Deutsche Welle | Onet

Pod koniec 2024 roku 8,3 miliona mieszkańców Niemiec miało od 15 do 24 lat, ogłosił Federalny Urząd Statystyczny we wtorek z okazji Międzynarodowego Dnia Młodzieży przypadającego 12 sierpnia. Oznacza to, że tylko co dziesiąta osoba w Niemczech była w tym przedziale wiekowym. Od końca 2021 roku odsetek młodych ludzi w populacji utrzymuje się praktycznie na niezmienionym poziomie 10 procent.

To, że od tego czasu nie spadł on dalej, lecz się ustabilizował, wynika przede wszystkim z imigracji głównie młodych ludzi po ataku Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku – wyjaśnia Urząd.

Dla porównania, w pierwszej połowie lat 80. XX wieku młodzież stanowiła największy odsetek ogółu populacji. Było to pokolenie wyżu demograficznego, dzieci powojennego pokolenia tzw. baby boomers. W 1983 roku około 13,1 mln osób na terenie obecnych Niemiec miało od 15 do 24 lat. Była to co szósta osoba (16,7 proc.).

Bez migracji byłoby gorzej

„Bez imigracji odsetek młodych ludzi w całej populacji byłby jeszcze niższy” – piszą w raporcie eksperci z Federalnego Urzędu Statystycznego. Jeśli weźmiemy pod uwagę tylko mieszkańców Niemiec bez tzw. historii imigracyjnej, odsetek osób w wieku 15-24 lat wynosił w 2024 r. zaledwie 8,6 proc. Wśród osób z historią migracyjną i ich dzieci odsetek ten to już 12 proc. – to co ósma osoba. Osoby z historią migracyjną to w raporcie takie, które imigrowały do Niemiec po 1950 r. zrobiło to jedno lub oboje ich rodziców.

„Struktura wiekowa ludności, a tym samym odsetek młodych, również różni się regionalnie” – podkreślają statystycy. Miasta na prawach landu Brema (11,1 proc.) i Hamburg (10,5 proc.), a także przeważająco wiejski land Badenia-Wirtembergia (10,5 proc.), miały pod koniec 2024 roku najwyższy odsetek mieszkańców w wieku 15-24 lat. Najmniejszy udział młodych jest w landach wschodnich: w Brandenburgii (8,7 proc.), a następnie w Meklemburgii-Pomorzu Przednim i Saksonii-Anhalt (po 8,9 proc.).

Według unijnego urzędu statystycznego Eurostat, na początku 2024 roku Niemcy (10,0 proc.) miały niższy odsetek młodych mieszkańców w populacji niż wyniosła średnia dla wszystkich 27 państw członkowskich UE (10,7 proc.). W całej UE najwyższy odsetek osób w wieku 15-24 lat odnotowano w Irlandii (12,6 proc.), Holandii (12,3 proc.) i Danii (12,2 proc.). Najniższy – w Bułgarii (9,2 proc.) i na Litwie (9,5 proc.).

(Reuters/mar)

Obchodzoną niedawno 81. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego postanowiło upamiętnić w mediach społecznościowych niemieckie ministerstwo ds. kultury, kierowane przez ministra stanu Wolframa Weimera.

Na oficjalnym koncie resortu na Instagramie pojawił się wpis: „Kto chce zniszczyć kulturę narodu, celuje w jego duszę”.

Wpisowi towarzyszyło zdjęcie przedstawiające grupkę ludzi z podniesionymi rękami prowadzonych przez uzbrojonego w karabin żołnierza Waffen SS.

Nie to powstanie

Okazuje się jednak, że nie jest to zdjęcie z Powstania Warszawskiego w 1944 roku, tylko z Powstania w Getcie Warszawskim, które wybuchło w kwietniu 1943 roku.

Gdy użytkownicy mediów społecznościowych zwrócili uwagę na błąd, post został usunięty.

Sprawę opisuje we wtorek (05.08.25) berliński lewicowy dziennik Die Tageszeitung, który zarzuca ministrowi i jego resortowi braki w świadomości historycznej.

„Nie wystarczą dobre intencje”

„W konfrontacji z historią nie wystarczy prezentować z dobrym zamiarem moralnie słuszne postulaty. Konieczna jest również znajomość tej historii i jej faktów. W przeciwnym razie może się zdarzyć, że dobrze motywowane stwierdzenie zmieni się w swoje przeciwieństwo” - pisze publicysta gazety Klaus Hillenbrand.

Autor zwraca też uwagę, że resort kultury nie tylko pomylił dwa niezwykle ważne wydarzenia w historii Polski i Żydów. Rozpowszechniał również nazistowską propagandę, nie umieszczając jej w odpowiednim kontekście.

Jak czytamy, zdjęcie cywilów z podniesionymi rękami nie pochodzi bowiem od niezależnego reportera, tylko jest częścią tak zwanego raportu Juergena Stroopa, czyli warszawskiego dowódcy SS i policji, który był odpowiedzialny za tłumienie powstania i stworzył album zawierający odpowiednie zdjęcia.

„Oznacza to, że zdjęcie to jest obrazem z perspektywy sprawcy. Pokazuje ofiary tak, jak chciała tego niemiecka propaganda nazistowska” - pisze Hillenbrand.

Autor ocenia, że wpadka na Instagramie kładzie się cieniem na niedawnym wystąpieniu ministra Weimera podczas uroczystości odsłonięcia w Berlinie tymczasowego pomnika polskich ofiar wojny, gdzie - zdaniem Hillenbranda - polityk znalazł odpowiednie do sytuacji słowa.

Fakt, że teraz doszło do pomyłki i wykorzystania niewłaściwego zdjęcia, w dodatku będącego elementem nazistowskiej propagandy, „świadczy o głębokim deficycie świadomości historycznej resortu kultury i jej szefa” - czytamy w „Die Tageszeitung”.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Niemieckie siły powietrzne przenoszą na kilka tygodni pięć samolotów bojowych typu Eurofighter do Polski. Od wtorku myśliwce będą stacjonować na lotnisku wojskowym w Mińsku Mazowieckim i stamtąd prowadzić operacje, przekazał rzecznik niemieckich sił powietrznych.

Misja na lotnisku na wschód od Warszawy ma potrwać niecały miesiąc. Na miejscu przebywa około 150 żołnierzy Bundeswehry.

Jak podkreśla w swojej depeszy niemiecka agencja prasowa DPA, Polska jest ważnym politycznym i militarnym sojusznikiem zaatakowanej przez Rosję Ukrainy. Odgrywa również kluczową rolę jako centrum logistyczne dla pomocy wojskowej Zachodu dla Kijowa.

Niemieckie siły powietrzne już od kwietnia wspierają polskie siły zbrojne w monitorowaniu polskiej przestrzeni powietrznej. Dotychczas jednak niemieckie myśliwce startowały w tym celu z bazy w Rostocku. Jak podano, przeniesienie myśliwców na Mazowsze jest odpowiedzią Niemiec na odpowiednią prośbę Polski. Minister obrony Niemiec Boris Pistorius ogłosił tę decyzję w styczniu.

Jak poinformowało Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej na X, niemieckie myśliwce wspierają ochronę przestrzeni powietrznej na wschodniej flance NATO.

„To kolejny przykład sojuszniczej współpracy i realnego zaangażowania w zapewnianie bezpieczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej“ - napisano.

(DPA/szym)

Niemiecka prasa komentuje we wtorek (05.08.25) m.in. sytuację zakładników i zapowiadanie przez UE możliwe kroki ws. Izraela.

To byłby po części antysemicki bojkot

„Na długo przed atakiem terrorystycznym Hamasu na Izrael pojawiły się wezwania do bojkotu izraelskich firm, artystów i uniwersytetów. Przywołany przy tym szereg argumentów ma charakter mocno wyobrażeniowy. Inaczej jest, gdy pojawiają się wezwania do wykluczenia izraelskich naukowców z unijnego programu finansowania „Horizon Europa” – pisze „Frankfurter Allgemeine Zeitung”.

„Komisja Europejska opowiada się za częściowym anulowaniem takich możliwości finansowania. Dotknęłoby to, w wysokości około 200 mln euro, przede wszystkim izraelskie startupy prowadzące badania w dziedzinie cyberbezpieczeństwa, sztucznej inteligencji i technologii dronów. To byłby w ogóle nieśmieszny, po części antysemicki bojkot osób niezaangażowanych, sprzedawców dóbr konsumpcyjnych czy uniwersytetów, z których większość nie należy do obozu Netanjahu” – przestrzega gazeta z Frankfurtu.

Sankcje? To trudne

„Co Republika Federalna Niemiec może zrobić, aby złagodzić cierpienie?”– zastanawia się komentator „Rhein-Neckar-Zeitung” z Heidelbergu na południu Niemiec. „W dyplomacji minister spraw zagranicznych (Johann) Wadephul osiągnął właśnie granice możliwości. Kanclerz i minister postawili wszystko na jedną kartę – zmieniono ton. Symbolicznie również. Zrzut żywności z powietrza może przynieść jedynie niewielką poprawę, ale jest sygnałem, że Niemcy dostrzegają cierpienie Palestyńczyków” – wylicza gazeta.

„Inicjatywa Hanoweru i Bonn, które chcą przyjąć straumatyzowane dzieci, również wpisuje się w tę kategorię. Co jeszcze? Niemcy, które nie wyliczają, jaka broń trafia do Izraela, mogłyby nie dostarczać broni przeznaczonej do ataku. Sankcje? To trudne, biorąc pod uwagę nazistowską przeszłość tego kraju, który już odmówił kupowania u Żydów – co doprowadziło do największej zbrodni przeciwko ludzkości w historii. Ergo: również ten pokój można uzyskać tylko poprzez słowa” – czytamy.

Z kolein „Frankenpost” z Hof w Bawarii zarzuca niemieckim władzom, że dyplomatycznie robią za mało, żeby uwolnić kilku Niemców, którzy są wśród wciąż przetrzymywanych w Strefie Gazy zakładników: „Dyplomacja odnosi zwykle sukcesy, gdy działa po cichu. Zgadza się. Ale czy naprawdę podejmujemy wszelkie wysiłki, aby zakładnicy wrócili do swoich rodzin? Najlepszą polisą ubezpieczeniową za granicą powinna być pewność, że państwo stoi po stronie swoich obywateli. Jeśli to wsparcie zawsze działa tak 'dobrze', jak w przypadku niemieckich zakładników, to przed każdą podróżą zagraniczną lepiej się modlić, aby nie znaleźć się w sytuacji, w której trzeba by polegać na pomocy swojego rządu. Wtedy można być pozostawionym samemu sobie. A to nie jest wcale dobre”.

Hamas dalej prowadzi swoją grę

„Hamas właśnie przypomniał nam zdjęciami wychudzonych ludzi: wciąż przetrzymuje Izraelczyków i obywateli innych państw jako zakładników; przetrzymuje także około 2 milionów mieszkańców Strefy Gazy jako kartę przetargową. Podczas gdy ludzie uciekają, głodują i umierają, bojownicy okopują się pod ziemią i dalej prowadzą swoją cyniczną grę. Paliwo jest przeznaczane na rakiety, szpitalom go brakuje. Takie priorytety!” pisze „Neue Osnabrücker Zeitung” z Dolnej Saksonii.

„Jednostronne uznanie niezdolnego do przetrwania państwa palestyńskiego jest groźne. Do zawieszenia broni w Strefie Gazy musi istnieć inna droga. Zaczyna się ona od złożenia broni przez Hamas i ostatecznego uwolnienia zakładników. Najlepiej od razu wszystkich dwóch milionów ludzi w Strefie Gazy” – czytamy.

(DPA/mar)

Już w zeszłym roku w południowokoreańskim Pusan dążono do zawarcia porozumienia. Jednak negocjacje prowadzone przez Program Środowiskowy ONZ zakończyły się niepowodzeniem.

Dziś (05.08.25) rozpoczna się druga próba. Przedstawiciele ponad 170 krajów będą mieć do 14 sierpnia czas, aby na konferencji w Genewie wynegocjować wiążące porozumienie ws. redukcji odpadów plastikowych.

Kluczowe tematy to: czy i w jaki sposób należy ograniczyć produkcję plastiku, jak można usprawnić postępowanie z niebezpiecznymi produktami i chemikaliami z tworzyw sztucznych oraz jakie wsparcie finansowe na wdrożenie porozumienia otrzymają kraje rozwijające się.

Co roku na świecie produkuje się 413 mln ton plastiku. Taka ilość mogłaby wypełnić ponad pół miliona basenów olimpijskich.

Globalnie tylko 9 procent z tego plastiku jest poddawane recyklingowi. Reszta jest spalana, trafia na wysypiska śmieci, do oceanów, zanieczyszcza gleby, szkodzi dzikiej przyrodzie i zdrowiu ludzi. Mikroplastik można obecnie wykryć wszędzie na świecie, a także w ludzkim organizmie.

Walka z plastikiem: kto ma jakie cele

Około 100 krajów naciska na ambitne porozumienie, które obejmie redukcję produkcji plastiku. Wśród nich jest wiele krajów Afryki i Ameryki Łacińskiej, a także Niemcy i UE.

Jednak kraje sprzedawcy i producenci ropy naftowej z tzw. "Like Minded Coalition" (koalicji myślących podobnie), w tym Rosja, Iran i Arabia Saudyjska, blokowały dotąd zaostrzenie regulacji produkcji.

W istocie chcą one kontynuować swoje dotychczasowe działania i dlatego starają się m.in. zapobiec ustaleniom, które ograniczałyby popyt, takim jak eliminacja z rynku jednorazowych produktów plastikowych – wyjaśnia w rozmowie z DW Florian Titze, dyrektor ds. polityki międzynarodowej w organizacji ekologicznej WWF.

Przemysł tworzyw sztucznych i kraje, które szczególnie na nim korzystają, przedstawiają kryzys związany z plastikiem jako problem niewłaściwego gospodarowania odpadami. Dążą do porozumienia, które skupi się na zbiórce plastiku, większej ilości informacji dla konsumentów i wyższych wskaźnikach recyklingu. Ale to nie powstrzyma nadprodukcji, czyli prawdziwego źródła problemu.

Jednak przedstawicielka plastikowej branży Virginia Janssens, dyrektor europejskiego stowarzyszenia przemysłu tworzyw sztucznych Plastics Europe, widzi to inaczej. Ostrzega w rozmowie z DW przed, jej zdaniem, zbyt uproszczonymi środkami, takimi jak ograniczenie globalnej produkcji tworzyw sztucznych.

Branża – jak twierdzi – traktuje zanieczyszczenie plastikiem poważnie. Jednak rozwiązanie tego problemu wymaga według niej współpracy międzysektorowej: – Nie tylko w obrębie naszej branży, ale także w całym łańcuchu wartości (od koncepcji produktu po jego sprzedaż – red.), z władzami i poza nim – ocenia Janssens.

Recykling nie rozwiąże problemu

Chociaż recykling i gospodarka odpadami są ważnym elementem walki z tym problemem, ich wpływ pozostanie ograniczony, jeśli jednocześnie nie zmniejszy się ilości produkowanego plastiku – wyjaśnia Melanie Bergmann, biolog morska z Instytutu Alfreda Wegenera. Towarzyszy ona niemieckiej delegacji w negocjacjach jako obserwator naukowy. – Jeśli ilość plastiku w obiegu rośnie z roku na rok, potrzebujemy coraz więcej takich struktur [do recyklingu i gospodarki odpadami]. Widzimy to już w bogatszych częściach świata: nasze systemy sobie z tym nie radzą – mówi.

Wydatki krajów na systemy gospodarki odpadami są już znaczne. Same Niemcy wydają rocznie 16 mld euro na gospodarkę odpadami, oczyszczanie wody i kontrolę zanieczyszczeń. To około 0,4 proc. PKB. A udział odpadów plastikowych w systemie stale rośnie.

UE mogłaby zatem powiązać wsparcie finansowe dla krajów rozwijających się ze zobowiązaniami do ograniczenia produkcji plastiku – zauważa Bergmann.

Hipokryzja Niemiec i UE?

Aleksandar Rankovic ostrzega jednak przed przerzucaniem odpowiedzialności wyłącznie na kraje wydobywające ropę i producentów tworzyw sztucznych. Rankovic jest założycielem think tanku Common Initiative, który działa na rzecz ochrony dóbr wspólnych, i od dawna obserwuje negocjacje.

Krajom zachodnim, takim jak Niemcy, Francja i Wielka Brytania, zarzuca hipokryzję. – Wszyscy uważają, że są przesadnie ambitni. Uważam to za przewrotne – mówi Ranković.

Z około 8 mln ton plastiku rocznie Niemcy są zdecydowanie największym producentem tworzyw sztucznych w Europie, za nimi plasują się Belgia i Francja.

Na całym świecie jedna trzecia wszystkich tworzyw sztucznych pochodzi z Chin, a prawie 20 procent – z innych krajów azjatyckich i Ameryki Północnej.

Według Organizacji Narodów Zjednoczonych w Ameryce Północnej i Europie zużywa się średnio od 85 do 94 kg plastiku rocznie na osobę. W Chinach wskaźnik ten wynosi 58 kg.

Mimo że kraje tzw. koalicji High Ambition naciskają na ambitniejsze porozumienie, Rankovic krytykuje u nich brak jasnej propozycji ws. wiążącego celu, by produkować mniej plastiku. Ograniczenia zużycia i produkcji tworzyw sztucznych do zrównoważonego poziomu, co proponuje koalicja, to według eksperta sformułowanie zbyt niejasne.

Źródła DW w niemieckim Ministerstwie Środowiska odrzucają tę krytykę. Według nich dostępne obecnie dane nie wystarczają, aby tego rodzaju cele określać liczbowo. Zatem takiego celu jak 1,5 stopnia (limit globalnego ocieplenia wyznaczony w porozumieniu paryskim z 2015 r. – red.] nie można w tej chwili w ogóle określić – słyszymy.

Dr Melanie Bergman z z Instytutu Alfreda Wegenera (AWI), która bada wpływ plastiku na ekosystemy, podziela tę opinię. Twierdzi jednak, że globalna produkcja tworzyw sztucznych musi zostać zmniejszona o co najmniej 12-19 procent, aby osiągnąć cele porozumienia paryskiego.

Ministerstwo Środowiska chce również ograniczyć produkcję pierwotną i wspierać gospodarkę o obiegu zamkniętym – potwierdzają źródła DW zbliżone do resortu. Podobne stanowisko mają Włochy, Hiszpania i Francja, które naciskają na takie rozwiązania w UE.

Lobby branży tworzyw jest silne

W Genewie ma pojawić się też kilkuset setki przedstawicieli przemysłu tworzyw sztucznych i chemicznego, a także zespoły negocjacyjne krajów.

– Rozwiązania mogą przynieść rezultaty jedynie poprzez współpracę i współdziałanie zarówno ze społeczeństwem obywatelskim, jak i sektorem prywatnym – twierdzą źródła DW w niemieckim Ministerstwie Środowiska.

– Z mojego osobistego doświadczenia wynika, że w ostatnich latach nasilił się lobbing i próby podważenia badań naukowych w dziedzinie tworzyw sztucznych – wyjaśnia dr Bethanie Carney Almroth, badaczka i ekotoksykolog z Uniwersytetu w Göteborgu w Szwecji. Bada ona szkodliwe oddziaływanie substancji chemicznych z tworzyw sztucznych.

Już sama liczba uczestników z branży pokazuje, że wpływ przemysłu na negocjacje jest znaczący. W ubiegłym roku w negocjacjach wzięło udział więcej lobbystów niż wszystkich delegatów z państw członkowskich Unii Europejskiej razem wziętych. Swoimi stronniczymi badaniami przemysł próbuje podważyć wiarygodność nauki – ostrzega dr Carney Almroth.

Branżowe stowarzyszenie Plastics Europe broni się w rozmowie z DW. Twierdzi, że uznaje znaczenie niezależnej nauki. – Zapewnienie opartego na dowodach dialogu i podejmowania decyzji ma kluczowe znaczenie dla znalezienia najskuteczniejszych rozwiązań – mówi Virginia Janssens z Plastics Europe.

Agresja lobby wobec ekspertki

Dr Bethanie Carney Almroth z kolei mówi o przypadkach zniesławień i zastraszania naukowców takich jak ona: w e-mailach, mediach i rozmowach osobistych, w listach do redaktorów publikacji naukowych oraz przez pracowników dużych firm.

– W prawie wszystkich przypadkach moje badania nie były krytykowane. Krytykowano mnie jako osobę, co oznacza dla mnie dwie rzeczy: po pierwsze, że moje badania mają sens, a po drugie, że robię coś ważnego, że moja praca ma znaczenie – mówi badaczka.

Na konferencji w Kanadzie była zastraszona i zakrzykiwana przez przedstawiciela branży opakowaniowej, który wtargnął na salę wykładową i oskarżył ją o rozpowszechnianie dezinformacji. Ekspertka złożyła skargę do ONZ. Mężczyzna musiał przeprosić. Na konferencjach ONZ podejmowano również próby fotografowania jej telefonu i ekranu laptopa oraz potajemnego nagrywania rozmów – mówi. Teraz stosuje do nich dodatkową ochronę. Muszę uważać, gdzie jestem i kto jest wokół mnie – mówi badaczka. Jej koledzy również są pod presją.

Przełom w Genewie? Raczej ramy

Rankovic nie wierzy, że w Genewie uda się zawrzeć przełomowe porozumienie. Raczej będzie to rodzaj konwencji ramowej, konsensus co do minimum, na którym można budować w nadchodzących latach. Stanowiska są zbyt zróżnicowane – przyznaje. A w negocjacjach międzynarodowych decyzje mogą być podejmowane wyłącznie w drodze konsensusu.

Jednak naukowcy są zgodni, że czas gra główną rolę. Jest pewne, że produkcja tworzyw sztucznych podwoi się w ciągu najbliższych 20 lat. Dzięki porozumieniu mamy historyczną szansę na opanowanie problemu tworzyw sztucznych – mówi Melanie Bergmann z Instytutu Alfreda Wegenera.

Większość ludzi w Niemczech za mało się rusza i za długo siedzi. Średnio obywatele Niemiec spędzają w dni robocze ponad dziesięć godzin w pozycji siedzącej, czyli prawie dwie godziny więcej niż dziesięć lat temu, co stanowi niepokojący rekord, jak wynika z opublikowanego w poniedziałek raportu Niemieckiego Ubezpieczenia Zdrowotnego (DKV). Warunki niezbędne do prowadzenia całkowicie zdrowego trybu życia spełnia tylko 2 procent populacji.

We współpracy z Niemiecką Wyższą Szkołą Sportową w Kolonii i Uniwersytetem w Würzburgu po raz ósmy zbadano zachowania zdrowotne Niemców na potrzeby raportu DKV.

Badanie koncentrowało się na odżywianiu, aktywności fizycznej, spożyciu alkoholu, paleniu tytoniu, zachowaniach związanych ze stresem oraz czasie spędzanym w pozycji siedzącej. W tym celu w okresie od 11 lutego do 17 marca przeprowadzono ankietę wśród ponad 2800 osób.

Coraz więcej czasu na siedząco

Średni czas siedzenia wzrósł zatem w ciągu dwóch lat z dziewięciu godzin i 58 minut do około dziesięciu godzin i 13 minut w ciągu dnia roboczego.

W pracy respondenci spędzają średnio 3,5 godziny, kolejne 2,5 godziny przed telewizorem. Podróże pociągiem, samochodem lub innymi środkami transportu zajmują 80 minut dziennie, a czas spędzony przed komputerem lub tabletem dodatkowe 1,5 godziny. W pozostałym czasie wolnym ludzie spędzają średnio kolejne 82 minuty w pozycji siedzącej.

Według raportu, około godziny ruchu dziennie jest dobrą wartością orientacyjną, aby zrównoważyć długie okresy siedzenia trwające ponad osiem godzin. Jednak tylko niecała jedna trzecia osób często siedzących (30 procent) równoważy długie siedzenie godziną lub więcej ruchu dziennie.

Osoby, które nie ćwiczą, zwiększają między innymi ryzyko zawału serca, udaru mózgu, cukrzycy typu 2 i innych chorób.

(AFP,DPA,ARD/szym)

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Większość udziałów w najważniejszych koncernach notowanych na niemieckiej giełdzie należy do inwestorów zagranicznych. Tak wynika z analizy przeprowadzonej przez firmę doradczą EY.

Jej eksperci szacują, że w ubiegłym roku udział inwestorów zagranicznych w portfelu akcji głównego indeksu DAX wyniósł 52,6 procent, podczas gdy do niemieckich inwestorów należała niecała jedna trzecia (33,1 proc.). Pozostałych udziałów nie udało się jednoznacznie przyporządkować.

Coraz więcej zagranicy

Według EY stosunek ten nadal nieznacznie przesuwa się w kierunku inwestorów zagranicznych. Udział akcji w posiadaniu inwestorów krajowych spadł w porównaniu z rokiem poprzednim o 0,7 punktu procentowego. „W przypadku przedsiębiorstw, dla których dostępne są dane od 2010 r., udział inwestorów krajowych spadł od tego czasu o 2,1 punktu procentowego” – wyjaśniła firma EY.

Ponadto obserwuje się dalsze przesunięcie w kierunku inwestorów północnoamerykańskich kosztem inwestorów europejskich. Według dostępnych danych, udział inwestorów północnoamerykańskich w spółkach z indeksu DAX wzrósł od 2010 r. z 17,1 proc. do ostatnio 25,4 proc., podczas gdy udział inwestorów europejskich spadł z 25,7 do 22,9 proc.

W wyniku silnego udziału zagranicznego znaczna część wypłat dywidend trafia również za granicę: z 54 miliardów euro, które zostaną wypłacone w tym roku, tylko 21,7 miliarda euro pozostanie w Niemczech, czyli o 3,0 procent mniej niż w roku poprzednim, jak podała firma EY.

Drenowanie kapitału?

Henrik Ahlers, prezes zarządu EY, ocenia silne zaangażowanie inwestorów zagranicznych w duże niemieckie koncerny jako dowód na niezmienną atrakcyjność czołowych niemieckich przedsiębiorstw. Problemy związane z prowadzeniem biznesu w Niemczech są znane, ale – jak podkreśla – większość koncernów z indeksu DAX ma obecnie tak silną pozycję na rynku światowym, że Niemcy są tylko jednym z wielu rynków.

Ahlers nie uważa również wypłaty dywidend za problem. – Po pierwsze: tak jak inwestorzy zagraniczni otrzymują dywidendy od niemieckich przedsiębiorstw, tak inwestorzy niemieccy mogą czerpać korzyści z wypłat zysków przez przedsiębiorstwa zagraniczne – wyjaśnia.

– Po drugie: niemieccy akcjonariusze mają swobodę większego zaangażowania się w koncerny z indeksu DAX i uczestniczenia w wypłatach ich zysków. Niestety kultura inwestowania w akcje w Niemczech jest nadal stosunkowo słabo rozwinięta – ocenia.

(AFP/szym)

Grupa Kopernika, która zrzesza ekspertów ds. relacji polsko-niemieckich, opublikowała apel do polityków polskich i niemieckich, którym zależy na rozwoju dobry relacji i wspólpacy. „Nie ma alternatywy dla współpracy polsko-niemieckiej! Apel Grupy Kopernika po wyborach parlamentarnych w Niemczech i wyborach prezydenckich w Polsce” – czytamy w tytule tekstu.

Dalej eksperci przypominają trudną historię relacji polsko-niemieckich i szereg krzywd wyrządzonych Polsce przez sąsiada w ciągu niemal 200 lat do czasu rozpoczęcia procesu pojednania po II wojnie. Podkreślają kluczowe znaczenie tego pojednania dla rozwoju obu krajów i Europy: „Jednym z największych osiągnięć obu narodów stało się zrozumienie, że trwałe bezpieczeństwo oraz dobrobyt są możliwe tylko wtedy, gdy nie występujemy przeciwko sobie, lecz działamy razem – we wzajemnym szacunku i partnerstwie”.

Eksperci piszą, że postępowi temu zagraża rosnąca pozycja populistycznej prawicy, której przedstawieciele odnieśli sukces w wyborach parlamentarnych w Niemczech (drugie miejsce AfD) i w prezydenckich w Polsce (wygrana kandydata PiS Karola Nawrockiego): „Dlatego obecne trendy polityczne zarówno w Polsce, jak i w Niemczech muszą budzić silny niepokój. Choć odmienne w swej treści, formie i narodowym kontekście, to w obu krajach zyskują na znaczeniu siły polityczne, które – każda na swój sposób – promują narodowy egoizm, kwestionują zasadność bliskiej współpracy polsko-niemieckiej i tym samym osłabiają fundamenty Unii Europejskiej”.

„Rodzi to realne ryzyko zaprzepaszczenia dorobku ostatnich dziesięcioleci we wzajemnych relacjach i powrotu do logiki wrogości - logiki, która w przeszłości prowadziła do cierpienia i katastrof” – czytamy.

Pięć obszarów działania dla polityków

Eksperci wzywają polityków, którzy rozumieją wartość realcji polsko-niemieckich, do działania: „Ich pilnym zadaniem jest skuteczne przeciwdziałanie tym niebezpiecznym tendencjom”.

Grupa Kopernika wskazuje sześć działań, które w związku z tym trzeba podjąć. Są to: 1. intensyfikacja współpracy polsko-niemieckiej w obszarze bezpieczeństwa, 2. kampania informacyjna o tym, ile już osiągnięto i co jeszcze może dać współpraca polsko-niemiecka, 3. wzmocnienie społeczeństwa obywatelskiego w obu krajach (by walczyć z dezinformacją i populizmem), 4. aktualizacja Traktatu o Dobrym Sąsiedztwie z 1991. r. przede wszystkim o kwestie obronności, 5. w Polsce budowanie nowoczesnego, europejskiego modelu patriotyzmu, 6. w Niemczech odbudowa zaufania i poszanowanie wrażliwości polskiej.

Eksperci wzywają też do „rozwiązania problemu” kontroli granicznych, które generują dodatkowe szkody we wzajemnych relacjach.

Apel w imieniu Grupy Kopernika podpisali dr hab. Robert Żurek i prof. Peter Oliver Loew. Grupa Kopernika jest projektem Fundacji „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego oraz Niemieckiego Instytutu Spraw Polskich (DPI, Deutsches Polen-Institut).

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

Tylko co szósty Niemiec bez wahania podjąłby walkę zbrojną w obronie kraju, gdyby ten został zaatakowany. Tak wynika z sondażu przygotowanego przez ośrodek Forsa na zlecenie sieci redakcyjnej RND.

W badaniu zaledwie 16 proc. pytanych odpowiedziało, że na pewno sięgnęłoby po broń w przypadku ataku na kraj. 22 proc. odpowiedziało, że prawdopodobnie stanęłoby do walki.

Większość pytanych, 59 procent, zadeklarowała, że prawdopodobnie nie albo na pewno nie stanęłaby w obronie kraju. Wśród kobiet odsetek ten sięga nawet 72 procent.

Atak na Niemcy?

Jednocześnie ponad jedna czwarta (27 procent) uważa za bardzo lub raczej prawdopodobne, że w ciągu najbliższych pięciu lat Niemcy zostaną zaatakowane militarnie.

Z kolei 59 procent respondentów uważa za prawdopodobne, że w tym okresie Niemcy będą musiały udzielić pomocy militarnej innemu zaatakowanemu członkowi NATO w ramach zobowiązania do pomocy.

W reprezentatywnym sondażu ośrodka Forsa przepytano tysiąc osób.

Wyniki niemieckiego badania pokazują bardzo duży rozdźwięk między postawami ludzi w Niemczech a Polsce. W badaniu przygotowanym na początku roku na zlecenie think tanku Globsec aż 84 proc. Polaków odpowiedziało, że byłoby gotowych do obrony kraju w razie ataku ze strony innego państwa.

(DPA,DW/szym)

„Wypowiedzi Dmitrija Miedwiediewa, choć jak na jego standardy wyjątkowo stonowane, zostały przez byłego prezydenta USA Donalda Trumpa uznane za prowokacyjne i natychmiast wydał rozkaz przerzutu atomowych okrętów podwodnych w ‘odpowiednie regiony' – komentuje „Frankfurter Allgemeine Zeitung”. Nawet jeśli jego (Miedwiediewa) tyrady przeciwko Ukrainie i Zachodowi raczej nie wynikają z niekontrolowanych kaprysów, lecz są uzgadniane z Kremlem, to pełnią one wyłącznie funkcję propagandową (...). To, że wymiana ciosów w mediach społecznościowych przerodziła się w militarną demonstrację siły, czyni całe zdarzenie jeszcze bardziej niepokojącym (...). „Pokazy siły wobec rosyjskiego reżimu mogą mieć sens, ale tylko wtedy, gdy są precyzyjnie wyważone i wynikają z przemyślanej decyzji podjętej z właściwego powodu. Z zewnątrz trudno to ocenić, jednak w tym przypadku wygląda na to, że tak właśnie nie było” – czytamy.

„Süddeutsche Zeitung” ocenia: „I o to pojawia się teraz groźba nuklearna. Przy dokładniejszym przyjrzeniu się szybko jednak widać, jak niewiele za zapowiedzią Trumpa się kryje. Amerykańskie okręty podwodne uzbrojone w broń nuklearną znajdują się w ciągłej gotowości operacyjnej i są w stanie w każdej chwili, z dowolnej pozycji w głębinach światowych oceanów, uderzyć w cele na terytorium Rosji. I na tym polega sens odstraszania nuklearnego, którym mocarstwa atomowe od dziesięcioleci trzymają się w szachu. Nie ma potrzeby, by okręty podwodne z bronią jądrową były przerzucane na ‘odpowiednie' pozycje. Zamieszczane przez Trumpa tego typu wpisy w internecie, to przede wszystkim pokaz i wielkie słowa, które mają za zadanie zaimponować światowej publiczności. Nie poprawia to jednak sytuacji. Z rakietami atomowymi się nie igra – nawet w słownej wymianie zdań”.

„To już znany schemat: maksimum hałasu przy minimum treści. Do tego nie jest jasne, co dokładnie miał na myśli amerykański prezydent – czy chodzi mu o okręty podwodne napędzane nuklearnie, czy też uzbrojone w broń atomową?” – zastanawia się dziennik regionalny „Rheinpfalz” z Ludwigsburga. „Dyplomacja jak poker: nieprzewidywalna, głośna i rzadko skuteczna. Fakt, że Trump za przeciwnika wybiera akurat Miedwiediewa – pozbawionego w dużej mierze władzy awanturnika z mediów społecznościowych – wiele mówi o rzeczywistej wartości tej eskalacji. Pozostaje jedna konkluzja: przycisk nuklearny powinien znajdować się w spokojnych rękach, a nie w rękach człowieka, który uważa się za najpotężniejszego”.

Według „Stuttgarter Zeitung”: „Donald Trump publicznie zapowiada przerzut dwóch amerykańskich okrętów podwodnych z bronią nuklearną, aby zajęły korzystniejszą pozycję strzelecką w kierunku Rosji. To wyjątkowe i niebezpieczne. W przeciwieństwie do Władimira Putina i jego zwolenników, prezydent USA dotąd unikał gróźb użycia broni jądrowej. Groźby nuklearne Donalda Trumpa są przede wszystkim wyrazem głębokiej frustracji. Jego wielomiesięczne próby nakłonienia Putina ustępstwami i pochlebstwami do zakończenia wojny w Ukrainie nie przyniosły efektu. Nowa amerykańska strategia polegająca na stawianiu Kremlowi ultimatum i zasypywaniu groźbami sankcji do tej pory również nie przynosi rezultatów. Kreml po prostu ignoruje wysiłki pokojowe gospodarza Białego Domu. I najwyraźniej właśnie tego Trump nie potrafi znieść: bycia ignorowanym”.

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

W 2024 roku Niemcy przeznaczyły na wypłaty zasiłku obywatelskiego łącznie 46,9 miliarda euro – to o około 4 miliardów więcej niż rok wcześniej, wynika z odpowiedzi Ministerstwa Spraw Socjalnych na małe zapytanie partii AfD w Bundestagu.

W ubiegłym roku z zasiłku obywatelskiego korzystało łącznie – wraz z dziećmi i młodzieżą – około 5,5 miliona osób, z czego blisko 4 miliony to osoby zdolne do pracy, czyli takie, które są w stanie pracować co najmniej trzy godziny dziennie.

Zgodnie z danymi rządu, około 24,7 miliarda euro (52,6 proc.) całkowitej kwoty wypłacono obywatelom Niemiec. Natomiast 22,2 miliarda euro trafiło do osób bez niemieckiego paszportu (47,4 proc.). Ten podział utrzymuje się na podobnym poziomie jak w 2023 roku.

Wśród obcokrajowców pobierających zasiłek obywatelski znajduje się kilkaset tysięcy obywateli Ukrainy oraz ich dzieci, którzy od 2022 roku znaleźli schronienie w Niemczech przed rosyjską inwazją. Jak poinformowało Federalne Ministerstwo Spraw Socjalnych, w 2024 roku wypłacono im świadczenia o łącznej wartości 6,3 miliarda euro. Z kolei osobom pochodzącym z ośmiu głównych krajów pochodzenia wnioskodawców o azyl wypłacono w tym samym okresie 7,4 miliarda euro.

AfD za pozbawieniem prawa do zasiłku obywatelskiego

Poseł częściowo skrajnie prawicowej partii AfD René Springer skrytykował: „Wydatki na zasiłek obywatelski nadal rosną w sposób niekontrolowany”. Zażądał, aby obcokrajowcom zasadniczo odmówić prawa do korzystania z tego świadczenia.

Enzo Weber z Instytutu Badań Rynku Pracy i Zatrudnienia (IAB) przy Federalnej Agencji Pracy podważa jednak oba te argumenty. Według niego, ostatni wzrost całkowitej kwoty wynika m.in. ze znacznej podwyżki stawek podstawowych w latach 2023 i 2024, co spowodowane było inflacją. W tym roku stawki nie uległy zmianie, i przewiduje się, że podobnie będzie również w 2026 roku.

– To zatem nie jest trend, który prawdopodobnie będzie się utrzymywał – powiedział Weber. Dodał, że od jesieni 2024 roku liczba osób zdolnych do pracy korzystających z zasiłku obywatelskiego zaczęła spadać. – „To sygnał odwrócenia dotychczasowego trendu – zaznaczył naukowiec. Uważa on, że to logiczne, iż niemal połowa osób pobierających zasiłek obywatelski to obcokrajowcy. Osoby, które wcześniej pracowały w Niemczech, zazwyczaj mają prawo do świadczeń z ubezpieczenia na wypadek bezrobocia przez rok i często w tym czasie znajdują nowe zatrudnienie. Z kolei uchodźcy wchodzą na niemiecki rynek pracy bez odpowiedniego przygotowania i zmagają się z istotnymi barierami.

„Podstawowe świadczenia opłacalną inwestycją”

Dlatego – jak podkreślił Weber – ważne jest, aby osoby pobierające zasiłek obywatelski otrzymywały wsparcie ułatwiające start na rynku pracy. W systemie świadczeń dla osób ubiegających się o azyl takie wsparcie nie jest zapewnione.

– Nie powinniśmy postrzegać tego podstawowego świadczenia jako problemu, lecz jako narzędzie przygotowujące do aktywności zawodowej – zaznaczył ekspert. Jak dodał: „Najpierw musimy zainwestować, aby później zmniejszyć koszty. Nic nie jest tak drogie jak strukturalne bezrobocie”.

Według wyników badań IAB, zmniejszenie liczby osób pobierających zasiłek obywatelski o 100 000 przekłada się na wzrost wpływów do budżetu państwa o około trzy miliardy euro. Tymczasem wśród uchodźców z Ukrainy rośnie wskaźnik zatrudnienia z 24,8 procent w październiku 2023 roku do ostatnio 33,2 procent.

Weber zaznaczył jednak, że proces integracji, w tym udział w kursach językowych i kwalifikacyjnych, powinien przebiegać szybciej. Również Federalna Izba Obrachunkowa niedawno wskazała na niedociągnięcia w systemie pośrednictwa pracy dla osób korzystających z zasiłku obywatelskiego.

DGB przeciwko wykluczeniu i nienawiści

Niemiecki Związek Zawodowy (DGB) sprzeciwił się postulatom AfD i przypomniał, że Niemcy potrzebują imigracji. – Zamiast konstruktywnej polityki AfD oferuje wyłącznie wykluczenie i nienawiść, niezależnie od tego, czy dotyczy to migrantów, czy osób mających uzasadnione prawo do świadczeń socjalnych – powiedziała członkini zarządu Anja Piel. Jak podkreśliła: „Każdy ma u nas prawo do zabezpieczenia egzystencji w trudnej sytuacji. Postęp społeczny jest fundamentem naszej sprawnie działającej demokracji”.

Także Niemiecki Związek Socjalny (SoVD) stanowczo odrzucił postulaty AfD. – Dzielenie społeczeństwa na przeciwstawne grupy: pracujących i emerytów kontra osoby pobierające zasiłek obywatelski, czy osoby z niemieckim kontra osoby bez niemieckiego paszportu nie jest konstruktywne – podkreśliła przewodnicząca SoVD, Michaela Engelmeier. Jej zdaniem: „Jest to niezwykle groźne, ponieważ napędza podziały w społeczeństwie i stanowi toksyczną podstawę dla debat pełnych zawiści, nienawiści i hejtu”.

(DPA/jar)

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

Jak wynika z najnowszego sondażu hamburskiej Fundacji na rzecz Przyszłości, zamiłowanie Niemców do podróży nie słabnie mimo wątpliwości co do zrównoważonego rozwoju. Według danych fundacji tylko co szósty ankietowany (17 procent) uważa, że przy wyborze kierunku podróży ważniejsze niż koszty są kwestie związane właśnie ze zrównoważonym rozwojem.

Bez biur podróży

Z badania wynika również, że osoby powyżej 65. roku życia najczęściej planują wakacje samodzielnie, bez pomocy biur podróży czy touroperatorów. Około dwie trzecie seniorów (64 procent) samodzielnie porównuje oferty, łączy przeloty z noclegami i coraz chętniej sięga po rozwiązania online - poinformowała fundacja powiązana z koncernem tytoniowym British American Tobacco.

W grupie osób poniżej 30. roku życia samodzielną organizację podróży deklaruje tylko jedna trzecia ankietowanych. - Wyniki te zaprzeczają powszechnym stereotypom - komentuje dyrektor naukowy hamburskiej fundacji, Ulrich Reinhardt. Jak zauważył, młode pokolenie zaskakuje przywiązaniem do gotowych, standardowych ofert. Z kolei „osoby z większym doświadczeniem w podróżowaniu planują samodzielnie i z pewnością siebie, korzystając z wszystkich dobrodziejstw internetu”.

Wpływ mediów społecznościowych

Okazuje się też, że na wybory Niemców dotyczące podróży wpływają media społecznościowe i sposób odżywiania. Jednak fakt, że coraz więcej niemieckich turystów (14 procent) czerpie inspiracje z treści publikowanych w mediach społecznościowych jest stosunkowo nowym zjawiskiem.

Natomiast 5 procent wskazało, że na ich wybór wpływają oferty dań wegetariańskich i wegańskich.

Według fundacji z Hamburga wszystkich respondentów łączy jednak wspólne pragnienie swobody wyboru podczas planowania podróży. - Organizatorzy wycieczek powinni postawić na elastyczne systemy modułowe zamiast sztywnych pakietów - namawia Ulrich Reinhardt. Niemcy nie chcą gotowych, z góry narzuconych ofert.

(DPA/jar)

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

Pod presją skrajnej prawicy Donald Tusk wprowadził kontrole na granicach, chcąc pokazać, że skutecznie walczy z nielegalną migracją. Dla prawicy premier nie stanie się z tego powodu bardziej wiarygodny - pisze niemiecki dziennik „Berliner Zeitung”.

Redakcja stołecznej gazety opublikowała w niedzielę (03.08.2025) tekst polskiego publicysty Witolda Mrozka na czołówce swojego portalu.

Autor nawiązuje do antymigranckich demonstracji w kilkudziesięciu polskich miastach zorganizowanych w minionych tygodniach przez Konfederację i wspieranych przez kibiców piłkarskich. Jak podkreślił, odbyły się też kontrdemonstracje przeciwko rasizmowi i ksenofobii, jednak „żaden lewicowy poseł nie odważył się na udział”. „Trudno oprzeć się wrażeniu, że politycy boją się, że staną się celem ksenofobicznych kampanii nienawiści, które weszły w Polsce do mainstreamu” – pisze Mrozek.

Gdzie byli lewicowi posłowie?

Autor podaje przykłady antymigranckich kampanii na prawicowych portalach i w prawicowych mediach. Jego zdaniem te kampanie prowadzą do „mrocznych następstw”, jak chociażby do ataku w Wałbrzychu na obywatela Paragwaju, którego niesłusznie posądzono o filmowanie dzieci.

„Berliner Zeitung” przytacza wypowiedź posła Konfederacji Konrada Berkowicza, że „ksenofobia jest ważnym elementem systemu odpornościowego wspólnoty narodowej”.

Tusk ustąpił pod presją skrajnej prawicy

„Rząd Tuska próbuje opanować sytuację – zamiast wpływać na nastroje, chce pokazać, że sam zdecydowanie zwalcza migrację, chociaż polska gospodarka potrzebuje nadal nowych rąk do pracy (…)” – pisze Mrozek. Przywrócenie kontroli na granicach z Niemcami i Litwą było ustępstwem wobec presji ze strony skrajnie prawicowych grup – ocenił publicysta.

Mrozek zwrócił uwagę na podziały w Kościele katolickim wynikające ze zróżnicowanego podejścia do kwestii migracji. Przytacza wypowiedzi biskupów Antoniego Długosza i Wiesława Mehringa, dziękujących działaczom Ruchu Obrony Granic, ale cytuje także fragment listu pasterskiego kardynała Grzegorza Rysia.

Publicysta wspomniał także o nocie protestacyjnej szefa MSZ Radosława Sikorskiego do Watykanu potępiającej słowa Długosza i Mehringa. Nota wywołała oburzenie wśród polityków PiS.

Tusk nigdy nie stanie się politykiem wiarygodnym dla skrajnej prawicy – pisze Mrozek. „Dla skrajnej prawicy Tusk pozostanie na zawsze zdrajcą i niemieckim agentem, niezależnie od tego, jakie stanowisko zajmie w kwestii migracji” – czytamy w konkluzji analizy opublikowanej na portalu „Berliner Zeitung”.

W obliczu katastrofalnej sytuacji humanitarnej w Strefie Gazy niemieckie miasta Hanower i Düsseldorf chcą przyjąć dzieci ze strefy wojny. Rada miejska Hanoweru przedstawiła swoje plany na konferencji prasowej w czwartek, 31 lipca. W piątek w ich ślady poszedł Düsseldorf. Mowa jest o 20 dzieciach palestyńskich i 20 izraelskich.

Nadburmistrz Hanoweru Belit Onay z partii Zielonych wyjaśnił, że miasto chce w pierwszej kolejności przyjąć około 20 dzieci, które pilnie potrzebują pomocy psychologicznej lub medycznej. Departament ds. Młodzieży, Dzieci i Rodzin czyni niezbędne przygotowania.

„Gest humanitarny”

Chadecki nadburmistrz Düsseldorfu Stephan Keller przyznał, że z wielkim zainteresowaniem śledzi inicjatywę swojego odpowiednika z Hanoweru. „Chcemy również w Düsseldorfie podjąć ten silny i głęboko humanitarny gest” – oznajmił Keller w komunikacie prasowym.

Deklaracja z Düsseldorfu jest ponadpartyjna. Podpisali ją także burmistrz Clara Gerlach z Zielonych i kandydat na nadburmistrza Fabian Zachel z socjaldemokratycznej SPD. „W kwestii nastawienia i człowieczeństwa, jesteśmy w Düsseldorfie zjednoczeni, niezależnie od podziałów partyjnych” – czytamy w oświadczeniu.

Inicjatywa opiera się na istniejących relacjach – w szczególności na partnerstwie z miastem Hajfa. „Niedawno w radzie miasta zdecydowaną większością głosów zatwierdziliśmy 500 tys. euro na projekt poświęcony porozumieniu między dziećmi arabsko- i hebrajskojęzycznymi w Hajfie” – wyjaśniła burmistrzyni Gerlach.

Jak głosi oświadczenie, do realizacji inicjatywy niezbędne jest poparcie lokalnej społeczności. Odbyły się już wstępne rozmowy – m.in. z gminą żydowską i społecznością muzułmańską w Düsseldorfie. W najbliższym tygodniu politycy planują ocenić prawdopodobieństwo realizacji projektu.

Potrzebna pomoc rządu Niemiec

Inicjatywa jest wciąż na wczesnym etapie. Nadburmistrz Hanoweru Belit Onay podkreśla, że miasto może zapewnić zakwaterowanie i wsparcie na miejscu, ale potrzebuje politycznego wsparcia ze strony rządu Niemiec w zakresie procedur rekrutacyjnych, organizacji wyjazdu i koordynacji medycznej.

„Zwracamy się do rządu Niemiec z prośbą o umożliwienie tej pomocy” – czytamy w oświadczeniu władz Hanoweru. Już po ataku terrorystycznym Hamasu na Izrael w październiku 2023 roku członkowie społeczności żydowskiej, palestyńskiej i muzułmańskiej, frakcje w radzie miasta oraz nadburmistrz ogłosili „Apel hanowerski” – jako znak pokoju, człowieczeństwa i opartego na szacunku współistnienia. Najnowsza inicjatywa jest kontynuacją tych działań.

Według władz stolicy Dolnej Saksonii inne miasta wyraziły już zainteresowanie udziałem w podobnych programach. Gdy tylko rząd Niemiec stworzy odpowiednie ramy prawne, kolejne miasta i gminy mogą pójść w ślady Hanoweru.

(DPA/dom)

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na facebooku! >>

Zgodnie z oczekiwaniami Polska przedłuża tymczasowe kontrole na granicy z Niemcami i Litwą. Pierwotnie planowane do 5 sierpnia kontrole będą obowiązywać do 4 października – poinformował w niedzielę (03.08.2025) minister spraw wewnętrznych Polski Marcin Kierwiński.

„Pełne zrozumienie”

Szef MSWiA zaznaczył, że w piątek zostało wydane rozporządzenie w sprawie przedłużenia kontroli na granicach z Niemcami i Litwą oraz skierowane – celem notyfikacji – do Komisji Europejskiej. O decyzji poinformowano również zainteresowane kraje sąsiadujące, w tym Niemcy. – Jest pełne zrozumienie naszych europejskich partnerów, bo te decyzje mają domykać szlak migracyjny, który dziś odtworzył się przez Litwę i Łotwę – powiedział Kierwiński. – We wrześniu będziemy podejmować decyzje w oparciu o dane, które będzie dostarczała nam Straż Graniczna, wojsko, policja, czy i jakie będą kolejne nasze kroki w tym zakresie – dodał szef MSWiA.

Podkreślił też, że decyzja o przedłużeniu kontroli granicznych jest uzasadniona. – 98 proc. szczelności naszej zapory powoduje, że służby białoruskie, służby rosyjskie i nielegalna migracja przenoszą się na inne odcinki – powiedział Kierwiński.

Berlin: „Ważny krok”

Pytany o stanowisko Berlina, rzecznik niemieckiego ministerstwa spraw wewnętrznych odniósł się do wcześniejszych wypowiedzi szefa MSW Niemiec Alexandra Dobrindta. Polityk bawarskiej chadecji CSU już na samym początku z zadowoleniem przyjął wprowadzenie przez Polskę kontroli granicznych jako „ważny krok we wspólnych działaniach przeciwko nielegalnej migracji”.

Polska wprowadziła kontrole graniczne 7 lipca br. w odpowiedzi na istniejące już kontrole po niemieckiej stronie, a zakończenie tego środka premier Polski Donald Tusk uzależnił od decyzji rządu niemieckiego. Niemcy kontrolują wyrywkowo granicę z Polską już od października 2023 roku. W maju br. – po objęciu rządów przez gabinet Friedricha Merza – Berlin zaostrzył te kontrole i nakazał zawracanie na granicy osób ubiegających się o azyl.

Bilans kontroli

Rząd w Warszawie wprowadził kontrole również pod naciskiem samozwańczych patroli granicznych. Ich organizatorzy zarzucają Niemcom odsyłanie do Polski uchodźców, którzy wcześniej nie byli w Polsce.

Niedawno opublikowany raport polskiego MSW podaje, że między 7 a 30 lipca na przejściach granicznych z Niemcami skontrolowano 243 683 osoby i 110 212 pojazdów. 105 osobom odmówiono wjazdu do Polski. Jednocześnie strona polska przyjęła 72 osoby odesłane przez Niemcy, a w dwóch kolejnych przypadkach odmówiła wjazdu. Polska z kolei zawróciła sześć osób do Niemiec.

„Szkodzą wszystkim zaangażowanym”

Polska i Niemcy są członkami strefy Schengen, która rzekomo zapewnia nieograniczoną swobodę podróżowania. Kontrole graniczne wydłużają czas oczekiwania na granicy.

Jak przyznał minister gospodarki graniczącej z Polską i Czechami Saksonii – Dirk Panter – niemieckie kontrole od dawna stanowią obciążenie, zwłaszcza dla osób dojeżdżających do pracy, a teraz dochodzą do nich również kontrole po stronie polskiej. – Długi czas oczekiwania, niepewność planowania i utrudnienia w przepływie towarów ostatecznie szkodzą wszystkim zaangażowanym – skomentował.

(DPA/dom)

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

Trzy lata po katastrofie ekologicznej populacja ryb w Odrze stopniowo się odbudowuje. – Jeśli nic się nie wydarzy, możemy spodziewać się pełnej odbudowy w 2026 lub 2027 roku – powiedział niemieckiej agencji prasowej DPA Christian Wolter, ekolog ryb z Instytutu Ekologii Wód i Rybactwa Śródlądowego Leibniza (IGB) w Berlinie. Według niego sandacze i szczupaki bardzo dobrze rosną w Odrze.

Rybacy pozostają ostrożni

Latem 2022 roku w Odrze doszło do masowego śnięcia ryb. Za przyczynę uważa się wysokie zasolenie rzeki, niski poziom wody, wysokie temperatury oraz toksyny z tzw. złotej algi (Prymnesium parvum).

Połowy ryb w dużej mierze wróciły już do normy – informuje Lars Dettmann, dyrektor zarządzający Krajowego Związku Rybackiego. – Ale nie można łowić ryb, jakby nic się nie stało – zaznacza. Zawodowi rybacy zachowują ostrożność, aby populacja ryb w Odrze mogła się dobrze rozwijać. – Potrzeba od pięciu do sześciu lat, aby wrócić do poziomu sprzed masowego śnięcia ryb – mówi Dettmann.

Dobre wyniki

Według instytutu IGB złote algi mogły się w 2022 roku masowo rozmnożyć w silnie zasolonej wodzie. Naukowcy oszacowali, że produkowana przez nie toksyna zabiła około 1000 ton ryb, małży i ślimaków. Prawie rok po katastrofie ekologicznej w Odrze brakowało jeszcze połowy populacji ryb.

Ekolodzy pozostają czujni i nadal obawiają się ponownego masowego śnięcia ryb. Obecnie jednak nie zaobserwowano w rzece wzmożonego wzrostu niebezpiecznej algi. – Wyniki analiz na to nie wskazują. To bardzo pozytywne w tym roku – stwierdza ekolog ryb Christian Wolter.

Zagadkowe algi

Złote algi, który po raz pierwszy odkryto w Odrze w 2022 roku, nadal stanowią zagadkę dla naukowców. Według nich niebezpieczne algi zadomowiły się już w granicznej rzece, a badania nad produkcją toksyn uchodzą za skomplikowane. Christian Wolter przyznaje, że to niezadowalająca sytuacja, gdy nie wiadomo, kiedy algi produkują toksynę, a kiedy nie. Jak zaznacza, należy zapobiec ich masowemu wzrostowi i dlatego obniżyć wciąż wysokie zasolenie Odry.

Niemieckie ministerstwo środowiska w przeszłości wielokrotnie domagało się od Polski ograniczenia zrzutu słonych ścieków do Odry. Polska zobowiązała się do tego w ubiegłym roku.

Naukowcy z berlińskiego instytutu IGB badają przyczyny śnięcia ryb i toksyczności alg od 2023 roku. Projekt, który potrwa do 2026 roku, jest finansowany przez rząd Niemiec kwotą ponad 4,8 mln euro.

(DPA/dom)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na facebooku! >>

Tygodnik „Der Spiegel” opublikował notatkę niemieckiego MSZ z 1994 r., z której wynika, że Władimir Putin już wtedy nie akceptował granic Rosji. Zdaniem przyszłego prezydenta Rosjanie nigdy nie uznają wschodniej Ukrainy za zagranicę.

„Krym, wschodnia Ukraina i północny Kazachstan, co najmniej te obszary nigdy nie będą dla Rosji zagranicą, lecz będą zawsze częścią rosyjskiego terytorium” – powiedział Putin, wówczas zastępca burmistrza Petersburga, niemieckiemu konsulowi generalnemu w tym mieście.

Nie pierwszy raz

Żadnemu Rosjaninowi nie da się wytłumaczyć, że te tereny są teraz zagranicą – mówił Putin podczas rozmowy, do której doszło 14 stycznia 1994 r. Rosjanie kierują się uczuciami narodowymi, co dla Niemców jest zapewne trudne do zrozumienia – tłumaczył Putin niemieckiemu rozmówcy. Niemiecki dyplomata zanotował, że Putin mówił o tym „z egzaltacją” i że nie była to jego pierwsza wypowiedź w tym stylu.

Wiceburmistrz Petersburga zwrócił uwagę na niezadowalającą sytuacją ekonomiczną i socjalną Rosjan w krajach, które nie weszły w skład Rosji. Zachód popełnia jego zdaniem błąd, nazywając „odrodzeniem rosyjskiego imperializmu” to, co jest jedynie „uprawnionym postrzeganiem rosyjskich interesów”.

Notatka konsula generalnego z Petersburga opublikowana została w wydanym obecnie zbiorze dokumentów niemieckiego MSZ za rok 1994.

Doradca prezydenta Francji, Clement Beaune, powiedział w wywiadzie dla tygodnika „Der Spiegel”, że celem Emmanuela Macrona i kanclerza Niemiec Friedricha Merza jest zacieśnienie współpracy z Polską.

„Należne miejsce”

„Niemcy i Francuzi nie mogą rozmawiać o Europie tylko w swoim gronie. Wschód, w tym przypadku Polska, powinna zająć należne jej miejsce. Ma to związek ze wspólnymi zabiegami Macrona i Merza o zacieśnienie współpracy z Polską” – powiedział Beaune w wywiadzie opublikowanym w piątek na stronie internetowej tygodnika „Der Spiegel”.

„Obecne zagrożenie dla Europy nadchodzi ze wschodu. Polska zagrożona jest w sposób bezpośredni” – zaznaczył Beaune. Doradca Macrona był gospodarzem spotkania ekspertów think tanków z Francji, Niemiec i Polski, które odbyło się na początku lipca w Paryżu.

To zaskoczyło Francuza

Beaune powiedział, że największym zaskoczeniem był stopień zaangażowania polskich ekspertów na rzecz Ukrainy. „Mówili, że ratowanie Ukrainy i umożliwienie jej wygrania wojny jest najpilniejszym zadaniem” – wyjaśnił francuski ekspert. Zwrócił też uwagę na zgodność poglądów wszystkich uczestników w wielu sprawach. Rozbudowa potencjału obronnego i budowa europejskiej polityki bezpieczeństwa były dla wszystkich ekspertów zadaniem numer jeden. „Pamiętam, że w przeszłości bywało inaczej” – wtrącił.

Uczestnicy spotkania opublikowali oświadczenie końcowe zatytułowane „Europa: odrzucić upadek, przejąć władzę”. W dokumencie mowa jest o trzech priorytetach – obronie Europy, przywrócenie konkurencyjności i reformie instytucji UE. Eksperci z trzech krajów opowiedzieli się za budową europejskiego filaru obrony i strategiczną autonomią Europy. Zdaniem sygnatariuszy konieczne jest wzmocnienie pomocy wojskowej i finansowej dla Ukrainy. Ta kwestia jest „testem na wiarygodność” Europy – czytamy w oświadczeniu.

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

Płonące domy, dymy nad Kijowem – Rosja codziennie atakuje ukraińskie miasta za pomocą dronów i rakiet. Ukraina broni się kontratakami, rażąc cele również w głębi rosyjskiego terytorium. Być może wykorzystywane są przy tym drony wyprodukowane za niemieckie pieniądze.

– To początek nowej formy współpracy wojskowo-przemysłowej między naszymi krajami, która ma ogromny potencjał – mówił kanclerz Friedrich Merz podczas wizyty prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego 28 maja w Berlinie. Niemcy obiecały sfinansowanie produkcji ukraińskiej broni dalekiego zasięgu. Oba ministerstwa obrony podpisały wówczas porozumienie w tej sprawie.

Dwa miesiące później nadal niewiele wiadomo na temat tej umowy. – Ten proces jest w toku – oświadczył pod koniec lipca Mitko Müller z niemieckiego ministerstwa obrony w odpowiedzi na zapytanie DW. Wspomniany proces polega na współdziałaniu ukraińskiego przemysłu z siłami zbrojnymi.

Drony o zasięgu ponad 1 tys. kilometrów

W czerwcu 2024 r. Dania jako pierwsze państwo członkowskie NATO weszło w kooperację z ukraińskim przemysłem zbrojeniowym. Dziś także niemieccy producenci broni są obecni w Ukrainie, ale tylko nieliczni są tak widoczni jak Rheinmetall. Gigant branżowy rozszerza swoją obecność poprzez joint venture: naprawiane są czołgi, powstaje fabryka amunicji. – Widzimy ogromną zmianę w niemieckim podejściu do Ukrainy, nowe otwarcie – powiedział DW Ihor Fedirko, dyrektor generalny Ukraińskiej Rady Producentów Broni.

Nowością są bezpośrednie inwestycje niemieckiego rządu w ukraińską produkcję dronów i rakiet. Według gazety „Die Welt” Niemcy chcą sfinansować około 500 dronów bojowych typu Antonow-196 („Ljutyj”) o zasięgu ponad 1 tys. kilometrów. Według ukraińskich mediów cena jednostkowa wynosi około 200 tys. dolarów.

Dron powstał w ramach wcześniejszej współpracy ukraińsko-tureckiej i „był już dość zaawansowany w fazie rozwoju i testów” – potwierdza austriacki ekspert wojskowy Gustav Gressel w rozmowie z DW. Jednak „bardzo duża część tych dronów” została zestrzelona, ponieważ latają one wolno – podobnie jak porównywalne modele rosyjskie.

Ukraina liczy jednak również na niemiecką wiedzę specjalistyczną. – Brakuje nam zaawansowanych technologii. Dotyczy to podstawowych komponentów. Dzięki tej wiedzy moglibyśmy przeprowadzić głębszą modernizację i zwiększyć jej efektywność – mówi Ihor Fedirko. – Niemcy dysponują tymi technologiami, w tym najlepszymi systemami optoelektronicznymi z chłodzeniem matrycowym – dodaje ekspert.

Ukraina prosi wszystkich partnerów o technologie do produkcji broni dalekiego zasięgu – podkreśla. – Mówimy o zasięgu od 500 kilometrów do 1 tys. Niektóre z nich, na przykład dron dalekiego zasięgu „Ljutyj”, mogą już osiągać cele odległe o ponad 2 tys. kilometrów – mówi Fedirko.

Quantum-Systems rozszerza działalność

Wiele niemieckich firm zbrojeniowych działających w Ukrainie to start-upy pochodzące z Bawarii. Przykładem jest firma Quantum-Systems. Fedirko mówi tu o „wzorcowym przypadku” w dziedzinie badań i rozwoju. Założona w 2015 roku firma od 2022 roku dostarcza ukraińskiej armii drony zwiadowcze typu „Vector”. Cechą szczególną tego drona jest to, że może startować i lądować pionowo. – Jako jedyna zachodnia firma produkujemy drony rozpoznawcze tam, gdzie są one najbardziej potrzebne: na miejscu, w Ukrainie – powiedział DW Sven Kruck, współdyrektor generalny Quantum-Systems. Jego firma zatrudnia około 200 pracowników w Ukrainie i nadal się rozwija. We wrześniu ma zostać otwarta druga fabryka, co ma przyczynić się do rozszerzenia współpracy.

W lipcu Quantum-Systems ogłosiło porozumienie inwestycyjne z ukraińskim producentem dronów Frontline. Niemiecka firma zamierza najpierw przejąć 10 proc. udziałów, z opcją zwiększenia ich do 25 proc. – Frontline specjalizuje się w rozwiązaniach technicznych dla operacji rozpoznawczych i ofensywnych. Jej systemy są obecnie wykorzystywane przez 41 jednostek wojskowych w Ukrainie – wyjaśnia Kruck. – Potencjał współpracy widzimy przede wszystkim w rozwoju systemów obrony przed dronami – dodaje. Firma nie planuje jednak wejścia na rynek dronów bojowych.

Sztuczna inteligencja z Niemiec

Drony bojowe „Made in Germany” to produkty firmy Helsing. Bawarski start-up dostarcza tysiące dronów do Ukrainy, a w lutym br. otrzymał nowe zamówienie na 6 tys. dronów bojowych typu HX-2.

Według producenta mają one zasięg 100 kilometrów i dzięki sztucznej inteligencji są „odporne na działania wojenne i zakłócenia elektroniczne”. DW zwróciła się o więcej szczegółów, ale nie otrzymaliśmy odpowiedzi.

Mimo że strona ukraińska cieszy się z niemieckich inwestycji w produkcję dronów, zapotrzebowanie znacznie przewyższa dotychczasowe możliwości. Kraj potrzebuje wielkiej ilości dronów; masy, którą „w sposób opłacalny można wyprodukować tylko w Ukrainie” – twierdzi ekspert wojskowy Gustav Gressel. To samo dotyczy rakiet. Na przykład pocisków manewrujących Taurus, których rząd Niemiec nie jest obecnie gotowy dostarczyć. Możliwa jest na przykład współpraca niemieckich przedsiębiorstw i dostawa pojedynczych podzespołów – wyjaśnia Gressel. Pozwoliłoby to zwiększyć zasięg ukraińskiego pocisku manewrującego Neptun – na przykład dzięki bardziej wydajnym silnikom specjalnym, które zwiększą zasięg przy tej samej ilości paliwa, a także dzięki czujnikom, które zapewniają większą celność, zwłaszcza w przypadku celów lądowych. Jednak decyzja w tej sprawie nie została jeszcze podjęta.

Ukraina jako poligon doświadczalny

Nowością jest nie tylko gotowość do inwestowania w Ukrainie, ale także do dzielenia się własnym know-how. Na początku rosyjskiej inwazji obawiano się, że nowoczesna broń może wpaść w ręce Rosjan, przypomina Gressel. Wątpliwości budziło również przygotowanie ukraińskiego personelu – w rezultacie Ukraina otrzymała najpierw starsze modele.

Sytuacja uległa zmianie, również dlatego, że kraj ten sam produkuje obecnie nowoczesną broń i może konkurować z zachodnimi producentami. – Niemieckie przedsiębiorstwa uczą się tutaj rzeczy, których nie da się zasymulować w czasie pokoju i dla których w Niemczech nie ma ani poligonów, ani warunków do symulacji – takich jak pole walki, gdzie występują zakłócenia, nadajniki zakłócające i obrona przeciwlotnicza.

Według Gressela nie da się tego osiągnąć na żadnym poligonie NATO, nawet w USA. Przemysł zdał sobie z tego sprawę.

Sven Kruck z Quantum-Systems potwierdza, że „rozwój dronów to gra w kotka i myszkę – tylko ten, kto jest na miejscu, może dostosować się do ciągłych zmian. Nasze doświadczenia z Ukrainy są bezpośrednio wykorzystywane w rozwoju naszych produktów, które udostępniamy wszystkim klientom na całym świecie – przyznaje Kruck. Postrzega swoją firmę jako „projekt wzorcowy” i chce „zachęcić innych do pójścia w jej ślady”.

Ihor Fedirko z Ukraińskiej Rady Producentów Broni stawia na dalszy rozwój współpracy. – Niemcy to kraj z typową europejską biurokracją. Potrzeba czasu, aby załatwić sprawy. Ale kiedy Niemcy mówią, że coś zrobią, my w Ukrainie wiemy, że to zostanie zrobione – zapewnia.

Ludzie wdychają znacznie więcej mikroplastiku niż dotychczas sądzono. Z badań wynika, że szczególnie w pomieszczeniach zamkniętych, takich jak mieszkania i samochody, do dróg oddechowych dorosłego człowieka może dostać się średnio około 68 000 drobnych cząstek plastiku dziennie, a w przypadku dzieci – około 47 000.

Naukowcy pod kierownictwem Nadii Yakovenko z Instytutu Nauk o Ziemi Uniwersytetu w Tuluzie ostrzegają w czasopiśmie „PLOS One”, że zanieczyszczenie szczególnie małymi cząsteczkami o średnicy od jednego do dziesięciu mikrometrów jest znacznie wyższe niż wcześniej sądzono. Cząsteczki tej wielkości są uważane za szczególnie problematyczne, ponieważ wnikają głęboko do płuc, gdzie mogą powodować stany zapalne, uszkodzenia komórek lub inne problemy zdrowotne.

Wcześniejsze szacunki oparte na większych cząsteczkach były około stu razy niższe. „Rzeczywiste zanieczyszczenie mikroplastikiem wdychanym przez ludzi było dotychczas znacznie niedoszacowane” – czytamy w badaniu.

Silne zanieczyszczenia: gdzie najwięcej?

Zanieczyszczenie zmierzono między innymi w prywatnych mieszkaniach i wnętrzach samochodów w południowej Francji. Podczas gdy w pomieszczeniach mieszkalnych wykryto średnio 528 cząstek mikroplastiku na metr sześcienny powietrza, stężenie w samochodach było znacznie wyższe i wynosiło 2238 cząstek. 94 procent znalezionych cząstek miało rozmiar mniejszy niż dziesięć mikrometrów, co oznacza, że mogą one przedostawać się do płuc.

Następnie obliczono, ile średnio wdychają ludzie dziennie. Według badania głównymi źródłami zanieczyszczenia są ścieranie się tekstyliów, mebli z tworzyw sztucznych lub tapicerki samochodowej. Większość wykrytych cząstek składała się z polietylenu i poliamidu – tworzyw sztucznych często występujących w produktach codziennego użytku.

Jak organizm radzi sobie z mikroplastikiem

Skutki zdrowotne są jak dotąd słabo zbadane. Niektóre z tych maleńkich cząstek mogą wnikać głęboko do płuc i potencjalnie wywoływać procesy zapalne.

Eleonore Fröhlich z Uniwersytetu Medycznego w Grazu i profesor Uniwersytetu w Tybindze zwraca uwagę, że mikroplastiki mogą potencjalnie mieć wpływ na zdrowie, ale w porównaniu ze znacznie wyższym poziomem zanieczyszczenia pyłem zawieszonym należy je obecnie oceniać jako mniej niebezpieczne.

Pył zawieszony często zawiera substancje bardziej toksyczne i występuje w znacznie większych ilościach w powietrzu. Jednak również kształt cząstek ma wpływ na ich działanie w organizmie: podczas gdy pył zawieszony składa się głównie z cząstek o kształcie zbliżonym do okrągłego, mikroplastik często ma postać włókien lub nieregularnych fragmentów.

Według prof. Fröhlich cząsteczki w postaci włókien mogą wnikać mniej głęboko do płuc, ponieważ szczególnie łatwo osadzają się w rozgałęzieniach dróg oddechowych. Płuca w ograniczonym stopniu usuwają cząsteczki, które raz się osadziły, więc może to z czasem upośledzać ich funkcjonowanie.

Badania są dopiero na początku

Autorzy badania podkreślają, że ich wyniki stanowią mocny argument za systematycznym badaniem skutków zdrowotnych narażenia na mikroplastiki w pomieszczeniach.

Ludzie w nowoczesnych społeczeństwach spędzają około 90 procent czasu w pomieszczeniach zamkniętych, a więc potencjalnie w środowisku o podwyższonym stężeniu cząstek plastiku w powietrzu.

W ramach badania nie podjęto próby bezpośredniego wykrycia mikroplastiku w organizmie człowieka. Zamiast tego pobrano próbki powietrza w pomieszczeniach zamkniętych i na tej podstawie obliczono, ile cząstek teoretycznie wdycha się podczas oddychania – na przykład w codziennym życiu w domu lub w samochodzie.

Naukowcy przyjęli standardowe wartości objętości oddechowej osób w spoczynku. Profesor Fröhlich zwraca uwagę, że dane opierają się na pomiarach stosunkowo niewielkich objętości powietrza i analizie tylko niewielkiej części całej próbki, dlatego mogą być obarczone niepewnością: „Każdy najmniejszy błąd pomiaru ma znaczenie”.

(DPA/jak)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

DW: Pan jest badaczem Holokaustu, ale siebie samego nazywa Pan „holokaustologiem”. Dlaczego?

Götz Aly*: – Badania nad Holokaustem są dziś prowadzone w sposób bardzo odizolowany i wyjęty z kontekstu zwykłej historii. Moim zdaniem zaś historia Holokaustu należy do historii Niemiec i Europy i musi być badana takimi samymi metodami, jak każde inne wydarzenie historyczne.

Badania nad Holokaustem są dziś często błędnie rozumiane jako zadanie moralne, niemalże pedagogiczne, co je oddala od faktów. W tytule mojej nowej książki przeciwstawiam temu pytanie: Jak to się mogło zdarzyć? Niemcy nie byli przecież w 1932 roku większymi złoczyńcami niż inni Europejczycy, a po 1945 roku też nie. A jednak zrobili to wszystko w tak krótkim czasie, współuczestniczyli w tym, lub to akceptowali. Czasami z wyrzutami sumienia, czasami z obojętnością.

W ciągu ośmiu lat, jak Pan twierdzi.

– Ten kluczowy czas trwał osiem lat, ponieważ naziści potrzebowali najpierw dwóch lat, aby umocnić swoją władzę, a po Stalingradzie już tylko zarządzali nieuchronną porażką.

Inaczej niż podczas I wojny światowej, Niemcy funkcjonowali do ostatniego dnia zarówno w kraju, jak i na froncie. Gdy w kwietniu 1945 roku Armia Czerwona dotarła do wschodnich przedmieść Berlina, sowieckie wojska potrzebowały 14 dni, żeby dotrzeć do Kancelarii Rzeszy i Bramy Brandenburskiej. To dystans 20 kilometrów. Na tej trasie stracili 80 tysięcy żołnierzy, którzy polegli w walkach o każdy dom. Po stronie niemieckiej zginęło 90 tysięcy żołnierzy i 10-, 20-, 30 tysięcy cywilów – nie wiadomo ilu dokładnie.

Czemu Niemcy byli tak szaleni? Czemu walczyli do końca? Przecież najpóźniej po Stalingradzie musieli wiedzieć, że nie mogą wygrać. I wiedzieli o tym.

Czekali na Wunderwaffe?

– Mieli nadzieję na cud, ale przede wszystkim wiedzieli o potwornych zbrodniach, które zaczęły się najpierw na małą skalę od eutanazji niepełnosprawnych Niemców, szybko nasiliły się wraz z okupacją Polski, a po napaści na Związek Sowiecki liczby ofiar wyrażały się już w milionach. Od listopada 1941 roku ich przywódcy wielokrotnie i coraz wyraźniej powtarzali im: mosty zostały zerwane, drogi powrotu nie ma. Chodzi o być albo nie być, o zwycięstwo albo upadek.

Nawet jeśli nie było to mówione wprost, każdy Niemiec jedno wiedział dobrze: „Jeśli przeciwnicy zrobią nam to samo, co my zrobiliśmy im, to z nas nic nie pozostanie”. Tą motywacją, którą można nazwać siłą napędzaną strachem czy śmiertelnym lękiem, można wyjaśnić, dlaczego walczyli do samego końca.

Jako dziennikarz zajmuję się przede wszystkim teraźniejszością. Dziś jest nią wojna na Ukrainie. Czy tu są jakieś podobieństwa? Czy tak jak Hitler Putin będzie prowadzić wojnę dopóty, dopóki będzie miał broń i nie oglądając się na ofiary?

– Tak, mam takie odczucie. Ale jest jedna różnica: Hitler musiał prowadzić wojnę, ponieważ pogrążył Niemcy w długach i nie dysponował żadnymi rezerwami. Bez wojny system by się natychmiast załamał. On sam to tak sformułował latem 1939 roku. Ówcześni przywódcy Niemiec zachowywali się tak, jakby mieli rządzić przez tysiąc lat. W rzeczywistości często nie wiedzieli, jak następnego ranka zapłacić rachunki i wyżywić ludzi w Niemczech.

Nad Putinem taki miecz nie wisi. Jego napędzają imperialne żądze.

Istnieje jednak podobny motyw współudziału społeczeństwa. Po I wojnie światowej Niemcy czuli się strasznie niesprawiedliwie potraktowani – przez pokój wersalski, odłączenie terytoriów i uznanie ich za jedynych winnych. Dla Putina taką traumą jest rozpad rosyjskiego imperium i jego sfery wpływów po 1989 roku. Ukraina, republiki bałtyckie, byłe republiki sowieckie w Azji Środkowej i Mołdawia są suwerenne. Te państwa idą dziś własnymi drogami.

Czy to znaczy, że Rosja nie będzie walczyć do ostatniej kropli krwi, skoro Putin nie znajduje się pod presją?

– Putin nie stał przed ekonomiczną koniecznością prowadzenia wojny przeciw Ukrainie. Rosja jest słabo zaludniona i ma ogromne zasoby naturalne. Gdyby Zachód natychmiast udzielił twardej odpowiedzi rosyjskiemu rządowi, być może już byłoby po wojnie. Przegapiono stosowny moment. Teraz Putin próbuje doprowadzić tę wojnę, która wymyślił jako błyskawiczną, do pomyślnego końca. Ułatwia mu to fakt, że rządzi społeczeństwem zmuszanym od wieków do życia pod batem despotów.

A teraz?

– Teraz z Trumpem? To są nadzieje. Nie sądzę, żeby Trump chciał prowadzić wojnę. Można mu zarzucić wiele, ale nie to, żeby był podżegaczem wojennym z prawdziwego zdarzenia.

Niedawno rozmawiałem z Piotrem Cywińskim z Muzeum Auschwitz. Zacząłem od słów „Każdy naród jest zdolny do Holokaustu”, które wypowiedział ocalały Viktor Frankl w 1988 roku na Placu Bohaterów w Wiedniu w 50. rocznicę anszlusu Austrii. Czy w XXI wieku są one nadal aktualne w świecie, w którym toczy się tak wiele wojen? Przeciw Ukrainie, w Strefie Gazy...

– …w Sudanie, Kongo…

…w Republice Środkowoafrykańskiej, Czadzie.

– Ostatni rozdział mojej książki nosi tytuł: „Płodne zawsze łono, co wydało zwierza”, podczas gdy Bertold Brecht powiedział: „Płodne wciąż łono, co wydało zwierza”**.

Brecht był znacznie bardziej optymistyczny niż ja. Tak, uważam, że zbrodnie podobne do popełnionych przez Niemców podczas II wojny światowej mogą się powtórzyć w innych okolicznościach i z innych powodów – czy to jako masowe mordowanie ludzi, czy też celowe tworzenie warunków, w których będą oni musieli umrzeć. Tak, ludzie są do tego zdolni.

Dziś środki sterowania masami są znacznie bardziej rozwinięte niż w 1933 roku. Naziści mieli radio, filmy, kronikę filmową i gazety. Niemieccy inżynierowie wynaleźli telewizję i skonstruowali pierwszy działający komputer, ale byli jeszcze daleko od możliwości ich zastosowania. O Internecie i mediach społecznościowych nic jeszcze nie wiedzieli.

Czy masowe zabijanie ludzi może się powtórzyć?

– Zależy od tego, jak to się robi.

W Rwandzie maczetami.

– To był krok wstecz w porównaniu z komorami gazowymi.

Jeszcze prymitywniej było w Kambodży.

– Ale zawsze jest możliwe, że jakaś wielka grupa uzna się za wartościowszą i ubrda sobie, że jej członkowie są lepsi. Tak dzieje się także w naszych czasach, choć pod zupełnie innymi znakami.

W Kambodży nie trzeba było nawet innych. Ofiarami byli członkowie tego samego narodu, tyle tylko, że wykształceni.

– Tak, tyle tylko, że wykształceni. Także w czasach rozkułaczania w Rosji zdarzało się, że chłop posiadający jedną krowę był uznawany za „wrogiego ludowi” kułaka, gdy inni we wsi nie mieli żadnej krowy. Jeśli jednak większość miała jedną lub dwie krowy, to wtedy kułakiem zasługującym na deportację lub unicestwienie stawał się ten, kto posiadał pięć krów.

W Europie Środkowej i Wschodniej 150 i sto lat temu Żydzi w niemal wszystkich krajach osiągnęli stosunkowo szybki awans społeczny dzięki dobremu wykształceniu i zamiłowaniu do nauki. Wywołało to masową zawiść przeciętnie mniej mobilnych większości chrześcijańskich, co stało się ważną podstawą antysemityzmu o podłożu ekonomicznym i społecznym.

Co to znaczy na przyszłość? Czy człowiek jako gatunek jest niereformowalny? Nie uczy się ze swoich doświadczeń?

– Moim celem jest przedstawianie doświadczeń z nazizmem w taki sposób, żeby można było z nich się czegoś nauczyć. Chodzi mi o eksponowanie tego, co w jakimś sensie jest normalne i co się powtarza w historii ludzkości. Szczególnie straszne zbrodnie, jak te popełnione w latach 1939-45 przez Niemców, nie wymagają żadnych szczególnie skomplikowanych uwarunkowań. A już na pewno nie wyjątkowych. Po wojnie mieliśmy trzy państwa, które przejęły dziedzictwo III Rzeszy. NRD powiedziała, że winny był monopolistyczny kapitalizm. Austria, że Niemcy z Rzeszy. Republika Federalna stwierdziła zaś, że Hitler był szaleńcem i w mniejszym lub większym stopniu sam ponosi winę za wszystko.

Słowa Frankla usłyszałem po raz pierwszy w 1993 roku, kiedy rozmawiałem z Szymonem Wiesenthalem. Powiedział mi, że jego Simon Wiesenthal Center zajmuje się również Kambodżą, ponieważ „wszyscy ludzie są zdolni do Holokaustu”. „Żydzi też?”, zapytałem. „Żydzi też”, odparł. Czy widzimy to teraz?

– Nie, tego bym nie powiedział. W wypadku Gazy rzecz wygląda całkiem inaczej.

Jasne, to się zaczęło od strony Gazy…

– …a Hamas mógłby każdego dnia położyć kres tej sytuacji i uwolnić zakładników. Jako Niemiec popieram stanowisko żydowskich Izraelczyków, którzy mówią: „Nigdy już nie chcemy być bezbronnymi ofiarami, tak jak to już raz się stało w czasach Zagłady”.

Wróćmy do Ukrainy. Co by to znaczyło, gdyby Rosja wygrała tę wojnę?

– Uważam, że Rosja też należy do Europy. Dlatego nie chcę skreślać tego kraju na zawsze. Niemcy również nie zostały na zawsze skreślone w 1945 roku.

Ale Pan mówi o demokratycznej Rosji?

– Tak.

Jak to osiągnąć?

– Tego nie wiem. Mieliśmy płonne nadzieje. Putin rządzi w sposób niezwykle autorytarny, wybory są niedemokratyczne, a on w tej chwili prawdopodobnie cieszy się poparciem znacznej większości swojego narodu, podobnie jak Hitler w 1938 roku. Ale takie większości są kruche. Właściwie nie można pozwolić Putinowi wygrać. Ale nie wiem, jak to zrobić bez USA. W każdym razie Europa Zachodnia znów zajmuje się swoimi zdolnościami obronnymi, bardziej niż przez ostatnie 35 lat.

Czy to zasługa Donalda Trumpa?

– Bez wątpienia. To on zmusił Europę, a przede wszystkim Niemcy, do wstania z wygodnego fotela i przestania wmawiania sobie: „No tak, kiedy będzie ciężko, Amerykanie nam pomogą”. Ale Putin też się do tego przyczynił: Finlandia i Szwecja przystąpiły do NATO. Nie wiemy jeszcze, jak ostatecznie potoczą się sprawy z Mołdawią. Możliwe, że Putin również tam wygra. W końcu udało mu się to już w Gruzji.

Ale teraz traci Azerbejdżan. Armenię także.

– Tak, wszystko jest jeszcze otwarte. Ale teraz przynajmniej mamy w Berlinie rząd, który prawdopodobnie jest nieco bardziej zdecydowany niż poprzednie.

Panie Profesorze, jakiej przyszłości możemy się spodziewać?

– Trudne pytanie. Ja się urodziłem w 1947 roku i mam siedmioro wnucząt. Ich życie najprawdopodobniej będzie bardziej skomplikowane niż moje.

* Politolog, historyk i dziennikarz Götz Aly zajmuje się badaniami nad czasami nazizmu, w szczególności nad Holokaustem, jak też nad antysemityzmem. Jest autorem kilku książek poświęconych tej tematyce. Najnowsza z nich, zatytułowana „Wie konnte das geschehen? Deutschland 1933 bis 1945” („Jak to się mogło zdarzyć? Niemcy w latach 1933–1945”), ukaże się 27 sierpnia 2025 roku nakładem wydawnictwa S. Fischer Verlag w Berlinie.

Jego nazwisko pochodzi z języka osmańskiego, bo przodkowie byli osmańskimi jeńcami wojennymi z bitwy pod Budą (dziś to Budapeszt) w 1686 roku, kolejnej po bitwie pod Wiedniem w 1683 roku. Sam siebie określa mianem „pruskiego protestanta”. Część rodziny ze strony jego matki pochodzi z Polski. – Byli to polscy imigranci w Prusach – mówi.

** Ostatni wers dramatu Bertolda Brechta „Kariera Artura Ui” napisanego w 1941 roku, opublikowanego w 1957 roku przez Suhrkamp Verlag w Berlinie, wystawionego po raz pierwszy w 1958 roku w Stuttgarcie (tłumaczenie: Roman Szydłowski i Witold Wirpsza, premiera polska w 1962 roku)

– Nie chcieliśmy przemówień panów w garniturach. Chcieliśmy, by o Powstaniu opowiedzieli powstańcy i mieszkańcy – tłumaczy Anna Krenz. – Chcieliśmy usłyszeć, co widzieli, co czuli, jak było tam i wtedy.

Więc w Berlinie było o krwi, ludziach rozszarpanych granatami, strachu i śmierci, ale były i powstańcze żarty, codzienna powstańcza ironia, czy absurdalne z punktu widzenia współczesnych sytuacje. – Kobieta pisze, jak lecą bomby, spadają na sąsiedni budynek. Ale odnotowuje też, że gdy wali się wszystko wokół, ze ściany spada talerzyk ze słonikiem i rozbija się na cztery kawałki – opowiada Anna Krenz o jednym z wybranych przez siebie fragmentów. – To też Powstanie.

Znak Polski Walczącej na Unter den Linden

1 sierpnia również w Berlinie upamiętniono 81. rocznice wybuchu Powstania Warszawskiego, i to w samym centrum miasta, 100 metrów od Bramy Brandenburskiej. Co prawda nie o siedemnastej, a o 21:15, ale powód był prosty: dopiero o tej porze w Berlinie zachodzi słońce, a pokaz światła i dźwięku jest możliwy. Po zapadnięciu zmroku na fasadzie polskiej ambasady pojawił się z jednej strony znak Polski Walczącej, z drugiej – wielkoformatowe zdjęcia powstańców, na jasnym tle. Niewielka scena, na której czytane były fragmenty powstańczych tekstów, podświetlona była na czerwono.

– Chodziło o to, by całość: zdjęcia na fasadzie i to, co działo się przed ambasadą, tworzyło polskie, biało-czerwone kolory – tłumaczy koncepcję Anna Krenz.

Anna Krenz, artystka od wielu lat mieszkająca w Berlinie, była reżyserką i pomysłodawczynią projektu, zrealizowanego przez Instytut Pileckiego, na zlecenie polskiej ambasady. Początkowo autorzy chcieli, by projekcja wyświetlana była na Bramie Brandenburskiej, ale nie udało się to z powodów formalnych.

Jasna fasada ogromnej, nowej ambasady polskiej, bardzi blisko Bramy, była naturalnym wyborem. Tylko 100 metrów dalej znajduje się stałe, spontanicznie stworzone miejsce upamiętnienia ofiar innych bombardowań, w wojnie w Ukrainie, znajdujące się przed ambasada Rosji. I tam też, mówi Anna Krenz, niosły się przez głośniki czytane po niemiecku i polsku fragmenty powstańczych wspomnień, i powstańcze piosenki.

W roli głównej: słowa świadków sprzed 81 lat

Wspomnienia i powstańcze wiersze Anny Świrszczyńskiej, sanitariuszki w Powstaniu, czytało po niemiecku dwóch niemieckich aktorów, po polsku – osoby z publiczności.

Również Florian Mausbach, który od lat walczył o upamiętnienie polskich ofiar Niemców podczas wojny, czy Wolfgang Templin, enerdowski opozycjonista, przyjaciel „Solidarności” i wielki fan Polski.

Wspomnienia czytane były w ciemności, z latarką, by choć symbolicznie oddać tamtą atmosferę: piwniczną i kanałową ciemność, niepewność, napięcie. – Oczywiście, że nawet będąc aktorką trudno zachować dystans i obojętność, gdy czyta się o wszechobecnym zapachu śmierci; gdy czyta się zeznania kobiety, która leżała przez wiele godzin ranna na stosie kilkudziesięciu trupów, koło zamordowanej matki, nie wiedząc, czy sama przeżyje – przyznaje Mareike Wenzel, aktorka.

– Gdy Anna wspomniała o projekcie i zapytała, czy chciałabym przeczytać wspomnienia dla niemieckich widzów, powiedziałam: tak – opowiada Mareike Wenzel. – To nie tylko zadanie aktorskie, ale i temat, który osobiście dla mnie jest ważny. Wiem o tym, co działo się w Warszawie, ale ciągle widzę, że wielu Niemców na ten temat mało wie – tłumaczy.

– W ubiegłym roku, gdy była okrągła rocznica, Powstanie było tematem w mediach niemieckich, dużo się o tym mówiło. Ale dziś nie widziałam, by rocznica była wspomniana w jakichkolwiek niemieckich wiadomościach. A trzeba mówić. Dlatego jestem w projekcie, dlatego uważam, że czytając po niemiecku, mam jakiś wkład w to, że więcej ludzi w Niemczech dowie się, co stało się w Warszawie w sierpniu 1944.

Nie tylko dla Polaków

Na uroczystości zjawiło się około stu osób, głównie Niemcy i berlińska Polonia, ale obecni byli też przedstawiciele diaspory ukraińskiej i gruzińskiej. Co ważne: przyszli ludzie z różnych środowisk; ci, którzy wolą oficjalne, formalne imprezy w ambasadzie i instytucjach, i tacy, którzy wolą swobodny performance. Osoby, które, rzadko można spotkać na tej samej imprezie, tym razem upamiętniały, słuchały i śpiewały razem.

Pokaz na środku najważniejszej turystycznej trasy w stolicy, intrygował też licznych turystów, którzy przystawali, przysłuchiwali się czytanym tekstom i pytali uczestników o powód zgromadzenia. Jak młoda turystka z Indii, która z pokazywanych zdjęć zorientowała się, ze musi chodzić o wojnę, ale po raz pierwszy dowiedziała się o Powstaniu Warszawskim.

– Mamy nadzieję, że właśnie w ten sposób, wychodząc na zewnątrz, możemy dotrzeć też do osób, które nie są naszą stałą publiką, nie znają polskiej historii i o takich ważnych dla nas wydarzeń, nie mają pojęcia – podkreślił pełniący funkcję ambasadora Jan Tombiński, który również śpiewał powstańcze piosenki pod ambasadą.

Na koniec było też miejsce na poczucie siły, mocy i wspólnoty z tamtych czasów. Piosenki powstańcze. Bo – jak mówi Anna Krenz – nie można upamiętniać Powstania bez powstańczych piosenek. Więc na berlińskim Unter den Linden 1 sierpnia 2025 zabrzmiały i „Warszawskie dzieci” i „Pałacyk Michla”, i „Marsz Mokotowa”, i „Serce w plecaku”, śpiewane wspólnie, po polsku. Wspólnota z Polakami, śpiewającymi tego dnia w Polsce. O czym są piosenki, niemieckojęzyczni uczestnicy mogli przeczytać w śpiewniku, w którym znalazło się obok tekstu oryginalnego tłumaczenie.

To nie pierwsza uroczystość upamiętniająca w niemieckiej stolicy Powstanie Warszawskie. W ubiegłym roku, w okrągła, 80 rocznicę, upamiętnienie odbyło się przed berlińskim ratuszem, na Alexanderplatz. Dokładnie o 17:00 rozległ się głos trąbki, imitującej sygnał syreny, zapadła minuta ciszy, na maszcie załopotała polska flaga, a przechodnie mogli przez parę tygodni oglądać zdjęcia z Powstania i ze zrujnowanej Warszawy. Przez miesiąc w komunikacji miejskiej wyświetlane były wiersze Anny Świrszczyńskiej, przetłumaczone na niemiecki.

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na Facebooku! >>

Czy złoże ropy naftowej odkryte na wodach przy polskiej wyspie Wolin uratuje niemiecką rafinerię PCK w Schwedt? – pyta niemiecki dziennik „Die Welt”.

Gazeta przypomina, że rafineria PCK zaopatrująca w benzynę i olej napędowy północne Niemcy i zachodnią Polskę pozostaje własnością rosyjskiego koncernu Rosneft, chociaż po ataku Rosji na Ukrainę w 2022 r. niemiecki rząd wprowadził w przedsiębiorstwie zarząd komisaryczny.

Trzeba wywłaszczyć rosyjski Rosnieft

Ponieważ Rosnieft odmawia sprzedaży swoich większościowych udziałów w PCK, zdaniem „Die Welt”, wcześniej czy później niemiecki rząd będzie zmuszony do wywłaszczenia rosyjskiego właściciela, a następnie do jak najszybszej sprzedaży pakietu akcji.

Znalezienie nabywców nie będzie zdaniem autorów łatwe. Największe zachodnie koncerny energetyczne raczej ograniczają swoją obecność w Niemczech. Brytyjski Shell usiłuje od dawna pozbyć się 37,5 proc. udziałów w PCK. Natomiast wykazujący zainteresowanie inwestycją w Schwedt inny brytyjski koncern Prax okazał się ekonomicznie za słaby.

Polska wydaje się być zdaniem „Die Welt” jedynym krajem, który może być z powodów strategicznych zainteresowany rafinerią w Schwedt. Odkrycie złoża ropy naftowej na wodach przy wyspie Wolin może być dodatkowym argumentem na rzecz przejęcia przez Polskę rafinerii w Schwedt. Złoże „Wolin Wschód” położone jest „bezpośrednio przed drzwiami Schwedt”. Pozyskiwany w złożu surowiec nie musiałby być transportowany 600 km do rafinerii w Gdańsku, lecz byłby przetwarzany po stronie niemieckiej w miejscu odległym zaledwie o 60 km.

Czy Polska uratuje PCK Schwedt?

Jak piszą autorzy, o tym czy odkrycie złoża ropy w Polsce stanie się deską ratunkową dla Schwedt, zdecydują dwa czynniki. Musi się wyjaśnić, czy odkryte złoże jest na tyle duże i posiada dobrą jakość, że inwestycja w wydobycie się opłaci. Po drugie, ropa musi posiadać odpowiednią jakość i zawartość siarki, aby mogła być przetwarzana w PCK.

„Die Welt” przypomniał, że o wejście do rafinerii w Schwedt zabiegał kilka lat temu polski Orlen, jednak rząd kanclerza Olafa Scholza był przeciwny tej transakcji. Zdaniem autorów zdecydowały względy polityczne - spory z rządem PiS. Wstępne rozmowy zostały wówczas przerwane. Rosnąca troska o przyszłość rafinerii może skłonić nowy niemiecki rząd do ponownego nawiązania kontaktów z Polską – piszą niemieccy dziennikarze.

„Orlen nie prowadzi rozmów na temat niemieckiej rafinerii Schwedt” – oświadczył w czerwcu prezes koncernu Ireneusz Fąfara. Polscy znawcy tematu nie wykluczają jednak, że w przyszłości może dojść do przejęcia rafinerii przez Orlen. „Orlen byłby w stanie przejąć PCK Schwedt” – cytuje „Die Welt” Jakuba Wiecha, redaktora naczelnego portalu „Energetyka24”.

Euforia i strach

„Frankfurter Allgemeine Zeitung” pisze, że odkrycie złoża ropy i gazu wywołało euforię w Polsce, ale ekolodzy obawiają się katastrofy. Gazeta przytacza opinię działacza ochrony środowiska z Ahlbeck Rainera Sauerweina, że eksploatacja złoża zdegraduje Zatokę Pomorską do roli „kloaki”. Wybrzeżu grozi katastrofa – twierdzi niemiecki ekolog, ostrzegając przed zanieczyszczoną wodą pitną i śmiercią turystyki.

Minister ochrony środowiska landu Meklemburgia- Pomorze Przednie Till Backhaus zarzucił stronie polskiej, że wbrew obowiązującym porozumieniom, nie poinformowała o planach eksploatacji złoża. Przedmiotem krytyki są także polskie plany budowy portu kontenerowego w Świnoujściu. Ekolodzy krytykują władze landu za zbyt pasywną postawę wobec polskich planów. Zdaniem „FAZ” powodem mogła być obawa przed dalszym pogorszeniem relacji z Polską.

„Obecnie nie jest jeszcze przesądzone, czy złoża ropy i gazu nadają się do opłacalnej eksploatacji” – piszą dziennikarze „FAZ” dodając, że decyzja należy do polskiego rządu, który jest właścicielem złoża.

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

„Zbrodnie nazistów na Sinti i Romach są częścią naszej historii i pozostają przestrogą dla teraźniejszości i przyszłości” – podkreślił pełnomocnik rządu Niemiec ds. kultury i mediów (odpowiednik polskiego ministra kultury) Wolfram Weimer w Berlinie. W nocy z 2 na 3 sierpnia 1944 r. członkowie SS zamordowali w obozie koncentracyjnym i zagłady Auschwitz-Birkenau około 4300 przedstawicieli tej grupy etnicznej, posyłając ich do komór gazowych.

Europejski Dzień Pamięci o Holokauście Romów i Sinti

Szacuje się, że podczas II wojny światowej w okupowanej przez Niemców Europie zamordowano łącznie nawet 500 000 Sinti i Romów. Weimer przyznał, że długo trwało, zanim niemieccy politycy, społeczeństwo i nauka zaakcepowały odpowiedzialność za te zbrodnie.

Dopiero w latach 80. XX wieku ludobójstwo Sintów i Romów zostało oficjalnie uznane w Republice Federalnej Niemiec. Od 2015 roku 2 sierpnia jest Europejskim Dniem Pamięci o Holokauście dla tej mniejszości.

„Antycyganizm jest realny”

– Nawet jeśli uznanie przyszło późno, zbyt późno, stanowi ono podstawę trwałej odpowiedzialności za to, co się wydarzyło, i za to, co nigdy nie może się powtórzyć – mówił minister Weimer. Ostrzegł, że antycyganizm jest realny również dzisiaj. Sintowie i Romowie nadal doświadczają dyskryminacji, wykluczenia i rasistowskich uprzedzeń. Dzień pamięci jest zatem demokratycznym obowiązkiem przeciwstawienia się temu zjawisku.

Według szacunków Federalnej Agencji Antydyskryminacyjnej w Niemczech żyje około 80 000 do 140 000 członków społeczności Sintów i Romów. Ludobójstwo w czasach nazistowskich nazywane jest w języku romskim, języku Sintów i Romów, Porajmos.

(kna, epd, afp/jak)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Według danych zarejestrowanych w 2024 r. w Niemczech ofiarą przemocy domowej padło więcej osób niż kiedykolwiek wcześniej. Informację tę podał dziennik „Welt am Sonntag” na podstawie danych Federalnego Urzędu Kryminalnego.

Według tych danych oficjalnie poszkodowane były łącznie 256 942 osoby. Wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim wyniósł około 3,7 procent. Eksperci zakładają jednak, że rzeczywista liczba ofiar jest znacznie wyższa, ponieważ nie wszystkie przypadki są zgłaszane.

14-procentowy wzrost

O przemocy domowej mówi się zawsze wtedy, gdy dotyczy ona osób pozostających w związku partnerskim lub gdy przemoc ma miejsce w rodzinie lub w relacjach rodzinnych. Według raportu z czysto statystycznego punktu widzenia co dwie minuty jedna osoba padała ofiarą przemocy.

Szczególną uwagę zwraca się na przemoc ze strony partnerów lub byłych partnerów. Dotyczy to większości przypadków. Według raportu w 2024 r. odnotowano prawie 171 100 takich przypadków, czyli o 1,9 procent więcej niż w 2023 r. W ostatnich latach ofiarami były głównie kobiety.

Według doniesień prasowych w ciągu ostatnich pięciu lat przemoc domowa wzrosła o prawie 14 procent.

Dlaczego przemocy jest więcej?

Ministerstwo Rodziny poinformowało gazetę, że wzrost przemocy domowej może wynikać ze wzrostu skłonności do przemocy „w świetle kryzysów społecznych i wyzwań osobistych”. Możliwe jest jednak również, że wzrosła gotowość do zgłaszania takich przypadków.

W lutym Bundesrat (izba krajów związkowych) – po Bundestagu – zatwierdził ustawę o lepszej ochronie ofiar. Zobowiązuje ona kraje związkowe do stworzenia odpowiednich ofert ochrony i doradztwa. W tym celu otrzymają od rządu federalnego w latach 2027–2036 łącznie 2,6 mld euro.

Prawo do bezpłatnej ochrony i doradztwa ma obowiązywać od 1 stycznia 2032 r. Dotychczas ofiary przemocy domowej lub przemocy ze względu na płeć mogły jedynie liczyć na pomoc w miarę możliwości, np. w schroniskach dla kobiet.

Partia Zielonych oświadczyła, że przemoc wobec kobiet nie jest „dramatem rodzinnym”, ale „przemocą patriarchalną”. "Potrzebne jest więcej profilaktyki i pracy z sprawcami, szybkie postępowania, obowiązkowe szkolenia policji i wymiaru sprawiedliwości” – powiedziała dziennikowi „Welt am Sonntag” rzeczniczka Zielonych ds. polityki kobiet, Ulle Schauws.

Według gazety Partia Lewica domaga się reformy prawa do opieki i kontaktów z dziećmi.

(DPA/jak)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

„Frankfurter Allgemeine Zeitung” zaznacza: „Sporządzenie listy bezpiecznych krajów pochodzenia wynika z prostej zasady: jeśli odsetek osób ubiegających się o azyl z danego kraju, którym się go przyznaje, jest bardzo niski, wiele przemawia za uproszczeniem obowiązującej do tej pory procedury. (...) Jeśli, tak jak obecnie we Włoszech, wnioski o azyl nie są wystarczająco dokładnie sprawdzane, ponieważ pochodzą z państw, które trudno uznać za bezpieczne, (...) prawo azylowe jest zagrożone. (...) Byłoby absurdalne, gdyby za bezpieczne uznać tylko państwa przestrzegające standardów UE. (...) Czy zatem Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej po raz kolejny stawia polityków przed zadaniem niemożliwym do rozwiązania? (...) Wyrok ten nie jest pierwszym wydanym w Luksemburgu, który przemawia za tym, aby na arenie europejskiej w końcu zbliżyć się do rozwiązania politycznego, które jaśniej określa granice prawa uchodźczego”.

„Frankfurter Rundschau” zauważa: „Także niemiecka lista rzekomo 'bezpiecznych' krajów pochodzenia zawiera wątpliwe kandydatury, takie jak Gruzja i Mołdawia. Ich usunięcie jest już od dawna opóźnione, na co zwracają uwagę nie tylko organizacje praw człowieka, ale również niemieckie sądy. Rząd Gruzji represjonuje organizacje pozarządowe, społeczność LGBTQ+ i masowe protesty. Rząd Mołdawii nie ma żadnej kontroli nad regionem Naddniestrza, którym rządzą prorosyjscy separatyści. Oba te przypadki są sprzeczne z tym, co obecnie podkreśla TSUE, powołując się na obowiązujące prawo UE: państwa, w których określone grupy nie są bezpieczne, nie mogą być zaklasyfikowane jako 'bezpieczne'. Można to jednocześnie odczytać jako odrzucenie planów koalicji CDU/CSU i SPD, aby dodać do tej listy również Maroko, Algierię, Tunezję i Indie”.

„Rhein-Neckar-Zeitung” z Heidelbergu podkreśla: „Wygoda, szybkie działanie, radykalne zmiany – to również jak najbardziej kategorie polityczne. Nie mają one jednak nic do szukania w prawie. Prawo chroni obywateli, przede wszystkim przed nadużyciami ze strony polityki i polityków. Prawo jest po to, aby chronić słabszych, a nie silniejszych. Stanowi ono, zgodnie z surowymi kryteriami, pewien mechanizm wyrównawczy, dzięki któremu można w sposób zrównoważony uwzględnić różne interesy. Tak, również osoby ubiegające się o azyl swoje mają prawa. (...) Wyrok TSUE nie uniemożliwia deportacji czy odrzucenia wniosku o azyl. Zobowiązuje on jednak państwa unijne do przestrzegania zasad prawa. Jest to więc dobry wyrok”.

„Lausitzer Rundschau” z Cottbus: „Chociaż obecnie obowiązują znacznie wyższe standardy, takie jak na przykład sprawdzanie prawa do azylu zgodnie z zasadami państwa prawnego, umowy z państwami trzecimi są uważane za nieludzkie i cyniczne. Ale czy naprawdę są bardziej cyniczne niż obecne przepisy, zgodnie z którymi tylko najsilniejsi spośród słabych i najbogatsi spośród biednych wybierają niezwykle niebezpieczną drogę do Europy, często ginąc w pustyni, na Morzu Śródziemnym lub w wodach Atlantyku? Nie, nie są. Takie umowy utorowałyby drogę do lepszej i bardziej humanitarnej polityki azylowej. Dopiero gdy państwa europejskie będą mogły faktycznie decydować, kto naprawdę potrzebuje azylu, ta sprawa będzie zgodna z jej humanitarnym charakterem”.

Zdaniem „Die Glocke” z Oelde: „Wyrok TSUE jest delikatny, ponieważ ogranicza swobodę polityczną w tak ważnej kwestii, jaką jest migracja. (...) Jeśli rządy wybrane przez naród nie będą mogły wprowadzić bardziej rygorystycznych sposobów ograniczających imigrację, ponieważ sądy to uniemożliwiają, doprowadzi to do frustracji obywateli. Mogą wówczas zagłosować na bardziej radykalne siły”.

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Żądania zamknięcia granic, wstrzymania imigracji i masowej deportacji ludzi z Niemiec należą do podstawowych założeń Alternatywy dla Niemiec (AfD). Partia ta od lat dąży do radykalnej zmiany kursu w niemieckiej polityce migracyjnej. Odnosi w tym sukcesy: w ostatnich wyborach do Bundestagu Niemcy wybrali ją na drugą najsilniejszą partię w parlamencie, oddając na nią ponad 20 procent głosów.

Od tego czasu AfD dąży do udziału we władzy rządowej, jednak brakuje jej takiej możliwości. Partia ta zradykalizowała się na przestrzeni lat do tego stopnia, że oficjalnie żadna inna partia w Niemczech nie chce z nią współpracować. AfD trafia na pierwsze strony gazet przede wszystkim dzięki postulatom dotyczącym „reemigracji” milionów osób. Kogo dokładnie AfD chce deportować z Niemiec, jest kwestią sporną, nawet w samej partii.

Ujawnione plany

– Pierwotnie termin „reemigracja” był używany w AfD, aby zamazać fakt, że ta partia domaga się masowych deportacji – wyjaśnia Benjamin Hoehne z Uniwersytetu Technicznego w Chemnitz w wywiadzie dla DW. Politolog zajmuje się badaniem populizmu i skrajnie prawicowych partii. – Termin ten stał się szerzej znany na początku 2024 roku, gdy platforma „Correctiv” ujawniła konkretne plany skrajnej prawicy dotyczące wydalania imigrantów – dodał.

Platforma „Correctiv” poinformowała wówczas o spotkaniu prawicowych ekstremistów w Poczdamie, podczas którego omawiano tak zwany „plan reemigracji” austriackiego prawicowego ekstremisty Martina Sellnera. Wśród obecnych na tym spotkaniu byli również działacze AfD. Jej raport wywołał bezprecedensową falę protestów w Niemczech: miliony ludzi wyszły na ulice, aby demonstrować przeciwko planom deportacji. Słowo „reemigracja” zostało również wybrane antysłowem roku 2023. Od tego czasu AfD stanowczo broni się przed zarzutami, że chce deportować również imigrantów posiadających obywatelstwo niemieckie.

AfD nie zdystansowała się jednak od samego słowa, a wręcz przeciwnie. W kampanii wyborczej do Bundestagu członkowie tej partii organizowali masowe kampanie, podczas których domagali się „reemigracji”. Tuż przed wyborami do Bundestagu czołowa kandydatka AfD, Alice Weidel, szukała wsparcia wśród skrajnie prawicowych środowisk. W przemówieniu wygłoszonym na zjeździe Alternatywy dla Niemiec w Riesa w styczniu 2025 roku podtrzymała żądanie deportacji na wielką skalę. „A jeśli mają się nazywać reemigracją, to niech będzie reemigracja” – krzyknęła do wiwatujących członków partii.

Reemigracja – skrajnie prawicowy szyfr

Słowo „reemigracja” od zawsze było wśród prawicowych ekstremistów szyfrem oznaczającym przywrócenie rzekomo jednolitej etnicznie populacji kraju. Postulat ten silnie nawiązuje do mrocznego okresu terroru narodowych socjalistów. Pod dyktatorskimi rządami Adolfa Hitlera nazistowskie Niemcy zamordowały miliony ludzi w Europie: Żydów, Sintich i Romów, osoby niepełnosprawne, homoseksualistów i wielu innych, którzy nie odpowiadali nazistowskiemu ideałowi niemieckości; byli terroryzowani i zabijani.

Termin „reemigracja” służył zatem zawsze do bagatelizowania problemu. W debatach publicznych zwolennicy tej koncepcji mogli powoływać się na to, że chodzi im jedynie o deportację cudzoziemców przebywających nielegalnie w Niemczech. Aktywiści z otoczenia AfD, tacy jak austriacki prawicowy ekstremista Martin Sellner, od lat forsują postulat „reemigracji”. Sellner chce przesunąć „granicę tego, co można powiedzieć” w kierunku skrajnej prawicy. Sam tak mówi. Jest to walka kulturowa prawicy.

Jednak w Niemczech mnożą się wyroki sądowe, które uznają Martina Sellnera i jego postulat reemigracji za jednoznacznie antykonstytucyjne. Przykładem może tu być Federalny Sąd Administracyjny w Lipsku. W czerwcu 2025 roku w ramach postępowania o zakazie wydawania magazynu „Compact” poruszono kwestię Sellnera i stwierdzono, że jego poglądy naruszają konstytucyjną zasadę równości wszystkich obywateli niemieckich.

W uzasadnieniu wyroku napisano o jego poglądach na reemigrację: „Wychodzą one z założenia, że należy zachować 'tożsamość etniczno-kulturową' i dlatego traktują obywateli niemieckich pochodzenia migracyjnego jako obywateli drugiej kategorii”. To najwyraźniej skłoniło znanego posła AfD do Bundestagu Maximiliana Kraha do zabrania głosu. – Koncepcja Sellnera jest sprzeczna z konstytucją – oświadczył podczas imprezy zorganizowanej przez klub poselski AfD w Bundestagu w lipcu tego roku.

AfD: obawy przed zakazaniem działalności

Maximilian Krah jest jednym z najbardziej rzucających się w oczy polityków AfD. Lubi występować głośno i hałaśliwie, z cygarem i kieliszkiem szampana w ręku. Dzięki kampaniom wyborczym na TikToku udało mu się dotrzeć do wielu młodych wyborców AfD.

Maximilian Krah jest z wykształcenia prawnikiem i jako taki angażuje się obecnie w debatę na temat reemigracji. Ostrzega przy tym swoich partyjnych przyjaciół przed domaganiem się deportacji imigrantów mających niemieckie obywatelstwo: „Ręce precz od obywateli! Nieważne, czy nas denerwują!”

Przyczyna takiego postępowania jest oczywista: bez wyraźnego zdystansowania się od „koncepcji reemigracji” Sellnera, AfD naraża się na ryzyko wszczęcia postępowania o zakazaniu jej działalności przed Federalnym Trybunałem Konstytucyjnym. Od miesięcy wielu polityków niemieckich naciska na wszczęcie takiego postępowania.

Politolog Benjamin Hoehne twierdzi, że wielu czołowych polityków AfD podziela logikę Kraha: „W AfD wyczuwa się niepokój z powodu możliwego wszczęcia postępowania o zakazie działalności partii. Gdyby doszło do takiego postępowania, dla AfD z pewnością pomocne byłoby wcześniejsze złagodzenie jej retoryki”. AfD dała temu wyraz podczas zamkniętego posiedzenia jej klubu poselskiego w Bundestagu na początku lipca. W odrożnieniu od okresu wyborczego, w końcowym dokumencie tego spotkania nie było już mowy o „reemigracji”. Czy zatem AfD jest na drodze do deradykalizacji?

Benjamin Hoehne jest sceptyczny: „Widzimy we wschodnich landach Republiki Federalnej liczne organizacje regionalne AfD, w których utrzymują się wątpliwości co do strategii deradykalizacji, ponieważ radykalizm został uznany przez nie za obiecujący sposób na sukcesy odnoszone przez AfD w dotychczasowych wyborach do parlamentów krajów związkowych Niemiec”.

Poza tym politycy AfD w tych landach nieustannie domagają się deportacji imigrantów; nawet tych, którzy posiadają niemieckie obywatelstwo.

AfD: „Nie potrzebujemy tu tych ludzi!”

Przykładem takiej postawy jest posłanka AfD do parlamentu krajowego Brandenburgii Lena Kotré. Nazywa się „rzeczniczką ds. polityki reemigracji” swojego klubu poselskiego. Podczas wykładu na temat „reemigracji” w czerwcu 2025 roku w Berlinie domagała się także deportowania imigrantów posiadających obywatelstwo niemieckie.

Chodzi o ludzi, którzy nie pasują do jej koncepcji niemieckości, na przykład dlatego, że nie „asymilują się”, czyli nie dostosowują się. „Nie potrzebujemy tu takich ludzi. Ci ludzie są ciężarem. Ci ludzie muszą opuścić ten kraj” – powiedziała.

Maximilian Krah stał się obecnie dla AfD osobą niepożądaną: jego skrajnie prawicowy wydawca Goetz Kubitschek właśnie zerwał z nim współpracę. A przecież sam Krah nieustannie prowokuje na skrajnie prawicowym skrzydle niemieckiego życia politycznego. Jakie jest jego stanowisko wobec niemieckiej konstytucji? W podcaście z Kubitschekiem jeszcze w czerwcu oświadczył: „Będziemy musieli pogodzić się z tym państwem. I w dającej się przewidzieć przyszłości nie będziemy w stanie go zmienić”.

W „dającej się przewidzieć przyszłości”? Prawa podstawowe zapisane w Ustawie Zasadniczej, czyli w niemieckiej konstytucji, są objęte gwarancją ich wieczności.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Niemieckiej DW.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

Z niecierpliwością czekano na nowe badania dotyczące osób uczących się niemieckiego w szkołach, na uniwersytetach i w instytutach językowych na całym świecie. Publikowane co pięć lat badanie wskazuje trendy w nauce języka niemieckiego i analizuje „warunki ramowe i wyzwania” dla języka niemieckiego jako języka obcego (DaF) na całym świecie.

Tym razem badanie nie zawiera danych liczbowych. W 2020 roku, gdy przeprowadzono je po raz ostatni, liczba ta wynosiła około 15,45 miliona, ale obecnie można tylko spekulować. Raport wskazuje jednak na liczne, częściowo zaskakujące trendy.

Dokument, będący wspólnym dziełem Deutsche Welle, Instytutu Goethego, DAAD i Centralnej Agencji ds. Szkół Zagranicznych pod patronatem Ministerstwa Spraw Zagranicznych, został zaprezentowany podczas „Międzynarodowej Konferencji Nauczycieli Języka Niemieckiego” (IDT) w Lubece.

Kto uczy się niemieckiego i dlaczego?

Niemiecki jako język poetów i myślicieli, czytanie Goethego w oryginale? To już przeszłość, o ile kiedykolwiek było to motywacją. Nauka niemieckiego jest podejmowana przede wszystkim, aby przygotować się do studiów, kształcenia zawodowego lub pracy w Niemczech – tak brzmi główny wniosek badania.

Wymieniono między innymi takie kraje, jak Kenia, Egipt, Kamerun i Maroko. Również w Indiach od czasu podpisania umowy o mobilności z Niemcami w 2022 roku liczba osób uczących się niemieckiego ogromnie wzrosła, co potwierdza Alexandra Mittler, kierowniczka działu językowego Instytutu Goethego w New Delhi.

Istnieje wiele programów współpracy z wykwalifikowanymi instruktorami w Indiach, na przykład w dziedzinie opieki. Nauka języka niemieckiego jest oferowana jako integralna część przygotowania do podjęcia pracy w Niemczech. Brakuje jednak wykwalifikowanej kadry nauczycielskiej zarówno w szkołach, jak i poza nimi.

Kształcenie nauczycieli jest ważnym obszarem, który obejmuje nie tylko naukę języka i metodologię, ale także szkolenia międzykulturowe. Ponadto przyznawanych jest sto stypendiów na kursy językowe i szkolenia w Niemczech, ponieważ nauczyciele powinni przekazywać jak najbardziej „aktualny i realistyczny obraz Niemiec”.

„Wrażliwość kulturowa” w Niemczech

Jest to dość istotna kwestia, ponieważ znajomość języka to jedno, ale przygotowanie do życia w innym kręgu kulturowym, gdzie mogą obowiązywać inne wartości, wymaga szczególnej wrażliwości. W badaniu wymieniono różne programy, takie jak „Fit für den deutschen Arbeitsmarkt” (Gotowi na niemiecki rynek pracy), „Berufsbrücke” (Pomost zawodowy), „Vorintegration und Übergangsmanagement” (Wstępna integracja i zarządzanie przejściem), które poza nauką języka mają na celu przygotowanie do życia w Niemczech z uwzględnieniem różnic kulturowych.

Tematy takie jak różnorodność, uczestnictwo, LGBTQ+, płeć nie są obowiązkowe w programach nauki języka, ale z pewnością warto o nich usłyszeć przed wyjazdem do Niemiec, uważa również Akshita Dhamija, wykładowczyni w Instytucie Goethego w Delhi. Podczas konferencji nauczycieli języka niemieckiego w Lubece poprowadziła warsztaty „Kompetencje genderowe jako klucz do integracji”.

Brak nauczycieli na całym świecie

– W Nigerii dużym wyzwaniem jest brak nauczycieli języka niemieckiego – mówi Moses Ayankulnle, jeden z ponad 2700 uczestników konferencji. Popyt na język niemiecki w Nigerii jest ogromny, ale po prostu brakuje wykwalifikowanych nauczycieli. Bez stypendium lub wsparcia instytucji kontynuacja nauki w Niemczech jest prawie niemożliwa, zbyt skomplikowana, również pod względem wizowym.

Konieczne jest podjęcie działań, ponieważ brak nauczycieli jest problemem globalnym, jak wynika z analizy badania. Przyczyny są różnorodne: wielu nauczycieli przechodzi na emeryturę, w niektórych krajach nie ma w ogóle kształcenia nauczycieli języka niemieckiego, w innych, takich jak Japonia i Korea, ale także w południowej Europie, odczuwalne są zmiany demograficzne: mniej urodzeń oznacza mniej uczniów.

Ponadto, zwłaszcza w Ameryce Łacińskiej, oferta nauczania języków obcych została trwale ograniczona lub priorytetowo traktowany jest język angielski. Jak silny wpływ na nauczanie języka niemieckiego mają decyzje dotyczące polityki edukacyjnej w poszczególnych krajach, widać również na przykładzie przeciwnych trendów, takich jak w krajach bałtyckich. Na Litwie prawie połowa wszystkich szkół oferujących naukę języków obcych ma język niemiecki w programie nauczania.

Niemiecki jako język zawodowy

W krajach o dużym wzroście liczby ludności i ograniczonym rynku pracy Niemcy oferują perspektywy na przyszłość – to kolejny wniosek z badania.

W Goethe-Institut w Berlinie dyrektor Manuela Beck dostrzega rosnące zapotrzebowanie na wieczorowe kursy dla osób pracujących, które w pracy posługują się językiem angielskim, ale w życiu codziennym potrzebują języka niemieckiego. Coraz większym zainteresowaniem cieszą się również kursy online, ale nie zastępują zajęć stacjonarnych.

Badanie pokazuje również, że nowoczesna metodologia, dydaktyka, w tym metody nauczania oparte na sztucznej inteligencji, oraz wiedza o kraju są niezbędnymi środkami ułatwiającymi młodym i starszym osobom mobilność do Niemiec. Nie bez znaczenia jest również wzbudzenie w nich entuzjazmu do języka niemieckiego. Być może ktoś zechce przeczytać Goethego w oryginale.

Artykuł ukazał się pierwotnie na stronach Redakcji Niemieckiej DW.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na Facebooku! >>

Dzięki odsunięciu w 2023 r. Prawa i Sprawiedliwości od władzy, Donald Tusk cieszy się do dziś znakomitą reputacją w liberalnej Europie – pisze Jan Puhl w najnowszym wydaniu niemieckiego tygodnika „Der Spiegel”.

Jak podkreślił autor, Tusk pokazał, jak można powstrzymać rzekomo nieuchronny wzrost wpływów prawicowych populistów, którzy na Węgrzech, na Słowacji i w Holandii rządzą, a w Niemczech i Francji zdobywają coraz większe poparcie w sondażach.

Dwa lata po swoim sukcesie premier sprawia wrażenie polityka, który poniósł fiasko – pisze Puhl zwracając uwagę na wyniki sondaży, w których ugrupowania nacjonalistyczne znów dystansują liberalną Koalicję Obywatelską.

Tusk: bezsilny i zniechęcony

„Premier sprawia wrażenie polityka zniechęconego i zmęczonego” – ocenił dziennikarz „Spiegla”. Jeżeli Polska znów wpadnie całkowicie w ręce narodowych konserwatystów, to będzie to nie tylko polityczna, lecz także osobista porażka Tuska. Puhl charakteryzuje premiera jako człowieka, który marzy o otwartej na świat, tolerancyjnej Polsce, zakorzenionej w UE, nastawionej do Niemiec krytycznie, ale związany z nimi pragmatycznie i jest czujny wobec Rosji.

Zdaniem wielu obserwatorów winę za obecną sytuację ponosi przede wszystkim sam premier. Kampania przed wyborami prezydenckimi oceniana jest jako pasmo porażek i nietrafionych ocen. „Tusk się zużył” – cytuje Antoniego Dudka „Der Spiegel”.

Puhl ocenił krytycznie wyborczy manewr Tuska, polegający na politycznym „skręcie na prawo” w celu pozyskania poparcia wyborców dla Rafała Trzaskowskiego na prowincji. Wymienił hasło „repolonizacji” i obchody 1000-letniej rocznicy Bolesława Chrobrego „w stylu bardziej przystającym do PiS”.

Skręt na prawo niewiarygodny

Problem Tuska polega na tym, że nikt nie wierzy w jego zwrot na prawo – ocenił Puhl zastrzegając, że w kwestiach migracji premier „od zawsze był konserwatystą”. Nie tylko rozbudował zaporę na granicy z Białorusią, ale także zawiesił prawo do azylu i wprowadził kontrole na granicach z Niemcami i Litwą. Postawa Tuska przesunęła debatę publiczną na prawo i zaszkodziła mu – pisze dziennikarz „Spiegla”.

Odnosząc się do niezrealizowanych obietnic wyborczych, Puhl zaznaczył, że winą nie należy obarczać tylko prezydenta Andrzeja Dudę, lecz także konserwatywne siły w koalicji rządowej przeciwne chociażby liberalizacji przepisów aborcyjnych.

Wielu zwolenników Tuska jest rozczarowanych jego rządem – ocenił niemiecki dziennikarz. „Radykalny pragmatyk”, jakim jest Tusk, nie był w stanie zaoferować wyborcom „pozytywnej narracji o swojej misji rządowej”.

Premier nie zejdzie z boiska

Zastanawiając się nad tym, czy Tusk dotrwa do końca swojej kadencji, aby „zakończyć karierę porażką w walce przeciwko prawicy”, czy raczej wyznaczy Radosława Sikorskiego na swojego następcę.

Zdaniem jednego z byłych doradców Tuska, premier będzie kierował się wolą walki charakterystyczną dla kibica piłkarskiego i nie zgodzi się na to, by przed końcem meczu zdjęto go z boiska.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok, który utrudnia ustalanie bezpiecznych krajów pochodzenia dla przyspieszonych procedur azylowych. Państwa członkowskie UE mogą tworzyć takie listy tylko wtedy, gdy ujawnią źródła swoich ocen. Ponadto obecnie obowiązuje zasada, że cała ludność danego kraju musi być bezpieczna – orzekli sędziowie w Luksemburgu.

Sprawa dotyczy kontrowersyjnego „modelu albańskiego” Włoch, odnoszącego się do przyspieszonych procedur azylowych za granicą. Wyznaczenie bezpiecznych krajów pochodzenia jest podstawowym warunkiem wdrożenia tego modelu.

Potrzebna kontrola sądowa

Osoby pochodzące z tzw. bezpiecznego kraju pochodzenia, które składają wniosek o azyl w Unii Europejskiej, mogą zostać szybciej odrzucone. Państwa UE mogą samodzielnie określać, które państwa uznają za bezpieczne.

W swoim wyroku Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdził jednak, że ocena ta musi podlegać kontroli. Ponadto zgodnie z tym wyrokiem państwa członkowskie UE – przynajmniej do czasu wejścia w życie nowych przepisów unijnych w sprawie azylu – nie mogą uznać państwa trzeciego za bezpieczny kraj pochodzenia, jeśli określone grupy osób, np. homoseksualne, nie są w nim bezpieczne.

W ubiegłym roku Trybunał orzekł w innej sprawie, że państwo może być uznane za bezpieczne do odwołania tylko wtedy, gdy dotyczy to całego jego terytorium. Nowe przepisy UE przewidują jednak, że w przyszłości państwa będą mogły być uznawane za bezpieczne kraje pochodzenia, nawet jeśli istnieją w nim wyjątki dotyczące niektórych grup osób lub określonych regionów.

Przepis ten jest częścią szeroko zakrojonej reformy unijnego prawa azylowego, która wejdzie w życie w czerwcu 2026 roku. Trybunał w Luksemburgu zaznaczył, że UE ma swobodę przyspieszenia terminu wejścia w życie tego przepisu. Do tego czasu obowiązuje jednak stare prawo UE – oraz jego wykładnia TSUE.

Tłem jest „model albański” Włoch

W sprawie, która była przedmiotem wyroku TSUE, dwie osoby z Bangladeszu zaskarżyły odmowę udzielenia im azylu, ponieważ ich kraj pochodzenia został uznany przez Włochy za bezpieczny. Należały one do grupy migrantów, którzy zostali przewiezieni przez Włochy do obozu w Albanii.

Podstawową ideą „modelu albańskiego” jest rozpatrywanie w trybie przyspieszonym za granicę wniosków o azyl złożonych przez dorosłych mężczyzn, którzy pochodzą z tak zwanych bezpiecznych krajów pochodzenia i zostali zatrzymani na Morzu Śródziemnym. W tym celu Włochy zawarły umowę z Albanią w sprawie utworzenia dwóch obozów dla uchodźców na jej terytorium.

Jest to prestiżowy projekt prawicowej koalicji rządowej pod przewodnictwem premier Giorgii Meloni, ale obecnie jest on wstrzymany z powodu sprzeciwu włoskiego wymiaru sprawiedliwości. Z raportu organizacji praw człowieka ActionAid i Uniwersytetu w Bari wynika, że w 2024 roku ośrodki te działały skutecznie tylko przez pięć dni, a do tego przy bardzo wysokich kosztach.

Plany włoskiego rządu pokrzyżowane?

Wyrok TSUE spotkał się z ostrą krytyką we Włoszech. Jego decyzja jest zaskakująca i jeszcze bardziej zawęża i tak już ograniczoną swobodę działania rządów, powiedziała premier Giorgia Meloni. – To krok, który powinien niepokoić wszystkich – dodała.

Wymiar sprawiedliwości – tym razem europejski – rości sobie kompetencje, „które nie należą do niego, podczas gdy odpowiedzialność spoczywa na politykach”, jak stwierdziła szefowa prawicowej partii rządzącej Bracia Włosi.

Adwokat uchodźców z Bangladeszu powiedział włoskiej agencji informacyjnej Ansa, że wyrok TSUE „odrzuca stanowisko rządu włoskiego”. Ocenił on jego decyzję jako zwycięstwo pierwszeństwa prawa unijnego nad roszczeniami państw członkowskich UE.

Pozew dwóch uchodźców z Bangladeszu

Dwóch uchodźców z Bangladeszu przybyło później do Włoch i wniosło sprawę do sądu. Ponieważ włoski sąd nie był pewien, czy lista bezpiecznych krajów pochodzenia sporządzona przez rząd włoski jest zgodna z prawem UE, zwrócił się do TSUE. Wydany przezeń wyrok ma również znaczenie dla Niemiec, potwierdza Pauline Endres de Oliveira, ekspertka ds. prawa migracyjnego.

Niemcy także ustaliły listę bezpiecznych krajów pochodzenia. Oprócz państw członkowskich UE obejmuje ona kraje Bałkanów Zachodnich oraz Gruzję, Ghanę, Mołdawię i Senegal.

– Europejskie wytyczne dotyczące ustalenia bezpiecznych krajów pochodzenia mają zastosowanie również w tym przypadku – twierdzi Endres de Oliveira. Niemieckie MSW, które jest odpowiedzialne za tę sprawę, nie skomentowało na razie pytania dotyczącego możliwych skutków wyroku TSUE.

Zdaniem Pauline Endres de Oliveira nie jest jasne, czy i jak po tej decyzji będzie można kontynuować „model albański”. – W przypadku „modelu włosko-albańskiego” pozostaje jeszcze wiele kwestii prawnych do wyjaśnienia – wyjaśniła profesor Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie.

Na przykład, czy planowane zakwaterowanie osób ubiegających się o azyl w takich ośrodkach jest prawnie równoznaczne z ich zatrzymaniem? Byłoby to problematyczne, ponieważ zgodnie z prawem międzynarodowym nikt nie może być zatrzymany bez podstawy prawnej, a złożenie wniosku o azyl nie stanowi podstawy do zatrzymania wnioskodawcy.

(DPA/jak)

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!

Wygładzanie zmarszczek za pomocą kwasu hialuronowego jest „zabiegiem chirurgii plastycznej”, więc zakaz reklamy obowiązujący w ustawie o środkach leczniczych ma zastosowanie również poza kręgami specjalistów. Federalny Trybunał Sprawiedliwości wydał taki wyrok w sprawie pochodzącego z Recklinghausen oferenta zabiegów wygładzania zmarszczek. Zakaz dotyczy reklamowania się za pomocą zdjęć porównawczych korekcji nosa lub brody.

Ustawodawca wprowadził zakaz reklamy, aby chronić ludzi przed „nieobiektywnym wpływem potencjalnie sugestywnej i wprowadzającej w błąd reklamy zabiegów, które nie są medycznie konieczne” – orzekł Federalny Trybunał Sprawiedliwości. Ryzyko związane z zabiegami wygładzania zmarszczek nie jest porównywalne z ryzykiem związanym z przekłuwaniem uszu, piercingiem i tatuażami.

Te ostatnie stanowią jedynie „estetyczne zmiany powierzchni skóry”, które nie podlegają zakazowi reklamy zawartemu w ustawie o reklamie środków leczniczych.

(EPD/jak)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

W piątek (01.08.2025) doszło do kolejnego podpalenia na ważnej linii kolejowej północ-południe, obsługiwanej przez Deutsche Bahn w Düsseldorfie. Schemat działania był taki sam, jak podczas podpalenia dzień wcześniej. Spowodowało to dalsze szkody na linii, poinformowała policja agencję prasową DPA.

Policja podejrzewa sabotaż. Służby bezpieczeństwa państwa prowadzą dochodzenie. List, w którym przyznano się do winy, został opublikowany na lewicowej platformie „Indymedia”. W liście tym do ataku przyznało się „Angry Birds Commando”. Rzecznik policji poinformował, że autentyczność listu jest nadal badana.

Linia Duisburg-Düsseldorf w Nadrenii Północnej-Westalii jest jednym z najbardziej uczęszczanych połączeń kolejowych w Niemczech. Przejeżdża nią ponad 620 pociągów dziennie, nie licząc towarowych.

Ogromne utrudnienia w ruchu kolejowym

Pożar, który według śledczych został celowo podłożony, sparaliżował linię w czwartek, 31 lipca. Poważnie utrudniony jest również ruch dalekobieżny. Jak dowiedział się reporter agencji DPA, nieznane osoby umieściły urządzenie zapłonowe w tunelu kablowym. Maszynista zobaczył dym wydobywający się z tunelu i wszczął alarm.

Drugie uszkodzenie spowodowane pożarem zostało odkryte około dwóch kilometrów dalej podczas piątkowej inspekcji linii. „Zakładamy, że oba ataki miały miejsce jednocześnie” – powiedział rzecznik policji. W liście przyznającym się do odpowiedzialności za podłożenie ognia stwierdzono, że w regionie Düsseldorfu miało mieć miejsce kilka ataków. Nie ma jednak informacji o innych tego typu aktach w ostatnich tygodniach.

Ważne dla pasażerów

Kolej uruchomiła wahadłowe połączenie autobusowe i kieruje ruch dalekobieżny objazdem przez Dortmund i Wuppertal. Ponadto prace budowlane na równoległej linii towarowej w Duisburgu-Wedau zostały tymczasowo wstrzymane, aby umożliwić obsługę części ruchu na tej trasie. Mimo to wielu pasażerów utknęło na głównych stacjach w Duisburgu i Düsseldorfie. Doszło do licznych odwołań i opóźnień pociągów.

Uszkodzone kable spowodowały zakłócenia w ruchu lokalnym i dalekobieżnym. Linie pociągów ekspresowych ICE do Berlina i Frankfurtu nad Menem są uszkodzone, podobnie jak połączenia z północnymi i południowymi Niemcami oraz Holandią, poinformowała kolej.

W ruchu lokalnym utrudnienia dotyczą linii kolei miejskiej S1 oraz kilku linii regionalnych, podaje portal zuginfo.nrw. Cały obszar wokół Duisburga-Großenbaum w południowej części miasta jest nieprzejezdny. W związku z tym pociągi regionalne RE1, RE5, RE6 i RE19 są kierowane na objazdy.

Pociągi S1, RE2, RE3 i RE11 zaczynają i kończą bieg wcześniej, a przystanki między Düsseldorfem a Duisburgiem zostały odwołane. Dotyczy to również podróży na lotnisko w Düsseldorfie, które znajduje się na tej trasie.

(DPA/stef)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na facebooku! >>

Warunkiem wstępnym przekazania systemów Patriot było dostarczenie w zamian przez amerykańskiego producenta nowych systemów tak szybko, jak to możliwe. Chodziło o to, aby Niemcy mogły nadal wypełniać swoje zobowiązania wobec NATO, poinformował minister obrony Boris Pistorius. „Jest taka zgoda ze strony USA” – powiedział Pistorius. Dlatego Niemcy będą mogły najpierw wesprzeć Ukrainę wyrzutniami, a następnie dodatkowymi komponentami systemu.

Dostawa w najbliższych dniach

Ministerstwo obrony w Berlinie poinformowało, że Bundeswehra ma już w najbliższych dniach dostarczyć Ukrainie dodatkowe wyrzutnie Patriot. W drugim etapie, w ciągu najbliższych dwóch do trzech miesięcy, przekaże kolejne komponenty systemu, aby wzmocnić obronę powietrzną Ukrainy o dodatkowe baterie Patriot.

Uzgodniono z Departamentem Obrony USA, że Niemcy w zamian będą pierwszym krajem, który otrzyma w przyspieszonym tempie nowo wyprodukowane systemy najnowszej generacji.

Pierwotny plan zakładał zakup dwóch systemów Patriot od USA za około miliard euro każdy i ich bezpośrednią wysyłkę do Ukrainy. Ponieważ jednak nie są one dostępne do natychmiastowej dostawy, niemieckie siły zbrojne najpierw przekażą dwa ze swoich pozostałych dziewięciu Patriotów, a następnie otrzymają zamienniki z USA.

(DPA/stef)

Chcesz komentować nasze artykuły? Dołącz do nas na Facebooku! >>

„Dylemat między historyczną odpowiedzialnością a ochroną praw człowieka na Bliskim Wschodzie nie rozwiąże się dla Niemiec automatycznie; nawet powietrzny korytarz humanitarny z pomocą dla Palestyńczyków niewiele tu zmieni. Niemcy muszą się z tym liczyć” – konstatuje dziennik regionalny „Neue Osnabrücker Zeitung”. Podczas swoich rozmów politycznych w Tel Awiwie minister spraw zagranicznych Johann Wadephul ma obecnie okazję, by zaostrzyć dyplomatyczne groźby. Wynik rozmów powinien również zadecydować o tym, czy Niemcy przyłączą się do żądań nałożenia sankcji na Izrael. „Byłoby to poważne załamanie stosunków niemiecko-izraelskich, ale konieczne. I ważne dla wiarygodności Niemiec” – czytamy.

„Rhein-Neckar-Zeitung” pisze: „Rozwiązanie dwupaństwowe od dawna jest oficjalnym celem Niemiec i Unii Europejskiej w dążeniu do pokoju na Bliskim Wschodzie. Jednak obie strony wiele zrobiły, by do tego rozwiązania nie doszło. Izrael, budując ‘osiedla' na okupowanym niezgodnie z prawem międzynarodowym Zachodnim Brzegu, przy czym te ‘osiedla' pod względem wielkości bardziej przypominają miasta. „A sam Zachodni Brzeg jest rządzony przez skorumpowane władze autonomiczne, które nie mają żadnego demokratycznego mandatu. Ostatnie wybory odbyły się w 2006 roku. Zwyciężyła w nich organizacja Hamas. A o zniszczonej Strefie Gazy, która wciąż znajduje się pod kontrolą terrorystycznej organizacji Hamas, chyba nie trzeba nic dodawać”.

Zmiana tonu i treści

Według dziennika „Südwest Presse” z Ulm „To spektakularny zwrot, który Friedrich Merz zapoczątkował w swojej polityce wobec Izraela – nie tylko osobiście, ale jako kanclerz również dla całych Niemiec. Nigdy wcześniej ton i treść wobec rządu izraelskiego nie zmieniły się tak gwałtownie w tak krótkim czasie. Z niezachwianej solidarności w ciągu kilku miesięcy wyłoniły się otwarte groźby sankcji – zachowanie nie do pomyślenia przez dziesięciolecia dla byłego kraju sprawców nazistowskich zbrodni. Nie oznacza to wcale, że kanclerz jest w stanie nadążyć za katastrofalnym rozwojem sytuacji na miejscu oraz rosnącym oburzeniem we własnym kraju. Coraz większa jest przepaść między oczekiwaniami obywateli Niemiec, którzy domagają się większej ‘twardości' wobec Izraela, a wyjątkową odpowiedzialnością Niemiec wobec państwa żydowskiego, do której kanclerz z CDU szczególnie się poczuwa”.

„Stuttgarter Zeitung” rozważając możliwość wprowadzenia rozwiązania dwupaństwowego stwierdza, że wyłaniają się trzy pytania. Jaka korzyść będzie z uznania państwa palestyńskiego? Jakie miałoby to być państwo? Kto miałby je reprezentować? Chodzi o akt czysto symboliczny. W najmniejszym stopniu nie pomogłoby to cierpiącym ludziom w Gazie. Uznanie państwa palestyńskiego nie zmieniłoby realiów na miejscu. Byłoby niczym innym jak prowokacją wobec Izraela — bez wymiernych korzyści. I co to miałoby być za państwo - Palestyna? Na Zachodnim Brzegu władzę sprawuje skorumpowana autonomia, której starzejący się prezydent od 20 lat utrzymuje się przy władzy bez wyborów. W Gazie rządzą terroryści z Hamasu. Co właściwie miałoby zostać uznane? Oczywiście: marzenie o rozwiązaniu dwupaństwowym, które mogłoby zakończyć trwały konflikt, pozostaje bez państwa palestyńskiego jedynie iluzją. Jednak takie państwo może powstać dopiero na końcu długiej drogi do pokoju. Kto dziś je uznaje, nagradza sprawców ostatniej eskalacji. Właśnie Hamas zupełnie nie jest zainteresowany rozwiązaniem dwupaństwowym”.

Chcesz skomentować ten artykuł? Zrób to na facebooku! >>

Liczba bezrobotnych w Niemczech w ciągu najbliższych tygodni prawdopodobnie przekroczy próg trzech milionów. Po wzroście do 2 mln 979 tysięcy w lipcu, co jest odbiciem typowego trendu sezonowego, eksperci ds. rynku pracy uważają, że ten scenariusz jest nieunikniony. Na pytanie: co dalej z niemieckim rynkiem pracy, opinie ekspertów są podzielone.

Ekspert rynku pracy Enzo Weber z Instytutu Badań nad Rynkiem Pracy i Zatrudnieniem (IAB) dostrzega „szansę na punkt zwrotny”. Jak ocenił kilka dni temu, przekroczenie progu trzech milionów bezrobotnych będzie jedynie krótkotrwałym epizodem tego lata.

Prezes Federalnej Agencji Pracy, Andrea Nahles, podczas prezentacji lipcowych danych w czwartek była mniej optymistyczna. Jej zdaniem wyraźnego ożywienia na rynku pracy można spodziewać się dopiero jesienią 2026 roku.

Jak stwierdziła socjaldemokratka podczas konferencji w Norymberdze, „najgorszy moment wydaje się już być za nami”. Jednocześnie zaznaczyła, że rządowe działania wspierające koniunkturę muszą najpierw przynieść efekty, zanim ich wpływ będzie odczuwalny na rynku pracy.

Wzrost o 65 tysięcy w lipcu

W lipcu liczba bezrobotnych w Niemczech wzrosła w porównaniu z poprzednim miesiącem o 65 tysięcy, osiągając 2 mln 979 tysięcy – poinformowała Federalna Agencja Pracy w Norymberdze. To o 171 tysięcy więcej niż w lipcu roku ubiegłego. Stopa bezrobocia wzrosła w stosunku do czerwca o 0,1 punktu procentowego i wyniosła 6,3 procent.

W lipcu liczba bezrobotnych wśród młodych osób do 25. roku życia wzrosła o ponad 28 tysięcy. To głównie efekt zakończenia wielu umów o praktyki i kształcenie zawodowe, po których młodzi ludzie nie zawsze od razu znajdują kolejne zatrudnienie.

Najwyższa stopa bezrobocia pozostaje w miastach-landach Bremie (11,8 proc.) i Berlinie (10,3 proc.), podczas gdy w południowych landach, Bawarii (4,0 proc.) i Badenii-Wirtembergii, jest najniższa. Do przygotowania tych statystyk Federalna Agencja Pracy wykorzystała dane dostępne do 14 lipca.

Granica trzech milionów ostatnio w 2015 roku

– Rynek pracy wciąż pozostaje pod dużą presją. Lato nie przyniesie poprawy. Obecnie potrzebne są konkretne działania wspierające inwestycje i zatrudnienie – powiedziała minister pracy Bärbel Bas. Socjaldemokratka wskazała, że wzrost zatrudnienia w porównaniu z rokiem ubiegłym wynika wyłącznie z napływu pracowników zagranicznych, co uznała jednocześnie za dowód skutecznej integracji.

Niemiecki Związek Zawodowy (DGB) wyraża poważne zaniepokojenie i apeluje do rządu o podjęcie zdecydowanych działań. – Prawie trzy miliony bezrobotnych to liczba nie do przyjęcia – zaznaczyła członkini zarządu Anja Piel. Według niej, agencje pracy i centra zatrudnienia nie mogą być dalej ograniczane budżetowo. Zamiast tego potrzebne są dobrze finansowane strategie dotyczące rynku pracy oraz programy dokształcające.

Również Niemiecki Związek Socjalny (SoVD) apeluje o zaprzestanie dalszych cięć, zwłaszcza w przypadku zasiłku obywatelskiego. – Kolejne oszczędności tylko zwiększą poczucie niepewności – podkreśliła przewodnicząca zarządu Michaela Engelmeier. – Nie możemy patrzeć na to bezczynnie – dodała.

Nadzieja na więcej miejsc pracy

Zdaniem Andrei Nahles centra zatrudnienia są dobrze finansowane. Celem jest mocniejsze angażowanie osób bezrobotnych, co w efekcie może pozwoli na ograniczenie wydatków na zasiłek obywatelski. Jeśli pakiety inwestycyjne przyniosą oczekiwane rezultaty, rynek pracy może się ożywić. Jak zaznaczyła prezes Federalnej Agencji Pracy: „W takiej sytuacji ta logika może się sprawdzić”.

W reakcji na rozczarowujące dane prezes pracodawców, Rainer Dulgerc zaapelował o zmianę kursu działań na rynku pracy. – Prawie trzy miliony bezrobotnych to jasny sygnał, że potrzebujemy nowego startu w polityce dot. rynku pracy – podkreślił. Według niego kontynuowanie obecnej polityki rządu koalicyjnego z drobnymi poprawkami to za mało. – Pośrednictwo pracy musi znaleźć się na szczycie listy priorytetów polityki dot. rynku pracy – powiedział Dulger. Według niego działania Federalnej Agencji Pracy oraz kluczowe narzędzia tej polityki muszą być znów wyraźnie nastawione na ten cel.

Liczba wolnych miejsc nadal spada

Federalna Agencja Pracy podała, że liczba zgłoszonych wolnych miejsc pracy wynosi obecnie 628 000 – to o 75 000 mniej niż rok temu. W lipcu zasiłek dla bezrobotnych pobierało łącznie 991 000 osób. 3 mln 877 tysięcy osób w wieku produkcyjnym miało prawo do otrzymywania zasiłku obywatelskiego. W tej grupie znajdują się także osoby pracujące, których dochody są jednak zbyt niskie, by mogły samodzielnie utrzymać się z pracy.

182 tys. wolnych miejsc

Od października ubiegłego roku o miejsca kształcenia zawodowego ubiegało się 414 000 młodych osób, to o 12 000 więcej niż rok wcześniej – poinformowały agencje pracy. W lipcu 140 000 młodych osób wciąż nie miało zapewnionego miejsca kształcenia zawodowego. Łącznie zgłoszono 466 000 ofert praktyk zawodowych – o 26 000 mniej niż rok wcześniej. Nadal do obsadzenia pozostaje 182 000 wolnych miejsc.

Szefowa Federalnej Agencji Pracy, Andrea Nahles, zaapelowała do młodych ludzi, by skorzystali z tej oferty. – Bardzo żałuję, że młodzi rezygnują z kształcenia zawodowego – powiedziała. Jak podkreśliła, osoby z wykształceniem zawodowym mają w dłuższej perspektywie lepsze możliwości zarobkowe i większe szanse na pewne zatrudnienie.

(DPA/jar)

Chcesz skomentować ten artykuł? Dołącz do nas na Facebooku! >>

Jest bez wątpienia jednym z najważniejszych i najpopularniejszych malarzy XX wieku. Jego oniryczne wizje latających kóz, skrzypków na dachu, aniołów z kwiatami czy zakochanych par są powszechnie adorowane i na stałe weszły nie tylko do kanonu historii sztuki, ale i popkultury. Przecież właśnie obraz Chagalla „Narzeczona” Julia Roberts w imię miłości podarowała Hugh Grantowi w jednej z najchętniej oglądanych komedii romantycznych „Notting Hill”.

Pół miliona zwiedzających

Pablo Picasso doceniał Chagalla: „Nie wiem, skąd on bierze te obrazy... Musi mieć anioła w głowie”. Chagall sam mówił: „Cały nasz świat wewnętrzny jest rzeczywistością, być może nawet bardziej niż świat zewnętrzny”.

W Kunstsammlung NRW (K20) w Düsseldorfie trwa poświęcona temu wielkiemu artyście wystawa, z okazji 40. rocznicy jego śmierci. Wcześniej, w wiedeńskiej Albertinie, zobaczyło ją pół miliona osób.

Pokazano około 120 obrazów i grafik z wszystkich okresów jego twórczości, lecz akcent położono na mniej znane aspekty: wczesne prace oraz zmagania z awangardą: kubizmem, fowizmem, a nawet – z suprematyzmem. Żył prawie sto lat i pracował do końca, nawet w dniu śmierci. Zmarł jako ostatni żyjący mistrz europejskiego modernizmu.

„Jego twórczość charakteryzuje fantastyczna symbolika i jasna, intensywna kolorystyka. Motywy jego dzieł pozostają zagadkowe do dziś” – głosi kuratorski opis wydarzenia.

„Nieważkość w mrocznych czasach”

Pierwsza część wystawy poświęcona jest przede wszystkim mniej znanej, mroczniejszej stronie jego malarstwa. Szczególny nacisk położono na wczesne prace z lat 1910–1923. Oprócz wpływów awangardy, pokazano również społecznie krytyczną i niekiedy ciemną stronę dzieł – „dotychczas mało znany aspekt” jego twórczości.

Kuratorzy zaznaczają, że poetyckie światy Chagalla paradoksalnie, zamiast snucia bajkowych historii, raczej ostro krytykują ówczesne warunki społeczne; opowiadają o codziennym życiu i zwyczajach, ale także o wykluczeniu.

Nie brakuje także dzieł co najmniej zaskakujących, jak „Czerwony akt” (1908) czy dość odważny „Akt w ruchu” (1912) lub „Akt z wachlarzem” (1924).

Prawdziwą rewelacją bez wątpienia są dwa potężnych rozmiarów obrazy: „Golgota” oraz „Hołd dla Apollinaire’a”, oba z roku 1912, gdy Chagall zachłysnął się fermentem paryskiej awangardy. Dzieła wzbudzają ogromne zainteresowanie zwiedzających, zaskoczonych intensywnością przekazu i niezwykłym ujęciem tematu.

„Golgota” – jego pierwsza wielka kompozycja religijna – w intensywnej zieleni i płomiennej czerwieni, ukazuje Jezusa, ale nie, jak zazwyczaj w takich przedstawieniach, w centrum kompozycji, nie na krzyżu i nie jako postać umęczoną, dominującą nad innymi postaciami. Obraz składa się z kilku równoważnych historii, co później stanie się znakiem rozpoznawczym Chagalla. Przyciąga jak magnes, trudno pójść dalej.

Tuż obok – niezwykle intrygujący „Hołd dla Apollinaire’a”, przyjaciela malarza; poety i wybitnej postaci artystycznej awangardy Montparnasse. Kompozycja z wielu mocnych barw, kubistycznych kształtów i liter – na środku umieścił połączonych biodrami mężczyznę i kobietę, jakby na tarczy zegara – przypomina układankę, z której wyłania się opowieść o bliskim Chagallowi kręgu artystycznym Paryża, gdzie przebywał w latach 1911-1914.

„Niech się dławią kwadratowymi gruszkami!”

Chagall przyjechał do Paryża bez grosza przy duszy, nie znając francuskiego. Światła wielkiego miasta oślepiały przybysza z dalekiego Witebska, ale ten szybko odnalazł się wśród jemu podobnych – zbuntowanych, biednych, genialnych: „Przywiozłem ze sobą przedmioty z Rosji. Paryż oświetlił je swoim blaskiem”.

Wśród jego przyjaciół są pisarze i krytycy sztuki Guillaume Apollinaire i Max Jacob, a także artyści tacy jak Robert i Sonia Delaunay, Fernand Leger i inni. Chagall dość szybko zyskuje uznanie artystyczne.

„Ale dlaczego sukces przychodzi mu tak łatwo?” – stawiają pytanie twórcy wystawy. I wyjaśniają: „Podobnie jak wielu młodych artystów, eksperymentuje ze stylami zachodniej awangardy. Wyróżnia go jednak połączenie fowizmu (odważnych kolorów) i kubizmu z motywami żydowskimi i rosyjskim folklorem. Widać to na przykład w genialnym obrazie „Golgota” (1912), który łączy kubizm i religię”.

Ciekawe jednak, że nawiązania do awangardy są u Chagalla jedynie powierzchowne, nie uważał bowiem, by teoretyczne, naukowe podejście było dobre dla sztuki: „Sztuka wydaje mi się przede wszystkim stanem duszy”. O kubistach miał z kolei powiedzieć: „Niech się dławią swoimi kwadratowymi gruszkami na trójkątnych stołach!”.

Powrót do domu i nowa era

Kolejny przełom nastąpił, gdy latem 1914 roku Chagall udał się do rodzinnego miasta, Witebska, gdzie wybuch pierwszej wojny światowej i rewolucja październikowa uniemożliwiły mu powrót do Paryża. Dopiero po ośmiu latach uzyskał pozwolenie na opuszczenie kraju.

Ważnym dla jego sztuki wydarzeniem był ślub z Bellą Rosenfeld. Jako motyw dominowało szczęście wspólnego życia, czego wyrazem między innymi jest nieco kubistyczny i radosny „Podwójny portret z kieliszkiem wina”. Eksperymenty malarskie podejmował jedynie w pejzażach i motywach kochanków. Ale malował też refleksyjne autoportrety, sceny codzienne i rodzinne, skłaniając się ku realizmowi i naturalistycznej kolorystyce. To na przykład „Truskawki. Bella i Ida przy stole” (1916) lub „Autoportret przed domem” (1914).

Choć pobyt w Witebsku wydaje się sielankowy, jest to czas rewolucji: lutowej, a potem – październikowej. Żydzi otrzymują pełne prawa obywatelskie, Chagall staje się w Rosji znanym artystą, a następnie – komisarzem ds. sztuk pięknych w regionie Witebska i zakłada Szkołę Sztuk Pięknych. Zatrudnia innych znanych artystów, wśród których jest Kazimierz Malewicz, twórca suprematyzmu.

To nie mogło się udać: dwóch wielkich artystów z dwóch przeciwstawnych biegunów sztuki. Rzadko wystawiana seria prac na papierze pokazuje eksperymenty Chagalla z suprematyzmem, które szybko porzucił. Malarstwo nieprzedstawiające go ograniczało, „nie odpowiadało jego poetyckiej wyobraźni, w której motywy i kolory łączą się z unoszącą się lekkością”.

„Paryżu, jesteś moim drugim Witebskiem!”

W rewolucyjnej Rosji sztuka Chagalla jednak zostaje uznana za nieodpowiednią i na początku lat dwudziestych malarz wraca do Europy Zachodniej. Witebska nie zobaczy już nigdy w rzeczywistości, ale w duszy – zawsze, będzie nieustannie do niego powracał w scenach z życia sztetl i społeczności żydowskiej.

Znamienny jest rok 1923, gdy Chagall chce wrócić do swojej dawnej pracowni w Paryżu, ale zastaje ruiny. Zaczyna więc malować nowe wersje i wariacje utraconych obrazów. Zachwyca kolekcjonerów i galerzystów, a jego prace cieszą się ogromną popularnością.

„Od tego momentu niemal niemożliwe jest dostrzeżenie chronologicznego rozwoju stylistycznego w twórczości Chagalla. Powtarza motywy i tematy, tworząc dla nich nowe konteksty i czerpiąc z wcześniejszych faz stylistycznych przy powtarzaniu danego tematu” – zaznaczają kuratorzy.

W roku 1941 ucieka przed wojną do Nowego Jorku, gdzie rok później umiera jego ukochana Bella, a on przez wiele miesięcy przeżywa twórczy zastój. Poznaje jednak fotografkę Virginię McNeil, z którą ma syna. W 1948 roku wraca do Francji wraz z nową rodziną. Jego obrazy są wyrazem tęsknoty, za Witebskiem, i za Paryżem: „Kochankowie i nowożeńcy unoszący się nad miastem symbolizują zjednoczenie tego, co kiedyś było rozdzielone. Miłość jako najwyższe dobro i symbol przezwyciężenia sprzeczności jest tematem powracającym w wielu późniejszych obrazach artysty”.

Lecz Chagall pokazuje też szczęście. Malując płynące na niebie bukiety, nawiązuje do swojego związku z naturą, bogactwem życia, ale także jego przemijalnością. W symbolice żydowskiej kwiaty symbolizują płodność i nadzieję. Ponadto fascynuje go cyrk, którego wędrowne życie przypomina mu jego własne.

Artysta często stosował motywy i sceny biblijne, ale skupiał się na ich uniwersalnych przesłaniach: przebaczeniu, pojednaniu i miłości. Wśród ostatnich obrazów na wystawie znajdują się ogromne (zarówno pod względem obrazu, jak i rozmiarów) dzieła: „Mojżesz otrzymuje tablice z prawem” (1950-1952) oraz złożony i dramatyczny, uderzający „Exodus” (1952-1966), przedstawiający ukrzyżowanego Jezusa i historię narodu żydowskiego zmuszonego do ciągłej ucieczki. I właśnie ten obraz – zdaniem historyków sztuki – łączy wszystkie motywy twórczości Marca Chagalla.

Wystawa „Chagall” w K20 w Düsseldorfie potrwa do 10 sierpnia.

Lubisz nasze artykuły? Zostań naszym fanem na Facebooku! >>