia, a około 38 procent wskazuje na brak dostępnych szkoleń. Wyniki sugerują, że oferty pracy trafiają głównie do osób posiadających wykształcenie zawodowe.

Brak odpowiednich ofert

Badanie pokazuje również, że wiele osób rezygnuje z aktywnego szukania pracy z powodu braku odpowiednich ofert (49 procent) lub niewielkich korzyści finansowych wynikających z zatrudnienia (26 procent). Co piąta osoba wskazuje na obowiązki rodzinne, w tym opiekę nad dziećmi lub innymi członkami rodziny. Ponadto 11 procent przyznaje, że radzi sobie dzięki pracom dorywczym.

Fundacja Bertelsmanna zaapelowała o większe wsparcie i wymagania wobec osób otrzymujących zasiłki obywatelskie. „Kto może pracować, ale bez ważnego powodu odrzuca oferty pracy, powinien być konsekwentnie karany” – powiedział pracownik fundacji Tobias Ortmann. Poza tym trzeba walczyć z pracą na czarno. Z kolei ludzie, którzy chcą pracować, ale nie mogą, potrzebują większego wsparcia, na przykład w postaci odpowiedniej opieki nad dziećmi lub ukierunkowanych szkoleń.

Błędna interpretacja

Związek Pomocy Społecznej (Paritätischer Wohlfahrtsverband) ostrzegł przed błędną interpretacją wyników analizy. Ankietą objęto wyłącznie osoby pobierające zasiłek obywatelski przez okres dłuższy niż 12 miesięcy; pominięto najbardziej aktywną grupę w pierwszym roku pobierania zasiłku. Tymczasem około 40 procent osób zrezygnowało z tego świadczenia już w pierwszym roku.

Ponadto, według badania większość respondentów miała uzasadnione powody, aby okresowo nie szukać pracy, np. z powodu choroby, opieki nad dziećmi lub udziału w programach aktywizacji zawodowej. Spośród pozostałych osób 73 procent aktywnie poszukiwało pracy. Zdaniem związku debata powinna zatem koncentrować się na jakości i możliwościach usług świadczonych przez urzędy pracy.

W badaniu wykorzystano odpowiedzi 1006 osób pobierających zasiłek obywatelski, które od co najmniej roku są bezrobotne lub poszukują pracy. Wykluczono osoby samotnie wychowujące dzieci. Ankieta została przeprowadzona wiosną bieżącego roku telefonicznie lub online.

(KNA/jar)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Od sierpnia 2024 r. do sierpnia 2025 r. w handlu detalicznym w Niemczech odnotowano 2490 upadłości – wynika z opublikowanego w czwartek (4.12.2025) badania ubezpieczyciela kredytowego Allianz Trade. Liczba bankructw była najwyższa od jesieni 2016 roku i zbliżyła się do negatywnego rekordu, jaki padł w okresie od 2015 r. do października 2016 r., kiedy odnotowano 20520 upadłości w handlu detalicznym w Niemczech.

– Handel detaliczny nadal boryka się z głębokimi zmianami modelu biznesowego, które rozpoczęły się podczas pandemii – powiedział Guillaume Dejean, ekspert Allianz Trade. – Aby sprostać rosnącej konkurencji ze strony dużych platform internetowych, detaliści muszą masowo inwestować w kanały cyfrowe, merchandising oparty na danych i innowacyjne technologie wyposażenia sklepów.

Wiele sieci wprowadza autonomiczne systemy w magazynach, oparte na sztucznej inteligencji silniki rekomendacji produktów oraz sterowane robotami skanery półek. Inne testowały samonawigujące roboty serwisowe w przestrzeniach sprzedażowych, pomagające klientom w wyszukiwaniu artykułów.

Jak Dawid z Goliatem

Zdaniem autorów badania pod presja są przede wszystkim małe sklepy. – To po części przypomina walkę Dawida z Goliatem – powiedział Dejean. – Te innowacje poprawiają jakość zakupów i rentowność, ale wymagają wysokich inwestycji początkowych, których mniejsi gracze nie są w stanie ponieść. Niektórzy, zwłaszcza detaliści z branży tekstylnej, już teraz balansują na krawędzi.

– W związku z tym trend rosnącej liczby upadłości będzie się utrzymywać, a dalsza konsolidacja branży jest prawdopodobna – podkreślił Dejean.

Allianz Trade dostrzega jednak również pozytywne sygnały – od rosnących realnych wynagrodzeń po lepsze warunki kredytowe. Także Unia Europejska chce utrudnić działalność chińskim platformom sprzedaży internetowej, takim jak Shein, Temu i AliExpress. Ministrowie finansów UE uzgodnili wprowadzenie ceł na tanie paczki „jak najszybciej w 2026 roku”. Powinno to zmniejszyć ostrą konkurencję ze strony chińskich platform handlowych.

– Planowane przepisy podatkowe pomogą lokalnym detalistom, ale nie są panaceum – ocenia Dejean. Według niego zainteresowanie chińskich detalistów dużym europejskim rynkiem konsumenckim może pociągać za sobą inwestycje w Niemczech poprzez fuzje i przejęcia lub wspólne przedsięwzięcia.

(RTR/ widz)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na facebooku! >>

Moskwa przygotowuje się militarnie do konfliktu z Zachodem i militaryzuje swoje społeczeństwo – ostrzega kanclerz Niemiec Friedrich Merz w artykule, opublikowanym w czwartek (4.11.2025) na łamach dziennika „Frankfurter Allgemeine Zeitung”. Przedstawia argumenty na rzecz wykorzystania zamrożonych aktywów rosyjskiego banku centralnego na wsparcie Ukrainy.

„Taka Rosja stanowi zagrożenie dla wolności i bezpieczeństwa Europy. Stanowi również zagrożenie dla waszych partnerów z Europy Wschodniej, którzy ponad trzydzieści lat temu musieli walczyć o swoją wolność i suwerenność” – pisze.

Merz wskazuje na obawy krajów bałtyckich i Polski. „Solidarność z naszymi wschodnioeuropejskimi sąsiadami jest nie tylko obowiązkiem wynikającym z naszej własnej historii, ale leży również w naszym żywotnym interesie” – podkreśla.

Przekonuje, że w rękach krajów UE leży teraz nie tylko to, by wzmocnić broniącą się przed rosyjską agresją Ukrainę, ale by „dać Moskwie jednoznacznego sygnału, że kontynuowanie tej wojny agresywnej jest bezcelowe”.

Byłby to sygnał „niezależności Europy, sygnał, że to my, Europejczycy, decydujemy i kształtujemy to, co dzieje się na naszym kontynencie” – dodaje.

„Niczego nie konfiskujemy”

W tym celu jednak – zdaniem Merza – należy „wykorzystać zamrożone rosyjskie aktywa”. „Dzięki rozwiązaniu zaproponowanemu przez Komisję Europejską jest to teraz możliwe w pełni zgodnie z prawem międzynarodowym i naszymi międzynarodowymi zobowiązaniami: jako Europejczycy wspólnie zdecydowaliśmy, że aktywa rosyjskiego banku centralnego pozostaną zamrożone do czasu, aż Rosja zrekompensuje Ukrainie szkody wojenne. Tak właśnie chcemy postąpić. Nie konfiskujemy i nie naruszamy rosyjskich roszczeń” – wyjaśnia.

I przypomina: „Już podczas ostatniego posiedzenia Rady Europejskiej podkreśliłem, że musimy wspólnie ponieść wszelkie ryzyko finansowe związane z tym krokiem”. Według kanclerza każdy kraj w UE musi ponosić ryzyko proporcjonalnie do swojej siły gospodarczej. „Byłoby nie do przyjęcia, gdyby jedno państwo ponosiło nadmierne obciążenie w tej kwestii” – ocenia Merz, podkreślając, że należy szybko rozwiać obawy Belgii, w której znajduje się większość zamrożonych przez UE aktywów. W ocenie kanclerza decyzja powinna zapaść na szczycie UE 18 grudnia.

Groźby z Moskwy

KE zaproponowała wykorzystanie ponad 200 miliardów euro zamrożonych rosyjskich środków poprzez skomplikowany system obligacji UE. Merz pisze w „FAZ” o kredycie dla Ukrainy na kwotę 165 mld euro.

Jak zauważa agencja Reutera, wiceprzewodniczący rosyjskiej Rady Bezpieczeństwa Dmitrij Miedwiediew powiedział w czwartek, że Moskwa może uznać takie plany za akt uzasadniający wojnę. „Gdyby szalona Unia Europejska faktycznie próbowała pod pozorem tzw. ‚kredytu reparacyjnego' ukraść zamrożone w Belgii rosyjskie aktywa, Rosja może uznać ten krok za powód do wojny ze wszystkimi tego konsekwencjami dla Brukseli i poszczególnych krajów UE” – powiedział Miedwiediew, który regularnie grozi UE z powodu jej wsparcia dla Ukrainy.

faz.net, RTR/ widz

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Finlandia, tradycyjnie jedno z najbardziej zdyscyplinowanych fiskalnie państw Unii Europejskiej, otrzymała ostrzeżenie z Brukseli. W ubiegłym tygodniu Komisja Europejska nakazała Helsinkom opracowanie wiarygodnego planu rozwiązania problemu deficytu budżetowego, który przekroczył unijny limit 3 proc. PKB.

Komisja poinformowała, że deficyt Finlandiima osiągnąć w tym roku 4,5 proc. PKB, a zadłużenie kraju wzrośnie w przyszłym roku do 90 proc. PKB – prawie o połowę więcej niż w 2019 r.

Nordycki kraj, którego gospodarka jest warta rocznie 300 mld euro, został formalnie objęty unijną procedurą nadmiernego deficytu. Może to prowadzić do sankcji finansowych, w tym wysokich kar, zawieszenia funduszy unijnych i bardziej rygorystycznego nadzoru fiskalnego ze strony Brukseli.

Niski wzrost, wysokie wydatki, wojna w Ukrainie

Od globalnego kryzysu finansowego w latach 2008-2009 Finlandia zmaga się z dyscypliną fiskalną. Upadek producenta telefonów komórkowych Nokia, niegdyś motoru wzrostu, pozostawił fińską gospodarkę bez wyraźnego napędu.

Problem pogłębiły w ostatnich latach wysokie koszty opieki społecznej, ogromny wzrost wydatków na obronność oraz szok gospodarczy związany z zerwaniem więzi energetycznych i handlowych z sąsiednią Rosją w wyniku wojny w Ukrainie.

W 2021 r. – zanim rosyjskie czołgi wjechały do Ukrainy – handel dwustronny między Moskwą a Helsinkami osiągnął 12,71 mld euro i stanowił 4,3 proc. fińskiej gospodarki. Do końca trzeciego kwartału br. handel spadł o prawie 93 proc.

Załamanie pogłębiła decyzja Finlandii o zamknięciu wschodniej granicy pod koniec 2023 r. ze względu na obawy dotyczące bezpieczeństwa i stosowanie przez Moskwę migracji jako broni. Ruch ten niemal natychmiast zatrzymał zakupy transgraniczne i turystykę, szczególnie uderzając w regiony przygraniczne.

Wzrost wydatków na obronność

Według Banku Finlandii w 2019 r. ponad 2 tys. fińskich firm eksportowało do Rosji. Pod koniec 2023 r. liczba ta spadła do około 100.

Jarkko Kivisto, doradca w dziale prognoz Banku Finlandii, mówi, że trudno jest zmierzyć bezpośredni wpływ załamania handlu fińsko-rosyjskiego na deficyt budżetowy. – Nie mamy szacunków dotyczących tego efektu – zaznacza Kivisto w rozmowie z DW, dodając, że wpływ był „pośredni, poprzez słabszą aktywność gospodarczą i niższą wartość dodaną, a także brak wpływów podatkowych z rosyjskiej turystyki”.

W obliczu zagrożeń ze strony Rosji Finlandia (kraj członkowski NATO) znacząco zwiększyła wydatki na obronność – z 5,1 mld euro w 2022 r. do ponad 6,2 mld euro w 2024 r., co obecnie przekracza 2,3 proc. PKB. Kraj zobowiązał się do podniesienia do 2029 r. wydatków wojskowych do poziomu 3 proc.

Zapytany, czy skutki wojny w Ukrainie mogły doprowadzić do przekroczenia deficytu Finlandii, zmuszając UE do uruchomienia procedury nadmiernego deficytu, Lauri Holappa, dyrektor wykonawczy Fińskiego Centrum Nowej Analizy Ekonomicznej (UTAK) odparł, że jest to możliwe. – Bez inwazji można argumentować, że moglibyśmy wykorzystać te środki (wydatki na obronność) na bardziej produktywne cele – mówi Holappa w rozmowie z DW.

Połączenie wydatków wojskowych, załamania bilateralnego handlu i niemal całkowitej utraty rosyjskiej turystyki zmusiło fiński rząd do zaciągnięcia dodatkowego długu w czasie, gdy obciążenie długiem już gwałtownie wzrosło.

Przed wojną w Ukrainie około jedna trzecia dostaw energii do Finlandii pochodziła z Rosji. Po ich odcięciu kraj został bardzo narażony. – Największy wpływ miały wyższe ceny energii, ponieważ Finlandia była dość mocno zależna od dostaw energii z Rosji – mówi DW Heli Simola, ekonomistka w Instytucie Gospodarek Wschodzących Banku Finlandii (BOFIT).

Kryzys energetyczny i droższa ropa

Jak zaznacza Simola, Finlandia zdołała stosunkowo szybko zdywersyfikować źródła energii, choć po znacznie wyższych cenach. Zmiana ta podniosła koszty importu ropy o 109 proc., do ponad 6 mld euro w samym 2022 r. Ekspertka dodaje, że fińscy eksporterzy potrafili dostosować się do wyeliminowania handlu z Rosją w innych niż energetyczny sektorach, nie ograniczając produkcji ani zatrudnienia.

Tymczasem Moskwa stara się wykorzystać debatę o deficycie jako broń, szerząc dezinformację, która wyolbrzymia gospodarcze skutki zerwania handlu z Rosją, przedstawiając Helsinki jako kraj niestabilny, podczas gdy problem deficytu narastał od lat.

Presja wewnętrzna była głównym czynnikiem, który wywindował deficyt Finlandii ponad limity akceptowane przez UE. Starzejące się społeczeństwo zwiększa koszty emerytur i opieki zdrowotnej, a rozbudowane państwo opiekuńcze – zatrudniające niemal jedną trzecią siły roboczej – sprawia, że konsolidacja fiskalna jest politycznie trudna.

Nadchodzą lata oszczędności

Pomimo wyzwań rząd Finlandii uchwalił jeden z najbardziej restrykcyjnych budżetów w UE na rok 2025, łącząc głębokie cięcia wydatków z podwyżkami podatków. Nowy mechanizm ograniczenia zadłużenia zobowiązuje wszystkie partie polityczne do długoterminowej redukcji deficytu. Jednak niektórzy decydenci ostrzegają, że w następnej kadencji parlamentu konieczne będą dodatkowe środki oszczędnościowe i podwyżki podatków.

– Sam wzrost gospodarczy nie wystarczy, aby przywrócić równowagę fiskalną – uważa Jarkko Kivisto z Banku Finlandii. – Szacunkowe dane sugerują, że potrzebne są dostosowania (podwyżki podatków i cięcia w sektorze publicznym) na poziomie około 3 proc. PKB, czyli 9-10 mld euro w ciągu najbliższych 5-10 lat.

Jednak przy 80 proc. PKB Finlandii pochodzącym z sektorów krajowych, takich jak konsumpcja gospodarstw domowych, usługi publiczne, budownictwo, handel detaliczny i zatrudnienie w sektorze państwowym, ekonomiści ostrzegają, że rygorystyczna polityka fiskalna może zdusić wzrost, którego kraj tak bardzo potrzebuje. – Około jedna trzecia naszej siły roboczej zależy od finansowania rządowego, a ciągła konsolidacja fiskalna sprawia, że obawiają się cięć – mówi Lauri Holappa.

Ta niepewność mocno obciążała zaufanie konsumentów, uniemożliwiając odbudowę konsumpcji krajowej mimo wzrostu płac i niższych stóp procentowych. – Jeśli teraz wprowadzimy surową politykę oszczędnościową wraz z restrykcyjnymi zasadami fiskalnymi, istnieje ryzyko, że nie wrócimy na ścieżkę wzrostu – przestrzega ekspert.

Ta takie ostrzeżenia mają szczególną wagę w przypadku kraju, który – mimo problemów fiskalnych – jest nadal uznawany za najszczęśliwszy na świecie.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Angielskiej DW.

Po rozmowach na Kremlu Steve Witkoff i Jared Kushner wrócili w środę (3.11.2025) prosto do Waszyngtonu i wbrew wcześniejszym zapowiedziom nie spotkali się w Brukseli z Wołodymyrem Zełenskim. Informacja ta wyszła z Kremla. Wcześniej, przed kilkugodzinnymi rozmowami zWładimirem Putinem, Amerykanie spacerowali po Moskwie, a Witkoff komplementował potem miasto. Z kolei sam Putin tuż przed rozmowami groził Europejczykom wojną za ich wsparcie dla Ukrainy i sprzeciw wobec prokremlowkiego 28-punktowego planu Białego Domu dla Ukrainy.

Jak przewidywali Europejczycy, przełomu nie ma, a Moskwa nadal obstaje przy tym, że Europa i Ukraina mają uznać roszczenia terytorialne Rosji (Donbas i Krym), a Ukraina zmniejszyć liczebność swojej armii. Kremlowi zależy też na zdjęciu sankcji, gdyż traci przez nie europejskie rynki.

FAZ za użyciem aktywów Rosji: sygnał dla Putina

„Gdyby Trumpowi naprawdę zależało na szybkim, ale i trwałym pokoju, musiałby teraz zwiększyć presję na Moskwę” – pisze „Frankfurter Allgemeine Zeitung”.

„W każdym razie koalicja chętnych musi zwiększyć wsparcie dla Ukrainy, która na froncie musi nadrabiać straty. Nie będzie to możliwe bez wykorzystania zamrożonych w UE aktywów rosyjskiego banku centralnego. Kanclerz Merz ma rację: chodzi o coś więcej niż tylko o finansowanie. Mobilizacja tych miliardów będzie dla Putina jednoznacznym sygnałem: że Europejczycy staną przeciw niemu zdecydowani i zjednoczeni w obronie swojej wolności. Ci, którzy nie bronią jej już w Ukrainie, lecz wolą spierać się o ryzyko odpowiedzialności, są narażeni na konieczność walki na własnej ziemi w dającej się przewidzieć przyszłości” – czytamy.

„Perfidny projekt Putina”

Dziennikowi z Frankfurtu wtóruje bawarska „Augsburger Allgemeine”: „Ostatnie dni z pełną wyrazistością pokazały, że Putin od nieudanej pełoskalowej agresji z lutego 2022 roku niezmiennie dąży do realizacji swojego głównego celu: likwidacji Ukrainy jako niepodległego państwa. Teraz dyktator widzi szansę na realizację tego perfidnego projektu w dającej się przewidzieć przyszłości, bez kontynuowania krwawej i kosztownej wojny, która pozostawia w Rosji głębokie blizny. Dla Ukrainy i Europy byłaby to katastrofa, która nastąpi, jeśli pozbawiony sumienia taktyk z Moskwy i dealmaker z Waszyngtonu będą ze sobą współpracować”.

„Putin oskarża Europejczyków o utrudnianie pokoju poprzez wspieranie Kijowa. Chodzi mu o to, że Europejczycy uniemożliwiają kapitulację Ukrainy. Rosyjska propaganda może być silna, ale jego sukcesy na polu bitwy są słabe. Tylko tak można wytłumaczyć otwarte oświadczenie Moskwy, że zamierza osiągnąć poprzez negocjacje to, czego nie może osiągnąć militarnie” – pisze „Kölner Stadt-Anzeiger”.

„Putin mógł mieć wcześniej nadzieję, że z Trumpem, na którego łatwo wpłynąć przez telefon, nadal mógł osiągnąć swoje cele. Gdyby nie Europejczycy, którzy wspierają Kijów. Nic dziwnego, że Putin grozi teraz Europejczykom wojną. Groźba ta pokazuje, że nad tą wojną już dawno stracił kontrolę” – podsumowuje gazeta z Kolonii.

Gazeta „Rheinpfalz” z miasta Ludwigshafen w Nadrenii-Palatynacie ocenia z kolei umiejętności wysłanników Trumpa: prorosyjskiego Steve'a Witkoffa i prezydenckiego zięcia Jareda Kushnera. „Nie ma wątpliwości: dyplomacja jest ważna. W czasie wojny jest wręcz niezbędna. Ale to, co obecnie inscenizuje rząd USA, nie zasługuje na to miano. To ledwie skrywane targowanie się kosztem ofiary, Ukrainy. A co gorsza, jest to naprawdę źle zrobione. Tak utalentowanemu strategowi i władcy marionetek jak Putin dostarczono bezradnych dyplomatycznych żółtodziobów Witkoffa i Kushnera. Prezydent Rosji prowadzi amerykańskich „dealmakerów” jak niedżwiedzie na łańcuchu po kremlowskiej arenie” – czytamy.

Celem ich ataku był jarmark bożonarodzeniowy w Leverkusen (Nadrenia Północna-Westfalia). Piętnasto- i siedemnastolatkowie, którzy utożsamiali się z organizacją terrorystyczną Państwo Islamskie (IS), planowali zabić przy użyciu ciężarówki jak najwięcej osób. Dwa dni przed planowanym atakiem nastolatkowie zostali aresztowani, gdy policja dowiedziała się o ich rozmowach online.

Nieletni, pochodzący z Afganistanu i Czeczenii, zostali skazani w 2024 roku na cztery lata więzienia. Takie przypadki coraz bardziej niepokoją niemieckie służby bezpieczeństwa.

Federalny Urząd Policji Kryminalnej (BKA) od lat odnotowuje gwałtowny wzrost liczby przestępstw z użyciem przemocy. Liczba nieletnich (do 17 lat) podejrzanych o popełnienie przestępstwa wzrosła od 2019 r. o prawie jedną trzecią, a liczba podejrzanych o popełnienie przestępstwa dzieci (do 13 lat) – o dwie trzecie.

W aktualnych statystykach przestępczości policyjnej BKA wskazuje na możliwe przyczyny tego trendu: „Istnieją przesłanki wskazujące na wzrost obciążeń psychicznych wśród dzieci i młodzieży od kilku lat. Chociaż obciążenia psychiczne nie są bezpośrednią przyczyną zachowań przestępczych, w połączeniu z innymi niekorzystnymi czynnikami mogą zwiększać prawdopodobieństwo popełnienia przestępstw (z użyciem przemocy)”.

Czynniki ryzyka: wojna, klimat, pandemia

Głównymi zagrożeniami są przemoc w rodzinie, brak miłości rodzicielskiej, ubóstwo oraz lęki o przyszłość w obliczu licznych kryzysów społecznych, takich jak wojna, zmiany klimatu i pandemia COVID-19.

BKA uważa nieletnich, którzy uciekli z ojczyzny, za szczególnie na nie narażonych. Samotni i pozbawieni perspektyw mają nadzieję znaleźć odpowiedzi na swoje pytania o sens życia w internecie.

W ten sposób często trafiają na strony ekstremistów religijnych lub politycznych. Zwiększa to ryzyko, że sami staną się ekstremistami. Berlińska Violence Prevention Network (VPN) od ponad 20 lat pracuje z takimi osobami – dziećmi, młodzieżą i młodymi dorosłymi. Ta organizacja pozarządowa jest również ważnym punktem kontaktowym dla organów bezpieczeństwa w działaniach na rzecz deradykalizacji.

Konflikt na Bliskim Wschodzie jako czynnik ryzyka

Dyrektor VPN Thomas Mücke ostrzega przed narastającym brakiem komunikacji z dziećmi i młodzieżą. Z warsztatów poświęconych Bliskiemu Wschodowi w szkołach wie, jak szybko dochodzi przy tym do sytuacji naładowanych emocjonalnie. Dlatego uważa, że ​​rozmowy z młodymi i między nimi w bezpiecznym środowisku są niezbędne, aby zapobiec ich zbłądzeniu.

– Mogą też rozmawiać ze sobą nawzajem o rzeczach, które dorośli uważają za trudne – podkreśla Mücke. To pozwala na dyskusję i otwiera ich na inne perspektywy. – Jeśli utracimy tę zdolność komunikacji, ekstremiści wygrają – dodaje działacz.

Propaganda na TikToku i innych platformach

O potencjalnych konsekwencjach takich niepowodzeń mowa jest również w raporcie Federalnego Urzędu Ochrony Konstytucji z 2024 roku: „W ostatnich latach zaobserwowano, że brutalne przestępstwa popełniane przez prawicowych ekstremistów często są poprzedzane radykalizacją w internecie”. Obejmuje to nie tylko konsumpcję propagandy na platformach takich jak Instagram i TikTok, ale przede wszystkim rozległe, często międzynarodowe kontakty z osobami o podobnych poglądach za pośrednictwem kanałów online, takich jak Telegram czy Discord.

„Dzięki swoim łatwym punktom wejścia i powszechnej dostępności internet zapewnia młodym ludziom łatwo dostępną wirtualną przestrzeń do nawiązywania kontaktów i wyrażania wrogich i agresywnych poglądów” – podsumowuje Federalny Urząd Ochrony Konstytucji.

Wrogowie wg skrajnej prawicy?: Antifa i osoby LGBT+

Za przykład takiej sieci kontaktów podano w raporcie grupę Jung & Stark (JS), która zyskała rozgłos w 2024 roku dzięki swojemu kontu na Instagramie. „Ta skrajnie prawicowa grupa, oderwana od istniejących regionalnych i krajowych scen skrajnej prawicy i utworzona w krótkim czasie, stanowi miejsce wejścia w skrajnie prawicowy ekstremizm dla wielu młodych ludzi, z których niektórzy są nieletni” – czytamy w raporcie.

W swojej agitacji członkowie JS wykorzystują metody ideologiczne, które polegają na celowym doborze wrogów. Jako tacy wskazywani są m.in. lewicowa antifa i ruch LGBTQ+.

Wyrwać młodych z ich wirtualnych baniek

Według obserwacji berlińskiej VPN, wyciągnięcie zradykalizowanych dzieci i młodzieży z ich baniek staje się coraz trudniejsze. Feride Aktas z sekcji Ekstremizm Motywowany Religijnie jest bardziej niż kiedykolwiek zaniepokojona stanem dyskursu politycznego i społecznego: – Dotarliśmy do punktu, w którym jesteśmy od siebie tak oddaleni, że najpierw musimy na nowo stać się zdolni do dialogu.

Aby to osiągnąć, jak podkreśla Aktas, konieczne jest, aby nie szufladkować młodych ludzi z powodu wątpliwych stwierdzeń, ale ze zrozumieniem odnosić się do ich emocji.

Kiedy rodziny i szkoła zawodzi

W swoich rozmowach ze zradykalizowanymi nieletnimi w 2025 roku aktywistka odczuła, że ​​konsekwencje pandemii koronawirusa nadal odgrywają tu istotną rolę. Często słyszała, że ​​nie było nikogo, kto by im pomógł – ani w domu, ani w szkole. Tacy młodzi czują się samotni nawet w grupie. – A potem znajdują kontakty w grupach, które na różne sposoby mogą wciągnąć ich w prawicowy ekstremizm lub islamizm – mówi Aktas.

Jej kolega Thomas Mücke wskazuje na fundamentalny problem, z którym boryka się wielu rodziców: niezauważanie zagrożenia, jakie niesie ze sobą radykalizacja ich dzieci. Dlatego tym ważniejsze jest, aby w razie wątpliwości skontaktować się z ośrodkami wsparcia. – Przyglądamy się sytuacji bardzo uważnie i natychmiast podejmujemy rozmowy z rodzicami – mówi.

Osoby „wysokiego ryzyka” i wracające z Syrii

Organizacja VPN zajęła się w ciągu ostatnich dziesięciu lat 431 przypadkami „ryzyka”. Osoby te stanowią zagrożenie dla siebie i innych – wyjaśnia Mücke. Według niego 75 z nich to „osoby wysokiego ryzyka”, które stanowią szczególnie duże zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego. Podobna sytuacja dotyczy 65 zradykalizowanych młodych ludzi, którzy dołączyli do ugrupowania terrorystycznego Państwo Islamskie, teraz powrócili do Niemiec z Syrii.

Mücke ocenia skuteczność swojej pracy na podstawie wskaźnika recydywy wśród młodych ludzi, z którymi pracuje, aby ich wyciagnąć z ekstremistycznych środowisk. Wynik daje nadzieję: spośród 431 młodych tylko dwoje powróciło do ekstremizmu.

Niemiecki Bundestag przyjął w środę (3.11.2025) uchwałę, wzywającą rząd w Berlinie do szybkiego rozpoczęcia prac nad wzniesieniem w stolicy Niemiec stałego pomnika polskich ofiar wojny i niemieckiej okupacji Polski w latach 1939-1945. Ma on stanąć w miejscu dawnej Opery Krolla, gdzie już latem tego roku odsłonięto tymczasowy pomnik – trzydziestotonowy Kamień Pamięci. Według uchwały stały monument powinien powstać w oparciu o konkurs architektoniczno-artystyczny z udziałem polskich ekspertów. Ma zostać uzupełniony o informacje, wyjaśniające kontekst.

Projekt uchwały Bundestagu zgłosiły wspólnie frakcje koalicji rządzącej: chadecka CDU/CSU i socjaldemokracja SPD. Został on przyjęty głosami posłów koalicji, a także Zielonych i Lewicy. Skrajnie prawicowa Alternatywa dla Niemiec nie poparła uchwały – większość obecnych na głosowaniu posłów tej partii wstrzymała się od głosu, a dwóch było przeciw.

– Ta debata i ta uchwała jest znakiem bardzo szczególnego momentu w stosunkach Niemiec z naszym wielkim wschodnim sąsiadem Polską – mówił podczas debaty w środę wieczorem chadecki poseł Knut Abraham, pełnomocnik niemieckiego MSZ ds. współpracy z Polską.

– Poprzez tę uchwałę mówimy coś bardzo ważnego: my, Niemcy, chcemy stworzyć pomnik dla polskich ofiar II wojny światowej i niemieckiego terroru okupacyjnego – podkreślił. – Chcemy godnego pomnika, widocznego z Reichstagu (…) i chcemy tego pomnika wkrótce.

– Próbujemy poprzez to powiedzieć: polscy sąsiedzi i przyjaciele, opłakujemy wasze ofiary i pamiętamy o nich oraz jesteśmy świadomi niemieckiej winy – podkreślił Abraham.

„Niemcy zrozumiały”

Niemal wszyscy mówcy podczas środowej debaty podkreślali ogrom krzywd, jakich doznała Polska i Polacy z rąk nazistowskich Niemiec podczas wojny i okupacji. – Pamięć o polskich ofiarach niemieckiej okupacji jest dziś oczywistą częścią niemieckiej kultury pamięci – mówiła posłanka chadecji Ottilie Klein. Przyjmując uchwałę Bundestag pokazuje polskim sąsiadom, że „Niemcy zrozumiały i nauczyły się ze swojej historii”. – Pokazujemy, że przeciwstawiamy się wszelkim próbom umniejszania i relatywizacji historycznej odpowiedzialności Niemiec – przekonywała. Według Klein konkurs na projekt pomnika powinien zostać ogłoszony w przyszłym roku.

– Polska jest dla Niemiec nieodzowna – podkreśliła posłanka SPD Nancy Faeser. – Niemal żaden inny kraj nie jest nam tak bliski, z żadnym nie mamy tak intensywnej historii – mówiła. – Zakłamywanie własnej historii jest okłamywaniem siebie samego. Tylko aktywna i trwała kultura pamięci może pozwolić na wspólne budowanie przyszłości Europy z naszymi partnerami – dodała.

Długa droga do pomnika

Uchwała Bundestagu nawiązuje do dotychczasowych debat i inicjatyw dotyczących upamiętnienia w Berlinie polskich ofiar wojny i okupacyjnego terroru niemieckiego. W 2020 roku, po latach starań przyjaznych Polsce przedstawicieli świata nauki, kultury i polityki w Niemczech, Bundestag opowiedział się za stworzeniem w centralnym miejscu Berlina „miejsca pamięci i spotkań z Polską”, które byłoby przede wszystkim hołdem dla polskich ofiar wojny i okupacji.

W kolejnych latach projekt ewoluował: teraz planowany jest nie tylko pomnik, ale także Dom Polsko-Niemiecki jako miejsce informacji, edukacji i dialogu.

Jasne jest jednak, że stworzenie takiej placówki zajmie dużo czasu, którego żyjące jeszcze ofiary wojny i okupacji mają niewiele. Między innymi dlatego inicjatorzy pomnika doprowadzili w tym roku do odsłonięcia tymczasowego Kamienia Pamięci.

Teraz zaś uchwała Bundestagu postuluje rozdzielenie „czasowe i przestrzenne” prac nad wzniesieniem pomnika oraz nad stworzeniem Domu Polsko-Niemieckiego. Jak podkreślono, „upamiętnienie i wzniesienie pomnika poświęconego polskim ofiarom nazizmu i niemieckiej okupacji w Polsce w latach 1939–1945 jest centralnym, najpilniejszym i najważniejszym elementem całego projektu”. Jako najbardziej odpowiednią lokalizację wskazano miejsce dawnej Opery Krolla, gdzie 1 września 1939 r. Hitler ogłosił atak na Polskę.

„W trakcie konsultacji przeprowadzonych w ostatnich latach stało się również jasne, że utworzenie Domu Polsko-Niemieckiego w miejscu dawnej Opery Krolla byłoby trudne do zrealizowania” – stwierdza uchwala Bundestagu.

Podkreśla, że projekt stworzenia Domu Polsko-Niemieckiego pozostaje aktualny i wzywa rząd do znalezienia w porozumieniu z władzami landu Berlin odpowiedniej nieruchomości lub działki. Placówka ta ma uzupełniać pomnik oraz przedstawiać historię polsko-niemiecką – wyjaśnił Abraham.

AfD nie chce „padać na kolana”

Kontrowersje podczas debaty wzbudziło wystąpienie posła skrajnie prawicowej AfD Goetza Froemminga. Na wstępie podkreślił on: żaden inny kraj nie ucierpiał tak mocno podczas nazistowskiego terroru, jak Polska. I dodał, że wojna na wschodzie Europy „różniła sie fundamentalnie” od wojny na zachodzie i miała generalnie „zbrodniczy charakter”. – To jednak nie oznacza, że wszyscy żołnierze Wehrmachtu byli zbrodniarzami – zastrzegł. Według polityka AfD różnice zdań dotyczą nie historii, ale jej skutków dla obecnego i przyszłych pokoleń.

Według Froemminga odsłonięcie latem tego roku tymczasowego Kamienia Pamięci, poświęconego polskim ofiarom wojny wywołało w „shitstorm” w mediach społecznościowych w Polsce. – Jeżeli planem było to, by za pomocą pomnika uciszyć Polaków, to plan ten zasadniczo się nie powiódł, jak zresztą prawie wszystkie zamierzenia tego rządu – mówił Froemming. Wezwania do zapłaty reparacji są jeszcze głośniejsze, a stosunki z Polską – trudniejsze – dodał.

Jego zdaniem problem wydaje się „natury psychologicznej”. – Dlaczego właściwie wznoszonych jest coraz więcej pomników przypominających o niemieckich zbrodniach albo raczej o zbrodniach popełnionych w imieniu Niemiec? Jesteśmy mistrzami świata w rozliczeniu przeszłości, ale ponosimy porażkę, jeżeli chodzi o zadania współczesne – mówił. – Musimy wreszcie tworzyć pomniki i miejsca pamięci pozytywnie wpływające na tożsamość – apelował. – Chcemy pamiętać i nie chcemy niczego zakłamywać, ale nie ma powodów, by padać na kolana. Nasza młodzież ma takie samo prawo do nieobciążonego życia, jak wszyscy inni na świecie.

Spięcie w Bundestagu

Zdaniem Froemminga planowany Dom Polsko-Niemiecki miałby sens wówczas, jeżeli byłby wspólnym projektem, co zakładałoby również wspólne finansowanie i uwzględniał także pamięć o wypędzeniach Niemców z dawnych terenów wschodnich III Rzeszy.

Reagując na to wystąpienie poseł CDU Paul Ziemiak zarzucił AfD, że nie dąży do pojednania, a do podsycania nowych resentymentów. Zapytał także Froemminga, co miał na myśli szef AfD Tino Chrupalla, mówiąc w telewizji, że Putin nic mu nie zrobił, a zagrożeniem dla Niemiec może być także Polska. Według Froemminga wypowiedź Chrupalli była wynikiem „nieuczciwego poprowadzenia wywiadu”. – To, że stosunki z Polską są tak złe, nie jest winą AfD, ale jest winą rządu – odparł poseł skrajnie prawicowej partii.

Szczegóły za chwilę...

Prezydent Rosji Władimir Putin ma w czwartek, 4 grudnia, przybyć do Indii z dwudniową wizytą, by wzmocnić rosyjsko-indyjskie partnerstwo, które przetrwało ponad siedem dekad geopolitycznych wstrząsów. Na zaproszenie premiera Indii Narendry Modiego szef Kremla ma wziąć udział w 23. dorocznym szczycie indyjsko-rosyjskim w stolicy Indii.

To pierwsza wizyta Putina w Indiach od czasu rozpoczęcia przez Moskwę pełnoskalowej inwazji na Ukrainę w 2022 roku. Oba kraje zasygnalizowały chęć wzmocnienia swojego „Specjalnego i Uprzywilejowanego Partnerstwa Strategicznego” – jak oficjalnie określa się relacje rosyjsko-indyjskie od 2010 roku – oraz „wymiany poglądów na temat regionalnych i globalnych kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania”, jak poinformowało w swoim oświadczeniu Ministerstwo Spraw Zagranicznych Indii.

Relacje Rosja-Indie

Przed wizytą rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow podkreślił znaczenie obrony dwustronnych stosunków i handlu między Indiami a Rosją. Zrobił to akurat w momencie, gdy USA zagroziły Indiom sankcjami za zakup rosyjskiej ropy. Rosja próbuje kombinować, by uniknąć efektów rosnącej liczby zachodnich sankcji za agresję na Ukrainę.

– Musimy zabezpieczyć nasz handel przed presją z zagranicy – powiedział dziennikarzom Pieskow. Podkreślił, że trwają dyskusje nt. alternatywnych opcji płatności, które pozwolą Rosji i jej klientom ominąć sankcje.

W programie rozmów Putina w Indiach znalazł się również transfer pracowników, ponieważ coraz więcej Hindusów szuka pracy w Rosji. W rozmowie z dziennikarzami Pieskow odniósł się również do rosyjskich umów obronnych, w tym sprzedaży systemów obrony przeciwlotniczej S-400, myśliwców Suchoj-57 i małych modułowych reaktorów jądrowych.

Indie są zdecydowanie największym na świecie nabywcą rosyjskiej broni. Ponadto Rosja dostarcza obecnie ponad 35 proc. indyjskiego importu ropy naftowej, w porównaniu z 1-2 proc. przed wojną w Ukrainie. Jednakże, jak potwierdza Kpler, firma zajmująca się wywiadem morskim, ostatnie działania USA wymierzone w podmioty prowadzące interesy z rosyjskimi producentami ropy zmusiły indyjskie rafinerie do dywersyfikacji dostawców

Cła Trumpa pchają Indie w stronę Rosji

Mimo to eksperci i dyplomaci, z którymi rozmawiała DW, twierdzą, że więzi między Indiami a Rosją okazały się odporne na presję ze strony Zachodu. Również na cła nałożone przez prezydenta USA Donalda Trumpa.

– Wizyta Putina w Indiach to wysłanie blokowi zachodniemu jasnego sygnału, że Rosja nie pozostaje izolowana w sprawach globalnych – ocenia w rozmowie z DW Rajan Kumar z Centrum Studiów Rosyjskich Uniwersytetu Jawaharlala Nehru.

Indie również postrzegają swoje powiązania z Rosją jako strategicznie ważne i pomagące zrównoważyć relacje zarówno z Zachodem, jak i z Chinami na poziomie geopolitycznym. – Polityka Trumpa stworzyła deficyt zaufania ze Stanami Zjednoczonymi i zwiększyła znaczenie Rosji. Podobnie izolowanie Rosji oznaczałoby popychanie jej bliżej Chin, a takiej sytuacji Indie by nie chciały – dodał ekspert.

Choć Rosja utrzymuje silne więzi z Chinami, obawia się też rosnących wpływów geopolitycznych Pekinu. Według Kumara, to właśnie dlatego Rosja aktywnie zachęca Indie do udziału w geopolityce euroazjatyckiej poprzez fora wielostronne, takie jak Szanghajska Organizacja Współpracy i BRICS.

Ponadto z perspektywy indyjskiej Rosja – w przeciwieństwie do państw zachodnich – nie poucza Indii w kwestiach wewnętrznych ani nie stawia warunków współpracy dwustronnej. – Wizyta Putina wzmacnia to „specjalne i uprzywilejowane” partnerstwo, zakorzenione w zbieżnych interesach, historycznym zaufaniu i wspólnej geopolityce – wyjaśnia Kumar.

Dlaczego Rosja i Indie są sobie bliskie?

Relacje między Moskwą a Nowym Delhi zostały nawiązane wkrótce po uzyskaniu przez Indie niepodległości w 1947 roku.

Związek Radziecki zbudował sobie w Indiach dobry wizerunek, wspierając ich rozwój przemysłowy i udzielając dyplomatycznego wsparcia w sporze z Pakistanem o Kaszmir.

W 1971 roku Moskwa otwarcie poparła Indie w wojnie z Pakistanem, podczas gdy USA i Chiny wsparły Islamabad. Indie zaczęły również nabywać duże ilości broni produkcji radzieckiej, a niektóre z tych sprzętów – jak czołg T-72 – produkować lokalnie na licencji radzieckiej.

Bliskie więzi obronne przetrwały po zakończeniu zimnej wojny, a Rosja – spragniona w latach 90. pieniędzy – pomagała Indiom w produkcji pocisków rakietowych i myśliwców, w dużej mierze zaprojektowanych przez Rosjan, a później napędzała rozwój okrętów podwodnych Arihant z napędem atomowym.

W 2002 roku Indie i Rosja podpisały umowę o eksploracji kosmosu, która przewidywała, że ​​Rosja będzie pomagać Indiom w zakresie startów w kosmos i technologii satelitarnej. Kolejne umowy – w tym te dotyczące energii jądrowej i sprzedaży uranu – zostały podpisane już po objęciu urzędu przez Modiego w 2014 roku.

W związku z wojną w Ukrainie, która wywołała w 2022 r. wstrząs w Europie, New Delhi starało się nie drażnić ani Rosji, ani Zachodu: wzywało do zakończenia wojny bez bezpośredniego potępienia rosyjskiej inwazji.

– Jako tradycyjni partnerzy Indie i Rosja zbudowały ogromny kapitał wzajemnego zaufania, który obecnie jest wykorzystywany w obliczu licznych wyzwań geopolitycznych, nie tylko ze strony USA, ale także Chin – wyjaśnia w rozmowie z DW D. Bala Venkatesh Varma, były indyjski ambasador w Rosji. Jak ocenia, te relacje pozostają silne. – Można się spodziewać, że podczas szczytu obaj przywódcy ponownie zainwestują w dwustronne partnerstwo strategiczne – dodaje Varma.

Indie i Rosja chcą „strategicznej autonomii”

– Stany Zjednoczone mogą naciskać na Indie, aby te ograniczyły współpracę z Moskwą, ale Indie zbyt cenią sobie swoje powiązania obronne i energetyczne z Rosją, by je naruszać – podkreśla z kolei w rozmowie z DW Harsh Pant, szef Programu Studiów Strategicznych w Observer Research Foundation (ORF), think tanku z New Delhi.

Dyplomatyczną postawę Waszyngtonu ekspert ocenia jako nieprzewidywalną. To właśnie według niego motywuje Indie do starannego kalkulowania swoich partnerstw. – Ta równowaga pozwala Indiom utrzymywać silne relacje z Rosją, jednocześnie zarządzając szerszym strategicznym partnerstwem ze Stanami Zjednoczonymi” – dodaje Pant.

Według analityka skoro Rosja i Indie realizują wspólne interesy i dążą do „strategicznej autonomii”, korzenie ich partnerstwa „wykraczają poza bezpośrednie naciski ze strony administracji Trumpa”.

Indie balansują między Rosją a USA

Dwudniowa wizyta Putina dostarczy ważnych wskazówek nt. priorytetów polityki zagranicznej Indii i Rosji w obliczu zmian na świecie. – Moment wizyty Putina w Indiach podkreśla fundamentalne podejście New Delhi do polityki zagranicznej: partnerstwa strategiczne nie są dla Indii grą o sumie zerowej – wyjaśnia w rozmowie z DW Kanwal Sibal, były minister spraw zagranicznych i ambasador w Rosji. – Stany Zjednoczone nie mogą dyktować, jaka powinna być polityka zagraniczna Indii. Musimy się dostosować i stawiać opór – dodaje.

Potwierdza to starannie wyważona postawa Indii wobec administracji Trumpa. Indie i Stany Zjednoczone negocjują obecnie umowę handlową, której celem jest obniżenie ceł i rozwiązanie problemu deficytu handlowego USA z Indiami. Co więcej, New Delhi realizuje przełomową umowę o wartości miliarda dolarów między amerykańską firmą GE Aerospace a indyjskim producentem samolotów Hindustan Aeronautics Limited (HAL).

Jednak Indie są również gotowe rozwinąć czerwony dywan przed Władimirem Putinem. Według Sibala współpraca obronna z Waszyngtonem trwa: – Ale nie umniejsza to w niczym strategicznego znaczenia Rosji – mówi. – Indie akceptują amerykańskie partnerstwo tam, gdzie jest to korzystne, jednocześnie opierając się presji, by porzucić Moskwę. Wizyta Putina pokazuje, że polityka zagraniczna Indii działa na własnych zasadach, a nie – zgodnie z preferencjami Waszyngtonu – zaznacza dyplomata.